Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Ryba, Mieczysław" wg kryterium: Autor

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 70
Tytuł:
„Głos Lubelski” wobec problemu ukraińskiego w czasie pierwszej wojny światowej
Die Stellung von „Głos Lubelski” zum ukrainischen Problem in der Zeit des 1. Weltkrieges
Autorzy:
Ryba, Mieczysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1955122.pdf
Data publikacji:
2000
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Opis:
Dieser Artikel behandelt den zunehmenden polnisch-ukrainischen Konflikt, der in den Spalten der Lubliner Presse recht ausführlich erörtert wurde. Im nationalen „Głos Lubelski” („Lubliner Stimme”) kann man zahlreiche Analysen über diesen Konflikt finden. Zu einer besonderen Intensivierung des politischen und propagandistischen Kampfes kam es nach dem Abschluß des Brester Vertrages (Februar 1918), als die Mittelmächte die Gebiete von Chełm und Podlasie dem neu entstandenen ukrainischen Staat zusprachen. Dies veranlaßte den scharfen Widerspruch der Polen und insbesondere der nationalen Bewegung. Aus der Publizistik des „Głos Lubelski” kann man den Schluß ziehen, daß das nationale Lager zwar eindeutig für die polnischen Interessen kämpfte, sich in seinen Losungen aber nicht zu chauvinistischen Thesen oder Aufrufen zum nationalen Haß hinreißen ließ. In dieser Zeitung findet man eine sehr weitentwickelte Publizistik mit sachlichen Argumenten für die Zugehörigkeit der Gebiete von Chełm und Podlasie zum polnischen Staat.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2000, 48, 2 Special Issue; 501-507
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Akt Konfederacji Generalnej Warszawskiej – odkrycia sfragistyczne dzięki interwencji konserwatorskiej
The General Warsaw Confederation Act of 1573 – sphragistic discoveries thanks to conservation interventions
Autorzy:
Król-Próba, Justyna
Wojciechowski, Leszek
Ryba, Mieczysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/23352242.pdf
Data publikacji:
2017-10-31
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Konfederacja Generalna Warszawska
AGAD
tolerancja wyznaniowa
Rzeczpospolita
konserwacja
archiwalia
dokument pergaminowy
pieczecie woskowe
Opis:
Artykuł przedstawia wyniki prac konserwatorskich prowadzonych nad Aktem Konfederacji Generalnej Warszawskiej, na mocy którego w 1573 r. wprowadzona została tolerancja wyznaniowa w polsko-litewskiej Rzeczypospolitej. Ten wielopieczętny rękopis na pergaminie jest przechowywany w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie (AGAD, Zb. dok. perg., sygn. 4467). W 2016 r. w Centralnym Laboratorium Konserwacji Archiwaliów AGAD przeprowadzone zostały prace konserwatorskie, w wyniku których zweryfikowano dotychczasowy stan badań nad pieczęciami oraz konstrukcją dokumentu. Artykuł przedstawia charakter przeprowadzonych czynności konserwatorskich oraz poczynionych w ich następstwie odkryć dotyczących ilości pieczęci, systemu ich podwieszenia, atrybucji pieczęci, nowych sygnatariuszy i herbów.
The article presents the results of conservation works on the General Warsaw Confederation Act, pursuant to which religious tolerance was introduced in Polish-Lithuanian Commonwealth in 1573. The manuscript on parchment, with numerous seals, is preserved in the Central Archive of Historical Records in Warsaw (AGAD, Zb. dok. perg., sygn. 4467). In 2016, in the Central Conservation Laboratory of AGAD conservation works were conducted, as a result of which hereto existing status of research of the seals and structure of the document were amended. The article presents the nature of conservation works conducted and resulting discoveries in terms of the number of seals, how they are affixed, attribution, new signatories and coats of arms. As a result of conservation works, it was discovered that there are 209 seals in the document (and not 206, as hereto believed) and 173 of them were described, i.e. the coat of arms was recognized, and frequently other elements as well: crest, initials or digits.
Źródło:
Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły w Rzeczypospolitej; 709-721
9788394837433
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Austro-Węgry wobec Kościoła katolickiego w Królestwie Polskim od ogłoszenia aktu 5 listopada do powołania Rady Regencyjnej (listopad 1916 – wrzesień 1917 roku)
Austro-Hungarian Empire relations with Catholic Church from announcement of the Act of 5 November until establishment of the Regency Council (November 1916 – September 1917)
Autorzy:
Gaul, Jerzy
Wojciechowski, Leszek
Ryba, Mieczysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/23944552.pdf
Data publikacji:
2017-10-31
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Austro-Węgry
Kościół katolicki
Królestwo Polskie
Akt 5 listopada
Rada Regencyjna
Opis:
Kościół katolicki stanowił od wieków ważny czynnik kształtujący postawy ludności polskiej. Doceniając ten fakt władze austro-węgierskie starały się w latach I wojny światowej wykorzystać Kościół katolicki w Królestwie Polskim do realizacji własnych koncepcji politycznych. Te dążenia wspierały się na katolickim charakterze monarchii naddunajskiej i proaustriackiej postawie niektórych hierarchów galicyjskich. Episkopat Królestwa Polskiego zajmował bardziej wstrzemięźliwą postawę wobec państw centralnych. Władze austro-węgierskie podejmowały więc starania od listopada 1916 do października 1917 r. o poparcie przez Kościół katolicki aktu 5 listopada 1916 r. (propolskiej proklamacji cesarzy Niemiec i Austro-Węgier), zabiegały o udział duchowieństwa w uroczystościach jego ogłoszenia, a także włączenie biskupów do powstających instytucji państwa polskiego – Rady Stanu i Rady Regencyjnej. Starały się też o uzyskanie aprobaty hierarchów Kościoła dla polityki państw centralnych na ziemiach polskich. Duchowieństwo katolickie zachowało się powściągliwie wobec aktu 5 listopada 1916 r. i zorganizowanych z tej okazji uroczystości. Lepsze rezultaty przyniosły starania o włączenie kleru do powstających instytucji państwa polskiego. Do Tymczasowej Rady Stanu weszło dwu księży katolickich. Większe znaczenie miało skłonienie arcybiskupa warszawskiego Aleksandra Kakowskiego do udziału w Radzie Regencyjnej. Nie oznaczało to jednak uzyskania aprobaty Kościoła katolickiego dla polityki państw centralnych na ziemiach polskich. Sympatie dla monarchii habsburskiej miały znaczenie symboliczne, gdyż sprawa polska rozwiązywana była pod dyktando Rzeszy Niemieckiej.
For centuries, the Catholic Church has been an important influence, shaping the attitudes of Polish public. In appreciation of that fact, during World War 1, Austro-Hungarian authorities have tried to use the Catholic Church in the Kingdom of Poland to implement their own political concepts. Those efforts were based on Catholic provenance of the monarchy and pro-Austrian attitudes of some of Galician senior clergy. Episcopate of the Kingdom of Poland has taken a more restrained position with respect to the Central states. Therefore, between November 1916 and October 1917, Austro-Hungarian authorities have tried to gain the Church’s support for the Act of 5 November 1916 (a pro-Polish proclamation of Emperors of Germany and Austro-Hungary), pursued the clergy to participate in the proclamation ceremony, and inclusion of bishops in newly created institutions of the Polish state – the Council of State and the Regency Council. They also sought approval of the senior Church officials for policy of the Central states on Polish territories. Catholic clergy was noncommittal about the Act of 5 November 1916 and related ceremonies. Efforts to include the clergy in newly created institutions of the Polish state were more successful. Two Catholic priests have joined the Temporary Council of State. A more important achievement was convincing Archbishop of Warsaw Aleksander Kakowski to take a seat in the Regency Council. It did not, however, mean obtaining approval of the Catholic Church for the policy of the Central states on Polish territories. Sympathies for Habsburg monarchy were merely symbolic, as the resolution of Polish case was dictated by the German Reich.
Źródło:
Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły w Rzeczypospolitej; 297-318
9788394837433
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Biskup Grzegorz Chomyszyn – zwolennik normalizacji stosunków ukraińsko-polskich w okresie międzywojennym
Bishop Hryhoriy Khomyshyn – supporter of the normalization of ukrainian-polish relations in the interwar period
Autorzy:
Ryba, Mieczysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/784036.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Grzegorz Chomyszyn
Andrzej Szeptycki
Kościół greckokatolicki
nacjonalizm ukraiński
okres międzywojenny
Hryhoriy Khomyshyn
Andrey Sheptytsky
Greek Catholic Church
Ukrainian nationalism
interwar period
Opis:
The article discusses the views and activities of the Ukrainian Greek Catholic Bishop Hryhoriy Khomyshyn at the turn of the 1920s and 1930s. Hryhoriy Khomyshyn was one of the greatest supporters of Polish-Ukrainian reconciliation in the Greek Catholic Church. He was a strong critic of ‘pagan’ Ukrainian nationalism. He made efforts to base the social and political life of Ukrainians on Christian ethics. On such grounds, he sought reconciliation between the Polish and Ukrainian nations. His attitude made him the most serious statesman with whom the Polish authorities found common ground.
Artykuł dotyczy poglądów i działalności ukraińskiego biskupa greckokatolickiego Grzegorza Chomyszyna na przełomie lat 20. i 30. XX wieku. Grzegorz Chomyszyn należał do największych zwolenników polsko-ukraińskiego pojednania w Kościele greckokatolickim. Był on zdecydowanym krytykiem „pogańskiego” nacjonalizmu ukraińskiego. Życie społeczno-polityczne Ukraińców starał się oprzeć na etyce chrześcijańskiej. Na takim też gruncie szukał pojednania między narodem polskim i ukraińskim. Jego postawa czyniła go najpoważniejszym mężem stanu, z którym władze polskie znajdowały płaszczyznę porozumienia.
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2020, 113; 383-394
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cerkiew prawosławna w I Rzeczypospolitej
Orthodox Church in the history of Poland
Autorzy:
Mironowicz, Antoni
Wojciechowski, Leszek
Ryba, Mieczysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/23944094.pdf
Data publikacji:
2017-10-31
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Kościół prawosławny
Cerkiew
Rzeczpospolita
Polska
Wielkie Księstwo Litewskie
Opis:
Społeczeństwo Rzeczypospolitej w mniejszym lub większym stopniu zawsze posiadało zróżnicowaną strukturę wyznaniową i narodową. Problem związany ze społecznością o odmiennej specyfice wyznaniowej pojawił się w Polsce na szeroką skalę już w XIV w., kiedy w jej granicach znalazły się obszary zamieszkałe przez ludność etnicznie niepolską. W XIV w. Królestwo Polskie utraciło znaczne obszary etnicznych ziem polskich na zachodzie. W rezultacie włączenia przez Kazimierza Wielkiego Rusi Halickiej zmieniła się struktura wyznaniowa i etniczna kraju. Wagę problemu, obecności w granicach państwa polskiego wyznawców Kościoła prawosławnego rozumiał ostatni przedstawiciel dynastii piastowskiej - Kazimierz Wielki. Zachował on prawa i obrządek Kościoła prawosławnego. Związek polityczny Wielkiego Księstwa Litewskiego z katolicką Polską miał ważne konsekwencje w relacjach wyznaniowych. Zahamował rozwój prawosławia i utorował drogę Kościołowi łacińskiemu ze wszystkimi skutkami polityczno-kulturowymi. Prawosławie z wyznania dominującego stało się wyznaniem tolerowanym. Mimo to, Jagiellonowie rozumieli, że ludność prawosławna była na swym etnicznym terytorium. Jagiellonowie, w odróżnieniu od Andegawenów czy Walezjuszy, swoją potęgę budowali na wielowyznaniowej strukturze Wielkiego Księstwa Litewskiego. Obcy był im model zachodni jednowyznaniowego państwa katolickiego, z jedną dominującą kulturą łacińską. Do takiej postawy zmuszała ich struktura etniczna Księstwa Litewskiego. W epoce jagiellońskiej prawosławie stało się wiarą narodową i ludową, poprzez wszechobecność różnorodnych form kultu i obrzędów. Potęga Rzeczypospolitej opierała się na uznaniu przez ludność ruską, wyznania prawosławnego Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego za własne państwo. Fenomen dobrego wielowyznaniowego i wielokulturowego współżycia został zachwiany zawarciem unii brzeskiej (1596 r.). Unia brzeska podważyła główny element podstawy kultury ruskiej, opierający się na duchowej jedności z Bizancjum. Do istniejącego układu katolicko-prawosławnego doszedł jeszcze jeden element pośredni, zawieszony między dwoma tradycjami. Inicjatorzy unii błędnie liczyli, że jej atrakcyjność spowoduje odejście Rusinów od prawosławia. Pomimo tej tendencji nie nastąpił upadek Cerkwi prawosławnej, a nawet jej rozwój w nowych strukturach, bardziej dostosowanych do XVII i XVIII–wiecznej rzeczywistości.
Society of the Polish-Lithuanian Commonwealth has always been, to a greater or lesser extent, diverse in terms of nationality and religion. Problems related to communities of different religious characteristics have emerged on a broad scale as early as 14th century, when territories inhabited by ethnically non-Polish peoples have fallen within Poland’s borders. In 14th century, the Kingdom of Poland has lost significant areas of ethnically Polish lands in the West. As a result of incorporation of Halych-Ruthenia by Casimir the Great, religious and ethnical structure of the country has changed. Casimir the Great, last king of the Piast dynasty, understood well the importance of the problem of having followers of the Orthodox Church within the borders of Poland. He maintained the rights and rite of the Orthodox Church. Political union between the Grand Duchy of Lithuania and Catholic Poland had important consequences for religious matters and relationships. It has hampered the expansion of Orthodox Church and opened the way for Catholic Church, with all its political and cultural impacts. Orthodox faith ceased to be the prevalent denomination and became a tolerated one. Despite that, Jagiellonians understood, that the Orthodox population lived on its own ethnic territory. As opposed to representatives of Houses of Anjou or Valois, monarchs of Jagiellonian dynasty built their power on multi-denominational structure of the Great Duchy of Lithuania. The Western model, of mono-denominational state with a single dominant Latin culture, was alien to them. Such an attitude was required due to the ethnic structure of the Grand Duchy. During the rule of the Jagiellons, Orthodox denomination has become a folk and popular religion, through ubiquity of diverse types of worship and rites. Power of the Polish-Lithuanian Commonwealth was based on Ruthenian, Orthodox population recognizing the Crown and Grand Duchy as their own state. The phenomenon of good multi-denominational and multi-cultural coexistence was undermined by the Union of Brest (1596). That union has undermined the main foundation of Ruthenian culture, rooted in spiritual unity with Byzantium. The existing Catholic/Orthodox structure was expanded to include another, intermediate element, suspended between the two traditions. Initiators of the Union have mistakenly hoped, that its attractiveness would induce the Ruthenians to depart from Orthodox faith. Despite such a tendency, the Orthodox Church did not collapse, and it even developed new structures, better adapted to the realities of 17th and 18th century.
Źródło:
Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły w Rzeczypospolitej; 321-354
9788394837433
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Chrystianizacja Polski – początki łacińskiej kultury pisma i książki w Polsce pierwszych Piastów
Christianization of Poland – beginnings of Latin literary and bibliographical culture in Poland of early Piast dynasty
Autorzy:
Potkowski, Edward
Wojciechowski, Leszek
Ryba, Mieczysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/24202951.pdf
Data publikacji:
2017-10-31
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Chrzest Polski
Chrystianizacja
kultura łacińska
Polska
Piastowie
Polska Piastowska
Opis:
One of important impacts of Duke Mieszko I’s baptism and resulting introduction of Christianity of Latin rite as state religion in Poland, was adoption of a hereto unknown cultural model – culture of written word and books. Before that, ancient Polish communities lived in a world of oral culture, orally conveyed, and collective memory accumulating tradition and knowledge. Conversely, Christianity was a “religion of the Book”. Its main tenets – doctrinal, moral and social, were contained in sacred books, which were the vehicle for divine revelation. New religion – Christianity – has brought Latin to Poland, as language of the doctrine and religious worship. Latin was also a way to access the entire legacy of European culture, from antiquity to mediaeval Christian culture. It allowed reading of texts, which explained the world better, than traditional beliefs. Moreover, Latin was an instrument of interaction with contemporary cultural and political centres, the Papal Curia, Emperor’s court, as well as courts of other rulers of Christian Europe. The article presents initial stages of Latin literary culture in Christianized Poland. Sacred books – liturgical codices and texts serving religious education, were the basic equipment of the new religion’s churches. They were brought by groups of missionaries and clergy, coming to the Christianized country. The first Christian rulers of Poland, whose obligation was to build churches, have also taken care to outfit them with books needed for worship and teaching. They were ordered from foreign scriptoria, or prepared in domestic ecclesiastical centres, at royal or ducal courts. Those were ecclesiastical literary works, as well as texts for religious education, among them hagiographies of first saint patrons of Poland. Besides these books, in times of first Christian rulers of Poland, memorial texts began to emerge as well – annals and inscriptions, as well as correspondence sent to foreign courts and papal Curia. Name of one of the authors, active in early 11th century in Poland is known – Bruno of Querfurt. The article presents more details about extant liturgical books, used in Christianized Poland. Those books belonged to members of Piast dynasty, or were imported by Polish kings for most important churches in the country. Discussed books include following codices: Matilde’s Codex (Liber officiorum) – a book of rites gifted to Mieszko I by Matilde of Swabia, Duchess of Lorraine, also Egbert Psalter (Psalterium Egberti) with attached prayer pages of Piast princess Gertrude (Liber precum Gertrudae), two Gospel books – Golden Codex of Gniezno (Codex aureus Gnesnensis) and Golden Codex of Pułtusk (Codex aureus Pultoviensis), Emmeram Gospel Book, Tyniec Book of Sacraments and several others, including Płock Bible and Duchess Anastasia's Gospel Book. Since the turn of 11th and 12th century, Poland’s literary culture and books begin to change. Besides the liturgical books, memorial texts and correspondence with foreign countries, practical and pragmatic texts come into use: books of laws and texts used for school education, listed in the inventory of Cracow cathedral in 1110. The array of memorial texts is expanding as well – one example is the first Polish chronicle, written by an anonymous foreign monk (Gallus Anonymous); there are also texts of courtly and recreational nature, like the story of Walter and Wisław. Since 12th century, number of centres producing written works increases; manuscripts are produced at courts of provincial dukes during feudal fragmentation period, scriptoria of cathedral churches and monasteries. Also the number of readers is increasing to include male and female monastic communities, new monasteries of Benedictine friars, Premonstratensians and Cistercians, new canon communities and cathedral clergy. Development of literary culture and books, initiated after Christianization of Poland in 10th century, has continued uninterrupted – despite temporary collapses of Church and state structures – until the end of the Middle Ages.
Jednym z doniosłych skutków chrztu księcia Mieszka I i wprowadzenia do Polski chrześcijaństwa rytu łacińskiego, jako religii państwowej, było przyjęcie nieznanego tutaj wzorca kultury – kultury pisma i książki. Wcześniej społeczeństwo prapolskie żyło w świecie kultury oralnej, przekazu ustnego i kolektywnej pamięci, gromadzącej tradycję i wiedzę. Chrześcijaństwo zaś było „religią księgi”. Jego podstawowe zasady doktrynalne, moralne i społeczne zawarte były w świętych księgach, które były nośnikiem boskiego objawienia. Nowa religia – chrześcijaństwo, wprowadziło do Polski łacinę, język doktryny i kultu religijnego. Język łaciński był również narzędziem kontaktu z całym dorobkiem kultury europejskiej, zarówno kultury antycznej, jak i średniowiecznej kultury chrześcijańskiej. Pozwalał na obcowanie z tekstami, które lepiej wyjaśniały otaczający świat, aniżeli tradycyjny zespół wyobrażeń o świecie. Łacina ponadto była narzędziem kontaktów ze współczesnymi ośrodkami kultury i ośrodkami politycznymi, z kurią papieską i dworem cesarskim, z dworami innych władców chrześcijańskiej Europy. Artykuł ukazuje początki łacińskiej kultury piśmiennej w chrystianizowanej Polsce. Do podstawowego wyposażenia świątyń nowego kultu należały księgi święte, a więc kodeksy liturgiczne i teksty służące edukacji religijnej. Przywoziły je z sobą grupy misjonarzy i przybywające do chrystianizowanego kraju duchowieństwo. Pierwsi chrześcijańscy władcy polscy, których obowiązkiem była budowa kościołów, dbali również o ich wyposażenie w księgi potrzebne do kultu i nauczania. Zamawiano je w skryptoriach zagranicznych, albo sporządzano w krajowych ośrodkach kościelnych i na dworze książęcym bądź królewskim. Były to księgi należące do grupy piśmiennictwa sakralnego i edukacji religijnej, a wśród nich żywoty pierwszych świętych patronów Polski. Obok tych ksiąg pojawiają się w kraju pierwszych chrześcijańskich władców polskich teksty o charakterze memoratywnym, jak zapiski rocznikarskie i inskrypcje, a także korespondencja wysyłana do zagranicznych dworów i kurii papieskiej. Znany jest z imienia autor działający w początkach XI w. w Polsce. Był nim Bruno z Kwerfurtu. Bliżej przedstawione zostały w artykule zachowane do dziś księgi liturgiczne, używane w chrystianizowanej Polsce. Były to księgi należące do dynastii piastowskiej albo sprowadzane przez władców polskich dla najważniejszych kościołów kraju. Są to następujące kodeksy: tzw. Kodeks Matyldy (Liber officiorum) – księga obrzędów ofiarowana królowi Mieszkowi II przez księżnę lotaryńską Matyldę, następnie „Psałterz Egberta” (Psalterium Egberti) z dołączonymi do niego kartami modlitw księżniczki piastowskiej Gertrudy (Liber precum Gertrudae), dwa ewangeliarze – Złoty Kodeks Gnieźnieński (Codex aureus Gnesnensis) i Złoty Kodeks Pułtuski (Codex aureus Pultoviensis), Ewangeliarz Emmeramski, Sakramentarz Tyniecki i kilka innych, a wśród nich Biblia Płocka i Ewangeliarz Anastazji. Od przełomu XI i XII wieku kultura pisma i książki Polski Piastowskiej zaczyna się zmieniać. Do używanych dotąd ksiąg sakralnych, tekstów memoratywnych i korespondencji z zagranicą dochodzą teraz teksty praktyczne, pragmatyczne: księgi prawa i teksty używane w edukacji szkolnej, które zanotowano w inwentarzu katedry krakowskiej w 1110 r. Wzbogaca się zasób tekstów memoratywnych – przykładem jest tu pierwsza kronika polska, dzieło anonimowego mnicha cudzoziemca (Galla Anonima); pojawiają się teksty o charakterze dworsko-rekreacyjnym, jak powieść o Walterze i Wisławie. Od XII wieku powiększa się liczba ośrodków produkcji piśmiennej; są nimi dwory książąt dzielnicowych, skryptoria katedralne i klasztorne. Wzrasta liczba użytkowników pisma i książek; są nimi wspólnoty klasztorne męskie i żeńskie, nowe klasztory benedyktynów, norbertanów (premonstratensów) i cystersów, nowe wspólnoty kanonickie i nowe środowiska kleru katedralnego. Rozwój kultury pisma i książki, zapoczątkowany chrystianizacją Polski w X wieku, trwał – mimo czasowych załamań struktur państwowych i kościelnych – nieprzerwanie aż do końca średniowiecza.
Źródło:
Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły w Rzeczypospolitej; 11-45
9788394837433
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Die Geburt eines neuen orthodoxen Universalismus in Ruthenien: Östliche Antworten auf die westliche Polemik im Gefolge der Kirchenunionen von Florenz (1439) und Brest (1595/96)
The Birth of a new Orthodox Universalism in Ruthenia: Answers to the Latin Polemics after the projects of a Church Unity in Florence (1439) and Brest (1595/96)
Narodziny nowego prawosławnego uniwersalizmu na Rusi. Odpowiedzi na łacińskie projekty unii kościelnej we Florencji (1439) i w Brześciu (1595/96) jako wschodni wkład do długotrwałej polemiki religijnej
Autorzy:
Wünsch, Thomas
Wojciechowski, Leszek
Ryba, Mieczysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/23352297.pdf
Data publikacji:
2017-10-31
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
kościół prawosławny
unia florencka
unia brzeska
polemiki religijne
Jan Sacranus z Oświęcimia
Piotr Skarga
Benedykt Herbest
Antonio Possevin
Atanazy Brzeski
Zachariasz Kopysteński
Opis:
Ideologiczny rdzeń łacińskiej argumentacji był dostępny w XVI wieku w postaci traktatu krakowskiego teologa Jana Sacranusa z Oświęcimia („Elucidarius errorum ritus Ruthenici”, 1500), a następnie, w 2. połowie XVI w., jego ideologicznych następców: Antonio Possevina, Piotra Skargi i Benedykta Herbesta. Grecko-Ruska opozycja, sprzeciwiająca się łacińskiej stronie polemiki, po raz pierwszy pojawiła się w anonimowym piśmie z 1587 r., zatytułowanym „Ключъ царства небеснаго“ („Klucz cesarstwa niebieskiego”), pociągając za sobą dalsze anonimowe pisma ruskie oraz polskie (np. „Elenchus pism uszczypliwych” z 1622 r.), zawierające inwektywy przeciwko unii kościelnej ihumena bazyliańskiego monastyru w Brześciu Afanasijego Filipowicza (Atanazego Brzeskiego, 1646). Jednak najważnejszy wkład miał Zachariasz Kopysteński i jego „Палинодiя“ (1621/22). Kopysteński pochodził z okolic Przemyśla z drobnej szlachty. Prawdopodobnie uczył się w cesarstwie niemieckim zanim wstąpił do bractwa w Kijowie. Formalnie to replika nawiązująca do „Obrony Unii” (Оборона унiи), napisana przez archimandrytę wileńskiego Lwa Kreuzę (1617), czyli rozprawa Kopysteńskiego, składająca się z 800 kolumn, to dużo więcej niż tylko obronne „zaprzeczenie” katolickiego (unickiego) ataku. Po raz pierwszy w prawosławnej polemice, właśnie tu konstruktywny element staje się wymierny: Kopysteński nie walczył tylko o zniszczenie opozycji (papieża), czy też o istotne oskarżenie łacińskiej części chrześcijaństwa (dotyczącej ortodoksji). On raczej chciał stworzyć własną partię. Podkreślając różnice, a może lepiej powiedziawszy – przepaść pomiędzy Wschodem a Zachodem, stworzył możliwość opowiedzenia aż dwóch historii Kościoła jednocześnie: z jednej strony tę, o upadku wiary (czyli wersję „łacińską”), a z drugiej strony tę, o utrzymaniu wiary (czyli wersję „grecką”). W związku z tym, nowa jakość dyskusji wewnątrz kościoła chrześcjiańskiego wydaje się być osiągnięta. Jakość ta odróżnia się od własnego ortodoksyjnego uniwersalizmu. „Greckie” (czyli wschodniosłowiańskie) chrześcijaństwo wyemancypowało się w granicach „Rusi”.
Źródło:
Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły w Rzeczypospolitej; 509-551
9788394837433
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Donacje rosyjskie na ziemiach Królestwa Kongresowego. Rozważania na kanwie polskich zmagań o niepodległość w XIX i XX w.
Russian Donations in the Territories of the Congress Kingdom of Poland Considerations Based on the Polish Struggles for Independence in the 19th and 20th Centuries
Autorzy:
Ryba, `Mieczysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1953416.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
konfiskaty
donacje
majoraty
confiscation
donations
entailed estates
Opis:
The paper deals with the confiscation of estates, conducted by the tsar authorities, following the November and January Uprisings in the Polish territories. The confiscated goods were then given to Russian officials and officers or was owned by State Treasury. The main line of reasoning in the paper seeks to prove that such actions were illegal. In the beginning of the 20th century there were Polish thinkers who wrote about their illegality. A particular intensive campaign to recover the confiscated estates was launched during the First World War. The paper focuses above all on the activity of Henryk Wierciński who spared no effort to make the Austrian occupation authorities (the Austro-Hungarian occupation started in the Lublin region in 1915) change the legal relations with regard to the ownership of donations illegally granted to the Russians.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2006, 54, 2; 29-36
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Drogi kształtowania pamięci historycznej Cerkwi unickiej w Rzeczypospolitej
Paths of forming historical memory of Uniate Church in Polish-Lithuanian Commonwealth
Autorzy:
Wereda, Dorota
Wojciechowski, Leszek
Ryba, Mieczysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/23352279.pdf
Data publikacji:
2017-10-31
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
pamięć historyczna
Cerkiew unicka
Rzeczpospolita
Żyrowice
Jozafat Kuncewicz
bazylianie
Opis:
Istotnym elementem budowy tożsamości wspólnoty religijnej powstałej w konsekwencji unii brzeskiej było tworzenie pamięci historycznej. Kreatorami polityki pamięci Cerkwi unickiej były środowiska elit tworzonych przez zakon bazylianów i wywodzących się z niego hierarchów. W Cerkwi unickiej w Rzeczypospolitej nie wykształcił się wiodący ośrodek konsolidujący społeczność wiernych. W XVII wieku wobec istniejących sporów o cerkwie katedralne, ważnym miejscem pełniącym rolę integrującą stały się Żyrowice - popularne miejsce kultu wizerunku maryjnego i grobu arcybiskupa Jozafata Kuncewicza, zamordowanego w 1623 r. przez prawosławnych mieszkańców Witebska. Miejsca te nie utrzymały swojego statusu przez XVIII stulecie, co było efektem podjęcia przez biskupów w miastach będący stolicami ich diecezji inwestycji budowy nowych cerkwi katedralnych. Biskupi organizowali przestrzeń estetyczną na poziomie gustów artystycznych przeciętnego szlachcica i realizowali potrzebę zdefiniowania swojego miejsca w strukturze przestrzennej i w kontekście historycznym. Wybór barokowych gmachów był komunikatem wizualnym odczytywanym zarówno przez współczesnych, jak i potomnych, oznajmiającym włączenie do kultury sarmatyzmu o zachodnioeuropejskim i łacińskim kodzie kulturowym. Pamięć historyczna była wzmacniana przez pamięć liturgiczną. Ugruntowaniu pamięci i wiedzy historycznej oraz wzmocnieniu poczucia ciągłości tradycji metropolii kijowskiej służyły modlitwy za zmarłych hierarchów, członków rodzin książęcych i szlacheckich. Tworzeniu społeczności, której podstawą poczucia wspólnoty jest wspólna przeżywanie wydarzeń i tworzących wspólną historię Rzeczypospolitej Obojga Narodów, służyła praktyka mszy za Ojczyznę oraz liturgia w intencji monarchów, obchody lat jubileuszowych. Do pamięci historycznej Cerkwi unickiej hierarchowie wpisywali pamięć rodową eksponującą zasługi militarne w obronie Rzeczypospolitej.
An important element of building the identity of religious community created as a result of Union of Brest was building a historical memory. Creators of such memory for the Uniate Church were the elite circles, formed by Basilian monks and Church officials originating from the Order. Uniate Church in the Commonwealth did not develop a leading centre that would consolidate the followers community. In 17th century, in light of disputes about cathedral churches, an important place serving the purpose of integration has emerged in Żyrowice – a popular place of the cult of visage of Virgin Mary, and location of the grave of Archbishop Josaphat Kuntsevych, murdered in 1623 by Orthodox inhabitants of Vitebsk. Those places did not maintain their respective positions throughout the 18th century, as bishops decided to invest in new cathedral churches in their diocese towns. The bishops have organized the aesthetic space along the lines of artistic tastes of an average nobleman, and realized the need to define their place in a spatial structure and historic context. Choice of baroque buildings was a visual message, announcing inclusion of Sarmatism, with its West European and Latin culture code, in the culture. Historical memory was reinforced by liturgical memory. Purpose of consolidating the historical memory and knowledge, as well as reinforcing the sense of continuity of Kiev Metropolis tradition, was serviced by prayers offered for deceased officials of the Church, members of ducal and nobility families. Community, for which the basis of communal identity was joint experience of events and building common history of the Commonwealth of Two Nations, was formed by practicing Holy Mass for the Motherland, liturgy devoted to monarchs and celebration of anniversary years. Historical memory of the Uniate Church was also expanded by Church officials to include family memories, emphasizing military efforts in defence of the Commonwealth.
Źródło:
Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły w Rzeczypospolitej; 600-621
9788394837433
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Działalność Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia Wincentego à Paulo na ziemiach polskich w XIX wieku
Activity of the Company of the Daughters of Charity of Saint Vincent de Paul in Polish lands in the 19th century
Autorzy:
Puszka, Alicja
Wojciechowski, Leszek
Ryba, Mieczysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/23954194.pdf
Data publikacji:
2017-10-31
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Siostry Miłosierdzia
Wincenty a Paulo
Kościół katolicki
żeńskie zgromadzenia zakonne
Opis:
Zgromadzenie Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego a Paulo zostało założone we Francji w 1633 r. przez przyszłych świętych, ks. Wincentego a Paulo i Ludwikę de Marillac. Najważniejszym zadaniem nowego zakonu była praca na rzecz ubogich i chorych. Siostry pomagały chorym, rannym dzieciom, sierotom, opuszczonym osobom starszym i niepełnosprawnym. W 1652 roku Siostry Miłosierdzia rozpoczęły działalność w Rzeczypospolitej Polskiej, sprowadzone przez Marię Gonzagę, żonę króla Jana Kazimierza. Królowa założyła fundację dla Sióstr Miłosierdzia przy ulicy Tamka w Warszawie, gdzie w 1658 r. siostry ustanowiły siedzibę domu generalnego. Przy Instytucie św. Kazimierza Jagiellończyka utworzono szpital i sierociniec dla dziewcząt. Działalność Sióstr stopniowo się rozwijała. Pod koniec XVIII w. prowadziły 34 szpitale, często powiązane z innymi dziełami charytatywnymi (szkoły, domy dziecka, w tym dla małych dzieci, przytułki, domy dla dziewcząt, internaty, przytułki, noclegownie dla bezdomnych, kawiarnie). Rozbiory Rzeczypospolitej oraz wojny napoleońskie przyniosły represje. Prowincję Sióstr Miłosierdzia podzielono na trzy części, z których pierwszą była prowincja macierzysta warszawska. W 1783 r. utworzono województwo małopolskie obejmujące obszar zaboru austriackiego z siedzibą we Lwowie. W 1859 r. dom generalny przeniesiono do Krakowa i zmieniono jego nazwę na „województwo krakowskie”. Początki prowincji litewskiej, z jej domem centralnym w Wilnie, sięgają lat 1797–1800. Po okresie represji został zamknięty w 1867 r. przez władze carskie. Trzecią prowincją, powstałą w 1850 r. na bazie prowincji warszawskiej, była prowincja poznańska z domem generalnym w Poznaniu. W 1863 r. siedzibę centrali tej prowincji przeniesiono do Chełmna nad Wisłą i odtąd nosi ona nazwę prowincji chełmińskiej. W 1914 r. Siostry Miłosierdzia prowadziły łącznie 115 szpitali (60 w województwie warszawskim, 37 w województwie krakowskim i 18 w województwie chełmińskim) oraz kilka innych instytucji charytatywnych i instytucje edukacyjne. Działalność Sióstr Miłosierdzia była niezwykle ważna w czasach niewoli narodowej.
The Company of the Daughters of Charity of Saint Vincent de Paul was created in France in 1633 by the future saints, Father Vincent de Paul and Louise de Marillac. The major task of the new order was to work for the good of the poor and the sick. The sisters helped sick people, wounded children, orphans, abandoned old people and the disabled. In 1652, the Daughters of Charity commenced activity in the Republic of Poland, having been brought by Marie Gonzaga, wife to King John Casimir. The queen established a foundation for the Daughters of Charity in Tamka Street in Warsaw, where in 1658 the sisters set up the seat of the general house. A hospital and an orphanage for girls were also established at the St. Casimir Jagiellon Institute. The Sisters’ activity was gradually developing. At the end of the 18th century they ran 34 hospitals, frequently connected with other charitable works (schools, orphanages, including for little children, almshouses, houses for fallen girls, boarding houses, workhouses, night shelters for the homeless, beaneries). The partitions of the Republic of Poland and the Napoleonic Wars brought about repressions and the province of the Daughters of Charity was divided into three, the first being the Warsaw mother province. In 1783 the Lesser Poland province was established which comprised the area of the Austrian partition with the seat in L’viv. In 1859 the general house was moved to Cracow and its name was changed to “Cracow province”. The beginnings of the Lithuanian province, with its central house in Vilnius, date back to 1797–1800. After a period of repressions, it was eventually closed down in 1867 by tsarist authorities. The third province, established in 1850 based on Warsaw province, was the Poznań province with its general house in Poznań. In 1863 the central house of that province was moved to Chełmno on the Vistula river and since then it has been called the Chełmno province. Assuming, that the outbreak of World War I marks the end of the 19th century, in 1914 the Daughters of Charity ran a total of 115 hospitals (60 in Warsaw province, 37 in Cracow province and 18 in Chełmno province) and several other charitable and educational institutions. The activity of the Daughters of Charity was extremely important in the times of national bondage.
Źródło:
Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły w Rzeczypospolitej; 214-234
9788394837433
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ecclesiastica w zasobie Archiwum Państwowego Obwodu Wołyńskiego w Łucku
Ecclesiastica in the fonds of the State Archive of Volyn Oblast
Autorzy:
Wodzianowska, Irena
Wojciechowski, Leszek
Ryba, Mieczysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/23352240.pdf
Data publikacji:
2017-10-31
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Łuck
archiwum
Wołyń
Opis:
Archiwum Państwowe Obwodu Wołyńskiego w Łucku na Ukrainie zostało powołane do życia pod koniec 1939 r. W swym zasobie posiada bogatą dokumentację instytucji państwowych zarówno polskich, rosyjskich, jak i ukraińskich. W kilkunastu zespołach rozproszone są źródła do dziejów Kościoła katolickiego na Wołyniu. Najstarsze pergaminowe dokumenty pochodzą z XVI wieku, większość zbioru zaś (gromadzącego dokumenty do 1939 r.) stanowią akta XIX-wieczne. Dokumentacja dotyczy funkcjonowania instytucji diecezjalnych, struktur administracyjnych i zakonnych. Źródła zgromadzone w archiwum to wizytacje parafii i klasztorów, materiały ukazujące funkcjonowanie kurii biskupiej, sprawy personalne duchowieństwa (nominacje, sprawy karne itp.), zmiany wyznania, kasaty wspólnot zakonnych, zagadnienia gospodarcze i majątkowe. Największą grupę stanowią księgi metrykalne parafii. Jednakże ani akta zakonów, ani akta instytucji diecezjalnych (kurii biskupiej, seminarium duchownego), czy jednostek administracyjnych (parafii i dekanatów), nie tworzą w archiwum spójnej całości, obrazującej dzieje tych instytucji. Archiwalia te stanowią natomiast cenne uzupełnienie dokumentów o proweniencji kościelnej rozproszonych w innych archiwach ukraińskich, zwłaszcza w Kijowie, Żytomierzu i Tarnopolu.
The State Archive of Volyn Oblast in Lutsk in Ukraine was established at the end of 1939. Its fonds include extensive records of Polish, Russian and Ukrainian state institutions. Several fonds contain dispersed source materials for history of Catholic Church in Volhynia. The oldest parchment documents date back to 16th century, but the majority of the fonds (documents were collected until 1939) consist of 19th century records. The records pertain to operation of diocese institutions, administrative and monastic structures. Sources collected in the archive include records of visitations of parishes and churches, materials illustrating operation of the Curia, personal matters of the clergy (appointments, criminal cases etc.), faith conversions, closure of monasteries, economic and property issues. The largest group are the parish vital records. However neither the records of monastic orders, nor those of diocese institutions (Curia, seminary), or administrative units (parishes and decanates), form a cohesive whole in the archive, such as would illustrate the history of those institutions. Still, those materials constitute a valuable supplement to other church records, dispersed in other Ukrainian archives, in particular those in Kiev, Zhytomyr and Ternopil.
Źródło:
Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły w Rzeczypospolitej; 722-745
9788394837433
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Formacja kandydatów do kapłaństwa w archidiecezji gnieźnieńskiej w okresie potrydenckim (do końca XVIII wieku)
Formation of candidates for priesthood in Gniezno Archdiocese in post-Trent period (un-til the end of 18th century)
Autorzy:
Zabraniak, Sławomir
Wojciechowski, Leszek
Ryba, Mieczysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/23967909.pdf
Data publikacji:
2017-10-31
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
kapłaństwo
archidiecezja gnieźnieńska
Łowicz
reforma trydencka
Kościół katolicki
klerycy
Gniezno
seminarium
seminaria katolickie
Opis:
Działalność duszpasterska jest najważniejszą misją Kościoła. Jej celem jest udzielanie człowiekowi pomocy na drodze do osobistego zbawienia. Przygotowanie więc duszpasterzy, osób odpowiedzialnych za tę posługę, należy do najdelikatniejszych i najważniejszych zadań, od których zależy przyszłość ewangelizacji ludzkości. Od samych początków istnienia Kościoła starano się wypracować kryteria doboru i formacji duchownych. Przełomem był sobór trydencki (1545-1563), na którym nakazano zakładać seminaria duchowne i przygotowywać w nich przyszłych duszpasterzy katolickich. W archidiecezji gnieźnieńskiej do końca XVIII w. założono trzy seminaria duchowne. Pierwsze działało przy kolegium jezuitów w Kaliszu w latach 1593-1621. Kolejne seminarium ufundował prymas Stanisław Karnkowski przy katedrze w Gnieźnie w 1598 r. Rozpoczęło ono działalność ok. 1603 r. W 1718 r. jego prowadzenie przejęli misjonarze św. Wincentego a Paulo (lazaryści), którzy poświęcali się pracy formacyjnej przyszłych duszpasterzy. Pod koniec XVII w. prymas Michał Radziejowski ufundował i erygował seminarium w Łowiczu. Na synodzie archidiecezjalnym w 1720 r. zobowiązano każdego kandydata do kapłaństwa, by przebywał przez dwa lata w seminarium duchownym przed przyjęciem święceń kapłańskich. Klerycy przebywali w seminariach średnio od 1,5 do 4 lat. Zdobywali tam niezbędną wiedzę do pracy duszpasterskiej i formację ascetyczną.
Pastoral activity is the most important mission of the Church. Its objective is to provide assistance to individuals on the path to personal salvation. Therefore, preparing the priests, persons responsible for providing such assistance, is among the most sensitive and most important tasks, on which future of evangelization of mankind depends. Since the very beginning of existence of the Church, efforts were made to develop criteria for selection and formation of priests. The breakthrough moment was the Council of Trent (1545–1563), which introduced the requirement of establishing theological seminaries and educating future Catholic priests there. In Gniezno archdiocese, by the end of 18th century, three seminaries were formed. First one was attached to Jesuit college in Kalisz, in 1593–1621. The next seminary was founded by Primate Stanisław Karnkowski in 1598; it was attached to Gniezno cathedral. It has commenced operation about 1603. In 1718, it was taken over by missionaries of St. Vincent de Paul (Lazarites), who devoted themselves to formation of future priests. At the end of 17th century, Primate Michał Radziejowski has founded and installed a seminary in Łowicz. During the archdiocese synod in 1720, an obligation was introduced for all priest candidates to spend two years in a seminary before receiving ordination. Seminarians spent in average 1,5 to 4 years at the seminary. There, they gained knowledge necessary for pastoral work and ascetic formation.
Źródło:
Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły w Rzeczypospolitej; 183-198
9788394837433
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Historia to nie quiz : [komisja układająca pytania do testów maturalnych]
Autorzy:
Ryba, Mieczysław.
Powiązania:
Nasz Dziennik 2008, nr 113, s. 3
Współwytwórcy:
Dytkowski, Jacek. Opracowanie
Data publikacji:
2008
Tematy:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Katedra Historii Nowożytnej
Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej
Matura (2008)
Testy maturalne historia tematyka Polska 2008 r.
Opis:
W dwudziestosiedmiostronicowym tegorocznym teście maturalnym z historii (poziom rozszerzony) zabrakło miejsca dla najznamienitszych kart z dziejów polskiego oręża. Nie ma wojny obronnej 1939 r. Zabrakło także pytań o agresję sowiecką, Katyń, deportacje, powstanie warszawskie, czy choćby stan wojenny.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 70

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies