Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Sójka, M." wg kryterium: Autor

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-50 z 56
Tytuł:
Ocena możliwości zastosowania modelu AGNPS do szacowania ładunków azotu i fosforu wymywanych ze zlewni rolniczych
Preliminary assessment of the AGNPS model applicability for estimation of nitrogen and phosphorus loads from agriculture catchments
Autorzy:
Sojka, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1819286.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
model hydrologiczny AGNPS
zlewnia rolnicza
GIS
Opis:
The aim of the paper is to assess the possibility of AGNPS model application to simulate pollutants loads leaching from the catchment. The evaluation was based on the Mala Welna River catchment down to Owieczki cross-section with an area of 36.9 km2. About 80% of the land within the catchment is under agricultural activities. AGNPS model (Agricultural Non-Point Source Pollution Model) was developed by ARS-USDA (Agricultural Research Service - United State Department of Agriculture). AGNPS is an event-based model that simulates surface runoff, sediment, nitrogen and phosphorus transport from agricultural watersheds. (MW)AGNPS is integrated with MapWindow, an Open Source GIS which runs under the Windows operating system. The materials used in these study were topographic maps on a scale of 1:10 000, digital elevation model (DEM - TIN) at the scale 1:10000, and soil maps on a scale 1:25 000. The AGNPS model was calibrated and validated for the study area on the basis of daily measurements of precipitation at the Kiszkowio and concentrations of nitrate and phosphate in the Mala Welna River at Owieczki corss-section. Preliminary calibration and verification of AGNPS model showed that the model cannot currently be used to estimate the nitrogen and phosphorus loads leaching from the catchment. The final model calibration and verification can be carried out on the basis of continuous measurements of precipitation, discharges and concentrations of nitrogen and phosphorus in river. The main reason of uncertainties in estimating the loads of nitrogen and phosphorus leaching from the catchment is the lack of detailed data on fertilizer rates and terms of use them. Other parameters that require analysis were uncontrolled point sources of pollutants and trough flow lakes that affect the transport.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2012, Tom 14; 856-865
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena ładunków związków biogennych wymywanych ze zlewni cieku Dębina
Assessment of biogenic compounds eluted from the catchment of Dębina River
Autorzy:
Sojka, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1819743.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
zlewnia
związki biogenne
zlewnia cieku Dębina
catchment
Dębina River
biogenic compounds
Opis:
Zasoby wodne powstają głównie na obszarach rolnych i leśnych, które stanowią odpowiednio około 51 i 29% powierzchni Polski. Wymywane z terenów użytkowanych rolniczo organiczne i mineralne substancje wpływają niekorzystnie na jakość wód powierzchniowych, niekiedy w większym stopniu niż odprowadzane do nich wody zanieczyszczone ściekami przemysłowymi. Decydujący wpływ na jakość i ilość wód ma prawidłowe gospodarowanie wodą w krajobrazie rolniczym, u źródeł powstawania zasobów wodnych. W celu ochrony wód przed zanieczyszczeniami obszarowymi konieczne jest racjonalne kształtowanie krajobrazu poprzez tworzenie wśród pól uprawnych barier biogeochemicznych, które w istotny sposób powstrzymują odpływ składników chemicznych.
The aim of this research was an assessment of water quality and biogenic compounds loads eluted from the small catchment of the Dębina River. The river flows through the Kłeckie Lake which is strongly polluted and susceptible to degradation [5]. The basis of this paper were results of field study conducted in 2007 hydrological year in the catchment of the Dębina River down to Borzątew cross-section. Assessment of a physico-chemical state of the river was made according to Polish river water quality standards [6, 7]. Annual loads of ammonium nitrogen, nitrate nitrogen, nitrite nitrogen and phosphorus were computed on the basis of statistical methods [4]. Total nitrogen and phosphorus loads were calculated as products of the mean flow and mean concentrations of Nog. and Pog. The water of Dębina River were characterized by a high concentration of nitrate and low concentration of ammonium nitrogen. Mean concentrations of nitrite ranged from 6.0 mg NO3∙dm-3 in summer half year to 54.8 mg NO3∙dm-3 in winter half year. The annual loads of nitrogen and phosphorus compounds were differentiated. The nitrate nitrogen loads leaching from the catchment were the highest and equal to 10.25 N-NO3 kg∙ha-1∙yr-1, and nitrite nitrogen loads were the lowest and equal to 0.12 N-NO2 kg∙ha-1∙yr-1. Analyses of nitrogen compounds leaching from the catchment of the Dębina River showed that in the winter half years they reached 83% of annual loads. In summer half year the loads were smaller and amounted 1.24 kg∙ha-1∙yr-1. The load of total nitrogen leaching from the catchment achieved 11.54 kg∙ha-1∙yr-1, in which nitrate nitrogen load amounted to 89% and nitrate nitrogen and ammonium nitrogen about 1% only. In order to reduce nitrate nitrogen loads flowing into the Kłecko Lake it is necessary to decrease the use of fertilizers and to create biogeochemical zones along the river course and to build sewage networks.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2009, Tom 11; 1225-1234
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The lubricity and low friction additives for transmission oil
Smarność a dodatki niskotarciowe do olejów przekładniowych
Autorzy:
Sójka, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/189760.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich
Tematy:
lubricating oils
gear box
friction
lubrication
boundary layer
low-friction additives
acoustic emission
oleje smarowe
przekładnia zębata
tarcie
smarność
warstwa graniczna
dodatki niskotarciowe
emisja akustyczna
Opis:
The subject of this paper is the extension of the durability of multi-stage gear units working in moments or constant overloads. Gear oils in sugar conveyor systems of the DC tray extractor were tested. Lubrication parameters and modifications of this parameter have been studied by adding additional materials to the oil. Additionally, the noise levels emitted by practical transmissions before and the addition of modifiers were measured. The lubrication tests were carried out on a semi-Timken apparatus, for example, friction roller friction – roller, in oils extracted from the gear unit. Sound level tests were performed using the SoundMeter application with a MIC001 microphone adapter. The results confirmed the effectiveness of the modified equipment, which was raised to a higher value, and also the noise level of the working gear was reduced. It has been shown that, in the current operating systems, a method of increasing the lubricant parameters of the gear oils is required, which translates into the durability of the gear pairs during operation.
Przedmiotem niniejszych badań jest problem wydłużenia trwałości wielostopniowych przekładni zębatych pracujących w chwilowymi lub stałymi przeciążeniami. Badaniom podlegały oleje przekładniowe stosowane w systemach transmisji mocy cukrowniczego ekstraktora korytowego typu DC. Badano parametr smarności olejów i możliwości modyfikacji tego parametru poprzez wprowadzenie dodatków niskotarciowych do oleju. Dodatkowo pomierzono poziom hałasu emitowanych przez pracujące przekładnie przed i po dodaniu modyfikatorów. Badania smarności przeprowadzono na aparacie semi-Timken, na którym zacierano pary cierne rolka–wałek w obecności olejów pobranych z przekładni. Do badań poziomu emisji hałasu wykorzystano aplikację SoundMeter z przystawką mikrofonową MIC001. Wyniki badań potwierdziły skuteczność modyfikatorów – uzyskano wyższe wartości obciążeń zacierających, a także obniżono poziom emisji hałasu pracujących przekładni. Wykazano, że w rzeczywistych systemach eksploatacyjnych istnieje możliwość podniesienia wartości parametrów smarności olejów przekładniowych, co ma bezpośrednie przełożenie na trwałość par ciernych przekładni w trakcie eksploatacji.
Źródło:
Tribologia; 2018, 277, 1; 95-100
0208-7774
Pojawia się w:
Tribologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Impact of digital terrain model uncertainty on flood inundation mapping
Wpływ niepewności numerycznego modelu terenu na wyznaczanie stref zasięgu zalewu powodziowego
Autorzy:
Sojka, M.
Wróżyński, R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1818757.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
niepewność numeryczna
metoda Monte Carlo
model terenu
Monte Carlo method
Opis:
Celem pracy była analiza wpływu niepewności numerycznego modelu terenu (NMT) na wielkość stref zagrożenia powodziowego. Ocenę niepewności wykonano metodą Monte Carlo. Symulacje komputerowe prowadzono przy wykorzystaniu modelu hydraulicznego HEC-RAS z rozszerzeniem HEC-GeoRAS na przykładzie rzeki Małej Wełny na odcinku od przekroju Kiszkowo 1 do przekroju Kiszkowo 2, na którym obserwowano i dokumentowano występowanie zalewów w latach 1998–2012. Analizę i dyskusję wyników przeprowadzono w odniesieniu do stref zagrożenia powodziowego wyznaczonych metodą klasyczną (twardą), w której nie uwzględnia się wpływu niepewności danych na wielkość stref zagrożenia powodziowego oraz metodą miękką, w której efektem końcowym była probabilistyczna mapa zagrożenia powodziowego. Przeprowadzone analizy wykazały, że wykonanie 550 symulacji pozwala na opracowanie wiarygodnej probabilistycznej mapy zagrożenia powodziowego na 0,54 kilometrowym odcinku rzeki Małej Wełny. Symulacje wykazały, że strefa zagrożenia powodziowego o prawdopodobieństwie wystąpienia 100% miała powierzchnię równą 3,45 ha, natomiast maksymalny zasięg zalewu może mieć powierzchnię ponad czterokrotnie większą tj. 14,2 ha Należy jednak pamiętać, że w przypadku maksymalnej strefy zalewowej, o jej zasięgu decydują obszary na których zalew występował tylko 5 razy podczas przeprowadzonych 550 symulacji. Prawdopodobieństwo wystąpienia tak dużego zalewu przy założonym przepływie maksymalnym WQ0.2% jest więc niskie. Wyniki przeprowadzonych analiz wykazały, że nie można w sposób dokładny określić zasięgu strefy zalewowej, co wynika z niepewności danych pomiarowych wprowadzanych do modelu. Lepszym rozwiązaniem wydaje się być przedstawienie zasięgu powodzi poprzez zastosowanie rozmytych granic, co związane jest z niepewnością danych oraz niepewnością samego modelu. Wprowadzając czynniki niepewności uzyskujemy szerszy obraz zasięgu zalewu, co jest szczególnie ważne w przypadku katastrofalnych powodzi, gdzie zagrożone jest życie ludzi.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2013, Tom 15, cz. 1; 564-574
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The influence of the load and joint cartilage elasticity modules on synovial fluid viscosity
Wpływ obciążenia i modułów sprężystości chrząstki stawowej na lepkość cieczy synowialnej
Autorzy:
Wierzcholski, K.
Sójka, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/188341.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich
Tematy:
joint cartilage
superficial layer
hypo-hyper-elasticity modules
non-Newtonian synovial fluid
viscosity changes
hydrodynamic lubrication
rotation
squeezing
EHD-deductions
chrząstka stawowa
warstwa wierzchnia
moduły nad sprężystości
zmiany lepkości nienewtonowskiej cieczy synowialnej
smarownie
ruch obrotowy
wyciskanie
EHD- implikacje
Opis:
During classical journal bearing lubrication the lubricant viscosity is independent of physical properties of cooperating bodies, which is well known by virtue of Hersey-Stribeck (H-S) curve presenting friction coefficient vs. Hersey number = viscosity×velocity/pressure. The result obtained by the H-S is valid for two cooperating bodies with homogeneous, isotropic properties, and for Newtonian oils omitting the elastohydrodynamic effects. In the presented paper, we take into account the two cooperating human joint cartilage surfaces, which, after new AFM measurements, have non-homogeneous hypo- or hyper-elastic properties, and the synovial fluid Has non-Newtonian features. Moreover, the cartilage surface during human limb motion and during the squeezing and boosted squeezing effects gains important small deformations. From the above mentioned description, it follows that the H-S result cannot be acceptable in human joint lubrication [L. 1–6]. During human joint hydrodynamic lubrication, we observe the influence of the material coefficients of the hypo- and hyper-elastic cartilage tissue on the apparent viscosity of non-Newtonian synovial fluid occupying the thin joint gap limited by the two cartilage superficial layers. This problem has not been considered in scientific papers describing the hydrodynamic lubrication of the human joint. This problem attains significant meaning because, after numerous AFM laboratory measurements confirmed by the literature achievements, it follows that the joint cartilage tissue with a thin polar membrane made of two lipid molecules has no isotropic but anisotropic properties in general. These membranes are flat sheets that form a continuous barrier around the cartilage cells. Non homogeneous, anisotropic biological bodies as distinct from classical isotropic materials have the various values of elasticity, hypoelasticity, or hyper-elasticity modules on individual places and directions. These places, loaded by the same forces, tend to various displacements and strains. In consequence, mutually connected physical implications caused by virtue of synovial fluid flow velocity and shear rates changes, indicate to us the conclusion that the dynamic viscosity of synovial fluid gains value variations caused by the cartilage’s physical properties during human joint lubrication.
Model zmiany współczynnika tarcia w zależności od liczby Herseya, czyli stosunku iloczynu lepkości i prędkości do ciśnienia, świadczy o niezależności lepkości czynnika smarującego od własności fizycznych smarowanych powierzchni w klasycznych łożyskach ślizgowych. Jednak ważny rezultat Herseya-Stribecka H-S obowiązuje przede wszystkim dla dwóch jednorodnych, izotropowych współpracujących ciał oraz cieczy smarującej o newtonowskich właściwościach przy pominięciu elasto-hydro-dynamicznych efektów. Niniejsza praca dotyczy smarowania dwóch współpracujących powierzchni pokrytych chrząstką stawową, która według najnowszych pomiarów przeprowadzonych za pomocą mikroskopu sił atomowych AFM ma zmienne, niejednorodne, anizotropowe, a w szczególności nadsprężyste właściwości uzależnione od położenia i kierunku. Ciecz synowialna jest nienewtonowska. Ponadto ruch kończyn człowieka, siadanie, klękanie, skoki powodują wzmożone wyciskanie (boosted squeezing) cieczy synowialnej w warstewce chrząstki stawowej skutkujące chociaż małymi, ale jednak bardzo istotnymi niepomijalnymi deformacjami. Stąd wynika hipoteza o braku akceptacji rezultatów H-S w zakresie smarowania stawów. Podczas smarowania stawów człowieka prawie zawsze występuje problem wpływu modułów nadsprężystych chrząstki stawowej na lepkość pozorną nienewtonowskiej cieczy synowialnej zalegającej w szczelinie stawu. Według informacji autora rozpatrywanie tego ważnego problemu nie jest uwzględniane we współczesnej literaturze naukowej z zakresu hydrodynamiki stawów. Problem ten nabiera jednak szczególnie dużego znaczenia w świetle najnowszych własnych badań chrząstek stawowych w mikro- i nanoskali potwierdzonych również w literaturze naukowej. Chrząstka stawowa pokryta dwuwarstwą fosfolipidów o różnym stopniu upakowania ma właściwości anizotropowe. Biologicznie niejednorodne ciała anizotropowe w odróżnieniu od klasycznych jednorodnych izotropowych materiałów mają różne wartości współczynników sprężystości i nadsprężystości w poszczególnych miejscach oraz kierunkach. Wskazane miejsca obciążone jednakowymi siłami odznaczają się wtedy różnymi przemieszczeniami i odkształceniami. W konsekwencji opisanych w niniejszej pracy wzajemnych implikacji związków fizycznych wywołanych zmianami prędkości przepływu oraz deformacji dochodzi się do wniosku, że lepkość dynamiczna cieczy synowialnej ulega zmianom w trakcie smarowania stawów w zależności od fizycznych właściwości chrząstki stawowej.
Źródło:
Tribologia; 2016, 266, 2; 159-171
0208-7774
Pojawia się w:
Tribologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stan fizykochemiczny i hydromorfologiczny małej rzeki nizinnej
Physico-chemical and hydromorphological state of a small lowland river
Autorzy:
Sojka, M.
Murat Błażejewska, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1819794.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
stan fizykochemiczny
stan hydromorforlogiczny
rzeka nizinna
lowland river
physico-chemical state
hydromorphological state
Opis:
Ramowa Dyrektywa Wodna (RDW) 2000/60/WE wprowadziła nowe podejście do oceny stanu wód powierzchniowych. Nadrzędnym celem środowiskowym RDW, jest osiągnięcie do 2015 r. dobrego stanu wód powierzchniowych poprzez realizację odpowiednio przygotowanych planów gospodarowania wodami w obszarach dorzeczy. Ocena stanu ekologicznego jednolitych części wód powierzchniowych według RDW i [7] wykonywana jest na podstawie elementów biologicznych, oraz elementów hydromorfologicznych i fizykochemicznych jako wspierających biologiczne. Ze względu na duży zakres i pracochłonność oceny stanu ekologicznego wód Bojarski i in. [1] stwierdzili, że aktualnie ocena nie może być wykonywana ściśle według zasad podanych w RDW. Elementy abiotyczne: fizykochemiczneoraz hydromorfologiczne maja równorzędne jak biologiczne znaczeniedla organizmów żywych, bytujących w wodach powierzchniowych i elementy te mogą być wykorzystywane przy ocenie stanu ekologicznego wód, stan ten można ocenić pośrednio na podstawie gorszego ze stanów fizykochemicznego lub hydromorfologicznego [3, 7]. O ile systematyczna ocena stanu fizykochemicznego płynących wódpowierzchniowych w Polsce prowadzona jest od początku lat 90 na szeroką skalę przez WIOŚ, to dopiero od 2004 roku wg wytycznych [6] w ograniczonym zakresie prowadzona jest ocena hydromorfologiczna, która obejmuje reżim hydrologiczny, ciągłość rzeki i warunki morfologiczne.
The paper presents results of physico-chemical and hydromorphological state assessment of a small lowland river situated in the Gniezno Plain. The basis of this paper were the results of field study conducted in 2007 hydrological year in the catchment of the Dębina river down to Borzątew cross-section. Assessment of a physico-chemical state of the river was made according to Polish river water quality standards [6, 7]. Hydromorphological evaluation of the river channel was made on the basis of research made in November 2007. Characteristics of the river channel were assessed according to site surveys instructions [4]. The investigation was made on five kilometer river section which was divided into nine one-hundred-length homogenous sections. That was about 34.5% of the total river length. The hydromorphological assessment was made using the following three criteria: river channel, river bank vegetation zone and river valley on the basis of modified methodology elaboratem by Olejnik [5]. The results of researches indicate a poor the water quality of the Dębina river. The water of the Dębina river met the standards for the 5th quality class, due to high nitrate concentration. Main influence on this was exerted by inproper not ordered water supply and sewage disposal and agriculture activity in the catchment, especially a high consumption of fertilisers and intensive livestock breeding. Hydromorphological state of the Dębina river was also not satisfied. That was caused by modification of the water regime (quantity and dynamic of discharge). A parameter which decreased the final score assessment was the presence of water structures with backwater higher than 1 m, that disrupted watercourse continuity. The river channel of the Dębina river was modified - regulation and straighten river channel was done. The river bank vegetation zones along the investigated sections were too narrow to create a sufficient barrier between river channel and arable land.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2009, Tom 11; 727-737
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Concentration of Rare Earth Elements in surface water and bottom sediments in Lake Wadag, Poland
Autorzy:
Sojka, M.
Siepak, M.
Pietrewicz, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/13576.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie / Polskie Towarzystwo Magnezologiczne im. Prof. Juliana Aleksandrowicza
Źródło:
Journal of Elementology; 2019, 24, 1
1644-2296
Pojawia się w:
Journal of Elementology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analysis of water temperature fluctuations in Lake Jamno
Charakterystyka i zmiany temperatury wody jeziora Jamno
Autorzy:
Ptak, M.
Sojka, M.
Choinski, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/84984.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Akademia Pomorska w Słupsku
Opis:
The paper presents the analysis of thermal conditions of coastal Lake Jamno. The long observation series (1971-2013) for the course of surface water temperature suggests its considerable warming (0.28°C∙dec-1). In the monthly cycle, an increase in surface water temperature is observed in all cases except for the winter period (December, January, February). Water was heated the fastest in April (0.58°C∙dec-1) as well as May and September (0.46°C∙dec-1). Mean annual air temperature increased at a similar rate (0.27°C∙dec-1), but the coefficient of correlation of both media equalled 0.40. This suggests that other factors could contribute to the change in surface water temperature. One of such factors could be marine water intrusions. The strongest positive correlations of water temperature in Jamno and water level in the Baltic Sea occurred in the cold half-year, and negative in the warm half-year. From 2013, on the canal connecting Lake Jamno with the Baltic Sea, a storm gate was constructed that altered many processes and phenomena occurring in the lake so far. The paper covers the natural (quasi-natural) period of functioning of the lake, and provides a point of reference for future research on its thermal regime considering among others the effect of human pressure in the form of hydrotechnical infrastructure.
W pracy dokonano analizy warunków termicznych przymorskiego jeziora Jamno. Długoterminowy (1971-2013) przebieg temperatury wody wskazuje, że podlegała ona znacznemu ociepleniu (0,28°C∙dek-1). W układzie miesięcznym wzrost temperatury wody notowany jest we wszystkich przypadkach poza okresem zimy (grudzień, styczeń, luty). Najszybciej woda ogrzewała się w kwietniu (0,58°C∙dek-1) oraz maju i wrześniu (0,46°C∙dek-1). W podobnym tempie ogrzewała się średnia roczna temperatura powietrza (0,27°C∙dek-1), lecz współczynnik korelacji obu ośrodków wynosił 0,40, co sugeruje, że inne czynniki mogły wpływać na rozkład temperatury wody. Temperatura wody w Jamnie oraz poziom wody w Bałtyku najsilniejsze pozytywne związki przybierały w półroczu zimowym oraz ujemne w półroczu ciepłym. Od roku 2013 na kanale łączącym jezioro Jamno z Morzem Bałtyckim zostały uruchomione wrota przeciwsztormowe, które zmieniły wiele dotychczasowych procesów i zjawisk odbywających się w tym akwenie. Praca obejmuje swym zakresem naturalny (quasi-naturalny) okres funkcjonowania tego jeziora i stanowi punkt odniesienia dla przyszłych badań nad jego termiką uwzględniającą m.in. wpływ antropopresji w postaci zabudowy hydrotechnicznej.
Źródło:
Baltic Coastal Zone. Journal of Ecology and Protection of the Coastline; 2018, 22
1643-0115
Pojawia się w:
Baltic Coastal Zone. Journal of Ecology and Protection of the Coastline
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zmiany własności fizyko-chemicznych olejów silnikowych jako parametr diagnostyczny
Changes of physical and chemical properties of engine oils as a diagnostic parameter
Autorzy:
Woropay, M.
Bukowski, P.
Sójka, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/327790.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Polskie Towarzystwo Diagnostyki Technicznej PAN
Tematy:
lepkość kinematyczna
liczba zasadowa
temperatura zapłonu
koncentracja zanieczyszczeń
viscosity
total base number
ignition temperature
contamination
Opis:
W pracy przedstawiono wyniki badań eksploatacyjnych olejów silnikowych stosowanych w systemie transportu, jakim są Zakłady Komunikacji Miejskiej. Na podstawie przeprowadzonych badań, określono wpływ wydłużenia resursu oleju silnikowego na jego podstawowe własności, świadczące o zdatności. Zauważono ścisły związek pomiędzy ilością dolewek oleju świeżego, a badanymi parametrami. Zwrócono także uwagę na pewne dodatnie korelacje pomiędzy zmianami wartości parametrów zachodzącymi w eksploatowanych olejach.
The paper presents the results of the operation and maintenance investigations carried out for the engine oils used within a transport system represented by the Zakłady Komunikacji Miejskiej (Municipal Transportation Works). Based on the studies performed, the ageing process nature of the engine oil and the impact of the operation and maintenance conditions on the momentary state of the major parameters describing the engine oil amplitude have been determined. The analysis of the significance of some of the oil condition parameters has been carried out, too. It has been proven that in the transport systems, as of today, there is lack of a comfortable and reliable diagnostic and control method to check the engine oil condition during the operation and maintenance process. On the basis of the actual indexes, this paper constitutes and introduction to an attempt to extend oil operation service life, including the determination of the states of some parameters.
Źródło:
Diagnostyka; 2006, 4(40); 157-162
1641-6414
2449-5220
Pojawia się w:
Diagnostyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analiza przestrzennego układu sieci dróg i cieków w gminie wiejskiej
Analysis of spatial distribution of road and stream networks in the rural community
Autorzy:
Fiedler, M.
Antkowiak, M.
Sojka, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/400762.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
sieć drogowa
sieć rzeczna
spływ powierzchniowy
road network
stream network
surface outflow
Opis:
Drogi i związana z nimi infrastruktura mogą znacząco oddziaływać na stan środowiska. Sieć drogowa wpływa na wielkość spływów powierzchniowych i może prowadzić do zmian w obiegu wody w środowisku. Zwiększenie wielkości terenów nieprzepuszczalnych wpływa na zmniejszenie infiltracji i zdolności retencyjnych, co powoduje, że w okresach roztopów oraz opadów burzowych punkty łączne sieci dróg i cieków stanowią dodatkowe źródło wody dopływającej do cieków. Prowadzi to do zwiększenia fal wezbraniowych oraz przyspiesza czas ich wystąpienia. W pracy przedstawiono metodę pozwalającą na określenie obszarów szczególnie narażonych na zwiększony dopływ wód powierzchniowych do cieków. Do analizy wykorzystano takie parametry jak: gęstość sieci cieków, gęstość sieci drogowej, rozkład punktów łącznych obu sieci oraz długość cieków w odległości mniejszej niż 100 m od dróg. Wyniki badań wykazały liczne występowanie punktów łącznych wynikające z dość dużej gęstości zarówno sieci drogowej, jak i sieci cieków. Analizowany obszar wykazuje równocześnie dużą zmienność możliwości wpływu dróg na przepływy w ciekach. Tereny o najwyższym zagrożeniu zajmują prawie 25% powierzchni całkowitej i powinny podlegać szczegółowej analizie w kontekście zagospodarowania przestrzeni.
Roads and infrastructure strongly influenced on the environment. Therefore an effect of road network on hydrological conditions of watershed should be taken into account. Road networks have an effect on surface water flow and lead to direct and indirect changes of water circulation in the environment. Road networks appear to have increased contribution of impermeable areas and decreased infiltration and retention capabilities. This effect in increasing of flood waves peak and also expedite time to their occurrence. During storms or snow melting junctions of road and stream networks could be additional sources of water flowing directly from road surface or from ditch to the stream. In the paper we describe method which could help to find areas with high interaction between road networks and stream networks. Examined area of Kleszczewo community was divided into grid which consist of 92 square cells of 1 km side size. For each cell we described the interaction of roadand stream networks. The generalized factor take into account density of stream network, density of road network, number of junctions of both networks and length of roads closer than 100 m from streams in each cell. Calculated values of the factor allow to distinct three classes of interaction possibilities. Results of investigation showed that the community area has big density of stream network, as well as road network what effect in numerous junction points. The majority of junctions occur between streams and field roads. Analyzed area show great variability in possibility of interaction between road network and stream network occurrence. Areas with highest possibility of such interaction took almost 25% of total area. Such places could effect in higher direct storm water flow into streams, and in consequence higher flood peaks.
Źródło:
Inżynieria Ekologiczna; 2014, 39; 51-61
2081-139X
2392-0629
Pojawia się w:
Inżynieria Ekologiczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena zawartości metali ciężkich w osadach dennych wstępnej części zbiornika retencyjnego Stare Miasto na rzece Powie
Assessment of Heavy Metal Concentration in Bottom Sediments of Stare Miasto Pre-dam Reservoir on the Powa River
Autorzy:
Sojka, M.
Siepak, M.
Gnojska, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1819096.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
metale ciężkie
zbiornik retencyjny
multivariate statistical techniques
water quality
Opis:
The aim of this study was the assessment of spatial variability of heavy metals concentration in the Stare Miasto pre-dam reservoir on the Powa river. Sediment samples from 16 locations were collected and analyzed for the trace metal contents (Cr, Ni, Cu, Zn, Cd and Pb), organic carbon and grain size. The variability of heavy metal concentration in bottom sediments was assessed by multivariate statistical methods like cluster analysis (CA), factor analysis (FA) and principal components analysis (PCA). They made it possible to observe similarities and differences in trace metal content in samples taken from specific locations, to identify indicators suitable for characterizing its spatial variability and to uncover hidden factors accounting for the structure of the data. Data of the grain size indicated that sandy sediments dominated in the initial part of the pre-dam reservoir were the Powa river inflow. The mean concentrations of Zn 3.38 – 21.3 mg.kg-1 was the highest followed by Pb and Ni, 0.47 – 4.96 mg.kg-1 and 0.96 – 5.25 mg.kg-1 respectively, relative to other metals. The concentrations of Cu was 1.03 – 2.88 mg.kg-1 while Cd and Cr were the least 0.02 – 0.80 mg.kg-1 and 0.06 do 0.74 mg.kg-1 respectively. Cluster analysis CA of heavy metals content in bottom sediments of the reservoir showed that 16 samples of sediments can be divided into two groups characterized by different content of heavy metals. The analysis showed that the content of Cd, Pb, Ni, Cr and Zn were associated with content of clay and organic matter, depth of sampling and the sampling distance from the inflow point of the river. The concentration of the copper was associated with sampling distance from inflow and out flow point and the content of the silt.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2013, Tom 15, cz. 2; 1916-1928
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The method of calculating the limit parameter states characteristic of oil state
Autorzy:
Szubartowski, M.
Sójka, M.
Bukowski, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/241995.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych
Tematy:
model
limit state
concentration of use products
Opis:
In the majority of transport systems, they use the exploiting strategies where the use of oil is calculated in accordance to the following criteria: -the distance in kilometres travelled, -the time of engine work, -petrol used by an engine. When the value of one of the above criteria is reached, oil must be changed regardless its real state and its potential to be still used. If the oil potential were made use of, it would increase the effectiveness of the working system radically. The subject of the research is the changes of metal elements content in oil depending on lengthening the usage of examined oil. The thesis shows the results the operation research of engine oil as well as the results of the research of models that calculate the limit states of the content of some metallic elements in tested oil. The exploiting research was based on the samples taken from engine oil of some bus makes. On the basis of the results of the exploitation research, according to the distance in kilometres travelled of buses, the content of metallic elements in examined engine oil has been calculated. On the basis of self research and literature analysis, it has been stated that there is a lack of comfortable and reliable methods of assessing limit states of engine oil in transport systems. In the following thesis, the attempt to lengthen the mileage of engine oil on the basis of calculating the change of the content of the crucial metallic elements has been taken.
Źródło:
Journal of KONES; 2008, 15, 4; 565-576
1231-4005
2354-0133
Pojawia się w:
Journal of KONES
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The analysis and assessment of the impact of the lengthening the mileage on the changes of some characteristics of oil engine
Autorzy:
Szubartowski, M.
Sójka, M.
Bukowski, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/241997.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych
Tematy:
kinematic viscosity
basic number
ignition temperature
concentration of the use products
Opis:
In an exploitation process engine, there are physic-chemical changes of oil, which make impurities oil have a different characteristic. It is mainly connected with the element systems and greasy materials that react between themselves. The changes are constant and they mirror their new exploiting character. Deteriorating characteristics of oil influence its usefulness in a using process. The aim of the thesis is to show the results of exploitation research of engine oil that is used in transportation, basically by the Public Transport Company. The research mainly focuses on engine oil exploited in the buses of a public transport. They are of the following type: MAN NL, MAN NG, JELCZ 181 MG. O They have multi-seasonal oil like TEDEX, DIESEL, TRUCK SHPD SAE:15 W-40. The subject of the research is the processes that occur in engine oil while its exploitation. On the basis of the research, it was possible to specify the nature of the engine oil aging processes as well as the impact of the exploiting conditions on a temporal state of the main parameters that characterize the suitability of the engine oil. It has been proved that there is a lack of suitable and reliable methods of diagnosing and controlling the engine oil state while its exploitation. The following thesis is the first step to make the attempt to lengthen the distance in kilometres travelled of engine oil and determine the limit states of the crucial parameters on the basis of a real index.
Źródło:
Journal of KONES; 2008, 15, 4; 557-563
1231-4005
2354-0133
Pojawia się w:
Journal of KONES
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wykorzystanie wielowymiarowych metod statystycznych w analizie stanu fizykochemicznego wód w systemie rzeka – zbiornik retencyjny na przykładzie zbiorników retencyjnych Pakosław i Jutrosin położonych w zlewni rzeki Orli
Application of Multivariate Statistical Methods in Water Quality Assessment of River-reservoirs Systems (on the Example of Jutrosin and Pakosław Reservoirs, Orla Basin)
Autorzy:
Przybyła, C.
Kozdrój, P.
Sojka, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1818572.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
wielowymiarowe metody statystyczne
rzeka Orla
zbiornik lateralny
jakość wody
multivariate statistical methods
Orla river
off-channel reservoir
water quality
Opis:
The paper presents a preliminary study of analysis water quality in the off-channel reservoirs Pakoslaw and Jutrosin using the multivariate statistical techniques. Because of high biogenic pollution in Orla and Radeca rivers, Jutrosin and Pakoslaw reservoirs were based on an innovative concept in which the reservoirs were built on areas directly adjacent to rivers. Series of studies in the off-channel reservoirs were compared with water quality of Orla and Radeca rivers. The Orla together with the water reservoirs forms a right-bank tributary of the Barycz river. The storage reservoirs, built in the year 2007 (Pakoslaw) and 2011 (Jutrosin) represents off-channel reservoirs placed outside of the water course, but in its direct neighborhood. The reservoirs are filled by the water of Orla river from the water intake localized before the weir, while the water discharge into the river bed takers place through a discharge construction localized below the weir. Area of the Pakoslaw water reservoir is 26.6 ha and Jutrosin 90.5 ha. The multivariate statistical techniques such as cluster analysis (CA), factor analysis (FA), principal components analysis (PCA), and discriminant analysis (DA) were taken advantage to interpretation and evaluation data. The aim of the present research was to use chemometric techniques (CA, PCA, FA and DA) in order to: discover similarities and differences in the pchysico-chemical composition of water in off-channel reservoirs and rivers, identify water quality indicators suited to its temporal and spatial variability, expose hidden factors accounting for the structure of the data, and identify man-made sources of water pollution. Cluster analysis (CA) showed that there is unmistakable difference between water quality in the reservoirs and rivers. More evident fluctuation in the physico-chemical composition were observed in reservoirs compared to rivers. This is the result of unique location and theirs maintenance. Factors of water quality during the refilling reservoirs were comparable. Afterwards the off-channel reservoirs and rivers works separately. Factor analysis (FA) confirmed different process of self-purification in reservoirs due to rivers. Typical for pchysico-chemical composition of water are indexes like Conductivity, Fe, Cl, BOD, SO4, Ca, Hardness, Mg, O2 and PO4. This is the result of discriminant analysis (DA).
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2015, Tom 17, cz. 2; 1125-1141
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena dokładności odwzorowania wałów i przewałów w numerycznym modelu terenu polderu Majdany
Assessment of Mapping of Embankments and Control Structure on Digital Elevation Model Based upon Majdany Polder
Autorzy:
Walczak, Z.
Sojka, M.
Laks, I.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1819154.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
ocena dokładności
model terenu
wał przeciwpowodziowy
polder
embankment
Opis:
The aim of this study was to assess the accuracy of mapping of embankments and embankments control structure as the most important elements affecting the Majdany polder hydraulic characteristics. The polder was built between 1965 and1969 years as part of the drainage valley Tralalka. Area of the polder is equal to around 580 hectares. Capacity is equal up to 3.7 million m3. The polder is located about 4 km southeast of the city Kolo, in the valleys of the Warta, Ner and Rgilewka river network. The paper presents an analysis of the accuracy of the available digital elevation models (DEM) for Majdany polder in TIN format, which were worked out in 2009 on a scale 1:10 000. DEM worked out in 2011 based up on LIDAR data is presented in a scale 1:2 500. DEM in 2009 was worked out on the basis of aerial photographs in the scale of 1:26 000 and is available in the form of TIN, and LIDAR DTM-made ISOK project was based on airborne laser scanning (LIDAR) and it is available in LAS format. An assessment was carried out in the section embankments about 1.4 kilometers representing 21% of the total length of the embankments on the polder and one of embankment control structure 218 m in length. A total of 651 measurements with Sokkia GPS was done including 496 and 155 measurements on embankment and control structure respectively. DEM accuracy assessment was performed separately for embankments and control structures. Due to the fact that the distribution of errors of embankments was close to a normal distribution, the following statistical measures was used: Root Mean Square Error (RMSE), mean error (ME) average and standard deviation (SD). Due to the fact that the distribution of the error for embankment control structure on DEM significantly deviates from a normal distribution robust statistical methods like: median, Normalized Median Absolute Deviation (NMAD), 68.3% and 95% quartile was applied. The study showed that the data quality obtained from DEM are usually not sufficient for modeling embankment and control structure. Therefore, if the DEM generate the above data source (LIDAR or aerial images) is acceptable – talking only of polder topography, in order to estimate the volume and modeling its work unacceptable due to the relatively large errors in the mapping embankment control structures. It is necessary improve these DEM even by direct measurements of the same terrain such as GPS-RTK devices.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2013, Tom 15, cz. 3; 2711-2724
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The possibility of modifying the lubricity of transmission oils in industrial gears
Autorzy:
Landowski, B.
Sójka, M.
Muślewski, Ł.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/246291.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych
Tematy:
lubricating oil
gear box
friction
lubrication
boundary layer
low friction additives
acoustic emission
Opis:
The study deals with the issue of durability extension of multi-phase gears working under temporary or constant loading. The tests were performed for transmission oils used in power transmission systems of beet washers of DC type used in sugar plants. The lubricity parameters of oils and the possibilities of their modification through introduction of low-friction additives to the oil were studied. Additionally, the noise level emitted by working gears was measured before and after addition of the modifier. Lubricity tests were performed on semi-Timken apparatus, on which friction pairs friction roller- roller were tested with the use of oils extracted from the gear. SoundMeter application with MIC002 microphone adaptor was used for measurement of the noise level emission. Tests results have confirmed efficiency of the modifiers as higher values of friction loading were obtained and the noise emission level was reduced. It has been proven that in real operation systems, there is a possibility to increase the value of transmission oil lubricity parameters, which has a direct impact on durability of friction pairs of a gear during its operation.
Źródło:
Journal of KONES; 2018, 25, 4; 231-237
1231-4005
2354-0133
Pojawia się w:
Journal of KONES
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena jakości wód w lateralnych zbiornikach Jutrosin i Pakosław w pierwszych latach funkcjonowania
Autorzy:
Przybyła, Cz.
Kozdrój, P
Sojka, M
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/401285.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
zlewnia rzeki Orli
zbiornik lateralny
jakość wody
Orla watershed
off-channel reservoir
water quality
Opis:
W pracy szczegółowo przeanalizowano jakość wód lateralnych zbiorników retencyjnych Jutrosin i Pakosław w pierwszych latach ich funkcjonowania na tle jakości wód rzek Orli i Radęcy. Zbiornik Pakosław i Jutrosin zostały oddane do eksploatacji odpowiednio w latach 2007 i 2011. Ze względu na wysokie zanieczyszczenie wód rzek Orli i Radęcy związkami biogennymi, podczas opracowania koncepcji ich budowy zastosowano innowacyjne podejście, w którym założono wybudowanie zbiorników na terenach bezpośrednio przyległych do rzeki. Niniejsze badania miały na celu weryfikację gospodarki wodnej prowadzonej na zbiornikach oraz udzielić odpowiedzi na pytanie czy możliwa jest jej optymalizacja w aspekcie ochrony jakości wody w nich retencjonowanych. Przeprowadzone badania wykazały, że ustalony schemat gospodarowania wodą w zbiornikach w pierwszych latach ich funkcjonowania pozwolił na ograniczenie ich zanieczyszczenia. Niższe zawartości związków biogennych w wodach zbiorników niż w wodach zasilających ich rzek wynika z ich pobierania przez producentów pierwotnych (fitoplankton i makrofity) oraz deponowaniu ich w osadach dennych.
Jutrosin and Pakoslaw off-channel reservoirs have been investigated. The water quality in the first years of their usage has been analyzed in connection with the water quality of Orla and Radeca rivers. Pakoslaw and Jutrosin reservoirs were brought into operation in 2007 and 2011. Because of high biogenic pollution in Orla and Radeca rivers, Jutrosin and Pakoslaw reservoirs were based on an innovative concept in which the reservoirs were built on areas directly adjacent to rivers. The scope of this research was to verify the reservoirs’ water management and find out whether any further optimization and advancement in water quality is possible. The results have proven that the current water management scheme allowed to minimize their pollution. Nutrients are absorbed by primary producers (phytoplankton, macrophytes) and deposited in sediments.
Źródło:
Inżynieria Ekologiczna; 2014, 39; 123-135
2081-139X
2392-0629
Pojawia się w:
Inżynieria Ekologiczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Drought Risk Assessment in the Kopel River Basin
Autorzy:
Sojka, M.
Jaskuła, J.
Wielgosz, I.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/124297.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
lowland river
drought indices
drought assessment
Opis:
The main aim of the study was to assess drought risk in the Kopel river basin on the basis of analysis of observations made in the period from 1972 to 2011. The Kopel river is a right tributary of the Warta river which it joins at 254+600 km. The drought risk was assessed on the basis of meteorological and hydrological diurnal data. The trend analysis revealed that temperature has a significant increasing tendency. On the basis of SNQ and Q70% flows the indices such as drought duration and drought volume were computed. Statistical analysis showed negative correlations between drought indices and precipitation. The results presented in this study indicated that drought risk in the Kopel river basin is high.
Źródło:
Journal of Ecological Engineering; 2017, 18, 6; 134-141
2299-8993
Pojawia się w:
Journal of Ecological Engineering
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analiza tendencji zmian stanu fizykochemicznego wód rzeki Głównej
Analysis of trends changes in physicochemical state of the Główna river
Autorzy:
Jaskuła, J.
Sojka, M.
Wicher-Dysarz, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/400848.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
jakość wody
rzeka nizinna
parametry fizykochemiczne
water quality
lowland river
physicochemical parameters
Opis:
W pracy przedstawiono wyniki analizy zmian stanu fizykochemicznego wód rzeki Głównej w profilu Poznań w latach 1996–2009. Stan fizykochemiczny wód scharakteryzowano na podstawie 11 parametrów: tlenu rozpuszczonego (O2), BZT5, przewodności w 20 °C (μS), substancji rozpuszczonych (mg), odczynu (pH), azotu amonowego (NNH4), azotu Kjeldahla (NI), azotu azotanowego (NNO3), azotu ogólnego (NII), fosforanów (PO4) oraz fosforu ogólnego (P). Analizę stanu fizykochemicznego wód przeprowadzono na tle zmian użytkowania gruntów, gospodarki wodno-ściekowej oraz warunków hydrometeorologicznych. Wody rzeki Głównej w latach 1996–2009 charakteryzowały się stanem poniżej dobrego. Decydowały o tym podwyższone wartościami BZT5 i fosforu ogólnego oraz wysokie wartości azotu Kjeldahla i fosforanów. Przeprowadzona analiza wykazała, że w latach 1996–2009 obserwowano wzrost odczynu wody oraz spadek stężeń azotu amonowego i zawartości substancji rozpuszczonych. Uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej w gminach położonych na terenie zlewni nie wpłynęło istotnie na poprawę stanu fizykochemicznego wód rzeki Głównej.
The paper presents the analysis of results of trend changes in physicochemical state of the Główna river in Poznan in the years 1996–2009. Physicochemical state was characterized by 11 parameters: dissolved oxygen (O2), BOD5, conductivity (μS), dissolved substances (mg), pH, ammonia nitrogen (NNH4), Kjeldahl nitrogen (NI), nitrate nitrogen (NNO3), total nitrogen (NII), phosphates (PO4) and total phosphorus (P). The results were analyzed with respect to changes in land use, water and wastewater management and hydrometeorological conditions. Due to high concentrations of Kjeldahl nitrogen and phosphates, elevated concentrations of BOD5 and total phosphorus, physicochemical state of the Główna river was less than good. The results of the analysis proved that pH was increased, concentration of ammonia nitrogen and contents of dissolved substances was decreased. Organization of water and wastewater management in communes located in the analyzed catchment has not significantly influenced the physicochemical state of waters of the Główna river.
Źródło:
Inżynieria Ekologiczna; 2015, 44; 154-161
2081-139X
2392-0629
Pojawia się w:
Inżynieria Ekologiczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Application of digital elevation model and aerial photographs for modelling flood prone areas in small lowland rivers
Zastosowanie numerycznego modelu terenu oraz zdjęć lotniczych przy wyznaczania stref zagrożenia powodziowego w małych zlewniach rzek nizinnych
Autorzy:
Sojka, M
Murat-Błażejewska, S.
Wróżynski, R
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1819327.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
zagrożenie powodziowe
model numeryczny
strefy zalewowe
Opis:
Celem pracy była ocena możliwości zastosowania numerycznego modelu terenu opracowanego na podstawie zdjęć lotniczych do wyznaczenia stref zagrożenia powodziowego. Wiele prac koncentruje się na ocenie ryzyka powodziowego w zasięgu dużych rzek pomijając aspekty niepewności wyznaczania stref dla rzek małych i średnich, gdzie jakość numerycznego modelu terenu wywiera zdecydowanie większy wpływ na wyniki modelowania. W pracy podjęto próbę poprawy jakości NMT na podstawie własnych pomiarów terenowych prowadzonych na analizowanym odcinku rzeki Małej Wełny. Pozwoliło to na precyzyjne odzwierciedlenie koryta rzeki, a co za tym idzie możliwości zastosowania takiego modelu bez konieczności opracowania nowych modeli przy pomocy LIDAR. W pracy wyznaczono strefy zalewowe na 12 kilometrowym odcinku rzeki Małej Wełny. Do obliczeń rzędnych zwierciadła wody przy trzech scenariuszach powodziowych (10%, 1% oraz 0,2%) zastosowany został model HEC-RAS oraz program ArcGIS z rozszerzeniem HECGeoRAS, który zapewnia kompatybilność obu programów. Model został skalibrowany i zweryfikowany na podstawie dostępnych zdjęć lotniczych i pomiarów terenowych wykonanych podczas powodzi w latach 2008 i 2009. Badania wykazały, że dostępny w Polsce numeryczny model terenu opracowany na podstawie zdjęć lotniczych w skali 1:26000 może być z powodzeniem stosowany w procesie wyznaczania stref zalewowych pod warunkiem uzupełnienia go o dane pochodzące z własnych pomiarów terenowych koryta rzecznego. Badania potwierdziły użyteczność korzystania ze zdjęć lotniczych podczas procesu kalibracji i weryfikacji obliczeń hydraulicznych podczas modelowania powodzi.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2012, Tom 14; 172-181
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ przełożonego koryta rzeki Małej Wełny na stosunki wodne terenów przyległych
Impact of relocated channel of Mala Welna river on water conditions in adjacent areas
Autorzy:
Sojka, M.
Murat-Blazejewska, S.
Kanclerz, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/59585.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich PAN
Tematy:
rzeki
rzeka Mala Welna
dolina Malej Welny
przepustowosc koryt rzecznych
tereny przylegle
stosunki wodne
podtopienia
Opis:
Celem pracy była ocena wpływu przełożonego koryta rzeki Małej Wełny na stosunki wodne terenów przyległych. W pracy przedstawiono także możliwości udrożnienia koryta rzeki w celu zachowania jej równowagi dynamicznej. W pracy wykorzystano wyniki własnych badań i obserwacji terenowych prowadzonych w latach 2000–2008 w zlewni rzeki Małej Wełny do przekroju Kiszkowo. Do głównych przyczyn występowania podtopień w dolinie rzeki Małej Wełny, na odcinku Zakrzewo–Kiszkowo, można zaliczyć warunki hydrauliczne przełożonego odcinka koryta. Geometria koryta (o zbyt małym przekroju), małe spadki dna rzeki, a także brak konserwacji dna i skarpy koryta rzecznego powodują, że przy średnio wysokich przepływach (SWQ) rzeka jest mało przepustowa. Dla poprawienia przepustowości przełożonego odcinka rzeki i rowów opaskowych „A” i „B” należy wykonać modernizację urządzeń hydrotechnicznych oraz całego systemu wodnego w zlewni rzeki. Prace te powinny być poprzedzone szczegółowymi pomiarami geodezyjnymi.
The aim of this research was an assessment of impact of relocated Mała Wełna river channel on water conditions in the adjacent areas. In this paper also a fasibility to increase river flow capacity with the purpose of maintaining river channel dynamic equilibrium was presented. Field observations and measurements were carried out in hydrological years of 2000–2008 in Mała Wełna river catchment down to Kiszkowo crosssection. The main cause of valley flooding on the reach from Zakrzewo to Kiszkowo were hydraulic conditions at the relocated Mała Wełna river channel. The river cross-section geometry and its channel slope caused that at the high-water discharge SWQ the channel capacity of the river is too low. A lack of the river banks and bottom maintenance has had strong negative impact on the river capacity. To improve the river flow capacity and the drain ditches “A” and “B” it is necessary to make modernization of hydraulic structures and the whole water system in the catchment of the Mała Wełna river. Before this it is necessary to make a detail geodetic measurement of these areas.
Źródło:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich; 2008, 09
1732-5587
Pojawia się w:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena możliwości retencjonowania wody w jeziorach zlewni Strugi Dormowskiej
Assessment of water retention possibilities in the catchment of the Struga Dormowska river
Autorzy:
Sojka, M.
Murat-Blazejewska, S.
Kanclerz, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/60277.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich PAN
Tematy:
rzeki
rzeka Struga Dormowska
zlewnie rzek
zlewnia Strugi Dormowskiej
zlewnie nizinne
retencja wodna
jeziora
Jezioro Lowynskie
Jezioro Plytkie
Jezioro Glebokie
Jezioro Dormowskie Duze
Jezioro Gorzynskie
Jezioro Wiejskie
jezioro Tuczno
zdolnosc retencyjna
Opis:
Celem pracy była ocena możliwości retencjonowania wody w jeziorach, przez które przepływa rzeka Struga Dormowska, do zwiększenia gwarancji pokrycia potrzeb wodnych stawów rybnych położonych w zlewni. Struga Dormowska jest rzeką trzeciego rzędu, lewym dopływem rzeki Warty. Całkowita powierzchnia zlewni wynosi 57,2 km2. Zlewnia Strugi Dormowskiej jest zlewnią rolniczo-leśną. Struga Dormowska przepływa przez dwanaście jezior o łącznej powierzchni około 240 ha. Powierzchnia jezior jest zróżnicowana od 2 do 79,6 ha. Zlewnia Strugi Dormowskiej charakteryzuje się bardzo niskimi zasobami wodnymi. Spływ powierzchniowy wynosi około 2 dm3.s-1.km-2, a współczynnik odpływu 0,1. Realizując piętrzenie wody w jeziorach w zakresie naturalnych wahań stanów wody od 0,2 do 0,3 m, można uzyskać około 0,4 mln m3 wody w warstwie retencji użytecznej. Pozwoli to na wyrównanie odpływu w zakresie od 6 do 21% w latach wilgotnych i suchych. Piętrzenie wody w jeziorach powinno być realizowane w okresie od marca do lipca, następnie szandory z zastawek powinny być usuwane, aby przywrócić ciągłość ekologiczną rzeki.
The paper present the detailed assessment of water retention possibility in the lakes situated in the Struga Dormowska River. These activities were important to increase satisfy water needs warranty of fish ponds. Struga Dormowska is the third rank river, the left tributary of the Warta River. The area of the catchment amounts 57.2 km2. The catchment has an agriculture-forest character and high lake density. Struga Dormowska flow through twelve lakes, which have an area of 240 ha. The area of each lake range from 2 to 79.6 ha. The catchment has a very small water resources. Specific runoff of the catchment equals about 2 dm3.s-1.km-2, and runoff coefficient about 0.1. The researches reveal that increase of lakes water retention allows to obtain high amount of disposal water, that allows to increase water needs of the fish ponds warranty satisfy located in the middle and lower part of the river. The estimation was based on amplitudes of water level in the lakes, elevation-storage curves and inventory of hydraulic structures along the river. Damming of the water in the seven lakes from 0.2 to 0.3 m in natural water level oscillations allows to gain about 0.4 mln m3 water in the usable retention layer. That allow on smoothing discharges in the river in the range from 6 to 21% in the wet and dry years respectively. The damming of the lakes should be done from March to July. In the other period it is necessary to restore the natural river continuity. Damming the water in the lakes have a positive impact on water condition in the adjacent areas.
Źródło:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich; 2010, 08/1
1732-5587
Pojawia się w:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zmiennosc stanow wod gruntowych i powierzchniowych w zlewni rzeki Malej Welny w latach hydrologicznych 2000 - 2004
Autorzy:
Murat-Blazejewska, S
Kanclerz, J.
Sojka, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/800779.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
stan wody
rzeki
zlewnia Malej Welny
zlewnie rzek
wody powierzchniowe
jeziora
wody gruntowe
Opis:
W pracy przedstawiono zmienność stanów wody w rzece i w jeziorach oraz ich powiązanie ze stanami wód gruntowych pierwszego poziomu wodonośnego. Badania prowadzone były w zlewni rzeki Małej Wełny do przekroju Kiszkowo w latach hydrologicznych 1999/2000-2003/2004. Dynamika zwierciadła wód gruntowych pierwszego poziomu wodonośnego i wód powierzchniowych determinowana była głównie przez warunki meteorologiczne. Analiza czasowych trendów zmian stanów wód powierzchniowych i gruntowych, wykazała że istnieje tendencja do obniżania się zwierciadła wód powierzchniowych i gruntowych. Istnieje statystycznie istotny związek pomiędzy stanami wód gruntowych i powierzchniowych, wskazuje to na więź hydrauliczną wód powierzchniowych i płytkich wód podziemnych.
Variability of water levels in the river and lakes with its correlation to groundwater levels of first waterlevel are presented in the paper. Investigations were carried out on Mała Wełna river catchment up to Kiszkowo section in 1999/2000-2003/2004 hydrological years. The dynamics in water-table of first waterlevel and in surface water were determined mainly by meteorological conditions. The temporal analysis of changes in ground- and surface water level trends revealed the decreasing tendency of water-table level of ground- and surface water. There exists a significant correlation between ground- and surface water levels, what indicates the hydrological contection of surface water and shallow groundwater.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 2005, 506; 303-308
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analysis of the Vegetation Process in a Two-stage Reservoir on the Basis of Satellite Imagery – a Case Study: Radzyny Reservoir on the Sama River
Analiza procesu wegetacji w dwustopniowym zbiorniku retencyjnym na podstawie zdjęć satelitarnych – zbiornik Radzyny na rzece Sama
Autorzy:
Jaskuła, J.
Sojka, M.
Wicher-Dysarz, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1813632.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
proces wegetacji
zbiornik dwustopniowy
zobrazowania satelitarne
NDVI
Sentinel-2
vegetation process
two-stage reservoir
satellite imagery
Opis:
The main purpose of the study was to assess the dynamics of the vegetation process in a two-stage reservoir on the basis of satellite data. The analysis is based on Sentinel-2 satellite data from the period 2015-2017. The normalized difference vegetation index (NDVI) was selected to detect the vegetation process in the Radzyny reservoir located on the Sama river. The reservoir is split into two parts – the main and the pre-dam zone. The main role of the pre-dam reservoir is to store sediments and water pollutants. The main problem related to the management of the Radzyny reservoir is water quality. Particularly high concentrations of phosphorus compounds may lead to reservoir vegetation. The vegetation process was analyzed for the main and pre-dam reservoir. To specify areas mainly affected by vegetation, the reservoir was split into 10 parts, depending on the distance from the inflow of the Sama river (distance between profiles splitting polygons is 500 m). All calculations were performed using Quantum GIS 2.18 and ArcGIS 10.5 software, and statistical analysis was conducted with Statistica 13 software. The analysis showed that the NDVI values in the period from May to September in the pre-dam reservoir were higher than those recorded in the main reservoir. The greatest variation of the NDVI within the pre-dam reservoir was observed in August while the lowest was observed in May. In the main reservoir, NDVI values were characterized by similar variability. The analysis of the vegetation process along the reservoirs showed that in the pre-dam reservoir in zones 1-4 there was a marked decrease in the NDVI. The highest NDVI values occurred at the inlet to the pre-dam reservoir (zone 1) while the lowest values occurred near the pre-dam (zone 4). The results indicate that the functions assumed at the design stage for the preliminary reservoir have been implemented, i.e. protection of the main reservoir against sediment accumulation and water quality degradation. SENTINEL-2 satellite imagery allows analysis of the vegetation process in retention reservoirs in terms of time and space. The study suggests that open-access satellite data are a more effective source for aquatic monitoring than traditional in situ measurements, in which water bodies are represented by a single sampling point.
Celem pracy była analiza procesu wegetacji w dwustopniowym zbiorniku retencyjnym na podstawie zdjęć satelitarnych. Do analizy wykorzystano zobrazowania z satelity Sentinel-2 z okresu 2015-2017. Ocenę procesu wegetacji w zbiorniku Radzyny na rzece Samie przeprowadzono na podstawie indeksu spektralnego - Normalized Vegetation Index (NDVI). Analizowany zbiornik Radzyny ma dwustopniową konstrukcję. Wydzielono w nim część główną oraz wstępną. Do podstawowych zadań części wstępnej należy ochrona zbiornika głównego przed sedymentacją oraz dopływem związków biogennych. Jednym z podstawowych problemów związanych z funkcjonowaniem zbiornika Radzyny jest dopływ związków fosforu, który prowadzi do eutrofizacji wód gromadzonych w zbiorniku. Proces wegetacji w zbiorniku Radzyny był analizowany dla części wstępnej oraz zbiornika głównego. W celu dokładnego określenia części zbiornika, które są najbardziej narażone na proces degradacji, podzielono zbiornik na 10 części, w zależności od odległości od wpływu rzeki Sama (dystans pomiędzy przekrojami ograniczającymi wydzielone strefy wynosił 500 m). Wszystkie analizy przestrzenne wykonane zostały w programie Quantum GIS 2.18 oraz ArcGIS 10.5. Analizy statystyczne zostały przeprowadzone w programie Statistica 13. Przeprowadzone analizy wykazały, że wartości wskaźnika NDVI w okresie od maja do września były wyższe w zbiorniku wstępnym. Największą zmienność wskaźnika NDVI w części wstępnej zaobserwowano w sierpniu, natomiast najmniejszą w maju. Zbiornik główny w okresie 2015-2017 charakteryzował się niższymi wartościami i większą stabilnością wskaźnika NDVI. Analiza zmienności NDVI wykazała, że w części wstępnej (strefy 1-4) następuje spadek wartości na długości zbiornika. Najwyższe wartości wskaźnika występują w pobliżu wpływu rzeki do zbiornika (strefa 1), podczas gdy najniższe przy przegrodzie (strefa 4). Na podstawie uzyskanych wyników, potwierdzono, że część wstępna pełni funkcję ochronną zbiornika głównego, m.in. ogranicza dopływ związków biogennych oraz skupia proces akumulacji osadów dennych. Uzyskane wyniki potwierdzają możliwość zastosowania danych satelitarnych Sentinel-2 do analizy procesu wegetacji w zbiornikach retencyjnych w ujęciu czasowym i przestrzennym. Stwierdzono, że analiza na podstawie zobrazowań satelitarnych charakteryzuje się większą efektywnością w monitoringu środowisk wodnych niż tradycyjne pomiary terenowe, w których wody powierzchniowe oceniane są na podstawie pojedynczych pomiarów.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2018, Tom 20, cz. 1; 203-220
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena ładunków związków biogennych wymywanych ze zlewni rzeki Głównej w latach 1996-2009
Assessment of Biogenic Compounds Elution from the Główna River Catchment in the Years 1996-2009
Autorzy:
Sojka, M.
Jaskuła, J.
Wicher-Dysarz, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1813936.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
związki biogenne
eutrofizacja
rzeka nizinna
nutrients
eutrophication
lowland river
Opis:
W pracy dokonano oceny ładunków związków biogennych wymywanych ze zlewni rzeki Głównej w latach 1996-2009. Obliczono roczne i półroczne ładunki: azotu amonowego, azotu Kjedahla, azotu azotanowego, azotu ogólnego, fosforanów i fosforu ogólnego. Uzyskane wyniki przeanalizowano na tle warunków hydrometeorologicznych, zmian sposobu użytkowania i zagospodarowania terenu oraz stanu gospodarki wodno-ściekowej. Na podstawie obliczonych jednostkowych ładunków azotu i fosforu ogólnego wymywanych ze zlewni rzeki Głównej oszacowano zasilanie zbiornika Jezioro Kowalskie tymi związkami. Powyższa ocena jest niezbędna do opracowania koncepcji działań zmierzających do ochrony zbiornika retencyjnego Jezioro Kowalskie przed eutrofizacją. Zbiornik retencyjny Jezioro Kowalskie o powierzchni 203 ha usytuowany jest w zlewni rzeki Głównej. Całkowita długość rzeki wynosi 43 km, a zapora czołowa zlokalizowana jest w 15+423 km. Pole powierzchni zlewni wynosi 235,81 km2, w tym całkowita zlewnia zbiornika stanowi 189,35 km2. Zlewnia ma charakter nizinny, w którym przeważającą część zajmują obszary użytkowane rolniczo, grunty orne stanowią 57,5% a użytki zielone 7,5%. Do pozostałych form użytkowania zaliczyć można lasy (24,7%), tereny zurbanizowane (7,4%) oraz wody powierzchniowe (2,9%). Głównymi czynnikami wpływających na stan wód powierzchniowych w zlewni są źródła o charakterze punktowym, których występowanie wiąże się z nie do końca uporządkowaną gospodarką wodno-ściekową oraz te o charakterze obszarowym związane z działalnością rolniczą. Przeprowadzone analizy wykazały, że zbiornik retencyjny Jezioro Kowalskie w latach 1996-2009 był pod silną presją czynników antropogenicznych. Wody rzeki Głównej zasilające zbiornik retencyjny charakteryzowały się wysokimi stężeniami fosforanów i azotu Kjeldahla.
The purpose of the presented study is to assesses the loads of nutrients leaching from the catchment of the river Główna in 1996-2009. The annual 1996-2006 charges of several compounds are calculated. The analysis include ammonium, Kjeldahl nitrogen, nitrate nitrogen, nitrogen general, phosphates and total phosphorus. The results are compared with hydro-meteorological conditions, changes in land usage and management as well as the state of water supply and wastewater treatment. Calculated unit loads of nitrogen and phosphorus washed outwith sink river Główna are the basis for estimation of inflow of this compounds to the Jezioro Kowalskie lake. Such assessment is essential to develop the concept of action to protect the reservoir Jezioro Kowalskieagainst eutrophication. The chosen study area, namely the Jezioro Kowalskie lake, is an reservoir of 203 hectares inundation area. It is located in the catchment of the Główna river. The total length of the river is 43 km. The main dam is located in km 15+423. The total catchment area is 235.81 km2. The catchment area of the lake is 189.35 km2. The reservoir is very unusual because it has a specific shape. It is divided into two parts in such a way that preliminary reservoir and the main reservoir parts may be specified. The flow between the upper and the lower part is constrained. Because the upper part is smaller and works as sedimentation tank. The basin is lowland, where the majority of the occupied areas is used for agriculture, arable land account for 57.5% and 7.5% grassland. The other forms of use include the forests (24.7%), urban areas (7.4%) and surface water (2.9%). The main factors, which impact on the status of surface waters in the catchment, are the point sources of pollutants. The problems of lack of order in local water supply network and wastewater treatment are the reasons that such sources occur in the catchment. There are also surface sources of pollutants associated with agricultural activities.The analyzes carried out showed that reservoir Jezioro Kowalskie in the years 1996-2009 was under strong pressure from anthropogenic factors. The Główna river supply reservoir with water characterized by the high concentrations of phosphate and nitrogen Kjeldahl.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2016, Tom 18, cz. 1; 815-830
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analiza możliwości wykorzystania modeli hydrologicznych w strategicznej ocenie oddziaływania na środowisko miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego
Analysis of the possibility of using hydrological models in strategic environmental assessment of local spatial development plans
Autorzy:
Sojka, M.
Murat-Błażejewska, S.
Wróżyński, R
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/401894.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
zlewnia
urbanizacja
model opad-odpływ
miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego
ocena oddziaływania na środowisko
catchment
rainfall-runoff model
local spatial development plan
strategic environmental assessment
Opis:
W pracy przedstawiono możliwości zastosowania modelu hydrologicznego HEC-HMS przy opracowywaniu strategicznej oceny oddziaływania na środowisko projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego na wody powierzchniowe. Praktyczne możliwości zastosowania modelu w symulacji reakcji zlewni na opady o dużym natężeniu przedstawiono na przykładzie zlewni cieku Różany Potok, która podlega szybkiemu procesowi urbanizacji. Pole powierzchni zlewni Różany Potok wynosi 8,1 km2, a długość cieku 5,57 km. W latach 1992–2012 nastąpił znaczny przyrost terenów uszczelnionych w zlewni z około 5,2 do 16%. Dodatkowo obrębie zlewni opracowywane są nowe mpzp, realizacja ich zapisów może przyczynić się do wzrostu udziału terenów nieprzepuszczalnych do ponad 20%. Wzrost udziału terenów nieprzepuszczalnych w analizowanej zlewni oraz tradycyjne podejście do zagospodarowania wód opadowych, może doprowadzić do dwukrotnego wzrostu przepływów wezbraniowych i zwiększenie ryzyka występowania lokalnych podtopień i powodzi.
The paper presents the possibility of application of the hydrological model HEC-HMS in the development of a strategic environmental assessment of local spatial development plans on surface water. The practical possibility of using simulation models of catchment response to high intensity precipitation is shown on the example of the Różany Potok watercourse catchment which is subject to rapid urbanization process. The area of Różany Potok catchment is 8.1 km2 and a stream length is 5.57 km. In the years 1992–2012 there was a significant increase in impervious areas in the catchment of about 5.2 to 16%. In addition, new local spatial development plans are prepared within the catchment area. The implementation of their records may contribute to the increase in the proportion of impervious areas to over 20%. The increase in the share of impervious areas in the catchment area and traditional approach of precipitation water management can lead to doubling flood flows and increase the risk of local flooding.
Źródło:
Inżynieria Ekologiczna; 2014, 39; 176-186
2081-139X
2392-0629
Pojawia się w:
Inżynieria Ekologiczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena zagrożenia powodziowego w zlewni rzeki Małej Wełny
Assessment of flood risk in the Mala Welna catchment
Autorzy:
Sojka, M.
Murat-Blazejewska, S.
Wrozynski, R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/60436.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich PAN
Tematy:
zlewnie nizinne
rzeka Mala Welna
zlewnia Malej Welny
zagrozenia powodziowe
doliny rzeczne
strefa zalewowa
numeryczny model terenu
modele hydrologiczne
przeplywy maksymalne
program ArcGIS
Opis:
Celem pracy było oszacowanie zagrożenia powodziowego w zlewni rzeki Małej Wełny na odcinku od wypływu z Jeziora Gorzuchowskiego do przekroju Kiszkowo jaz nr 1 (Brudzewko). Podstawą określenia przepływów maksymalnych rzeki Małej Wełny, o prawdopodobieństwie przewyższenia 10%, 1% i 0,2%, były przepływy uzyskane z roczników hydrologicznych z lat 1965–1975 i 1978–1983 oraz własne pomiary prowadzone w latach 2000–2009 w profilu Kiszkowo. Przepływy prawdopodobne obliczono według metody IMGW, gdzie prawdopodobieństwo przewyższenia przepływu maksymalnego rocznego obliczono jako prawdopodobieństwo alternatywy dwóch niewykluczających się zdarzeń niezależnych. Następnie wprowadzono je do modelu hydraulicznego RUBiKoN, za pomocą którego obliczono rzędne zwierciadła wody, które naniesiono na profil podłużny badanej rzeki. Numeryczny model powierzchni doliny rzeki został opracowany na podstawie numerycznych map topograficznych w skali 1:10 000 za pomocą programu komputerowego ArcGIS z rozszerzeniem Spatial i 3D Analyst. Rzędne zwierciadła wody oraz trójwymiarowy model powierzchni terenu pozwoliły ustalić obszary, na których prawdopodobieństwo wystąpienia podtopienia jest niskie (wynosi raz na 500 lat), średnie (raz na 100 lat) i wysokie (raz na 10 lat).
The aim of this paper was assessment of flood risk in the catchment of the Mała Wełna River on the reach from Gorzuchowskie lake to Kiszkowo weir No 1 (Brudzewko). The annual maximum discharges with given probability of exceedance 10%, 1% i 0,2% were calculated on the basis of data obtain from the Polish hydrological year-books: 1965-1975 and 1978-1983, and own data for the period 2000-2009. The maximum annual discharges were calculated on Institute according to the Meteorology and Water Management (IMGW) method, where the distribution of probability of exceedance of the annual maximum floods is calculated as the probability of alternative of two non-eliminated independent events. The maximum annual discharges with given probability were inputted to RUBiKoN hydraulic model, which allow to calculated localization of points of the highest water level on the cross-section of Mała Wełna river channel. Digital elevation model of the river valley were performed on the basis of topographic maps in the scale 1:10 000 with use of ArcGIS program with Spatial and 3D extension. Water levels in cross-sections and digital elevation model allow to establish the area where the flood risk probability is low (one on 500 years), medium (one on 100 years) and high (one on 10 years).
Źródło:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich; 2010, 08/2
1732-5587
Pojawia się w:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Charakterystyka składu chemicznego owoców Rosa pomifera ‘Karpatia’
Profile of chemical composition of Rosa pomifera 'Karpatia' fruits
Autorzy:
Milala, J.
Sojka, M.
Krol, K.
Buczek, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/827976.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Technologów Żywności
Tematy:
roza
Rosa pomifera
roza Karpatia
roza jablkowata
owoce
sklad chemiczny
witamina C
polifenole
kwasy tluszczowe
Opis:
Celem pracy było określenie cech pomologicznych i składu chemicznego owoców Rosa pomifera ‘Karpatia’. Bezpośrednio po zbiorze owoce zamrożono i poddano suszeniu sublimacyjnemu. W miąższu i nasionach oznaczono składniki odżywcze oraz wybrane grupy polifenoli. W olejach otrzymanych z nasion oznaczono skład kwasów tłuszczowych. Wykazano, że miąższ zawierał w suchej masie 90 % węglowodanów ogółem, z tego 31,9 % stanowił błonnik. Ponadto, miąższ cechował się dużą zawartością witaminy C – 3,5 %. Z kolei nasiona zawierały w suchej masie 79 % węglowodanów ogółem, w tym 71,3 % błonnika. Nasiona charakteryzowały się znaczną zawartością tłuszczu (10,5 %) i białka (9,6 %). Olej otrzymany z nasion w 80 % składał się z kwasów tłuszczowych wielonienasyconych, przy czym kwas α-linolenowy stanowił 31,3 % sumy kwasów. Jest to większa zawartość aniżeli występująca w nasionach innych rodzimych odmian róż. Wśród związków polifenolowych, zarówno w miąższu, jak i nasionach dominowały flawanole, których średnia zawartość wynosiła odpowiednio 2783 mg/100 g s.m. i 842 mg/100 g s.m. Ponadto występowały: glikozydy kwercetyny i kempferolu, kwas elagowy wolny oraz związany. Rosa pomifera ‘Karpatia’ ze względu na takie cechy pomologiczne, jak: duże owoce, wysoki udział miąższu, jednorazowy zbiór, a także zawartość związków bioaktywnych: witaminy C i polifenoli może być uważana za cenną odmianę do przetwórstwa.
The objective of the research study was to determine the pomological characteristics and chemical composition of ‘Karpatia’ Rosa pomifera fruits. Immediately after harvesting, the fruits were frozen and freeze-dried. The nutrients and selected groups of poly-phenols were determined in the flesh and seeds. The composition of fatty acid was determined in the oils obtained from the seeds. It was proved that the flesh contained 90 % of total carbohydrates in the dry mass; 31.9 % thereof was a dietary fibre. Moreover, the flesh was characterized by a high quantity of vitamin C: 3.5 %. Next, the seeds contained 79 % of total carbohydrates in the dry mass; 71.3 % thereof was a dietary fibre. The seeds were characterized by a significant content of fat (10.5 %) and protein (9.6 %). The oil obtained from the seeds comprised 80 % of polyunsaturated fatty acids; the α-linolenic acid constituted 31.3 % of total fatty acids. Their content was higher than that in the seeds of other native rose cultivars. Among the polyphenolic compounds, the flavanols predominated, both in the flesh and the seeds; their mean quantity was 2783 mg/100 g d.m. and 842 mg/100 g d.m., respectively. Furthermore, there were present: quercetin and kaempferol glycosides and free and bound ellagic acid. The ‘Karpatia’ Rosa pomifera can be considered a valuable cultivar in food processing owing to the following pomological features: large fruits, high percent content of flesh, one-time harvest, and, also, content of bioactive compounds, i.e. vitamin C and poly-phenols.
Źródło:
Żywność Nauka Technologia Jakość; 2013, 20, 5
1425-6959
Pojawia się w:
Żywność Nauka Technologia Jakość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analysis of changes in traffic rules and assessment of their impact on road traffic safety
Autorzy:
Muślewski, Ł.
Landowski, B.
Pająk, M.
Sójka, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/247626.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych
Tematy:
transport
road transport
traffic rules
safety
vehicle operation
Opis:
Road safety is an important social issue. Hence, changes in road traffic rules have a large influence on travel safety improvement. One of the major issues to be addressed is the speed limit of motor vehicles and radar speed measurements. Moreover, road traffic rules impose the obligation to wear safety belts during driving, carrying children in car safety seats and they put a ban on drink driving as well as driving under the influence of other intoxicating substances that have a negative influence on the driver’s physical condition and driving skills. This study analyses changes in traffic rules and provides assessment of the way they affect road traffic safety in Poland. The study presents an analysis of the issues connected with road vehicle operation and safety of the passengers including: wearing safety seat belts, use of children car safety seats, vehicle lighting, speed limit. Such issues as the proposed changes in breathalyzer use and implementation of safety systems to provide road users with safety have been addressed.
Źródło:
Journal of KONES; 2018, 25, 4; 299-308
1231-4005
2354-0133
Pojawia się w:
Journal of KONES
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zawartość metali ciężkich w osadach dennych śródleśnych zbiorników wodnych
Heavy metals concentration in the bottom sediments of the mid-forest reservoirs
Autorzy:
Sojka, M.
Kałuża, T.
Siepak, M.
Strzeliński, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/985722.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Leśne
Tematy:
lesnictwo
kadm
chrom
miedz
nikiel
olow
cynk
zbiorniki wodne
zbiorniki srodlesne
osady denne
zawartosc metali ciezkich
small retention
water contamination
Opis:
The paper analysed Cd, Cr, Cu, Pb, Ni and Zn concentration in bottom sediments of fourteen retention reservoirs located in the Oborniki and Taczanów forest districts (western Poland). The sediments were collected in March and April 2018 from a surface layer with a thickness of 5 cm. Heavy metal determination was performed using inductively coupled plasma with mass detection (ICP−QQQ) method. The aim of the work was to analyse the concentrations of heavy metals in bottom sediments of small forest retention reservoirs with respect to their pollution and toxic impact on the aquatic environment. In addition, the sources of heavy metals and factors influencing their accumulation in bottom sediments were assessed. The contamination of bottom sediments with heavy metals and their toxic effects on aquatic environment were determined using the index of geoaccumulation (Igeo), contamination factor (CF), pollutant load index (PLI) and toxic risk index (TRI). The cluster analysis and principal component analysis were used to divide the reservoirs into groups with a similar contamination of bottom sediments and to identify heavy metal sources. The heavy metals concentrations in reservoirs bottom sediments can be put in ascending order Cd
Źródło:
Sylwan; 2019, 163, 08; 694-704
0039-7660
Pojawia się w:
Sylwan
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena podatności na degradację zbiornika retencyjnego Przebędowo
Assessment of vulnerability to degradation of the Przebędowo reservoir
Autorzy:
Sojka, M
Korytowski, M.
Jaskuła, J.
Waligórski, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/400301.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
zlewnia nizinna
zbiornik retencyjny
eutrofizacja
podatność na degradację
lowland catchment
reservoir
eutrophication
degradation vulnerability
Opis:
W pracy dokonano oceny podatności na degradację zbiornika retencyjnego Przebędowo, który został oddany do eksploatacji w 2014 roku. Zbiornik Przebędowo zlokalizowany jest w zlewni rzeki Trojanki (Strugi Goślińskiej), która uchodzi do rzeki Warty w km 218+500. Pole powierzchni zbiornika wynosi 12,03 ha, a pojemność całkowita 0,162 mln m3. Zbiornik Przebędowo charakteryzuje się wydłużonym kształtem, jego długość wynosi 1450 m, a szerokości maksymalna 120 m. W pierwszym etapie pracy przeprowadzono analizę potencjalnego dopływu związków biogennych ze zlewni do zbiornika oraz dokonano oceny podatności zbiornika na degradację. W drugim etapie dokonano oceny jakości wody rzeki Trojanki zasilającej zbiornik i następnie obliczono ładunki azotu i fosforu dopływające do zbiornika. Ładunki azotu i fosforu wprowadzane do zbiornika porównano wielkościami ładunków dopuszczalnych (Łdop.) i niebezpiecznych (Łnieb.) określone wg modelu hydraulicznego Vollenweidera. Pozwoliło to na określenie kategorii zagrożenia zbiornika. Przeprowadzone badania wykazują, że zbiornik Przebędowo jest silnie podatny na degradację. Uzyskane wyniki pozwalają stwierdzić, że wynika to przede wszystkim z geometrii zbiornika: kształtu, wydłużonej linii brzegowej i niskiej głębokości średniej. Analiza wykazała również, że ze względu na wysoki udział użytków rolnych w zlewni bezpośredniej, istnieje potencjalne zagrożenie wymywania związków biogennych do zbiornika Przebędowo.
The paper presents the results of the assessment pertaining to the Przebędowo reservoir, opened for exploitation in 2014, in terms of vulnerability to degradation. The reservoir is located in the catchment of Trojanka River (Struga Goślińska). Trojanka falls into the river Warta at km 218 + 500. The construction of the reservoir was completed in 2014. The surface area of the reservoir is 12.03 hectares and its total volume is 0.162 million m3. The reservoir has an elongated shape, its length is 1450 m and its maximum width is 120 m. In the first stage of the work, the potential inflow of biogenic compounds from the catchment area was analyzed and the reservoir vulnerability to degradation was assessed. In the second stage, the water quality of the Trojka River was evaluated and the nitrogen and phosphorus loads were calculated. Nitrogen and phosphorus loads flowing into the reservoir were compared with the allowable and critical values calculated according to the hydrological model of Vollenweider. This comparison permitted the classification of the reservoir vulnerability to degradation. The Przebędowo reservoir was found to be highly vulnerable to degradation. The obtained results show that this state is mainly due to the geometry of the reservoir: shape, elongated coastline and low average depth. Moreover, a high share of arable land in the catchment area increases the potential risk associated with the inflow of biogenic compounds into the reservoir.
Źródło:
Inżynieria Ekologiczna; 2017, 18, 5; 118-125
2081-139X
2392-0629
Pojawia się w:
Inżynieria Ekologiczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena zmian zawartości związków biogennych w wodach rzeki Ner
The evaluation of nutrients concentrations variability in the Ner River
Autorzy:
Jaskuła, J.
Wicher-Dysarz, J.
Sojka, M.
Dysarz, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/399891.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
rzeka nizinna
stan fizykochemiczny
związki biogenne
jakość wody
lowland river
physicochemical state
biogenic compounds
water quality
Opis:
Zawartości związków azotu i fosforu decydują często o ostatecznym wyniku klasyfikacji stanu fizykochemicznego wód w zlewniach rzek nizinnych położonych w krajobrazie rolniczym. W pracy dokonano oceny zmian zawartości substancji biogennych w wodach rzeki Ner w latach 2000–2006. W pierwszym etapie pracy wyznaczono stężenia charakterystyczne związków azotu i fosforu, a następnie określono czasową i sezonową zmienność ich zawartości. Analizę dynamiki zawartości związków biogennych w wodach przeprowadzono w odniesieniu do warunków hydrometeorologicznych, prowadzonej gospodarki wodno-ściekowej oraz użytkowania terenu. Uzyskane wyniki wykazują, że zawartość fosforanów w wodach rzeki Ner cechowała się wyraźną sezonowością. Najwyższe stężenia występowały latem i jesienią, a najniższe w miesiącach wiosennych. Stwierdzono, że w latach 2000–2006 istniała istotna zależność pomiędzy fosforanami a temperaturą wody oraz warunkami hydrologicznymi. Przeprowadzone analizy wykazały, że stężenia azotu azotanowego charakteryzowały się dodatnim trendem, natomiast fosforanów i fosforu ogólnego trendem ujemnym.
The concentrations of nitrogen and phosphorus often decide on the final outcome of the physicochemical status classification in the lowland river catchments located in the agricultural landscape. The study attempts to evaluate the changes in the concentrations of nutrients in the Ner river in the years 2000–2006. In the first step of the work, minimum, maximum and average concentrations of nitrogen and phosphorus were calculated. Then the variability of the nutrients concentrations were assessed. The analysis of the dynamics of nitrogen and phosphorus concentration in the water were carried out in relation to hydro-meteorological conditions, conducted water and wastewater management and land use. It was observed that the phosphate concentration in the Ner river was characterized by a marked seasonality. The highest concentrations occurred in summer and autumn and the lowest in the spring months. It was found that in 2000–2006 there was a significant relationship between phosphates and water temperature and hydrological conditions. The analyzes carried out showed that the concentration of nitrate and nitrate nitrogen were characterized by a positive trend, while phosphates and total phosphorus showed a negative trend.
Źródło:
Inżynieria Ekologiczna; 2016, 46; 31-37
2081-139X
2392-0629
Pojawia się w:
Inżynieria Ekologiczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Assessment of dam construction impact on hydrological regime changes in lowland river – A case of study: the Stare Miasto reservoir located on the Powa River
Ocena wpływu zbiornika retencyjnego na zmianę reżimu hydrologicznego rzeki nizinnej – zbiornik Stare Miasto na rzece Powie
Autorzy:
Sojka, M.
Jaskuła, J.
Wicher-Dysarz, J.
Dysarz, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/292788.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
hydrologic regime alteration
Indicators of Hydrologic Alteration (IHA) software
indicators of hydrologic regime
Stare Miasto reservoir
IHA software
reżim hydrologiczny
zbiornik Stare Miasto
Opis:
The purpose of the presented research is analysis and assessment of the Stare Miasto reservoir impact on the hydrological regime changes of the Powa River. The reservoir was built in 2006 and is located in the central part of Poland. The total area of inundation in normal conditions is 90.68 ha and its capacity is 2.159 mln m3. Hydrological regime alteration of the Powa River is analysed on the basis of daily flows from the Posoka gauge station observed during period 1974–2014. Assessment of hydrological regime changes is carried out on the basis of Range of Variability Approach (RVA) method. All calculations are made by means of Indicators of Hydrologic Alteration (IHA) software version 7.1.0.10. The analysis shows that the Stare Miasto reservoir has a moderate impact on hydrological regime of the Powa River. Construction of the reservoir has positive effect on stability of minimal flows, which are important for protection of river ecosystems. The results obtained indicate that the Stare Miasto reservoir reduces a spring peak flow and enables to moderate control of floods.
Celem pracy była analiza i ocena wpływu zbiornika Stare Miasto na zmianę reżimu hydrologicznego rzeki Powy. Zbiornik został zbudowany w 2006 r. i zlokalizowany jest w centralnej części Polski. Powierzchnia zbiornika w normalnych warunkach piętrzenia wynosi 90,68 ha, a jego pojemność 2,159 mln m3. Do analizy zmian reżimu hydrologicznego rzeki Powy wykorzystano dane codziennych przepływów z wodowskazu Posoka z lat 1974–2014. Ocenę zmian hydrologicznych przeprowadzono z wykorzystaniem metody RVA (ang. Range of Viariability Approach). Obliczenia wykonano za pomocą oprogramowania IHA 7.1.0.10. Przeprowadzona analiza wykazała, że zbiornik Stare Miasto ma umiarkowany wpływ na reżim hydrologiczny rzeki Powy. Budowa zbiornika miała pozytywny wpływ na stabilizację przepływów minimalnych, które są istotne dla ochrony ekosystemów rzecznych. Uzyskane wyniki wskazują, że zbiornik Stare Miasto wpływa na złagodzenie fali przepływów maksymalnych i umożliwia umiarkowaną kontrolę powodzi.
Źródło:
Journal of Water and Land Development; 2016, 30; 119-125
1429-7426
2083-4535
Pojawia się w:
Journal of Water and Land Development
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Impact of the Kowalskie Reservoir on the Hydrological Regime Alteration of the Główna River
Autorzy:
Sojka, M.
Jaskuła, J.
Wicher-Dysarz, J.
Dysarz, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/124289.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
lowland river
reservoir
hydrological regime
water stage
discharge
Opis:
This paper present an assessment of the impact of the Kowalskie reservoir on the hydrological regime alteration of the Główna river. The Główna river is a right tributary of the Warta river. The Kowalskie reservoir was built in 1984. The area of the reservoir in the normal condition is 203 ha and total capacity is 6.58×106 m3. The impact of the Kowalskie reservoir on the hydrological regime was made on the basis of RVA method. The assessment was based on the analysis of flow series from the period of 1971–2012. The calculations were done by means of IHA software version 7.1.0.10 developed by The Nature Conservancy (2009). This study indicate that the Kowalskie reservoir has an impact on two group of flow parameters that characterized frequency and duration of high and low pulses as well as rate and frequency of water condition change. The others flow parameters characterized magnitude and duration of annual extreme water conditions are less affected by the Kowalskie reservoir. This study show that Kowalskie reservoir play important role in flood protection. Additionally the reservoir operation has an positive effect on minimum flows characteristic and base flow index.
Źródło:
Journal of Ecological Engineering; 2016, 17, 4; 91-98
2299-8993
Pojawia się w:
Journal of Ecological Engineering
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zmiany jakości wody i struktury ichtiofauny rzeki nizinnej w latach 2000–2009
Changes of the water quality and the fish structure in the lowland river in the year 2000–2009
Autorzy:
Kanclerz, J.
Murat-Blazejewska, S.
Sojka, M.
Przybyl, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/62653.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich PAN
Tematy:
rzeki nizinne
rzeka Mala Welna
jakosc wody
woda
wlasciwosci fizykochemiczne
odczyn wody
temperatura wody
stezenie tlenu rozpuszczonego
biochemiczne zapotrzebowanie tlenu
chemiczne zapotrzebowanie tlenu
pozostalosci suche
zawartosc azotu azotanowego
zawartosc azotu amonowego
zmiany wlasciwosci
fauna
ryby
sklad gatunkowy
bogactwo gatunkowe
Opis:
W pracy przedstawiono analizę i ocenę zmian stanu fizykochemicznego i struktury ichtiofauny rzeki Małej Wełny latach 2000-2009. W okresie badań pod względem stanu fizykochemicznego wody rzeki zakwalifikowano do stanu umiarkowanego, ze względu na wskaźniki tlenowe (tlen rozpuszczony, BZT5 i ChZT) i biogenne (azot azotanowy i amonowy). Przeprowadzone badania struktury ichtiofauny, na 7 odcinkach usytuowanych wzdłuż biegu rzeki wykazały, że zarówno liczebność, jak i biomasa na poszczególnych stanowiskach badawczych była zróżnicowana, a wskaźnik różnorodności Shanonna wynosił H = 0,9. Ichtiofauna była reprezentowana przez 18 gatunków ryb, spośród których największy udział w łącznej biomasie wszystkich stanowisk w roku 2008 miał szczupak 47%, natomiast ilościowo dominował ciernik 206 szt., co stanowiło 32% całości. Spośród 18 gatunków ryb występujących w wodach badanej rzeki - 15 gatunków zakwalifikowano do kategorii ryb zagrożonych niższego ryzyka, a 3 gatunki do zagrożonych wyginięciem. Stan ekologiczny rzeki oceniony na podstawie struktury ichtiofauny i jakości wody uznano jako umiarkowany, co wskazuje na umiarkowany poziom zakłóceń wynikający z działalności człowieka, ale wyższy niż występujący w warunkach stanu dobrego.
In this work analysis and assessment of physico-chemical status and fish structure of the Mała Wełna River for a period of 2000–2009 are presented. Based on the values of oxygen indexes (dissolved oxygen, BOD5 and COD) and biogenic indexes (ammonia nitrogen, nitrate), noted during research period, waters of the Mała Wełna River was classified as moderate quality. Results of the fish structure study carried out on 7 reaches situated along course of the river showed that both abundance and biomass varied among particular measurements points (Shannon’s index amount 0.9). Fish population was represented by 18 species, among them in 2008 pike constituted 47% of the biomass but the highest abundance showed sticklebed (32%) Among 18 species occurring in the waters of the studied river 15 of them were classified to a category of lower risk of endanger and 3 as endanger species. Similar to water quality also ecological status of the river was evaluated as moderate.
Źródło:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich; 2010, 09
1732-5587
Pojawia się w:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Possibilities of extension of gear oil service life in rail vehicles
Autorzy:
Muślewski, Ł.
Sójka, M.
Landowski, B.
Markiewicz-Patalon, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/244369.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych
Tematy:
transport
rail vehicle
lubricity
ignition temperature
concentration of wear products
kinematic viscosity
Opis:
The study deals with the results of operational tests of gear oils used in a regional railway transport system. The character of the aging process and the impact of gear oil operation on the main factors determining further usability of gear oil have been defined on the basis of the results of carried out tests. It was proved that transport systems lack reliable convenient diagnostic methods for gear oil used during the process of operation. One of the criteria taken into consideration in decision-making is the period of oil change imposed by the gear manufacturer. The long process of oil application is accompanied by physicochemical changes, which cause degradation of its properties. This phenomenon is referred to as oil aging. This fact can cause loss of viscosity, increase in the amount of pollution, and in effect a decrease in the ability to provide a durable boundary film. The lubricating ability of oil decreases as well. An increase in the amount of pollution is caused by interaction of the collaborating friction elements and by pollutants coming from the gear environment. These changes are of permanent character and reflect the state of new characteristics referred to as operational characteristics. Gear oils have a certain lubricating ability, which is a critical parameter. This study is an attempt to find a way of the oil service life extension and convince the propulsion systems manufacturers that reduction of costs connected with rail vehicle maintenance does make sense.
Źródło:
Journal of KONES; 2018, 25, 4; 309-316
1231-4005
2354-0133
Pojawia się w:
Journal of KONES
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Modelowanie transportu rumowiska w zbiorniku Jezioro Kowalskie na rzece Głównej
Simulation of sediment transport in the Jezioro Kowalskie reservoir located in the Glowna river
Autorzy:
Jaskuła, J.
Wicher-Dysarz, J.
Dysarz, T.
Sojka, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/399718.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
zbiornik nizinny
rumowisko
zamulanie
HEC-RAS
lowland reservoir
sedimentation
silting
Opis:
Celem pracy była analiza zmian geometrii czaszy zbiornika wywołanych akumulacją rumowiska. Zbiornik Jezioro Kowalskie jest zbiornikiem dwustopniowym, górna część jest oddzielona od głównego zbiornika zaporą w Jerzykowie. Podjęto próbę określenia wpływu dwustopniowej budowy zbiornika na kształtowanie się układu dna przy różnych warunkach przepływu. Symulacje przeprowadzono za pomocą programu HEC-RAS 5.0.0 Beta. Natężenie transportu rumowiska obliczono dwoma formułami: England-Hansena oraz Meyer Peter i Mullera. Wyniki obliczeń wykazały, że zmiany położenia dna wywołane procesami erozji i akumulacji występują w wydzielonej części wstępnej. Przyjęte wartości przepływów nie mają istotnego wpływu na geometrię zbiornika głównego, jego układ jest podobny zarówno w zakresie przepływów od NNQ do WWQ. Wyniki wykazały, iż budowa zbiorników z wydzieloną częścią wstępną jest skutecznym rozwiązaniem zapobiegającym zamulaniu zbiorników retencyjnych.
The purpose of the presented research is the analysis of bed elevation changes caused by sediment accumulation in the Jezioro Kowalskie reservoir. The Jezioro Kowalskie reservoir is a two stage reservoir constructed in such a way that the upper preliminary zone is separated from the main part of the reservoir. The split of the reservoir parts is done with a small predam, located in Jerzykowo town. The analysis of such a construction impact on changes of bed elevations in the reservoir in different flow conditions is presented. The HEC-RAS 5.0 Beta model is used for simulations. The sediment transport intensity is calculated from England-Hansen and Meyer-Peter and Muller formulae. The results showed the processes of sediment accumulation and slight erosion occuring in the preliminary zone of the reservoir. The choice of the flow intensity does not have a huge importance. Similar results are obtained for low as well as high flows. The results confirm, that two stage construction with separated preliminary zone is effective method preventing from the sedimentation of the reservoir.
Źródło:
Inżynieria Ekologiczna; 2015, 43; 131-138
2081-139X
2392-0629
Pojawia się w:
Inżynieria Ekologiczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Trend of changes in physicochemical state of the river Ner
Autorzy:
Jaskuła, J.
Sojka, M.
Wicher-Dysarz, J.
Dysarz, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/123543.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
lowland river
water and sewage management
physicochemical status
trends of changes
Opis:
The paper presents the results of changes in the physicochemical status of the water of the river Ner in the Dąbie profile, observed in the period 2000 – 2006. The river Ner flows through the lowland in central part of Poland and its basin area is 1835 km2. The physicochemical status of the river water was evaluated on the basis of 16 parameters characterizing the physical state, oxygen condition, organic pollution, salinity and acidity. The results of a series of analyses performed over 6 years provided the evidence that the extension of sewage system and enlargement and upgrading of the sewage treatment plant have had positive effect on the state of water in the river Ner. The oxygen conditions have improved and the loading with organic substances from insufficiently purified sewage has decreased. The level of the water salinity has increased.
Źródło:
Journal of Ecological Engineering; 2016, 17, 5; 27-34
2299-8993
Pojawia się w:
Journal of Ecological Engineering
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Problems with modelling water distribution in open channels with hydraulic engineering structures
Problemy modelowania rozrządu wody w kanałach otwartych z zabudową hydrotechniczną
Autorzy:
Laks, I.
Kałuża, T.
Sojka, M.
Walczak, Z.
Wróżyński, R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1818727.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
modelowanie rozrządu
zabudowa hydrotechniczna
Opis:
W pracy przedstawiono zagadnienia modelowaniu rozdziału przepływu w sieci rzecznej z zabudową hydrotechniczną na przykładzie Kaliskiego Węzła Wodnego. Jednowymiarowy model Kaliskiego Węzła Wodnego został utworzony z wykorzystaniem systemu modelowania przepływów nieustalonych SPRUNER. Dane o geometrii obszaru przepływu zostały opracowane na podstawie pomiarów bezpośrednich batymetrii i parametrów budowli hydrotechnicznych oraz numerycznego modelu terenu bazującego na pomiarach LIDAR. Wykonano procedurę tarowania modelu dla fali powodziowej z 2010 roku. Przeprowadzono symulacje rozdziału przepływu dla 4 wariantów. Wyniki symulacji zostały naniesione na numeryczny model terenu w celu wyznaczenia zasięgu zalewu dla fali z 2010 roku oraz dla przepływu o prawdopodobieństwie 1%. Przeprowadzone badania wykazały, że Numeryczny Model Terenu wpływa istotnie na modelowanie przepływów w strefie przepływów wysokich, to praktyczne nie ma znaczenia przy modelowaniu rozrządu wody w korycie w strefie przepływów niskich i średnich. Wtedy, o jakości uzyskanych wyników z modelowania decyduje tylko, jakość numerycznego modelu koryta rzeki. Istotny problem stanowią także budowle hydrotechniczne, które decydują o rozrządzie wody przy przepływach niskich i średnich. W związku z tym konieczny jest ich bardzo dokładny opis tj. harmonogram pracy oraz krzywe wydatku urządzeń upustowych.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2013, Tom 15, cz. 1; 245-257
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Badania hydromorfologii cieków nizinnych za pomocą metody MHR
Hydromorphological survey of lowland rivers with the MHR method
Autorzy:
Ilnicki, P.
Górecki, K.
Grzybowski, M.
Krzemińska, A.
Lewandowski, P.
Sojka, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/339609.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
hydromorfologia
metoda MHR
rzeki nizinne
hydromorphological survey
lowland rivers
MHR method
Opis:
Ramowa Dyrektywa Wodna 2000/60 wymaga wykonania monitoringu hydromorfologicznego rzek. Kraje członkowskie we własnym zakresie opracowują metodyki, zapewniające dokonanie oceny stanu i potencjału ekologicznego w przedziale 5 klas jakości. Przedstawiono wyniki badań pilotowych, wykonanych w Polsce za pomocą nowej metody MHR (Monitoring Hydromorfologiczny Rzek). Obejmowały one 11 jednolitych części wód powierzchniowych (JCWP) o łącznej długości 358,2 km, znajdujących się w różnych częściach kraju. Badania obejmowały jednolite części wód, głównie nizinne cieki naturalne. Określone współczynniki jakości ekologicznej (WJE) umożliwiają ocenę stanu ośmiu i potencjału ekologicznego trzech jednolitych części wód powierzchniowych. Wskazują również, które z 4 elementów i 16 wskaźników w największym zakresie wpływają na wynik oceny.
The Water Framework Directive 2000/60 obligates to realize the monitoring of hydromorphological elements of rivers. Member states should establish methodology for the assessment of the state and ecological potential within the 5 quality classes. In this article the results of pilot studies carried out in Poland using a new MHR (River Hydro-morphological Monitoring) method are presented. The studies involved 11 water bodies, mainly lowland rivers in different parts of the country, with a total length of 358.2 km. The Ecological Quality Ratios (EQR) established during the study allow for assessing the state of eight and the ecological potential of three water bodies. They also indicate which of the 4 elements and 16 indices exert the largest influence on results.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2011, 11, 1; 97-112
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Principles of hydromorphological surveys of Polish rivers
Podstawowe zasady monitoringu hydromorfologicznego polskich rzek
Autorzy:
Ilnicki, P.
Górecki, K.
Grzybowski, M.
Krzemińska, A.
Lewandowski, P.
Sojka, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/292993.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
metoda
ocena hydromorfologii rzek
ramowa dyrektywa wodna
monitoring
hydromorphological method
river survey
Water Framework Directive
Opis:
This paper presents the key principles of the new Polish methodology for hydromorphological river surveys which is consistent with the provisions of the Water Framework Directive. This method proposes to investigate only the main watercourse of the water body. The assessment is based on cartographic maps, satellite images and the existing databases. Field surveys are limited to selected stretches of the water body. The classification of the river's ecological status and ecological potential is based on a hierarchical system comprising four elements: hydrological regime, river continuity, channel morphology and floodplain. They are evaluated in view of features characterized by selected attributes. The method is the same for natural and heavily modified water bodies, while a simplified methodology is used to investigate artificial water bodies. It does not account for differences in abiotic type, landscape or size of the catchment area. The results are presented in abridged and field protocols. The attributes are evaluated on a five-point grading scale or through a descriptive approach which supports the calculation of ecological quality ratios for quality elements, hierarchical system elements and the water body. The usefulness of the proposed method has been tested on 11 pilot water bodies. The presented approach enables to perform hydromorphological surveys of Polish rivers by 2015, as required under the Water Framework Directive.
W pracy przedstawiono podstawowe założenia nowej, polskiej metodyki monitoringu hydromorfologicznego rzek (MHR), dostosowanej do wymogów Ramowej Dyrektywy Wodnej. Zgodnie z nią przewiduje się badanie jedynie całego głównego cieku jednolitej części wód. Ocena opiera się na materiałach kartograficznych i teledetekcyjnych oraz istniejących bazach danych. Prace terenowe wykonuje się w ograniczonym zakresie. Do oceny stanu i potencjału ekologicznego stosowany jest system hierarchiczny. Zakłada on dokonanie oceny czterech elementów: reżimu hydrologicznego, ciągłości rzeki, morfologii koryta i doliny zalewowej. Są one oceniane na podstawie licznych wskaźników charakteryzowanych przez wybrane atrybuty. W analogiczny sposób bada się cieki naturalne i silnie zmienione, w uproszczony cieki sztuczne. Sposób ten nie różni się dla wydzielonych typów biotycznych, krajobrazów i wielkości zlewni cieku. Wyniki oceny są prezentowane w protokołach kameralnych i terenowych. Atrybuty podlegają ocenie punktowej lub opisowej, która umożliwia obliczenie współczynników jakości ekologicznej wskaźników, elementów oraz jednolitej części wód. Przydatność metody MHR została sprawdzona w 11 pilotowych jednolitych częściach wód. Stwarza ona możliwość przeprowadzenia wymaganej oceny hydromorfologii cieków w Polsce do końca 2015 r., czego wymaga Ramowa Dyrektywa Wodna.
Źródło:
Journal of Water and Land Development; 2010, 14; 3-13
1429-7426
2083-4535
Pojawia się w:
Journal of Water and Land Development
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ecological quality classes of river hydromorphology in Poland
Hydromorfologia rzek w Polsce - klasy jakości stanu ekologicznego
Autorzy:
Ilnicki, P.
Górecki, K.
Grzybowski, M.
Krzemińska, A.
Lewandowski, P.
Sojka, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/292997.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
hydromorfologia rzek
potencjał ekologiczny
stan ekologiczny
wartości graniczne klas jakości
współczynnik jakości ekologicznej
class boundaries
classification of ecological status
ecological potential
ecological quality ratio
hydromorphological river survey
Opis:
This work presents rules and results of classifications of hydromorphological status of watercourses used presently in Europe. The Water Framework Directive introduced an obligation to monitor hydromorphological elements of rivers, which include hydrological regime, river continuity and bed morphology. European standards require somewhat different quality indicators and the way of their assessment for such investigations. Classification of status and ecological potential shall include categories and types of rivers, however, the methods existing so far do not provide such a distinction. Assessment of much differentiated features and attributes, as well as the requirement of presenting the outcome in EQR form, within limits from zero to one, cause that all the studied parameters, which are very diverse, must be conveyed to numerical form. The MHR method takes into account the above conditions and proposes a classification which includes limit values for five classes of status and four classes of ecological potential. It assumes limit values of classes lowering from natural watercourses through heavily modified to artificial.
W pracy przedstawiono zasady i wyniki stosowanych dotychczas w Europie klasyfikacji stanu hydromorfologicznego cieków. Ramowa Dyrektywa Wodna wprowadziła obowiązek monitorowania elementów hydromorfologicznych rzek, do których zaliczono reżim hydrologiczny, ciągłość rzeki oraz morfologię koryta. Normy europejskie określają wymagane w takich badaniach nieco odmienne wskaźniki jakości i sposób ich oceny. Według klasyfikacji stanu i potencjału ekologicznego powinny być uwzględnione kategorie i typy rzek, natomiast według dotychczasowych metod nie ma takiego rozróżnienia. Ocena bardzo zróżnicowanych wskaźników i atrybutów oraz wymóg prezentowania wyniku w formie EQR w granicach od zera do jedności powoduje, że wszystkie badane parametry, które są bardzo zróżnicowane, muszą być doprowadzone do formy liczbowej. W metodzie MHR uwzględnia się powyższe uwarunkowania i proponuje klasyfikację, zawierającą wartości graniczne pięciu klas stanu oraz czterech klas potencjału ekologicznego. Zakłada się w niej, że wartości graniczne klas zmniejszają się od cieków naturalnych poprzez silnie zmienione do sztucznych.
Źródło:
Journal of Water and Land Development; 2010, 14; 15-27
1429-7426
2083-4535
Pojawia się w:
Journal of Water and Land Development
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Podstawowe uwarunkowania metodyczne oceny stanu ekologicznego cieków wodnych na podstawie elementów hydromorfologicznych
Methodical conditions of the ecological status assessment of rivers on the basis of their hydromorphological elements
Autorzy:
Ilnicki, P.
Goreski, K.
Grzybowski, M.
Krzeminska, A.
Lewandowski, P.
Sojka, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/59864.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich PAN
Tematy:
cieki wodne
stan ekologiczny
stan hydromorfologiczny
Ramowa Dyrektywa Wodna
monitoring hydromorfologiczny
metodyka oceny
zrodla informacji
Opis:
Ramowa Dyrektywa Wodna 2000/60 wymaga od krajów członkowskich dokonania oceny stanu ekologicznego cieków naturalnych oraz potencjału ekologicznego cieków silnie zmienionych i sztucznych. Ocena obejmuje elementy biologiczne, właściwości fizykochemiczne wody oraz elementy hydromorfologiczne (reżim hydrologiczny, ciągłość rzeki, morfologia koryta i dolina). W roku 2009 Główny Inspektorat Ochrony Środowiska zaakceptował przygotowaną przez autorów nową metodę MHR (Monitoringu Hydromorfologicznego Rzek). Jej opracowanie wymagało dokonania przeglądu badań wykonanych w Polsce i w innych krajach Europy w latach 1980-2008. Metoda MHR zakłada badanie warunków hydromorfologicznych głównych cieków wszystkich wydzielonych w kraju 4508 jednolitych części wód powierzchniowych o łącznej długości około 75 000 km. Należało przy tym uwzględnić liczne istniejące przepisy unijne i krajowe, dostępność materiałów kartograficznych oraz innych baz danych o ciekach wodnych. Przeanalizowano możliwość sporządzenia odrębnych metodyk dla rzek o różnej powierzchni zlewni, w różnych krajobrazach, kategoriach i typach abiotycznych. Stwierdzono, iż metodyki stosowane przy badaniach elementów biologicznych nie dostarczają informacji potrzebnych dla oceny hydromorfologii rzek. Wynikiem przeprowadzonych prac jest nowa metodyka, która uwzględnia ocenę czterech podstawowych elementów opartych na licznych wskaźnikach i atrybutach. Jej wynik podaje się w formie współczynnika jakości ekologicznej, którego wartość waha się w granicach 0-1,0. Powyższe liczne i różnorodne uwarunkowania stworzyły podstawę dla koncepcji nowej metodyki o małej praco- i kosztochłonności.
The Water Framework Directive requires all member states to make an assessment of the ecological status in natural, heavely modified and artificial water bodies. The evaluation includes biological elements, physico-chemical compounds of the water and hydromorphological elements (hydrological regime, river continuity, river morphology and valley). In 2009 the Central Inspectorate of Environment Protection in Warsaw accepted a new method of monitoring of the hydromorphological elements in rivers (MHR), prepared by the authors. The MHR method involves the investigation of main rivers in all Polands (4508) identified water bodies, with a total length of about 75 000 km. This required a review of the investigation methods developed by polish and other member states in 1980-2000. Many international and local regulations, the accessibility of topographic and thematic maps in different scales, as well as data bases for rivers and canals were analysed. The possibility of preparation of different methods for rivers with different catchment areas, in different landscapes, categories and substrate types were studied. The methods used for the assessment of biological elements was examined and shown not to provide adequate information for the investigation of the hydromorphological elements. The assessment was based on the characterization of four elements which were defined by many parameters and attributes. The result is presented as an ecological quality ratio, which fluctuate between 0 (bad status) to 1,0 (very good status). These many-sided analyses were the basis for the preparation of a detailed, small labour and cost consuming method.
Źródło:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich; 2010, 09
1732-5587
Pojawia się w:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metodyka prowadzenia monitoringu stanu hydromorfologicznego polskich rzek
Monitoring and assessment of hydromorphological elements in Polish rivers
Autorzy:
Ilnicki, P.
Gorecki, K.
Grzybowski, M.
Krzeminska, A.
Lewandowski, P.
Sojka, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/62444.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich PAN
Tematy:
Polska
Ramowa Dyrektywa Wodna
rzeki
stan hydromorfologiczny
metodyka oceny
metoda MHR
rezim hydrologiczny
ciaglosc cieku
morfologia koryt
doliny zalewowe
Opis:
W artykule przedstawiono podstawowe założenia nowej metodyki MHR (Monitoring Hydromorfologiczny Rzek), która spełnia zalecenia Ramowej Dyrektywy Wodnej 2000/60 oraz normy europejskiej PN-EN 14 614. Metodyka ta uwzględnia również kompatybilność z wymogami dyrektyw dotyczących raportowania, systemów informacyjnych, jak i rozporządzeń Ministra Środowiska. W trakcie tworzenia metodyki MHR bazowano na doświadczeniach zebranych w ostatnich 25 latach w krajach środkowej Europy przy badaniu warunków hydromorfologicznych rzek, przy czym oparto się na dotychczasowych pracach zmierzających do wdrażania w Polsce Ramowej Dyrektywy Wodnej. MHR przewiduje dokonanie oceny warunków hydromorfologicznych w systemie, hierarchicznym, umożliwiając tym samym określenie liczbowej wartości współczynnika jakości ekologicznej. Podstawę systemu stanowią cztery elementy: reżim hydrologiczny, ciągłość rzeki, morfologia koryta i dolina zalewowa. Każdy element jest charakteryzowany przez kilka wskaźników, a te przez wybrane atrybuty. Taka forma oceny wskaźników i elementów pozwala na określenie parametru powodującego nieuzyskanie dobrego stanu lub potencjału ekologicznego. Ocenę jednolitej części wód powierzchniowych uzyskuje się poprzez ocenę średnią z poszczególnych elementów. Zaproponowana metoda ma swoje oparcie na istniejących mapach topograficznych, ortofotomapach, danych IMGW oraz na danych od administratorów cieków. Z założenia badania terenowe powinny obejmować co najmniej 10% długości badanej jednolitej części wód. Stwierdzona znaczna zmienność badanych wskaźników wzdłuż biegu rzek wskazuje na konieczność objęcia monitoringiem całej wydzielonej jednolitej części wód powierzchniowych. Nieracjonalne jest ograniczenie się wyłącznie do wybranych krótkich odcinków rzeki lub ustanowionych punktów pomiarowo kontrolnych monitoringu fizykochemicznego wody rzecznej, zaś stosowanie zasady analogu może prowadzić do błędnych wyników. Ponieważ w licznych jednolitych częściach wód połączono cieki główne i ich drobne dopływy, racjonalne jest badanie jedynie głównego cieku, co ogranicza zakres monitoringu do około 75 000 km polskich rzek.
The main ideas of a new MHR method for hydromorphological river survey and assessment were presented. It is a combination of the substance of the Water Framework Directive 2000/60 and the European standard EN 14614. It takes into account the existing polish data basis, regulations from the Minister of Environment, the Inspire and Reporting directives and the existing experience completed in the Central European countries by the monotoring and assessment of hydromorphological elements in the last 25 years. The method is strength on the works done in Poland for the implementation of the Water Framework Directive. The hydromorphological river assessment uses a hierarchic system which allows for the calculation of the ecological quality index. The system’s basis is built by four elements: hydrological regime, river continuity, river morphology and the valley. Every element is described by some parameters and these by selected attributes. The separately calculated ecological quality index of elements and parameters allows to discover why the good ecological status was not obtained. The average index for all elements is the index of the water body. The investigations are based on existing topographical and orthophoto maps, data basis of the Institute for Meteorology and Water Management and the river authorities. Field investigations would be done on minimum 10% of the investigated water body length. A large variability of parameters and attributes along the river bed in investigated rivers show the absolute necessity to include the full water body into the monitoring. Investigations only on a short sections or station points of the water quality monitoring were wrong and the way of analogy of water bodies leads to false results. Because in many water bodies the main stream and their small tributaries are connected, it is rational to concentrate investigations only on the main river. In this way the monitoring include about 75 000 km of polish rivers.
Źródło:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich; 2010, 09
1732-5587
Pojawia się w:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nasiona porzeczki czarnej po ekstrakcji nadkrytycznej ditlenkiem wegla jako potencjalny suplement diety
Black currant seeds after supercritical carbon dioxide extraction as a potential dietary supplement
Autorzy:
Jurgonski, A
Juskiewicz, J.
Sojka, M.
Krol, B.
Roj, E.
Zdunczyk, Z.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/871445.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:
porzeczki czarne
nasiona
ekstrakcja nadkrytyczna
dwutlenek wegla
zywienie czlowieka
suplementy diety
aktywnosc enzymatyczna
black currant
seed
supercritical extraction
carbon dioxide
human nutrition
diet supplement
enzyme activity
Opis:
Celem pracy była ocena fizjologicznego oddziaływania nasion porzeczki czarnej po ekstrakcji nadkrytycznej ditlenkiem węgla na przewód pokarmowy oraz metabolizm u szczurów użytych jako model doświadczalny. Zastosowany preparat zawierał 25% białka ogółem i 57,9% błonnika pokarmowego oraz 4% tłuszczu. Szczury, zestawione w dwie grupy po 10 sztuk, żywiono przez 4 tygodnie półsyntetycznymi dietami kazeinowymi z wysoką zawartością fruktozy (69%). Obie diety były wyrównane pod względem zawartości białka i błonnika pokarmowego. Włączenie do diety badanych nasion (10% zamiast celulozy, skrobi kukurydzianej i 2,5% kazeiny) obniżyło aktywność enzymów glikolitycznych śluzówki jelita cienkiego, a zwiększyło aktywność glikolityczną mikroflory jelita, skutkującą zwiększoną produkcją krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych w jelicie ślepym. Stwierdzono wyraźne właściwości hipoglikemizujące badanego preparatu, natomiast jego właściwości przeciwutleniające były relatywnie niskie i jedynie w nerkach stwierdzono obniżenie zawartości substancji reagujących z kwasem tiobarbiturowym.
The aim of this study was to estimate the physiological effects of black currant seeds after supercritical carbon dioxide extraction on the gastrointestinal tract and metabolism of rats used as an experimental model. The preparation contained 25% of total protein, 57.9% of dietary fiber and 4% of fat. Young Wistar rats divided into two experimental groups of 10 animals each, were fed for 28 days using semi-purified casein diets with a high fructose content (69%). The diets contained the same amount of protein and fiber. An inclusion of the tested seeds to the diet (10% as expense of cellulose, corn starch and part of casein) lowered the activity of glycolytic enzymes in the mucosa of the small intestine, whereas intestinal microflora elevated its glycolytic activity, and in consequence, increased production of short-chain fatty acids in the caecum. A distinct hypoglycemic actions of the tested preparation were also observed, while its antioxidant properties were found to be rather low and expressed by the decreased content of thiobarbituric acid-reactive substances in the kidney tissue.
Źródło:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2008, 59, 4; 421-427
0035-7715
Pojawia się w:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Eksploatacja urządzeń wodnych a zasoby wodne zlewni nizinnej
Exploitation of water infrastructure in aspect of water resources lowland river catchment
Autorzy:
Murat-Blazejewska, S.
Zbierska, J.
Lawniczak, A.
Kanclerz, J.
Kupiec, J.
Sojka, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/40174.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
budowle wodne
eksploatacja
jazy
oddzialywanie na srodowisko
rzeka Samica Steszewska
rzeki
warunki hydrologiczne
zasoby wodne
environment transformation
exploitation
hydrological condition
river
Samica Steszewska River
water building
water resource
weir
Źródło:
Acta Scientiarum Polonorum. Architectura; 2008, 07, 2
1644-0633
Pojawia się w:
Acta Scientiarum Polonorum. Architectura
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ polifenoli z wytłoków z pseudoowoców Rosa rugosa Thunb. na wzrost bakterii z rodzaju Lactobacillus
Impact of polyphenols from Rosa rugosa thunb. pseudofruits pomace on growth of Lactobacillus bacteria
Autorzy:
Piekarska-Radzik, L.
Klewicka, E.
Milala, J.
Klewicki, R.
Rosol, N.
Matysiak, B.
Sojka, M.
Markowski, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2130204.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Technologów Żywności
Tematy:
roza pomarszczona
Rosa rugosa
wytloki z pseudowocow rozy pomarszczonej
polifenole
ekstrakty polifenolowe
potencjal prebiotyczny
bakterie kwasu mlekowego
Lactobacillus
wzrost bakterii
Opis:
Polifenole jako metabolity wtórne roślin stanowią podstawową barierę dla mikroflory uznanej za cho- robotwórczą i patogenną (wirusy, grzyby, bakterie). Spożywane wraz z pokarmem zdolne są do wywoła- nia wielu pozytywnych efektów w organizmach ssaków (zwierząt i człowieka) oraz ptaków. Przypisuje im się nie tylko właściwości przeciwutleniające, ale także obniżające ciśnienie, przeciwzapalne oraz przeciw- drobnoustrojowe. Tym samym niestrawione polifenole docierając do jelit w znacznym stopniu odpowiada- ją za modulację mikroflory jelitowej (w tym bakterii z rodzaju Lactobacillus). Jedną z roślin, która zawie- ra dużo związków polifenolowych jest Rosa rugosa Thunb. – jeden z najpopularniejszych gatunków dzikiej róży występujący na terenie Polski. Celem pracy była ocena potencjału prebiotycznego ekstraktów polifenolowych surowych i oczyszczo- nych otrzymanych z wytłoków z pseudoowoców Rosa rugosa Thunb. w stosunku do bakterii z rodzaju Lactobacillus (w tym szczepów o potwierdzonych właściwościach probiotycznych). Dominującymi gru- pami polifenoli obecnymi w ekstraktach były elagotaniny i procyjanidyny. W ekstraktach stwierdzono również obecność wolnego kwasu elagowego, flawonoli i wolnych katechin. Ponadto ekstrakty oczysz- czone charakteryzowały się znacznie większą zawartością polifenoli w porównaniu z ekstraktami suro- wymi. Przeprowadzono również badania potencjału prebiotycznego zliofilizowanych ekstraktów w sto- sunku do bakterii z rodzaju Lactobacillus (w tym szczepu Lactobacillus brevis ŁOCK 0944 o potwierdzonych właściwościach probiotycznych). W badaniach zastosowano metodę turbidymetryczną. Potencjał prebiotyczny w stosunku do bakterii z rodzaju Lactobacillus wykazywały jedynie polifenole w stężeniu 0,156 mg/ml. Powyżej tego stężenia polifenole zawarte w wytłokach z pseudoowoców Ro- sa rugosa Thunb. działały jako czynnik ograniczający przyrost biomasy bakterii z rodzaju Lactobacillus.
Źródło:
Żywność Nauka Technologia Jakość; 2019, 26, 3; 73 - 87
1425-6959
Pojawia się w:
Żywność Nauka Technologia Jakość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Effect of Plasma Modification on the Chemical Structure of a Polyethylene Terephthalate Fabrics Surface
Wpływ modyfikacji plazmą na strukturę chemiczną powierzchni wyrobów włókienniczych z poli(tereftalanu etylenu)
Autorzy:
Sójka-Ledakowicz, J
Kudzin, M
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/231992.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Biopolimerów i Włókien Chemicznych
Tematy:
plasma treatment
poly(ethylene terephthalate) fabrics
nonwovens
surface modification
oxide particles
modyfikacja plazmą
tkaniny z poli(tereftalanu etylenu)
PET
włókniny
modyfikacja powierzchni
cząstki tlenku
Opis:
Investigations focused on physico-chemical modifications of a polyethylene terephthalate (PET) nonwoven fabric fibre surface. To improve the adhesive properties of textile products towards TiO2, their surface was treated in low-temperature plasma (cold plasma). Plasma treatment of PET fabrics was performed in carbon dioxide and/or argon pressure. Potential changes in the chemical structure of polyester fabric can be caused by the following: a homolytic splitting of the ester bonds, a release of volatile degradation products (mainly CO and CO2), a cross-linking, reactions of macro radicals [alkyl (CH2-CH2~) and phenyl (C6H4~)] with oxygen, and a subsequent formation of hydroxy-aromatic rings. Experimental investigations confirmed the fact of modification of the chemical structure of the PET surface caused by plasma treatment of the fibre surface.
Badania dotyczyły fizykochemicznej modyfikacji powierzchni włóknin z poli(tereftalanu etylenu) (PET). W celu polepszenia właściwości adhezyjnych włóknin względem TiO2 ich powierzchnia była modyfikowana działaniem plazmy niskotemperaturowej (cold plasma). Obróbkę plazmą włóknin przeprowadzono w atmosferze dwutlenku węgla lub argonu. Autorzy zakładają, że obserwowane zmiany w strukturze chemicznej badanych włóknin mogą być spowodowane oddziaływaniem plazmy na powierzchnię włókniny, indukującym przebieg procesów: hemolitycznego rozszczepienia wiązań estrowych, uwolnienia lotnych produktów rozkładu (głównie CO i CO2), sieciowania przebiegu reakcji makro-rodników [alkilowych ( CH2- CH2 ~) i fenylowych ( C6H4 ~)] z tlenem i powstawaniem hydroksy-aromatycznych pierścieni. Zmiany w strukturze chemicznej powierzchni włóknin zostały potwierdzone eksperymentalnie.
Źródło:
Fibres & Textiles in Eastern Europe; 2014, 6 (108); 118-122
1230-3666
2300-7354
Pojawia się w:
Fibres & Textiles in Eastern Europe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Influence of poly(3-hydroxybutyrate) addition on the properties of poly(lactic acid) nonwoven obtained by the melt-blown technique
Wpływ dodatku poli(3-hydroksybutanianu) na właściwości włókniny z poli(kwasu mlekowego) otrzymanej techniką melt-blown
Autorzy:
Łatwińska, M.
Sójka-Ledakowicz, J.
Kudzin, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/947497.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Chemii Przemysłowej
Tematy:
biodegradable polymers
composites
nonwovens
melt-blown technique
polimery biodegradowalne
kompozyty
włókniny
technika melt-blown
Opis:
Poly(lactic acid) (PLA) nonwoven and PLA (85 wt %)/P(3HB) (15 wt %) [P(3HB) — poly(3-hydroxybutyrate)] composite nonwoven were obtained using the melt-blown technique. The thermal properties, physical-mechanical parameters, specific surface area and susceptibility to hydrolytic degradation were studied for the obtained nonwovens. DSC analysis indicated noticeable changes in the polymers structure during melt-blowing. The addition of P(3HB) to PLA nonwoven generally downgraded the physical-mechanical properties and caused specific surface area decrease. Both analyzed nonwovens were more susceptible to hydrolysis in alkaline than neutral medium.
Techniką melt-blown otrzymano włókninę z poli(kwasu mlekowego) (PLA) oraz włókninę kompozytową PLA (85 % mas.)/P(3HB) (15 % mas.). [P(3HB) — poli(3-hydroksybutanian)]. Zbadano właściwości termiczne, parametry fizykomechaniczne, powierzchnię właściwą i podatność na degradację hydrolityczną uzyskanych włóknin. Termogramy DSC wykazały zmiany w strukturze polimerów na skutek przetwórstwa techniką melt-blown. Dodanie P(3HB) generalnie pogorszyło parametry fizykochemiczne włókniny z PLA i spowodowało zmniejszenie powierzchni właściwej. Badane włókniny hydrolizowały szybciej w środowisku zasadowym niż w obojętnym.
Źródło:
Polimery; 2015, 60, 7-8; 486-491
0032-2725
Pojawia się w:
Polimery
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Results from dealing with rock and gas outburst prevention in the Czech Republic
Efekty działań mających na celu zapobieganie wybuchom skał i gazu, podejmowanych w Republice Czeskiej
Autorzy:
Hudecek, V.
Zapletal, P.
Stonis, M.
Sojka, R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/220135.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
zapobieganie wybuchom
mieszanina skał i gazów
ciśnienie gazu
otwory
outburst prevention
coal
gas mixture
gas pressure
boreholes
Opis:
In the Czech Republic, the prevention of rock and gas outbursts is carried out in the course of driving mine workings in seams and in sandstone and conglomerate beds classified into a category with the highest degree of rock and gas outburst hazard. It is a case of active methods that aim at prevention of rock and gas outbursts by creating a protection zone in front of and in sides of mine workings being driven and passive methods that mitigate the effects of outbursts (Hudeček et al., 2009, 2010). In this article, authors present recommendations and proposals for changes in rock and gas outburst prevention. These proposed changes should reflect in increased efficiency in coping with this anomalous geomechanical events.
Działania w celu zapobiegania wybuchom skał i gazów w Republice czeskiej podejmowane są już na etapie drążenia wyrobisk w złożach oraz w piaskowcach oraz w pokładach zlepieńców sklasyfikowanych jako lokalizacje o najwyższym stopniu zagrożenia wybuchami skał i gazów. W tym przypadku mamy do dyspozycji metody aktywne, których celem jest zapobieżenie wybuchom skał i gazów poprzez stworzenie strefy ochronnej w części czołowej i bocznych częściach wyrobiska oraz metody bierne, mające na celu złagodzenie skutków wybuchu (Hudecek et al., 2009, 2010). W artykule autor rekomenduje i zaleca dokonanie pewnych zmian w systemie zapobiegania wybuchom skał i gazów. Proponowane zmiany skutkować powinny zwiększoną skutecznością działania w przypadku wystąpienia zjawisk geomechanicznych uznawanych za anomalie.
Źródło:
Archives of Mining Sciences; 2013, 58, 3; 779-787
0860-7001
Pojawia się w:
Archives of Mining Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-50 z 56

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies