Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Wierzbicki, Andrzej." wg kryterium: Autor

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-25 z 67
Tytuł:
Miejsce hipotezy podboju w milenijnym kanonie powstania państwa polskiego
Autorzy:
Wierzbicki, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/689968.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
history of historiography
„the birth of Poland”
the hypothesis of conquest
invasion theory
the thousandth anniversary of the baptism of Poland
historia historiografii
„narodziny Polski”
teoria najazdu
hipoteza podboju
Milenium Chrztu Polski
Opis:
In the years 1960–1966, communist Poland witnessed celebrations held to mark the thousandth anniversary of the rise of the Polish state. In organizing these events, the communist authorities hoped to neutralize the celebrations of the thousandth anniversary of the baptism of Poland, to be held in 1966, as announced by Cardinal Stefan Wyszyński in 1957. For obvious reasons, the question of the role of Christianity and the church organization in the formation of the Polish state was fundamental to the ideological struggle which the communist state waged against the Church. The traditional and well-established interpretation of the creation of the Polish state was based on the opposition between the idea of the state’s ‘self-generated’ and gradual birth on one hand and that of its violent emergence as a result of a foreign invasion and conquest on the other. In approaching the issue from the perspective of the latter variant, the author characterizes the key elements of the millennial interpretation of the creation of the Polish state. Although his focus is essentially on the historiography of the Polish People’s Republic, some attention is also devoted to the Polish historiography in exile.
W intencji komunistycznych władz PRL rocznicowe obchody Tysiąclecia Państwa Polskiego w latach 1960–1966 miały zneutralizować kościelne obchody Milenium Chrztu Polski, zapowiedziane w 1957 r. na rok 1966 przez kardynała Stefana Wyszyńskiego. Kwestią fundamentalną w toczącej się walce ideologicznej z Kościołem była ocena historycznej roli chrześcijaństwa i organizacji kościelnej w formowaniu się polskiej państwowości. Ugruntowany wówczas oficjalny kanon interpretacyjny wyznaczony został przez przeciwstawienie „samorodnych”, ewolucyjnych narodzin państwa polskiego, narodzinom gwałtownym, będącym wynikiem obcego najazdu i podboju. I właśnie spoglądając przez pryzmat tego ostatniego wariantu, autor wyodrębnia i poddaje analizie poszczególne elementy milenijnego kanonu. W centrum jego uwagi znajduje się zdominowana przez marksizm historiografia krajowa, jest jednak również miejsce dla historiografii emigracyjnej.
Źródło:
Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej; 2017, 9
2450-8381
2450-8373
Pojawia się w:
Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wstęp
Autorzy:
Wierzbicki, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/690044.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Źródło:
Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej; 2016, 8
2450-8381
2450-8373
Pojawia się w:
Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dziedziczenie epigenetyczne
Epigenetic inheritance
Autorzy:
Wierzbicki, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1199392.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika
Opis:
Epigenetic inheritance means the maintaining activity of specific loci during cell divisions, without any changes in the DNA sequence. This phenomenon plays an important role in several biological processes including cell development and cellular differentiation. Epigenetic inheritance is based on the structure of chromatin, which determines gene activity and may be maintained even during cell division. Epigenetic inheritance may be actively regulated and its stability is important for its biological function. Probably, epigenetic inheritance may be an important factor in the course of evolution.
Źródło:
Kosmos; 2004, 53, 3-4; 271-280
0023-4249
Pojawia się w:
Kosmos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Etnogeneza i tradycja wynaleziona jako instrumenty legitymizacji władzy w państwach Azji Centralnej
Ethno-Genesis and Invention of Tradition as a Tools of Power Legitimization in States of Central Asia
Autorzy:
Wierzbicki, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1832973.pdf
Data publikacji:
2020-05-14
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
etnogeneza
tradycja wynaleziona
naród rdzenny
legitymizacja
Azja Centralna
ethno-genesis
invention of tradition
ethnic nation
legitimization
Central Asia
Opis:
Celem artykułu jest dowiedzenie, że elity władzy państw Azji Centralnej, których większość członków należy do narodów tytularnych, poszukując źródeł swojej legitymizacji, a także rządzonych przez nich nowych organizmów politycznych, odnajdują je poprzez badania etnogenezy, wyznaczenie paradygmatu narodu rdzennego czy konstruowanie tradycji narodowej. Im dłuższa historia danego narodu i im bardziej jest on „zakorzeniony” w regionie, tym mocniejsze podstawy jego legitymizacji wewnątrzpolitycznej i w stosunkach międzynarodowych w regionie.
The Author tries to prove that power elites of Central Asia’s belonging mostly to titular nations states are looking for sources of their legitimization and the legitimization of new political organisms. They recover it in ethno-genesis, definition of paradigms ethnic nation or inventing of national tradition. The older history of given nation and his rooting in the region, the stronger are the basis of his internal and international legitimization.
Źródło:
Roczniki Nauk Społecznych; 2015, 43, 1; 43-57
0137-4176
Pojawia się w:
Roczniki Nauk Społecznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uwagi na temat „nowych szkół” w historiografii polskiej doby podzaborowej
Autorzy:
Wierzbicki, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2042506.pdf
Data publikacji:
2022-01-14
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
historia historiografii
historiografia polska
szkoła naukowa
szkoły historyczne
krakowska szkoła historyczna
nauka a polityka
history of historiography
Polish historiography at the turn of the nineteenth and twentieth centuries
scientific school
historical schools
Kraków historical school
science and politics
Opis:
Tekst dotyczy dziejów historiografii polskiej w kraju i na emigracji, postrzeganych przez pryzmat współwystępowania różnych, często rywalizujących ze sobą, kierunków, metod, środowisk badawczych, ugrupowań politycznych itp., określanych jako szkoły historyczne. Za najbardziej reprezentatywne dla okresu podzaborowego autor uznał szkoły: naruszewiczowską (od Adama Naruszewicza), lelewelowską (od Joachima Lelewela), krakowską i warszawską.
The text deals with the history of Polish historiography at home and in exile, looked at through the prism of the co-existence of various, often competing with each other, lines, methods, research environments, political groups, etc., defined as ‘historical schools’. In the author’s opinion, the most representative for the partition period are the Adam Naruszewicz’s School (called in Polish: naruszewiczowska), Joachim Lelewel’s School (lelewelowska), Kraków School, and Warsaw School.
Źródło:
Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej; 2022, 13; 51-62
2450-8381
2450-8373
Pojawia się w:
Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Między endo- a egzogenezą państwa polskiego. Polemiki historyków polskich z historiografią niemiecką w czasach II Rzeczypospolitej
Autorzy:
Wierzbicki, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/690002.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
history and politics
the rise of the Polish state
Deutschland und Polen
ideologisation of history
axiological hypothesis and dilemmas
historia i polityka
powstanie państwa polskiego
ideologizacja historii
aksjologiczne hipotezy i rozterki
Opis:
The concept of the Norman origin of the Polish state, in different versions that were given varying political and ideological forms, was formulated by Polish historians in the nineteenth century. However, it was only after Hitler’s rise to power – when some German historians attempted to prove that Mieszko the First was a Norman warrior known by the name Dago and, consequently, that the members of the Piast dynasty were not descended from indigenous Slavic people – that it became the focus of some controversy in Polish historiography. This article presents the Polish-German polemic regarding this topic. Neither the political aspects of the hypothesis in question nor the way in which it was dealt with by German scholars can be given a clear-cut interpretation. The question is still unanswered of why “the historical science in ruin” – as Henryk Olszewski characterised the state of German historiography at the time – did not altogether yield to the pressure (to which the total war was only adding fuel) to use the hypothesis of the Norman founder of the Polish state to its fullest “ideological potential”. The answer to this question and a number of others lies outside this author’s field of expertise; the examination of these issues needs to be left to scholars interested specifically in the history of German historical and political thought. Should the facts referred to in the article be regarded as evidence that, even when in ruin, historiography was able to preserve some enclaves of freedom where it was subjected to no interference by the totalitarian state? Or, perhaps should one link these facts to the ideological ambiguity present in the theory of Prince Dago and his Norman warriors, who were to give rise to the Polish nobility and who, by establishing blood ties with Slavic autochthons, deserved credit for making an organisational and racial contribution to the rise of the Polish state and the Polish nation? How deep were the genetic bonds uniting the Germans and this Slavic nation? Didn’t one, in accepting such a hypothesis, seem to support the view that the German invasion of Poland in 1939 – and the country’s occupation which followed and that involved fighting against the Polish underground movement – was simply an example of fratricidal war?
Jakkolwiek sformułowanej wcześniej, normanistycznej koncepcji genezy państwa polskiego nadawano różne oblicza polityczno-ideowe, to jednak dopiero w okresie międzywojennym poczęła ona budzić zwiększoną czujność polskiej historiografii. Stało się bowiem tak, że właśnie wówczas wśród historyków niemieckich znaleźli się zwolennicy hipotezy, że Mieszko I nie był Słowianinem, lecz wodzem normańskim o imieniu Dago, w związku z czym państwo Piastów przestawało być dziełem słowiańskich autochtonów, a stawało się dziełem germańskich przybyszy z zewnątrz (allochtonów). Artykuł przybliża polsko-niemieckie polemiki na ten temat, zwracając zarazem uwagę, że ideologiczno-polityczne aspekty tezy o germańskich początkach polskiego państwa, podobnie jak i postawa, jaką wobec tych tez zajęła historiografia niemiecka, nie mają jednoznacznej wykładni aksjologicznej.
Źródło:
Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej; 2016, 8
2450-8381
2450-8373
Pojawia się w:
Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wczasy w mieście, czyli przyczynek do historiograficznych „przyczynków” Szymona Askenazego
Autorzy:
Wierzbicki, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/690022.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
historiografia polska
Szymon Askenazy
Polska a Europa
rozbiory Polski
zbrojny czyn niepodległościowy
geneza II Rzeczypospolitej
Polish historiography
Poland and Europe
the partitions of Poland
insurrectionary movement
the genesis of the Second Republic of Poland
Opis:
Artykuł jest próbą wykazania, że myśl historyczna wybitnego przedstawiciela nurtu neoromantyczno-niepodległościowego w historiografii polskiej końca XIX i pierwszych dziesięcioleci XX w., Szymona Askenazego, najwyrazistszy charakter odnajdowała nie w jego dużych dziełach historycznych czy dokonaniach edytorskich, lecz w historiograficznych formach mniejszych, które określał on, bodaj jako jedyny z ówczesnych dziejopisów, mianem „wczasów historycznych”. Co więcej, nierzadko to właśnie w owych „odpoczynkowych” formach pisania historii odnaleźć można najciekawsze wątki konstytuujące jego „całościowe” ujęcie dziejów politycznych Polski i Europy w XVIII i XIX w.
This article aims to show that the historical thought of Szymon Askenazy, a distinguished representative of the neo-romantic school of Polish historiography of the late nineteenth and early twentieth centuries, was most distinctive not in his greatest works or editorial accomplishments, but in the smaller forms to which he referred, probably as one of the first historians, as ‘historical holidays’. The most interesting strands of his interpretation of Polish and European history in the eighteenth and nineteenth centuries are often to be found in these ‘leisure’ forms of writing.
Źródło:
Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej; 2019, 11
2450-8381
2450-8373
Pojawia się w:
Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Słabości sektora innowacyjnego a edukacja w Polsce
The weakness of innovation sector and education in Poland
Autorzy:
Wierzbicki, Andrzej P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/465307.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Komitet Prognoz Polska 2000 Plus PAN
Tematy:
potrójna helisa
finansowanie nauki a sektor innowacyjny
innowacyjność a kreatywność
źródła kreatywności
triple helix
financing of science and innovative sector
innovativeness and creativeness
sources of creativeness
Opis:
Artykuł omawia najpierw pojęcie sektora innowacyjnego i jego rozumienie jako triady, potrójnej helisy, następnie podstawowe przyczyny słabości sektora innowacyjnego w Polsce. Omówione są też zmiany sektora innowacyjnego wniesione przez rewolucje informacyjną, rozróżnienie innowacji przełomowych i powszednich wraz z różnicami dynamiki ich penetracji społecznej, rozróżnienie innowacyjności i kreatywności wraz z różnym pojmowaniem źródeł kreatywności, wreszcie wnioski co do stymulacji kreatywności poprzez kształcenie oraz ogólne wnioski dla Polski.
The paper discusses first the concept of innovation sector and its understanding as a triad, triple helix, then the fundamental reasons for the weakness of innovation sector in Poland. Further discussed are the changes of innovation sector due to informational revolution, the distinction of breakthrough innovations and everyday innovations together with their different dynamics of social penetration, the distinction between innovativeness and creativeness together with diverse understanding of the sources of creativeness, finally conclusions concerning the stimulation of creativeness by education and general conclusions for Poland.
Źródło:
Przyszłość. Świat-Europa-Polska; 2013, 1; 76-84
1895-0949
Pojawia się w:
Przyszłość. Świat-Europa-Polska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
On the Possibility of Prediction
O możliwości prognozowania
Autorzy:
Wierzbicki, Andrzej P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/465355.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Komitet Prognoz Polska 2000 Plus PAN
Tematy:
prediction
quality of prediction
predictability and dangers of technology development
przewidywanie
jakość przewidywania
przewidywalność i niebezpieczeństwa rozwoju techniki
Opis:
In the last 20 years, a fashionable approach to the question of possibility of prediction was to deny it, using neoliberal or postmodernist arguments; recently, however, this fashion ends. This is because this question was considered in the classical, binary logics (possible or not possible, there is no third way) which is not adequate to consider such a complex question; the use of three-valued logics for speaking about future events is well substantiated scientifically, starting with the works of Jan Łukasiewicz (1911). This paper shows that prediction – approximate, often erroneous in details, which corresponds to the third logical value – is nevertheless an indispensable element of civilisation development, and the quality of prediction depends on an intuitive recognition of diverse elements of the predicted process. Historical examples show that such intuition depends from an experience including also the details of predicted process, even if the prediction concerns only general aspects of the process. Moreover, there are many historical examples of so called Kassándra effect: correct predictions in which nobody believes. Therefore, we should doubt the beliefs of part of philosophy of technology that the development of technology is unpredictable. Such believes are based on a wrong assumption (originating form Heidegger, 1954, and Ellul, 1964) that in analysing technology it is possible to abstract from technical details and concentrate on a holistic, social aspects of the development. Another question is the issue of the dangers of contemporary technical development. These dangers do not result from technology proper (creators of technology are members of society and in overwhelming majority construct new tools in the hope that these tools will serve positively in society); these dangers result from the mechanisms of socio-economic utilization of technology. Most dangerous is the accelerating rate of development resulting from the positive feedback between science and technology on one side and the competitive market economy on the other side. This increasing rate of development is related to increasing socio-economic stratification and leads to a destruction of the existing social structure; people adapt with increasing difficulty to the increasing rate of change. There are many examples of the change of social structure, starting with the destruction of the classical proletariat and the formation of a new class of precariat. There exists indications that too large rate of change might lead to a self-destruction of human civilization, hence the fundamental question is not what are limits to growth, but how to limit growth?
W ciągu ostatnich dwudziestu lat modnym stało się zaprzeczenie mozliwości prognozowania, w oparciu o argumenty neoliberalne lub postmodernistyczne. Kwestia możliwości przewidywania jest jednak interpretowana zazwyczaj w logice dwuwartościowej (można lub nie można, nie ma trzeciej drogi), która w zastosowaniu dla tak złożonego zagadnienia jest logiką błędną; stosowanie logiki trójwartościowej dla dyskusji przyszłych zdarzeń jest dobrze uzasadnione naukowo, zaczynając od pracy Jana Łukasiewicza (1911). Artykuł dowodzi, że przewidywanie – przybliżone, często błędne w szczegółach, co stanowi właśnie trzecią wartość logiczną – jest jednak niezbędnym elementem rozwoju cywilizacyjnego, a jakość przewidywania zależy od intuicyjnego ogarnięcia różnych elementów procesu, którego dotyczy przewidywanie. Przykłady historyczne wskazują, że intuicja taka zależy z kolei od doświadczenia obejmującego m.in. szczegóły tego procesu, nawet jeśli przewidywanie ogranicza się tylko do aspektów ogólnych tego procesu. Doświadczenie to powinno obejmować także dane historyczne dotyczące dynamiki dawnych procesów o podobnym charakterze. Znanych jest też szereg historycznych przykładów t.zw. efektu Kasandry, czyli prawidłowych przewidywań, którym niemal nikt nie wierzy. Dlatego też mylne są poglądy części filozofii techniki, że rozwój techniki jest całkowicie nieprzewidywalny. Poglądy takie wynikają m.in. z błędnego założenia (pochodzącego od Heideggera i Ellula), że w przewidywaniu rozwoju techniki wystarczy abstrahować od szczegółów technicznych i skoncentrować się na ogólnospołecznych, holistycznych aspektach tego rozwoju. Odmienną kwestią jest pytanie o najbardziej niebezpieczne aspekty współczesnego rozwoju techniki. Nie tkwią one w samej technice (twórcy techniki są członkami społeczeństwa i w ogromnej większości konstruują nowe narzędzia z myślą, że będą one wykorzystane z pożytkiem dla społeczeństwa), ale w mechanizmach jej społeczno-politycznego wykorzystania. Najbardziej niebezpieczne jest narastające przyspieszenie tempa rozwoju wynikłe z dodatniego sprzężenia zwrotnego pomiędzy nauką a techniką z jednej strony a konkurencyjną gospodarką rynkową z drugiej strony. To narastające tempo rozwoju prowadzi do niszczących zmian struktury społecznej; ludzie coraz trudniej przystosowują się do wielkiego tempa zmian. Są na to liczne przykłady, zaczynając od destrukcji proletariatu oraz formowania się nowej klasy prekariatu. Istnieją przesłanki, by sądzić, że zbyt wielkie tempo wzrostu może prowadzić do samozagłady cywilizacji na Ziemi; zatem głównym pytaniem jest nie jakie są granice wzrostu, ale jak ograniczyć tempo wzrostu?
Źródło:
Przyszłość. Świat-Europa-Polska; 2012, 1; 60-77
1895-0949
Pojawia się w:
Przyszłość. Świat-Europa-Polska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metody identyfikacji zagrożeń przyszłości
Methods of identification of future threats
Autorzy:
Wierzbicki, Andrzej P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/465370.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Komitet Prognoz Polska 2000 Plus PAN
Tematy:
metodologia przewidywania
zagrożenia przyszłości
dziwne milczenie
nowe prawa człowieka
methodology of prediction
future threats
eerie silence
new human rights
Opis:
Artykuł przypomina najpierw podstawowe ustalenia metodologiczne dotyczące możliwości przewidywania oraz charakteru metodologii przewidywania, a następnie koncentruje się na przykładach i metodach przewidywania zagrożeń przyszłości. Jeden z wniosków dotyczy zagrożeń trwałego rozwoju wynikających z narastającej prędkości zmian oraz sposobów im zapobiegania, m.in. poprzez zdefiniowanie nowych praw człowieka po rewolucji informacyjnej.
The paper recalls first fundamental methodological findings concerning the possibility of prediction and the character of methodology of prediction, and then concentrates on examples and methods of predicting future events. One of the conclusions concerns the threats of sustainable development resulting from the growing speed of changes and the ways of counteracting these threats, e.g., by defining new human rights after informational revolution.
Źródło:
Przyszłość. Świat-Europa-Polska; 2012, 2; 57-63
1895-0949
Pojawia się w:
Przyszłość. Świat-Europa-Polska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Research on Systemic Transformation in the Countries of Central Asia
Autorzy:
Bodio, Tadeusz
Wierzbicki, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015711.pdf
Data publikacji:
2020-09-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Research programme
Central Asia
Kazakhstan
Kyrgyzstan
Tajikistan
Turkmenistan
Uzbekistan
political transformation
political tradition
ethnopolitics
velvet revolutions
post-communism
political modernization
Opis:
The article presents the goals, tasks, organization and major stages of implementation of the international programme of research on transformation in the countries Central Asia. The research has been conducted since 1997 by a team of political scientists from the University of Warsaw in cooperation with representatives of other Polish and foreign universities.
Źródło:
Polish Political Science Yearbook; 2020, 3 (49); 111-133
0208-7375
Pojawia się w:
Polish Political Science Yearbook
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-25 z 67

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies