Autor: Szymanska, E. - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Optimization of honey wort fermentation in double mead technology
Autorzy:: Wzorek, W.
Konieczna, E.
Szymanska, K.
Bugajewska, A.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1371654.pdf
Data publikacji:: 1993
Wydawca:: Instytut Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności Polskiej Akademii Nauk w Olsztynie
Tematy:: yeast
mead
Saccharomyces bayanus
double mead
mead technology
honey
Saccharomyces cerevisiae
wort
optimization
fermentation
fermentation condition
sugar content
honey wort
Źródło:: Polish Journal of Food and Nutrition Sciences; 1993, 02, 1; 57-65
1230-0322
2083-6007
Pojawia się w:: Polish Journal of Food and Nutrition Sciences
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Corper level and activity of superoxide dismutase in serum of rat fed protein and energy deficient diet
Poziom miedzi i aktywnosc dyzmutazy ponadtlenkowej w surowicy krwi szczurow karmionych dietami niskobialkowymi i niskokalorycznymi
Autorzy:: Szymanska, E.
Laskowska-Klita, T.
Bertrandt, J.
Klos, A.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1372824.pdf
Data publikacji:: 1995
Wydawca:: Instytut Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności Polskiej Akademii Nauk w Olsztynie
Tematy:: surowica krwi
szczury
zwierzeta laboratoryjne
poziom miedzi
dysmutaza ponadtlenkowa
dieta niskokaloryczna
dieta niskobialkowa
Opis:: Superoxide dismutase activity and the copper level in serum of rats treated with protein deficient or energy restricted diet were measured. Decrease in the copper concentration after 3 months of experiments was found. No influence on enzyme activity was observed in limited nutritional conditions.
Celem pracy było zbadanie wpływu diety niskobiałkowej i niskokalorycznej na zawartość miedzi i aktywność dyzmutazy ponadtlenkowej w surowicy krwi szczura. Badano również wpływ uzupełniania diet witaminami z grupy В (B2, B6, kwas foliowy) na powyższe parametry. Po 90 dniach trwania doświadczenia wykazano znaczny, bo aż 73% spadek zawartości miedzi w surowicy szczurów karmionych dietą ubogobiałkową (Tabela 2). Jedynie suplementacja witaminą B6 lub mieszaniną: B6, B2 i kwasem foliowym powodowały podwyższenie zawartości miedzi w surowicy. Nie zaobserwowano natomiast wpływu diety ubogokalorycznej na zawartość miedzi w surowicy (Tabela 3). Uważa się, że miedź obok cynku będąca kofaktorem dyzmutazy ponadtlenkowej jest ważnym czynnikiem ryzyka w inicjacji i rozwoju chorób sercowo-naczyniowych. W ciągu 90 dni trwania eksperymentu nie zaobserwowano zmian w aktywności dyzmutazy ponadtlenkowej biorącej udział w wymiataniu wolnych rodników tlenowych (Tabela 4 i 5). Z danych literaturowych wiadomo, że w przypadku stosowania diet restrykcyjnych obniżał się poziom wolnych rodniów tlenowych mierzonych metodą peroksyzacji lipidów. Zmniejszona dostępność substratów jakimi są wolne rodniki tlenowe powoduje, że aktywność dyzmutazy ponadtlenkowej nie zmienia się w przypadku stosowania diet niskobiałkowych i niskokalorycznych.
Źródło:: Polish Journal of Food and Nutrition Sciences; 1995, 04, 4; 63-69
1230-0322
2083-6007
Pojawia się w:: Polish Journal of Food and Nutrition Sciences
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Wykorzystanie hydrozelu jonitowego Biona 111 jako podloza ogrodniczego
Autorzy:: Soldatown, V S
Szymanska, M.
Pawlowski, L.
Kloc, E.
Szwed, R.
Matusewicz, V.V.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/800174.pdf
Data publikacji:: 1996
Wydawca:: Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:: wymieniacze jonowe
kielkowanie
kukurydza
uprawa roslin
sztuczne gleby
ogrodnictwo
substrat jonitowy Biona 111
substraty jonitowe
plonowanie
hydrozele
podloza uprawowe
Opis:: Badany hydrożel jonitowy został uzyskany w Instytucie Chemii Fizycznej i Organicznej Biało niskiej Akademii Nauk w Mińsku. Ocenę wykorzystania w/w sorbentu, jako podłoża do upraw ogrodniczych przeprowadzono w Katedrze Fizjologii Roślin AR w Lublinie. W doświadczeniu zastosowano następujące warianty: BIONA 111 w formie standardowej lub sproszkowanej, BIONA jako dodatek do gleby ogrodowej lub torfu torfowiska wysokiego w ilości 0,25: 0,50; 0,75 % obj. Celem było określenie wpływu tych podłoży na wschody, tempo wzrostu, zużycie wody i plonowanie kukurydzy cukrowej. Wykazano, że standardowa forma badanego substratu jest dobrym podłożem do upraw, warunkującym uzyskanie wysokich plonów przy znacznie mniejszym użyciu wody niż w warunkach gleby naturalnej. Wzbogacenie gleby w formę standardową badanego hydrożelu wpłynęło na proporcjonalny wzrost plonu do ilości dodanego substratu. Sproszkowany substrat stosowany jako podłoże lub jako dodatek do gleby, wyraźnie przyspieszał wschody, a uzyskane plony były proporcjonalne.
Parallel investigation of fertility of standard garden soil with ion exchange substrate BIONA 111, as well as mixtures in different proportions has been done. The ion exchange substrate was a mixture of ion exchange resins saturated in certain proportions with the complete set of biogenic ions. It has been shown that the productivity of the ion exchange substrate in a 6 week vegetation period was 900 g of the green biomass as compared to 30 g per kilogram of the dry substrate. The productivity linearly depends on the mass fraction of the ion exchange substrate in the mixtures with the garden soil. As follows from this dependence addition of 1 % of the ion exchange substrate to completely depleted soil, barren sand is sufficient for starting vegetation. Addition of different ionic forms of ion exchange resin (K⁺, Ca²⁺ + Mg²⁺ + K⁺, NO₃⁻, NO₃⁻ + H₂PO₄²⁻ + SO₄²⁻ ) causes pronounced positive effects on soil productivity though less significant than those of the ion exchange substrate. It has been shown that addition of the ion exchange substrates can be an efficiant means for remediation of destroyed soils and fruitless rocks.
Źródło:: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 1996, 429; 279-285
0084-5477
Pojawia się w:: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Ion exchange substrate Biona-111 as an Efficient measure of barren grounds fertilization and soils improvement
Zastosowanie substratu jonitowego Biona-111 do uzyzniania nieurodzajnych gruntow i gleb
Autorzy:: Soldatov, V S
Pawlowski, L
Szymanska, M
Matusevich, V
Chomczynska, M
Kloc, E
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/796681.pdf
Data publikacji:: 1998
Wydawca:: Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:: kupkowka pospolita
uprawa roslin
ogrodnictwo
substrat jonitowy Biona 111
plony
wegetacja
podloza jonitowe
podloza uprawowe
Opis:: The effect of 1-10 volume percent addition of ion exchange substrate Biona to the purified sand and a garden soil on the growth of Dactylis glomerata L. Was studied under laboratory conditions. The addition of ion exchange substrate strongly improves the plant growth; the addition of 1% by volume brings the sand to the productivity of garden soil. The same addition to the garden soil improves its productivity significantly. The further improvement (by factor 1.5-2) was observed at mutual addition of the BIONA, fruitless peat and perlite (1% by volume each). It is concluded that the addition of small amount of ion exchange substrate BIONA (1-2% by volume) is an efficient mean for fertilization of barren grounds and soils.
W pracy przedstawiono wyniki badań nad wpływem substratu jonitowego BIONA-111® jako składnika wprowadzonego do nieurodzajnych podłoży, na przebieg wegetacji i plon kupkówki pospolitej (Dactylis glomerata L.) Jednoprocentowy (objętościowy) dodatek substratu jonitowego BIONA-111® do piasku korzystnie wpłynął na plon kupkówki, który był porównywalny do plonu uzyskiwanego na glebie ogrodowej. Wprowadzenie substratu do gleby ogrodowej spowodowało również istotne zwiększenie plonu badanego gatunku. Dalszy wzrost produktywności roślin był obserwowany przy jednoczesnym wprowadzeniu do gleby ogrodowej: torfu, perlitu i substratu jonitowego (w ilości 1% v/v - każdy). Wyniki badań pozwoliły stwierdzić, że dodatek małej ilości substratu jonitowego (1-2% v/v) jest skutecznym środkiem użyźniającym nieurodzajne grunty i gleby.
Źródło:: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 1998, 461; 425-436
0084-5477
Pojawia się w:: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Właściwości użytkowe wysokoamylopektynowej skrobi ziemniaczanej oraz preparatów z niej wytworzonych
Autorzy:: Walkowski, A.
Lewandowicz, G.
Balcerek, W.
Szymanska, G.
Voelkel, E.
Krzyzaniak, W.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/795298.pdf
Data publikacji:: 2004
Wydawca:: Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Opis:: Celem pracy było porównanie właściwości funkcjonalnych skrobi ziemniaczanej o standardowej zawartości amylozy oraz jej odmiany zawierającej wyłącznie amylopektynę. Naturalne skrobie ziemniaczane charakteryzowano przez określenie: rozkładu wielkości granulek, przebiegu kleikowania, właściwości reologicznych, struktury krystalicznej i mikroskopowej. Przeprowadzono także podstawową analizę chemiczną porównywanych skrobi. Na bazie skrobi wysokoamylopektynowej wykonano szereg skrobi modyfikowanych i porównano ich właściwości reologiczne i użytkowe z odpowiednimi preparatami handlowymi. Stwierdzono, że wysokoamylopektynowa skrobia ziemniaczana różni się w niewielkim stopniu od standardowej składem chemicznym, strukturą krystaliczną i rozkładem wielkości granulek. Zaobserwowano natomiast niezwykle istotne różnice właściwości reologicznych. W badaniach mikroskopowych potwierdzono brak frakcji amylozowej w skrobi wysokomylopektynowej oraz jej łatwiejsze rozpuszczanie w stosunku do standardowego odpowiednika. Porównanie właściwości reologicznych badanych preparatów pozwala na zarekomendowanie stosowania wysokoamylopektynowej skrobi ziemniaczanej do kleju do tektury falistej.
The aim of the work was the comparison of the usability of standard and high-amylopectin potato starch. Native starches were characterised by the determination of: granule size distribution, pasting and rheological properties, crystallinity and microstructure. A proximate chemical analysis of the investigated starches was carried out as well. Modified starches were manufactured in the laboratory using high amylopectin starch as a raw material. Their rheological properties and usability were examined in comparison with the counterparts produced by Polish potato industry using standard potato starch as a raw material. It was found that the standard and high-amylopectin potato starches revealed the same granule size composition, crystal structure and contained almost the same amounts of protein, fat and ash. However, high differences in pasting and rheological properties were found. Microscopic investigations confirmed the lack of amylose fraction in the high-amylopectin starch as well as their better solubility in water as compared to the standard starch. The examination of reheological properties and usability of modified starches done with the high amylopectin starch as a raw material make allows the recommendation of this starch for the production of corrugated board adhesive.
Źródło:: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 2004, 500
0084-5477
Pojawia się w:: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Brom
Bromine
Autorzy:: Szymańska, J.A.
Bruchajzer, E.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/137272.pdf
Data publikacji:: 2006
Wydawca:: Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:: brom
działanie drażniące
oczy
skóra
układ oddechowy
NDS
NDSCh
bromie
iritation
eyes
skin
mucous membranes
Opis:: Brom jest brązowoczerwoną, dymiącą cieczą o ostrym, charakterystycznym zapachu. Na skalę przemysłową otrzymuje się go przez działanie silnych utleniaczy na bromki. Brom stosuje się m.in. do: syntezy barwników, środków wybielających, związków zmniejszających palność, produkcji farb, atramentów, związków stosowanych w fotografice, substancji do produkcji gazów bojowych i farmaceutyków. Narażenie przemysłowe na pary bromu może występować podczas produkcji i stosowania związków zawierających brom m.in. w rolnictwie, podczas dezynfekcji oraz w przemyśle chemicznym. Zatrucia ostre ludzi bromem zdarzały się tylko w czasie awarii lub wypadków podczas pracy. Narażenie na działanie bromu o stężeniu 6500 mg/m3 powoduje gwałtowną śmierć ludzi. Najwięcej danych o skutkach przewlekłego narażenia na pary bromu pochodzą z obserwacji poczynionych u ludzi narażonych inhalacyjnie w środowisku pracy. W czasie przemysłowego narażenia na pary bromu o stężeniu 0,5 mg/m3 nie obserwowano żadnego skutku działania bromu na organizm człowieka. Przyjmuje się, że maksymalne stężenia, na jakie mogą być narażeni ludzie w środowisku pracy wynoszą 0,65 ÷ 1 mg/m3 (0,1 ÷ 0,15 ppm). Brom o stężeniu 1 mg/m3 w powietrzu może powodować nieznaczne podrażnienie oczu (łzawienie). Praca w narażeniu na brom o większym stężeniu może objawy działania drażniącego nasilać i prowadzić do ciężkich napadów duszności. Badania epidemiologiczne zatruć bromem pochodzą z obserwacji poczynionych po jednorazowym narażeniu około 25 000 ludzi, które było wynikiem awarii w zakładzie chemicznym w Genewie. Skutki działania toksycznego bromu stwierdzono jednak tylko u 91 osób. Objawy te obserwowano po narażeniu na brom o stężeniu 1,3 ÷ 3,25 mg/m3 w powietrzu. Dane eksperymentalne na temat toksyczności par bromu są ograniczone i pochodzą zwykle sprzed ponad 100 lat. Wartość CL50 dla myszy i szczurów wynosi 1100 ÷ 4875 mg/m3 w zależności od czasu narażenia. W dostępnym piśmiennictwie nie ma danych o odległych skutkach działania par bromu. Brom wchłania się przez płuca, układ pokarmowy i skórę. W warunkach środowiska pracy największe znaczenie ma narażenie inhalacyjne, zaś dla populacji generalnej – pobranie związku z dietą. T1/2 dla bromu w surowicy wynosi 12 ÷ 14 dni. Brom gromadzi się w tkankach w postaci bromków i jest z nich wydalany wolno. Mechanizm działania toksycznego par bromu jest związany z jego przemianą w bromowodór lub wypieraniem innych halogenów z połączeń w związkach endogennych. Z wieloletnich obserwacji wynika, że podczas narażenia ludzi na brom o stężeniu poniżej 0,7 mg/m3 (0,1 ppm) nie stwierdzano skutków jego działania toksycznego. Wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) obowiązująca w Polsce od 1998 r. również wynosi 0,7 mg/m3 (0,1 ppm). Na podstawie danych z piśmiennictwa i informacji o braku przekroczeń normy w Polsce, proponujemy pozostać przy obecnie obowiązującej wartości NDS bromu. Wartość OEL równa 0,7 mg/m3 obowiązuje także w państwach Unii Europejskiej. Proponujemy przyjąć stężenie 1,4 mg/m3 za wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) bromu.
Bromine (CAS Register No. 7726-95-6) is a brown or red liquid with a characteristic odour. Bromine is mainly used in the manufacture of dyes, inks, flame retardants, pharmaceuticals and chemical warfare agents. Occupational exposure to bromine may occur during the production and the application of bromine compounds and during other industrial activities.
Źródło:: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2006, 2 (48); 31-49
1231-868X
Pojawia się w:: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Synteza cytrynianow i acetylowanych cytrynianow skrobiowych na bazie skrobi ziemniaczanej, kukurydzianej, pszennej i tapiokowej w zawiesinie wodnej
Autorzy:: Walkowski, A
Szymanska, G
Voelkel, E
Olesienkiewicz, A
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/796879.pdf
Data publikacji:: 2006
Wydawca:: Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:: cytryniany skrobiowe
zawiesina wodna
skrobia kukurydziana
skrobia ziemniaczana
cytrynian skrobiowy acetylowany
skrobia pszenna
skrobia tapiokowa
otrzymywanie
sodium citrate
maize starch
corn starch
potato starch
acetylated starch
wheat starch
tapioca starch
production
Opis:: The study aimed at developing the new method of synthesis of distarch citrates and acetylated distarch citrates from various botanical starch. The method was adapted to instalations existing in Polish potato processing plants. Analysis of the starch modificates showed that from the application view point the best rheological and textural parameters reveal distarch citrate and acetylated distarch citrate from potato starch.
W publikacji przedstawiono metodę otrzymywania cytrynianów diskrobiowych i acetylowanych cytrynianów diskrobiowych na bazie skrobi o różnym pochodzeniu botanicznym. Technologia ta może być łatwo wdrożona w krajowych zakładach przetwórstwa skrobiowego na istniejących instalacjach przemysłowych. Badania otrzymanych modyfikatów wykazały, że z aplikacyjnego punktu widzenia, najlepsze parametry reologiczne i texturotwórcze posiadały cytryniany diskrobiowe i acetylowane cytryniany diskrobiowe otrzymane ze zwykłej skrobi ziemniaczanej.
Źródło:: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 2006, 511, 2; 665-673
0084-5477
Pojawia się w:: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Wpływ rozszerzenia UE na rynek wieprzowiny w Polsce
Influence of the EU enlargement on the pork market in Poland
Autorzy:: Szymanska, E.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/573843.pdf
Data publikacji:: 2006
Wydawca:: Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Opis:: Celem badań było określenie zmian na rynku trzody chlewnej w Polsce po rozszerzeniu UE. Badania wykazały, że w Polsce występuje powolny proces koncentracji produkcji, który uwidacznia się w powiększaniu dużych stad. Po rozszerzeniu UE wzrósł udział krajów unijnych w polskim handlu zagranicznym wieprzowiną. Zmieniły się formy interwencji na rynku trzody chlewnej. Podstawą wsparcia stało się dotowanie eksportu oraz prywatnego przechowywania wieprzowiny. Po akcesji Polski do UE odnotowano zmiany cen skupu trzody chlewnej. Początkowo w 2004 roku były one wysokie, ale już na początku 2006 roku należały do najniższych w UE. Objęcie Polski Wspólną Polityka Rolną sprzyja wzrostowi produkcji żywca wieprzowego i prowadzi do powstania nadwyżki eksportowej. W celu jej sprzedaży konieczne są działania promocyjne oraz poszukiwanie nowych rynków zbytu.
The aim of research was to specify changes in the pigs market in Poland after the EU extension. Research shows that a slow process of concentration of production takes place in Poland, which is revealed by an increase in number of big herds. Participation of member countries in the Polish foreign trade in pork has grown after the extension of EU. Forms of interventions have been changed in the pig market. Subsidizing of export and private storage of pork has become the base of support. Price changes in pig purchases after the Polish accession to EU have been noticed. The prices were high initially in 2004, but they belonged to lowest in Europe already at the beginning of 2006. Accession and including Poland into CAP promote pork production and leads to creation of export surplus. Promotional operations seeking new markets are indispensable for its sale.
Źródło:: Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Problemy Rolnictwa Światowego; 2006, 15
2081-6960
Pojawia się w:: Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Problemy Rolnictwa Światowego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Eter diizopropylowy
Diisopropyl ether
Autorzy:: Szymańska, J. A
Bruchajzer, E.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/137983.pdf
Data publikacji:: 2007
Wydawca:: Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:: eter diizopropylowy
działanie drażniące
układ oddechowy
NDS
NDSCh
diisopropyl ether
irritation
mucous membranes
MAC (TWA)
MAC (STEL)
Opis:: Eter diizopropylowy jest cieczą o lekko ostrym zapachu. Otrzymuje się go w wyniku reakcji kwasu siarkowego z alkoholem izopropylowym. Stosowany jest jako rozpuszczalnik tłuszczów, olejów, wosków, żywic, gum, etylocelulozy, farb, lakierów oraz jako dodatek do paliw. Narażenie na eter diizopropylowy występuje w przemyśle chemicznym (tworzyw sztucznych, gumowym), kosmetycznym, farmaceutycznym. Eter diizopropylowy jest związkiem o bardzo małej toksyczności ostrej: DL50 dla zwierząt laboratoryjnych (po podaniu dożołądkowym) wynosi 4600÷11600 mg/kg, zaś CL50 – 121 000÷162 000 mg/m3. Śmierć zwierząt – poprzedzona typowymi objawami znieczulenia ogólnego – spowodowana była porażeniem układu oddechowego. Jednorazowe, krótkotrwałe narażenie inhalacyjne ludzi na eter diizopropylowy o stężeniach 1250÷2100 mg/m3 nie powodowało niekorzystnych zmian, zaś narażenie na stężenie 3350 mg/m3 wywołało działanie drażniące na błony śluzowe oczu, nosa i gardła. Po wielokrotnym (20-dniowym) narażeniu inhalacyjnym świnek morskich, królików i małp na eter di izopropylowy o stężeniach 4400÷13 000 mg/m3 nie obserwowano objawów działania toksycznego związku. Zwiększenie stężenia do 41700 mg/m3 (z jednoczesnym skróceniem czasu narażenia do 1 h/dzień) powodowało u małpy zmiany w obrazie krwi, podniecenie, a następnie objawy działania depresyjnego na ośrodkowy układ nerwowy (OUN). Stężenie 41 700 mg/m3 dla małpy przyjęto za wartość LOAEL, zaś dla królików i świnki morskiej – za wartość NOAEL. Po wielokrotnym (10-dniowym) narażeniu królików na eter diizopropylowy o stężeniu 12 5000 mg/m3 zanotowano krótkotrwałe znieczulenie, sinicę, spadek masy ciała i zmiany w obrazie krwi. Te same warunki narażenia u małpy powodowały po 20-30 minutach znieczulenie ogólne, powolny i nieregularny oddech oraz zmiany w obrazie krwi. Podprzewlekłe (90-dniowe), inhalacyjne narażenie szczurów na eter diizopropylowy o stężeniu 2100 mg/m3 nie powodowało żadnych zmian. Narażenie zwierząt na substancję o stężeniu 14 900 mg/m3 wywołało tylko wzrost masy wątroby i nerek u samców, zaś po zwiększeniu stężenia do 32 600 mg/m3 podobne efekty zanotowano u samic. Eter diizopropylowy nie wykazywał działania mutagennego, klastogennego i rakotwórczego. Nie działał także embriotoksycznie, teratogennie i nie wpływał na rozrodczość. Eter diizopropylowy jest bardzo szybko wchłaniany przez płuca lub przewód pokarmowy (po połknięciu) do krwi. Większość eteru diizopropylowego jest wydalana w postaci niezmienionej przez płuca z powietrzem wydychanym. Mechanizm toksycznego działania eteru diizopropylowego może być podobny do działania eteru dietylowego i może być związany z depresyjnym wpływem na OUN, co w krańcowych przypadkach prowadzi do śmierci spowodowanej zahamowaniem czynności ośrodka oddechowego w mózgu. W dostępnym piśmiennictwie nie znaleziono informacji na temat działania łącznego eteru diizopropylowego z innymi związkami. Po analizie danych literaturowych, a także z uwagi na ograniczone dane na temat toksycznego działania eteru diizopropylowego na ludzi oraz brak doniesień o niekorzystnych skutkach związanych z przekroczeniem obowiązujących w Polsce normatywów higienicznych (a właściwie niewystępowanie takich przekroczeń), proponujemy pozostać przy obowiązującej wartości NDS, która wynosi 1000 mg/m3. Istniejące dane nie dają podstaw do określenia wartości NDSCh i DSB eteru diizopropylowego.
Diisopropyl ether (CAS No 108-20-3) is a liquid with a characteristic odour. This substance is used as a solvent for oils, fats, waxes, resins, dyes and paints. It is used to produce varnishes, inks, in synthesis of fuels, cosmetics and pharmaceuticals. In animals diisopropyl ether is characterized by low acute toxicity: oral LD50 values in rats ranged from 4600 to 11600 mg/kg, and LC50 from 121000 to 162000 mg/m3. Death was due to respiratory failure caused by depressant action. Acute exposure of human to diisopropyl ether at a concentration of 3350 mg/m3 reported irritation of the eyes and nose. After repeated 20-day exposure of animals to diisopropyl ether at concentrations between 4000 and 13000 mg/m3 there were no toxic effects. Monkeys exposed repeatedly (20 days, 1 h daily) at a vapor concentration of 41700 mg/m3 exhibited intoxication and depression of the central nervous system. This concentration is LOAEL for monkeys and NOAEL for rabbits and guinea pigs. 90-day exposure of rats to diisopropyl ether at a concentration of 14900 mg/m3 caused an increase in liver and kidney weight in males. These effects in females were noted at a concentration of 32600 mg/m3. Diisopropyl ether did not display mutagenic, clastogenic and cancerogenic effects. There was no evidence of fetotoxic anf teratogenic effects. Diisopropyl ether is rapidly absorbed by the blood from the lungs or the gastrointestinal tract. A major portion of a dose is eliminated through the lungs. Experimental data suggest that there is no basis for the verification of the MAC value (1000 mg/m3) for diisopropyl ether. No STEL and BEI values have been proposed.
Źródło:: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2007, 1 (51); 39-55
1231-868X
Pojawia się w:: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Nikotyna
Nicotine
Autorzy:: Szymańska, J.
Frydrych, B.
Bruchajzer, E.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/137854.pdf
Data publikacji:: 2007
Wydawca:: Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:: nikotyna
toksyczność
NDS
nicotine
toxicity
MAC-value
Opis:: Nikotyna jest bezbarwną, bezwonną i oleistą cieczą otrzymywaną z liści tytoniu przez destylację z parą wodną w środowisku zasadowym i ekstrakcję eterem. Największe zużycie nikotyny jest związane z produkcją wyrobów tytoniowych, a także z produkcją środków, których zażywanie ma na celu odzwyczajenie się od palenia. Nikotyna jest składnikiem niektórych pestycydów. Narażenie zawodowe na nikotynę możliwe jest przy produkcji i suszeniu tytoniu. Zatrucia śmiertelne zdarzały się w latach 20. i 30. XX w. w trakcie opryskiwania roślin preparatami z nikotyną. Obecnie w Polsce tylko 8 osób było narażonych na nikotynę o stężeniu w powietrzu przekraczającym wartość NDS, tj. 0,5 mg/m3 (dane z 2002 r.). Do śmiertelnego zatrucia zawodowego nikotyną dochodzi bardzo rzadko. Objawami ostrego zatrucia małymi dawkami nikotyny są: pobudzenie oddechu, nudności, wymioty, bóle i zawroty głowy, biegunka, częstoskurcz, wzrost ciśnienia krwi oraz pocenie i ślinienie się. Po dużych dawkach nikotyny stwierdzono ponadto pieczenie w jamie ustnej, gardle i żołądku. Później następowało wyczerpanie, drgawki, osłabienie czynności oddechowej, zaburzenie rytmu serca oraz zaburzenia koordynacji ruchowej i śpiączka. Śmierć może wtedy nastąpić w czasie od 5 min do 4 h. Zatrucia przewlekłe nikotyną prowadzą do zaburzeń układu krążenia. Zmiany naczyniowe sprzyjają powstawaniu dusznicy bolesnej oraz zawałom serca, a także powodują: osłabienie pamięci, zwolnienie procesów psychicznych i koordynacji myśli, brak energii oraz ogólne wyczerpanie. Obserwuje się również zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego. Nikotyna jest związkiem, który powoduje uzależnienie fizyczne i psychiczne. W dostępnym piśmiennictwie nie znaleziono danych epidemiologicznych dotyczących zawodowego narażenia na nikotynę w postaci czystej. Nikotyna jest substancją o dużej toksyczności ostrej dla zwierząt – po podaniu dożołądkowym wartość DL50 mieści się w granicach 3,34 ÷ 188 mg/kg masy ciała. Informacje na temat toksyczności nikotyny wskazują na jej wielokierunkowe działanie. Narażenie drogą pokarmową szczurów na dawkę 1 mg/kg/dzień nikotynę przez 9 dni nie spowodowało żadnych zmian. Podobnie żadnych skutków nie zanotowano po podawaniu nikotyny szczurom w dawce 1,14 mg/kg/dzień przez 34 tygodnie. Dawka czterokrotnie większa powodowała wzrost aktywności niektórych enzymów w sercu szczurów narażonych przez 34 tygodnie. Podobna dawka podawana przez 9 dni wywoływała zmiany w zapisie EEG. Narażenie szczurów na nikotynę w dawce 3,5 mg/kg/dzień przez 90 dni oraz na nikotynę w dawce 12,5 mg/kg/dzień przez 28 dni (dawka skumulowana wynosiła odpowiednio: 315 lub 350 mg/kg) powodowało u zwierząt zaburzenia w gospodarce lipidowej i węglowodanowej. Z obserwacji zależności efektu toksycznego od wielkości narażenia po podaniu dożołądkowym nikotyny można przyjąć za wartość NOAEL dawkę 1,14 mg/kg/dzień, a za wartość LOAEL dawkę 4,56 mg/kg/dzień. Nikotyna nie wykazuje działania mutagennego, ale jest jednak genotoksyczna (wymiana chromatyd siostrzanych i aberracje chromosomowe) oraz fetotoksyczna. Udowodnione działanie rakotwórcze wykazują nitrozoaminy – związki powstające w wyniku palenia się tytoniu (NNN i NNK). Nikotyna dobrze wchłania się przez drogi oddechowe, przewód pokarmowy i skórę. Największe stężenia nikotyny stwierdzono w mózgu, nerkach, błonie śluzowej żołądka, rdzeniu nadnerczy, błonie śluzowej nosa i śliniankach. Nikotyna wiąże się z białkami osocza w 5 20% i przenika przez łożysko oraz do mleka matek karmiących. W trakcie metabolizmu nikotyna może ulegać: C-oksydacji, demetylacji połączonej z C-oksydacją, N-oksydacji oraz N-metylacji. Jej głównymi metabolitami są: kotynina i nikotyno-1’-N-tlenek. Nikotyna i jej metabolity są szybko wydalane przez nerki. Mechanizm działania nikotyny jest wypadkową aktywacji cholinergicznych receptorów nikotynowych powodujących pobudzenie komórek nerwowych i desensytyzacji powodującej zablokowanie przekaźnictwa sympatycznego. Działania obwodowe wywołane małymi dawkami nikotyny są wynikiem pobudzenia zwojów autonomicznych i obwodowych receptorów czuciowych, głównie w sercu i płucach. Pobudzenie tych receptorów wywołuje częstoskurcz, zwiększenie wyrzutu serca, wzrost ciśnienia tętniczego, zmniejszenie perystaltyki przewodu pokarmowego i pocenie się. Najbardziej rozpowszechnionym wśród ludzi przykładem działania łącznego nikotyny z innymi związkami jest palenie papierosów, w których – oprócz nikotyny – znajdują się setki innych substancji. Jednoczesnemu narażeniu szczurów na nikotynę i etanol towarzyszyło znaczące zmniejszenie ich płodności oraz zaburzenie reakcji immunologicznych u potomstwa. Nikotyna nasila hepatotoksyczne działanie CCl4. Na podstawie danych literaturowych przyjęto dawkę 1,14 mg/kg/dzień (po której nie zaobserwowano żadnych szkodliwych skutków) za wartość NOAEL nikotyny, zaś dawkę 4,56 mg/kg/dzień – za jej wartość LOAEL Po analizie danych literaturowych i wykonanych obliczeniach pozostano przy obowiązującej w Polsce wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) nikotyny wynoszącej 0,5 mg/m3 z oznaczeniami związku literami „Sk” i „Ft”. W dostępnym piśmiennictwie nie znaleziono informacji uzasadniających wyznaczenie dla nikotyny wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh).
Nicotine is an oily, colourless and odourless liquid obtained from leaves of tobacco plants. The most widespread use of nicotine is in tobacco as well as in remedies for nicotine abuse. Nicotine is a component of certain pesticides. Occupational exposure to nicotine is possible during its production and the tobacco drying process. To date only 8 people have been exposed in Poland to nicotine concentration in the air exceeding the TWA value which is 0.5 mg/m3 (data from 2002). Deadly occupational nicotine intoxication is very rare. The symptoms of severe nicotine intoxication with its small doses are: increased breath stimulation, nausea, vomitting, headache and vertigo, diarrhea, tachycardia, high blood pressure as well as sweating and excessive saliva production. After the administration of high doses of nicotine the following symptoms occured: burning sensations in the oral cavity, throat and stomach, fatigue, palpitations, weakening of the respiratory functions, disturbances of cardiac rhythm, dizziness, weakness, lack of coordination and coma. Death can then occur within 5 minutes up to 4 hours. Chronic nicotine intoxication leads to disturbances in the circulatory system. Vascular changes may lead to angina pectoris and heart attacks; they also cause: a weakening of memory, a slowdown of physical processes and thought coordination, lack of energy and exhaustion. Disturbances in the digestive system may also occur. Nicotine causes both physical and mental abuse. No epidemiological data was found concerning occupational exposure to nicotine in pure form. Nicotine is a substance of high acute toxicity to animals. After intragastrical administration the LD50 value is between 3.34 ÷ 188 mg/kg of body weight. Information concerning toxicity of nicotine indicates its multidirectional influence. Exposure of rats at oral doses (1 mg/kg/day, 9 days or 1.14 mg/kg/day, 34 weeks) caused no changes. When fourfold higher doses were administered to rats, after 34 weeks they caused an increase in the activity of certain enzymes in the heart, and the EEG changed after 9 days. Exposure to nicotine for 28 and 90 days (the accumulated dose was 350 or 315 mg/kg respectively) caused a disturbances in lipid and carbohydrate metabolism. Nicotine has no mutagenic potential, yet it is genotoxic (sister chromatid exchanges and chromosomal aberrations) as well as fetotoxic. Nitrosoamines (compounds produced due to tobacco smoking) have proved to show carcinogenic potential. Nicotine is well absorbed via respiratory tracts, the alimentary canal and the skin. The highest concentrations were detected in the brain, kidneys, stomach mucosa, adrenal medulla, nasal mucosa and salivary glands. Nicotine binds with plasma proteins in 5 - 20%. It penetrates through placenta and gets to the milk of nursing mothers. During metabolism nicotine can undergo: C-oxidation, demethylation with z C-oxidation, N-oxidation and N-methylation. Nicotine’s core metabolites are: cotinine and nicotine-1’-N-oxide. Nicotine and its metabolites are rapidly discharged by the kidneys. Smoking cigarettes is the most common example of nicotine activity together with many other compounds. In addition to nicotine, they include hundreds of other substances. Rats simultaneously exposured to ethanol and nicotine have shown impaired fertility and disturbance of immunological reactions occured in the offspring. Nicotine increases the hepatotoxic activeness of CCl4. Basing on the literature data 1.14 mg/kg/day has been accepted as a NOAEL value of nicotine (no negative results have been observed) whereas 4.56 mg/kg/day has been taken as its LOAEL value. After an analysis of published data and after conducting necessary calculations the MAC of nicotine in Poland remains unchanged: 0.5 mg/m3 with ‘Sk’ and ‘Ft’ compound symbols.
Źródło:: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2007, 2 (52); 121-154
1231-868X
Pojawia się w:: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Opłacalność produkcji żywca wieprzowego w Polsce po integracji z UE
Profitability of pig breeding in Poland after integration with the EU
Autorzy:: Szymanska, E.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/572235.pdf
Data publikacji:: 2007
Wydawca:: Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Opis:: The aim of the research was to estimate the changes in profitability of production of pigs for slaughter. The analysis included data from GUS (Central Statistical Office) and IERiGŻ (Institute of Agricultural Economics and Food Economy), as well as information from farms in Wielkopolska province that produced hundred or more porkers yearly and conducted accountancy within the Polish FADN system in the 2004. The profitability of production of pigs for slaughter is influenced primarily by the purchase prices of pigs and fodder costs. Polish accession to the EU has not stopped changes in the conditions in the market of pork meat. During periods of adverse conditions most breeders do not undertake any actions, but some farmers prolong the feeding period or decrease the size of sow herds. In order to stabilize prices in the pig market the introduction of system solutions and new outlet markets are being sought.
Celem badań było określenie zmian w opłacalności produkcji żywca wieprzowego w Polsce po integracji z UE. W analizie wykorzystano dane GUS, IERiGŻ oraz informacje z gospodarstw w Wielkopolsce, które produkowały 100 i więcej tuczników rocznie oraz prowadziły rachunkowość w ramach polskiego FADN. Z badań wynika, że na opłacalność produkcji żywca wieprzowego wpływają głownie ceny skupu trzody chlewnej oraz koszty pasz. Przystąpienie Polski do UE nie zlikwidowało zmian koniunkturalnych na rynku wieprzowiny. W okresie dekoniunktury większość producentów żywca wieprzowego nie podejmuje żadnych działań, ale część rolników przedłuża okres tuczu albo zmniejsza stada loch. W celu stabilizacji cen na rynku trzody chlewnej dąży się do wprowadzenia rozwiązań systemowych i poszukuje się nowych rynków zbytu.
Źródło:: Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Problemy Rolnictwa Światowego; 2007, 02(17)
2081-6960
Pojawia się w:: Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Problemy Rolnictwa Światowego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: Współpraca Instytutu Obróbki Plastycznej i Politechniki Poznańskiej z gospodarką Wielkopolski w ramach projektu pt. "Sieć współpracy sektora badawczo-rozwojowego i przedsiębiorstw w dziedzinie obróbki plastycznej"
Collaboration of the Metal Forming Institute and Poznan University of Technology with the economy of Wielkopolska within the project entitled The co-operation network of the research and development sector and enterprises in the field of metal forming
Autorzy:: Szymańska, E.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/211656.pdf
Data publikacji:: 2007
Wydawca:: Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Obróbki Plastycznej
Tematy:: jednostka badawczo-rozwojowa
przedsiębiorstwo produkcyjne
współpraca
projekt
sieć
research and development unit
manufacturing enterprise
co-operation
project
network
Opis:: W artykule przedstawiono założenia oraz przebieg realizacji projektu pt. "Sieć współpracy sektora badawczo-rozwojowego i przedsiębiorstw w dziedzinie obróbki plastycznej" w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego lata 2004 - 2006, Priorytet 2 - "Wzmocnienie zasobów ludzkich w regionach", Działanie 2.6 - "Regionalne Strategie Innowacyjne i transfer wiedzy". Projekt realizowany jest przez Instytut Obróbki Plastycznej i Politechnikę Poznańską, a finansowany w 75% z Europejskiego Funduszu Społecznego i w 25% z krajowych środków publicznych. W przedsięwzięciach projektu uczestniczą przedsiębiorstwa regionu Wielkopolski stosujące technologie obróbki plastycznej lub eksploatujące, produkujące oraz zajmujące się dystrybucją maszyn, urządzeń i narzędzi do obróbki plastycznej. Przedstawiono pierwsze doświadczenia ze współpracy Instytutu i Politechniki z przedsiębiorstwami w ramach sieci oraz wnioski dotyczące dalszego ich współdziałania.
The paper presents the assumptions and realization of the project, "The co-operation network of the research and development sector and enterprises in the field of metal forming" within the Integrated Operational Program of Regional Development 2004-2006, Priority 2, Reinforcement of Human Resources in Regions, Action 2.6, Regional Innovation Strategies and transfer of knowledge. The project is realized by The Metal Forming Institute and the Poznan University of Technology and financed by European Social Fund (75%) and from the domestic public resources. The participants of the project undertakings are enterprises of Wielkopolska region applying metal forming technologies or dealing with metal forming machines, devices and tools. The first experiences of the co-operation of the Institute and the University of Technology with enterprises within the network are presented as well as conclusions concerning their further co-operation.
Źródło:: Obróbka Plastyczna Metali; 2007, 18, 2; 53-59
0867-2628
Pojawia się w:: Obróbka Plastyczna Metali
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Dochodowość gospodarstw trzodowych o różnych systemach produkcyjnych w Polsce po integracji z UE
Profitability of pig farms characterized by different production systems after Polish accession to the EU
Autorzy:: Szymanska, E.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/573727.pdf
Data publikacji:: 2008
Wydawca:: Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:: Polska
integracja europejska
gospodarstwa rolne
produkcja zwierzeca
trzoda chlewna
zywiec wieprzowy
systemy produkcji
system otwarty
system zamkniety
wyniki ekonomiczne
dochodowosc
dochod rolniczy
Opis:: The aim of the research was to analyze the level of profitability of pig farms characterized by different production systems: opened or closed. Analysis was made for all farms which produced 100 and more porkers per year and maintained accountancy within the Polish FADN in years 2004- 2005. The research shows that the higher specialization was connected with lower input of production factors. The costs structure of pigs for slaughter production was characterized by the highest share of fodder costs. Higher farm income was achieved in farms with closed production system. In this group higher profitability of labour and fixed assets was noted too. These farms had bigger capacity for saving and self-financing in comparison with farms that followed the open system of production.
Celem badań było określenie poziomu dochodów rolniczych w gospodarstwach prowadzących chów trzody chlewnej w różnych systemach: otwartym lub zamkniętym. Analizę objęto wszystkie gospodarstwa, które produkowały 100 i więcej tuczników rocznie oraz prowadziły rachunkowość w ramach polskiego FADN w latach 2004-2006. Z badań wynika, że z większą specjalizację gospodarstw wiązały się mniejsze nakłady czynników produkcji. W strukturze kosztów produkcji żywca wieprzowego największy udział stanowiły koszty pasz. Wyższy poziom dochodu rolniczego osiągnięto w gospodarstwach o zamkniętym systemie chowu trzody chlewnej. W tej grupie odnotowano także wyższą dochodowość pracy i środków trwałych. Gospodarstwa te posiadały także wyższą zdolność do samofinansowania działalności i tworzenia oszczędności w porównaniu z gospodarstwami o otwartym systemie produkcji.
Źródło:: Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Problemy Rolnictwa Światowego; 2008, 04(19)
2081-6960
Pojawia się w:: Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Problemy Rolnictwa Światowego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: Heksanu izomery acykliczne nasycone, z wyjątkiem heksanu
Acyclic hexane isomers
Autorzy:: Szymańska, J.
Bruchajzer, E.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/137260.pdf
Data publikacji:: 2008
Wydawca:: Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:: izomery heksanu
2-metylopentan
3-metylopentan
2,2-dimetylobutan
2,3-dimetylobutan
działanie drażniące
wartość NDS
wartość NDSCh
hexane isomers
2-methylpentane
3-methylpentane
2,2-dimethylbutane
2,3-dimethylbutane
irritation
MAC (TWA)
MAC (STEL)
Opis:: Izomery acykliczne heksanu to cztery związki (z wyjątkiem heksanu), którymi są: 2-metylopentan, 3-metylopentan, 2,2-dimetylobutan i 2,3-dimetylobutan. Otrzymuje się je przede wszystkim w procesie frakcjonowanej destylacji ropy naftowej. Izomery heksanu są wykorzystywane jako rozpuszczalniki olejów roślinnych, gum, kauczuku i farb. Używane są także jako składniki wysokooktanowych paliw lotniczych i jako półprodukty do syntez chemicznych. Wchodzą w skład rozpuszczalnika, którym jest „komercyjny heksan”. Narażenie na izomery heksanu występuje w trakcie ich produkcji (w przemyśle rafineryjnym i petrochemicznym), w czasie wykorzystywania w syntezie organicznej (przemysł chemiczny) oraz stosowania jako rozpuszczalniki m.in. klejów (przemysł obuwniczy) i paliwa płynne (składniki lekkich benzyn). W czasie pomiarów wykonanych w 2000 r. w powietrzu środowiska pracy stwierdzono, że na związek o stężeniach większych od wartości normatywnych było w Polsce narażonych 20 osób. Izomery heksanu należą do węglowodorów, które wykazują umiarkowane działanie drażniące. Ich połknięcie powoduje nudności, wymioty, bóle brzucha i biegunki. Po zachłyśnięciu się płynną mieszaniną mogą też wystąpić niekorzystne objawy ze strony układu oddechowego. Kontakt izomerów heksanu ze skórą człowieka może powodować stany zapalne skóry. W dostępnym piśmiennictwie nie znaleziono informacji o przewlekłych zatruciach ludzi izomerami heksanu. W piśmiennictwie nie znaleziono danych o wartościach medialnych dawek śmiertelnych (DL50) izomerów heksanu dla zwierząt laboratoryjnych. Skutkiem działania ostrego po narażeniu inhalacyjnym było podrażnienie błon śluzowych oczu (łzawienie). W podprzewlekłych i przewlekłych (do 6 miesięcy) eksperymentach inhalacyjnych nie stwierdzono neurotoksycznego działania izomerów heksanu u zwierząt po narażeniu na związek o stężeniach 1760 ÷ 5280 mg/m3. Izomery heksanu nie działają mutagennie – w dostępnym piśmiennictwie nie znaleziono informacji o ich działaniu rakotwórczym, teratogennym, embriotoksycznym i wpływie na rozrodczość. Związki izomerów heksanu są słabo rozpuszczalne w wodzie, a ich retencja w płucach jest niewielka. W organizmie znajdują się głównie w tkance tłuszczowej. Ulegają szybkiemu metabolizmowi (hydroksylacja do alkoholi) i wydalaniu. Po dokładnej analizie bardzo ograniczonych danych literaturowych stwierdzono, że nie ma podstaw do zmiany obowiązującej w Polsce wartości NDS heksanu izomerów acyklicznych ustalonej na poziomie 400 mg/m3 i proponuje się jej pozostawienie. Z uwagi na działanie drażniące obserwowane po narażeniu na izomery heksanu proponuje się przyjęcie także wartość NDSCh. Zaleca się zmniejszenie obowiązującej dotychczas w Polsce wartości NDSCh wynoszącej 3200 mg/m3 do 1200 mg/m3. Proponuje się także wprowadzenie oznakowania związku literą „I” – substancja o działaniu drażniącym.
Acyclic hexane isomers, other than n-hexane include 2-methylpropane, 3-methylpropane, 2,2-dimethylbutane and 2,3-dimethylbutane. Isomers of hexane (hexans) are present in organic solvents for vegetable oils, glues, coatings and paints. They are also compounds of gasoline and are used as intermediates for chemicals. In humans, inhalation exposure to hexane isomers causes eye and mucous membrane irritation. Applied locally they cause dermatitis. Orally administered hexane isomers cause slight nausea, vomiting, stomach pain and diarrhea. The effects of chronic toxicity on human are not known. Little information is available on acute toxicity of hexane isomers in animals. Increased lacrimation is the only overt sign of toxicity. In chronic and subchronic studies of hexane isomers in animals of neurotoxic effects is not observed (in concentration 1760 ÷ 5280 mg/m3). Hexans do not display mutagenic effects. There is no evidence of reproductive toxicity, teratogenicity or carcinogenicity. Hexane isomers have low solubility in water, their respiratory absorption is also low. These compounds are rapidly metabolized (primarily by hydroxylation to alcohols) and eliminated. Experimental data suggest that there is no basis for a verification of the MAC value (400 mg/m3) for hexane isomers. According to the irritant effects of hexane isomers, the MAC-STEL of 1200 mg/m3 is recommended. The “I” (irritation substances) notation has been proposed.
Źródło:: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2008, 3 (57); 179-195
1231-868X
Pojawia się w:: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki