Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "BSP" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Air transport safety in UAV operational conditions
Transport lotniczy w warunkach operacyjności BSP
Autorzy:
Bolz, Katarzyna
Nowacki, Gabriel
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2215597.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu
Tematy:
UAV
air transport
aviation safety
smart city
BSP
transport lotniczy
bezpieczeństwo lotnictwa
Opis:
The article presents the possibilities of using unmanned aerial vehicles in air transport. The use of UAVs in the airspace has become widespread, despite many implemented legal regulations, there are many incidents that threaten not only aircraft during the flight, but also the airport infrastructure. The potential threats and the chances of implementing remedial measures were analyzed. An attempt to evaluate the possibility of maintaining aviation safety at an appropriate level in the conditions of UAV operational conditions has been done. The main research problem was defined as follows: How would implementing unmanned aerial vehicles into the air transport system influence the acceptable level of safety? The article uses theoretical methods such as: system analysis, analysis and synthesis in the field of literature, analogy, comparative method. In terms of empirical methods, an original diagnostic survey was carried out, based on a selected group of people related to the explored topic. In addition, the observation method was used by the feedbacks and observations of the group of air traffic controllers from civil airports (located in Poland). The article describes the current transformation of air transport, taking into account the planned modernizations. It presents the Pansa UTM system as one of the countermeasures, monitoring and securing the movement in the airspace. Furthermore, the transponder issue was raised in relation to the enhancement of the UAV identification system, with a detailed explanation of the importance of the TCAS (Traffic Collision Avoidance System). Referring to the prospects for the development of air transport, the latest design concepts for cargo drones were presented. The issue of full transport autonomy of UAVs was analyzed based on the requirements of legal regulations. The comparison of benefits and threats in conjunction with the conducted empirical methods allowed for the development of conclusions confirming the research hypothesis and indicating the possibility of using remedial measures in the process of UAV evolution.
W artykule zaprezentowano możliwości wykorzystania bezzałogowych statków powietrznych w transporcie lotniczym. Dokonano analizy potencjalnych zagrożeń oraz szans wdrożenia środków zaradczych. Podjęto próbę ewaluacji możliwości utrzymania bezpieczeństwa lotnictwa na należytym poziomie w warunkach operacyjności BSP. Główny problem badawczy został zdefiniowany następująco: W jaki sposób implementacja bezzałogowych statków powietrznych do systemu transportu lotniczego wpłynie na utrzymanie akceptowalnego poziomu bezpieczeństwa? W artykule zastosowano takie metody teoretyczne jak: analiza systemowa, analiza i synteza w obszarze literatury, analogia, metoda porównawcza. W zakresie metod empirycznych przeprowadzono autorski sondaż diagnostyczny, transEngin 2023, Volume 5 Issue 1 23 realizowany w oparciu o wytypowaną grupę osób związaną z badaną tematyką. Ponadto zastosowano metodę obserwacji, realizowaną dzięki opiniom i spostrzeżeniom grupy kontrolerów ruchu lotniczego lotnisk cywilnych(rozlokowanych na terenie Polski). Artykuł opisuje obecną transformację transportu lotniczego z uwzględnieniem planowanych modernizacji. Przedstawia system PansaUTM jako jeden ze środków zaradczych, monitorujących i zabezpieczających ruch w przestrzeni powietrznej. Ponadto poruszono kwestię transpondera w odniesieniu do wzmocnienia systemu identyfikacji BSP, ze szczegółowym wyjaśnieniem znaczenia systemu zapobiegającego zderzeniom statków powietrznych TCAS (Traffic Collision Avoidance System). W nawiązaniu do perspektyw rozwoju transportu lotniczego zaprezentowano najnowsze koncepcje konstrukcyjne dronów cargo. Analizowano kwestię pełnej autonomii transportowych BSP w oparciu o wymogi regulacji prawnych. Porównanie korzyści i zagrożeń w połączeniu z przeprowadzonymi metodami empirycznymi pozwoliły na wypracowanie wniosków potwierdzających hipotezę badawczą oraz wskazanie możliwości zastosowania środków zaradczych w procesie ewolucji BSP.
Źródło:
Journal of Civil Engineering and Transport; 2023, 5, 1; 9--23
2658-1698
2658-2120
Pojawia się w:
Journal of Civil Engineering and Transport
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Assessment of the suitability of spectral indices for detecting areas of increased stress among plants - a case study of the botanical garden in Kielce
Ocena przydatności wskaźników spektralnych do wykrywania obszarów wzmożonego stresu wśród roślin - studium przypadku ogrodu botanicznego w Kielcach
Autorzy:
Sobura, Szymon Sylwester
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27322567.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Politechnika Świętokrzyska w Kielcach. Wydawnictwo PŚw
Tematy:
Remote Sensing
RS
botanical garden
crop monitoring
stress detection
Plant Senescence Reflectance Index
PSRI
Unmanned Aerial Vehicle
UAV
Precision Agriculture
PA
teledekcja
ogród botaniczny
monitoring upraw
detekcja stresu
wskaźnik spektralny PSRI
bezzałogowy statek powietrzny
BSP
rolnictwo precyzyjne
Opis:
An important factor threatening global security is climate change and its impact on changing rainfall patterns and seasonal temperature variability. For this reason, farmers and crop scientists are striving to detect plant stress as soon as possible and introduce preventive measures so that key decisions in maintaining plant health are made in a timely way. Currently, multispectral images acquired from UAVs (Unmanned Aerial Vehicles) make it possible to provide objective and reliable information related to the state of agro-ecosystems, the dynamics of changes occurring on them and the monitoring of natural resources in a rapid and non-contact method. In the present study, the suitability of low-altitude multispectral imaging for proper stress detection in plants was assessed. The botanical garden in Kielce, a site with a high biodiversity of plant specimens, was chosen as the testing ground. In this study, four spectral indexes maps were analysed in the form of: NDVI (Normalized Difference Vegetation Index), NDRE (Normalized Difference Red-Edge Index), GNDVI (Green Normalized Difference Vegetation Index) and the less frequently used PSRI (Plant Senescence Reflectance Index) for the assessment of plant health. PSRI values > 0.50 clearly identified areas of high stress, in contrast to the other spectral indices analysed in this study. The study confirmed the suitability of the PSRI for conducting monitoring activities in areas with varying crop characteristics in an efficient and rapid approach.
Ważnym czynnikiem zagrażającym globalnemu bezpieczeństwu są zmiany klimatyczne i ich wpływ na zmiany wzorców opadowych oraz zmienność sezonowych temperatur. Z tego powodu osoby zajmujące się ochroną walorów przyrodniczych oraz upraw dążą do jak najszybszej detekcji stresu roślin i wprowadzeniu działań profilaktycznych, aby kluczowe decyzje w utrzymaniu zdrowia roślin zostały podjęte w odpowiednim czasie. Obecnie zdjęcia multispektralne pozyskane z UAV (ang. Unmanned Aerial Vehicles) umożliwiają dostarczenie obiektywnej i wiarygodnej informacji związanej ze stanem agrosystemów, dynamiki zmian na nich zachodzących oraz monitorowania zasobów przyrodniczych w sposób szybki i bezkontaktowy. W niniejszej pracy oceniono przydatność zobrazowań multispektralnych z niskiego pułapu do prawidłowej detekcji stresu u roślin. Jako poligon doświadczalny wybrano ogród botaniczny w Kielcach, będący obiektem o dużej bioróżnorodności okazów roślin. W pracy przeanalizowano cztery mapy wskaźników spektralnych w postaci: NDVI (ang. Normalized Difference Vegetation Index), NDRE (ang. Normalized Difference Red-Edge Index), GNDVI (ang. Green Normalized Difference Vegetation Index) oraz rzadziej stosowany wskaźnik PSRI (ang. Plant Senescence Reflectance Index) pod kątem oceny kondycji zdrowotnej roślin. Wartości wskaźnika PSRI > 0,50 w sposób jednoznaczny zidentyfikowały obszary wysokiego stresu w odróżnieniu od pozostałych analizowanych w pracy wskaźników spektralnych. Badania potwierdziły przydatność wskaźnika PSRI do prowadzenia działań monitoringowych na obszarach o zróżnicowanej charakterystyce uprawianych roślin w sposób efektywny i szybki.
Źródło:
Structure and Environment; 2023, 15, 4; 253--268
2081-1500
Pojawia się w:
Structure and Environment
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Badanie skuteczności materiałów siatek maskujących w aspekcie obserwacji z pozycji BSP
Testing the Effectiveness of Camouflage Nets Materials in Terms of Observation from the UAV Position
Autorzy:
Szajewska, Anna
Kalinowski, Paweł
Szajewski, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27312459.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów
Tematy:
BSP
kamuflaż termiczny
rozpoznanie w podczerwieni
siatki maskujące
teledetekcja
ocena kamuflażu
UAV
thermal camouflage
infrared reconnaissance
camouflage nets
remote sensing
camouflage evaluation
Opis:
W artykule przedstawiono wyniki obserwacji wykonanych z powietrza za pomocą BSP w podczerwieni. Warunki obserwacji były zbliżone do rzeczywistych warunków pola walki. Wyniki obserwacji porównano z badaniami laboratoryjnymi, w których użyto wzorca ciała czarnego do pomiaru transmisji radiacyjnej 11 różnych materiałów siatek maskujących. W badaniach odniesiono się do zmierzonej procentowej przepuszczalności promieniowania badanych materiałów, oznaczonych dalej w artykule współczynnikiem transparentności. Z przeprowadzonych badań wynika, że korelacja między transparentnością w świetle widzialnym i promieniowaniem podczerwonym przechodzącym przez materiał maskujący dla przebadanych materiałów nie jest zbieżna. Biorąc pod uwagę fakt, że siatki maskujące i materiały, z których są one wykonywane, stały się wyposażeniem bardzo pożądanym na współczesnym polu walki i wiele podmiotów rozpoczęło ich produkcję, powstała silna potrzeba opracowania szybkiej metody oceny przydatności takich materiałów w aspekcie kamuflażu termicznego. W pracy zaproponowano zastosowanie prostego wskaźnika oceny kamuflażu wyznaczanego na podstawie transparentności w dwóch zakresach spektralnych.
This article presents the results of aerial observations conducted using infrared airborne surveillance platforms. The observation conditions closely resembled real battlefield conditions. The observation results were compared with laboratory studies that utilized a black body reference to measure the radiative transmission of 11 different masking nets materials. The research referred to the measured transparency coefficient of the tested materials. The conducted research indicates that there is no consistent correlation between transparency in visible light and infrared radiation passing through the masking material for the tested materials. Considering that camouflage meshes and the materials from which they are made have become highly sought-after equipment on the modern battlefield, with many entities initiating their production, there is a strong need to develop a rapid method for assessing the suitability of such materials in terms of thermal camouflage. The study proposes the utilization of a simple camouflage evaluation index based on transparency in two spectral ranges.
Źródło:
Pomiary Automatyka Robotyka; 2023, 27, 3; 39--44
1427-9126
Pojawia się w:
Pomiary Automatyka Robotyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
New challenges in the operation of unmanned aerial vehicles. Changes in legal regulations regarding the safety of unmanned aviation
Nowe wyzwania w eksploatacji bezzałogowych statków powietrznych. Zmiany w regulacjach prawnych dotyczących bezpieczeństwa lotnictwa bezzałogowego
Autorzy:
Cygańczuk, Krzysztof
Roguski, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28838949.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Szkoła Główna Służby Pożarniczej
Tematy:
Unmanned Aerial Vehicles
UAV
legal conditions for the operation of UAV
implementing regulation
delegated regulation
Civil Aviation Authority
CAA
ULC
Bezzałogowe Statki Powietrzne
BSP
prawne warunki funkcjonowania BSP
rozporządzenie wykonawcze
rozporządzenie delegowane
Urząd Lotnictwa Cywilnego
Opis:
The extremely dynamic development of civil aviation in recent years has simultaneously contributed to the growing popularity of unmanned aerial vehicles (UAVs), which have taken over air traffic in the areas of protection and security of the population and, since the armed conflict in Ukraine, have also been put to use as dual-use products in military operations. However, one must bear in mind also users who fly drones for private and recreational purposes. Such a rapid growth in interest caused the necessity of introducing regulations that would enable their safe design, production, maintenance and operation in the EU. Thanks to these requirements, the civil aviation authorities in the EU have made every effort to create a solid legal framework for the operations of UAVs, keeping up with their rapid technological development, minimizing accidents that involve flight participants and reducing the risk of material damage or safety of bystanders present on the surface. The authors adopted the assumption that aviation safety regulations are excessively conservative. The first part of this hypothesis is not a revelation, the rule being that legal regulations are delayed in relation to the dynamics of technological progress in this field. The second is an open question regarding the need for greater liberalization in the field of unmanned flights.
Niezwykle dynamiczny rozwój lotnictwa cywilnego w ostatnich latach powoduje jednocześnie rosnącą popularność bezzałogowych statków powietrznych (BSP), które zawładnęły ruchem powietrznym w obszarach ochrony i bezpieczeństwa ludności oraz od czasu konfliktu zbrojnego na Ukrainie jako produkty podwójnego zastosowania są wykorzystywane w działaniach militarnych. Nie można jednocześnie zapominać o użytkownikach, którzy wykorzystują loty dronami do celów prywatnych i rekreacyjnych. Tak gwałtowny wzrost zainteresowania spowodował konieczność wprowadzenia regulacji, które umożliwią bezpieczne ich projektowanie, produkcję, obsługę techniczną oraz eksploatację na terytorium UE. Dzięki tym wymaganiom organy regulacyjne w UE dotyczące lotnictwa cywilnego dołożyły wszelkich starań, aby stworzyć solidne ramy prawne warunków funkcjonowania BSP, które nadążałyby w przyszłości z ich szybkim rozwojem technologicznym i minimalizowałyby nieszczęśliwe wypadki z udziałem uczestników lotów, zmniejszałyby ryzyka wyrządzenia szkód materialnych, przy czym zapewniałyby bezpieczeństwo osobom postronnym na powierzchni ziemi. Autorzy przyjęli założenie, że regulacje z zakresu bezpieczeństwa lotniczego są zbyt zachowawcze. Pierwsza część tej hipotezy nie jest odkrywcza, regułą jest opóźnienie regulacji prawnych w stosunku do dynamiki postępu technologicznego w tej dziedzinie techniki. Druga jest pytaniem dotyczącym konieczności większej liberalizacji w sferze lotów bezzałogowych.
Źródło:
Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej; 2023, 86; 275--294
0239-5223
2720-0779
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena stanu technicznego nawierzchni drogi startowej lotniska przy użyciu bezzałogowego statku powietrznego
Assessment of the technical condition of the airport runway surface using an UAV
Autorzy:
Żebrowski, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38926581.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych
Tematy:
BSP
UAS
NMT
GRID
niweleta
GPS RTK
nawierzchnia lotniskowa
UAV
gradeline
airport pavement
Opis:
Stan techniczny nawierzchni lotniskowych ma istotny wpływ na wykonywanie operacji powietrznych w polu naziemnego ruchu lotniczego, a także wpływa na komfort poruszania się statków powietrznych po nawierzchni lotniskowej, co stanowi o bezpieczeństwie wykonywanych operacji lotniczych. Wymagania w zakresie nawierzchni lotniskowych, określone są w normach obronnych, a także w dokumentach cywilnych, np. ICAO (International Civil Aviation Organization), EASA (European Union Aviation Safety Agency), FAA (Federal Aviation Administration), gdzie określono parametry eksploatacyjne w zakresie konstrukcji nawierzchni lotniskowych. W artykule przedstawiono metodykę wstępnej oceny stanu technicznego nawierzchni lotniskowych w zakresie występujących uszkodzeń, a także anomalii istniejącej niwelety, mogącej świadczyć o nieodpowiedniej równości nawierzchni. Ocenę wykonano przy użyciu zestawu do fotogrametrii lotniczej oraz przedstawiono wyniki badań. Skoncentrowano się na wykorzystaniu zestawu do fotogrametrii lotniczej, który wykonał nalot nad drogą startową lotniska wojskowego oraz wykonał jej pełne zobrazowanie.
The technical condition of airport pavements not only has a significant impact on the performance of air operations in the ground movement area but also affects the comfort of aircraft movement on the airport pavement, which determines the safety of air operations. The requirements for airfield pavements are specified in defense standards, as well as in civil documents, e.g. (International Civil Aviation Organization), EASA (European Union Aviation Safety Agency), FAA (Federal Aviation Administration), where exploitation parameters in the field of airport pavement construction are defined. The article presents the methodology of the initial assessment of the technical condition of airport pavements in terms of existing damage, as well as anomalies of the existing gradeline, which may indicate inadequate evenness of the pavement. The assessment was made using an aerial photogrammetry kit and the test results were presented. This work focuses on the use of an aerial photogrammetry set, which made a flight over the runway of a military airport providing its full imaging.
Źródło:
Journal of KONBiN; 2023, 53, 3; 15-28
1895-8281
2083-4608
Pojawia się w:
Journal of KONBiN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bezzałogowe statki powietrzne w budownictwie - protokół bezpiecznego przygotowania i lotu dronem
Unmanned aerial vehicles in the construction - protocol for safe drone preparation and flight
Autorzy:
Szóstak, Mariusz
Nowobilski, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2202738.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa
Tematy:
bezzałogowy statek powietrzny
BSP
dron
bezpieczeństwo
technologia nowoczesna
budownictwo
przygotowanie do lotu
ocena ryzyka
unmanned aerial vehicle
UAV
drone
safety
new technology
construction
flight preparation
risk assessment
Opis:
Bezzałogowe statki powietrzne, potocznie nazywane dronami, są szeroko stosowane w wielu sektorach gospodarki, w tym w budownictwie. Należy być świadomym, że bezzałogowe statki powietrzne stwarzają nowe, dotychczas niewystępujące zagrożenia w budownictwie. Nowe zagrożenia wynikają m.in. z rozwoju nowych technologii, a także ciągłej automatyzacji i robotyzacji branży budowlanej. W tym celu opracowano procedurę (protokół) postępowania dla poprawnego, bezpiecznego przygotowania i zaplanowania lotu bezzałogowym statkiem powietrznym na potrzeby operacji przeprowadzanej w budownictwie.
Unmanned aerial vehicles, commonly known as drones, are widely used in many sectors of the economy, including construction. It is important to be aware that unmanned aerial vehicles pose new risks in the construction industry that have not existed before. The new risks are due, among other things, to the development of new technologies, as well as the continued automation and robotisation of the construction industry. For this purpose, a procedure (protocol) has been developed for the correct, safe preparation and planning of an unmanned aircraft flight for a construction operation.
Źródło:
Przegląd Budowlany; 2022, 93, 9-10; 117--120
0033-2038
Pojawia się w:
Przegląd Budowlany
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Challenges and threats of unmanned aerial vehicles for aviation transport safety
Wyzwania i zagrożenia bezzałogowych statków powietrznych dla bezpieczeństwa transportu lotniczego
Autorzy:
Nowacki, Gabriel
Bolz, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2055838.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu
Tematy:
UAV
drone
pseudo-satellite
aviation transport safety
smart city
BSP
dron
pseudosatelita
bezpieczeństwo transportu lotniczego
Opis:
The research problem of the article is formulated as follows: How do unmanned aerial vehicles (UAV) influence on aviation safety? New trends in the use of unmanned aerial vehicle technology have been correlated. The attention was paid to the most modern solutions of the battlefield. In each case of the implementation of drones in selected areas, an analysis of the risk for aviation was made. Bearing in mind the priority of using drones in a responsible and legal manner, taking into account the absolute safety of airspace zones, the hypothetical risk of the development of a given UAV branch should be assessed each time. In the paper the theoretical methods were used: analogy, system analysis, statistical, analytical and comparative method. Moreover, diagnostic survey carried out by aviation institutions was used. Analysis of the potential of unmanned aerial vehicles with an indication of development directions that are safe for aviation, bringing clear benefits from implementation in relation to standard, commonly used solutions. The results of the analysis performed, combined with the synthesis of selected facts and data from statistics, are to prove the necessity to apply remedial measures in the process of dynamic development of UAVs. The multidirectional opportunities created by the dynamics of UAV development is undeniably a challenge for companies producing specific unmanned utility devices. Risk assessment at every stage of the development of a new technology - in this case unmanned aerial vehicles is a key issue of implementation success.
W niniejszym artykule skorelowano nowe trendy wykorzystania technologii bezzałogowych statków powietrznych. Główny problem badawczy (pytanie badawcze) brzmi następująco: W jaki sposób bezzałogowe statki powietrzne wpływają na bezpieczeństwo lotnicze?Przedstawiono możliwości BSP, skupiając głównie uwagę na najnowocześniejszych rozwiązaniach taktycznego pola walki oraz wykorzystaniu dronów w technologii kosmicznej. W każdym przypadku wdrożenia omawianych urządzeń dokonano analizy ryzyka dla lotnictwa. Mając bowiem na uwadze priorytet wykorzystania dronów w sposób odpowiedzialny i zgodny z prawem, z uwzględnieniem bezwzględnego bezpieczeństwa stref przestrzeni powietrznej, należy każdorazowo ocenić hipotetyczne ryzyko rozwoju danej gałęzi BSP.W artykule zastosowano metody teoretyczne: analogię, analizę systemową, metodę statystyczną, analityczną i porównawczą. Ponadto wykorzystano sondaż diagnostyczny realizowany przez kluczowe instytucje lotnicze.Dokonano analizy potencjału bezzałogowych statków powietrznych ze wskazaniem bezpiecznych dla lotnictwa kierunków rozwoju, przynoszących wyraźne korzyści z wdrożenia w stosunku do standardowych, powszechnie stosowanych rozwiązań. Wyniki przeprowadzonej analizy, połączone z syntezą wybranych faktów i danych ze statystyk, mają na celu wskazanie konieczności zastosowania środków zaradczych w procesie dynamicznego rozwoju UAV.Wielokierunkowość możliwości stwarzanych przez dynamikę rozwoju UAV to niezaprzeczalnie wyzwanie dla firm produkujących specjalistyczne urządzenia bezzałogowe. Ocena ryzyka na każdym etapie rozwoju nowej technologii – w tym przypadku bezzałogowe statki powietrzne, jest niezaprzeczalnie kluczową kwestią sukcesu wdrożeniowego.
Źródło:
Journal of Civil Engineering and Transport; 2022, 4, 1; 9-21
2658-1698
2658-2120
Pojawia się w:
Journal of Civil Engineering and Transport
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Koncepcja algorytmu antykolizyjnego bezzałogowych statków powietrznych
Concept of anti-collision algorithm for unmanned aerial vehicles
Autorzy:
Tatko, Sebastian
Konatowski, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/24065000.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego
Tematy:
BSP
bezzałogowy statek powietrzny
omijanie przeszkód
algorytmy antykolizyjne
model dynamiki BSP
czterowirnikowiec
UAV
Unmanned Aerial Vehicle
obstacle avoidance
anticollision algorithms
UAV dynamics model
quadcopter
Opis:
Podstawą nowatorskiego algorytmu antykolizyjnego jest implementacja programowa umożliwiająca unikanie kolizji przez BSP z przeszkodami otoczenia, a także z innymi obiektami latającymi. W artykule wykorzystano uproszczone równania opisujące dynamikę czterowirnikowca ułatwiające modelowanie struktury symulacyjnej. Programowa realizacja modelu czterowirnikowca wraz z kontrolerem jest podstawą działania algorytmu antykolizyjnego. W układzie sterowania modelem zastosowano trójstopniowy kontroler proporcjonalno-całkująco-różniczkujący. Inspiracją powstałego programu jest oddziaływanie magnetyczne. Algorytm omijania przeszkód bazuje na pomiarze wartości kątowych i doborze proporcjonalnej siły wirtualnej. Siła odpychająca czterowirnikowiec od przeszkody jest parametrem zależnym od jego składowych prędkości liniowych, namiaru na przeszkodę oraz odległości od niej. Uzyskane mapy ciepła odzwierciedlają skalowanie wartości oraz kierunku oddziaływania siły odpychającej. Po zdefiniowaniu punktu docelowego oraz położenia przeszkody na pokładzie czterowirnikowca dokonuje się pomiaru niezbędnych parametrów oraz doboru współrzędnych korygujących kurs kolizyjny. Analizie poddano parametry lotu czterowirnikowca oraz współczynniki kontroli algorytmu antykolizyjnego. Poprawność działania programu została sprawdzona w sposób symulacyjny z wykorzystaniem licznych charakterystyk.
The basis of the novel anti-collision algorithm is a software implementation that allows the UAV to avoid collisions with environmental obstacles, as well as with other flying objects. The paper uses simplified equations describing the dynamics of the quadcopter to facilitate the modelling of the simulation structure. The software implementation of the quadcopter model together with the controller is the basis for the operation of the anti-collision algorithm. The model control system uses a three-stage proportional-integral-differential controller. The inspiration of the resulting program is magnetic interaction. The obstacle avoidance algorithm is based on the measurement of angular values and the selection of a proportional virtual force. The force repelling a quadcopter from an obstacle is a parameter that depends on its linear velocity, bearing on the obstacle and distance to the obstacle. The heat maps obtained reflect the scaling of the value and direction of the repulsive force. After defining the target point and the position of the obstacle, the necessary parameters are measured and the collision course correcting coordinates are selected onboard the quadcopter. The flight parameters of the quadcopter and the control coefficients of the anti-collision algorithm were analysed. The correctness of the program’s operation was checked by simulation using numerous characteristics.
Źródło:
Biuletyn Wojskowej Akademii Technicznej; 2022, 71, 3; 113--128
1234-5865
Pojawia się w:
Biuletyn Wojskowej Akademii Technicznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Regulations for unmanned aerial vehicle flights in poland and other european countries – an analysis of the applicable law
Zasady wykonywania lotów dronem w Polsce i innych krajach Europejskich – analiza przepisów prawa
Autorzy:
Budkowski, Szczepan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2124671.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie
Tematy:
drone
UAV
European Union
aviation law
CAA
PANSA
dron
BSP
Unia Europejska
prawo lotnicze
ULC
PAŻP
Opis:
In Poland, a growing interest in unmanned aerial vehicles has been observed in successive years. First and foremost, the development trend concerns operations with the use of unmanned aerial vehicles – i.e. drones – employed for sport, recreational, and commercial purposes. The aim of the present study is to familiarize the users of drones with the most important issues related to the various regulations and responsibility for their flights in Poland and other European countries. Unmanned aerial vehicles expand the spatial range in which research can be conducted. The work uses the method of critical analysis and case analysis based on legislative changes in Polish and European law. The research subject addressed the characteristics of the pertinent aviation law regulations, including those applicable to unmanned aerial vehicles. In this context, a study of regulations in European countries was also conducted, indicating the differences between individual countries. The article is a kind of resume of legislative regulations in force in Europe in the context of unmanned aerial vehicles. Extensive legal systems require the pilot of unmanned aerial vehicles to have professional knowledge required to carry out drone missions safely. The conducted analysis of the rules of UAV flights in various countries allows for the conclusion that the introduced changes, aimed at unifying the regulations across all European Union countries, are highly justified. Compared to some other European Union countries, in Poland the implementation of EU regulations in this respect is at an advanced stage.
W Polsce z roku na rok obserwuje się wzrost zainteresowania bezzałogowymi statkami powietrznymi. Przede wszystkim tendencja rozwoju dotyczy operacji wykonywanych z użyciem bezzałogowych statków powietrznych wykorzystywanych w celach sportowych, rekreacyjnych, a także komercyjnych. Celem niniejszego opracowania jest przybliżenie użytkownikom dronów najważniejszych kwestii związanych ze zróżnicowanymi przepisami i odpowiedzialnością za wykonywane przez nich loty w Polsce oraz krajach Europejskich. Bezzałogowe statki powietrzne poszerzają przestrzeń w której można prowadzić badania. W pracy wykorzystano metodę analizy krytycznej oraz analizy przypadków na podstawie zmian legislacyjnych prawa polskiego oraz europejskiego. Podjęta tematyka badań obejmowała charakterystykę obowiązujących przepisów prawa lotniczego obejmującą swym zakresem bezzałogowe statki powietrzne. W tym kontekście dokonano również badań przepisów na terenie krajów europejskich wskazując na różnice pomiędzy poszczególnymi krajami. Artykuł jest swoistego rodzaju resume regulacji legislacyjnych obowiązujących na terenie Europy w kontekście bezzałogowych statków powietrznych. Rozbudowane systemy prawne wymagają od pilota bezzałogowych statków powietrznych konieczności posiadania profesjonalnej wiedzy mającej na celu bezpieczne realizowanie misji dronów. Przeprowadzona analiza zasad wykonywania lotów BSP w różnych krajach pozwala na stwierdzenie, że wprowadzone zmiany mające na celu ujednolicenie przepisów dla wszystkich krajów Unii Europejskiej są bardzo zasadne. Na tle krajów Unii Europejskiej, Polska jest krajem w którym wdrażanie unijnych przepisów jest na zaawansowanym etapie.
Źródło:
Geomatics, Landmanagement and Landscape; 2022, 2; 27-36
2300-1496
Pojawia się w:
Geomatics, Landmanagement and Landscape
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zastosowania dronów w badaniach rzeźby terenu, struktury i tekstury osadów na przykładach z Polski Środkowej
The use of drones in the study of relief, structure and texture of sediments on examples from Central Poland
Autorzy:
Kossowski, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16476355.pdf
Data publikacji:
2022-12-31
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
BSP
RTK
GPS
mezoformy terenu
litologia
geologia
Jeziorsko
Zbiornik Sulejowski
fotogrametria
ortofotomapy
antropopresja
prawo lotnicze
UAV
relief mezoforms
litigogy
geology
Sulejowski Reservoir
photogrammetry
orthophotos
anthropopressure
aviation law
Opis:
Drony (bezzałogowe statki powietrzne – BSP) wraz z rozwojem technologii są coraz częściej wykorzystywane do rozwiązywania problemów naukowych. Dotyczy to w szczególności nauk o Ziemi i środowisku, w tym geomorfologii, geologii strukturalnej i sedymentologii. Obok kwestii sprzętowo-technicznych, równoległy rozwój programów fotogrametrycznych oraz systemów służących do zwiększania precyzji pomiarów przebiegu lotu dronów, przyczyniają się do możliwości tworzenia zarówno map terenu, jak i modeli 3D o coraz większej dokładności. W niniejszej pracy opisano możliwości wykorzystania dronów wyposażonych w niemetryczną kamerę RGB lub sensor termalny do badania przemian morfologicznych terenu na podstawie analizy zdjęć, ortofotomap i modeli 3D. Badania testowe przeprowadzono w dolinach Warty i Pilicy w rejonie sztucznych zbiorników oraz na wysoczyznach morenowych i płaskowyżach – głównie w kopalniach odkrywkowych. Wynika z nich, że odpowiednie zaplanowanie lotu i konfiguracja pracy kamery statku powietrznego gwarantują uzyskanie właściwych danych niezbędnych do późniejszej obróbki w oprogramowaniu, np. GIS. Do najważniejszych parametrów zaliczono: określenie obszaru planowanego nalotu, wysokość lotu nad poziomem gruntu, prędkość statku powietrznego, prędkość powtarzalności kamery oraz dokładność generowanego materiału.
Drones (UAV, unmanned aerial vehicles), along with the development of technology, are more and more used to solve scientific problems. This is particularly true for Earth and environmental sciences, including geomorphology, structural geology and sedimentology. In addition to hardware and technical issues, the parallel development of photogrammetric programs and systems for increasing the precision of drone flight path measurements are contributing to the ability to create land maps as well as 3D models with increasing accuracy. This paper describes the possibility of using drones carrying a non-metric RGB camera or thermal sensor, for the study of morphological changes of terrain based on the analysis of photographs, orthophotos and 3D models. Test studies were carried out in the valleys of the Warta and Pilica rivers in the area of artificial reservoirs, as well as on moraine uplands – mainly in open-pit mines. The results of these tests show that proper flight planning and configuration of the aircraft’s camera work guarantee obtaining the right data necessary for later processing in software, such as GIS. The most important parameters included: determination of the area of the planned raid, flight altitude above ground level, aircraft speed, camera repetition rate and accuracy of the generated material.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Physica; 2022, 21; 35-47
1427-9711
2353-6063
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Physica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A mathematical model for controlling a quadrotor UAV
Model matematyczny do sterowania czterowirnikowym BSP
Autorzy:
Kowalik, Rafał
Łusiak, Tomasz
Novak, Andrej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/36444941.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Lotnictwa
Tematy:
UAV control system
dynamics model
quadrotor
linearization
system kontroli BSP
model dynamiki
czterowimikowy BSP
linearyzacja
Opis:
Given the recent surge in interest in UAVs and their potential applications, a great deal of work has lately been done in the field of UAV control. However, UAVs belong to a class of nonlinear systems that are inherently difficult to control. In this study we devised a mathematical model for a PID (proportional integral derivative) control system, designed to control a quadrotor UAV so that it follows a predefined trajectory. After first describing quadrotor flight dynamics, we present the control model adopted in our system (developed in MATLAB Simulink). We then present simulated results for the use of the control system to move a quadrotor UAV to desired locations and along desired trajectories. Positive results of these simulation support the conclusion that a quadrotor UAV spatial orientation control system based on this model will successfully fulfil its task also in real conditions.
Wobec rosnącego zainteresowania bezzałogowymi statkami powietrznymi (BSP) i ich potencjalnymi zastosowaniami, w ostatnim czasie wykonano wiele prac w dziedzinie ich lepszego sterowania. BSP jednak należą do klasy nielinearnych systemów, które są z natury trudne do sterowania. W niniejszej pracy opracowano model matematyczny dla systemu sterowania opartego na metodzie PID (proportional integral derivative), zaprojektowanego do sterowania czterowirnikowym BSP tak, aby podążał on po wcześniej zdefiniowanej trajektorii. Opisano dynamiki lotu czterowirnikowym BSP i zaprezentowano model kontroli zastosowany w naszym systemie (opracowany w programie MATLAB Simulink). Przedstawione są wyniki symulacji użycia systemu do sterowania czterowirnikowym BSP w celu jego przemieszczenia się do pożądanej lokalizacji oraz wzdłuż pożądanej trajektorii. Wyniki tych symulacji potwierdzają wniosek, że oparty na tym modelu system sterowania dla czterowirnikowego BSP może z powodzeniem spełnić swoje zadanie również w warunkach rzeczywistych.
Źródło:
Transactions on Aerospace Research; 2021, 3 (264); 58-70
0509-6669
2545-2835
Pojawia się w:
Transactions on Aerospace Research
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Important Parameters and Settings in Unmanned Aerial Vehicles (UAV) in Operational Work of the Fire Brigade
Istotne parametry i ustawienia w bezzałogowych statkach powietrznych (BSP) w pracy operacyjnej straży pożarnej
Autorzy:
Zawistowski, Maciej
Fellner, Radosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2060732.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego
Tematy:
parameters
UAV
settings
rescue
fire brigade
ratownictwo
parametry
BSP
straż pożarna
ustawienia
Opis:
Aim: The article presents a set of parameters and settings for unmanned aerial vehicles (UAV), which is crucial in the operational work of the fire brigade and its importance for the quality of the final material obtained from an RGB camera or a thermal imaging camera. Introduction: Unmanned aerial vehicles (UAVs) are more often and more boldly used by various uniformed formations, including pilots of the State Fire Service and Volunteer Fire Brigades. Currently, they are used to perform recognition of situations and coordination of activities with the use of RGB and thermal imaging cameras. There are also other applications of UAV, including firefighting, but at the moment they are only conceptual solutions, as they have not been tested during an actual firefighting operation. According to the authors, a drone is currently only a carrier of additional devices and its functionality during the operation depends largely on certainty and reliability of a given UAV structure, as well as on the type and quality of the elements and sensors mounted on it. Methodology: A review of literature and press reports, as well as the authors’ experience in working with UAVs and the results of their research were used to analyse the topic. Conclusions: Indicating a set of key parameters for the UAVs used by fire brigade users is only possible to define its application. Therefore, in this study, the authors presented the most common use of unmanned aerial vehicles, for which key parameters were indicated and the impact of these factors on the obtained results of drones was described. Due to the frequent neglect of camera operation and the importance of their parameters, the authors described the most frequently set parameters of photographs and their impact on the final result, which is of key importance for the usefulness of the collected material.
Cel: W artykule przedstawiono zbiór parametrów i ustawień bezzałogowych statków powietrznych (BSP), który jest kluczowy w pracy operacyjnej straży pożarnej oraz jego znaczenie dla jakości finalnego materiału uzyskanego z kamery RGB lub kamery termowizyjnej. Wprowadzenie: Bezzałogowe statki powietrzne (BSP) coraz częściej i odważniej stosowane są przez różne formacje mundurowe, w tym przez pilotów Państwowej Straży Pożarnej i Ochotniczych Straży Pożarnych. Obecnie służą one do wykonywania rozpoznawania sytuacji i koordynacji działań z wykorzystaniem kamer RGB i termowizyjnych. Pojawiają się również inne zastosowania BSP, w tym do gaszenia pożarów, jednak na ten moment są to jedynie rozwiązania koncepcyjne, ponieważ nie zostały poddane testom w czasie rzeczywistej akcji gaśniczej. Zdaniem autorów dron obecnie jest jedynie nośnikiem dodatkowych urządzeń i jego funkcjonalność w trakcie akcji zależy w dużej mierze od pewności i niezawodności danej konstrukcji BSP, a także od rodzaju i jakości elementów i czujników na niej zamontowanych. Metodologia: Do analizy tematu wykorzystano przegląd literatury i doniesień prasowych, a także doświadczenie autorów w pracy z BSP oraz wyniki prowadzonych przez nich badań. Wnioski: Wskazanie zbioru parametrów kluczowych dla BSP wykorzystywanego przez użytkowników straży pożarnej jest możliwe jedynie poprzez zdefiniowanie jego zastosowania. Dlatego w niniejszej pracy autorzy przedstawili najczęstsze wykorzystanie bezzałogowych statków powietrznych, do których wskazano kluczowe parametry i opisano wpływ tych czynników na uzyskane rezultaty pracy dronów. Ze względu na częste zaniedbania w zakresie obsługi kamery i znaczenia ich parametrów, autorzy opisali najczęściej ustawiane parametry zdjęć i ich wpływ na efekt końcowy, który ma kluczowe znaczenie dla użyteczności zbieranego materiału.
Źródło:
Safety and Fire Technology; 2021, 58, 2; 92--118
2657-8808
2658-0810
Pojawia się w:
Safety and Fire Technology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zastosowanie bezzałogowych statków powietrznych w dokumentowaniu geologiczno-inżynierskim
Application of the unmanned aircraft vehicle in engineering geology documentation
Autorzy:
Piechota, Arkadiusz
Sobótka, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2076168.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
bezzałogowy statek powietrzny
BSP
dokumentacja inżynierska z geologii
cyfrowy model powierzchni
DSM
numeryczny model terenu
DTM
ortofotomozaika
analiza dokładności
unmanned aircraft vehicle
UAV
engineering geology documentation
digital surface model
digital terrain model
ortophotomosaic
accuracy analysis
Opis:
The article presents the possibilities of using unmanned aerial vehicles (UAV) in engineering geology. The first part compares the method of obtaining products from UAV with airborne laser scanning, showing its limitations and advantages. Then, examples of using the products made from photos obtained from UA V raids (digital surface model - DSM, digital terrain model - DTM and orthophotomosaic) were introduced. The examples are assigned to the individual phases of engineering geology documentation (collecting available information about the site, designing research, performing research and presenting research results). The last part presents an analysis of the accuracy ofan exemplary model created from a UAV raid based on control points measured using the GNSS-RTN method. The result of the analysis was the confirmation ofthe possibility of obtaining information about the area from the DSM, DTM and orthophotomosaic with high accuracy comparable to classic land surveying methods.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2021, 69, 12; 861--866
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
3D Spatial Interpolation Methods for Open-Pit Mining Air Quality with Data Acquired by Small UAV Based Monitoring System
Metody interpolacji przestrzennej 3D dla oceny jakości powietrza w kopalniach odkrywkowych z danymi uzyskanymi przez system monitorowania oparty na pospolitym bezzałogowym statku powietrznym BSP
Autorzy:
Nguyen, Quoc Long
Cao, Xuan Cuong
Le, Van Canh
Nguyen, Ngoc Bich
Dang, An Tran
Le, Qui Thao
Bui, Xuan‑Nam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/318546.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Przeróbki Kopalin
Tematy:
air quality
open-pit mines
spatial interpolation
UAV-MSC
jakość powietrza
kopalnie odkrywkowe
interpolacja przestrzenna
bezzałogowe statki powietrzne (BSP)
Opis:
Open-pit mining activities, including blasting, drilling, loading, and transport, often result in the direct emission of particulates and gases into the atmosphere. Occupational exposure to these pollutants is considered as the risk for health, especially the risk of developing respiratory diseases. An air quality monitoring system and spatial analysis are necessary to identify these potential hazards. In this study, we propose an air quality monitoring system that integrates gas and dust sensors into a small multi-rotor copter or unmanned aerial vehicle (UAV). Different spatial interpolation methods including trilinear interpolation, nearest neighbour, and natural neighbour applied to the monitoring data (CO, SO2, PM2.5, CO2) from our system to derive air concentration levels in the atmosphere of open-pit coal mines were also examined. The results show that the UAV based air quality monitoring system performed efficiently and safely in conditions of deep open-pit coal mines. In addition, for the estimation of the concentration level of gases and dust in unsampled points, trilinear interpolation performed with the most accurate result, followed by natural neighbor and nearest neighbor.
Wielorakie działalności ư górnictwie odkrywkowym, w tym roboty strzelnicze, wiertnicze, załadowania, transport, zwałowania itp. często prowadzi do bezpośredniej emisji pyłów i gazów do atmosfery. Zanieczyszczenie powietrza na terenie zakładu górniczego uważane jest za zagrożenie dla zdrowia pracowników i górników, zwłaszcza ryzyko rozwoju chorób układu oddechowego. Aby zidentyfikować te potencjalne zagrożenia, niezbędny jest system monitorowania jakości powietrza i analiza przestrzenna. W artykule, przedstawiono wyniki zastosowania system monitorowania jakości powietrza, który integruje czujniki gazu i pyłu w pospolitym wielowirnikowym helikopterze lub bezzałogowym statku powietrznym (BSP). Zbadano również różne metody interpolacji przestrzennej, w tym interpolację trójliniową, najbliższego sąsiada i naturalnego sąsiada, zastosowane do danych z monitoringu (CO, SO2, PM2.5, CO2) z badanego systemu w celu wyznaczenia poziomów stężenia powietrza w atmosferze kopalni odkrywkowych. Wyniki pokazują, że system monitorowania jakości powietrza oparty na BSP działał sprawnie i bezpiecznie w warunkach głębokich odkrywkowych kopalń węgla kamiennego. Dodatkowo, do oszacowania poziomu stężeń gazów i pyłów w niepróbkowanych punktach zastosowano interpolację trójliniową z najdokładniejszym wynikiem, a po kolei naturalny sąsiad i najbliższy sąsiad.
Źródło:
Inżynieria Mineralna; 2020, 1, 2; 263-272
1640-4920
Pojawia się w:
Inżynieria Mineralna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Challenges related to unmanned aerial vehicles
Autorzy:
Tomaszycki, Marek
Krawczyk, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1427324.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego
Tematy:
UAV
NBR
UAVO
VLOS/BVLOS
drone
BSP
bezzałogowy statek powietrzny
dron
Opis:
The Regulation of the European Parliament and of the Council (EC) No. 2018/1139 (known as NBR - New Basic Regulation) on common rules in the field of civil aviation was introduced in order to regulate the issue of UAVs - Unmanned Aerial Vehicles, in all weight categories. It represents a new regulatory approach, which is of major importance in the field of European aviation legislation. Until the new regulation came into force, UAVs with a maximum take-off weight (MTOM) below 150 kg were subject to the regulations of authorities of individual EU Member States. The NBR introduced by implementing acts in the field of UAV forces the national aviation authorities of states to change the regulations currently in force. The most important issues that need to be standardised include the requirement to enter UAVs with the MTOW equal to or lower than 25 kg in the aircraft register, granting the BVLOS (Beyond Visual Line of Sight) fight approval and the UAVO (Unmanned Aerial Vehicle Operator) certification process. In the author's opinion, what may be difficult and dangerous for safety in the airspace is the transitional period. During that time, manufacturers, airspace users and ATS (Air Traffic Service) will have to perform their tasks keeping in mind that it is a period when the new legal regulations currently prepared for entry into force will affect the entire sector related to unmanned aviation, which will also have an impact on manned aviation. Purpose: The purpose of the article is to discuss the basic challenges posed by the currently developed technology of unmanned aerial vehicles. Method: The scientific methods used in the paper include analysis, criticism of the literature on the subject and logical construction. Results: The article shows the differences between the existing regulations and those proposed by the European Commission and EASA (European Union Aviation Safety Agency). In addition, it presents the process of granting the approval to perform air operations by manned aircraft.
Źródło:
Przegląd Nauk o Obronności; 2020, 5, 9; 103-115
2450-6869
Pojawia się w:
Przegląd Nauk o Obronności
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies