Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "łupki" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-45 z 45
    Tytuł:
    Podstawy metody wydobycia gazu z łupków sprzężonej z magazynowaniem C02
    Autorzy:
    Niezgoda, Tadeusz (1948- ).
    Miedzińska, Danuta.
    Sławiński, Grzegorz (nauki techniczne).
    Kędzierski, Piotr (nauki techniczne).
    Małek, Ewelina.
    Współwytwórcy:
    Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego (Warszawa). pbl
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Warszawa : Wojskowa Akademia Techniczna
    Tematy:
    Gaz łupkowy
    Łupki (skały)
    Opis:
    Bibliogr. s. 127-134 oraz bibliogr. do załącznika s. 155-156.
    Dostawca treści:
    Bibliografia CBW
    Książka
    Tytuł:
    Gaz pojawia się i znika, czyli krótka historia szacowania zasobów węglowodorów niekonwencjonalnych w Polsce
    Autorzy:
    Rutkowski, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075074.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    gaz ziemny
    zasoby węglowodorów
    łupki
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2013, 61, 6; 331--334
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Litofacje formacji perspektywicznych dla gazu i ropy w łupkach w utworach ordowiku i syluru na obszarze bałtyckim i podlasko-lubelskim
    Lithofacies of the Ordovician and Silurian formations prospective for shale gas/oilin the Baltic and Podlasie-Lublin areas
    Autorzy:
    Feldman-Olszewska, A.
    Roszkowska-Remin, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075505.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    litofacje
    ordowik
    silurian
    łupki
    lithofacies
    Ordovician
    Silurian
    shales
    Opis:
    The paper presents a sedimentological analysis of Ordovician (Sandbian–Hirnantian = Caradoc–Ashgill) and Silurian (Landovery–Wenlock, lower Ludlow) claystones and mudstones from the north-eastern (Baltic Basin) and south-eastern (Podlasie-Lublin Basin) parts of the East European Craton. In both basins, formations prospective for shale gas/oil were analyzed: the Sasino Fm., Pasłęk Fm. (including the Jantar Mb.), Pelplin Fm., Udal Fm., Wrotnów Fm. and Terespol Fm. Based on lithological and sedimentological criteria, 34 lithofacies and 11 lithofacies associations have been distinguished. The most promising lithofacies arerepresentedbytheL-1,L-3andL-4associationswhicharecharacterizedbydarkgreycolour, a very low degree or lack of bioturbation, rare sedimentary structures, and common content of small pyrite concretions. They dominate in the Sasino Fm., Pas³êk Fm. (in the Jantar Mb. only) and Pelplin Fm., but are much less common in the Udal Fm., Terespol Fm. and Pas³êk Fm. (excluding the Jantar Mb.).
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2016, 64, 12; 968--975
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Perspektywy pozyskiwania i eksportu australijskiego gazu z łupków
    Prospects for sourcing and export of Australian shale gas
    Autorzy:
    Wojcieszak, Ł.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/283382.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    gaz
    łupki
    Australia
    LNG
    eksport
    shale gas
    LNG export
    Opis:
    Celem artykułu jest ukazanie szans oraz perspektyw rozwoju sektora gazu pochodzącego z łupków w Australii. Należy stwierdzić, że państwo to może dysponować jednymi z największych zasobów tego gazu na świecie. Australia od lat eksportuje gaz, będąc czołowym dostawcą LNG, głównie na rynki Azji Wschodniej. Przez lata bazowała głównie na konwencjonalnych zasobach surowca, obecnie wzrasta zainteresowanie gazem pochodzącym ze złóż niekonwencjonalnych, który również może trafić na eksport. Paliwo z tych zasobów może znacząco wzmocnić potencjał Australii, choć jego komercyjne wydobywanie oznacza konieczność pokonania licznych przeszkód, związanych z ekologiczno-społecznymi zagrożeniami oraz brakiem rozwiniętej infrastruktury przesyłowej. Dzięki koniecznym nakładom, komercyjna produkcja gazu z łupków jest korzystna zarówno z uwagi na potencjalny spadek cen gazu w samej Australii, jak i ze względu na perspektywy jego eksportu. W artykule przedstawiono aktualny stan prac nad oszacowaniem australijskich zasobów gazu z łupków, ze szczególnym uwzględnieniem najbardziej perspektywicznego basenu Coopera, z którego już pozyskuje się paliwo z łupków. Należy oczekiwać, że dotychczasowe kierunki dostaw LNG (Japonia, Korea Południowa i Chiny) – zasilone gazem z łupków – zostaną utrzymane, a pañstwa Azji Wschodniej i Pacyfiku zwiększą swoje zapotrzebowanie na surowiec. W perspektywie kilkunastu lat Australia ma szansę stać się liderem eksportu LNG, przy czym musi się liczyć nie tylko z konkurencją Kataru, lecz także USA, jeśli te zdecydują się na eksport swojego surowca. Australii, w odróżnieniu od USA, nie czeka raczej „rewolucja łupkowa”, jednak należy spodziewać się stałego wzrostu wydobycia tego gazu. Surowiec ze złóż niekonwencjonalnych, pochodzący nierzadko z australijskiego interioru, może zostać przeznaczony na potrzeby odbiorców krajowych lecz także na eksport.
    The aim of this paper is to show the opportunities and prospects for the development of the shale gas sector in Australia. Geological studies show that Australia may have the greatest resources of this gas in the world. Australia has exported gas for years, being a leading supplier of liquefied natural gas (LNG), mainly to East Asia. Over the years, Australia has utilized mainly conventional resources. Now there is growing interest in the gas from unconventional sources, including for export. The fuel from these resources can significantly increase Australia’s export potential; however, if they would like to extract this gas on a large scale they must remove various obstacles like environmental and social risks, as well as the lack of developed infrastructure. Despite the necessary expenditures, commercial production of shale gas is advantageous as it can potentially lead to a drop in gas prices in Australia. This article presents the current status of work on the estimation of Australian gas resources, focusing on the most promising location – the Cooper Basin – where gas is already being extracted. The current directions of LNG exports (Japan, South Korea, and China), including shale gas, will probably be maintained as countries in East Asia and the Pacific will increase their demand for raw materials. Over the next several years, Australia has the opportunity to become a leader in LNG exports, and they will have to compete not only with Qatar, but also with the U.S., if Australia decides to export this raw material. There will not be a “shale gas revolution” in Australia, in contrast to the USA; although a permanent increase in shale gas production is expected. Based on economic and practical considerations, it is possible that this natural resource will be used primarily to satisfy the needs of domestic customers.
    Źródło:
    Polityka Energetyczna; 2014, 17, 2; 53-64
    1429-6675
    Pojawia się w:
    Polityka Energetyczna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czy CO2 można składować w łupkach gazonośnych i dlaczego? ShaleSeq : projekt finansowany ze środków funduszy norweskich
    Can we store CO2 in gas-bearing shales and why? ShaleSeq Project financed by Norwegian funds
    Autorzy:
    Jarosiński, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075492.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    dwutlenek węgla
    przechowywanie
    łupki gazonośne
    carbon dioxide
    storage
    gas-bearing shale
    Opis:
    Properties of carbon dioxide are favourable for its storage in shale both in sorption within organic matter or free within the pore space and open fractures as supercritical fluid.Well fitted are partially depleted shale gas reservoirs, bearing a dense network of tectonic and hydraulically induced fractures, which is necessary for both gas drainage and injection of large volume of CO2. A previous analysis indicated that storage of significant amounts of CO2 in productive shale complexes in the USA is technologically possible, but requires very intense gas exploitation in a vast area of several states. CO2 injection in partially depleted shale gas reservoirs can contribute to the growth of gas production by approx. 5–10%. Given the current state of research and the most recent estimates of shale gas resources in Poland, one may recognoze that the storage of CO2 with stimulation of gas production is not a viable alternative to sequestration in saline aquifers in Poland. Interdisciplinary research, with Polish-Norwegian collaboration within the ShaleSeq Project, undertakes complex problems of physical and chemical interaction of CO2 with gas-bearing shales of Pomerania. In spite of the fate of CO2 storage in shales all over the world, the findings of this Project might also be relevant for conventional storage in reservoirs which are usual sealed with shale cap rock.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2016, 64, 5; 344--348
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Supporting the Coagulation Process with Shale – Preliminary Studies
    Wspomaganie koagulacji łupkiem ilastym – badania wstępne
    Autorzy:
    Jabłońska, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1813643.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    water treatment
    coagulation
    turbidity
    shale
    oczyszczanie wody
    koagulacja
    mętność
    łupki ilaste
    Opis:
    In the paper, clayey gangue (shale) accompanying coal beds was considered to support the coagulation process. The raw shale from a mine located in the southern part of Poland as well as the shale calcined at temperatures of 600°C and 800°C were tested. The coagulant was aluminum sulfate. The effects of turbidity reduction in water samples taken from the river Warta were analyzed. Aiding the process of coagulation with the raw shale increased the efficiency of reducing turbidity in water in comparison with the use of coagulant alone. The turbidity reduction was highest when using the shale calcined at 600°C. Applying the shale calcined at 800°C brought slightly worse results, and in some cases the turbidity reduction was lower than for the raw shale. The results indicate that the shale could be an effective adjuvant in the coagulation process. In addition, previous research (Jabłońska, B., Siedlecka, E., Removing heavy metals from wastewaters with use of shales accompanying the coal beds, Journal of Environmental Management, 155 (2015), 58-66) has shown that shale has relatively good adsorptive properties, which may further contribute to the quality of the treated water.
    W pracy rozważono możliwości zastosowania płonnych skał ilastych (łupków ilastych) z kopalni węgla kamiennego do wspomagania procesu koagulacji. Badano surowe i kalcynowane w temperaturze 600°C i 800°C łupki ilaste towarzyszące pokładom węgla kamiennego z kopalni położonej w południowej części Polski. Jako koagulantu użyto siarczanu glinu. Analizowano efekty obniżenia mętności w próbkach wody pobranej z rzeki Warty. Wspomaganie procesu koagulacji łupkiem surowym przyniosło większą efektywność zmniejszenia mętności w wodzie niż w przypadku zastosowania samego tylko koagulantu. Efektywność obniżania mętności była najwyższa w przypadku zastosowania łupka kalcynowanego w temperaturze 600°C. Użycie łupka kalcynowanego w temperaturze 800°C przynosiło nieco gorsze rezultaty, w niektórych przypadkach efektywność obniżania mętności była niższa niż z użyciem łupka surowego. Wyniki badań wskazują, że proces koagulacji może być efektywnie wspomagany łupkami ilastymi. Wcześniejsze badania (Jabłońska, B., Siedlecka, E., Removing heavy metals from wastewaters with use of shales accompanying the coal beds, Journal of Environmental Management, 155 (2015), 58-66) wykazały, że łupki ilaste mają stosunkowo dobre właściwości sorpcyjne, co może dodatkowo pozytywnie wpływać na jakość oczyszczanej wody.
    Źródło:
    Rocznik Ochrona Środowiska; 2018, Tom 20, cz. 1; 780-792
    1506-218X
    Pojawia się w:
    Rocznik Ochrona Środowiska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Shale gas deposit model and preliminary resources estimation based on mud logging data on gas content variation
    Model złoża gazu ziemnego w łupkach i zmienność ich gazonośności na podstawie profilowania gazowego
    Autorzy:
    Nieć, Marek
    Musiał, Angelika
    Auguścik, Justyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/216648.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    gas-bearing variability
    shales
    deposit model
    zmienność gazonośności
    łupki
    model złoża
    Opis:
    The occurrence of gas confined in shales allows us to consider it as a component of the host rock. During drilling wells, the gas is released into the drilling fluid from finely ground gas-bearing rock particles. The amount of gas released can be determined on the basis of mud-gas logging; in addition, it is possible to determine the gas-content in shales expressed by the volume of gas released per mass unit of rock [m3/ton]. The gas content in the Ordovician and Silurian shales (Sasin formation and Jantar member respectively) in two selected wells in northern Poland was determined using this method. It has been found that clearly distinguishable, highly gas-bearing sections, which are separated by very poorly gas-bearing ones, can be determined in the well log. The increased gas content in shales can be observed in zones generally enriched in TOC. No direct correlation between TOC and gas-bearing capacity was found however, but the structure of TOC variability and the gas-bearing capacity described using variograms is identical. Correlations of the distinguished gas-bearing layers in the wells under consideration suggest a multi-lens or multi-layered reservoir model. The lack of natural boundaries in the shale gas reservoir means that they must be determined arbitrarily based on the assumed marginal gas-bearing capacity. In the case of several gas-bearing zones, numerous variants of interpretation are possible. In any case the low, best and high estimated resources may be evaluated, assigned to each borehole in the area with radii equal to the range of variogram of gas content in horizontal part of the well.
    Występowanie gazu w łupkach w formie unieruchomionej pozwala przyjąć, że jest on składnikiem goszczącej go skały. W czasie wiercenia otworów uwalnia się on do płuczki z rozdrobnionych fragmentów skały gazonośnej. Ilość uwalnianego gazu można określić na podstawie profilowania gazowego i ustalić gazonośność łupków wyrażoną przez objętość gazu uwalnianego z jednostce masy skały [m3/tonę]. Taką metodą określona została gazonośność łupków ordowiku i syluru (odpowiednio formacji z Sasina i ogniwa Jantaru) w dwóch otworach w północnej Polsce. Stwierdzono, że: w profilu otworów wyznaczyć można wyraźnie wyróżniające się odcinki silnie gazonośne, które przedzielane są bardzo słabo gazonośnymi. Podwyższona gazonośność łupków ma miejsce w strefach ogólnie wzbogaconych w TOC. Nie stwierdzono bezpośredniej korelacji TOC i gazonośności, ale struktura zmienności TOC i gazonośności opisana za pomocą ich wariogramów jest identyczna. Korelacje wyróżnionych poziomów gazonośnych w rozpatrywanych otworach sugerują model złoża wielosoczewowo-warstwowego. Brak naturalnych granic złoża gazu w łupkach powoduje, że muszą być one określone w sposób umowny na podstawie przyjętej brzeżnej gazonośności. W przypadku występowania kilku stref gazonośnych interpretacja taka może być wykonana wariantowo. W otoczeniu każdego otworu wiertniczego w każdym przypadku można określić zasoby nisko, optymalnie i wysoko oszacowane w obszarze o promieniu równym zasięgowi wariogramu gazonośności w poziomym odcinku otworu.
    Źródło:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2019, 35, 4; 27-46
    0860-0953
    Pojawia się w:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ocena i wykorzystanie warunków środowiskowych w procesie wzbogacania kopaliny na drodze (bio)hydrometalurgicznej
    Evaluation and utilization of the environmental conditions in mineral dressing by (bio)hydrometalurgical method
    Autorzy:
    Konopka, E.
    Kisielowska, E.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/349488.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
    Tematy:
    łupki metalonośne
    uran
    mikroflora
    wzbogacanie
    uranium
    metal-bearing shales
    microorganisms
    enrichment
    Opis:
    Przedstawiono wyniki badań nad możliwością wzbogacania uranonośnych łupków: czarnego i walchiowego, które przy porównywalnym, śladowym poziomie metalonośności zdecydowanie różniły się między sobą typem środowiska geochemicznego, które wykształciło odmienny skład mikroflory. Przeprowadzono badania nad dynamiką wzrostu mikroorganizmów najliczniej reprezentowanych w każdym ze środowisk geochemicznych oraz związaną z tym różną efektywnością ługowania uranu. Wykazano, że wzbogacanie dwóch skrajnie różnych surowców łupkowych z wykorzystaniem do tego celu metod biotechnicznych jest możliwe przy uwzględnieniu każdorazowo zindywidualizowanych metodyk szczegółowych, wykorzystujących naturalne warunki biogeochemiczne surowca.
    These are results of research on the possibility of enrichment uranium-bearing shales (black shales and walchia shales), which at a comparable, trace level of metal-bearing were strongly differed in their geochemical environments, which developed as a result of different compositions of microflora. Research was carried out on the dynamics of growth of micro-organisms most frequently represented in each of the geochemical environments and the associated with varying effectiveness of the leaching. It demonstrated that the enrichment of two radically different raw-shale materials using the biotechnical methods is possible, if taking into account every time changeable, individual and particular method, using the natural biogeochemical conditions of the raw material.
    Źródło:
    Górnictwo i Geoinżynieria; 2010, 34, 4/1; 105-119
    1732-6702
    Pojawia się w:
    Górnictwo i Geoinżynieria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rola geofizyki wiertniczej w określeniu zasobów gazu ziemnego w łupkach
    Application of wire log analysis for petrophysical evaluation and determination of shale gas reserves
    Autorzy:
    Drop, K.
    Kozłowski, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2074763.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    gaz łupkowy
    interpretacja geofizyki wiertniczej
    łupki
    shale gas
    petrophysical interpretation
    Silurian Shale
    Opis:
    The paper presents differences between conventional and shale gas plays (Tab. 1). Shale gas concept comprises a wide range of reservoirs, from the coalbed to tight gas plays. In Europe, where the shale gas rush has just started, shaly rocks were treated so far as unproductive and high quality data sets necessary for evaluating properties of those rocks are usually missing. Therefore, US shale gas plays like Barnett and Haynesville are widely used as valuable reference tools (Jacobi, 2008; Parker, 2009). Coal, where gas is essentially stored entirely by sorption, represents one end of the unconventional gas spectrum and tight gas sands, where gas is essentially stored by compression only - the other end of that spectrum. In turn, shale reservoirs with gas entrapped by sorption and compression, fill the space between the two endpoints. Differentiation of those two components is one of the primary goals of an analysis program. Shale gas reservoirs are formed by a wide variety of rock types which makes it necessary to use most appropriate technologies to characterize both coalbed and tight gas reservoirs. The current paper concentrates on tools for evaluating petrophysical parameters, most suitable for shale gas plays. In the case of old wells with old fashion Soviet logs, the uncompensated neutron gamma tool was commonly used tool. This was the only porosity reading curve in log suite, "neutron porosity curve" which could be overlaid with natural gamma ray (GR) (Fig. 1). Natural gamma ray curve is a good indicator of organic matter, which adsorbed uranium. Other hydrocarbon signatures can be traced on the basis of SP vs GR, GR vs resistivity. Some of hydrocarbon signatures can be related to TOC from core lab measurements. For contemporary good quality wire line log curves the Passey et al. (1990) method has been applied. This method is based on computation of separation between acoustic transit time and resistivity (R) (Fig. 2). The resulting difference is used to calculate TOC taking into consideration maturity of organic matter which is parameter for a bunch of relationships (TOC vs R). Local calibration R to TOC from cores are required. In order to determine reliable relationships between R, gas contents to TOC, the high technology coring service and sensitive laboratory measurements are necessary. The results of petrophysical analyses are important for estimations of gas resources in shales. The formulas for computation of conventional and unconventional gas reserves are generally similar. However, in the case of the unconventional gas reserves, instead of porosity reservoir storage the rock density is applied, and for determinations of hydrocarbon volume-the gas content is applied in place of hydrocarbon saturation. If European unconventional reservoirs turn to be profitable then continent landscape will also change. The big gas fields would require dense networks of rigs that will have some negative environmental impact. This would require a change in industry structure, as well as in public opinion and legal regulations.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2010, 58, 3; 263-265
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Silurian shales of the East European Platform in Poland : some exploration problems
    Autorzy:
    Porębski, S.J.
    Prugar, W.
    Zacharski, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075023.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    Silurian
    black shale
    shale gas
    unconventional play
    czarne łupki
    gaz łupkowy
    niekonwencjonalna gra
    Opis:
    The pericratonic Silurian shale succession in Poland, despite its reasonably well-constrained geological framework, entails a number of contentious issues that need to be resolved before this emerging shale gas play will enter a stage of successful development. The succession is thought to have originated in a Caledonian foredeep encroaching distally onto a pericratonic shelf ramp. However, the geochemical signature of the mudrocks is consistent with a cratonic rather than orogenic sourcing, the proximal part of the foredeep basin-fill is apparently missing, and the shale succession juxtaposes in part across the Teisseyre-Tornquist Zone against suspected terranes with no evidence of Silurian tectonism. Organic-rich Llandovery– Wenlock shales form a NW-SE striking central belt that is increasingly calcareous toward the craton (NE) and more silty toward the inferred orogen (SW), with the TOC content decreasing in both directions perpendicular to the strike. The TOC trend seems consistent with the deep-downlap model of black shale deposition suggested for many Paleozoic foredeep basins, but does not quite agree with the outer neritic to upper bathyal depths assumed for the shale deposition. Preliminary results from three wells drilled by Orlen Upstream in the Lublin Basin indicate that the Llandovery–Wenlock shales were deposited on a distal shelf ramp sheltered from the craton by shelf carbonate shoals and periodically affected by weak storm-generated currents. The impact of storms on water column resulted in intermittent rises of oxygen content in the otherwise anoxic to dysoxic near-bottom conditions. The prospective interval is dominated by calcite-cemented clayey mudstones showing moderate to good reservoir qualities. It is cut locally by ENE- or NE-dipping, steep fractures favourable for fluid transmissibility, and a NE or SWdirection is most advantageous for artificial fracturing. This interval is capped with a Ludlow calcite-cemented, laminated siltstone that forms a regional correlation marker and shows soft-sediment deformations attributable to gravitational collapse on a NE-dipping paleoslope. If correct, this interpretation might imply the encroachment of orogen-fed clinothem system onto the SW-inclined craton-margin shelf ramp.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2013, 61, 11-1; 630-638
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Łupki sylurskie platformy wschodnioeuropejskiej w Polsce : wybrane problemy poszukiwawcze
    Silurian shales of the East European Platform in Poland : some exploration problems
    Autorzy:
    Porębski, S.J.
    Prugar, W.
    Zacharski, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075081.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    Silurian
    black shale
    shale gas
    unconventional play
    sylur
    ciemne łupki
    gaz łupkowy
    niekonwencjonalna gra
    Opis:
    The pericratonic Silurian shale succession in Poland, despite its reasonably well-constrained geological framework, entails a number of contentious issues that need to be resolved before this emerging shale gas play will enter a stage of successful development. The succession is thought to have originated in a Caledonian foredeep encroaching distally onto a pericratonic shelf ramp. However, the geochemical signature of the mudrocks is consistent with a cratonic rather than orogenic sourcing, the proximal part of the foredeep basin-fill is apparently missing, and the shale succession juxtaposes in part across the Teisseyre-Tornquist Zone against suspected ter- ranes with no evidence of Silurian tectonism. Organic-rich Llandovery-Wenlock shales form a NW-SE striking central belt that is increasingly calcareous toward the craton (NE) and more silty toward the inferred orogen (SW), with the TOC content decreasing in both directions perpendicular to the strike. The TOC trend seems consistent with the deep-downlap model of black shale deposition suggested for many Paleozoic foredeep basins, but does not quite agree with the outer neritic to upper bathyal depths assumed for the shale deposition. Preliminary results from three wells drilled by Orlen Upstream in the Lublin Basin indicate that the Llandovery-Wenlock shales were deposited on a distal shelf ramp sheltered from the craton by shelf carbonate shoals and periodically affected by weak storm-generated currents. The impact of storms on water column resulted in intermittent rises of oxygen content in the otherwise anoxic to dysoxic near-bottom conditions. The prospective interval is dominated by calcite-cemented clayey mudstones showing moderate to good reservoir qualities. It is cut locally by ENE- or NE-dipping, steep fractures favourable for fluid transmissibility, and a NE or SW direction is most advantageous for artificial fracturing. This interval is capped with a Ludlow calcite-cemented, laminated siltstone that forms a regional correlation marker and shows soft-sediment deformations attributable to gravitational collapse on a NE-dippingpaleoslope. If correct, this interpretation might imply the encroachment of orogen-fed clinothem system onto the SW-inclined craton-margin shelf ramp.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2013, 61, 8; 468--477
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Na dole bez zmian”, czyli o konieczności podjęcia multidyscyplinarnych badań interakcji w systemie ciecze szczelinujące – łupki gazonośne – wody podziemne
    “All quiet at the bottom”, that is about the need to undertake multidisciplinary research of interactions in the fracturing fluids – gas-containing shale – groundwater system
    Autorzy:
    Dobrzyński, D.
    Wolicka, D.
    Poszytek, A.
    Borkowski, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2062254.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    łupki gazonośne
    geomikrobiologia
    modelowanie geochemiczne
    wody podziemne
    gas-containing shales
    geomicrobiology
    geochemical modelling
    groundwater
    Opis:
    Po raz pierwszy w Polsce, przeprowadzono multidyscyplinarne badania cieczy szczelinujących i cieczy po szczelinowaniu hydraulicznym (cieczy zwrotnej) w celu oceny ich potencjału mikrobiologicznego oraz opisu interakcji ze skałami łupkowymi i wodami podziemnymi. W cieczy zwrotnej stwierdzono liczne mikroorganizmy tlenowe i beztlenowe mogące modyfikować jej skład i właściwości fizyczno-chemiczne. Wyniki wskazują, że podczas zabiegu szczelinowania ciecz szczelinująca szybko zmienia swój skład (wzrasta stężenie większości składników), co inicjuje różnorodne procesy geochemiczne, biogeochemiczne, minerałotwórcze. Zmieniający się skład cieczy wpływa na trwałość istniejących i tworzenie się nowych minerałów. Przedstawione wyniki badań mają między innymi znaczenie dla oceny żywotności otworów eksploatacyjnych i efektywności wydobycia gazu oraz oceny bezpieczeństwa wyżejległych poziomów wodonośnych.
    The first in Poland, multidisciplinary research on fracturing and flow-back fluids were carried out to the purpose of characterization of their microbiological potential and understanding interactions with shale rock and groundwater. Flow-back fluids contain abundant aerobic and anaerobic microorganisms, which can modify their properties and chemical composition. Results show that during and after hydraulic fracturing fluids quickly change their chemistry (increase of most solutes), what initiate various geochemical, biogeochemical, and mineralogical processes. The changing chemistry of fracturing fluids affects the stability of present minerals and the formation of new ones. Presented research are also important in terms of the gas borehole lifespan and the recovery of gas resource, and the safety assessment for overlying aquifers.
    Źródło:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2013, 456 Hydrogeologia z. 14/1; 113--118
    0867-6143
    Pojawia się w:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Charakterystyka petrograficzna paleozoicznych skał łupkowych basenu bałtyckiego : konsekwencje dla rozpoznawania i wydobycia gazu łupkowego
    Petrography of palaeozoic shale from Baltic basin : implications for recognition and exploitation of shale gas
    Autorzy:
    Gąsiński, A.
    Poszytek, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/394923.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    łupki sylursko-ordowickie
    gaz łupkowy
    porowatość
    mineralogia
    Silurian-Ordovician shale
    shale gas
    porosity
    mineralogy
    Opis:
    W pracy zaprezentowano wyniki szczegółowych badań mineralogicznych, które wraz z obserwacjami w wysokorozdzielczym mikroskopie skaningowym dostarczyły informacji na temat składu mineralnego, tekstur i charakteru wykształcenia porowatości w ordowicko-sylurskich skałach łupkowych basenu bałtyckiego. Głównymi składnikami tych skał są minerały ilaste oraz kwarc, kalcyt, dolomit, piryt i skalenie. Znaczna część kwarcu ma charakter diagenetyczny, co korzystnie wpływa na możliwości szczelinowania skał. Na podstawie uzyskanych wyników opisano także procesy, które w zasadniczy sposób wpłynęły na formowanie obecnie występującej porowatości. Stwierdzono, że najważniejszym procesem mającym wpływ na powstanie wtórnej porowatości było przeobrażanie minerałów ilastych (smektyt-illit), a współwystępująca wraz z tym procesem cementacja krzemionką spowodowała prawie całkowite wypełnienie powstałej przestrzeni porowej. Prawdopodobnie pory były wypełniane również przez autogeniczne ziarna chlorytów. Pory zachowane w badanych skałach łupkowych podzielono na cztery typy, biorąc pod uwagę morfologię i charakter ich występowania. Stwierdzono potencjalną możliwość występowania drobnych połączeń pomiędzy porami, co może pozwalać na powolną migrację mediów w skale.
    The paper presents the results of detailed mineralogical studies of shales in Ordovician-Silurian Baltic basin. Main constituents of these rocks are clay minerals (illite and smectite), quartz, calcite, dolomite, pyrite and feldspars. Significant part of quarz grains is of authigenic origin, which positively influences the process of hydraulic fracturing. Observations in the high-resolution scanning electron microscope gave information about the nature of porosity in the shale and the processes which significantly contributed to the formation of porosity. It was found that the most important process affecting the secondary porosity of shale was the transformation of clay minerals (smectite-illite). Created pore space was almost completely filled by silica cement. Preserved pores were divided into four types according to their morphology and nature of occurrence. There was also found the potential for occurrence of interconnections between fine pores that allow fluid migration.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2013, 85; 79-88
    2080-0819
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Porównanie sekwencji deformacji fałdowych w północnej i południowej okrywie granitoidów Karkonoszy
    Comparison of fold deformation sequences in the northern and southern metamorphic cover of the Karkonosze granitoids
    Autorzy:
    Gaidzik, K.
    Żaba, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075681.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    sekwencja
    odkształcenie
    łupki łyszczykowe
    strefa kontaktu
    Karkonosze
    folds
    deformation
    mica schist
    contact zone
    Karkonosze Massif
    Opis:
    We applied the detailed structural analysis to 394 outcrops in the southern and northern metamorphic cover of the Karkonosze Intrusion. We recognised five generations of fold structures: F1 -poorly preserved tight intrafoliation folds; F2 - the most common generation, with the whole variety of fold geometries, W-E and WSW-ENE-oriented fold axes in the northern contact zone, and W-E and WNW-ESE-oriented fold axes in the southern contact zone; F3 - chevron folds; F4 - kinkfolds observed only in the Stara Kamienica schist belt; and F5 - wide open folds, locally transformed into monoclinal kinkfolds, probably formed during the Variscan intrusion of the Karkonosze pluton. Similarity observed in the structural style in the northern and southern contact zones prove that these lithostratigraphic units had formed a single unit - the Izera-Kowary Unit - and had undergone the same deformational stages before the Karkonosze granitoid intrusion took place.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2017, 65, 12; 1548--1554
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Fenomen kambryjskich łupków z Burgess w Górach Skalistych (Kanada) : przegląd fauny, środowiska sedymentacji i zjawisk tafonomicznych
    The Cambrian Burgess Shale phenomenon of the Rocky Mountains (Canada) : an overview of the fauna, sedimentary and taphonomic conditions
    Autorzy:
    Śliwiński, M. G.
    Żylińska, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075033.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    Cambrian
    Burgess Shale
    Rocky Mountains
    Lagerstätten
    redox
    kambr
    łupki z Burgess
    Góry Skaliste
    natlenienie wód
    Opis:
    The Burgess Shale of the Canadian Rocky Mts is one of the most well-known occurrences of Cambrian strata exhibiting exceptional preservation of a soft-bodied fauna. While Lagerstätten of the Burgess Shale-type fauna have been recognized in almost all parts of the world and in all Cambrian series, the circumstances and mechanisms allowing for such a unique mode of preservation have remained enigmatic. Of particular debate has been the reconstruction of prevailing redox conditions. This brief contribution overviews the fauna and recent advances towards understanding the sedimentary and taphonomic conditions prevailing during deposition.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2013, 61, 12; 746--754
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Graptolites – stratigraphic tool in the exploration of zones prospective for the occurrence of unconventional hydrocarbon deposits
    Autorzy:
    Podhalańska, T.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075025.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    graptolites
    black shale
    stratigraphy
    Ordovician
    Silurian
    East European Craton
    graptolity
    czarne łupki
    stratygrafia
    ordowik
    Kraton wschodnioeuropejski
    Opis:
    In connection with the exploration of zones prospective for the occurrence of unconventional hydrocarbon deposits, numerous studies of source rocks have been conducted in Poland. Stratigraphic examinations are among the basic elements. The main group of fossils occurring in shale successions, being a potential source of hydrocarbons, is graptolites. This paper describes the assemblages of graptolites from Ordovician and Silurian deposits and shows their importance for the stratigraphy of shale complexes. Due to their abundance and rapid evolution, graptolites are an excellent tool for biostratigraphic dating, regional correlations and biozonation of rock successions in terms of the high-resolution sequence stratigraphy. The paper presents the significance of taphonomic research of graptolites to identify zones of increased accumulation of hydrocarbons in rocks. It has been found that graptolites are an equally important instrument, in addition to elevated TOC values or increased gamma ray radiation on well logs, that allows identification of potential source rocks for hydrocarbons, including shale gas.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2013, 61, 11-1; 621--629
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The use of X-ray computed microtomography for graptolite detection in rock based on core internal structure visualization
    Autorzy:
    Kaczmarek, Ł.
    Kozłowska, A.
    Maksimczuk, M.
    Wejrzanowski, T.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/139097.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    computed microtomography
    visualization
    graptolites
    Silurian
    Baltic Basin shale
    mikrotomografia komputerowa
    wizualizacja
    graptolity
    sylur
    łupki basenu bałtyckiego
    Opis:
    This paper presents for the first time X-ray computed microtomography (μCT) analysis as a technique for Silurian graptolite detection in rocks. The samples come from the Jantar Bituminous Claystones Member of the Opalino core, Baltic Basin, northern Poland. Images were obtained with spatial resolution of 25 μm, which enabled the authors to create a 3-D visualization and to calculate the ratio of fissure and graptolite volume to the total sample volume. A set of μCT slices was used to create a 3-D reconstruction of graptolite geometry. These μCT slices were processed to obtain a clearly visible image and the volume ratio. A copper X-ray source filter was used during exposure to reduce radiograph artifacts. Visualization of graptolite tubaria (rhabdosomes) enabled Demirastrites simulans to be identified. Numerical models of graptolites reveal promising applications for paleontological research and thus for the recognition and characterization of reservoir rocks.
    Źródło:
    Acta Geologica Polonica; 2017, 67, 2; 299-306
    0001-5709
    Pojawia się w:
    Acta Geologica Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Charakterystyka petrograficzna rozproszonej materii organicznej z warstw menilitowych
    Petrographic characterization of dispersed organic matter from the Menilite Beds
    Autorzy:
    Ziemianin, Konrad
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075976.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    łupki menilitowe
    refleksyjność witrynitu
    macerały
    piroliza Rock-Eval
    Menilite shales
    vitrinite reflectance
    macerals
    Rock-Eval pyrolysis
    Opis:
    Dispersed organic matter from the Menilite Beds of the Skole, Silesian and Dukla units was investigated using optical microscopy and Rock-Eval pyrolysis. In the composition of organic matter fragments, macerals of vitrinite, liptinite and inertinite groups are present. Macerals of the liptinite group dominate (alginite, bituminite and liptodetrinite) whereas macerals of vitrinite (collotelinite, vitrodetrinite) and inertinite (fusinite, semifusinite, inertodetrinite) groups are less common. In most outcrops examined the organic matter is immature as evidenced by vitrinite reflectance Ro <0.5% and Tmax <435°C. Only the areas of Fore-Duklazone and the Świątkowa tectonic window have a higher degree of organic matter transformation (oil window phase). Types II and III of kerogen are most common in the samples investigated.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2019, 67; 204--206
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Badania eksperymentalne wpływu dwutlenku węgla na strukturę porowatą i właściwości mechaniczne skały łupkowej
    Autorzy:
    Miedzińska, Danuta.
    Powiązania:
    Biuletyn Wojskowej Akademii Technicznej 2017, nr 4, s. 167-178
    Data publikacji:
    2017
    Tematy:
    Dwutlenek węgla
    Łupki (skały)
    Właściwości mechaniczne
    Artykuł problemowy
    Artykuł z czasopisma naukowego
    Artykuł z czasopisma technicznego
    Opis:
    Rysunki, tabele.
    Bibliografia na stronach 177-178.
    Dostawca treści:
    Bibliografia CBW
    Artykuł
    Tytuł:
    Wstępna charakterystyka mineralogiczna czarnych łupków antrakozjowych z obszaru synklinorium śródsudeckiego
    Preliminary mineralogical characteristics of the Anthracosia Shales from the Intra-Sudetic Synclinorium
    Autorzy:
    Wójcik-Tabol, Patrycja
    Dąbek, Jolanta
    Nowak, Grzegorz J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2076184.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    węgiel
    synklinorium śródsudeckie
    czarne łupki jeziorne
    syderyt
    kaolinit
    carbon
    Intra-Sudetic Synclinorium
    lacustrine black shales
    siderite
    kaolinite
    Opis:
    Anthracosia Shales within the Pennsylvanian-Lower Permian continental succession from the Intra-Sudetic Synclinorium are lacustrine sediments, represented by black shales intercalated with sandstones/mudstones. Mineral composition of each lithology consists of quartz, feldspar, mica, clay minerals (including kaolinite, the content of which decreases upward the section), and carbonates (calcite and siderite). The section is a continuous record of reduction and rise in terrigenous input. Mineral detritus is least weathered in the uppermost part of the Anthracosia Shales. The sedimentation occurred under dysoxic conditions that were ventilated by bottom currents.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2021, 69, 6; 389--392
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Neolityczne narzędzia z metabazytów typu Jizerské hory (Masyw Czeski) na obszarze Polski
    Neolithic tools made of the Jizerské hory-type metabasites (Bohemian Massif) from the area of Poland
    Autorzy:
    Krystek, M.
    Młodecka, H.
    Polański, K.
    Szydłowski, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2063033.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    narzędzia kamienne
    łupki aktynolitowo-hornblendowe
    metabazyty
    neolit
    Jizerské hory
    rock tools
    actinolite-hornblende slates
    metabasites
    Neolithic Age
    Opis:
    W artykule przedstawiono wyniki badań surowców skalnych neolitycznych narzędzi kamiennych, pochodzących z sześciu stanowisk archeologicznych zlokalizowanych na obszarze Polski, należących do kultury ceramiki wstęgowej rytej. Przeprowadzono analizy petrograficzne surowców na mikroskopie polaryzacyjnym oraz badania mineralogiczne na mikroskopie elektronowym (SEM) z mikrosondą energetyczną (EDS) oraz na dyfraktometrze (XRD). Na podstawie porównania uzyskanych wyników z danymi literaturowymi, z dużym prawdopodobieństwem można stwierdzić, że badane surowce narzędzi wykazują największą zbieżność cech z metabazytami typu Jizerské hory, których neolityczne kopalnie odkryto na początku XXI w. w okolicach Tanvaldu (Masyw Czeski). Na tę proweniencję wskazuje również podobieństwo form narzędzi ze stanowisk archeologicznych do form występujących na obszarze neolitycznych kopalń, a także ich wiek. Przeprowadzone badania po raz pierwszy potwierdzają import narzędzi z metabazytów typu Jizerské hory na obszar Kujaw, Małopolski i Pomorza.
    The paper presents the results of rock material analysis of Neolithic stone tools from six archaeological sites located in the territory of Poland, which belong to the Linear Band Pottery Culture. The materials underwent a petrographic analysis on the polarising microscope and a mineralogical analysis on the electron microscope (SEM) with energetic microprobe (EDS). A diffractometer (XRD) was also used. As a result of comparative analysis of the results with literature data, it can be concluded with a high probability that the materials show the greatest similarity to the Jizerské hory-type metabasites mined in Neolithic mines discovered at the beginning of the 21st century near Tanvald (Bohemian Massif). This provenance is also indicated by both the similarity of the tools from archaeological sites to those found in the Neolithic mines, and their age. The research confirms for the first time that tools made of Jizerské hory-type metabasites were imported to the territory of Kujawy, Małopolska and Pomerania.
    Źródło:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2011, 444; 113--123
    0867-6143
    Pojawia się w:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ocena parametrów przestrzeni porowej łupków menilitowych z odsłonięcia w Birczy
    The assessment of Menilite Shales pore space parameters from an outcrop in Bircza
    Autorzy:
    Dudek, Lidia
    Ziemianin, Konrad
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2143428.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    łupki menilitowe
    adsorpcja
    porozymetria rtęciowa
    objętość porowa
    menilite shales
    adsorption
    mercury injection capillary pressure
    MICP
    pore volume
    Opis:
    Celem pracy było scharakteryzowanie przestrzeni porowej łupków menilitowych występujących w odsłonięciach powierzchniowych z rejonu Birczy w jednostce skolskiej. Wszystkie próbki zostały pobrane z całego profilu stratygraficznego w jednym odsłonięciu w Birczy o długości 1 m. Struktura porowa próbek łupków wygrzanych w 105°C była mierzona metodą porozymetrii rtęciowej (ang. mercury injection capillary pressure, MICP) w temperaturze otoczenia oraz metodą adsorpcji azotu w temperaturze wrzenia ciekłego azotu. Ze względu na deformację przestrzeni porowej pod wpływem wysokich ciśnień roboczych rtęci, z krokami ciśnienia od 0 do 4136,84 bara, mikropory i mezopory można błędnie interpretować. Jako metodę uzupełniającą zastosowano więc pomiar adsorpcji azotu w celu prawidłowego obliczenia całkowitej połączonej objętości porowej. Na wykresach dV/dD (pochodnych objętości względem średnicy) połączono wyniki z obu technik pomiarowych, uzyskując pełniejszy obraz rozkładu objętości porów. W pracy przedstawiono możliwość dokładniejszego obliczenia objętości porów na podstawie nowego podejścia do analizy wykresów pochodnych. Obie metody zapewniają również kompleksową ocenę parametrów struktury porów, w tym powierzchni właściwej (ang. specific surface area, SSA), objętości mikroi mezoporów oraz rozszerzonego zakresu rozkładu wielkości porów (ang. pore size distribution, PSD). Porównując wyniki metody adsorpcyjnej z użyciem azotu z wynikami porozymetrii rtęciowej, należy pamiętać o różnicach w zakresach obu technik badawczych oraz o tym, że azot i rtęć rejestrują struktury porowe w znacząco odmienny sposób. Zatłaczanie rtęci do struktury porowej jest regulowane przez przewężenia porów, podczas gdy zjawisko adsorpcji jest kontrolowane przez powierzchnię porów. Zastosowanie porozymetrii rtęciowej i adsorpcji azotu do łupków menilitowych pokazuje, jak użycie tych dwóch metod może wpłynąć na uzyskanie wzajemnie uzupełniających się informacji, które weryfikują obliczenia objętości porowej głównej skały macierzystej dla karpackich rop naftowych.
    The aim of this paper is to characterize pore space of superficial Menilite Shales from Bircza area within the Skole Unit. All specimens were sampled from single outcrop in Bircza at the distance of 1 m in the whole stratigraphic profile. Pore structure of shale samples preheated at temperature of 105°C was measured by both mercury injection capillary pressure (MICP) at ambient temperature and nitrogen adsorption at liquid nitrogen boiling point. Considering deformation of pore space under high mercury working pressures with pressure steps from 0 to 4136.84 bar, misinterpretation of micropores and mesopores is possible. Therefore, the nitrogen adsorption was used as a supplementary method in order to properly compute the total pore volume. In the dV/dD graphs (diameter derivative of a volume) the results from both measuring techniques were combined, thus obtaining more complete picture of pore volume distribution. The paper presents potential for more precise pore volume computation based on the analyses of their derivative graphs. Both methods provide also complex assessment of pore structure parameters, including specific surface area (SSA), volumes of micro- and mesopores and the extended range of pore size distribution (PSD). When comparing the results of the nitrogen adsorption method with those of the mercury injection method, it is necessary to keep in mind that there are different operating ranges of both methods as the nitrogen and mercury report the pore structures in a very different ways. Forced penetration of mercury into the pore structure is controlled by pore bottlenecks, while the process of adsorption is controlled by the pore surface area. The application of both mercury injection and nitrogen adsorption for Menilite Shales shows how the use of these two methods can provide complementary information that verifies pore volume calculations of the Carpathian petroleum main source rock.
    Źródło:
    Nafta-Gaz; 2021, 77, 10; 633-640
    0867-8871
    Pojawia się w:
    Nafta-Gaz
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Graptolity : narzędzie stratygraficzne w rozpoznaniu stref perspektywicznych dla występowania niekonwencjonalnych złóż węglowodorów
    Graptolites : stratigraphic tool in the exploration of zones prospective for the occurrence of unconventional hydrocarbon deposits
    Autorzy:
    Podhalańska, T.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075084.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    graptolites
    black shale
    stratigraphy
    Ordovician
    Silurian
    East European Craton
    graptolity
    ciemne łupki
    stratygrafia
    ordowik
    sylur
    platforma wschodnioeuropejska
    Opis:
    In connection with the exploration of zones prospective for the occurrence of unconventional hydrocarbon deposits, numerous studies of source rocks have been conducted in Poland. Stratigraphic examinations are among the basic elements. The main group of fossils occurring in shale successions, being a potential source of hydrocarbons, is graptolites. This paper describes the assemblages of graptolites from Ordovician and Silurian deposits and shows their importance for the stratigraphy of shale complexes. Due to their abundance and rapid evolution, graptolites are an excellent tool for biostratigraphic dating, regional correlations and biozonation of rock successions in terms of the high-resolution sequence stratigraphy. The paper presents the significance of taphonomic research of graptolites to identify zones of increased accumulation of hydrocarbons in rocks. It has been found that graptolites are an equally important instrument, in addition to elevated TOC values or increased gamma ray radiation on well logs, that allows identification of potential source rocks for hydrocarbons, including shale gas.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2013, 61, 8; 460--467
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Osady kambru górnego i tremadoku w rejonie Narola (południowa Lubelszczyzna) – źródło i nośnik gazu łupkowego?
    Upper Cambrian and Tremadocian sediments in the Narol area (southern Lublin region ) – source and reservoir of shale gas ?
    Autorzy:
    Sikorska-Jaworowska, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2061661.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    łupki
    gaz łupkowy
    petrologia
    kambr górny
    tremadok
    rejon Narola
    shale
    shale gas
    petrology
    Upper Cambrian
    Tremadocian
    Lublin region
    Opis:
    Przeprowadzono badania petrologiczne utworów kambru górnego i tremadoku w rejonie Narola (S Lubelszczyzna) w aspekcie poszukiwań złóż gazu łupkowego. Wykonano obserwacje i analizy w mikroskopie polaryzacyjnym, luminoskopie (CL) oraz mikroskopie skaningowym (BSE, SE, EDS i SEM-CL). Przeprowadzono analizy spektralne-CL kwarcu, analizy rentgenostrukturalne frakcji ilastej oraz analizę pirolityczną materii organicznej. Badane osady są wykształcone głównie w postaci łupków iłowcowo-mułowcowych z przewarstwieniami piaszczystymi. Należą do epikontynentalnej asocjacji silikoklastycznej powstałej na rozległym szelfie poddanym działaniu pływów i sztormów. Masa ilasta łupków składa się głównie z illitu, a materiał pylasty stanowi kwarc z niewielką domieszką skaleni. Powszechnie występuje cement kwarcowy (narosty i agregaty autogenicznego kwarcu), rzadziej węglanowy (kalcyt, Fe-dolomit/ ankeryt i syderyt), pirytowy, kaolinitowy i fosforanowy. W masie ilastej występuje mikroporowatość w postaci „mikrokanałów” wzdłuż blaszek illitowych i wewnątrz pakietów łyszczykowych. Mikropory (1–2 μm) są obecne w cemencie węglanowym i materii organicznej. W wyniku głębokiego pogrzebania i intensywnej diagenezy osadów materia organiczna uległa silnym przeobrażeniom (maks. RO = 2,5%). Wskaźnik refleksyjności witrynitu oraz analiza pirolityczna materii organicznej, a także wysoki stopień uporządkowania struktury illitu wskazują na maksymalne paleotemperatury rzędu 120–150°C. W skałach są liczne spękania wypełnione węglanami i/albo kwarcem. Część spękań biegnąca wzdłuż laminacji (rzadziej prostopadle lub pod dużym kątem) pozostała otwarta i stanowi potencjalną drogę migracji węglowodorów. Analiza pirolityczna wykazała, że badane łupki nie mają charakteru skał macierzystych. W skałach tych nie należy spodziewać się niekonwencjonalnych złóż węglowodorów.
    Petrologic investigations of Upper Cambrian and Tremadocian deposits were carried out in the Narol region (southern Lublin region) in prospecting for shale gas accumulations. The observations and analyses were made using a polarizing microscope, luminoscope (CL) and scanning microscope (BSE, SE, EDS, SEM-CL). The following analyses were performed: CL-spectral analysis of quartz, X-ray structural analysis of clay fraction, and pyrolytic analysis of organic matter. The rocks under study are represented mainly by clay-silt shales with sandy interbeds. They belong to the epicontinental siliciclastic association deposited on an extensive shelf subjected to tidal and storm action. The shales consist largely of illite, and the silt fraction is represented by quartz with a small admixture of feldspars. Quartz cement is common (growths and aggregates of authigenic quartz), while carbonate cement (calcite, Fe-dolomite/ ankerite and siderite), as well as pyrite, kaolinite and phosphate cements are rare. The shales reveal microporosity in the form of “microchannels” paralleling illite plates, and within mica packets. The micropores (1–2 μm in size) are observed in both the carbonate cement and organic matter. As a result of deep burial and intense diagenetic processes, the organic matter has undergone strong alteration (max. RO = 2.5%). The vitrinite reflectance index and pyrolitic analysis of organic matter, as well as the highly ordered illite structure, indicate the maximum palaeotemperatures in the range of 120–150°C. The rocks show numerous fractures healed with carbonates and/or quartz. Some of the fractures that run parallel to the lamination (or more rarely those running perpendicular or at a high angle) have remained open and are potential pathways of hydrocarbon migration. Pyrolytic analysis shows that the shales do not represent source rocks. It is supposed that they do not represent reservoirs for unconventional hydrocarbon accumulations.
    Źródło:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2016, 467; 61--85
    0867-6143
    Pojawia się w:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Blueschists in the Cretaceous exotic conglomerates of the Klape Unit (Pieniny Klippen Belt, Western Carpathians): their genetic types and implications for source area
    Łupki glaukofanowe w kredowych zlepieńcach egzotykowych jednostki klapskiej (pieniński pas skałkowy, Karpaty Zachodnie): ich typy genetyczne i implikacje dla obszaru źródłowego
    Autorzy:
    Ivan, P.
    Sykora, M.
    Demko, R.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/183557.pdf
    Data publikacji:
    2006
    Wydawca:
    Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
    Tematy:
    Karpaty Zachodnie
    alb
    zlepieńce egzotykowe
    łupki glaukofanowe
    utwory wulkaniczne
    geochemia
    Western Carpathians
    Albian
    exotic conglomerates
    blueschists
    volcanics
    geochemistry
    Opis:
    In the Klape Unit of the Pieniny Klippen Belt the Albian conglomerates with clasts of exotic carbonates, clastic sediments and also volcanic and plutonic rocks are relatively widespread. In the small area near the town Povażska Bystrica also scarce blueschist clasts of variegated petrographic types have been found. Three groups of starting rocks can be discerned for blueschists: pelagic sediments, metamorphic rocks (amphibolites, gneisses) and volcanic rocks. Based on immobile trace element (HFSE, REE) distribution two petrogenetic types of volcanic rocks have been identified: basalts with BABB signature and calc-alkaline basaltic andesites to rhyolites. Source of these rocks was probably a nappe stack located in the Carpathian interior and created in the Late Jurassic time as a result of subduction of the oceanic crust and adjacent volcanic arc and followed by collision during the Meliata Ocean closure
    Albskie zlepieńce jednostki klapskiej pienińskiego pasa skałkowego zawierające egzotyki skał węglanowych, klastycznych, jak również wulkanicznych i plutonicznych są szeroko rozprzestrzenione. Na małym obszarze w okolicy Povażskiej Bystricy (Słowacja zachodnia) w kilku stanowiskach znaleziono rzadkie egzotyki zróżnicowanych petrograficznie łupków glaukofanowych. Wyróżniono trzy grupy pierwotnych utworów przekształconych w te łupki: osady pelagiczne, skały metamorficzne (amfibolity, gnejsy) i skały wulkaniczne. W oparciu o niestabilne pierwiastki śladowe (HFSE, REE) zidentyfikowano dwa typy petrogenetyczne skał wulkanicznych: bazalty o cechach bazaltów obszarów zaułkowych (BABB) oraz wapniowo-alkaliczne andezyty i ryolity bazaltowe. Obszarem źródłowym tych skał były prawdopodobnie spłaszczowinowane jednostki zlokalizowane w obrębie Karpat wewnętrznych, powstałe w późnej jurze jako rezultat subdukcji skorupy oceanicznej i utworzonego w związku z tym łuku wulkanicznego, w następstwie kolizji podczas zamykania się oceanu Meliaty
    Źródło:
    Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie; 2006, 32, 1; 47-63
    0138-0974
    Pojawia się w:
    Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Characteristics of dispersed organic matter of the Menilite Beds from the Dukla Unit based on microscopic analysis and Rock-Eval pyrolysis
    Charakterystyka rozproszonej materii organicznej warstw menilitowych jednostki dukielskiej na podstawie analiz mikroskopowych i pirolizy Rock-Eval
    Autorzy:
    Ziemianin, Konrad
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1835070.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    menilite shales
    alginite
    bituminite
    vitrinite reflectance
    Rock-Eval pyrolysis
    łupki menilitowe
    alginit
    bituminit
    refleksyjność witrynitu
    piroliza Rock-Eval
    Opis:
    Organic matter from Menilite Beds of the Dukla Unit was studied (optical microscopy, Rock-Eval pyrolysis). In its composition, macerals from vitrinite, liptinite and inertinite groups are observed. Macerals of the liptinite group are dominating (alginite, bituminite and liptodetrinite). Among all invested lithological types, mudstones have the highest average content of these macerals, while in case of marly shales, sandstones/siltstones, micrite limestones and chert the content of individual liptinite macerals is always lower than 1 vol%. The vitrinite group is represented mainly by collotelinite and vitrodetrinite and its average content in all analyzed lithologies does not exceed 1 vol%. Fragments of collotelinite show significant diversity in terms of the reflectance. Macerals of the inertinite group (fusinite, semifusinite, inertodetrinite) are usually limited to single occurrences within the entire investigated sample area. In 41 out of 43 samples, the collotelinite fragments were numerous enough that it was possible to measure the reflectance. For samples in which reflectance of vitrinite fragments was measured, this parameter ranges from 0.25% to 0.56%. Rock-Eval pyrolysis results provided additional information, of which the most important were values of TOC (from 0.47% to 6.04%, average 2.61%), Tmax (417–449°C), hydrogen (95–502) and oxygen (<133) indices. In the western part of the investigated area, within the tectonic window of Świątkowa, Menilite Beds are in the phase of oil window, while in other locations organic matter is immature. Analyzed samples contain types II, II/III or III of kerogen. Type II dominates in clay shales and mudstones, while type III is most often observed in marly and carbonate shales and also in sandstones/siltstones.
    Przebadano fragmenty rozproszonej materii organicznej z warstw menilitowych jednostki dukielskiej (mikroskopia optyczna, piroliza Rock-Eval). W jej składzie obserwuje się macerały z grupy witrynitu, liptynitu i inertynitu, przy czym macerały z grupy liptynitu (alginit, bituminit i liptodetrynit) są dominujące. Najwyższy średni udział macerałów z grupy liptynitu w obrębie wszystkich przebadanych odmian litologicznych obserwuje się w mułowcach, podczas gdy w łupkach marglistych, piaskowcach, pyłowcach, wapieniach mikrytowych czy rogowcach zarówno alginit, jak i bituminit i liptodetrynit nie przekraczają 1% obj. Grupa macerałów witrynitu jest reprezentowana przez kolotelinit i witrodetrynit, jednak ich średni udział nigdy nie przekracza 1% obj. wszystkich składników w skale. Fragmenty kolotelinitu są zróżnicowane pod kątem refleksyjności. Macerały grupy inertynitu (fuzynit, semifuzynit, inertodetrynit) są zwykle ograniczone jedynie do pojedynczych wystąpień. W przypadku 41 z 43 próbek fragmenty kolotelinitu były na tyle liczne, że możliwy był pomiar ich refleksyjności, która mieściła się w przedziale od 0,25% do 0,56%. Wyniki analizy mikroskopowej uzupełniono o dane z pirolizy Rock-Eval. Udział materii organicznej (parametr TOC) waha się od 0,47% do 6,04% (przy średniej na poziomie 2,61%). Parametr Tmax zawiera się w przedziale od 417°C do 449°C, indeks wodorowy HI w przedziale od 95 do 502, natomiast indeks tlenowy OI nie przekracza 133. We wschodniej części przebadanego obszaru (okno tektoniczne Świątkowej) materia organiczna wkroczyła w fazę przemian termicznych odpowiadającą tzw. oknu ropnemu, natomiast na pozostałym obszarze jest niedojrzała. Przebadane próbki zawierają kerogen typu II, III, jak również ich mieszaninę. Typ II dominuje w łupkach ilastych i mułowcach, podczas gdy typ III jest najczęściej obserwowany w łupkach marglistych i węglanowych, jak również w piaskowcach i pyłowcach.
    Źródło:
    Nafta-Gaz; 2019, 75, 6; 303-313
    0867-8871
    Pojawia się w:
    Nafta-Gaz
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Identyfikacja i możliwość przystosowania łupków powęglowych z pirytem do stosowania w budownictwie drogowy
    Identification and adaptation of coaly shales with pyrite for use in road construction
    Autorzy:
    Duszyński, Andrzej
    Jasiński, Wiktor
    Jórdeczka, Łukasz
    Pryga-Szulc, Aneta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2076068.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    łupki węglowe
    piryt
    agregat
    adaptacja materiału
    wał przeciwpowodziowy
    wybudowana droga
    coaly shale
    pyrite
    aggregate
    material adaptation
    embankment
    built-way
    Opis:
    Coaly shale is a full-fledged aggregate for road construction, which can be obtained through proper control and processing, meeting the performance characteristics for the application in the construction of embankments. In Poland, from current pro¬duction and resources at landfills, coaly shale with a pyrite content above 1% is a great potential for road construction. It requires adaptation, including on eliminating the possibility of bacteria decomposing this pyrite or its neutralization using limestone materials. At the same time, taking into account the weaknesses of coaly shale landfills (in terms of self-ignition and decomposition), the type of coaly shale and pyrite raw material can be identified as ways of using aggregates from these raw materials for the construction of embankments in the appropriate construction technology.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2020, 68, 9; 716--721
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polyglycol mud for drilling in clay and shales
    Poliglikolowa płuczka wiertnicza do przewiercania skał ilastych
    Autorzy:
    Gąszcz, K.
    Suchar, M.
    Wysocki, S.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/300394.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
    Tematy:
    poliglikol
    płuczki
    iły i łupki
    hydratacja
    badania laboratoryjne
    polimery
    poliglycol
    mud
    clay and shales
    laboratory tests
    polymers
    potassium
    hydration
    Opis:
    Drilling a wellbore in formations containing water-sensitive shales can cause many serious technical problems. Especially mud which enable safe drilling in shales and clays formations must be characterized not only by features of standard modern mud, but also has to reduce water adsorption and thus hydration of clays and shales. This paper was prepared so as to present the results of laboratory investigation in which a glycol and ion - polymer fluid based on potassium salt was made. Obtained mud is characterized by high-temperature resistance, good rheological properties, low water loss and resistance to salt ions.
    Wiercenie w formacjach zawierających iły i łupki może powodować wiele technicznych problemów, dlatego płuczka przeznaczona do wiercenia w takich skałach musi spełniać nie tylko podstawowe funkcje płuczki wiertniczej, ale także dodatkowo redukować adsorpcję wody, a tym samym hydratację łupków. Artykuł prezentuje wyniki badań laboratoryjnych, podczas których opracowana została płuczka glikolowo-potasowa zawierająca również polimery. Płuczka ta charakteryzuje się odpornością na wysoką temperaturę, niską filtracją, odpornością na jony oraz dobrymi właściwościami reologicznymi.
    Źródło:
    Wiertnictwo, Nafta, Gaz; 2011, 28, 4; 671-679
    1507-0042
    Pojawia się w:
    Wiertnictwo, Nafta, Gaz
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    W poszukiwaniu reliktów najstarszych gór w Polsce - czyli o Górach Pieprzowych raz jeszcze (region świętokrzyski)
    Autorzy:
    Naglik, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/849086.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika
    Tematy:
    okolice Sandomierza
    walory przyrodnicze
    walory turystyczne
    Gory Pieprzowe
    flora
    roslinnosc kserotermiczna
    rezerwaty przyrody
    przyroda nieozywiona
    podloze skalne
    lupki
    geologia
    Źródło:
    Wszechświat; 2014, 115, 10-12
    0043-9592
    Pojawia się w:
    Wszechświat
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Litostratygrafia dolnego syluru w odsłonięciu Bardo Stawy (południowa część Gór Świętokrzyskich) - związek ze zmianami poziomu morza i cyrkulacją oceaniczną
    Lithostratigraphy of the Lower Silurian in Bardo Stawy (southern Holy Cross Mountains): relation to sea-level changes and oceanographic circulation
    Autorzy:
    Trela, W.
    Salwa, S.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2074516.pdf
    Data publikacji:
    2007
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    landower dolny
    łupki
    poziom morza
    wypływanie wód
    Góry Świętokrzyskie
    Llandovery
    radiolarian cherts
    shales
    sea-level
    upwelling
    Holy Cross Mountains
    Opis:
    The lower Llandovery black radiolarian cherts and shales of the Bardo Formation are interpreted as transgressive to highstand deposits produced by the marine flooding initiated in latest Ordovician time (persculptus graptolite zone). This formation was divided into the Rembów radiolarian chert Member and Zbrza shale Member. The sedimentary record of the Rembów Member was folded due to the late Caledonian tectonic activity. The accumulation of the radiolarian cherts was influenced by an upwelling system generated by the SE trade winds, which were active along the southern margin of the southern Holy Cross Mountains.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2007, 55, 11; 971-978
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Petrographic-geochemical characterization of the dispersed organic matter in Menilite shales from the Silesian Unit in the Carpathian Mountains of SE Poland
    Charakterystyka petrograficzno-geochemiczna rozproszonej materii organicznej w łupkach menilitowych z jednostki śląskiej w obrębie polskiej części Karpat Zewnętrznych
    Autorzy:
    Ziemianin, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1835312.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    Menilite shales
    organic matter
    vitrinite reflectance
    liptinite
    Rock-Eval pyrolysis
    łupki menilitowe
    materia organiczna
    refleksyjność witrynitu
    liptynit
    piroliza Rock-Eval
    Opis:
    This article is devoted to the issue of dispersed organic matter present in Menilite shales. A total of 27 samples collected from 8 outcrops, representing various lithological types (mainly shales and mudstones) types, were examined with the use of microscopic (optical microscopy) and geochemical (Rock-Eval pyrolysis) methods. Maceral composition in investigated rocks is relatively monotonous. Liptinite macerals are usually the most numerous, while vitrinite macerals are less common. Inertinite macerals are very rare. The maceral composition suggest brackish environment. Results of both the vitrinite reflectance and the Rock-Eval pyrolysis show that the maturity level of the organic matter changes from the immature to the oil window phase. Maturity increases towards the south-east.
    Artykuł poświęcony jest zagadnieniu rozproszonej materii organicznej. Przy użyciu metod mikroskopowych (mikroskopia optyczna w świetle przechodzącym i odbitym) i geochemicznych (piroliza Rock-Eval) przebadano ogółem 27 próbek pobranych z 8 odsłonięć, reprezentujących różne typy litologiczne, głównie różnego rodzaju łupki i mułowce. Przebadane skały charakteryzują się stosunkowo monotonnym składem macerałowym. Dominują macerały grupy liptynitu, mniej licznie obserwuje się macerały grupy witrynitu, natomiast grupa inertynitu jest obecna jedynie incydentalnie. Skład macerałowy sugeruje środowisko brakiczne. Zarówno wyniki pomiarów refleksyjności witrynitu, jak i pirolizy Rock-Eval wskazują, iż stopień dojrzałości materii organicznej jest zmienny i waha się od stadium niedojrzałego po główne okno ropne, przy czym obserwuje się trend wzrostowy w kierunku południowo-wschodnim.
    Źródło:
    Nafta-Gaz; 2017, 73, 11; 835-842
    0867-8871
    Pojawia się w:
    Nafta-Gaz
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Materia organiczna rozproszona w ciemnych turbidytach górnego eocenu płaszczowiny śląskiej (Karpaty zewnętrzne, Polska)
    Organic matter dispersed in the Upper Eocene dark turbidities of the Silesian Nappe (Outer Carpathians, Poland)
    Autorzy:
    Waliczek, Marta
    Waśkowska, Anna
    Machowski, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2076201.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    materia organiczna
    refleksyjność witrynitu
    ciemne łupki
    płaszczowina śląska
    Karpaty Zewnętrzne
    organic matter
    vitrinite reflectance
    dark shales
    Silesian Nappe
    Outer Carpathians
    Opis:
    In this study, weapply microscopic analysis to evaluate thematurity of organic matter and characterise the macerals dispersed in the Upper Eocene shale samples from the Hieroglyphic Formation (Silesian Nappe, Outer Carpathians). The mean vitrinite reflectance values indicate the presence of organic matter immature to hydrocarbon generation (Ro≈0.43%).The main organic component dispersed in analysed samples is vitrinite, characteristic of kerogen type III.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2021, 69, 7; 458--462
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Potencjał węglowodorowy środkowojurajskich czarnych łupków sferosyderytowych (formacja łupków ze Skrzypnego) pienińskiego pasa skałkowego w Polsce
    Source rock potential value of Middle Jurassic spherosyderitic black shales (Skrzypny Shale Formation) of the Pieniny Klippen Belt
    Autorzy:
    Golonka, J.
    Matyasik, I.
    Krobicki, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/183970.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
    Tematy:
    jura
    Pieniński Pas Skałkowy
    analiza Rock-Eval
    kerogen
    czarne łupki
    Jurassic
    Pieniny Klippen Belt
    Rock-Eval analysis
    organic-rich black shales
    Opis:
    The organic-rich sediments were deposited during the marly stage of the proto-Pieniny basin evolution (Early Jurassic-beginning of Middle Jurassic) when this basin was relatively narrow, before the origin of Czorsztyn Ridge. After the ridge uplift sedimentation changed from anoxic to oxic, calcareous. The Rock-Eval pyrolytical analysis revealed that the Aalenian-Early Bajocian black spherosyderitic shales of the Skrzypny Shale Formation are enriched in the organic matter, but the character of kerogen and TOC content indicate the lack of good source rocks within the Middle Jurassic of the Pieniny Klippen Belt.
    Źródło:
    Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie; 2009, 35, 3/1; 43-55
    0138-0974
    Pojawia się w:
    Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Środowisko sedymentacji i wczesna diageneza czarnych łupków ogniwa Passhatten (środkowy trias, Spitsbergen, Svalbard) na podstawie analizy geochemicznej
    Sedimentary environment and early diagenesis of the Passhatten Member black shales (Middle Triassic, Spitsbergen, Svalbard) in the light of geochemical analysis
    Autorzy:
    Karcz, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2074632.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    izotopy siarki
    węgiel organiczny
    czarne łupki
    trias środkowy
    ogniwa Passhatten
    Spitsbergen
    sulphur isotopes
    organic carbon
    black shales
    Middle Triassic
    Passhatten Member
    Opis:
    Geochemical analysis of the 50 samples of the Middle Triassic black shales (organic carbon-rich siltstones) has been carried out. The black shale samples (up to 4.92 % TOC) have been collected in the stratotype profile of the Bravaisberget Formation, west Spitsbergen. In the examined profile, the black shales occur exclusively in the Passhatten Member (the lower and middle interval of the Bravaisberget Formation). Black shale samples have been analyzed in respect to degree of pyritization (DOP), isotopic composition of pyrite sulphur (34S) and organic carbon content (TOC). The main goal of the research was to examine a degree of oxygenation and dynamics of a sea-bottom environment. DOPvalues from lower section of the Passhatten Member show wide variation, ranging from 0.29 to 0.92. In upper section of the member, the obtained DOPvalues show narrower range of variations, from 0.77 to 0.98.Wide variations of DOPwere caused by temporary coexistence of oxic and anoxic bottom currents. In turn, narrow DOP variations indicate predominance of stratified water and anoxic bottom currents. DOP/34S and DOP/TOC ratios imply that syngenetic and early diagenetic pyrite precipitation during accumulation of the lower section of the Passhatten Member was controlled by availability of organic carbon and reactive iron, whereas accumulation of the member's upper section was controlled exclusively by availability of reactive iron.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2009, 57, 10; 918-926
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Frother-Assisted Flotation of Different Origin Pyrites
    Spieniaczowa flotacja pirytów różnego pochodzenia
    Autorzy:
    Milewski, Kamil
    Drzymala, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/317836.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Przeróbki Kopalin
    Tematy:
    flotacja
    piryt
    eter butylowego glikolu dietylenowego
    C4E2
    miedź
    łupki
    flotation
    pyrite
    sulphide
    shale
    Hallimond tube
    butyl diethylene glycol ether
    Opis:
    Hallimond tube flotation of different origins pyrites (coal-derived, Rio Tinto and Huanzala) and copper –bearing shale, having different hydrophobicities determined by contact angle, were investigated in water and aqueous solutions of butyl diethylene glycol ether. Pyrites flotation depended on hydrophobicity, particle size fraction and frother concentration. Three regions of the yield-frother concentration plot were distinguished: Jones-Ray region at low frother concentration with decreasing yield due to entopic effects, Lyster region at medium frother concentration with increasing yield due to decreasing film stability and Zisman region at high frother concentration with decreasing yield due to surface tension drop. The flotation kinetics in the form of 1st order specific rate, equal to the kinetic constant, was similar for all three pyrites and was equal to 0.032±0.002 min-1, while their yield after 45 min flotation was dependent on pyrite origin.
    W celce Hallimond poddano flotacji piryty różnego pochodzenia oraz łupek miedzionośny. Wśród pirytów były to piryt węglowy, Rio Tinto oraz Huanzala. Miały one różną hydrofobowość, którą mierzona jako kąt zwilżania dla wody i roztworów eteru butylowego glikolu dietylenowego. Spieniaczowa flotacja pirytu zależała od hydrofobowości, stężenia spieniacza oraz rozmiaru ziarn. Na wykresie wychód-stężenie spieniacza wyróżniono trzy zakresy flotacji: Jonesa-Raya przy niskim stężeniu spieniacza, gdzie zachodzi spadek wychodu wynikający z efektów entropowych, Lystera przy średnim stężenia spieniacza, gdzie zachodzi wzrost wychodu i zakres Zismana przy wysokiej koncentracji spieniacza powodującej obniżenie wychodu ze względu na spadek napięcia powierzchniowego. Kinetyka flotacji w postaci prędkości specyficznej 1-szego rzędu równa stałej kinetycznej 1-szego rzędu była podobna dla wszystkich trzech pirytów i wynosiła 0,032±0.002 min-1, podczas gdy ich wychód po 45 minutach flotacji był uzależniony od pochodzenia pirytu.
    Źródło:
    Inżynieria Mineralna; 2019, 21, 1/2; 143-150
    1640-4920
    Pojawia się w:
    Inżynieria Mineralna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Petrologiczne rozpoznanie materii organicznej rozproszonej w sylurskich łupkach Gór Bardzkich (Sudety)
    Petrological identification of dispersed organic matter in Silurian shales of the Bardo Mts. (Sudetes)
    Autorzy:
    Nowak, Grzegorz J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075962.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    Góry Bardzkie
    Sylur
    łupki
    rozproszona materia organiczna
    bituminy stałe
    refleksyjność bituminów
    Bardo Mts.
    Silurian
    shales
    dispersed organic matter
    solid bitumen
    bitumen reflectance
    Opis:
    The present paper is focused on the petrological characteristics of dispersed organic matter of the Silurian part of the Graptolite Shales from the Bardo Mts. (Sudetes). The most abundant organic component is secondarily altered organic matter represented by solid bitumen. Based on the results obtained by optical microscopy, it was possible to distinguish several types of solid bitumen. They were determined as granular, porous, coke-like, mosaic andfluidal types. All bitumen types are optically isotropic. Bitumen reflectance varies between 1.37 and 1.62%. Based on the % reflectance values, the solid bitumen identified in the studied samples are classified as pyrobitumen.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2019, 67; 183--185
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nowa metoda interpretacji przestrzeni porowej na podstawie łączenia badań porozymetrii rtęciowej i adsorpcji azotu na przykładzie wybranych łupków menilitowych
    Novel method of pore space interpretation based on joint Mercury Intrusion Porosimetry and Nitrogen Adsorption of the selected Menilite Shales
    Autorzy:
    Dudek, Lidia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1834256.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    łupki menilitowe
    adsorpcja
    desorpcja
    porozymetria rtęciowa
    powierzchnia właściwa
    temperatura wygrzewania
    Menilite Shale
    adsorption
    desorption
    Mercury Injection Capillary Pressure
    specific surface area
    heating temperature
    Opis:
    In this paper, a new approach has been shown for the interpretation of the pore space characteristics, consisting in combining pore space volumetric fractional derivatives of mercury intrusion and nitrogen adsorption on the same scale without using any artificial data transformation. This new approach was shown using obtained results of measurements of surface Menilite Shales. It is based on the assumption that for any selected pore diameters, the existing pore space volume is independent of the applied non-wetting liquid agent (mercury, liquid nitrogen, liquid argon etc.). Any recorded differences of these two methods are due to cracking of pore walls under high mercury pressure or their elastic and/or plastic deformations and other interactions between pore building material and the non-wetting liquid used. Significant populations of pores in shales are too small to be measured using only MICP (Mercury Injection Capillary Pressure), which would explain the underestimation of the total porous space. Therefore, for its proper estimation, the complementary method of nitrogen adsorption has been used. The porous structure of Menilite Shale samples preheated at 105°C was measured using the mercury intrusion method MICP at ambient temperature and using nitrogen adsorption at its boiling point temperature of −195.8°C. Volumetric fractional derivatives of pore diameters obtained by these 2 different complementary methods were shown in the form of graphs dV/dD. Based on the porosimetric and helium pycnometric tests both bulk and open porosity was calculated, which allowed to characterise the filtration properties of rock samples. Based on the adsorption testing, the specific surface BET was calculated, as well as the pore size distribution and its total porous volume.
    Źródło:
    Nafta-Gaz; 2020, 76, 5; 291-298
    0867-8871
    Pojawia się w:
    Nafta-Gaz
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Analiza petrofizyczna łupków sylurskich z synklinorium lubelskiego
    Petrophysical analysis of Silurian shales from the Lublin synclinorium
    Autorzy:
    Krakowska, P.
    Puskarczyk, E.
    Jędrychowski, M.
    Habrat, M.
    Madejski, P.
    Jarzyna, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/972364.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    petrofizyka
    łupki sylurskie
    synklinorium lubelskie
    spektrometria magnetycznego rezonansu jądrowego
    rentgenowska tomografia komputerowa
    petrophysics
    Silurian shales
    Lublin synclinorium
    nuclear magnetic resonance
    X-ray computed tomography
    Opis:
    Wyniki badań laboratoryjnych formacji sylurskich pozwalają na uzyskanie szczegółowych informacji na temat złożoności przestrzeni porowej, występowania mikroszczelin, a także obecności pirytu w skale. Trzy próbki mułowców sylurskich pochodzące z różnych głębokości, z jednego otworu zlokalizowanego w synklinorium lubelskim, zostały przebadane pod kątem wyznaczenia właściwości sprężystych, czyli prędkości fal podłużnych P i poprzecznych S, dynamicznych modułów: sprężystości podłużnej (Younga), odkształcenia postaci, odkształcenia objętości, współczynnika Poissona oraz zbiornikowych, z wykorzystaniem spektrometrii magnetycznego rezonansu jądrowego (porowatość całkowita i efektywna, zawartość wody wolnej, kapilarnej i nieredukowalnej). W ramach dodatkowych analiz przeprowadzono badania laboratoryjne przepuszczalności absolutnej w skali nano-Darcy, a także granulometrii. Rentgenowska tomografia komputerowa dała możliwość interpretacji jakościowej wykształcenia przestrzeni porowej oraz mikroszczelin, a także formy występowania pirytu w skale. Interpretacja ilościowa obrazów tomograficznych dostarczyła parametrów geometrycznych porów, pirytów i mikroszczelin, tj. wielkości porów i kryształów pirytów, mikroszczelin itp. Komplementarna analiza petrofizyczna skał łupkowych, wykonana przy wykorzystaniu różnorodnych metod badawczych, stała się kluczem do zrozumienia budowy wewnętrznej tego typu skał, które wykazują silną heterogeniczność parametrów fizycznych i chemicznych szkieletu ziarnowego i przestrzeni porowej.
    The results of laboratory measurements of the Silurian formations allow detailed information on the complexity of pore space, the occurrence of microcracks, as well as the presence of pyrite in the rock to be obtained. Three samples of Silurian mudstones from different depths, from one well located in the Lublin synclinorium, were tested for elastic properties, i.e. the longitudinal waves P and transverse S, the dynamic moduli: Young, shear, bulk, Poisson ratio and reservoir using nuclear magnetic resonance spectrometry (total and effective porosity, free water, capillary and irreducible water). Additional laboratory analyses of the absolute permeability on a nano-Darcy scale as well as granulometry were performed. X-ray computed tomography provided an opportunity to interpret the qualitative development of porous space as well as the microscopic and forms of pyrite in the rock. The quantitative interpretation of tomographic images provided the geometric parameters of pores, pyrites and microcracks, i.e. the size of pores, pyrite crystals and microcracks. The complementary petrophysical analysis of shale gas deposits, made using a variety of research methods, became the key to understanding the internal structure of this type of rock, which exhibits strong heterogeneity in physical and chemical parameters of the particle's skeleton and pore space.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2017, 101; 293-301
    2080-0819
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zastosowanie metod termicznych TG/DSC do celów prospekcji naftowej
    Application of TG/DSC thermal methods in petroleum prospecting
    Autorzy:
    Labus, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1834956.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    termograwimetria TG/DTG
    skaningowa kalorymetria różnicowa (DSC)
    materia organiczna
    gas shale
    łupki menilitowe
    termogravimetry TG/DTG
    differential scanning calorimetry (DSC)
    organic matter
    gas-shale
    Menilite Shales
    Opis:
    Metody termiczne pozwalają na badanie przebiegu reakcji chemicznych i przemian fazowych zachodzących w czasie ogrzewania lub chłodzenia substancji. Niektóre z nich pozwalają także wyznaczać parametry termodynamiczne i kinetyczne reakcji. Celem niniejszego artykułu było przeglądowe zaprezentowanie podstaw metodycznych analizy termograwimetrycznej (TG/DTG) i skaningowej kalorymetrii różnicowej (DSC), a także ich możliwości analitycznych. Przytoczone przykłady interpretacji otrzymanych krzywych w odniesieniu do próbek geologicznych, ze szczególnym uwzględnieniem skał łupkowych typu gas shale i skał macierzystych dla ropy naftowej, zostały wybrane z kilku publikowanych lub niepublikowanych opracowań. Badaniu poddawano sproszkowane próbki skał lub wypreparowany kerogen. Zaprezentowano przykład interpretacji składu mineralnego skały na podstawie termogramu analizy wykonanej w atmosferze utleniającej. Pokazano także, na przykładzie, porównanie analizy TG/DSC w atmosferze obojętnej z wynikami analizy Rock-Eval. Oprócz wysokiej korelacji otrzymanych wyników wykazano, że metody TG/DTG/DSC umożliwiają uzyskanie dodatkowych informacji w stosunku do podstawowej metody badawczej stosowanej w geologii naftowej, jaką jest Rock-Eval. Pozwalają one mianowicie uściślić stopień dojrzałości kerogenu, stwierdzić ewentualną wieloetapowość jego rozkładu, a ponadto obliczyć ilościowo (na podstawie krzywej TG) wielkość ubytku masy na poszczególnych etapach rozkładu. Przeprowadzenie eksperymentu TG/DSC w atmosferze utleniającej pozwala na określenie wielkości entalpii reakcji rozkładu materii organicznej zawartej w skale. Entalpia ta określona w przebadanych próbkach bardzo dobrze koreluje z parametrem TOC z analizy pirolitycznej Rock-Eval. Ostatni z zaprezentowanych przykładów odnosi się do procedury obliczania parametrów kinetyki rozkładu materii organicznej (energii aktywacji i stałej Arrheniusa), co w odniesieniu do kerogenu jest jednym z podstawowych zadań geochemii organicznej. Na podstawie przeprowadzonych analiz na próbkach oligoceńskich łupków menilitowych stwierdzono, że w tym przypadku metoda nieizotermiczna daje lepsze rezultaty.
    Thermal methods allow to examine the course of chemical reactions and phase changes occurring during heating or cooling of substances. Some of them also allow to determine the thermodynamic and kinetic parameters of the reaction. This article presents the basic methodology of TG and DSC methods, as well as their analytical capabilities. The aim of the article was to review the methodological bases of thermogravimetric analysis (TG/DTG) and differential scanning calorimetry (DSC) as well as their analytical capabilities. Examples of interpretation of curves obtained in relation to geological samples, with particular emphasis on gas shale and source rocks for crude oil, were selected from several published or unpublished studies. Powdered rock samples or separated kerogen were subjected to testing. An example of the interpretation of rock mineral composition based on a thermogram from analysis performed in an oxidizing atmosphere is presented. It also shows, for example, the comparison of TG/DSC (in an inert atmosphere) with Rock-Eval analysis results. In addition to the high correlation of the obtained results, it was shown that the TG/DTG/DSC methods allow to obtain additional information in relation to those from the basic research method used in oil geology, which is Rock-Eval. They allow to specify the degree of kerogen’s maturity, to determine the possible multistage character of its degradation, and also to quantify (based on the TG curve) the amount of mass loss at individual stages of the decomposition. Conducting the TG/DSC experiment in an oxidizing atmosphere allows the determination of the enthalpy of the reaction of the combustion of organic matter contained in the rock. This enthalpy determined in the samples tested, correlates very well with the TOC parameter from the Rock-Eval pyrolytic analysis. The last of the presented examples refers to the procedure for calculating the parameters of the kinetics of organic matter pyrolysis (activation energy and Arrhenius constant), which in relation to kerogen is one of the basic tasks of organic geochemistry. Based on the analyzes carried out on samples of oligocene Menilite Shales, it was found that in this case the non-isothermal method gives better results.
    Źródło:
    Nafta-Gaz; 2019, 75, 1; 3-9
    0867-8871
    Pojawia się w:
    Nafta-Gaz
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Badania genezy cechsztyńskich złóż miedzi w Polsce
    Genetic investigations of copper Zechstein deposits, Poland
    Autorzy:
    Kucha, H.
    Pawlikowski, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/183782.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
    Tematy:
    halokineza
    czarne łupki
    autooksydacja
    dolna gorąca solanka
    górna chłodna solanka
    KCI
    mieszanie solanek
    halokinesis
    black shale
    autooxidation
    lower hot brine
    upper cold brine
    sylvite
    brine mixing
    convection
    base metals
    Opis:
    Złoża Cu Kupferschiefer mogły powstać wskutek mieszania się dwóch solanek. Górna, chłodna solanka była niezmineralizowana i bogata w Na, Ca, SO4 oraz Cl, pH > 7. Powstała ona w ewaporatach występujących nad złożami Cu na monoklinie przedsudeckiej. Dolna, gorąca solanka była bogata w Mg, K, Cl, SO4 oraz CO2, pH < 7 i mogła pochodzić z centralnej, ewaporatowej części basenu cechsztyńskiego z głębokości 6-7 km. Miała temperaturę 200-250°C i migrowała konwekcyjnie ku monoklinie przedsudeckiej wzdłuż spągu węglanów Z1. Proces strącania mineralizacji siarczkowej nastąpił w wyniku mieszania się obu tych solanek o silnym kontraście chemicznym i fizycznym oraz katalitycznego utleniania substancji organicznej czarnych łupków na stosunkowo niewielkich głębokościach monokliny przedsudeckiej. Granica solanek na ogół pokrywała się z kontaktem piaskowiec/ łupek Cu. Za istnieniem dolnej solanki związanej z ewaporatami przemawia obecność gniazd i żyłek sylwitu KCl, chlorargirytu AgCl oraz castaingitu potasowego w spągu łupków/stropie piaskowców Cu. Obecność dobrze zachowanych skaleni sodowych w górnej części, zaś skaleni potasowych w dolnej części horyzontu złożowego sugeruje istnienie systemu dwóch solanek. Część złóż miedzi występuje w odcinku profilu pozbawionym łupków. Może to świadczyć, że samo współdziałanie solanek było wystarczające do utworzenia mineralizacji Cu-Pb-Zn o znaczeniu ekonomicznym. Zmienność pionowa rozmieszczenia głównych metali od spągu ku stropowi w sekwencji od hematytu poprzez metale szlachetne do Cu, Pb i Zn jest powszechnie spotykana w złożach Cu Kupferschiefer.
    Kupferschiefer Cu deposits were probably formed as a result of two brines mixing. The upper cold brine (UCB) was base metal-free but rich in Na, Ca, SO4 and Cl with pH > 7 and originating from evaporates overlying the Cu deposits. The lower hot brine (LHB) was rich in Mg, K, Cl, SO4, CO2 and pH < 7 formed in the central part of the Polish Zechstein Basin at a depth of 6-7 km. The LHB was heated up to 200-250°C and was a subject of upward convection towards the Zechstein suboutcrops along the bottom of the Z1 carbonates. The mineralization process was a result of the mixing of the brines LHB and UCB, and catalytic autooxidation of organic matter of the black shale which operated at shallow depth of the Fore-Sudetic Monocline. The boundary of these brines generally overlapped the strike of the black shale. The presence of nests and veinlets of silvite (KCl), AgCl (chloargirite) and K-castaingite in the black shale bottom speaks in favor of the LHB existence. Parts of shale-free Cu deposits suggest that the action of two brines was capable of accumulation of economic Cu, Pb and Zn ore horizons. Where the boundary of brines overlaps the autooxidation zone (the black shale bottom) and also coincides with á and g radiation of thucholite concentrations of noble metals occur. The characteristic vertical distribution of the quadruplet hematite Cu Pb Zn from the bottom upwards is universal in the Kupferschiefer deposits.
    Źródło:
    Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie; 2010, 36, 4; 513-538
    0138-0974
    Pojawia się w:
    Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wyznaczanie całkowitej zawartości węgla organicznego TOC w skałach łupkowych z wykorzystaniem profilowań geofizyki otworowej na przykładzie danych z basenu bałtyckiego
    Use of empirical methods based on well logging to calculate the total organic carbon content in Baltic Basin’s shale gas reservoir
    Autorzy:
    Waszkiewicz, S.
    Karczewski, J.
    Krakowska, P.
    Jarzyna, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1835137.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    całkowita zawartość węgla organicznego TOC
    profilowania geofizyki otworowej
    metoda Passeya
    metody empiryczne
    łupki ordowickie i sylurskie
    total organic carbon – TOC
    well logs
    Passey method
    empirical methods
    Ordovician and Silurian shales
    Opis:
    Wyznaczenie całkowitej zawartości węgla organicznego (TOC) jest ważnym elementem procesu oceny skał łupkowych jako niekonwencjonalnych złóż węglowodorów. TOC to podstawowy wskaźnik perspektywiczności skały. Jego pomiar w laboratorium przy zastosowaniu pirolizy Rock-Eval dostarcza jedynie informacji punktowej. Zwiększenie liczby próbek wiąże się ze znacznym wzrostem kosztów prowadzonych badań. W pracy dopasowano wybrane metody statystyczne do obliczania TOC w utworach syluru i ordowiku w basenie bałtyckim, wykorzystując profilowania geofizyki otworowej. Zastosowana metodyka pozwoliła na uzyskanie wartości tego parametru w sposób ciągły bez wzrostu kosztów prowadzonych badań. Wykorzystano aplikację TOC systemu GeoWin, będącą narzędziem do automatycznego obliczania zawartości węgla organicznego. Aplikacja ta stosuje metodę Passeya, a także znane z literatury wzory empiryczne, w których współczynniki zostały wyliczone na podstawie wielowymiarowych analiz statystycznych. Wykorzystano profilowania geofizyki otworowej, takie jak: spektrometryczne profilowanie gamma (K, U, TH), profilowanie gęstości objętościowej (RHOB), profilowanie porowatości neutronowej (NPHI) oraz profilowanie oporności elektrycznej w strefie niezmienionej (LLD). Analizie poddano także wyniki badań laboratoryjnych próbek z rdzeni wiertniczych z pięciu otworów leżących w obrębie syneklizy perybałtyckiej i wyniesienia Łeby, będących strukturalną częścią kratonu wschodnioeuropejskiego. Z punktu widzenia poszukiwania gazu w badanych profilach geologicznych interesujące są dwie formacje: sylurska (landower) formacja iłowców z Pasłęka z ogniwem z Jantaru w spągowej części oraz ordowicka (karadok/lanwirn) formacja iłowców z Sasina. W związku z położeniem otworów w obrębie różnych jednostek geologicznych akumulacja węglowodorów przebiegała w odmiennych warunkach, co odzwierciedla się w wyznaczonych na podstawie profilowań geofizyki otworowej parametrach. Obliczenia statystyczne wykonano dla badanych formacji w poszczególnych otworach. Wyznaczono również ogólne współczynniki równań dla analizowanego obszaru, pozwalające na szybką estymację całkowitej zawartości węgla organicznego.
    Calculations of total organic carbon (TOC) is one of the most important parts of interpretation in shale gas reservoirs and it is one of main indicators of perspective zones. Laboratory methods to measure total organic carbon such as Rock-Eval pyrolysis, give only the point data results. Increase in the number of samples causes a significant increase in the cost of surveys. This article fits the selected methods of total organic carbon determination based on well logging data, which allows to calculate TOC in all measured intervals without an increase in costs. In order to estimate TOC, different mathematical equations were used, such as that implemented in TOC application in the GeoWin system, which is a tool for automatic total organic carbon estimation based on the Passey method and other empirical equations. All factors were calculated using multidimensional statistical analysis made on well logs such as spectral gamma ray (K, U, TH), bulk density (RHOB), neutron porosity (NPHI), electric resistivity (LLD). Wells are placed in Poland, on the Łeba Elevation and the Peri-Baltic Syneclise, which is located on the onshore part of the Baltic Basin. The analysis was carried out on well logs and core data from five wells located within the Peri-Baltic Syneclise and the Łeba Elevation being a structural part of the East European Platform. The most perspective gas-bearing sediments are thought to be Silurian member of bituminous shales from Jantar and Ordovician level of the Sasino claystone formation, rich in organic matter. Due to the location of wells in different geological units, accumulation of hydrocarbons took place in different conditions, which is reflected in the calculated parameters. The Authors, using the calculations, have tried to fit the general coefficient of equations for the whole analyzed area, allowing for fast estimation of TOC.
    Źródło:
    Nafta-Gaz; 2018, 74, 11; 789-795
    0867-8871
    Pojawia się w:
    Nafta-Gaz
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Badanie ciepła radiogenicznego utworów syluru i ordowiku basenu bałtyckiego na podstawie danych geofizyki otworowej i jego relacja z materią organiczną
    Study of radiogenic heat of the Baltic Basin Silurian and Ordovician formations on the basis of well logging data and its relationship to organic matter
    Autorzy:
    Bała, Maria
    Wawrzyniak-Guz, Kamila
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1835090.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    ciepło radiogeniczne
    spektrometryczne profilowanie gamma i gamma-gamma
    basen bałtycki
    geofizyka otworowa
    skały macierzyste
    łupki gazonośne
    radiogenic heat
    spectral gamma ray and gamma-gamma logs
    Baltic Basin
    well logging
    source rocks
    gas shale
    Opis:
    W artykule przedstawiono wyniki obliczeń ciepła radiogenicznego (A) wykonanych dla utworów syluru i ordowiku w otworach wiertniczych L-1, K-1, O-2, B-1 i W-1 położonych w basenie bałtyckim. Wykorzystano w tym celu pomiary geofizyki otworowej – spektrometryczne profilowanie gamma (naturalnej promieniotwórczości) oraz pomiary gamma-gamma (profilowanie gęstości objętościowej). Bardzo wysokimi wartościami ciepła radiogenicznego charakteryzowały się osady sylurskich iłowców bitumicznych ogniwa z Jantaru oraz ordowickie ilasto-mułowcowe utwory formacji z Sasina. Są to utwory uznawane za potencjalne sweet spoty z uwagi na podwyższoną zawartość materii organicznej. W obu jednostkach litostratygraficznych zaobserwowano podwyższoną naturalną promieniotwórczość oraz wyraźnie obniżoną gęstość objętościową wywołane obecnością kerogenu. Połączona analiza spektrometrycznego profilowania gamma i profilowania gęstości wykazała, że za wyższą produkcję ciepła radiogenicznego w tych jednostkach odpowiedzialna jest przede wszystkim podwyższona koncentracja uranu. Anomalnie wysokie wartości ciepła radiogenicznego zaznaczały się również w ordowickich iłowcach glaukonitowych formacji ze Słuchowa, w których stwierdzono wyraźny wzrost koncentracji potasu, toru i uranu. Należy zaznaczyć, że utwory czarnych łupków bitumicznych z Jantaru oraz iłowce i mułowce z Sasina charakteryzowały się dużą zmiennością obliczonego parametru A. W prezentowanej pracy przeanalizowano także relacje między obliczonymi wartościami ciepła radiogenicznego a: całkowitym natężeniem promieniowania gamma z pomiaru spektrometrycznego, prędkościami fal podłużnych oraz gęstością objętościową. Zależności określono dla poszczególnych jednostek litostratygraficznych syluru i ordowiku. Podobne relacje ciepła radiogenicznego z profilowaniem gamma zaobserwowano we wszystkich analizowanych otworach z wyjątkiem otworu L-1, w którym sylurskie i ordowickie formacje bogate w kerogen wykazały inną charakterystykę. Zauważono również wyraźne obniżanie się ciepła radiogenicznego ze wzrostem prędkości fal podłużnych. Szczegółowa analiza danych wykazała silne relacje między prędkością a zawartością toru i potasu, które są wskaźnikami minerałów ilastych, oraz zawartością uranu, związanego z obecnością substancji organicznej. Podobny związek pokazujący tendencję obniżania się ciepła radiogenicznego zaobserwowano dla wzrastających wartości gęstości objętościowej analizowanych utworów.
    The paper presents results of computations of the radioactive heat production (A) for the Silurian and Ordovician rocks in the L-1, K-1, O-2, B-1, and W-1 wells located in the Baltic Basin. For this purpose, well logging data – spectral gamma (intensity of the natural radioactivity) and gamma-gamma (bulk density) logs were used. Silurian deposits of the Jantar Bituminous Black Claystone Member and Ordovician deposits of the Sasino Claystone Formation were characterised by very high values of the radiogenic heat. These units are considered as sweet spots due to a high concentration of organic matter. Increased natural radioactivity and significantly reduced bulk densities caused by the presence of kerogen were observed in both lithostratigraphic units. A joint analysis of the spectral gamma ray log and the density logs showed that the increased radiogenic heat production in these formations was mainly caused by a higher concentration of uranium. Abnormally high values of radiogenic heat were also observed in the Ordovician glauconitic claystones of the Słuchowo Formation, where an increase in potassium, thorium, and uranium concentrations was detected. It should be noted that the deposits of the black claystones of the Jantar Member, and the claystones and mudstones of the Sasino Formations were characterised by high variability of the calculated parameter A. The presented article investigated the relationship between the calculated values of radiogenic heat and natural radioactivity, the velocity of longitudinal waves, as well as between bulk density. The relations were determined for the Silurian and Ordovician deposits. Similar relations between the radiogenic heat and the gamma ray log were observed in all wells except the L-1 well, in which Silurian and Ordovician formations rich in kerogen revealed a different characteristic. A significant decrease in radiogenic heat values was observed with the increase in P wave velocity. Detailed data analyses showed strong relationships between velocity and the content of thorium and potassium, which are the indicators of clay minerals, but also the content of uranium, which is associated with the organic matter presence. A similar relation showing a tendency of decreasing radiogenic heat was obtained for increased bulk densities of the formations.
    Źródło:
    Nafta-Gaz; 2019, 75, 9; 515-526
    0867-8871
    Pojawia się w:
    Nafta-Gaz
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Łupki krystaliczne złóż południowo-zachodniej Polski stosowane jako kamień budowlany : ocena zróżnicowania walorów dekoracyjnych i możliwości ich zastosowania
    Slates, phyllites and schists from deposits of SW Poland used as dimension stones : evaluation of their decorativeness and the possibilities of use
    Autorzy:
    Stańczak, G.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075462.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    łupek
    fyllit
    łupki miki
    łupek kwarcytowy
    dekoracyjność
    tłuczeń
    łom
    elewacje z kamienia
    Dolny Śląsk
    Polska
    slates
    phyllites
    mica schists
    quartzitic schists
    decorativeness
    broken stone
    ashlar
    stone cladding
    Lower Silesian Block
    SW Poland
    Opis:
    In modern architecture, slates, phyllites and schists are becoming more and more popular, and the example of Polish deposits of slates, phyllites and schists indicates that, in the last 10 years, the traditional method of using these rocks as raw material, e.g. for the production ofgranular surface, silty carriers of plant protection products or refractory material, has become gradually dominated by their use as dimension stones. The paper presents the first ranking of the decorative aspects, carried out for slates, phyllites and schists originating from active deposits: Orlowice, Jawornica, Dewon-Pokrzywna, Jeglowa and Jenków, located in the Sudetic Block and Fore-Sudetic Block (Lower Silesian Block, SW Poland). Evaluation of the decorative aspects of slates, phyllites and schists, which takes into account the colour, textural and structuralfeatures of the rock, its ability to be polished, and petrologic type, revealed that the primary and secondary petrographic types documented in these deposits have a high decorative value, mainly because of attractive colour and structural arrangement of mineral components. It should be noted that in the group of over 150 different varieties of colourful metamorphic slates on the stone market in the European Union, Polish slates, phyllites and schists are characterised by unique colours. Therefore, the high decorative value and unique colours characteristic of the Polish slates, phyllites and schists is their essential trait that conditions their use as decorative stone material with a wide range of applications.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2016, 64, 10; 833--843
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Effect of Drilling for Shale Gas on the Quality of Atmospheric Air
    Wpływ prac wiertniczych prowadzonych za gazem ziemnym w łupkach na jakość powietrza atmosferycznego
    Autorzy:
    Macuda, J.
    Bogacki, M.
    Siemek, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/371274.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Komitet Człowiek i Środowisko PAN
    Tematy:
    drilling works
    shales
    shale gas
    air quality
    emission of pollutants
    dust and gaseous pollutants
    contamination of air
    mathematical modeling
    prace wiertnicze
    łupki
    gaz z łupków
    jakość powietrza
    emisja zanieczyszczeń
    zanieczyszczenia pyłowe i gazowe
    zanieczyszczenie powietrza
    modelowanie matematyczne
    Opis:
    Shale gas is an alternative for conventional energy sources. When extracted in compliance with environmental and sustained development rules, it favors the concept of diversification of energy sources, giving spur to the development of economy and technology, and before all, to the energy safety of the country. Poland is among countries, where expectations regarding shale gas are very high. Most of the exploration works for shale gas there are performed with the use of rigs, whose subassemblies are driven by electrical motors powered by mobile generators driven by diesel engines. The number of aggregates and their total power are selected each time on the basis of power balance of particular technological subassemblies and the emergency generation system. Diesel combustion motors used for powering generators are the only source of dust and gaseous emissions to the air. A mobile technological boiler room fed with oil is another source of emissions in the winter period. For the purpose of evaluating impact of rigs on the air environment in the course of prospecting for shale gas an emission model was worked out with five emission points. Four sources were connected with the operation of combustion motors (each 1257 kW) powering generators, and the fifth one (375 kW) feeding technological boiler room. The results of the tests on the environmental impact on motors and boiler room used during shale gas prospecting on the quality of air have been presented in the paper. The tests were performed with the use of mathematical modeling employing real technological data from existing installations.
    Gaz z formacji łupkowych stanowi alternatywę dla konwencjonalnych źródeł energii. Wydobywany z poszanowaniem wymogów ochrony środowiska oraz w zgodzie z regułami zrównoważonego rozwoju jest elementem bezpieczeństwa energetycznego państwa, wpisuje się w logikę dywersyfikacji źródeł energii oraz stanowi impuls do rozwoju gospodarczego i naukowo-technicznego kraju. Polska należy do krajów, w których z gazem łupkowym wiąże się duże nadzieje. Tutaj proces wiercenia otworów poszukiwawczych za gazem ziemnych w skałach łupkowych w większości przypadków prowadzony jest przy wykorzystaniu urządzeń wiertniczych, w których poszczególne podzespoły napędzane są silnikami elektrycznymi. Jednak źródłem energii elektrycznej są dla nich mobilne zestawy generatorów napędzane silnikami wysokoprężnymi dużej mocy. Ilość agregatów oraz ich sumaryczna moc dobierana jest każdorazowo w oparciu o wykonany bilans mocy poszczególnych podzespołów technologicznych i systemu zasilania awaryjnego. Wysokoprężne silniki spalinowe dużej mocy, wykorzystywane do napędu generatorów prądu, stanowią istotne źródło emisji zanieczyszczeń pyłowo-gazowych do powietrza. Ponadto w okresie zimowym dodatkowym źródłem emisji do powietrza jest mobilna kontenerowa kotłownia technologiczna zasilana olejem opałowym. Dla potrzeb oceny wpływu pracujących urządzeń wiertniczych na jakość powietrza w trakcie prowadzenia prac poszukiwawczych za gazem ziemnym w skałach łupkowych, w stworzonym modelu emisyjnym założono pracę 5 punktowych źródeł emisji zorganizowanej. Cztery źródła są związane z pracą silników spalinowych, każdy o mocy 1257 kW, napędzających generatory, a piąty z pracą kotłowni technologicznej o mocy 375 kW. W artykule przedstawiono wyniki badań wpływu na jakość powietrza silników spalinowych oraz kotłowni wykorzystywanych przy realizacji prac wiertniczych związanych z poszukiwaniem gazu ziemnego w skałach łupkowych. Badania prowadzone były metodą modelowania matematycznego w oparciu o rzeczywiste dane technologiczne pochodzące z obszaru wierceń poszukiwawczych.
    Źródło:
    Problemy Ekorozwoju; 2017, 12, 1; 91-100
    1895-6912
    Pojawia się w:
    Problemy Ekorozwoju
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-45 z 45

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies