Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Szul, Roman" wg kryterium: Autor


Tytuł:
"Szoki demograficzne" jako determinacja ewolucji sytuacji geopolitycznej - próba ujęcia teoretycznego
„Demographic shocks” as a determinant of evolution of the geopolitical situation of the world - an attempt of theoretical approach
Autorzy:
Szul, Roman
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/540111.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Geopolityczne
Tematy:
demografia
geopolityka
nadmiar ludności
niedobór ludności
migracje
imperia
struktura etniczna
demography
geopolitics
excess of the population
shortage of the population
migration
empires
ethnic composition
Opis:
Artykuł stanowi próbę analizy ewolucji sytuacji geopolitycznej na świecie od czasów najdawniejszych do współczesności przez pryzmat „szoków demograficznych”. Pod pojęciem „szoków demograficznych” rozumie się niedopasowanie liczby lub dynamiki ludności na danym terytorium do jakichś innych zjawisk (cech tego terytorium). Tymi zjawiskami są możliwości wyżywienia ludności, potrzeby gospodarki, status geopolityczny (siła polityczno-militarna tego terytorium jako organizacji państwowej). Za szok demograficzny uznaje się tu też istotne z politycznego punktu widzenia zmiany struktury ludności na danym terytorium, zwłaszcza struktury narodowościowej. W szczególności analizuje się: 1) wpływ niedoboru możliwości wyżywienia ludności na migracje ludności i podboje, od starożytności poprzez imperia ostatnich stuleci a skończywszy na najnowszych emigracjach do Europy i Ameryki, 2) wpływ niedoboru siły roboczej na import siły roboczej począwszy na handlu niewolnikami a skończywszy na sprowadzaniu „gastarbeiterów” w Europie po II wojnie światowej, 3) wpływ niedoboru ludności w stosunku do statusu geopolitycznego na przykładzie upadku wielkich imperiów starożytności (Kartagina, Rzym) i współczesności (portugalskiego, hiszpańskiego, francuskiego, brytyjskiego), 4) wpływ nadwyżki ludności w stosunku do statusu geopolitycznego na przykładzie powstawania i ekspansji wielkich imperiów, 5) wpływ zmiany etnicznej struktury ludności obszarów na ich sytuację polityczną, zwłaszcza na przykładzie wpływu wzrostu udziału ludności muzułmańskiej na sytuację polityczną na Bałkanach.
The article is an attempt of analysis of the evolution of the geopolitical situation of the world from the earliest times to modern times through the lens of “demographic shocks”. By demographic shocks inadequacy of the number and dynamics of the population on a given territory in relation to some other phenomena of this territory is understood. These phenomena are capacities of sustenance of the population, needs of the economy, geopolitical status of political organisations (states, empires). As demographic shock also relevant from the political point of view changes in the composition of the population, especially ethnic composition, are considered. In particular the following developments are analysed: 1) impact of insufficiency of sustenance capacities of the population on migrations and conquests, from the ancient times to empires of the last centuries, to recent migration to Europe and America, 2) impact of shortage of labour force on import of labour force starting from the slave trade and ending by bringing of “guest workers” to Western Europe after the Second World War, 3) impact of deficit of population in relation to geopolitical status, based on examples of falls of empires of ancient times (Carthage, Rome) and modern times (Portuguese, Spanish, French, British), 4) impact of the “surplus” of population in relation to the geopolitical status based on examples of rise and expansion of big empires, 5) impact of the change of ethnic composition of the population of an area on the political situation of this area as illustrated by the impact of the increase in the share of Muslin population on the political situation in the Balkans.
Źródło:
Przegląd Geopolityczny; 2017, 19; 22-35
2080-8836
2392-067X
Pojawia się w:
Przegląd Geopolityczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Andrzej Miszczuk, Magdalena Miszczuk: Lokalna polityka gospodarcza w Polsce. Uwarunkowania – instytucje – instrumenty, Norbertinum, Lublin 2021, 260 stron
Autorzy:
Szul, Roman
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2080160.pdf
Data publikacji:
2022-07
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Instytut Ameryk i Europy. Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych (EUROREG)
Źródło:
Studia Regionalne i Lokalne; 2022, 2, 88; 125-126
1509-4995
Pojawia się w:
Studia Regionalne i Lokalne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dynamika imperiów-cywilizacji
The dynamics of empires-civilizations
Autorzy:
Szul, Roman
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/21151001.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Geopolityczne
Tematy:
imperium-cywilizacja
dynamika imperiów-cywilizacji
kontakt i konflikt imperiów-cywilizacji
empire-civilization
dynamics of empires-civilizations
contact and conflict of empires-civilizations.
Opis:
W artykule przedstawiona jest autorska koncepcja dynamiki imperiów- cywilizacji, które kształtują historię świata. Mają one trzy wymiary: kulturowy, materialny i polityczny, a w swoim rozwoju przechodzą cykle życiowe, nazwane tu dynamiką. Składają się na nią fazy: wyłaniania się, ekspansji, kryzysu i upadku. Imperia-cywilizacje wyłaniały się i zaczęły ekspandować, gdy spełnionych było pięć warunków: potencjał demograficzny, terytorium, energia duchowa, wiedza (m.in. poziom rozwoju technologii), i władza (sprawność systemu politycznego). Mechanizmami ekspansji były „efekt sprężyny” i „mechanizm kuli śnieżnej”. W wyniku ekspansji kształtował się układ centrum-peryferie z asymetrycznymi relacjami politycznymi, ekonomicznymi i kulturowymi. Peryferie albo integrowały się z centrum, albo emancypowały tożsamościowo i uniezależniały politycznie. Kryzys i upadek następowały w wyniku „przerośnięcia” i utraty kontroli nad peryferiami oraz konkurencji ze strony imperiów wchodzących w fazę ekspansji. Upadek imperiów-cywilizacji zwykle dotyczył wymiaru politycznego, pozostawiając elementy spuścizny kulturowej i materialnej oraz pamięć. Potencjalnie mogły one stać się „glebą”, na której wyrastają nowe imperia.
The article presents the author's conception of the dynamics of empirescivilizations that shape world history. They have three dimensions: cultural, material and political, and in their development they go through life cycles, called here dynamics. It consists of the phases of emergence, expansion, crisis and decline. Empirescivilizations emerged and began to expand when five conditions were met: demographic potential, territory, spiritual energy, knowledge (including the level of technological development), and power (the efficiency of the political system). The mechanisms of expansion were the "spring effect" and the "snowball mechanism." The expansion resulted in the formation of a center-periphery system with asymmetrical political, economic, and cultural relations. The periphery either integrated with the center or emancipated itself in identity and became politically independent. Crisis and decline occurred as a result of "overgrowth" and loss of control of the periphery and competition from empires entering the expansion phase. The decline of empires-civilizations usually involved the political dimension, leaving elements of cultural and material legacy and memory. Potentially, they could become the "soil" on which new empires grow
Źródło:
Przegląd Geopolityczny; 2021, 38; 25-41
2080-8836
2392-067X
Pojawia się w:
Przegląd Geopolityczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Elena Chebankova, Piotr Dutkiewicz (red.), Civilizations and World Order, Routledge, New York 2022, 174 s.
Autorzy:
Szul, Roman
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2143608.pdf
Data publikacji:
2022-11
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Instytut Ameryk i Europy. Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych (EUROREG)
Źródło:
Studia Regionalne i Lokalne; 2022, 3, 89; 106-109
1509-4995
Pojawia się w:
Studia Regionalne i Lokalne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Geopolitics of Natural Gas Supply in Europe - Poland Between the EU and Russia
Autorzy:
Szul, Roman
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/623535.pdf
Data publikacji:
2011-11-30
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
natural gas resources
geopolitics
Europe
Russia
Opis:
The article analyses possible interests, attitudes and activities of the major actors in the ‘natural gas supply game’ in Europe after 1990: Russia/Gazprom, alternative suppliers like countries in the Caspian Sea area, the main consumers of gas and transit countries. It stresses that behaviour of the actors depends on the changing international political and economic situation and conditions in individual countries. Special attention is paid to pipeline projects: Nord Stream, South Stream and Nabucco, and reactions to them, such as building a LGN terminal at Świnoujście (Poland), North-South (Baltic-Adriatic) energy corridor and the Polish-Russian gas contract of 2010.
Źródło:
European Spatial Research and Policy; 2011, 18, 2
1231-1952
1896-1525
Pojawia się w:
European Spatial Research and Policy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Historyczne mechanizmy transferu innowacji – handel, misje, migracje
Historical mechanisms of innovations transfers – trade, missions, migrations
Autorzy:
Szul, Roman
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/21150477.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Geopolityczne
Tematy:
innowacje
transfer
handel
misje religijne
migracje
innovation
trade
religious missions
migration
Opis:
Pod pojęciem transferu innowacji rozumie się pojawienie się w danym miejscu lub w danej społeczności nowych produktów, technologii, upraw, zwierząt hodowlanych, sposobów organizacji władzy i społeczeństwa, wierzeń i wartości pochodzących z innych miejsc lub społeczności. Jest to transfer wiedzy pod postacią przedmiotów, wiedzy zawartej na nośnikach i w umysłach i umiejętnościach ludzi. Wyróżnia się pośrednie i bezpośrednie sposoby transferu innowacji. Te pierwsze mają miejsce przy okazji innych działań: handlu, wojen i podbojów, misji religijnych, migracji spowodowanych różnymi czynnikami. Te drugie obejmują świadome działania władz mające na celu sprowadzanie wiedzy i umiejętności oraz transfer wiedzy w wyniku wypraw naukowych. Niniejsze opracowanie omawia ogólne cechy transferu innowacji oraz bardziej szczegółowo handel, misje religijne oraz migracje jako mechanizmy transferu innowacji, od czasów najdawniejszych do XX wieku.
Transfer of innovations is understood as the emergence in a given place or community of new products, technologies, crops, livestock, ways of organizing government and society, beliefs and values from other places or communities. It is the transfer of knowledge in the form of objects, knowledge contained in media and in the minds and skills of people. A distinction is made between indirect and direct modes of innovation transfer. The former takes place on the occasion of other activities: trade, wars and conquests, religious missions, migrations caused by various factors. The latter include deliberate actions by authorities to import knowledge and skills and knowledge transfer as a result of scientific expeditions. This study discusses the general features of innovation transfer and more specifically trade, religious missions and migration as mechanisms of innovation transfer, from the earliest times to the 20th century.
Źródło:
Przegląd Geopolityczny; 2021, 37; 9-37
2080-8836
2392-067X
Pojawia się w:
Przegląd Geopolityczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kwestia językowa a kształtowanie się politycznej mapy Europy i świata. Tendencje ogólne i najnowsze zmiany
The language question and the shaping of the political map of Europe and the world. General tendencies and the latest changes
Autorzy:
Szul, Roman
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/965409.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
language (language area, national language)
state (state territory)
language policy
nationalism
political conflicts
państwo (terytorium państwa)
polityka językowa
nacjonalizm
konflikty polityczne
Opis:
Historię Europy i świata można przedstawić jako historię relacji między terytorium państwa a obszarem językowym. Poza najwcześniejszym okresem państw plemiennych Europę i świat cechowała niezależność państwa i języka – na terytorium państwa mó- wiono wieloma językami, te same języki były używane w wielu państwach, na tym samym terytorium używano różnych języków w różnych funkcjach. W późniejszych okresach następuje upraszczanie sytuacji językowej – dopasowywanie języka do terytorium i dopasowywanie terytorium do języka, redukcja liczby języków sfery publicznej. Proces ten najintensywniejszy przebieg miał w Europie w epoce nowoczesności i nacjonalizmu (ok. 1800–1950, na części obszaru Europy również później do dnia dzisiejszego). Towarzyszyły temu konflikty polityczne wewnątrz poszczególnych państw i międzypaństwowe zmieniające radykalnie mapę polityczną kontynentu. W efekcie w Europie istnieje niemal idealna sytuacja, gdzie każde państwo ma swój własny język i każdy język ma swoje państwo. Poza Europą podobne procesy zachodzą, w wolniejszym tempie, w większości krajów Azji, gdzie każde państwo ma swój główny język. W Azji jednak nie miało miejsca dopasowywanie terytorium państwa do obszarów językowych. W krajach postkolonialnych w Ameryce, Afryce (poza arabskimi), Oceanii i Azji (Indie, Singapur) cechą charakterystyczną jest to, że językiem państwowym jest język dawnej metropolii kolonialnej. W państwach arabskich dziedzictwo kolonialne powoduje istnienie tych państw i określa ich granice, jednak nacjonalizm arabski jest na tyle silny, by sprawić, że językiem tych państw jest wspólny język arabski.
The history of Europe and the world can be presented as a history of the relations between territory of states and language areas. Except for the earliest period of tribal states Europe and the world were characterised by independence of state and language – on the territory of a state several languages were spoken, the same languages were used in several states, on the same territory several languages were used in various functions. In later periods simplification of language situation took place – adjustment of language to state territory and adjustment of state territory to language, reduction of the number of languages in the public sphere. This process was the most intense in Europe in the period of modernity and nationalism (ca. 1800–1950, on a part of Europe’s territory also later, to present day). It was accompanied by political conflicts within individual states and between states dramatically changing the political map the continent. As a result, in Europe there is almost ideal situation where each state has its own language and each language has its own state. Outside Europe similar processes, although with a weaker pace, occur also in most countries of Asia where each country has its own main language. In Asia, contrary to Europe, there has not been adjustment of state territory to language areas. In postcolonial countries of America, Africa (outside Arab countries), Oceania and Asia (India, Singapore) the main language adjusted to state territory is a language of a former metropolis. In Arab countries the colonial heritage causes the very existence of these states and determines their boundaries but the Arab nationalism is strong enough to make Arabic the common language of these states.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica; 2014, 17
1508-1117
2353-4826
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kwestia językowa w dziejach. Zarys problematyki
Language question in the history. An outline
Autorzy:
Szul, Roman
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/18797181.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
language
language policy
language situation
language conflicts
national language
regional language
immigrant language
język
polityka językowa
sytuacja językowa
konflikty językowe
język narodowy
język regionalny
język imigrantów
Opis:
Kwestia językowa polega na sporach na temat sytuacji językowej, to jest miejsca poszczególnych języków na danym terytorium (status języków), na temat ich korpusu lub ich zaklasyfikowania do szerszej kategorii językowej (grupy lub rodziny językowej). W Europie po raz pierwszy wyłoniła się we wczesnym średniowieczu w Kościele chrześcijańskim i dotyczyła roli miejscowych języków w liturgii, co było jednym z powodów podziału na chrześcijaństwo zachodnie i wschodnie. Ponownie zdarzyło to się podczas reformacji, będąc jedną z przyczyn podziału na katolicyzm i protestantyzm. Kwestia językowa była najbardziej intensywna od połowy XVIII do połowy XX w., towarzysząc idei państwa narodowego i imperializmowi. Model ten był naśladowany przez państwa pozaeuropejskie. W drugiej połowie XX w. w Europie zachodniej dominował bardziej liberalny stosunek do regionalnych, mniejszościowych i imigranckich języków. W ostatnich latach w niektórych europejskich krajach ma miejsce powrót do polityki językowej mającej na celu asymilację mniejszości narodowych i imigrantów, a polityka językowa bywa używana też jako bariera przeciwko napływowi niepożądanych imigrantów. W tym samym czasie instytucjonalizacja integracji europejskiej podniosła kwestię językową na poziomie UE.
Language question consists in debates over language situation, i.e. position of individual languages in a territory (language status), or over their corpus, or over their classification as belonging to a larger linguistic category (group/family) which sometimes is politically tainted. It appears when there is a competition between languages or between concepts of language policy. In Europe it emerged first in early middle ages in the Christian Church over the role of local languages in liturgy which was one of causes of the split into Western and Eastern Christianity. It occurred again during the reformation being a cause of the split into Catholicism and Protestantism. Language question was the most intense since mid-18th until mid 20th century parallel to the idea of nation state and imperialism. It led to disintegration of multiethnic states and imposition of the model of monolingual states, the latter consisting in downgrading “dialects” and assimilation of linguistic minorities. This model was largely followed by non-European states. In the second half of the 20th century a more liberal stance in Western Europe dominated in relation to regional, minority and immigrant languages. In recent years in some European countries there is a return to the language policy of assimilation of ethnic minorities and immigrants, and language policy is used as a barrier to inflow of undesirable migrants. At the same time institutionalization of the European integration raised the language question at the EU level.
Źródło:
Studia z Geografii Politycznej i Historycznej; 2012, 1; 69-94
2300-0562
2450-0127
Pojawia się w:
Studia z Geografii Politycznej i Historycznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kwestia językowa we współczesnym świecie
The Language Question in the Contemporary World
Autorzy:
Szul, Roman
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/413893.pdf
Data publikacji:
2003
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Instytut Ameryk i Europy. Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych (EUROREG)
Tematy:
sytuacja językowa
polityka językowa
język a polityka
język a edukacja
język a gospodarka
język a migracje
language situation
language policy
language and politics
language and education
language and economy
language and migrations
Opis:
Kwestia językowa to zjawiska wynikające z kontaktu dwu lub więcej języków na tym samym terytorium lub w tej samej społeczności. Przejawem kwestii językowej jest koegzystencja i/lub konflikty na tle językowym oraz polityka językowa państw, władz regionalnych i ruchów społecznych zmierzająca do utrwalenia lub zmiany sytuacji językowej. Najważniejsze zagadnienia związane z kwestią językową we współczesnym świecie to: 1) dominacja języka angielskiego jako języka międzynarodowego, wspomagana przez procesy globalizacji i ułatwiająca globalizację, która stawia w nierównej sytuacji ludność świata i wywołuje opór ze strony ludności nieangielskojęzycznej; 2) wymieranie języków w wyniku asymilacji małych grup etnojęzykowych. Zjawisko to wywołuje zaniepokojenie niektórych kręgów społecznych i naukowych; 3) bariera językowa utrudniająca rozwój oświaty, gospodarki i demokracji w wielu częściach świata, zwłaszcza w krajach postkolonialnych; 4) migracje międzynarodowe. Stawiają one wobec samych migrantów oraz władz i społeczeństw krajów przyjmujących problem stosunku do zachowania tożsamości kulturowo-językowej imigrantów, różnie rozwiązywany w różnych krajach i okresach historycznych.
The language question are phenomena resulting from contacts of two or more languages on the same territory or in the same community. It consists in co-existence and/or conflicts of languages and in language policies carried out by national and regional governments, and by ethnic movements aiming at maintaining or changing the language situation on a given territory. The main issues linked to the language question in the contemporary world are the following: 1) domination of the English language as an international language, supported by the globalisation and facilitating the globalisation. The domination of English puts on unequal footing people of the world and causes dissatisfaction of some parts of non-English native speakers; 2) extinction of languages as a result of assimilation of small ethno-linguistic groups. This phenomenon generates alarm of some groups of scientists and public opinion; 3) language barrier hampering development of education, economy and democracy in many parts of the world, especially in the post-colonial countries; 4) international migrations. These put migrants themselves and societies and governments of recipient countries in front of the question of the attitude towards maintaining of the cultural and linguistic identity of the migrants, this question being solved in different ways in different countries and historical periods.
Źródło:
Studia Regionalne i Lokalne; 2003, 2(12); 29-54
1509-4995
Pojawia się w:
Studia Regionalne i Lokalne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metamorfozy Europy w świetle teorii imperiów-cywilizacji
The metamorphosis of Europe in the light of the empirescivilizations theory
Autorzy:
Szul, Roman
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/21151009.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Geopolityczne
Tematy:
Europa
Imperium Rzymskie
chrześcijaństwo zachodnie (Civitas Dei)
Europa - cywilizacja imperiów
postimperialna Europa-kondominium
postzimnowojenna Europa
imperium-cywilizacja
empire-civilisation
Europe
Roman Empire
Europe as a civilisation of empires
postimperial Europe-condominium
post-Cold War Europe
Western Christianity (Civitas Dei)
Opis:
Artykuł stanowi próbę wytłumaczenia historii Europy w świetle koncepcji imperiów-cywilizacji jakie kształtują historię świata. Mają one trzy wymiary: kulturowy, materialny i polityczny, oraz cykle życiowe nazwane tu dynamiką. Składają się na nią fazy: wyłaniania się, ekspansji, kryzysu i upadku. Upadek imperiów-cywilizacji zwykle dotyczył wymiaru politycznego, pozostawiając elementy spuścizny kulturowej i materialnej oraz pamięć, pełniące następnie rolę podłoża, z którego mogły wyrosnąć nowe imperia. Przykładem takiego wyrastania nowych imperiów-cywilizacji ze „starej gleby” są metamorfozy Europy. W historii Europy istniały następujące po sobie imperia-cywilizacje: 1) Rzym, 2) imperium chrześcijańskie (Civitas Dei), 3) Europa nowożytna jako cywilizacja imperiów, 4) postimperialna Europa-kondominium, i 5) postzimnowojenna Europa poszukująca tożsamości i miejsca w świecie.
This article attempts to explain the history of Europe in the light of the concept of empires-civilizations which shape world history. They have three dimensions: cultural, material and political, and life cycles called here dynamics. It consists of the phases of emergence, expansion, crisis and decline. The decline of empires-civilizations usually concerned the political dimension, leaving elements of cultural and material legacy and memory, which then acted as a substrate from which new empires could grow. The metamorphoses of Europe are an example of such growth of new empires-civilizations out of the "old soil". In the history of Europe there have been successive empires-civilizations: 1) Rome, 2) the Christian empire (Civitas Dei), 3) modern Europe as a civilization of empires, 4) post-imperial Europe-condominium, and 5) post-Cold War Europe searching for identity and place among the world civilizations.
Źródło:
Przegląd Geopolityczny; 2022, 39; 55-78
2080-8836
2392-067X
Pojawia się w:
Przegląd Geopolityczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Miasto a język. Rola miast w kształtowaniu sytuacji językowej
City and language. Role of cities and towns in shaping language situation
Autorzy:
Szul, Roman
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/965569.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
city (town)
hinterland
language situation
linguistic diversification
linguistic homogenisation
linguistic contacts
miasto
obszary otaczające miast
sytuacja językowa
różnicowanie językowe
ujednolicanie językowe
kontakty językowe
Opis:
Cities and towns play a significant role in shaping language situation in countries and regions. In cities and towns two language mechanisms are working: diversification and simplification of language situation. Diversification results from immigration to cities (towns), simplification – from contacts of peoples inside the city (town). In extreme cases of rapid inflow of peoples of various languages to the city (town) difficulties in mutual communication of inhabitants can emerge (“Babel tower effect”). In the 19th century such a situation was in Lodz and Bialystok. Simplification of the language situation in a city (town) runs through the stage of common language and bi-lingualism of a part of the population. An important issue is which language becomes the common, and consequently, the only language, of the city (town). It depends on numerical, economic and political strength of ethno-linguistic groups in the city (town), on prestige of individual languages and, in contemporary world, on language policy of a given country or region. Different socio-professional characteristics of urban and rural populations often make that from the ethno-linguistic point of view cities (towns) differ from their rural hinterland. City (town) and its hinterland are in contact which leads to a change of the language situation – to an “absorption” of the city (town) by the hinterland or to expansion of language of the city (town) and assimilation of the hinterland by the city (town), or to equilibrium and tensions over the language between the city (town) and its hinterland (as nowadays in Brussels). Cities (towns) by forming a network of contacts create favourable conditions for expansion of the most important language in a given country (or empire), which in modern times (the 19th and 20th centuries) was used for cultural and linguistic homogenisation of populations in the process of building nation states.
Miasta odgrywają istotną rolę w kształtowaniu sytuacji językowej państw i regionów. W miastach działają dwa mechanizmy językowe: różnicowania i ujednolicania sytuacji językowej. Różnicowanie wynika z imigracji do miasta, ujednolicanie – z kontaktów ludności wewnątrz miasta. W skrajnych przypadkach szybkiego napływu do miasta ludności różnych języków może powstać trudność w komunikowaniu się ludności miasta (efekt „wieży Babel”). W XIX w. taka sytuacja była np. w Łodzi i Białymstoku. Ujednolicanie sytuacji językowej w mieście przebiega poprzez etap języka wspólnego i dwujęzyczności części mieszkańców. Ważnym zagadnieniem jest to, który język staje się językiem wspólnym miasta – zależy to od liczebności poszczególnych grup etniczno-językowych, ich siły ekonomicznej i politycznej, od prestiżu poszczególnych języków, a w czasach współczesnych od polityki językowej państwa lub regionu. Zróżnicowane cechy społeczno-zawodowe ludności miasta i wsi powodują, że często miasta odróżniają się sytuacją etniczną i językową od otaczających obszarów wiejskich. Miasto i obszary otaczające są w kontakcie prowadzącym do zmiany sytuacji językowej – językowego „wchłonięcia” miasta przez otoczenie lub ekspansji miasta i upodobnienia otoczenia do miasta albo równowagi i napięć na tle językowym między miastem a otoczeniem (jak obecnie w Brukseli). Miasta, tworząc sieć powiązań, sprzyjają ekspansji najważniejszego języka w danym państwie (imperium), co w czasach współczesnych było wykorzystywane do ujednolicania kulturowo-językowego w ramach budowy państw narodowych.
Źródło:
Studia z Geografii Politycznej i Historycznej; 2013, 2; 63-85
2300-0562
2450-0127
Pojawia się w:
Studia z Geografii Politycznej i Historycznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Partnerstwo rosyjsko-niemieckie w geopolitycznej architekturze Europy początków XXI wieku. Zarys problematyki
Russian-German Partnership in the Geopolitical Atchitecture f Europe of the Begining of the 21st Century. An outline
Autorzy:
Szul, Roman
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/539960.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Geopolityczne
Tematy:
Rosja
Niemcy
Europa
geopolityka
Russia
Germany
Europe
geopolitics
Opis:
Rosja wchodzi w XXI wiek z ambicją odzyskania pozycji mocarstwa światowego. Amibicja ta wnika z potrzeby przeciwstawienia sie zdominowanemu przez USA jednobiegunowemu porządkowi świata. Zgodnie z opiną wielu ekspertów, zarówno zagranicznych jak i rosyjskich, ambicja ta wynika również z rosyjskich imperialnych tradycji i mentalności oraz konieczności zapewnienia wewnętrznej stabilności i integralności Rosji ( "Rosja musi być imperium,w przeciwnym razie upadnie i rozpadnie się"- Smolin). Z powodu swoich demograficznych, ekonomicznych i technologicznych słabości Rosja potrzebuje sojuszników/ partnerów w swoim dążeniu, aby stać się mocarstwem (imperium). W Europie takim partnerem są Niemcy. Dla Rosji partnerstwo rosyjsko- niemieckie oznacza dostęp do niemieckiego i unijnego rynku dla rosyjskiego eksportu (surowców energetycznych), dostęp do europejskich technologii i kapitału, "neutralizację" Europy jako potencjalego politycznego rywala w skali globalnej, oraz akceptację Europy dla strategicznych interesów Rosji w jej " strefie wpływów" (b. ZSRR). Dla Niemiec partnerstwo to oznacza przede wszystkim dostęp do rosyjskich rynków dla niemieckich towarów i usług i pozycję uprzywilejowanego importera ("hubu")rosyjskich źródeł energii. Dla zapewnienia korzystnego handlu z Rosją Niemcy (biznes i politycy) akceptują specjalne interesy Rosji w jej "strefie wpływów" (np. odrzucenie członkostwa Ukrainy, Gruzji, itd. w NATO) oraz ignorują lub lekceważą możliwe rosyjskie tendencje imperialstyczne. Akceptacja rosyjskich interesów i punktów widzenia w Niemczech wynika nie tylko z czystych interesów ekonomicznych ale również ze specyficznego niemieckiego psychologicznego stosunku do Rosji (mieszanina miłości i strachu) będącego rezultatem drugiej wojny światowej. Stutkiemtakiej sytuacji jest to, że w Europie nie można powstrzymać żadnej inicjatywy partnerstwa rosyjsko- niemieckiego, bez względu na opinie i inetresy innych stron. Najlepszym przykładem siły partnerstwa rosyjsko- niemieckiego w Europie jest rurociąg Nord Stream, któremu bez powodzenia starała się przciwstawić Polska i kraje bałtyckie. Jednakże najnowszy polityczny kryzys na Ukrainie i rosyjski apel do Niemców o akceptację i popracie rosyjskiego zaangażowania na Ukrainie wykraczające poza dotychczasowe ramy partnerstwa rosyjsko- niemieckiego wystawiają to partnerstwo na ryzyko.
Russia enters the 21st century with the ambition to regain the position of a global superpower. This ambition results from teh need to counteract the US-centred unipolar global order. According to opinions expressed by many foreign and Russian experts , it also results from the Russian imperial tradtions and mentality and from the necessity to secure internal stability and integrity of Russia ("Russia must be an empire, otherwise it would decline and collapse"- Smolin).
Źródło:
Przegląd Geopolityczny; 2016, 15; 7-22
2080-8836
2392-067X
Pojawia się w:
Przegląd Geopolityczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polskie regiony jako motory rozwoju. Refleksje wokół publikacji Jak uczynić regiony motorami rozwoju i modernizacji Polski
Polish regions as development engines. Comments on publication: How to make regions the engines of Poland’s development and modernization
Autorzy:
Szul, Roman
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/461412.pdf
Data publikacji:
2010-10
Wydawca:
Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w Warszawie
Tematy:
recenzja
review
Opis:
recenzja książki
book review
Źródło:
MAZOWSZE Studia Regionalne; 2010, 5; 213-218
1689-4774
Pojawia się w:
MAZOWSZE Studia Regionalne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Priorytety i wyzwania badawcze na Mazowszu w obszarze „gospodarka”
Priorities and research challenges in Mazovia – economy
Autorzy:
Szul, Roman
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/461296.pdf
Data publikacji:
2009-12
Wydawca:
Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w Warszawie
Tematy:
Mazowsze
gospodarka
Mazovia
economy
Opis:
W artykule przedstawiono założenia i zakres działań, jakie podjęte będą w ramach realizacji programu badawczego Trendy rozwojowe Mazowsza. W artykule omówiono jego główne cele. Przedstawiono także wybrane wstępnie do badań obszary tematyczne, mieszczące się w dziedzinie „gospodarka”. Skrótowo omówiony został współczesny kontekst planowanych badań, ze wskazaniem, w jaki sposób i dlaczego powinna być w badaniach uwzględniona kwestia kryzysu gospodarczego. W artykule przedstawiono w szczegółowy sposób propozycje zakresu badań w rozbiciu na: diagnozę i prognozę makroekonomiczną, diagnozę i prognozę rynku pracy, diagnozę innowacyjności, diagnozę przedsiębiorczości, diagnozę rynku mieszkaniowego oraz siły nabywczej gospodarstw domowych. W artykule zawarto też sugestie metodologiczne, dotyczące zintegrowanego podejścia do badań nad gospodarką, społeczeństwem i przestrzenią Mazowsza. Wskazano także na znaczenie poznawcze studiów porównawczych, szczególnie tych o charakterze międzynarodowym.
The article presents main assumptions and scope of activities that will be undertaken within a framework of a research program “The development trends of Mazovia Region”. Main goals of the program are presented and “thematic areas” initially selected to be included in the theme “economy” are discussed. Contemporary economic development context for the studies planned is addressed and some suggestions on how to incorporate issues of global crisis into research questions are presented. Detailed set of specific themes and topics to be studied is presented. Among these themes and topics are: macro- economic diagnosis and prognosis; diagnosis and prognosis of the situation on labour market; diagnosis of innovative capacity; diagnosis of entrepreneurship, diagnosis of the housing market and diagnosis of the purchase power of households. The article contains also some methodological suggestions that are related to integrated approach to studies on social, economic and spatial dimensions of the Mazovia Region development. Benefits of comparative studies, especially those of international character, are also pointed out.
Źródło:
MAZOWSZE Studia Regionalne; 2009, 3; 62-69
1689-4774
Pojawia się w:
MAZOWSZE Studia Regionalne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Private economy in the Warsaw region. Against the background of development of private economy in Poland
Autorzy:
Mync, Agnieszka
Szul, Roman
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1985800.pdf
Data publikacji:
1990-06-01
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Geografii i Studiów Regionalnych
Źródło:
Miscellanea Geographica. Regional Studies on Development; 1990, 4; 181-190
0867-6046
2084-6118
Pojawia się w:
Miscellanea Geographica. Regional Studies on Development
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies