Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "19th-20th centuries" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 74
Tytuł:
Храмоздательная деятельность династии Бахрушиных v
Bakhrushin Dynasty Construction of Churches
Autorzy:
Ростислав, Ярема
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/494478.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
Tematy:
православие
строительство храмов
благотворительность
династия Бахрушиных
культурные трансформации к. XIX – нач. XX вв.
Orthodoxy
building churches
charity
Bakhrushin Dynasty
cultural transformations of the late 19th – early 20th centuries
Opis:
В статье дана панорама храмоздательной деятельности и различных видов церковной благотворительности представителей династии промышленников Бахрушиных. Тема освещена в контексте социокультурных трансформаций рубежного времени XIX-XX вв., где масштабы благотворительной и в частности храмоздательной деятельности представлены как ответ на вызовы XX столетия. Помимо отношения отечественной интеллигенции к православию как к охранительной системе, способной содействовать сохранению внутренних устоев русской жизни, на примере династии Бахрушиных рассмотрены причины расцвета строительства культовых сооружений, лежащие в сфере православных традиций и воспитания, а также свойства личности меценатов. Представленная ретроспектива церковной благотворительности представителей рода Бахрушиных раскрывает ее масштабы, озвучивает степень участия жертвователей в жизни взятых ими под опеку храмов, которые становились не только центрами духовного просвещения, но и прекрасными памятниками культовой архитектуры и обозначает храмоздательную деятельность как характерную тенденцию конца XIX – начала XX вв.
The article provides an overview of the church construction activity of the Bakhrushin Dynasty as well as their other charity work. The topic is presented through the lens of sociological and cultural transformations of the late 19th and early 20th centuries when charity work in general and the number of churches in particular constructed was a response to the challenges brought about by the 20th century. A study of the Bakhrushin Dynasty reveals the reasons why the construction of religious buildings flourished in the abovementioned time – these buildings were based in Orthodox tradition and upbringing and included the personal characteristics of the benefactors. The retrospective of the church-related charity work carried out by the Bakhrushins shows its size and reveals how much the benefactors were involved in the life of the churches they patronized. Such churches not only turned into centres of spiritual enlightenment for the people, but also appeared to become prominent architectural sites, which is a remarkable trend of the late 19th and early 20th centuries.
Źródło:
Rocznik Teologiczny; 2018, 01; 7-25
0239-2550
Pojawia się w:
Rocznik Teologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Особливості побутування „трактирного” фаянсового посуду і „танжерів” у різних етнокультурних регіонах України
Autorzy:
Szołucha, Ołeksandr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1807318.pdf
Data publikacji:
2017-12-12
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
Mirgorod Art and Industry School
art technology
end of 19th–20th centuries
Ukraine.
Opis:
The study focused on the functioning of individual artistic techniques at the Mirgorod Teaching and Ceramic Center in the late 19th–20th centuries. Issues of the functioning of the ceramic workshops at the school were examined, including the raw materials used and the fi ring of the ceramics. Famous potters who studied and worked in the Mirgorod Ceramic School are recalled.
Źródło:
Studia Ucrainica Varsoviensia; 2016, 4; 499-508
2299-7237
Pojawia się w:
Studia Ucrainica Varsoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Związek Młodzieży Polskiej „Zet” w Kijowie w okresie zaborów i I wojny światowej. Zarys zagadnienia
Polish Youth Union “ZET” in Kiev During the Partitions of World War I An Outline of the Issue
Autorzy:
Waingertner, Przemysław Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23050642.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Związek Młodzieży Polskiej „Zet”
polskie organizacje młodzieżowe
Polacy na Ukrainie w XIX–XX wieku
Polish Youth Union “Zet”
Polish youth organizations
Poles in Ukraine in the 19th–20th centuries
Opis:
W 1886 r. na Uniwersytecie Warszawskim powstał tajny Związek Młodzieży Polskiej „Zet” (ZMP). Do wybuchu I wojny światowej utworzył on sieć placówek nie tylko w polskich środowiskach akademickich w trzech zaborach, ale także w głębi Rosji oraz w Europie Zachodniej. Program „Zetu” wzywał do walki o niepodległą, demokratyczną, sprawiedliwą społecznie oraz tolerancyjną narodowościowo i religijnie Rzeczpospolitą. Walkę tę zetowcy rozumieli zarówno jako pracę samokształceniową, jak i czyn zbrojny. Związek tworzył i inspirował inne organizacje studenckie, uczniowskie, młodzieży robotniczej i chłopskiej. Dzieje ZMP stały się przedmiotem badań historyków, jednak do problemów słabiej rozpoznanych należy nadal jego działalność w okresie zaborów w głębi Rosji. Przedmiotem niniejszego artykułu jest próba przedstawienia genezy, działalności, orientacji politycznej i wpływów „Zetu” w latach rozbiorów i I wojny światowej w Kijowie – mieście stanowiącym ważne skupisko ludności polskiej na ziemiach Ukrainy wcielonych do Rosji. Na Uniwersytecie Kijowskim od schyłku XIX w. polscy studenci skupiali się w niepodległościowo-socjalistycznej „Korporacji” i „Zecie”, który stał się ośrodkiem kierowniczym narodowo-niepodległościowej organizacji „Polonia”. „Zet” kijowski w odróżnieniu od ZMP w Królestwie Polskim, Galicji i na zachodzie Europy, który odchodził od współpracy z Ligą Narodową na rzecz wsparcia obozu polskiej irredenty, utrzymał związki z obozem i programem narodowym. Obok działalności samokształceniowej i politycznej w środowisku akademickim, usiłował oddziaływać na uczniów polskich szkół (tajnych, a w latach I wojny światowej działających legalnie w Kijowie i na Ukrainie). W okresie Wielkiej Wojny „narodowa” większość kijowskich zetowców angażowała się w organizowanie środowiska polskich studentów i polskiego szkolnictwa na Kijowszczyźnie. Mniejszość, która wsparła obóz irredenty, należała do kijowskiej tajnej szkoły wojskowej i miejscowej komórki Polskiej Organizacji Wojskowej. Studia nad dziejami „Zetu” na wschodzie mogą przynieść dokładniejsze rozpoznanie tej konspiracji i przyczynić się do pogłębienia wiedzy o losach i aktywności polskiej inteligencji.
In 1886, the secret Polish Youth Union “Zet” (PYU) was established at the University of Warsaw. Until the outbreak of World War I, “Zet” created a network of branches not only in Polish academic circles in the three partitions, but also in the depths of Russia and Western Europe. The “Zet” program called for an independent, democratic, socially just and nationally and religiously tolerant Republic of Poland. The Zetists understood this struggle both as self-education work and as an armed act. The Union created and inspired other pupil and student organizations, as well as working-class and peasant youth. The history of the Polish Youth Union of has become the subject of research by historians, but its activities during the partitions in the depths of Russia are still less recognized problems. The subject of this article is an attempt to present the origins, activities, political orientation and influence of “Zet” in the years of partitions and World War I in Kiev – a city that was an important center of Polish people in the Ukrainian lands incorporated into Russia. At the University of Kiev from the end of the 19th century, Polish students concentrated in the independence- socialist “Corporation” and “Zet”, which became the “headquarters” of the national-independence organization “Polonia”. The “Zet” of Kiev, unlike the PYU in the Kingdom of Poland, Galicia and in Western Europe, which departed from cooperation with the National League to support the Polish irredentist camp, maintained ties with the national camp and its program. In addition to its selfeducation and political activity in the academic community, “Zet” tried to influence pupils of Polish schools (secret ones, and during World War I, legally operating in Kiev and Ukraine). During the Great War, the “national” majority of the Kiev Zetists were involved in organizing the community of Polish students and Polish education in the Kiev region. The minority that supported the irredentist camp belonged to the Kiev secret military school and the local unit of the Polish Military Organization. Studies on the history of “Zet” in the East may bring a more accurate recognition of this conspiracy and contribute to deepening the knowledge about the fate and activity of the Polish intelligentsia.
Źródło:
Przegląd Nauk Historycznych; 2023, 22, 2; 163-183
1644-857X
2450-7660
Pojawia się w:
Przegląd Nauk Historycznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ziemianki Królestwa Polskiego a gospodarka. Koncepcje i empiria (przełom wieków XIX i XX)
Female Landowners in the Kingdom of Poland and Its Economy. Ideas and the Real Situation (the Turn of the 19th and 20th Century)
Autorzy:
Kostrzewska, Ewelina Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1602031.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
economy
modernization
female landowners (turn of the 19th and 20th centuries)
kobiety-ziemianki (przełom XIX i XX w.)
gospodarka
modernizacja
Opis:
Od początku XIX w. ewolucja stosunków ekonomicznych i skomplikowane uwarunkowania polityczne na ziemiach polskich zmuszały, a jednocześnie umożliwiały części ziemianek podejmowanie aktywności gospodarczej. Co prawda, już w okresie staropolskim zdarzało się, że kobiety zarządzały dobrami ziemskimi i prowadzeniem tzw. żeńskiego gospodarstwa, ale przełom wieków XIX i XX wraz z industrialno-cywilizacyjnymi przemianami nadawał ich obecności w majątkach nową jakość. Ziemianki stawały się oficjalnymi współgospodarzami dóbr, odpowiedzialnymi za ich finansową kondycję. W artykule podjęte zostały zagadnienia związane z udziałem i wkładem ziemianek zarówno w rozwój własnych majątków, jak i życie gospodarcze Królestwa Polskiego w okresie przełomu stuleci. Postawione w tekście pytania, m.in. o preferowane przez ziemianki branże rolniczej wytwórczości, nie tylko tradycyjne, lecz także mniej typowe, pozwalają zauważyć wzrost aspiracji kobiet wypowiadających się w prasie i czasopismach fachowych na tematy gospodarcze, jak i nie zawsze udane zmagania z twardymi prawami rynku. Specyfika ziemianek – przedstawicielek elit – kierowała je w stronę poszukiwania europejskich inspiracji czy wzorców, znajdowanych w gospodarczych podróżach. Zdobytą wiedzę i umiejętności przekładały na własną działalność i na społecznym forum dzieliły się doświadczeniami. Coraz częściej też pojawiały się obok mężczyzn jako równoprawne działaczki gospodarcze, podejmujące mniej lub bardziej udane próby samodzielnej aktywności, warunkowanej finansową niezależnością. Zdobywały ją na drodze ewolucji i raczej powolnymi przemianami mentalności charakterystycznej dla środowiska, z którego się wywodziły.
Since the beginning of the 19th century the evolution of economic relations and complicated political factors on the Polish territories forced – and at the same time – enabled part of the female landowners to engage in business activities. Actually, even in ancient times female landowners happened to run country estates (the so called female farmsteads), but at the turn of the 19th a nd 20th centuries, together with industrial and civilisational changes, the role of women in running country farms acquired a new quality. Female landowners became official administrators of country estates responsible for their financial situation. The author deals with questions concerning the participation and contribution of female landowners both in the development of their own estates and the economic life of the Kingdom of Poland as a whole at the turn of the centuries. The questions asked in the text of the article, among other things, about the agricultural branches – not only the traditional ones but the less typical ones as well – preferred by female landowners permit noticing the rise in aspirations of women who started expressing their opinions in the press and professional journals on economic matters; on the other hand, their struggle with the market was not always successful. Female landowners – representatives of the Polish elites – looked for inspiration in the European models. The knowledge and skills they acquired they implemented into their own economic activities, and at the same time they shared their experience with others in social forums. Female landowners more and more frequently appeared arm in arm with men as their economic partners who had equal rights and who undertook attempts – based on their financial independence – of self-reliant economic activities that sometimes failed and sometimes succeeded. Their financial independence resulted from slow changes in the mentality typical of the social group they came from.
Źródło:
Studia Maritima; 2015, 28; 295-315
0137-3587
2353-303X
Pojawia się w:
Studia Maritima
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zastawy stołowe łódzkiej burżuazji XIX–XX wieku
Dining rooms of Lodzs bourgeoisie in 19th and 20th century
Autorzy:
Grzejszczak, Ł.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/168451.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych
Tematy:
burżuazja polska XIX-XX w.
jadalnia
dekoracja jadalni
zastawa stołowa
ceramika
szkło
Łódź
historia
Polish bourgeoisie of 19th and 20th centuries
dining room
dining room decoration
tableware
ceramics
glass
Lodz
history
Opis:
W końcu XIX w. w strukturze łódzkiej społeczności dominowała grupa drobnomieszczaństwa, licząca ok. 20%. Wywodząca się z niej burżuazja stanowiła zaś ok. 7%. Do czołówki wpływowych rodzin przemysłowych należeli m.in.: Scheiblerowie, Poznańscy, Geyerowie, Heinzlowie, Meyerowie, Grohmanowie, Herbstowie, Silbersteinowie, Biedermannowie, Hertzowie, Schweikertowie, Eitingonowie. Osiągając odpowiedni status społeczny, stworzyli oni własne formy towarzyskiej etykiety. Wzorowali się nie tylko na burżuazji zachodnioeuropejskiej i arystokracji, ale także zachowali elementy zaczerpnięte z rodzinnej tradycji. Ważną rolę odgrywały tu szeroko pojmowane zagadnienia kulinarne. Życie rodzinne i towarzyskie skupione było przy wspólnym stole. Starano się zapewnić mu właściwą oprawę, dbając także o odpowiednio dobrane zastawy stołowe. Artykuł prezentuje wyniki badań na temat kultury materialnej związanej z wyposażeniem wnętrz w zastawy ceramiczne i szklane. Chcąc przedstawić omawiane zagadnienia, odwołano się do materiałów archiwalnych, ikonograficznych, relacji pamiętnikarskich i wspomnień oraz prozy poświęconej Łodzi.
At the turn of the 20th century the most numerous group among the habitants of Lodz was the petty bourgeoisie which accounted 20% of its society. The proper bourgeoisie originating from this group was about 7%. Forefront of industrial families contained of: Scheiblers, Poznańscy, Geyers, Heinz, Meyers, Grochmans, Herbsts, Silbersteins, Biedermanns, Hertz, Scheiweikerts and Eitingons. Because of their social status they were able to create their own forms of etiquette. It was based not only on the behavior of western aristocracy but also contained elements taken from their families tradition. One of the most important pieces of this etiquette were broadly defined culinary issues. Social and family interactions were mainly pursued at the dining table. Therefore it was of utmost importance to pay attention to every detail of the setting where the meetings were held as well as the overall look and decoration of the dining room. This article presents the result of the research conducted on both the symbolic and material of the titular table, connected to the rooms equipment, iconography of the interiors and the living customs. It is based on the archival and iconographical materials, memoirs and prose devoted to the city of Lodz.
Źródło:
Szkło i Ceramika; 2018, R. 69, nr 3, 3; 18-21
0039-8144
Pojawia się w:
Szkło i Ceramika
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zarys rozwoju szermierki sportowej w regionie wschodniej Słowacji w XIX - XX wieku
Outline of the development of sports fencing in the eastern region of Slovakia XIX - XX century Języki publikacji
Autorzy:
Szajna, G.
Szajna, L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/529284.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
sport
historia
Slowacja
wiek XIX-XX
szermierka
history
Slovakia
19th and 20th centuries
fencing
Opis:
The purpose of this work was to present the development and regional history of fencing in eastern Slovakia. Origins of fencing go back to ancient times, it was referred to as the knightly art of wielding white weapons. Its development over the centuries is a permanent battle and duels that have been changing through the use of various types of weapons, forms and rules of combat. At a time when many sports were at the stage of initial development, European fencing had already developed a system of methodical teaching, which was enriched with extensive literature. The his-tory of fencing in eastern Slovakia has not yet been given a full and synthetic study, although this discipline played a significant role in the development of Slavic physical culture. The article pre-sents an outline of the development of fencing in eastern region Slovakia in Košice. The research method was based on direct and indirect fact finding. The available printing, iconographic sources and source materials were analyzed. The development of fencing in Slovakia took place in the first half of the 19th century in the second largest city of the Austro-Hungarian monarchy, Bratislava. It should be noted that in 1828 Pozsonyi Egyls Magyar Vivo Egyletö was appointed – the first Hun-garian fencing club in Bratislava. The fencing centers in Spain, Italy, France and Germany had a significant influence on the development of the fencing clubs in Central Europe. In 1844, swordsman Ferdynand Martinengo, founded and taught fencing at the private Fencing Academy in Bratislava. Fencing sport in Slovakia owes its existence and continuous development to the com-mitment and dedication of its members who were able to raise the sporting level of their players in the country and internationally.
Celem artykułu było przedstawienie rozwoju sportu szermierczego we wschodniej Słowacji. Szermierka swym pochodzeniem sięga zamierzchłych czasów, określano ją jako rycerską sztukę władania białą bronią. W czasie, kiedy wiele dyscyplin sportu było w stadium początkowego rozwoju, europejska szermierka miała już rozwinięty system metodycznego nauczania, który był wzbogacony obszerną literaturą. Dzieje szermierki wschodniej Słowacji nie doczekały się dotychczas pełnego i synte-tycznego opracowania, chociaż ta dyscyplina odegrała w rozwoju słowiańskiej kultury fizycznej do-niosłą rolę. Artykuł przedstawia fakty historyczne szermierki sportowej we wschodniej Słowacji – w Koszycach. Metodę badawczą oparto o bezpośrednie i pośrednie ustalenie faktów, wykorzystując wyjaśnienia deskrypcyjne i kauzalne. Dokonano analizy dostępnych źródeł drukowanych, ikonogra-ficznych i innych materiałów źródłowych. Rozwój szermierki na Słowacji nastąpił w pierwszej po-łowie XIX wieku w drugim co do wielkości mieście monarchii austro-węgierskiej w Bratysławie. W 1844 roku fechmistrz Ferdynand Martinengo nauczał szermierki w prywatnej Bratysławskiej Akademii Szermierczej. Sport szermierczy w regionie wschodniej Słowacji swoje istnienie i usta-wiczny rozwój zawdzięczał zaangażowaniu i ofiarności prof. Pačenovskiego oraz fechmistrzów, któ-rzy potrafili podnieść poziom sportowy swoich zawodników w kraju i w skali międzynarodowej.
Źródło:
Sport i Turystyka. Środkowoeuropejskie Czasopismo Naukowe; 2018, 1, 1; 29-41
2545-3211
Pojawia się w:
Sport i Turystyka. Środkowoeuropejskie Czasopismo Naukowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zagadnienia społeczno-gospodarcze wsi w okolicach Szadku na łamach prasy kaliskiej w drugiej połowie XIX w. i na początku XX w.
Socio-economic aspects of the villages near Szadek, based on the Kalisz press in the second half of the 19th century and at the beginning of the 20th century
Autorzy:
Figlus, Tomasz
Cepil, Monika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2028710.pdf
Data publikacji:
2021-12-10
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Szadek
wieś
zagospodarowanie przestrzenne
historia gospodarcza
geografia historyczna
prasa
Kalisz
przełom XIX i XX w.
village
spatial development
economic history
historical geography
press
turn of the 19th and 20th centuries
Opis:
Artykuł prezentuje wyniki badań dotyczących wymiaru przestrzennego wybranych aspektów życia społeczno-gospodarczego wsi w okolicach Szadku w drugiej połowie XIX w. i na początku XX w. Analizę przeprowadzono na podstawie kwerendy artykułów i notatek zamieszczonych na łamach dwóch czasopism prowincjonalnych wydawanych w badanym okresie: „Kaliszanin” i „Gazeta Kaliska”. Okazało się, że zawierają one wiele wartościowych danych, często nieuchwytnych w świetle innych typów źródeł historycznych. Badania pozwoliły ukazać główne kierunki przeobrażeń oraz różnorodność problemów odnoszących się do kwestii społeczno-kulturowych, działalności gospodarczo-agrarnej oraz stosunków własnościowych na analizowanym obszarze, a pośrednio możliwe było nakreślenie sytuacji panującej na obszarach wiejskich w zaborze rosyjskim w okresie pouwłaszczeniowym.
The article presents the results of research on the spatial dimension of selected aspects of socio-economic life in the countryside around Szadek in the second half of the 19th century and at the beginning of the 20th century. The analysis was carried out on the basis of a query of articles and notes from two provincial magazines published in the analyzed period: “Kaliszanin” and “Gazeta Kaliska”. It turned out that they contain a lot of valuable data, often unavailable in other types of historical sources. The research allowed to show the main directions of transformations and the variety of problems relating to socio-cultural issues, economic and agrarian activity and ownership relations in the analyzed area, and indirectly gave an opportunity to present the situation in rural areas in the Russian partition in the period after the enfranchisement of peasants.
Źródło:
Biuletyn Szadkowski; 2021, 21; 51-69
1643-0700
Pojawia się w:
Biuletyn Szadkowski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z dziejów dialektologii litewskiej
From the History of Lithuanian Dialectology
Autorzy:
Sawaniewska-Mochowa, Zofia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38435834.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
dialektologia litewska
geneza
okres poprzedzający systematyczne badania gwar
ekspedycje terenowe
próby podziału gwar
perspektywy badawcze na przełomie XIX i XX wieku
Lithuanian dialectology
genesis
predialect period
field expeditions
identification of dialects
research perspectives at the turn of the 19th and 20th centuries
Opis:
The reviewed monograph is the first part of the three-volume series prepared by the Lithuanian linguist Danguolė Mikulėnienė. She has taken on the ambitious task of presenting the genesis, development stages, paradigmatic breakthroughs and achievements of Lithuanian dialectology until the beginning of the twenty-first century. The richly illustrated study contains a detailed discussion of the period preceding the birth of scientific dialectology in Lithuania (from the seventeenth until the mid-nineteenth centuries), and covers in a systematic way conceptual changes in the linguists’ approaches to the issue of determining the extent and classification of Lithuanian dialects at the turn of the nineteenth and twentieth centuries. The advantage of the monograph is the consistent combining of a historiographic approach with a strictly linguistic analysis. The reviewed volume includes commentaries on numerous source materials which document contribution that scientists from various research traditions have made to the discourse of Lithuanian scientific dialectology paving the way for its constant development.
Recenzowana monografia stanowi pierwszą część trylogii przygotowywanej przez litewską lingwistkę Danguolė Mikulėnienė, która postawiła sobie ambitne zadanie przedstawienia genezy, etapów rozwojowych, przełomów i dorobku litewskiej dialektologii aż do początku XXI wieku. Bogato ilustrowane opracowanie zawiera szczegółowe omówienie okresu poprzedzającego narodziny naukowych badań gwaroznawczych na Litwie oraz ukazuje w sposób usystematyzowany przemiany, jakie dokonują się w podejściu do problematyki wyznaczania zasięgu i klasyfikacji gwar litewskich na przełomie XIX i XX wieku. Zaletą monografii jest konsekwentne łączenie ujęcia historiograficznego z analizą stricte lingwistyczną. W pracy zostały przedstawione i skomentowane liczne materiały źródłowe, które dokumentują wkład, jaki wnieśli do dyskursu przyszłej naukowej dialektologii litewskiej uczeni z różnych tradycji badawczych.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2020, 44; 296-303
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wzrost kultury matematycznej w obrębie oddziaływania Uniwersytetu Lwowskiego w okresie autonomii galicyjskiej
Growth of Mathematical Culture in the Realm of Influence of the Lvov University in the Period of Autonomy of Galicia
Autorzy:
DOMORADZKI, STANISŁAW
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/455587.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski
Tematy:
kultura matematyczna we Lwowie na przełomie XIX i XX w.
Józef Puzyna
kształcenie matematyczne w Galicji działania Uniwersytetu Lwowskiego na rzecz edukacji w XIX i na początku XX w.
mathematical culture in Lvov at the turn of the 19th–20th centuries
Jozef Puzyna
mathematical education in Galicia actions of the Lvov University for the benefit of education in the 19th- early 20th centuries
Opis:
W artykule uwypuklono działania profesorów matematyków Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu we Lwowie na rzecz kształcenia matematycznego w gimnazjach. Umiejętnie wykorzystali przychylność Krajowej Rady Szkolnej – instytucji powstałej po uzyskaniu autonomii w Galicji, która wprowadziła język polski jako język wykładowy. Działania te spowodowały duży wzrost kultury matematycznej we Lwowie na przełomie wieków. W konsekwencji miały wpływ na powstanie uznanych w świecie szkół matematycznych we Lwowie i Warszawie. Słowa
The article emphasizes the actions of mathematicians, professors of the Faculty of Philosophy at the Lvov University, for the benefit of mathematical education at gymnasia. They capably took advantage of the favorable attitude of the Home School Council, an institution created after Galicia gained autonomy, which introduced Polish as the language of instruction. Their actions caused significant growth of mathematical culture. In consequence, these actions influenced the emergence of world-famous mathematical schools in Lvov and Warsaw.
Źródło:
Edukacja-Technika-Informatyka; 2018, 9, 5; 63-81
2080-9069
Pojawia się w:
Edukacja-Technika-Informatyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wokół sporu o Marię Konopnicką w Wiśle
On the dispute over Maria Konopnicka’s stay in Wisla
Autorzy:
Czyż, Renata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520390.pdf
Data publikacji:
2023-07-21
Wydawca:
Uniwersytet Bielsko-Bialski
Tematy:
biography
correspondence
polemics
Polish literature in the 19th and 20th centuries
Maria Konopnicka
biografia
korespondencja
polemika
literatura polska XIX–XX w.
Opis:
On the dispute over Maria Konopnicka’s stay in Wisla The article discusses the little-known episode of Maria Konopnicka’s biography, namely her stay in Wisla in Cieszyn Silesia. Around the poet’s stay in Wisla many myths and misunderstanings have arisen over the years, which in the light of correspondence and archival material found were subject to verification. Maria Konopnicka’s literary work and letters to her family partially explain the myster of her stay in the Beskids, and the recreated realities of the summer village which was just beginning to develop, shed new light on the possible frequent visits of the poet to Wisla.
Źródło:
Świat i Słowo; 2023, 40, 1; 153-164
1731-3317
Pojawia się w:
Świat i Słowo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ustawodawstwo antyalkoholowe na ziemiach polskich i za granicą z perspektywy polskojęzycznych periodyków abstynenckich z lat 1843-1914
The Anti-Alcohol Legislation in Poland and Abroad From the Perspective of the Polish-Language Abstinent Periodicals From 1843 to 1914
Autorzy:
Krasińska, Izabela
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30098286.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
abstinent press
foreign anti-alcohol legislation
Polish anti-alcohol legislation
19th to 20th centuries
Opis:
Polskojęzyczne periodyki abstynenckie ukazujące się od 1843 roku w Wielkim Księstwie Poznańskim, Galicji i Królestwie Polskim oraz wydawane przez środowiska polonijne na świecie (Niemcy, Stany Zjednoczone) nie cieszyły się większym zainteresowaniem historyków, historyków medycyny czy prasoznawców i dopiero niedawno doczekały się monograficznego opracowania. Jak wynika z niniejszego artykułu prasa abstynencka może stanowić również źródło istotnych informacji dla historyków prawa. Twórcy tych pism pisali bowiem m.in. na temat ustawodawstwa antyalkoholowego na ziemiach polskich trzech zaborów oraz na świecie. Informowali czytelników nie tylko o bardzo znanej i rozpowszechnianej prohibicji, ale również mniej znanych decyzjach władz normujących produkcję, sprzedaż, eksport, import i spożycie alkoholu, takich jak: lokalopacja, system Pollarda czy system göteborski. Na ziemiach polskich obowiązywał w tym czasie m.in. monopol sprzedaży alkoholu czy propinacja, co również nie uszło uwadze twórców abstynenckich periodyków.
The Polish-language abstinent periodicals appearing from 1843 in the Grand Duchy of Poznan, Galicia and the Polish Kingdom and issued abroad by the Polish communities (Germany, the United States) did not enjoy much interest of the historians, medical historians or press experts and only recently they have got a monographic study. As from the presented article, the abstinence press can also be a source of the valuable information for legal historians. The creators of these arts wrote, among others on the subject of the anti-alcohol legislation in the Polish territories of the three partitions and in the world. They informed readers not only of the well-known and disseminated prohibition, but also less well-known decisions of the authorities regulating the production, sale, export, import and consumption of alcohol, such as: ‘lokalopacja’, the Pollard system or the Göteborg system. In Poland, at that time, the monopoly of alcohol sales or propination, which did not also escape the attention of the creators of the abstinent periodicals.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica; 2021, 26, 336; 3-17
2081-3333
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Troski i radości chłopskiej rodziny galicyjskiej na przełomie XIX i XX wieku w świetle źródeł pamiętnikarskich
The worries and joys of the Galician peasant family at the turn of the 19th and 20th centuries as presented in memoir research
Autorzy:
Dolata, Elżbieta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2097194.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Wrocławski. Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych. Instytut Pedagogiki. Zakład Historii Edukacji
Tematy:
historia wychowania
Galicja
rodzina
wychowanie w rodzinie
wychowanie w XIX i XX wieku
education history
Galicia
family
family upbringing
upbringing in the 19th and 20th centuries
Opis:
Życie rodzin galicyjskich zostało utrwalone na kartach wielu wspomnień, pamiętników i powieści autobiograficznych. Na ich podstawie podjęto próbę naszkicowania codzienności rodzin chłopskich, które dominowały w strukturze społecznej Galicji na przełomie XIX i XX wieku. Poddano analizie chłopskie publikacje pamiętnikarskie, w celu poznania zwyczajów, obowiązków, trosk i radości ludności oraz oceny ich w aspekcie szans i zagrożeń dla ówczesnej rodziny. Chłopska literatura okazuje się cennym dokumentem przemian, które następowały na przestrzeni lat w galicyjskich wsiach. Autorzy tekstów, będący nie tylko świadkami różnych wydarzeń, ale ich bezpośrednimi uczestnikami, w swoich pracach zamieszczają wspomnienia sięgające najmłodszych lat, dając tym samym wyobrażenie specyfiki życia ludności w ówczesnych czasach. W publikacji poddano analizie teksty opracowane m.in. przez Walentego Kunysza, Ferdynanda Kurasia, Franciszka Magrysia, Jana Stryczka, Wincentego Witosa, Romana Turka, Stanisława Pigonia, Władysława Fołtę. Naszkicowany, na podstawie ich wspomnień, obraz życia galicyjskich rodzin rysuje się dość ponuro i smutno. Każda rodzina doświadczała wielu trosk, wynikających najczęściej z niedostatku, nadmiaru obowiązków domowych, złego stanu zdrowia. Jednak obok nich, jak wspominają pamiętnikarze, pojawiały się chwile radosne, związane np. ze świętowaniem, tradycyjnymi obrzędami i obyczajami. Dzięki temu rodziny galicyjskie były w stanie podołać codziennym obowiązkom, a jednocześnie przyczyniły się do pielęgnowania tradycji i utrzymania narodowej tożsamości.
The life of Galician families was described in many memoirs, diaries or autobiographies. These sources constituted the basis for at attempt to depict the everyday life of peasant families, which were predominant in Galicia social structure at the turn of the 19th and 20th centuries. The material subject of the analysis comprised peasant memoir publications and the objective was to find out what habits, duties, worries and joys were typical of the Galician people and, to evaluate them with respect to the opportunities and threats for the family at that time. Peasant literature appears to be a precious source of documents that show the changes occurring over the years in the Galician villages. The authors of the texts, who not only witness various events but also participate in them, go back to their earlies memories, which gives an idea of what constituted the characteristics of people’s life at that time. The texts which provided the material for analysis included, but were not limited to, the following authors: Walenty Kunysz, Ferdynand Kuraś, Franciszek Magryś, Jan Stryczek, Jan Słomka, Wincenty Witos, Roman Turek, Stanisław Pigoń and Władysław Fołta. The picture of Galician family life drawn from their memories is rather sad and gloomy. Each family had its own worries result ing mainly from poverty, the burden of household duties or poor health. But parallel to those worries, as the memoir authors point out, were also some joyful moments connected with celebrations, traditional ceremonies and customs. Thanks to such moments, Galician families could cope with everyday responsibilities and contribute to keeping traditions alive and maintaining their national identity.
Źródło:
Wychowanie w Rodzinie; 2016, XIV, (2/2016); 281-305
2082-9019
Pojawia się w:
Wychowanie w Rodzinie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The rise and evolution of Polish automotive magazines until 1939
Powstanie i rozwój polskich czasopism motoryzacyjnych do 1939 roku
Autorzy:
Bańdo, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2074927.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
history of the press
polish press
Poland in the 19th and 20th centuries
automotive magazines
automotive press
historia prasy
prasa polska
Polska w XIX i XX wieku
czasopisma motoryzacyjne
prasa motoryzacyjna
Opis:
Artykuł przedstawia historię polskich czasopism motoryzacyjnych uzupełnioną o wyniki najnowszych badań autora. Nieznane dotąd fakty oraz nowe ustalenia wywołały konieczność zweryfikowania dotychczasowej wiedzy na ten temat. Pierwszy polski periodyk motoryzacyjny „Gazeta Automobilowa” ukazał się w lutym 1911 roku we Lwowie, pięć miesięcy przed „Lotnikiem i Automobilistą”, który do niedawna uznawany był przez wielu za pierwsze polskie pismo motoryzacyjne. Artykuł zawiera najpełniejszą listę polskich tytułów motoryzacyjnych ukazujących się do wybuchu II wojny światowej.
The article outlines the history of Polish automotive magazines and, additionally, the results of the author’s latest research. The accumulation of hitherto unknown facts and new findings have made it necessary to revise the received view of the subject. So, for instance, the first Polish automotive magazine to be published was Gazeta Automobilowa. It was launched in Lwów in February 1911, five months earlier than Lotnik i Automobilista, until recently believed to be the first Polish car magazine. The article contains an updated, most comprehensive list of Polish automotive periodicals that appeared in print until 1939.
Źródło:
Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2019, 22, 4; 5-18
1509-1074
Pojawia się w:
Rocznik Historii Prasy Polskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tematyka chłopska w literaturze czeskiej drugiej połowy XIX i w XX wieku
Peasant theme in the Czech literature of the second half of the 19th century and the 20th century
Autorzy:
Kolberova, Urszula
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/40615071.pdf
Data publikacji:
2023-12-30
Wydawca:
Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Božena Němcova
Josef Knap
Czech literature in the 19th and 20th centuries
rural trend in literature
rural prose
literatura czeska w XIX i XX wieku
nurt wiejski w literaturze
proza ruralistyczna
Opis:
The article is devoted to the Czech rural prose of the second half of the 19th century and the 20th century. Using a chronological perspective, the author presents the work of the most important representatives of the trend (e.g. Božena Němcova, Vítězslav Hálek, Karolína Světla, Josef Holečk, Josef Knap, A.C. Nora and others), as well as the changes in the methods of creating rural images, peasant characters – abandoning a stereotypical approach in favor of realistic-ethnographic descriptions of space and the world of nature, customs and traditions of the Czech people. She pays attention to the evolution of genres, which took place at the turn of the 19th and 20th centuries. The texts that began to emerge at that time were at the border between fictional literature and documentary‑reportage (e.g. Drašar by Teréza Novákova), family chronicles (e.g. a cycle Naši by Josef Holečk), novels belonging to critical realism (e.g. Zapád by Karel Václav Rais). Moreover, the author describes the influence of ruralism on the Czech literature in the 20th century (e.g. the introduction of colloquial speech and dialect). She mentions the assumptions of this trend, whose program was created by Josef Knap in his essay K severovýchodu, published in 1925 in the magazine „Sever a východ”. Ruralism was supposed to be a counterbalance against avantgarde trends of the 1920s and 1930s, bringing together conservative authors, who were critical towards the city and attached to the idea of a Czech village as an enclave of “true Czechism” and a peasant as “a custodian” of national traditions. As examples of superlocal and naturalistic image of peasant reality after the First World War, the author mentions the work of A.C. Nora, who – as opposed to ruralists – was interested mainly in causes of conflicts among families, the egoism of peasants, as well as divisions within rural community.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria; 2023, 23; 405-416
2081-1853
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Städtisches Museum in Thorn/Toruń in den Jahren 1896-1921. Arthur Semrau und seine Vision des Museums um die Jahrhundertwende des 19. Jh
The City Museum (Städtisches Museum) in Toruń in the Period 1896-1921. Arthur Semrau and His Vision of the Museum at the Turn of 19th and 20th Centuries
Muzeum Miejskie (Städtisches Museum) w Toruniu w latach 1896-1921
Autorzy:
Kłudkiewicz, Kamila
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1891474.pdf
Data publikacji:
2020-12-21
Wydawca:
Towarzystwo Miłośników Torunia
Tematy:
Arthur Semrau
Städtisches Museum in Toruń
Deutsche Museen um die Wende des 19. Jahrhunderts
Museumswesen um die Wende des 19. Jahrhunderts
the City Museum (Städtisches Museum) in Toruń
German museums at the turn of the 19th and 20th centuries
museums at the turn of the 19th and 20th centuries
Muzeum Miejskie (Städtisches Museum) w Toruniu
muzea niemieckie na przełomie XIX i XX wieku
muzealnictwo na przełomie XIX i XX wieku
Opis:
1861 wurde in Toruń ein deutsches Museum eröffnet - das Städtische Museum. Darin wurden Sammlungen der Stadtgemeinde Toruń und des örtlichen Copernicus-Vereins für Wissenschaft und Kunst ausgestellt. 1896 wurde Arthur Semrau (1862-1940), Lehrer am Toruner Gymnasium, zum ersten offiziellen Leiter des Museums bestellt. Das Museum verdankte ihm die Neuorganisation seiner Aktivitäten, die Erweiterung der Sammlung und deren wissenschaftliche Bearbeitung. Semrau nahm Kontakt zu anderen Museumsmitarbeitern in Deutschland auf, und seine Aktivitäten belegen seine Kenntnis  der Veränderungen in den Berliner Museen um die Wende des 19. Jh.. In dem Beitrag wurde hauptsächlich Entwicklung der Gipsabgußsammlung und die Neugestaltung der kultur-historischen Sammlungen in Toruń besprochen. Die Entwicklung des Museums unter der Leitung von Semrau wurde vor dem Hintergrund der Diskussionen über öffentliche Sammlungen in Deutschland und der Veränderungen in diesem Bereich vornehmlich in Berlin gezeigt. 
In 1861, a German museum was opened in Toruń - the City Museum (Städtisches Museum). It displayed the collections of the Toruń Municipal Commune and the local Copernicus Science and Art Association (Copernicus-Verein für Wissenschaft und Kunst). In 1896, Arthur Semrau (1862-1940), a teacher at the Toruń gymnasium, became the first official curator of the museum. The museum owed him the reorganization of its activities, expansion of the collection and its scientific studies. Semrau contacted other museum workers from Germany, and his actions prove his familiarity with the changes in Berlin's museums at the turn of the 19th and 20th centuries. The text mainly discusses the development of the plaster cast collection and the reconstruction of the cultural and historical collection in Toruń. The development of the museum under the leadership of Semrau was shown in the context of the discussions on public collections taking place in Germany and the changes in this field taking place primarily in Berlin.
W 1861 r. otwarto w Toruniu niemieckie muzeum - Muzeum Miejskie (Städtisches Museum). Prezentowano w nim zbiory toruńskiej Gminy Miejskiej i miejscowego Kopernikowskiego Stowarzyszenia Nauki i Sztuki (Copernicus-Verein für Wissenschaft und Kunst). W 1896 r. pierwszym oficjalnym kustoszem muzeum został Arthur Semrau (1862-1940), nauczyciel w toruńskim gimnazjum. Muzeum zawdzięczało mu reorganizację swojej działalności,  rozbudowę kolekcji oraz jej naukowe opracowanie. Semrau kontaktował się z innymi muzealnikami z Niemiec, a jego działania dowodzą znajomości zmian w berlińskim muzealnictwie na przełomie XIX i XX wieku. W tekście omówiono przede wszystkim rozwój kolekcji odlewów gipsowych oraz przebudowę zbiorów kulturalno-historycznych w Toruniu. Rozwój muzeum pod wodzą Semrau’a pokazano w kontekście toczonych w Niemczech dyskusji nad zbiorami publicznymi oraz przemian na tym polu dokonywanych przede wszystkim w Berlinie.
Źródło:
Rocznik Toruński; 2020, 47; 99-137
0557-2177
Pojawia się w:
Rocznik Toruński
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 74

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies