Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Baroque literature" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-39 z 39
    Tytuł:
    The figure of Saint Ladislaus in Hungarian Baroque Chants and Sermons
    Autorzy:
    Medgyesy, S. Norbert
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/450048.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    Saint Ladislaus
    chants
    sermons
    baroque literature
    Opis:
    The source material for the present research contains chants and sermons written in honour of Saint Ladislaus from 1634 to 1836. A precise survey shows a variety of motifs dealing with the figure of Saint Ladislaus. The main question of the study is to what extent the Baroque speeches transmit the figure of St. Ladislaus as described in medieval sermons? It is showed that there are many links but it it impossible to find a direct relationship between baroque literature and medieval texts.
    Źródło:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2018, 25; 95-112
    1232-1575
    Pojawia się w:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Erotic Začinka-Poem of the 17th Century
    Erotska začinka iz 17. stoljeća
    Autorzy:
    Tatarin, Milovan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/635916.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Croatian baroque
    baroque literature for the masses
    začinka-poem
    division between high and low literature
    popular culture
    Opis:
    Paper focuses on a poem Mlad užežen u ljubavi, preserved in an early manuscript by Dubrovnikʼs merchant Miho Martellini, created before 1657. This is the most erotic začinka-poem of the 17th century, inspired by the so called cushion customs. The above mentioned poem is a part of a corpus created parallel with the official literary production, and its existence demonstrates the stratification of the 17th century literature, and marks the existence of thematically and stylistically pure folk literature, together with epics, epic poems, tragedies and tragicomedies. That sort of literature didnʼt have to change the readers, to instruct them in virtuous life, not even to give them some aesthetic pleasure. Its purpose was primarily entertainment.
    Źródło:
    Poznańskie Studia Slawistyczne; 2018, 14
    2084-3011
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Slawistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    In the Name of Mary: Baranowicz, Jaworski, and the Good Pastor
    Autorzy:
    Brogi, Giovanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28407914.pdf
    Data publikacji:
    2021-12
    Wydawca:
    Associazione Italiana Polonisti (AIP)
    Tematy:
    Ukrainian Baroque literature
    17th century
    sermons
    Stefan Javors’kyj
    Lazar Baranovych
    Polish poetry
    Opis:
    The only surviving manuscript of a sermon pronounced by Stefan Jaworski in Kyiv on 8 September 1693 includes a “funeral note” commemorating Łazarz Baranowicz’s death. Jaworski’s sermon and funeral note, which in the extant witness follows the sermon, have neither been published nor studied before. By providing an analysis of both, the aim of this paper is to investigate and compare the works of the two preachers and poets, and to draw some conclusions about their personalities, poetic style, and worldview. Baranowicz’s poems and Jaworski’s sermon also provide some interesting details which shed new light on the literary and cultural milieu of Kyiv and Czernihów in the last three decades of the 17th century.
    Źródło:
    pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi; 2021, 12; 110-132
    2384-9266
    Pojawia się w:
    pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Paradoxa theologica Wacława Potockiego wobec kaznodziejskich „nowin”
    Relations Between Wacław Potockis Paradoxa Theologica and the Predicatory „News”
    Autorzy:
    Pawlak, Wiesław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1954684.pdf
    Data publikacji:
    2002
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    literatura barokowa – tematy
    motywy
    poezja religijna polska – XVII w.
    sacrum w literaturze
    polskie kazania barokowe
    baroque literature – subjects
    motifs
    Polish religious poetry – 17th century
    sacrum in literature
    Polish baroque homilies
    Opis:
    The object of the interest of the author of the article is the problem of relations between preaching and the late-baroque religious poetry. On the example of a few Wacław Potocki's (1621-1696) works from the collection `Ogród nie plewiony' most often defined by the poet as `theological paradoxes' (paradoxa theologica), analogies are shown between poetry and the baroque religious rhetoric, first of all seen in the construction of the utterance, defined in baroque theory of poetry and prose as predicatory concept (conceptus praedicabilis, concetto predicabile). A confrontation of Potocki's epigrams with the late-baroque predicatory prose leads to the conclusion about only a partial imitation of the baroque concept-preachers' practice resulting from the poet's traditionalism and his unfavourable attitude towards his contemporary literary and predicatory `news'.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2002, 50, 1; 161-186
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jan Żabczyc – poeta nieznany? Szkic o życiu i twórczości wczesnobarokowego pisarza dworskiego
    Jan Żabczyc – an unknown poet? A sketch of life and writings of an early Baroque court poet
    Autorzy:
    Galilej, Cecylia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/26850670.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Akademia Zamojska
    Tematy:
    Baroque literature
    composition of literary work
    functions of language and literature
    reception of literary work
    literatura baroku
    kompozycja utworu literackiego
    funkcje języka i literatury
    recepcja dzieła literackiego
    Opis:
    Celem niniejszego artykułu jest próba popularyzacji twórczości Jana Żabczyca, XVII-wiecznego, dobrze wówczas znanego poety dworskiego, który dzisiaj należy do grona twórców pozostających w cieniu wielkich nazwisk epoki. Dużą popularność zdobył sobie już u współczesnych. Jednak od XVIII w. wraz ze zmianami gustów literackich, jego dorobek zaczyna iść w zapomnienie. Pomimo skąpych informacji o pisarzu i jego twórczości w opracowaniach naukowych, nawet krótkie wzmianki o poecie zawierają pochlebnie opinie o nim, akcentujące przede wszystkim dużą wartość jednego dzieła – Symfonii anielskich. To właśnie kolędy stały się najbardziej reprezentatywnym dla Żabczyca zbiorem, chociaż w innych poeta również potrafił zabłysnąć talentem. Z pewnością jego twórczość zasługuje na poznanie, a w efekcie na uznanie.
    The aim of this article is an attempt at popularizing Jan Żabczyc’s writings. Żabczyc was a very popular early Baroque court poet who nowadays seems to be unappreciated and lost among the great names of his times. He was well acclaimed in his lifetime, but since 18th century, when a change in literary tastes took place, his legacy started to sink into oblivion. There is not too much information concerning his life and activity in the critical works, those authors who mention him, however, regard his poems as works of high literary value, emphasizing one particular collection of his poems (Christmas carols) Symfonie anielskie. Żabczyc is best known for his carols, but he was also able to show literary skill in his other poems. Certainly his writings deserve to be discovered anew, and in effect appreciated again.
    Źródło:
    Facta Simonidis; 2011, 4, 1; 121-134
    1899-3109
    Pojawia się w:
    Facta Simonidis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Historia sarmatica” w poezji Jerzego Harasymowicza (prolegomena)
    'Historia sarmatica' in the poetry of Jerzy Harasymowicz (prolegomena)
    Autorzy:
    Borek, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1036361.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-20
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    Jerzy Harasymowicz
    Baroque in contemporary literature
    Sarmatism
    literature vs. history
    barok w literaturze współczesnej
    sarmatyzm
    literatura a historia
    Opis:
    The paper is dedicated to recognising Sarmatian motifs in poetic collections of Jerzy Harasymowicz. The analysis of selected works proves that the poet had an excellent preparation for interpreting old literature. Poems written by Harasymowicz are the evidence of both his familiarity with aesthetic conventions of the Baroque period and his knowledge of historical themes of the 17th century. Historism was treated by the writer as a reservoir of motifs and characters, which were a point of reference for the diagnosis of the current political situation in the 70s of the last century. 
    Źródło:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria; 2020, 20; 320-330
    2081-1853
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wino, czosnek i haniebna śmierć. Obraz Jerzego II Rakocego w literaturze polskiej XVII wieku
    Wine, garlic, and a dishonourable death. The image of george II rákóczi in polish literature of the 17th century
    Autorzy:
    Tapolcai, László
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2048518.pdf
    Data publikacji:
    2021-10-27
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    George II Rákóczi
    Krzysztof Opaliński
    Jan Andrzej Morsztyn
    Jan Chryzostom Pasek
    Wacław Potocki
    Wespazjan Kochowski
    baroque literature
    individual memory
    collective memory
    symbols
    Jerzy II Rakocy
    literatura baroku
    pamięć indywidualna
    pamięć zbiorowa
    symbole
    Opis:
    The article examines the image of George II Rákóczi, Prince of Transylvania, who led an unsuccessful armed invasion of the Commonwealth in 1657, in the Polish literature of the 17th century. Although somewhat stereotypical, the image created by Rákóczi’s contemporaries was richer than the one created in the following centuries because either the writers knew Rákóczi personally or they were dignitaries, officials, or soldiers who participated in the same events as he did. Literary texts that refer to Rákóczi can be divided chronologically into three groups, the first includes texts written before Rákóczi’s military invasion of the Commonwealth, the second group covers texts written during the invasion, and the third one – texts written after Rákóczi’s defeat (and his later death). This study also addresses some issues related to individual and collective memory as well as the symbols used back then in the portrayals of George II Rákóczi.
    Źródło:
    Prace Polonistyczne; 2021, 76; 423-446
    0079-4791
    Pojawia się w:
    Prace Polonistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Significance of the Production of Books at the Historical Trnava University for the Development of Science and Literature on the Territory of the Present-Day Slovakia from the Perspective of Research Conducted Over the Last Two Decades
    Autorzy:
    Juríková, Erika
    Mišeková, Janka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1927687.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
    Tematy:
    History of Printing - Upper Hungary - Slovak Territory - Trnava - Jesuits - Trnava
    University (1635-1777) - Baroque Period - Hungary - Catholic Literature
    Opis:
    Over the last two decades, there has been more comprehensive and focused research on old prints produced by the historical Jesuit Trnava University. It existed in Trnava between 1635 and 1777 when it was moved to Buda (today's Budapest, Hungary) by the monarch Maria Theresa. Thus the university influenced the educational level of the Hungarian population in the 17th and especially the 18th century, and became the centre of Baroque education in what is today Slovakia. The establishment and existence of Trnava University was of fundamental importance for the development of many scientific disciplines, which was further multiplied by the titles published by the Academic Printing House. This study aims to highlight those aspects of the activities of the university and individuals that have contributed to a breakthrough in scientific knowledge and at the same time have been the subject of partial or systematic research since 2000.
    Źródło:
    Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2021, 15, 3; 375-394
    1897-0788
    2544-8730
    Pojawia się w:
    Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Między codziennością a „państwem Platona”. Racjonalistyczne aspekty twórczości Łukasza Opalińskiego
    Between Everyday and “Plato’s Republic”: Rationalist Aspects of Łukasz Opaliński’s Work
    Autorzy:
    Raubo, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1533583.pdf
    Data publikacji:
    2013-01-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Łukasz Opaliński
    Baroque
    literature
    rationalism
    philosophy.
    Opis:
    The article specifies the role of rationalism in the work of a distinguished Baroque author, Łukasz Opaliński. The source material for the study consists of: Rozmowa Plebana z Ziemianinem (1641), Polonia defensa contra Ioan[nem] Barclaium (1648), Coś nowego (1652), Pauli Naeoceli de officiis libri tres (1659), Poeta nowy (1661–1662).Łukasz Opaliński stated that reason is the most important cognitive faculty of the human being. Reason makes it possible to understand the rules of natural law, which is the source of ethical action among humans, and brings on understanding of the eschatological aim of human life, that is salvation. The possibilities of rational explanation do not, however, encompass the mysteries of religious faith or the basic concepts of natural philosophy, such as the elements, which are the principal components of matter.Rationalism belongs to the principal ideas of Opaliński’s political philosophy. He opted for a rational organization of the state and for rational ways of solving social problems (he underscored the role of common sense, rational dialogue of citizens and rational responsibility for the common good). The political formation that is best suited for rationalization of social life is monarchy. Seeing it as a model government, the author realised that it could not be introduced in the Poland of the 17th century, and consequently, apart from the eulogy of the monarchy, he proposed improvements in gentry democracy, especially in limiting of the “golden freedom”.An important sphere of externalization of Opaliński’s rationalist ideals was his theoretical thought on literature. He critically evaluated some examples of Baroque art of conceit. He underscored the role of rational sources of creativity and rational discipline in structuring a literary work, and his postulates in this field were close to the concepts of classicist criticism.
    Źródło:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2013, 21; 253-270
    1233-8680
    2450-4947
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Fortune-telling Predictions in the Light of Faith and Reason. Religious Aspects of Informacya matematyczna by Wojciech Bystrzonowski
    Autorzy:
    Raubo, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2030571.pdf
    Data publikacji:
    2021-02-21
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    Baroque
    Enlightenment
    literature
    predictions
    prophecies
    religion
    rationalism
    Opis:
    This article is focused on the criticism of the prophecies presented by Wojciech Bystrzonowski, an encyclopaedist and populariser of science, in his work Informacya matematyczna [Mathematical Information] (1743, 1749). The author discusses prophecies of sorcerers, physiognomy, palmistry, prophetic dreams and astrological predictions. He examines the cases of magical practices combined with religious beliefs, which he regards as dangerous manifestations of superstition. He also demonstrates that fortune-telling cannot be compatible with faith or the fundamental principles of rational reasoning. Furthermore, he emphasizes that for a critical evaluation of such predictions, the Jesuit rules for the discernment of spirits can be applied. The issues addressed in Bystrzonowski’s work are characteristic of the atmosphere of the intellectual change that took place in late Baroque and early Enlightenment.
    Źródło:
    Tematy i Konteksty; 2020, 1; 150-165
    2299-8365
    Pojawia się w:
    Tematy i Konteksty
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Obraz małych polskich miast w literaturze z XVI i XVII wieku
    Image of Small Polish Towns in Literary Works of the 16th and 17th Centuries
    Autorzy:
    Żurek, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1154795.pdf
    Data publikacji:
    2019-09-30
    Wydawca:
    Towarzystwo Naukowe w Toruniu
    Tematy:
    burghers
    small towns
    craftsmen
    literature
    Renaissance
    Baroque
    Opis:
    The article deals with the issue of the perception of small Polish towns by authors of literary works from the Renaissance and Baroque periods. Due to the fact that this type of settlements prevailed in the urban landscape of our country, it is interesting whether the authors gave them any attention and, if so, what problems of the towns were raised. The analysis shows that this topic was marginally discussed. Towns in general, even the largest ones, did not enjoy any particular interest of artists. Small towns, however, most often appear as a collective entity. What drew artists’ attention were wooden buildings, which often constitute the towns’ weakness. The authors devote a little more attention to urban craftsmen, having the worst opinion about them. However, these are essentially the views of the nobility, thus show its negative attitude towards towns and townspeople.
    Źródło:
    Zapiski Historyczne; 2019, 84, 3; 153-167
    0044-1791
    2449-8637
    Pojawia się w:
    Zapiski Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Борьба с ностальгией как поэтический прием в поздней лирике Марины Цветаевой
    Autorzy:
    Войтехович, Роман
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1022806.pdf
    Data publikacji:
    2019-08-08
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Tsvetaeva
    emigrant literature
    nostalgia
    baroque-romantic style
    Opis:
    Tsvetaeva spent seventeen years in exile and could not avoid the topic of nostalgia. However, her solution of the theme is polemical against the dominant tendencies in emigrant literature. Instead of aspiration to return to a concrete place, to the unchangeable organization of life (prerevolutionary Russia), she forges baroque-romantic type of nostalgia as a desire for eternal movement following a mobile target (after Charles Baudelaire).
    Źródło:
    Studia Rossica Posnaniensia; 2019, 44, 1; 63-72
    0081-6884
    Pojawia się w:
    Studia Rossica Posnaniensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Motyw urody kobiecej w utworze „Obraz panej krásnej perem malovaný, která má v Trnave svoje prebývání” Štefana Ferdinanda Seleckiego
    The Motif of Feminine Beauty in the Work “Obraz panej krásnej perem malovaný, která má v Trnave svoje prebývání” by Štefan Ferdinand Selecki
    Autorzy:
    Sagało, Monika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1520516.pdf
    Data publikacji:
    2018-12-20
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    Slovak literature
    baroque
    love poetry
    poetic description
    Opis:
    The article discusses the description of feminine beauty in the Slovak baroque love poem Obraz panej krásnej perem malovaný, která má v Trnave svoje prebývání by Štefan Ferdinand Selecki. The author points to the essential function of feminine figures from the Age of Antiquity (Mary Magdalene, Judith, Diana, Terpsichore, Sibyl, Lucretia, and Helen). The poet invokesthem to construct the main female character. The analysis considers the selection of figures and their features, which collaborate ideally to portray the “lady of Trnava”. The stunning physical beauty of the Slovak aristocrat corresponds with inner grace, virtue and purity.
    Źródło:
    Białostockie Studia Literaturoznawcze; 2018, 13; 249-261
    2082-9701
    2720-0078
    Pojawia się w:
    Białostockie Studia Literaturoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tendencje epoki oraz indywidualny rys w kształtowaniu bohatera literackiego w romansopisarstwie Wacława Potockiego
    Epochal tendencies and individual influences in the character creation in Waclaw Potocki’s romances
    Autorzy:
    Woron, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/649661.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    romances
    Waclaw Potocki
    polish literature
    history of literature
    baroque
    lyrics
    Opis:
    The subject of the article is the study of the formation of the literatery hero in the baroque novel written by Waclaw Potocki. The aim of the work is the establishing the following questions: Did the the poet realise general tendences obligatoring in baroque romances? Or did he depart from the arisen rules and thus his characters were named by individual feature? The periphrasis of the following questions like the look of the character, personality, the model of love and the docere function realised by some heros help in solving the problem. Six lyrics Judyta, Tressa and Gazela, Wirginia, Syloret, Argenida and Lidia attributet to Potocki were this way analysed.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2012, 18, 4; 33-41
    1505-9057
    2353-1908
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Anioła Ślązaka polemika z luteranizmem
    Angelus Silesius’ polemic against Lutheranism
    Autorzy:
    Zawadzki, Robert K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/502650.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Wyższe Seminarium Duchowne w Łodzi
    Tematy:
    Barok
    literatura polemiczna
    literatura religijna
    luteranizm
    katolicyzm
    Baroque
    polemical literature
    religious literature
    Lutheranism
    Catholicism
    Opis:
    The article first gives a short presentation of Angelus Silesius (1624-1677) or, Johannes Scheffler, and then more thoroughly analyses the first part of his work entitled Idea causarum fundatarum, transeundi a Lutheranis ad Ecclesiam Catholicam; comprehensarum Illationibus duabus which has been forgotten today. The baroque writer used exclusively brief statements which confirm the truth of the Roman faith and simultaneously debunk arguments in favor of Protestant religion. Above all his work was supposed to provide polemical ammunition for the supporters of the Roman Catholic Church and to justify discontinuing relations with Protestantism. In order to achieve this purpose, the writer enumerated and discussed arguments related to the most important arguable theological issues, such as the apostolic succession, miracles, attitude to God’s Word, religious life, celibacy, the figure of Luther and his adherents, etc.
    Źródło:
    Łódzkie Studia Teologiczne; 2016, 25, 4; 115-128
    1231-1634
    Pojawia się w:
    Łódzkie Studia Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Czasy ginącego piękna”. Pozytywistycznej historii literatury kłopoty z barokiem
    “The Period of Disappearing Beauty”. A Problem with Baroque of Positivistic History of Literature
    Autorzy:
    Szewczyk-Haake, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1534419.pdf
    Data publikacji:
    2012-01-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Positivist history of literature
    Baroque
    Taine
    valuation in literary studies
    Opis:
    The article deals with the ways in which Baroque works and their authors were presented in the positivist history of literature. The source material for the analysis was provided by the texts written by Piotr Chmielowski, Stanisław Tarnowski, Adam Bełcikowski, Henryk Sienkiewicz and Felicjan Faleński. The article discusses the sources for a rather distinct dislike of the literary output of Baroque authors in general, which was in line with the then well-established opinions deeply rooted in European research, but also derived from a valuation based on national and patriotic criteria. A certain differentiation in research methods is also indicated, mostly of those stemming from the spirit of Taine, but, occasionally, approaching Baroque works with the help of a stylistic analysis and thus making it possible to show more appreciation to the literature created in the period that, as understood from the positivist perspective, was believed to be of inferior quality.
    Źródło:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2012, 19; 31-45
    1233-8680
    2450-4947
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    «ЕЗДА В ОСТРОВ ЛЮБВИ» И ЛИТЕРАТУРНАЯ ПОЗИЦИЯ В.К.ТРЕДИАКОВСКОГО В ПЕРВОЙ ПОЛОВИНЕ 1730-Х ГОДОВ
    Autorzy:
    Bucharkin, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/690246.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    18th century Russian literature; baroque; literary position; gallant literature; style; translation; V.K. Trediakovsky; Ezda v Ostrov Ljubvi, cultural synonymy
    Русская литература 18-го века, барокко, литературная позиция, галантная литература, стиль, перевод, В. К. Тредиаковский, Езда в остров любви, культурная синонимия
    Opis:
    The article considers the literary position of V.K. Trediakovsky in 1730–1735, which centered upon the idea of the sufficiency of Westernization gained by Russian literature in the epoch of Peter the Great. Initially, Trediakovsky held that the literary movement should promote the development of existing fundamentals rather than revolutionizing renovation. However, after having successfully incarnated his ideas in concrete artistic texts, namely – Ezda v Ostrov Ljubvi (A Journey to the Island of Love) and Pindaric ode Oda Torzhestvennaya o Sdache goroda Gdanska (Triumphant Ode on the Surrender of the City of Gdansk) – Trediakovsky drastically changed his literary position and started to demand that artistic discourse should be radically changed.
    The article considers the literary position of V.K. Trediakovsky in 1730–1735, which centered upon the idea of the sufficiency of Westernization gained by Russian literature in the epoch of Peter the Great. Initially, Trediakovsky held that the literary movement should promote the development of existing fundamentals rather than revolutionizing renovation. However, after having successfully incarnated his ideas in concrete artistic texts, namely – Ezda v Ostrov Ljubvi (A Journey to the Island of Love) and Pindaric ode Oda Torzhestvennaya o Sdache goroda Gdanska (Triumphant Ode on the Surrender of the City of Gdansk) – Trediakovsky drastically changed his literary position and started to demand that artistic discourse should be radically change
    Źródło:
    Prace Polonistyczne; 2018, 73; 207-220
    0079-4791
    Pojawia się w:
    Prace Polonistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „W twarde więzienie wsadzono mi duszę”. Wyobcowanie duszy w ciele w literaturze baroku
    “Instrict-regime prison my soul was placed”. Alienation of a soulina body in Baroque literature
    Autorzy:
    Raubo, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2013679.pdf
    Data publikacji:
    2014-06-02
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    barok
    literatura
    antropologia filozoficzna
    dusza
    ciało
    baroque
    literature
    philosophical anthropology
    soul
    body
    Opis:
    The article presents the concept of alienation of a soul in a body present in the literature of Polish Baroque. The sources discussed in the article include: emblematic works, religious poetry, essays, scientific and religious treaties, popular compendia of knowledge. The article covers the following issues: 1) the imagery of a soul trapped in a body as presented in religious poetry; 2) the concepts of alienation of a soul in a body inspired by Cartesian philosophy; 3) the rejection of the dualism of body and soul in the Baroque trend of Aristotelian and Thomistic anthropology.
    Źródło:
    Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2014, 4(7); 141-157
    2084-6045
    2658-2503
    Pojawia się w:
    Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ценные предметы в памятниках белорусской литературы XVI–XVII веков
    Valuable objects in ancient Belarusian literature
    Autorzy:
    Kazanina, Viola
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2118249.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    valuable objects
    art studies
    antiquarian practice
    ancient Belarusian literature
    Renaissance
    early Baroque
    Opis:
    The article describes and analyzes an artistic context of valuable objects in famous texts of ancient Belarusian literature (16th century – the first half of the 17th century) from the perspective of art studies and antiquarian practice. According to the author valuable objects in famous books of ancient Belarusian literature comprise gold and silver coins, pearl and precious stones, inlaid cult objects and weapons, exotic plants and animals, antiquarian books, coats of arms, musical instruments, imported fabrics and luxurious interiors. In the artistic context all above-mentioned objects are symbols of beauty ideals and diversity of the Renaissance and early Baroque in Europe.
    Źródło:
    Białorutenistyka Białostocka; 2019; 239-249
    2081-2515
    Pojawia się w:
    Białorutenistyka Białostocka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pierwiastki folklorystyczne w słowackiej poezji miłosnej okresu baroku – wybrane zagadnienia
    Elements of Folklore in Slavic Baroque Love Poetry: Selected Issues
    Autorzy:
    Sagało, Monika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/962148.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
    Tematy:
    Slavic literature
    Baroque
    folklore
    love poetry
    literatura słowacka
    barok
    folklor
    poezja miłosna
    Opis:
    The article focuses on selected folklore elements in Slavic Baroque poetry. It opens with an overview of the historical background, followed by a discussion and exemplification of folklore elements (among others: characteristic names, motifs of plants and animals, situations presented in texts, motifs of heart and brawl) which appear in anonymous Baroque works coming from two collected volumes.
    Artykuł ukazuje wybrane elementy folklorystyczne w słowackiej poezji barokowej. Na początku zostaje przedstawione tło historyczne. Następnie omawiane i prezentowane są na wybranych przykładach pierwiastki folklorystyczne (należą do nich między innymi charakterystyczne imiona, motywy roślinne i zwierzęce, sytuacja przedstawiona w utworach, motyw serca czy bójki), które pojawiają się w anonimowych barokowych utworach, pochodzących z dwóch tomów zbiorowych.
    Źródło:
    Literatura Ludowa; 2019, 63, 4-5; 5-15
    2544-2872
    0024-4708
    Pojawia się w:
    Literatura Ludowa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prognostyki w świetle wiary i rozumu. Z religijnych aspektów "Informacyi matematycznej" Wojciecha Bystrzonowskiego
    Autorzy:
    Raubo, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2030545.pdf
    Data publikacji:
    2021-06-06
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    Baroque
    Enlightenment
    literature
    prophecies
    religion
    rationalism
    barok
    oświecenie
    literatura
    prognostyki
    religia
    racjonalizm
    Opis:
      The article is devoted to criticism of prophecies presented by Wojciech Bystrzonowski, an encyclopaedist and a science popularizer, in his work “Informacyja matematyczna” [“Mathematical Information”] (1743, 1749). The author discusses prophecies of sorcerers, physiognomy, palmistry, prophetic dreams and astrological predictions. He examines the cases of combining magical practices with religious beliefs, which he regards as dangerous signs of spreading superstitions. He also shows that prophecy cannot be compatible with faith and fundamental principles of rational reasoning. Furthermore, he emphasizes that in the critical evaluation of prophecy a Jesuit principle of discernment of spirits can be applied. The issues covered in his work are characteristic of the atmosphere of the intellectual change that took place at the turn of the Baroque and the Enlightenment.
    Źródło:
    Tematy i Konteksty; 2014, 9, 4; 343-355
    2299-8365
    Pojawia się w:
    Tematy i Konteksty
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Chrystianizacja wątków antycznych w Historyi wojny między Pompejuszem i Julijuszem (w świetle techniki pisarskiej o. Tomasza Nargielewicza op)
    The christianisation of ancient motifs in Historyja wojny między Pompejuszem i Julijuszem (in the light of father Tomasz Nargielewicz’s writing strategies)
    Autorzy:
    Gacka, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2048510.pdf
    Data publikacji:
    2021-10-27
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    Lucan
    Tomasz Nargielewicz
    Latin literature
    Polish literature
    the baroque
    paraphrase
    Lukan
    literatura łacińska
    literatura polska
    barok
    parafraza
    Opis:
    This article is divided into two parts. The first – historical and literary – part offers information about a baroque Dominican writer, Tomasz Nargielewicz (d. 1700), and about a Latin writer, Lucan, whose epic poem Pharsalia was translated into Polish prose by Nargielewicz, who entitled it Historyja wojny między Pompejuszem i Julijuszem (The History of the War between Pompey and Julius). His work is not a faithful translation, but a strong paraphrase, as Nargielewicz omits, elaborates, and rearranges many fragments of the original poem. Due to the fact that he was a Dominican, Nargielewicz added Christian elements to the text. Furthermore, this part of the article will also address the question of whether in his work Nargielewicz made use of the translations of Lucan’s poem by two other baroque poets, John Alan Bardziński and Adalbertus Stanislaus Chrościński. The second – analytical and editorial – part of the article presents excerpts from Nargielewicz’s work, which has never been transcribed before, such as the one that describes Cato the Younger and fragments containing speeches. The speakers who deliver them are: Vulteius (the captain of a Roman ship), Cato (in the temple of Ammon), Achoreus (at a feast at the court of Ptolemy Dionysus), and Cleopatra (at the time of death). The article also presents the final part of the text, where the Christian flavour is most evident.
    Źródło:
    Prace Polonistyczne; 2021, 76; 335-363
    0079-4791
    Pojawia się w:
    Prace Polonistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Militaria w wybranych modlitewnikach XVIII wieku – wobec tradycji emblematycznej
    Military themes in selected 18th century prayer books - in relation to the emblem tradition
    Autorzy:
    Słomak, Iwona
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/636437.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    Military themes
    18th century prayer books
    religious literature
    emblem tradition
    Baroque culture
    Opis:
    The starting point in the article is an absence of studies which show the realizations of the military-erotic symbols in religious literature that is associated with the emblem tradition. The discussed works – prayer books by Andrzej Gabriel Kasperowicz; anonymous Atak Niebieskiej Twierdzy… [The attack of the Heavens… or The attack into Fortress of Heavens…] and Wojsko serdecznych afektów… [The army of heartfelt affections…] by Hieronim Falęcki – retain high formal and semantic discipline; as a result, they are examples of interesting phenomena of Baroque culture. In the first part of her article Iwona Słomak presents three prayer books in which the concept is based on analogy with the organization of the army of Christ. In the second part she shows the book in which the theme of war connects with the issue of „holy erotica”. In part three she discusses a print whose composition refers to the structure of the military detachments. It is conceived as a collection of „affections” whose task is „to conquer” heaven and the hearts of readers. Characteristically, the formula of the discussed books will be understandable only if we reconstruct their reference to the popular allegorical images (we find them in the collections of emblems, in many treatises on religious themes or in descriptions of the great ceremonies of that era); therefore, it is necessary to take into account the emblematic model that clearly influenced their final shape.
    Źródło:
    Terminus; 2012, 14, 25; 69-84
    2084-3844
    Pojawia się w:
    Terminus
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wojciech Tylkowski wśród monstrów − barokowa scientia curiosa wobec estetyki epoki
    Wojciech Tylkowski among monsters – baroque scientia curiosa towards the esthetics of époque
    Autorzy:
    Napierała, Aleksandra
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/514828.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Fundacja dzień dobry! kolektyw kultury
    Tematy:
    baroque
    scientia curiosa
    popular scence literature
    erudition
    marvel
    barok
    literatura popularnonaukowa
    encyklopedyzm
    cudowność
    Opis:
    The article is an attempt to show different connections between modern science in 17th century and esthetics of Baroque. Culture progress had been connected with breaking the Renaissance rules of art – clarity and harmony, as well as with appearance of a new kind of art – varied, unclear and marvel. In both branches of knowledge erudition and necessity of getting to know as much as possible were the most important ideas; this became the background of particular Baroque occurrence: encyclopedism and erudition. The popular science literature genre known as scienta curiosa is strongly connected to those terms. The main subject of analysis is a treatise written by Wojciech Tylkowski, containing knowledge of mathematics, natural history and philosophy. Due to its form – which uses conceptual solutions, tricky, ridiculous questions and description of marvels, monsters and other curiosities – it is one of the most interesting examples of “practice esthetics” – using esthetics for popularization purposes.
    Źródło:
    Amor Fati; 2016, 1(5); 219-235
    2449-7819
    Pojawia się w:
    Amor Fati
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Praktyczne wskazania dla życia osobistego i społecznego w wybranych tekstach literatury religijnej XVII – poł. XVIII wieku
    Practical Guidance on Personal and Social Life in Selected Texts of Religious Literature of the 17th and Mid 18th Century
    Autorzy:
    Łukarsk, Beata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/558383.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Gdańskie Seminarium Duchowne
    Tematy:
    barok
    historia duchowości
    historia literatury
    literatura staropolska
    literatura kościelna
    literatura ascetyczna
    Baroque
    history of spirituality
    history of literature
    Old Polish literature
    ecclesiastical literature
    ascetic literature
    Opis:
    Tekst jest omówieniem wybranych przekazów źródłowych powstałych u schyłku epoki staropolskiej, to jest od siedemnastego do połowy osiemnastego stulecia. Przywoływane druki należą do tego działu ówczesnej twórczości, który ująć można we wspólnej nazwie piśmiennictwa religijnego. Jest to spuścizna kulturowa licznie reprezentowana zarówno w ilości tytułów, jak i formalnej ich różnorodności. Wśród odnotowanych edycji nie ma jednak traktatów naukowych. W rodzimym planie wydawniczym u schyłku doby staropolskiej spotykamy ich zresztą niewiele. Większość analizowanych zapisów stanowi natomiast literatura o charakterystycznym odziaływaniu duszpasterskim, mianowicie: ascetyka, moralistyka, literatura kaznodziejska. Wpisany w strukturę przekazu większości owych utworów szeroki adres wydawniczy i możliwie najbardziej powszechne ich przeznaczenie determinują zarówno kształt literacki wypowiedzi, jak i sposób komunikowania się z odbiorcami. Poza tym przeważająca część cytowanych w szczegółowych rozważaniach historycznych zapisów nosi wyraźne znamiona formalnego i językowego uproszczenia. Ich cechą charakterystyczną jest wyraźnie perswazyjnie ukierunkowanie. W konsekwencji autorzy ujawniają w sferze czytelnych zamierzeń twórczych obecność programowo potraktowanej tendencji dydaktycznego oddziaływania. Wpisana w historyczny przekaz uniwersalność pouczeń etycznych i moralnych umożliwia ich odczytywanie poza granicami reprezentowanej wspólnoty wyznaniowej. Sytuuje je także poza obecnym w nich horyzontem czasowym. Ich uniwersalizm budują refleksje oparte na wspólnocie powszechnie przyjętego i akceptowanego humanizmu. Pouczenia te definiują takie wartości, jak: prawda, pokora, szczerość. Podejmują istotne dla pojedynczego człowieka i dla całego społeczeństwa zagadnienia: relacji do drugiej osoby, poczucia własnej godności, prawidłowej samooceny, współczującej relacji do innych, objawiającej się w chęci niesienia praktycznej pomocy. Wskazania zawierają także zaakcentowany kontekst religijny, opisując warunki przekonującego świadectwa wyznawanej wiary. W części omawiającej problemy natury społecznej znalazły się teksty odnoszące się do problematyki wartości pracy, sprawiedliwego i uczciwego wynagradzania. W ostatnim rozdziale pouczenia staropolskich pisarzy religijnych odnoszą się do wybranych problemów życia małżeńskiego i rodzinnego.
    The text is an attempt to describe selected source materials produced at the end of the Old Polish period, that is from the 17th and mid 18th century. However, among original records there are no treatises of a scientific nature. The list of historical publications described as religious literature includes all titles. The publications attracted a wide circle of readers and in particular determined their universal purpose as both literary forms and as ways of communicating with readers. Most of them exhibit clear formal and linguistic simplifications. Moreover, the widespread educational dimension is a characteristic feature of the Polish Baroque literature under discussion. When it becomes part of a historical tradition, the universality of ethical and moral advice enables us to read the recommendations of church writers of the time in a wider perspective than that of the represented religious community (universal values based on a commonly accepted foundation of humanity, independent of a religious affiliation and time perspective). The advice of Polish Baroque writers emphasizes such values as truth, humility and honesty. They raise issues of importance to both the individual and to society, such as relationships with other people, the sense of one’s own dignity, appropriate self-esteem, and a compassionate attitude to others manifested by a desire to help them. They also provide some recommendations in the religious context, describing the conditions of a convincing proof of one’s practised faith. In the section discussing issues of a social nature, texts referring to questions of the value of work and the matter of fair and honest remuneration are considered. In the last section the advice of Old Polish religious writers on selected problems of marriage and family life is discussed.
    Źródło:
    Studia Gdańskie; 2015, 36; 205-218
    0137-4338
    Pojawia się w:
    Studia Gdańskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przed Bożym Sądem… Prawo z śmiercią, aniołami i niebem, abo Kazanie o Wniebowzięciu Panny Naświętszej Samuela Brzeżewskiego
    Before the Judgment of God: Prawo z śmiercią, aniołami i niebem, abo kazanie o Wniebowzięciu Panny Naświętszej by Samuel Brzeżewski
    Autorzy:
    Dybek, Dariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/451083.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    Baroque
    sermon
    Marian literature
    Conceptismo
    Samuel Brzeżewski
    barok
    kazanie
    konceptyzm literatury maryjnej Samuel Brzeżewski
    Opis:
    Samuel Brzeżewski is a forgotten Polish Baroque preacher. There are three extant sermons by him (published 1640–1645) and a biography of the blessed Michał Giedroyc edited by him. Although the sermons are not popular, they are interesting as they represent the so-called Conceptismo of Polish homiletics. One of the sermons is dedicated to a late nobleman, J. Pucniewski, who is compared to an olive tree. The other two sermons relate to the Blessed Virgin. Zaciąg… deals with the search for the best court for Virgin Mary, which consists of sinners and the suffering. The third one, Prawo z śmiercią, aniołami i niebem… [The trial with death, angels and Heaven, or the sermon of the Assumption of the Virgin] was written in commemoration of the Assumption of the Virgin. It describes the trial between the people and Heaven. The preacher is the prosecutor, the faithful are the witnesses, and God is the ultimate judge. Referring to the Bible, the Antiquity and writers of early Christianity, Brzeżewski created an absorbing, though not flawless, sermon using an unusual concept.
    Źródło:
    Tematy i Konteksty; 2016, 6(11); 178-203
    2299-8365
    Pojawia się w:
    Tematy i Konteksty
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Symbolika urbanistyczna w Jeruzalem mieście Króla Wielkiego Stefana Kucharskiego
    The Urbanistic Symbols in Stefan Kucharskis Jerusalem, the City of the Great King
    Autorzy:
    Burek, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1882462.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Stefan Kucharski
    barok
    literatura religijna
    piśmiennictwo karmelitańskie
    metafora
    baroque
    religious literature
    Carmelite writings
    metaphor
    Opis:
    Jeruzalem miasto Króla Wielkiego to jeden z tekstów Stefana (właśc. Hieronima) Kucharskiego (1595-1653). Dzieło zachowało się co najmniej w dwóch wersjach, znajduje się w tzw. kopiariuszu lubelskim (Archiwum Polskiej Prowincji Karmelitów Bosych w Krakowie, rkps nr 246, s. 287-302) oraz zbiorze pt. Różne ćwiczenia lubo nauki duchowne i wykłady przez Wielebnego Ojca Stefana od świętej Teresy […], napisane (Archiwum Biblioteki Sióstr Karmelitanek Bosych w Krakowie, rkps nr 62, karty 44r-47v). Ów „wykład” skierowany był najpewniej do sióstr karmelitanek bosych. Podejmuje zagadnienia natury mistycznej, traktuje o sposobach zamieszkiwania Boga w człowieku. W tekście Kucharskiego metafora jest chyba najważniejszym i najczęściej używanym środkiem literackiego przekazu. Nacechowana symbolicznie miejska przestrzeń posłużyła autorowi jako swoista alegoria, wyrażająca poglądy antropologiczne i teologiczne.
    Jerusalem, the City of the Great King is one of the texts by Stefan (in point of fact: Hieronim) Kucharski (1595-1653). The work has been preserved at least in two versions: they are kept in the so called Lublin Cartulary (The Archive of the Polish Province of the Discalced Carmelites, manuscript nr 246, pp. 287-302) and in the collection entitled Various exercises or spiritual lessons and lectures written by the Reverend Father Stefan of St Theresa (The Archive of the Library of Discalced Carmelite Sisters in Krakow, manuscript nr 62, charts 44r-47v). The “lecture” most probably directed to Discalced Carmelite sisters, tackles the issues of a mystical nature and treats about the ways, in which God lives in a man. In Kucharski's text the metaphor is the most important and most often used means of expression. The urban space, characterized by symbols is used by the author as a peculiar allegory expressing his anthropological and theological views.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2015, 63, 1; 225-241
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jak „opowiedzieć” Matkę Bożą? Postać Maryi w kazaniu Samuela Brzeżewskiego
    How to talk about the Holy Mother? The portrayal of the Virgin Mary in the sermon by Samuel Brzezewski
    Autorzy:
    Dybek, Dariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/649917.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Barok
    kazanie
    Matka Boska
    literatura religijna
    katolicyzm
    koncepcja
    Baroque
    sermon
    Holy Mother
    religious literature
    Catholicism
    concept
    Opis:
    Samuel Brzezewski was a monk, highly regarded as a priest and hagiographist in the 17th century. Two out of three of his sermons that have remained till today talk about Virgin Mary. One of them is Zaciąg dworzanów na kurią Najaśniejszej Królowej nieba i ziemie Maryjej, in which the author describes the criteria necessary for becoming a part of the Virgin Mary’s court. While portraying the Virgin Mary, he uses many epithets taken from the Biblical tradition. The Virgin Mary is e.g. the Queen, the Empress, second Eva, the Gate, the Window and… the Fire Place. Brzezewski tries to explain these metaphorical descriptions and their theological meanings. Wespazjan Kochowski did the same, writing Ogród panieński. It is possible that Kochowski was inspired by the sermons written by Brzezewski.
    Samuel Brzeżewski to zakonnik, który w XVII w. był docenianym kaznodzieją i hagiografem. Dwa z trzech zachowanych jego kazań dotyczą Maryi. Należy do nich Zaciąg dworzanów na kurią Najaśniejszej Królowej nieba i ziemie Maryjej, w którym autor użył konceptu: przedstawia kryteria doboru chrześcijan na dwór Matki Bożej. Opisując Maryję, stosuje wobec niej bardzo wiele określeń, które zaczerpnął z tradycji biblijno-patrystycznej. Matka Boża to m.in. królowa, cesarzowa, druga Ewa, brama, okno i… piec. Brzeżewski używając tych nazw, starał się wyjaśnić ich metaforyczny lub teologiczny sens. Podobnie postąpił w tym samym stuleciu Wespazjan Kochowski, pisząc Ogród panieński. Niewykluczone, że barokowy twórca inspirował się również kazaniem krakowskiego zakonnika.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2019, 53, 2; 243-264
    1505-9057
    2353-1908
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Obrazy biczowania Chrystusa w wybranych mesjadach pasyjnych z XVII wieku
    Autorzy:
    Drożdżewicz, Monika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2030354.pdf
    Data publikacji:
    2021-06-06
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    Baroque
    Polish epic poetry
    Polish Passion literature
    messiad
    Polish religious poetry
    Passion symbols
    barok
    epos polski
    literatura pasyjna polska
    mesjada
    poezja religijna polska
    symbolika pasyjna
    Opis:
    My paper addresses the ways of presenting the Passion of Christ in the 17th century Polish passion messiads. Concentrating on the images of the flagellation of Christ in the narrative poems of Kasper Miaskowski, Abraham Rożniatowski, Wacław Potocki and Wespazjan Kochowski, I analyze the relation of the motifs used by them to the exegetic, the mystic, and the apocryphal traditions. Respectful of their original context, my interpretation of the fragments is supported by a thorough analysis of their structure and use of rhetoric devices. My research allows me to conclude that in order to approach the mysteries of faith, the authors of the messiads used symbolic language as a living faith tradition.
    Źródło:
    Tematy i Konteksty; 2014, 9, 4; 356-379
    2299-8365
    Pojawia się w:
    Tematy i Konteksty
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mikołaj Sęp Szarzyński, ‘Sonnet III: To the Holy Virgin’
    Wokół Mikołaja Sępa Szarzyńskiego i jego sonetu III Do Naświętszej Panny. Próba syntezy
    Autorzy:
    Marinelli, Luigi
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2087515.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Polish literature of the 17th century
    Baroque poetry
    sonnets
    Virgin Mary
    Luis de Granada (1504–1588)
    Mikołaj Sęp Szarzyński (? – c. 1580)
    Mikołaj Sęp Szarzyński
    sonety
    poezja baroku
    Opis:
    Most of what we know about Mikołaj Sęp Szarzyński (? – c. 1580) and his work is plausible conjecture that cannot be fully verified. The small volume published twenty years after his death, Rytmy – a single extant copy was found accidentally in the early 1800s – represents his uncertain legacy. Yet not only is Sęp Szarzyński the second greatest pre-modern Polish poet after Kochanowski, but, owing to his sonnets and other compositions of his early maturity, he can be considered the creator of a new style that, under the influence of late Italian Petrarchism, brings Polish poetry closer to mannerism and, for some commentators, to the Baroque. This article will focus in particular on Sonnet III (‘To the Holy Virgin’). While drawing on Dante and Petrarca, the sonnet resonates with the themes and styles of contemporary Spanish Marian literature. Sonnet III is the cornerstone of Sęp Szarzyński’s sonnet cycle (the first in Polish literature) that marks the artistic culmination of a ‘passage’ to modernity, in which an attitude of doubt and the attendant “grammar of uncertainty” (cf. Jan Błoński) constitutes the writer’s main stylistic and existential signature.
    Źródło:
    Ruch Literacki; 2021, 3; 309-343
    0035-9602
    Pojawia się w:
    Ruch Literacki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    El uso de canciones estimula el aprendizaje de la literatura
    Stosowanie piosenek zachęca do uczenia się literatury
    Use of Songs Encourages Learning Literature
    Autorzy:
    Hornillos, Rubén Cristóbal
    Villanueva Roa, Juan de Dios
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/509190.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Akademia Finansów i Biznesu Vistula
    Tematy:
    didáctica
    literatura española
    canciones
    barroco
    métrica
    aprendizaje significativo
    motivación
    nauczanie
    literatura hiszpańska
    piosenki
    barok
    znaczenie uczenia się
    motywacja
    teaching
    Spanish literature
    songs
    baroque
    importance of learning
    motivation
    Opis:
    El presente artículo recoge las primeras conclusiones de un programa experimental desarrollado en el liceo XXII José Martí de Varsovia durante el curso 2013-14 para analizar el impacto del uso significativo de la música moderna en la enseñanza de la literatura española dentro de un contexto de Español como Lengua Extranjera. En el marco de esta investigación se han enseñado contenidos literarios de métrica, temática y retórica durante cuarenta lecciones, a dos grupos de similares características pero de forma diferenciada. En uno de ellos, denominado de control, se ha utilizado un programa didáctico convencional, mientras que en el otro grupo, denominado experimental, se han estudiado los mismos contenidos literarios, pero a partir de canciones elegidas según los gustos de los alumnos y la relación con los contenidos curriculares. De esta forma se pueden comparar las diferencias en el proceso de aprendizaje y los resultados entre ambos grupos.
    Niniejszy artykuł przedstawia wnioski wyciągnięte na podstawie eksperymentalnego projektu przeprowadzonego w XXII Liceum im. José Martí w Warszawie w czasie lekcji, które miały miejsce w roku szkolnym 2013-2014. Celem ww. projektu była analiza zasadności zastosowania nowoczesnej muzyki w nauczaniu literatury hiszpańskiej na lekcjach języka hiszpańskiego jako obcego. W ramach tego eksperymentu w ciągu 40 lekcji przekazano dwóm podobnym do siebie grupom uczniów treści literackie o charakterze metrycznym, tematycznym i retorycznym. Należy podkreślić, że przekaz ww. treści był odmienny. W jednej z grup, nazwanej „kontrolną”, został zastosowany tradycyjny program dydaktyczny, podczas gdy w drugiej grupie, nazwanej „eksperymentalną”, przekazano te same treści literackie, ale na podstawie piosenek wybranych przez uczniów. W ten sposób można było porównać różnice w procesie uczenia się literatury i efekty tej nauki w obu grupach.
    The article presents the conclusions drawn on the basis of experimental project carried out at XXII José Martí Lyceum in Warsaw in the course of classes that took place in the 2013-2014 school year. An aim of the said project was to analyse the reasonability of application of modern music in teaching Spanish literature during the lessons of Spanish as a foreign language. Within the framework of this experiment, during 40 lessons, the two similar groups of pupils received literary contents of the metric, thematic and rhetoric nature. It must be emphasised that conveyance of the said contents was different. In one of the groups, called the ‘control’ one, there was used the traditional didactic programme, whereas in the second group, called ‘experimental’, there were conveyed the same literary contents but based on the songs chosen by pupils. Thus, it was possible to compare differences in the process of learning literature and effects of that learning in both groups.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula; 2015, 39/2015 Filologia IV; 60-71
    2353-2688
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Вобраз “іншага” ў беларускай літаратуры XVI–XVIII стагоддзяў
    Image of the Other in Belarusian literature of the 16th–18th centuries
    Wizerunek „innego” w literaturze białoruskiej XVI–XVIII wieku
    Autorzy:
    Brazgunou, Alaxandr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/29520985.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Lingwistyki Stosowanej. Katedra Białorutenistyki
    Tematy:
    author
    Baroque
    Belarusian literature
    image of the “otherness”
    Renaissance
    subjectivity
    autor
    Barok
    literatura białoruska
    obraz innego
    Renesans
    subiektywność
    аўтар
    Барока
    беларуская літаратура
    вобраз іншага
    Рэнесанс
    суб’ектыўнасць
    Opis:
    In the article, the features of the presentation of the image of the Other in the Belarusian literature of the Renaissance and Baroque epoch are considered based on the example of the most significant written monuments (Pilgrimage by M.K. Radziwiłł, diaries of S. Maskiewicz, E. Pielgrzymowski, T. Billewicz, J. Charkiewicz). It has been established that the medieval understanding of otherness, determined by Christian dogma, in the literature of the 16th – 18th centuries is gradually being replaced by subjective perception, which means that the opinion of a particular person, and not of a collective, becomes important. This testifies to the growth of the author’s principle and the destruction of the poetics of the literature of reflective traditionalism.
    W artykule, na przykładzie najważniejszych zabytków pisanych (Peregrynacja М.К. Radziwiłła, diariuszy S. Maskiewicza, E. Pielgrzymowskiego, T. Billewicza, J. Charkiewicza), przeanalizowano cechy prezentacji wizerunku „innego” w literaturze białoruskiej doby Renesansu i Baroku. Ustalono, że średniowieczne rozumienie odmienności, zdeterminowane przez dogmat cheścijański, w literaturze XVI–XVIII wieku jest stopniowo zastępowane subiektywnym postrzeganiem, co oznacza, że decydujące znaczenie ma opinia konkretnej osoby, a nie zbiorowości. Wskazuje to na rosnącą rolę zasady autorskiej i zburzenie poetyki literatury tradycjonalizmu refleksyjnego.
    У артыкуле на прыкладзе найбольш значных помнікаў пісьменства (Пэрэгрынацыя М.К. Радзівіла, дыярыушы С. Маскевіча, Г. Пельгрымоўскага, Т. Білевіча, Ю. Харкевіча) разгледжаны асаблівасці прэзентацыі вобраза “іншага” ў беларускай літаратуры Адраджэння і Барока. Вызначана, што сярэднявечнае, дэтэрмінаванае хрысціянскай дагматыкай разуменне іншасці ў літаратуры XVI–XVIII стст. паступова змяняецца суб’ектыўным успрыняццем, г. зн., вырашальнае значэнне набывае меркаванне канкрэтнага чалавека, а не калектыву. Гэта сведчыць пра ўзрастанне аўтарскага пачатку і разбурэнне паэтыкі літаратуры рэфлексійнага традыцыяналізму.
    Źródło:
    Acta Albaruthenica; 2022, 22; 185-199
    1898-8091
    Pojawia się w:
    Acta Albaruthenica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Za murami klasztoru. Historiografia lubelskich karmelitanek bosych
    Behind Convent Walls. Historiography of Lublin Discalced Carmelite Nuns
    Autorzy:
    Nowicka-Struska, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/649929.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    historiografia
    zakony
    literatura
    barok
    mentalność
    kobiety
    egodokument
    tożsamość
    Lublin
    miasto
    karmelitanki bose
    kronika
    rękopisy
    duchowość
    klasztory
    historiography
    convents
    literature
    Baroque
    mentality
    women
    ego-documents
    identity
    city
    Discalced Carmelite Nuns
    chronicle
    manuscripts
    spirituality
    monasteries
    Opis:
    The research on the written works of nuns in homogeneous city space allows to restore the memory of a few generations of women who lived in Lublin, discover their intellectual activity, their literary culture, customs, interests, and their word view. The ego-documents left by the Carmelite Nuns are good materials for the scientific prospect of this isolated group of women and the research microscale remains in the circle of anthropological historical orientation. The Lublin manuscripts, documents and the evidence of intellectual activity of the nuns were completely dispersed in the 19th century. The aim of the article is to merge the knowledge about the discovered texts of Lublin Carmelite Nuns, determine the main features of the texts and name their authors. In my work I have examined a group of “official” papers (a convent visitation book, letters – certamen) and the chronicles of two Lublin monasteries. The first chronicle of the St. Joseph’s Monastery is vast, while the second one from the Immaculate Conception Monastery is only an introductive part of the lost text. The article also enumerates other types of convent writing, such as silva rerum spiritual texts, personal prayer books, the compilation of letters, the adaptations of emblematic collections. The main source of information on Lublin Carmelite Sisters were chronicles. The chronicles were a type of domestic historiography, joining the form of the books of the dead or the vesture books, and a narrative presenting the events from nuns’ lives in chronological order. The chronicle of the first monastery was written from the year 1624 to 1701. The book was written consistently by a few anonymous nuns who differed from each other in terms of their interests, writing skills and ways of outlining the information. The first author of the chronicle (from 1625) was presumably sister Febronia of Jesus. Natural oral tradition, a part from personal experience of the author was the most important source of knowledge about the monastic life. In view of a future reader and in order to make the text historiographical and reliable the authors added letters. The chronicle contains also other texts and exogenic genres. Worth mentioning are one-plot micro narrations which highlight extraordinary literary value of the Carmelites’ chronicles. The micro narrations show the expression of female authors, their ability to present vibrant and fluent narration, and to transfer oral tradition into the chronicle. A tale character of the notes points to the diary features of the text and guides culture researchers to a category of privacy, identity and memory of a small group of women to a significant degree isolated from the outside world. The chroniclers frequently indicated how crucial for the convent was the identity of a group. The opposition “we – they”, “inside – outside (the monastery)”, emphasizing individualism and otherness of the convent, show the far-reaching self-consciousness of the authors.
    Badanie piśmiennictwa zakonnic w jednorodnej przestrzeni miasta służy przywracaniu pamięci o kilku pokoleniach kobiet, które żyły w Lublinie, odkrywaniu ich aktywności intelektualnej, kultury literackiej, obyczajów i zainteresowań, kształtowania obrazu świata. Piśmiennictwo kobiet w epoce staropolskiej wciąż otwiera nowe możliwości poznawcze dla literaturoznawców, badaczy zajmujących się geopoetyką, zainteresowanych zagadnieniami pamięci zbiorowej, prywatności, obiegu teksów, tożsamości bohaterek i identyfikacji zbiorowej czy mentalności grupy. Pozostałe po karmelitankach egodokumenty są dobrym materiałem oglądu naukowego tej wyizolowanej grupy, a mikroskala badawcza pozostaje w obrębie antropologicznej orientacji historycznej. Lubelskie rękopisy, dokumenty i świadectwa aktywności intelektualnej sióstr uległy w XIX wieku całkowitemu rozproszeniu. Artykuł ten ma na celu scalenie wiedzy na temat odnalezionych tekstów karmelitanek lubelskich, określenia najważniejszych cech części dorobku zakonnic, wskazania autorek tekstów, Analizie poddano grupę pism „urzędowych”, (księga wizytacji klasztoru, listy - certaminy) oraz kroniki dwóch lubelskich klasztorów, z których pierwsza, klasztoru pw. Św. Józefa jest znacznych rozmiarów, druga, z kalsztoru pw. Niepokalanego Poczęcia, stanowi zaledwie wstępną część zaginionego najprawdopodobniej tekstu.. Wskazane zostały także inne formy piśmiennictwa klasztornego: żywoty, sylwiczne zbiory duchowościowe, modlitewniki osobiste, zbiór listów, adaptacje zbiorów emblematycznych. Najważniejszymi źródłami wiedzy o lubelskich karmelitankach były kroniki. Były one rodzajem domowej historiografii i miały charakter pośredni pomiędzy księgami zmarłych czy księgami obłóczyn, a regularnie prowadzoną narracją, przedstawiającą w porządku chronologicznym wydarzenia z życia grupy. Kronika pierwszego klasztoru obejmuje okres od 1624 do 1701 roku. Księga pisana była konsekwentnie przez kilka anonimowych kronikarek różniących się zainteresowaniami, sposobami precyzowania przekazu i umiejętnościami pisarskimi. Najprawdopodobniej pierwszą autorką kroniki (od 1625 roku) była Febronia od Jezusa. Naturalny przekaz ustny, oprócz osobistego doświadczenia piszącej był najważniejszym źródłem wiedzy o wydarzeniach w domu klasztornym. Ze względu na przyszłego odbiorcę kroniki i potrzebę uwiarygodnienia historiograficznego zostały dodane listy. W strukturze kroniki zostały zamieszczone także inne teksty i gatunki egzogenne. Szczególna uwagę zwracają jednowątkowe mikronarracje. Fragmenty te stanowią o nadzwyczajnej wartości literackiej kronik karmelitańskich. Ukazują ekspresję piszących kobiet, umiejętność w zakresie prowadzenia potoczystej narracji i transponowania przekazu oralnego na karty kroniki. Gawędowy ton zapisków kieruje uwagę w stronę pamiętnikarskich cech kroniki, a kulturoznawców ku kategorii prywatności, tożsamości i pamięci tej niewielkiej grupy odizolowanych w znacznym stopniu od świata kobiet. Kronikarki wielokrotnie sygnalizowały, jak istotną wartością jest dla konwentu tożsamość grupy. Konfrontacje my – oni, wewnątrz – zewnątrz (klasztoru), podkreślanie indywidualizmu i odmienności zakonu pokazują daleko idącą autoświadomość autorek. Potoczyste w narracji kroniki klasztorne, pozwalają spojrzeć na przeszłość grupy, wspólnoty jako na całość, ale też jako na przestrzeń działania konkretnych, ambitnych i mających wiele do powiedzenia kobiet. W rzeczywistości zakonu klauzurowego „rozgadane” historie karmelitanek wydają się rewersem obowiązującego milczenia zakonnego, przekorą wobec drewienek noszonych w ustach dla jego zachowania czy dzwonków służących do klasztornej komunikacji, które miały zastępować zbędne i uznane za grzeszne słowa.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2019, 53, 2; 79-116
    1505-9057
    2353-1908
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Konwencja epistolograficzna i bezpośredniość wyrazu w listach Jana III Sobieskiego do Marysieńki
    Autorzy:
    Kosmalska, Weronika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/668015.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    Jan III Sobieski
    Marysieńka
    Maria Kazimiera d’Arquien
    letters
    directness of expression
    love letters
    king of Poland
    baroque
    epistolography convention
    history of literature
    correspondence
    literary studies
    listy
    bezpośredniość wyrazu
    listy miłosne
    Maria Kazimiera d'Arquien
    konwencja epistolograficzna
    król Polski
    barok
    historia literatury
    XVII wiek
    korespondencja
    literaturoznawstwo
    Opis:
    The article recounts about Jan III Sobieski’s epistles from 1655–1683 which were written to his wife Maria Kazimiera d’Arquien. The division of listing’s model, which was made by Robert Ganszyniec, and the framing of letters’ type according to Stefania Skwarczyńska were taken as a basis in creation of interesting epistolographic convection category typical for Sobieski. Furthermore the text reveals the manner in which Sobieski reaches a directness of the statements as well as the themes which dominate in his letters and the way of taboo implementation. However, the article does not present the letters in detachment with historical and socio-cultural reality. The correspondence of Jan and Maria Sobieski is not only an evidence of great love but also reveals historical events from the participants’ perspective with signs of baroque. The article includes many citations from epistles written by Jan III Sobieski in order to present the reader the discussed issues sufficiently. It also presents the stand of the most accomplished literary historians such as Stefania Skwarczyńska, Alojzy Sajkowski or Leszek Kukulski.
    Artykuł traktuje o epistołach Jana III Sobieskiego do żony Marii Kazimiery d'Arquien z lat 1655-1683. Bazując na podziale modeli listowania dokonanym przez Roberta Ganszyńca oraz koncepcji rodzajów listów Stefanii Skwarczyńskiej, powstała interesująca kategoria konwencji epistolograficznej charakterystyczna wyłącznie dla Sobieskiego. Ponadto tekst ukazuje w jaki sposób Sobieski osiąga bezpośredniość wypowiedzi, jakie tematy dominują w jego listach oraz w jaki sposób realizuje tabu. Artykuł nie przedstawia listów w oderwaniu od realiów historycznych i społeczno-kulturowych. Korespondencja państwa Sobieskich oprócz świadectwa wielkiej miłości ukazuje także wydarzenia historyczne z perspektywy ich uczestników oraz nosi znamiona epoki baroku. By omawiane zagadnienia dostatecznie przedstawić czytelnikowi, artykuł zawiera wiele cytatów z epistoł pisanych przez Jana III Sobieskiego oraz prezentuje stanowiska najznamienitszych historyków literatury takich jak Stefania Skwarczyńska, Alojzy Sajkowski, czy Leszek Kukulski.
    Źródło:
    Racjonalia. Z punktu widzenia humanistyki; 2017, 7
    2391-6540
    2083-9952
    Pojawia się w:
    Racjonalia. Z punktu widzenia humanistyki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Modlitwa w życiu rodziny i społeczeństwa dawnej Polski. Na przykładzie wybranych tekstów literatury religijnej XVII i XVIII wieku
    Prayer in the family and society life of the old Poland – based on selected texts from religious literature of 17th and 18th century
    Autorzy:
    Łukarska, Beata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/626810.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Gdański. Wydział Filologiczny
    Tematy:
    modlitwa
    rodzina
    społeczeństwo
    literatura religijna
    tradycje
    wzorce
    akt modlitewny
    praktyki modlitewne
    siedemnasty wiek
    barok
    wartość modlitwy
    intencje
    Prayer
    the family and society life
    Tradition and patterns
    a devout act
    prayerful activity and practices
    17th century
    baroque
    value of a prayer
    intentions
    religious literature
    Opis:
    Tekst przybliża ten wymiar religijności, który wiąże się bezpośrednio z życiem mieszkańców dawnej Polski. Kolejno zatem omawia następujące zagadnienia szczegółowe: 1. Tradycja i wzorce modlitwy chrześcijańskiej. 2. Definicje i znaczenie aktu modlitewnego w przekazie wybranych pism teologów siedemnastego stulecia w Polsce. 3. Różne formy modlitewnej aktywności i praktyk modlitewnych w życiu religijnym siedemnastego wieku w Polsce. 4. Przykłady rozumienia potrzeby i wartości modlitwy w życiu codziennym: osobistym, rodzinnym i społecznym w przekazie wybranych utworów literatury barokowej. 5. Najpowszechniejsze intencje modlitewne w zwyczajach naszych przodków
    The text takes on a dimension which relates directly to the life of inhabitants of the old Poland. It describes the following issues in detail: 1. Tradition and patterns of a Christian prayer 2. Definition and meaning of a devout act in the tradition of selected writings of theologians from the 17th century in Poland 3. Different forms of prayerful activity and practices in the religious life of the 17th century in Poland 4. An example of understanding the need and value of a prayer in the daily life: personal, family and social life in the tradition of selected pieces of baroque literature 5. The most popular prayer intentions in the customs of our ancestors.
    Źródło:
    Język - Szkoła - Religia; 2014, 9, 1; 76-90
    2080-3400
    Pojawia się w:
    Język - Szkoła - Religia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Baroque ‘theatrum mundi’: Juliusz Słowacki’s translation of Calderón’s “El príncipe constante”
    Barokowy teatr świata w „Księciu niezłomnym” Calderóna/Słowackiego
    Autorzy:
    Kryś, Mirella
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2088375.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Polish literature of the 19th century
    Romantic poetic drama
    heroic tragedy
    poetic stylization
    perigrinatio vitae
    Romanticism and the Baroque
    Polish-Spanish literary connections
    Pedro Calderón de la Barca (1600–1681)
    Juliusz Słowacki (1809–1849)
    Calderon de la Barca
    filozofia genezyjska
    teatr świata
    teatr corralowy
    tradycja barokowa
    Opis:
    This article is a critical reappraisal of Juliusz Słowacki’s translation of Calderón’s El príncipe constant (1843), which acquired a place of its own in Słowacki’s oeuvre and continued to attract a lot of interest throughout the 20th century. Its lasting appeal is due to its extraordinary unity of tone, dramatic construction and stylized language, which in effect, as some critics have said, out-Baroques Calderón’s Baroque original. This article analyzes this contention in detail and tries to answer the question what were the sources and reasons of Słowacki’s fascination with the 17-th century Spanish poet and playwright. The second part of the article deals with two of the 20th-century stage productions of the drama and the adapters’ handling of Słowacki’s text. The summary includes a brief survey of the treatment Calderón’s heirs accorded to his key trope perigrinatio vitae (‘life is pilgrimage’).
    Źródło:
    Ruch Literacki; 2018, 6; 683-698
    0035-9602
    Pojawia się w:
    Ruch Literacki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Co jsou svatí anjelé, jak jsou na lidi laskaví“. K tematizaci anděla v české literatuře doby barokní
    „Who are the holy angels, how kind they are to people“: the Themes of the Angel in the Czech Literature of the Baroque Period
    „Kim są święci aniołowie, jak są dla ludzi uprzejmi [łaskawi]”. Do tematu anioła w czeskiej literaturze okresu baroku
    Autorzy:
    Bočková, Hanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/951907.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Fundacja Naukowa Katolików Eschaton
    Tematy:
    barokní zbožnost
    nábožensky vzdělávací literatura anděl
    Theatrum divinum Matouše Konečného (1569 – 1622)
    Knížka pobožná o svatých anjelích Valentina Bernarda Jestřábského (1630 – 1710)
    česká literatura
    literatura 17. století
    Matouš Konečný (1569 – 1622)
    The pious book about holy angels Valentin Bernard Jestřábský (1630 – 1710)
    Czech literature
    literature of the 17th century
    Baroque piety
    religious educational literature
    angel
    Theatrum divinum
    Barokowa pobożność
    religijna literatura dydaktyczna
    anioł
    Matouš Konečný (1569-1622)
    Nabożna księga o świętych aniołach Valentin Bernard Jestřábský (1630-1710)
    literatura czeska
    literatura XVII wieku
    Opis:
    Článek na příkladu dvou českých textů doby barokní ukazuje, jakým způsobem bylo použito téma anděla a andělské úcty k cílům nábožensky vzdělávacím. Theatrum divinum (1616) nekatolíka M. Konečného je encyklopedie založená na vizi světa jako božího divadla, v němž je v šesti dějstvích (šesti dnech stvoření světa) vyložena podoba makro- a mikrokosmu. Víra v anděly je jeho součástí a její výklad je ilustrovaný biblickými příklady. Knížka pobožná o svatých anjelích (1699) jezuity V. B. Jestřábského zachycuje spiritualitu vrcholného baroka. V centru její pozornosti je vzájemný vztah člověka a anděla, kultivuje čtenářovu zbožnost, schopnost meditace a modlitby. Dobovou představu o andělu jako průvodci člověka životem využívá Jestřábský i v alegorické próze Vidění rozličné sedláčka sprostného (1710 nebo 1716). Interpretace textů se opírá o strukturální analýzu, pokouší se též charakterizovat autorskou strategii zaměřenou na prohloubení znalosti víry modelového recipienta. Přínos článku lze spatřovat v tom, že zvolené texty sleduje též z hlediska jejich významné funkce mimoliterární, prezentuje metody a postupy, které vedou modelového recipienta k rozvíjení úcty k andělům a tím i k prohloubení jeho zbožnosti.
    Using two examples of Czech texts of the Baroque period the article shows the way how the theme of angels and respect for the angels was used for religious educational goals. Theatrum divinum (1616) by a non-Catholic - M. Konečný is an encyclopedia based on the vision of the world as God´s theatre which describes in six acts (6 days of the creation of the world) the form of macro- and microcosm. The belief in angels is the part of this vision and its interpretation is illustrated by biblical examples. The pious book about angels (1699) by the Jesuit V. B. Jestřábský captures the spirituality of the high Baroque period. It focuses on the mutual relationship between a man and an angel, cultivates the reader´s piousness, his ability to meditate and to pray. Jestřábský uses the contemporary idea of angels as man’s guides to life also in the allegorical prose Various visions of an ordinary peasant (1710 or 1716). The interpretation of the texts is based on a structural analysis and also attempts to characterize the author´s strategy aimed to deepen the knowledge of a model recipient’s faith. The contribution of this article can be seen in the fact that it analyses the chosen texts also from the point of view of their significant extra-literary function, it presents the methods and procedures that lead the model recipient to developing a respect for angels and thus to deepening his/ her piety too.
    Stosując dwa przykłady czeskich tekstów z okresu baroku, artykuł pokazuje sposób, w jaki temat aniołów i szacunek (cześć) dla aniołów używano do celów edukacyjno-religijnych (dydaktyczno-religijnych). Theatrum Divinum (1616) napisana przez nie-katolika Matouša Konečnego (Mateusza Koniecznego) jest encyklopedią opartą o wizję świata jako teatru Boga, który opisuje wq sześciu aktach (6 dni Stworzenia świata) formy makro- i mikro-kosmosu. Wiara w anioły jest częścią tej wizji a jej interpretację zilustrowano biblijnymi przykładami (przykładami z Biblii). Nabożna księga o swiętych aniołach (1699) jezuity Valentina Bernarda Jestřábský’ego (Walentyna Bernarda Jastrzębskiego) przejmuje duchowość wysokiego (wzniosłego) okresu baroku. Ona skupia się na wzajemnych relacjach pomiędzy człowiekiem i aniołem, kultywuje pobożność czytelnika, usprawnia jego zdolność do medytacji i modlitwy. Jestřábský (Jastrzębski) używa współczesnej mu koncepcji (idei) aniołów jako człowieczych przewodników w życiu także w alegorycznej prozie Różne wizje zwykłego chłopa (1710 albo 1716). Interpretacja tekstu opiera się na analizie strukturalnej, spróbowano też scharakteryzować strategię autorską mającą w zamierzeniu pogłębić poznanie wiary modelowego odbiorcy. Wkład artykułu można dostrzec w tym, że wybrane teksty wynikają także z punktu widzenia ich znaczących funkcji pozaliterackich, prezentuje metody i praktyki, które wiodą modelowego odbiorcę do rozwijania szacunku do aniołów i tym samym także i do pogłębienia jego pobożności (religijności).
    Źródło:
    Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education; 2014, 3(7); 29-46
    2299-9922
    Pojawia się w:
    Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ksiądz Benedykt Chmielowski-życie i dzieło Diogenesa Firlejowskiego
    Father Benedykt Chmielowski- life and work of Firlejes Diogenes
    Autorzy:
    Paszyński, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1217750.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy Redakcja "Nasza Przeszłość"
    Tematy:
    Benedykt Chmielowski
    Nowe Ateny
    pierwsza encyklopedia
    szlachta wołyńska
    Firlejów
    historia kościoła
    czasy saskie
    osiemnasty wiek
    kultura staropolska
    historia kultury polskiej
    historia nauki
    historia literatury
    barok sarmacki
    Benedyk Chmielowski
    New Athens
    first encyclopedia
    nobility of Wołyń
    church history
    times of Saxons
    XVIII century
    Old Polish culture
    polish culture history
    science history
    literature history
    characteristic of the Polish gentry baroque
    Opis:
    Celem artykułu jest przybliżenie sylwetki księdza Chmielowskiego, autora pierwszej polskiej encyklopedii powszechnej, znanej jako Nowe Ateny. We wstępie oraz rozdziale pierwszym zwrócono uwagę na istnienie czarnej legendy na temat twórczości Chmielowskiego oraz skąpych danych biograficznych. Rozdział drugi przedstawia możliwe okoliczności nadania imienia, niebagatelne wobec obranej drogi życiowej. W rozdziale trzecim sprostowano błędną atrybucję herbową zaś w czwartym nieścisłości w lokalizacji miejsca narodzin Chmielowskiego, które pokutują w literaturze. Kolejne dwa rozdziały (5-6) omawiają korzenie duchownego i lata edukacji lwowskiej. W rozdziale pt. Na dworze Jabłonowskich poznajemy początki drogi świeżo wyświęconego księdza zaś w rozdziale Firlejów jego codzienne życie – już jako proboszcza. W rozdziale dziewiątym ukazano zmienne koleje fortuny kariery duchownej, by w dziesiątym przedstawić schyłek życia księdza.
    This article intends to bring into focus the figure of father Chmielowski who authored the first Polish Universal Encyclopedia commonly known as Nowe Ateny (New Athens). The biography depicts his deeply troubled life – highs and lows of his clerical career, his zest for research and finally his zeal in living a parish priest’s life to the fullest. What emerges from the sources scrutinized is a picture of a highly ambitious person endowed with an unusual humility, true vocation and a great deal of creative energy. The article summarizes the state of research on life and legacy of Benedict Chmielowski. Many data and conclusions (such as those referring to birthplace and family coat of arms) had to undergo verification and correction. The aim of the article was therefore to shed new light on this person, as well as to debunk some persisting stereotypes and misconception, thus drawing a picture of a man of flesh and blood.
    Źródło:
    Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce; 2015, 124; 105-136
    0137-3218
    2720-0590
    Pojawia się w:
    Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Nie zatwardzajcie serc waszych...”. Problem sklerokardii w twórczości Wacława Potockiego (na podstawie Nowego zaciągu… i Dyjalogu o zmartwychwstaniu Pańskim). Część pierwsza: Retoryczne aspekty sklerokardii
    “Do not harden your hearts...”. The problem of sclerocardia in the works of Waclaw Potocki (based on Nowy Zaciąg... and Dyjalog o zmartwychwstaniu Pańskim). Part 1: Rhetorical aspects of sclerocardia
    Autorzy:
    Dziemian, Olga
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/32083854.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Gdański. Wydział Filologiczny
    Tematy:
    Wacław Potocki
    Nowy zaciąg
    Dyjalog o zmartwychwstaniu Pańskim
    sklerokardia
    serce
    zatwardziałość serca
    retoryka
    obrazowanie
    barok
    literatura religijna
    epika
    dramat
    dialog
    mesjada
    zmysłowość
    cielesność
    biologia
    motywy biblijne
    okrucieństwo
    cierpienie
    XVII w.
    animalizm
    grzech
    grzech przeciwko Duchowi Świętemu
    choroba
    słowo
    Waclaw Potocki
    Nowy Zaciąg
    Dyjalog o zmartwychwstaniu
    Pańskim
    sclerocardia
    heart
    hardening of the heart
    rhetoric
    imagery
    baroque
    religious literature
    epic
    drama
    dialogue
    mesiad
    sensuality
    carnality. biology
    biblical motifs
    cruelty
    suffering
    17th century
    animalism
    sin
    disease
    word
    sin against the Holy Spirit
    Opis:
    This article is the first of two parts of a study devoted to the biblical issue of hardness of heart, present in two works by Waclaw Potocki – Nowy Zaciąg... (1698) and Dyjalog o zmartwychwstaniu Pańskim (1676). The discourse of this sketch focuses primarily on rhetorical issues, on showing the strategies of imagery and the ways of presenting the characters affected by the title sclerocardia (Judas, Annas and Caiaphas, the chief priests and the Jews as collectives demanding the killing of Jesus, the Jewish and Roman executioners), as well as points out the differences and points of convergence in the indicated areas, occurring in the genre-different works. Indicated are the most expressive elements and aspects of the linguistic fabric of the works, which Potocki used to show the essence of the problem, as well as rhetorical techniques and tricks, which were used by the author to build numerous expressive descriptions that strongly affect the senses of the recipient (e.g.: comparisons, amplifications, poetics of contrast, privileging detail and concrete). The multifaceted and artistic construction of descriptions was created by the poet from Łużna using phraseology and lexis from various thematic areas (mainly biology, medicine and the natural world). Animalistic aspects of sclerocardia - the most dominant- together with elements of biologism, naturalism, physiology and anatomy, both prove Potocki’s high sensitivity to stimuli coming from the sensual and material world, as well as testify to the poet’s fascination with the spheres of corporeality and sensuality; this, in turn, is a characteristic element of his poetic imagination. The vision of characters and reality affected by sclerocardia, present in the pages of Nowy Zaciąg... and Dyjalog..., is dominated by falsehood, hypocrisy and lies, marked by extreme brutality, ruthlessness, violence and cruelty. It has no room for pity or any scruples.
    Artykuł jest pierwszą z dwóch części studium poświęconego biblijnej problematyce zatwardziałości serca obecnej w dwóch dziełach Wacława Potockiego – mesjadzie Nowy zaciąg… (1698) oraz Dyjalogu o zmartwychwstaniu Pańskim (1676). Dyskurs niniejszego szkicu koncentruje się przede wszystkim na zagadnieniach retorycznych, na ukazaniu strategii obrazowania oraz sposobach prezentacji bohaterów dotkniętych tytułową sklerokardią (Judasz, Annasz i Kajfasz, arcykapłani i Żydzi jako zbiorowości domagające się zabicia Jezusa, żydowscy i rzymscy oprawcy), jak też wskazuje różnice i punkty zbieżne we wskazanych obszarach, występujących w odmiennych gatunkowo utworach. Wskazano najbardziej wyraziste elementy i aspekty językowej tkanki utworów, które Potocki wykorzystał w celu ukazania istoty problemu, a także techniki i chwyty retoryczne, które posłużyły autorowi do zbudowania licznych ekspresyjnych, silnie oddziałujących na zmysły odbiorcy opisów (np. porównania, amplifikacje, poetyka kontrastu, uprzywilejowanie szczegółu i konkretu). Wieloaspektową i plastyczną konstrukcję opisów poeta z Łużnej stworzył za pomocą frazeologii i leksyki pochodzących z różnorakich obszarów tematycznych (głównie z zakresu biologii, medycyny i świata natury). Animalistyczne aspekty sklerokardii – najbardziej dominujące – wespół z elementami biologizmu, naturalizmu, fizjologii i anatomii, dowodzą wysokiej wrażliwości Potockiego na pochodzące ze świata zmysłowego i materialnego bodźce oraz są świadectwem fascynacji poety sferami cielesności i zmysłowości; to zaś stanowi charakterystyczny element jego poetyckiej wyobraźni. Wizja bohaterów i rzeczywistości dotkniętych sklerokardią, obecna na kartach Nowego zaciągu… i Dyjalogu…, jest zdominowana przez fałsz, hipokryzję i kłamstwo, naznaczona skrajną brutalnością, bezwzględnością, przemocą i okrucieństwem. Brak w niej miejsca na litość czy jakiekolwiek skrupuły.
    Źródło:
    Język - Szkoła - Religia; 2023, 18; 44-62
    2080-3400
    Pojawia się w:
    Język - Szkoła - Religia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-39 z 39

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies