Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Sapek, A" wg kryterium: Autor

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 36
Tytuł:
Fosfor w łańcuchu pokarmowym człowieka a środowisko w Polsce
Phosphorus on the background of human and Polish environment
Autorzy:
Sapek, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/399647.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
fosfor
środowisko
łańcuch pokarmowy człowieka
phosphorus
environment
human food chain
Opis:
Omówiono źródła fosforu wnoszonego do środowiska w Polsce na tle łańcucha pokarmowego człowieka, który obejmuje gleby uprawne, płody rolne, żywność i końcowym etap łańcucha - odpady bytowe. Największe zagrożenie dla środowiska stwarza fosfor pozostawiany w glebach uprawnych, jego obfitość w osadach ściekowych oraz zawartość w środkach czystości. Gleby uprawne mają ograniczoną pojemność wobec fosforu, a ilości wnoszone z nawozami są systematycznie większe od wynoszonych z plonem. W ściekach bytowych zawartość fosforu do azotu jest 4 razy większa niż w nawozach naturalnych, a w doradztwie nawozowym osady nie są liczone jako nawóz. Największym jednak zagrożeniem jest możliwość stosowania dużej masy osadów ściekowych w celu zmniejszania podatności na erozję gleb. Wydaje się, że dodawanie fosforanów do żywności, w ilościach przekraczających często ich naturalną zawartość, nie budzi większego niepokoju wśród dietetyków. Rocznie do środowiska w Polsce dodaje się około 170 tysięcy ton fosforu, z którego 160 tysięcy ton w nim trwale pozostaje.
The sources of phosphorus input in to the Polish environment on the basis of human food chain were presented. This chain is following: arable soils, cops, food and communal waste. About 95% of phosphorus quarried from phosphate rocks is destined to human food chain, as fertilizers and as fodder and food additives. The end point of food chain are communal wastes. The greatest risk to the environment is made by the phosphorus left in the arable soils, its abundance sewage sludge and good solubility of its compounds in cleaning agents. Soils have limited capacity to bound phosphorus and its input with fertilizer is steadily greater than the output with crops. The ratio of phosphorus to nitrogen content in sewage sludge is about 4 times higher than in manure, nevertheless that is not considered in the Polish fertilizer recommendation system. Though, the highest risk is created in the using huge amounts of sewage sludge on purpose to lessen the capacity of soil to erosion. It seems, that the dietetics are not much afraid with the common approach to increase the phosphorus content in human food to the level higher than its natural content. About 170 thousand tones of phosphorus (P) is added into the Polish environment annually, from which 160 thousand tones is left for ever.
Źródło:
Inżynieria Ekologiczna; 2009, 21; 62-72
2081-139X
2392-0629
Pojawia się w:
Inżynieria Ekologiczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Emisja tlenków azotu (NOx) z gleb uprawnych i ekosystemów naturalnych do atmosfery
Emission of nitrogen oxides (NOx) from crop soils and natural ecosystems
Autorzy:
Sapek, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/338349.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
emisja gazów
gleba
spalanie biomasy
tlenek azotu
biomass combustion
emission of gases
nitrogen oxide
soil
Opis:
Omówiono zagadnienie emisji tlenków azotu NO i NOx z gleb uprawnych i gleb ekosystemów naturalnych, a także naturalnego spalania biomasy. Zjawisko rozpoznano dopiero przed trzydziestoma laty. Niemniej przeprowadzone od tego czasu badania wykazują, iż omawiana emisja z tych źródeł osiąga ok. 20 mln t N-NOx rocznie, co odpowiada nagłośnionej emisji ze spalania kopalnych zasobów energetycznych. Największa emisja tlenków NO i NO2 z gleby i ze spalania biomasy pochodzi z obszarów zwrotnikowych i podzwrotnikowych. Proces nitryfikacji jest głównym źródłem emisji tlenków NO i NO2 z gleby, wydajność tego procesu zależy od dostępności amonu w glebie. Dostępność ta jest regulowana wilgotnością i temperaturą gleby oraz ilością i rodzajem stosowanych nawozów. W glebie powstaje znacznie więcej tlenku NO niż zeń emituje, gdyż tlenek NO ulega utlenieniu do NO2 i obydwa gazy są pobierane przez mikroorganizmy i rośliny. Emituje tylko niewielka porcja powstałego gazu, która dotrze do powierzchni gleby.
The problem of NO and NOx emissions from arable and natural soils and from biomass burning is presented in this paper. The phenomenon was first recognized 30 years ago. The studies made so far estimate the global emissions from these sources at about 20 million tons per year which is comparable with the emissions from burning fossil fuels. The greatest emissions take place from the tropical and subtropical areas. Nitrification is the main cause of the NO and NOx production and emissions from soils. Its efficiency depends on the availability of ammonium in soil. Ammonium availability is controlled by soil temperature, water content and the type and amount of applied fertilisers. More NO is produced in soil than emitted from it as NO is oxidized to NO2 in soil and both gases are taken up by microorganisms or plants. At the end, only a small portion of produced gases that reaches the soil surface is emitted to the atmosphere.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2008, 8, 1; 283-304
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Źródła substancji wprowadzanych rzekami z Polski do Morza Bałtyckiego
Sources of substances delivered in river waters from Poland to the Baltic Sea
Autorzy:
Sapek, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/338830.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
azot
fosfor
Morze Bałtyckie
odpływ wody
substancje organiczne
nitrogen
organic matter
phosphorus
Baltic Sea
water outflow
Opis:
Dane Państwowego Monitoringu odnośnie do odpływu wody rzekami z Polski do Morza Bałtyckiego i unoszonych z nimi ładunków substancji wykorzystano do doszukiwania się pochodzenia tych substancji. Założono, że odpływ wody rzekami do morza jest naczelnym zjawiskiem rządzącym wynoszeniem substancji z obszaru kraju i wnoszeniem ich do morza oraz że można to wykorzystywać do określania źródła pochodzenia tych substancji. Założenie to sprawdzano na postawie wzorów zmian w czasie ładunków wapnia i magnezu, pochodzących ze źródeł obszarowych oraz zmiany ładunków chlorków, pochodzących ze źródeł punktowych. Zmiany ładunków substancji organicznej, opisanych testem chemicznego zapotrzebowania na tlen oraz zmiany ładunków azotu azotanowego i azotu ogólnego spełniały wzór źródeł rozproszonych, natomiast zmiany ładunku fosforanów i całkowitego fosforu były bliższe wzorowi ich pochodzenia ze źródeł punktowych.
Data collected in the monitoring of the river water outflow from Poland territory to the Baltic Sea and loads of substances delivered in that way were used to find out the origin of these loads. It was hypothesised that water outflow to the sea is the main process responsible for discharging pollutants from Poland territory, and that it may be used to define sources of pollutants. This hypothesis was verified using the patterns of changes in calcium and magnesium loads originating from dispersed sources, and changes of chloride load originating from point sources. Changes of organic matter load, described as the load of chemical oxygen demand, as well as changes of nitrate nitrogen and total nitrogen loads followed the dispersed source pattern. The changes of phosphate and total phosphorus loads were, however, closer to the point source pattern of origin.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2008, T. 8, z. 2a; 151-161
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Obieg azotu w układzie gleba-roślinność w warunkach 20-letniego doświadczenia łąkowego w Falentach
Nitrogen cycling in the soil-vegetation system of a 20 years-long meadow experiment in Falenty
Autorzy:
Sapek, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/338911.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
azot w roślinności łąkowej
nawożenie azotem
pobranie azotu
wieloletnie doświadczenie
long-term experiment
nitrogen fertilisation
nitrogen in meadow plants
nitrogen uptake
Opis:
W pracy omówiono niektóre wyniki 20-letniego doświadczenia łąkowego, w którym gleba była częściowo uniezależniona od niedostatku wody. Rozważano następujące zagadnienia: wpływ utrzymywania optymalnego uwilgotnienia i napowietrzenia gleby na pobieranie azotu przez roślinność łąkową, zmniejszanie się w kolejnych latach zawartości azotu w roślinności łąkowej i pobierania tego składnika w warunkach stałego nawożenia azotowego, zróżnicowanie działania azotu z nawozu mineralnego i naturalnego (gnojówki), pochodzenie nadmiernej ilości azotu pobranej z plonem w odniesieniu do ilości zastosowanej z nawozami. Wykonano również, za pomocą modelu CREAMS, symulację strat azotu w wyniku wymycia azotanów i denitryfikacji. Stwierdzono, że ilości azotu pobranego przez roślinność były większe niż ilości tego składnika zastosowane z nawozami mineralnymi oraz że symulowane straty azotu w wyniku wymycia azotanów nie stanowią większego zagrożenia dla jakości wody, a straty w wyniku denitryfikacji nie mają dużego znaczenia w gospodarce tym składnikiem.
Some results of 20 years-long meadow experiment in which soil was partly free from water deficits are described in this paper. The following issues were considered; the effect of maintaining optimum soil moisture and aeration on nitrogen uptake by meadow plants, decreasing nitrogen content in meadow plants during subsequent years and uptake of this element at constant fertilisation, differential effect of nitrogen from mineral and natural (cattle slurry) fertiliser, origin of excess nitrogen taken up by plants in relation to that applied in fertilisers. Nitrogen losses due to nitrate leaching and denitrification were simulated with the CREAMS model. The amounts of nitrogen taken up by vegetation were larger than those delivered in fertilisers. It was found that simulated N losses due to nitrate leaching did not pose a threat to water quality and denitrification losses were negligible in the nutrient balance.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2010, 10, 4; 165-178
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rolnictwo polskie i ochrona jakości wody, zwłaszcza wody Bałtyku
Polish agriculture and the protection of water quality, especially water of the Baltic sea
Autorzy:
Sapek, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/339331.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
azot
fosfor
jakość wody
Morze Bałtyckie
rolnictwo
agriculture
nitrogen
phosphorus
Baltic Sea
water quality
Opis:
Omówiono zagadnienie ochrony środowiska Morza Bałtyckiego, szczególnie wpływ rolnictwa na jakość wody morza, zagrożoną zrzucaniem doń związków azotu, fosforanów i potasu. Cały obszar Polski jest położony w dorzeczu Morza Bałtyckiego, więc przyjęto, iż jakość wody Bałtyku zależy od jakości wody i środowiska w Polsce. W całkowitym ładunku wnoszonym do Morza Bałtyckiego z Polski 13% azotu pochodzi opadu atmosferycznego oraz 25% azotu i 37% fosforu z wody rzek. Największym zagrożeniem środowiska Morza Bałtyckiego, jak i całego środowiska, jest nieumiarkowana konsumpcja ludności, a w szczególności nadmierne spożycie białka zwierzęcego, co kształtuje całą produkcję rolną.
Environmental protection of the Baltic Sea is discussed with special reference to the effect of agriculture on sea water quality threatened with the discharge of nitrogen, phosphorus and potassium. The whole Polish area is situated in the Baltic Sea drainage basin; hence it was assumed that the sea water quality depends on the quality of water and the environment in Poland. Of the total load delivered to the Baltic Sea from Poland 13% of nitrogen originates from atmospheric deposition and 25% of N and 37% of P - from river waters. The greatest threat to marine environment is intemperate consumption, particularly the excessive consumption of animal protein which is the driving force of the whole agricultural production.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2010, 10, 1; 175-200
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zmiany w pobraniu fosforu i jego zawartości w roślinności na przykładzie 20-letniego doświadczenia łąkowego w Falentach
Changes of phosphorus uptake and its content in plants - an example of 20-year meadow experiment in Falenty
Autorzy:
Sapek, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/339438.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
doświadczenie wieloletnie
fosfor
łąka
nawożenie
zaniechanie nawożenia fosforem
abandoned P fertilisatio
fertilisation
grassland
long-term experiment
phosphorus
Opis:
Przeprowadzono doświadczenie łąkowe nad wpływem 20-letniego nawożenia trwałych użytków zielonych stałymi dawkami fosforu na pobranie tego składnika przez roślinność i jego w niej zawartość. Doświadczenie prowadzono w warunkach optymalnego uwilgotnienia i napowietrzenia gleby, które uzyskano przez odcięcie podsiąku kapilarnego, a niedobór wody uzupełniano nawodnieniem deszczownianym. Plon suchej masy był decydującym czynnikiem o pobraniu fosforu, lecz nie o zawartości tego składnika w roślinach. Plon wyraźnie malał w pierwszych 12 latach doświadczenia, by w następnych utrzymywać się na wyrównanym poziomie. Pobrane ilości fosforu w pierwszych 7 latach doświadczenia odpowiadały 100± 10% ilości zastosowanej z nawozami. W końcowej fazie doświadczenia pobranie to odpowiadało tylko od 40 do 60% ilości zastosowanej, z wyjątkiem obiektu o najniższym poziomie nawożenia azotem (N-120). Pobranie fosforu na obiektach częściowo nawożonych gnojówką było zawsze mniejsze niż nawożonych mineralnie. W pierwszych 5 latach po zaniechaniu nawożenia fosforem obserwowano tylko niewielkie zmniejszenie plonów oraz zawartości tego składnika w roślinności w porównaniu z obiektem nawożonym fosforem. Istotne różnice (gdy p ‹ 0,10) stwierdzano dopiero po 8 latach od zaniechania nawożenia. Wyniki otrzymane na przykładzie łąki średnio zasobnej w fosfor potwierdzają przypuszczenie, że w celu ochrony środowiska można czasowo ograniczyć lub zaniechać nawożenia fosforem trwałych użytków zielonych bez narażania się na istotne zmniejszenie korzyści ekonomicznych. Wymagałoby to jednak potwierdzenia w większej liczbie doświadczeń nad nawożeniem łąk fosforem, które jednak nie są obecnie szerzej podejmowane.
A field experiment was conducted on the effect of long-term phosphorus fertilisation of permanent meadow on phosphorus uptake and content in sward. The experiment was performed with controlled water and air content in soil obtained by detaching capillary rising and supplementing water deficits by sprinkler irrigation. Dry matter yield was the main factor controlling phosphorus uptake but not its content in sward. The yield was decreasing during the first 12 years of experiment, but in the next seasons was more stable. The phosphorus uptake with crops was equal to 100± 10% its quantity applied with fertiliser. At the end of experiment this uptake was only 40 to 60% of phosphorus from fertilisers, with the exception of object least fertilised with nitrogen. Phosphorus uptake was smaller in objects fertilised with liquid manure than in objects treated with mineral fertilisers. Only a slight decrease of yield and of phosphorus content in sward was observed during the first 5 years after abandonment of phosphorus fertilisation as compared with the fertilised object. Significant (p ‹ 0.10) differences were observed not earlier than 8 years after abandonment of fertilisation. Results from a meadow moderately rich in phosphorus confirm the assumption that for environmental protection it is possible to mitigate or temporally abandon P fertilisation without a risk of substantial economic losses. This, however, should be confirmed in more experiments of meadow fertilisation with phosphorus which are at present not undertaken.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2011, 11, 2; 151-163
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Emisja amoniaku z rolnictwa w Polsce
Ammonia emissions from agriculture in Poland
Autorzy:
Sapek, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/879020.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej - Państwowy Instytut Badawczy
Źródło:
Zagadnienia Ekonomiki Rolnej; 2013, 2
0044-1600
2392-3458
Pojawia się w:
Zagadnienia Ekonomiki Rolnej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rozpraszanie fosforu pochodzacego z rolnictwa i potencjalne zagrozenia dla srodowiska
Autorzy:
Sapek, A
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/798045.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
ochrona srodowiska
lancuchy pokarmowe
eutrofizacja
zanieczyszczenia gleb
fosfor
zanieczyszczenia rolnicze
ksztaltowanie srodowiska
srodowisko
zagrozenia srodowiska
Opis:
Przed erą industrializacji fosfor był w naturalnych ekosystemach słodkowodnych i lądowych składnikiem niedoborowym, co utrzymywało produkcję biomasy w równowadze. Przemysłowe wykorzystanie kopalnych zasobów fosforu, zwłaszcza do produkcji nawozów mineralnych, spowodowało jego rozpraszanie do środowiska i eutrofizację niektórych ekosystemów, szczególnie słodkowodnych. Prawie 95% fosforu z zasobów kopalnych trafia do łańcucha pokarmowego w postaci nawozów oraz dodatków do pasz i żywności. Fosfor niewykorzystany w produkcji rolnej nagromadza się w glebie. Jak dotąd nie znamy poziomu tego nagromadzenia bezpiecznego dla środowiska. Fosfor z odchodów produkcji zwierzęcej jest wtórnie wykorzystywany jako nawóz. Jednakże wysoka obsada zwierząt w części gospodarstw wymagająca importu pasz spoza gospodarstwa stwarza nadmiar fosforu, które nie można utrzymywać przez dłuższy czas z uwagi na jego nagromadzanie w glebie, zwłaszcza wokół zagrody. Fosfor spożyty przez ludność trafia ostatecznie na wysypiska śmieci lub do ścieków. Istnieje więc potrzeba opracowania sposobów racjonalnego wykorzystania fosforu z osadów ściekowych w rolnictwie, które nie stwarzałyby ryzyka dla środowiska i były zaakceptowane przez konsumentów.
Before the industrialization era, phosphorus was an insufficient component in natural ecosystems what resulted in maintaining the biomass production on an equilibrated level. The industrial products of quarried rock phosphate are in about 95% destined to include in the food chain as fertilizers and food or fodder additives. Phosphorus not used in current agricultural production undergoes an accumulation in soil. Till now, we do not know the safe for environment level of this accumulation. Phosphorus from animal waste is recycled as the manure. Nevertheless, the high livestock density in a noteworthy part óf farms desires some import of fodder from the outside of farm. That creates a noteworthy surplus of phosphorus on farm, which cannot be maintained due to it accumulation in soils, particularly these around the farmstead. Phosphorus consumed by population finds its final to dumping places or waste water. There exists a real need to elaborate some methods of rational sewage sludge utilization in agriculture, which would not create any risk to environment as well as would be accepted by the consumers.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 2001, 476; 269-280
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nasilenie mineralizacji azotu w glebie łąki trwałej deszczowanej
The intensity of nitrogen mineralization in soil of a permanent sprinkled meadow
Autorzy:
Sapek, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/338092.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
azot
gleba
mineralizacja
nawożenie
użytki zielone
nitrogen
soil
mineralization
fertilisation
grasslands
Opis:
Badano zawartość azotu mineralnego (Nmin) w próbkach gleby spod roślinności i inkubowanych in situ z doświadczenia usytuowanego na łące trwałej deszczowanej i nawożonej różnymi dawkami nawozów w postaci mineralnej i organicznej. Badania prowadzono w latach 1995-2003. W latach 2001-2003 obserwowano ponad dwukrotnie większą niż we wcześniejszym okresie zawartość Nmin w obydwóch rodzajach próbek. Mineralizacja azotu w glebie pod roślinnością i inkubowanej in situ była, w całym okresie objętym badaniami, proporcjonalna do dawek nawozów azotowych. Stosowanie gnojówki nie sprzyjało zwiększaniu zawartości Nmin w glebie. Z plonem roślin pobierano więcej azotu niż wynosiła różnicowa wydajność mineralizacji. Prawidłowość ta uległa zakłóceniu w latach 2001-2003.
The content of mineral nitrogen was analysed in soil samples from under vegetation and in situ incubated from an experiment situated in a permanent meadow sprinkled and fertilised with various doses of organic and mineral fertilisers. Studies were carried out in the years 1995-2003. In the years 2001-2003 the content of mineral N in both types of samples was almost two times higher then before. Mineralization of nitrogen in soil from under vegetation and in situ incubated was proportional to the doses of nitrogen fertilisers over the whole study period. Slurry application did not increase the content of mineral N in soil. Nitrogen pool removed in plant crops was larger than the differential efficiency of mineralization. This regularity was disrupted in the years 2001-2003.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2006, T. 6, z. spec.; 39-49
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Chlorki w wodzie na obszarach wiejskich
Chlorides in water from rural areas
Autorzy:
Sapek, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/338351.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
chlorki
woda
obszary wiejskie
chloride
rural area
water
Opis:
Chlorki w środowisku, zwłaszcza wodnym, są składnikiem zachowawczym - nie ulegają emisji do atmosfery, nie są wiązane przez glebę i osady denne, nie tworzą trwałych związków z substancjami rozpuszczonymi w wodzie, są jedynie pobierane przez żywe organizmy, z których, po ich obumarciu, są z łatwością uwalniane. Właściwości te można wykorzystywać do identyfikacji substancji zanieczyszczających w wodę oraz śledzenia szybkości i kierunków przemieszczania się tych substancji, a nawet przemieszczania się samej wody. Zebrano wyniki stężenia chlorków w 10 tys. próbek różnego rodzaju wody z obszarów wiejskich, pobranych w latach 1992-2007 w ramach różnych projektów. Wykazano, że stężenie chlorków jest największe w wodzie narażonej na zanieczyszczenie ze źródeł bytowych, zwłaszcza pozostającej w styczności z odchodami zwierzęcymi w zagrodzie i na pastwisku. We wszystkich wodach obserwowano wysoce istotną korelację stężenia chlorków ze stężeniem sodu oraz stężeniem potasu w wodach, mających styczność z nawozami naturalnymi.
Chlorides in the environment (particularly in aquatic habitats) are conservative ions. They are neither emitted to the atmosphere nor bound in soil or bottom sediments and do not form insoluble compounds with other dissolved substances. They are only assimilated by living organisms from which they are easily released after death. Therefore, chlorides may be used as a tracer to identify water pollutants, to follow the velocity and directions of their movements and even to trace water flow. This paper presents data on chloride concentrations in 9 thousand water samples of various types collected in rural areas between 1992 and 2007 within various research projects. The highest chloride concentrations were found in waters polluted from domestic sources, particularly those having contact with animal faeces in farmsteads and on pastures. In all waters chloride concentration was correlated with sodium concentration and in waters contacting natural nutrients - also with potassium concentration.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2008, 8, 1; 263-281
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nawożenie fosforem a jego skutki w środowisku. Artykuł dyskusyjny
Phosphorus fertilization and its environmental consequences. A debate
Autorzy:
Sapek, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/338420.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
eutrofizacja
fosfor
Morze Bałtyckie
nawozy
Baltic Sea
content phosphorus
eutrophication
fertilizers
Opis:
Upowszechnia się opinię, że poziom nawożenia fosforem w polskim rolnictwie jest niski, co ogranicza ujemny wpływ na eutrofizację wody, zwłaszcza Morza Bałtyckiego. Głównym argumentem takich opinii jest fakt, że bilans fosforu w polskim rolnictwie, obliczany metodą "powierzchni gleby", wykazuje tylko niewielki nadmiar (dodatnie saldo) lub jest zerowy. Stąd wniosek, iż rolnictwo nie może być w Polsce głównym źródłem eutrofizacji wody, powodowanej tym składnikiem. Zupełnie odmienny obraz pokazują proste testy. Zużycie nawozów fosforowych w Polsce, obliczane w kg na ha, jest takie samo, jak w Niemczech lub Wielkiej Brytanii, a w przeliczeniu na mieszkańca dwa razy większe. Ze 143 tys. t P zastosowanych z nawozami w 2005 r. tylko 57 tys. t P sprzedano z rolnictwa wraz z produktami zwierzęcymi i roślinnymi. Część tego fosforu pozostaje w produktach odpadowych przemysłu spożywczego, które są utylizowane w rolnictwie jako pasze lub nawozy. W glebach uprawnych pozostaje więc przeciętnie ok. 5 kg P·ha-¹ rocznie. Średnie dane nie obrazująw pełni problemu z uwagi na duże zróżnicowanie poziomu produkcji w gospodarstwach. Największe zagrożenie powstaje w gospodarstwach ukierunkowanych na produkcję zwierzęcą, w których nad-miar bilansowy fosforu przekracza w większości 20 kg P·ha-¹, a nadal stosuje się pełne nawożenie fosforem mineralnym.
It's generally believed that the consumption of phosphorus fertilizers in Polish agriculture is low and this sector has only low impact on eutrophication of waters, particularly those in the Baltic Sea. This opinion is supported by the fact that phosphorus budget in Polish agriculture made with the "soil surface" method is balanced or shows only a slight surplus. Hence, agriculture could not be the main source of water eutrophication by this element. Simple tests reveal quite opposite picture. The consumption of phosphorus fertilizers in Polish agriculture in kg P per ha is similar to that in Germany and UK agriculture, and calculated per capita is twice that high. Out of about 143 thousand tons of P input in mineral fertilizers in 2005 only 57 tons of P were removed from agriculture with crop and animal products. Part of phosphorus from these products was left in food processing wastes and reutilized in agriculture. So, c. 5 kg P per ha on average remains in agricultural soils every year. Averaged data do not emphasize the problem since farming systems show great variability in Poland. The main threat of phosphorus dispersion originates in animal farms, where the phosphorus surplus usually exceeds 20 kg P per ha and where complete mineral P fertilization is still continued.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2008, T. 8, z. 2b; 127-137
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nierolnicze źródła emisji amoniaku do atmosfery
Non-agricultural sources of ammonia emissions
Autorzy:
Sapek, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/338994.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
amoniak
emisja
źródła nierolnicze
łańcuch pokarmowy człowieka
motoryzacja
ammonia
emissions
human food chain
motorization
non-agricultural sources
Opis:
Emisja do atmosfery amoniaku jest czynnikiem degradującym środowisko, gdyż po powrocie na Ziemię amoniak przyczynia się do eutrofizacji i zakwaszenia środowiska. Niecałe 80% emitowanego amoniaku pochodzi z rolnictwa, a pozostała ilość ze źródeł nierolniczych, na które składają się ekosystemy naturalne, łańcuch pokarmowy człowieka, spalanie współczesnej i kopalnej biomasy, procesy przemysłowe oraz motoryzacja. Największej emisji można spodziewać się z działalności bytowej człowieka, lecz rozpatruje się tylko amoniak w oddechu, pocie, w pieluszkach niemowląt oraz w dymku z papierosa, pomijając udział czynności związanych z oczyszczaniem ścieków i zagospodarowaniem odpadów. Duży udział w emisji ma motoryzacja, w której stosuje się dodatek amoniaku do paliwa w celu usprawnienia katalizy w trakcie usuwania tlenków azotu. Tylko niektóre opracowania uwzględniają potrzebę ograniczania emisji ze źródeł nierolniczych, co utrudnia podejmowanie działań zaradczych.
Ammonia emissions to the atmosphere are a factor of environment disintegration, since after their return on earth they contribute to eutrophication and acidification. Less than 80% of emitted ammonia originates from agriculture. The remainder part is from non-agricultural sources that include natural ecosystems, human food chain, combustion of biomass or fossil fuels, industrial processes and automotive activities. Large emissions could be expected from human activity, though only the presence of ammonia in human sweat and breath, baby nappies and from cigarette smoking is considered while the emissions from wastewater and sewage sludge treatment are usually neglected. Noteworthy, emissions are observed from transport after the introduction of ammonia additives to fuel in order to improve the catalyst activity in reducing nitric oxide in exhaust gases. Nevertheless, proposals to reduce ammonia emissions from non-agricultural sources are scarce.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2013, 13, 2; 95-110
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rozpraszanie składników nawozowych z żywności traktowanej jako odpad
Dispersion of nutrients from foodstuff treated as waste
Autorzy:
Sapek, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/339547.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
gospodarstwo domowe
nawożenie
odpady żywności
rolnictwo
składniki nawozowe
agriculture
fertilisation
food waste
household
nutrient
Opis:
Środki spożywcze wytworzone w rolnictwie są tylko częściowo konsumowane przez człowieka. Raport Komisji Europejskiej przyjmuje, że łącznie w handlu i gospodarstwach domowych krajów Unii Europejskiej ok. 11% masy towarowej żywności przeznaczonej do spożycia ulega zmarnowaniu i jako odpad jest wyrzucana. Inne źródła podają, że udział wyrzucanej żywności jest jeszcze większy i wynosi do 50% gotowych wytworów z rolnictwa. Do wyprodukowania żywności, która jest następnie wyrzucana, potrzebne są dodatkowo odpowiednie ilości wody, energii i materiałów. Aby wyprodukować w 27 państwach Unii Europejskiej w 2010 r. ok. 30% marnowanej żywności niezbędne było nawożenie mineralne odpowiadające w przybliżeniu w mln t ·r- ¹: 3,2 N, 0,47 P i 1,1 K. Odpady wyrzucone na wysypisko śmieci lub do kanalizacji rozkładają się, co wiąże się z uwalnianiem azotu i fosforu, które ulegają rozproszeniu do środowiska.
Foodstuff produced in agriculture is only partly consumed by humans. A report of European Commission (DG ENV) stated that about 11% of food designed for human consumption is wasted in retail and household and thrown away to dumping places or to sewerage. Other sources estimate food losses at up to 50% of trade mass. To produce food which is then wasted in 30%, adequate amount of water, energy and materials should be used. For this purpose, 3.2 million t N, 0.47 million t P and 1.1 million t K in fertilizers were applied in 27 member countries of the EU in the year 2010. Food waste thrown to dumping places or sewerage decompose and release nitrogen and phosphorus that are dispersed in the environment.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2013, 13, 1; 129-142
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uwalnianie mineralnych form fosforu w glebie i zawartość tego składnika w runi łąkowej w warunkach przewagi opadowej gospodarki wodą
The release of mineral forms of phosphorus in the soil and the content of phosphorus in sward watered mainly with atmospheric precipitation
Autorzy:
Sapek, B.
Sapek, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/338088.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
leba łąkowa
mineralizacja
nawożenie fosforem
roślinność
uwalnianie
związki fosforu
meadow soil
mineralization
phosphorus compounds
phosphorus fertilisation
release
vegetation
Opis:
Badano uwalnianie fosforu w glebie trwałej łąki kośnej w warunkach stosowania nawożenia fosforem, a także zaniechania na pewien czas tego zabiegu. W badaniach mineralizacji organicznych związków fosforu wykorzystano metodę inkubacji gleby in situ. Stwierdzono swoiste, zależne od odczynu i uwilgotnienia gleby oraz zawartości w niej węgla i postaci stosowanego nawozu azotowego, uwalnianie fosforu w wyniku mineralizacji połączeń organicznych lub desorpcji form nieorganicznych w glebie. Odczyn gleby bliski obojętnemu sprzyjał uwalnianiu związków fosforu. W przypadku okresowego braku nawożenia fosforem gleby należy się liczyć ze zubożeniem runi łąkowej w ten składnik, lecz pasza łąkowa produkowana na glebie zasobnej w fosfor oraz w próchnicę, o korzystnych warunkach wilgotnościowych, będzie właściwie zaopatrzona w ten składnik przez co najmniej trzy lata.
Phosphorus released in the soil of permanent meadow was analysed in the case of phosphorus fertilization and when P treatment was periodically abandoned. The in situ soil incubation method was used in studies on organic phosphorus mineralization. Phosphorus released due to mineralization of its organic compounds or desorption of its mineral forms showed specific dependence on pH, carbon content, soil humidity and on the forms of nitrogen fertiliser. pH near neutral favoured the release of phosphorus compounds. Temporal discontinuation of phosphorus fertilisation may result in plant impoverishment in this nutrient but fodder produced on soil rich in phosphorus and humus and of appropriate moisture will be well supplied with phosphorus for at least three years.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2006, T. 6, z. spec.; 65-82
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uwagi do propozycji uznania całego obszaru Polski jako wrażliwego na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych
Remarks about the proposal of accepting the whole Polish territory as vulnerable to contamination by nitrogen compounds from agricultural sources
Autorzy:
Sapek, A.
Sapek, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/338570.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
dyrektywa azotanowa
jakość wody
społeczność rolników
farmer's society
nitrate directive
water quality
Opis:
Przeprowadziliśmy krytyczną ocenę dokumentu "Ocena wyznaczonych w Polsce stref wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu" [2007], opracowanego przez konsorcjum koordynowane przez Alterra z Holandii. W dokumencie tym wykorzystano polskie materiały obrazujące stan jakości wody w Polsce oraz dane statystyczne o rolnictwie, wszystko z wyraźnym celem wykazania konieczności uznania całego obszaru rolnictwa w Polsce jako wrażliwego na związki azotu. Nie udowodniono wprawdzie, by zanieczyszczenie wody azotanami i eutrofizacja zasobów wody obejmowała istotnie większe obszary, niż wyznaczyło je Ministerstwo Środowiska w 2006 r. Uważamy, że zalecenie objęcia obszaru całego kraju jako wrażliwego na związki azotu jest merytorycznie nieuzasadnione, co udowodniliśmy, komentując poszczególne argumenty zawarte w dokumencie. Ponadto przyjęcie tego zalecenia spowodowałoby poważne konsekwencje dla społeczności rolników, a na pewno zniechęciłoby ją do jakichkolwiek spontanicznych działań na rzecz ochrony środowiska. Równocześnie uważamy, że wdrożenie dyrektywy azotanowej we wszystkich gospodarstwach polskich (lub ich większości) nie daje żadnej gwarancji poprawienia jakości wody w Polsce.
We have presented a critical evaluation of the document "Assessment of the designation of Nitrate Vulnerable Zones in Poland' elaborated by Alterra, Wageningen, the Netherlands. The available Polish statistical data about water quality and agriculture were used, all on an evident purpose of demonstrating the necessity of acceptation of the whole area of Polish agriculture as Nitrate Vulnerable Zones. No evidence was given in the document, however, that water pollution by nitrates and eutrophication of water resources encompass areas larger than those established by the Ministry of Environment in 2006. We are of the opinion that the recommendation to assume the whole country area as vulnerable to nitrogen compounds is not justified which was shown in our comments on particular arguments in the document. Moreover, the inclusion of all or most of Polish farms into the Vulnerable Zone would have serious consequences to the farmers' community and would certainly discourage farmers from any spontaneous pro-environmental activity. At the same time we are of the opinion that the implementation of the Directive in all or most of Polish farms does not guarantee the improvement of water quality.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2009, 9, 2; 157-168
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 36

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies