Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Rosińska, A." wg kryterium: Autor


Tytuł:
Badania zawartości polichlorowanych bifenyli w wodzie i osadach dennych Warty na wysokości Częstochowy
Contamination of the Warta River with polychlorinated biphenyls in the area of Czestochowa
Autorzy:
Rosińska, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/236660.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych
Tematy:
woda powierzchniowa
Warta
osad denny
polichlorowane bifenyle
river water
Warta River
bottom sediments
polychlorinated biphenyls
Opis:
W pracy dokonano oceny stopnia zanieczyszczenia polichlorowanymi bifenylami (PCB) wody i osadów dennych w Warcie. Analizowano zawartość siedmiu kongenerów PCB (28, 52, 101, 118, 138, 153, 180). Do badań pobrano próbki osadów dennych i wody w czterech punktach pomiarowych zlokalizowanych wzdłuż biegu Warty w Częstochowie i okolicach. Do analizy PCB wykorzystano metodę ekstrakcji do fazy stałej (SPE). Analizę jakościową wykonano stosując chromatograf gazowy GC 8000 firmy Fisons, rozdział PCB przeprowadzono na kolumnie DB-5, natomiast do ich detekcji i identyfikacji wykorzystano spektrometr mas MS 800 zawierający źródło jonów typu EI o energii jonizacji 70 eV. Na podstawie otrzymanych wyników stwierdzono, że w wodzie i osadach dennych Warty na terenie Częstochowy są obecne polichlorowane bifenyle. Jednocześnie wykazano wzrost zawartości PCB w osadach dennych Warty wzdłuż jej biegu, co może świadczyć, że na terenie miasta mogą się znajdować potencjalne źródła tych zanieczyszczeń. Suma analizowanych kongenerów PCB (28, 52, 101, 118, 138, 153 i 180) w wodzie mieściła się w zakresie 3,6÷9,4 mg/m3. Stwierdzono, że stopień zanieczyszczenia osadów dennych w Warcie na wysokości Częstochowy nie przekraczał wartości TEL (<0,02 mg/kg), czyli osady te nie stwarzają obecnie zagrożenia dla organizmów wodnych.
The water and bottom sediments of the river Warta were analyzed for contamination with polychlorinated biphenyls (PCBs). Samples were collected at four sampling sites located along the river within the area of the city of Czestochowa and its immediate vicinity. For the analysis of PCBs, use was made of the solid phase extraction (SPE) method, and qualitative analysis was conducted using a Fisons GC 8000 gas chromatograph. PCBs were separated in a DB-5 column, whereas their detection and identification were performed by means of an MS 800 mass spectrometer with an EI ion source of an ionization energy of 70 eV. The findings of the study have substantiated the presence of polychlorinated biphenyls both in the bottom sediments and in the water of the river Warta within the area of Czestochowa. The results obtained have also revealed that the concentrations of PCBs in the bottom sediments tend to increase along the length of the river. This is an indication that potential sources of PCB contamination are located in the city. The sum of the PCB (28, 52, 101, 118, 138, 153 and 180) congeners in the riverine water ranged between 3.6 and 9.4 mg/m3. The extent of bottom sediment contamination in the river section of Czestochowa was not found to exceed the TEL value (<0.02 mg/kg), which demonstrates that the bottom sediments pose no hazard to aquatic organisms.
Źródło:
Ochrona Środowiska; 2010, 32, 1; 15-20
1230-6169
Pojawia się w:
Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fermentacja mezofilowa osadów ściekowych przy zwiększonej zawartości PCB
Mesophilic fermentation of sewage sludge at high PCBs contents
Autorzy:
Rosińska, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/296760.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Politechnika Częstochowska. Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej
Tematy:
fermentacja mezofilowa
osady ściekowe
polichlorowane bifenyle
degradacja
biosorpcja
mesophilic fermentation
sewage sludge
polychlorinated biphenyls
degradation
Opis:
Przedstawiono wyniki badań dotyczące wpływu procesu fermentacji mezofilowej na zmiany zawartości chlorowanych bifenyli o kodach: 28, 52, 101, 118, 138, 153, 180 w osadach ściekowych. Oceniono również wpływ zwiększonej zawartości PCB w osadach ściekowych na proces fermentacji mezofilowej. Przedmiotem badań były osady ściekowe pochodzące z miejskiej oczyszczalni ścieków. Proces fermentacji mezofilowej prowadzono w temperaturze 36 ° C (+/-1 ° C). Zhydrolizowaną mieszaninę osadów wstępnego i nadmiernego (S+N) zmieszano z osadem fermentującym (F) w stosunku objętościowym 1:2, a następnie wzbogacono mieszaniną wzorcową PCBmix3 i otrzymano osad (S+N+F)z, który poddawano fermentacji metanowej mezofilowej. Badania prowadzono w odniesieniu do układu kontrolnego (S+N+F)k. Wykazano, że fermentacja mezofilowa wpływa korzystnie na degradację PCB. Po procesie stwierdzono zmniejszenie sumarycznej zawartości chlorowanych bifenyli od 53 do 58%.
The impact of mesophilic digestion at the temperature of 36 ° C (+/-1 ° C) on the content of seven PCB congeners (with codes: 28, 52, 101, 118, 138, 153 and 180) in sewage sludge was examined. Hydrolysed substrates i.e. the mixture raw and excess sludge were inoculated with fermenting sludge at the ratio 1:2 and the mixture of raw, excess and fermenting sewage was obtained. The fermenting sludge was added in order to inoculate with bacterial microflora adapted to provide mesophilic digestion. The mixture was also inoculated with PCBmix3 and the increased amount of PCBs in sewage sludge was obtained. This study proved reduction of contents of higher chlorinated PCBs, which were degraded to lower chlorinated congeners, under anaerobic conditions during fermentation of the sludge samples. Total PCBs (28, 52, 101, 138, 153 and 180) during mesophilic fermentation decreased within the range of 53 ÷ 58%.
Źródło:
Inżynieria i Ochrona Środowiska; 2010, 13, 4; 287-299
1505-3695
2391-7253
Pojawia się w:
Inżynieria i Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zmiany koplanarnych PCB w osadach ściekowych podczas fermentacji termofilowo-mezofilowej
Change of coplanar PCBS in sewage sludge during termophilic-mesophilic fermentation
Autorzy:
Rosińska, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/297525.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Politechnika Częstochowska. Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej
Tematy:
fermentacja termofilowa
fermentacja mezofilowa
osady ściekowe
koplanarne polichlorowane bifenyle
termophilic fermentation
mesophilic fermentation
sewage sludge
coplanar polychlorinated biphenyls
Opis:
Przedstawiono wyniki badań dotyczące wpływu fermentacji termofilowej i mezofilowej na zmiany koplanarnych PCB 77, 126, 163 oraz chlorowanych bifenyli o kodach: 28, 52, 101, 118, 138, 153, 180 w osadach ściekowych. Przedmiotem badań były osady ściekowe pochodzące z miejskiej oczyszczalni ścieków. Proces fermentacji termofilowo-mezofilowej przebiegał w dwóch etapach. W pierwszym prowadzono hydrolizę osadu surowego (S) w 55°C przez 5 dni, w drugim etapie zhydrolizowany osad surowy zaszczepiony osadem fermentującym w stosunku objętościowym 1:2 (S+F) poddawano fermentacji metanowej mezofilowej w temperaturze 37°C (± 1°C). Badania wykazały, że fermentacja termofilowo- mezofilowa wpływa korzystnie na biodegradację koplanarnych PCB. Toksyczność badanych osadów mierzona poziomem toksyczności PCB zmniejszyła się zarówno po hydrolizie, jak i po fermentacji mezofilowej.
In the research sewage sludge from Sewage-Treatment Plant was used. It is a municipal sewage-treatment plant which uses activated sewage sludge method for biological nutrient removal and nitrogen compounds and chemical precipitation (PIX coagulating agent) in order to extract phosphorus. Crude and fermenting sewage sludge was the material. In each stage of the research samples of crude sewage sludge were taken from primary settling tanks. Fermenting sewage sludge was taken once from the bottom of the sewage sludge digestion chamber. The sewage sludge was strained by 3 mm sieve. The crude sewage sludge was used in the process of termophilic fermentation. Mixed sewage sludge for mesophilic fermentation process was obtained as a result of mixing crude with fermenting sewage sludge (S+F) in volumetric ratio 1 + 2. The concentration of coplanar PCBs (77, 126, 169) and seven congeners: 28, 52, 101, 118, 138, 180 in sewage sludge before, during and after termophilic and mesophilic fermentation was determined. On the basis of the obtained results it was concluded that in the sewage sludge the determinal coplanar PCBs concentration decreased after fermentation. In the crude sewage sludge we detected coplanar congeners of PCB total concentration 5.08 µg/kg d.m. before termophilic fermentation and 1.07 µg/kg d.m. after the process. During mesophilic fermentation the reduction of summary concentration of coplanar congeners PCBs from 21.26 to 0.60 µg/kg d.m. was observed.
Źródło:
Inżynieria i Ochrona Środowiska; 2009, 12, 3; 185-195
1505-3695
2391-7253
Pojawia się w:
Inżynieria i Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Influence of selected coagulants of indicator and dioxin-like PCB removal from drinking water
Wpływ wybranych koagulantów na usuwanie wskaźnikowych i dioksynopodobnych PCB z wody przeznaczonej do spożycia
Autorzy:
Rosińska, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/125938.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
polychlorinated biphenyls
coagulation
aluminium sulphate
hydrolyzed polyaluminium chlorides
removal efficiency
drinking water
polichlorowane bifenyle
koagulacja
siarczan glinu
zhydrolizowane chlorki poliglinu
efektywność usuwania
woda pitna
Opis:
The aim of the research was to compare selected coagulants efficiency in indicator and chosen dioxin-like PCB removal from surface water. As coagulants, there were used aluminium sulfate and 5 hydrolyzed polyaluminium chlorides, with trade names: PAX-XL1, PAX-XL10, PAX-XL19, PAX-XL60, PAX-XL69. For the research, surface water was used, collected from dam reservoir. The water composition was modified with standard mixtures PCB MIX24 and MIX13, in order to obtain concentration of each congener equal to 300 ng/dm3. The PCB MIX24 mixture was composed of indicator congeners solution: 28, 52, 101, 118, 138, 153, and 180, whereas the MIX13 mixture - solution of three dioxin-like PCB 77, PCB 126, and PCB 169. It was demonstrated that the application of aluminium sulfate allowed for reaching better effects for purifying water of PCB, than with the usage of pre-hydrolyzed salts, polyaluminium chlorides. Out of the studied coagulants, the best effects for indicator PCB removal were obtained with the application of aluminium sulfate, total PCB concentration was decreased by 65%. The highest efficiency for indicator congeners removal (90%) was obtained for PCB 138 and 153. After the application of hydrolyzed polyaluminium chlorides PAX-XL1, PAX-XL10 decrease in higher chlorinated PCB concentration was obtained, in the range of 23 to 74%. Selectivity of chosen PCB congener removal, depending on applied coagulant, was demonstrated; with the usage of aluminium sulfate, removal of heptachlorobiphenyl PCB 180 at the level of 34% was obtained, whereas with the application of PAX-XL1 and PAX-XL10 higher reduction efficiency for this congener was obtained, ie 83 and 74% respectively. For dioxin-like PCB, after application of aluminium sulfate, total concentration reduction by 74% was obtained, efficiency of this congeners removal amounted to from 54 (PCB 77) up to 72% (PCB 126), similar results were obtained after the usage of PAX-XL1. The lowest PCB removal from water rate was stated for coagulants PAX-XL60 and PAX-XL69.
Celem badań była porównanie efektywności wybranych koagulantów w usuwaniu z wody powierzchniowej wskaźnikowych i wybranych dioksynopodobnych PCB. Jako koagulanty wykorzystano siarczan glinu oraz 5 zhydrolizowanych chlorków poliglinu o nazwach handlowych: PAX-XL1, PAX-XL10, PAX-XL19, PAX-XL60, PAX-XL69. Do badań wykorzystano wodę powierzchniową. Skład wody zmodyfikowano mieszaniną wzorcową PCB MIX24 oraz MIX13 w celu uzyskania stężenia każdego kongeneru 300 ng/dm3. Mieszaninę PCB MIX24 stanowił roztwór wskaźnikowych kongenerów: 28, 52, 101, 118, 138, 153 i 180, a mieszaninę MIX13 roztwór trzech dioksynopodobnych PCB 77, PCB 126 oraz PCB 169. Wykazano, że zastosowanie siarczan glinu pozwoliło na uzyskanie lepszych efektów oczyszczania wody z PCB niż przy wykorzystaniu wstępnie zhydrolizowanych soli, chlorków poliglinu. Z przebadanych koagulantów najlepsze efekty usuwania wskaźnikowych PCB otrzymano po zastosowaniu siarczanu glinu, sumaryczne stężenie PCB zmniejszyło się o 65%. Najwyższą efektywność usuwania wskaźnikowych kongenerów (90%) uzyskano dla PCB 138 i 153. Po zastosowaniu zhydrolizowanych chlorków poliglinu PAX-XL1, PAX-XL10 uzyskano obniżenie stężenia wyżej chlorowanych PCB w zakresie od 23 do 74%. Wykazano selektywność usuwania wybranych kongenerów PCB w zależności od zastosowanego koagulantu; przy wykorzystaniu siarczanu glinu uzyskano usunięcie heptachlorobifenylu PCB 180 na poziomie 34%, natomiast przy wykorzystaniu PAX-XL1 i PAX-XL1o uzyskano większą efektywność redukcji tego kongeneru, tj. odpowiednio 83 i 74%. Dla dioksynopodobnych PCB po zastosowaniu siarczanu glinu uzyskano redukcję sumarycznego stężenia o 74%, efektywność usuwania tych kongenerów wynosiła od 54 (PCB 77) do 72% (PCB 126), podobne rezultaty otrzymano po zastosowaniu PAX-XL1. Najmniejszy stopień usuwania PCB z wody stwierdzono dla koagulantów PAX-XL60 i PAX-XL69.
Źródło:
Proceedings of ECOpole; 2016, 10, 1; 75-82
1898-617X
2084-4557
Pojawia się w:
Proceedings of ECOpole
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ortho-pcbs in sewage sludge during methane fermentation
Orto-pcb w osadach ściekowych podczas fermentacji metanowej
Autorzy:
Rosińska, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/401255.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
polichlorowana bifenyle
osady ściekowe
fermentacja mezofilowa
fermentacja termofilowa
polychlorinated biphenyls
sewage sludge
mesophilic fermentation
termophilic fermentation
Opis:
The purpose of this study is to examine the impact of mesophilic and thermophilic digestion on the content of seven congeners (with codes: 28, 52, 101, 118, 138, 153 and 180) in sewage sludge. Mesophilic fermentation occurred for 15 days at the temperature of 37oC (+/-1oC), thermophilic fermentation for 14 days at the temperature of 55oC. This study proved reduction of contents of higher chlorinated PCBs, which, under anaerobic conditions during both mesophilicand termophilic fermentation of the sludge samples, were subject to degradation to lower chlorinated congeners. During mesophilic and termophilic fermentation of the mixture of sewage sludge reduction of total content of PCBs amounted to 92,5% and 47% respectively. It is legitimate to conclude that PCB can transform both under anaerobic or aerobic conditions, which mainly involves dechlorination of higher chlorinated congeners to lower-chlorinated ones.
W pracy przedstawiono wyniki badań zmian zawartości wybranych kongenerów PCB o kodach: 28, 52, 101, 118, 138, 153, 180. Przedmiotem badań były osady ściekowe pochodzące z miejskiej oczyszczalni ścieków. Prowadzono proces fermentacji mezofilowej i termofilowej. Zhydrolizowany substrat tj. mieszaninę osadów wstępnego i nadmiernego (S+N) zaszczepiono osadem fermentującym i otrzymano mieszaninę osadów (S+N+F)m. Tak przygotowany osad poddawano fermentacji metanowej mezofilowej w temperaturze 37oC (+/-1oC). Proces fermentacji termofilowej prowadzono przez 14 dni w temperaturze 55 š 1oC. Odpowiednio przygotowany osad fermentujący użyto jako materiał zaszczepiający, który zmieszano w stosunku objętościowym 1:2 z mieszaniną wstępnego z nadmiernym i otrzymano mieszaninę osadów (S+N+F)t . Badania wykazały, że zarówno fermentacja mezofilowa jak i termofilowa wpływa korzystnie na biodegradację PCB. Proces stabilizacji beztlenowej spowodował zmniejszenie stężenia siedmiu oznaczanych kongenerów PCB w mieszanie osadów (S+N+F)m oraz (S+N+F)t. Podczas fermentacji mezofilowej zmniejszenie sumarycznego stężenia PCB w mieszaninie osadów wynosiła 92,5 %, a po fermentacji termofilowej 47% Uważa się, że takie zmiany stężenia PCB były powodowane biodegradacją tych mikrozanieczyszczeń.
Źródło:
Inżynieria Ekologiczna; 2011, 25; 135-145
2081-139X
2392-0629
Pojawia się w:
Inżynieria Ekologiczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Usuwanie PCB i jonów metali ciężkich z wody powierzchniowej w procesie koagulacji
Removal of PCBs and Heavy Metal Ions from Surface Water by Coagulation
Autorzy:
Dąbrowska, L.
Rosińska, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1819026.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
usuwanie PCB
proces koagulacji
polychlorinated-biphenyls pcbs
organic matter
polyaluminum chloride
optimization
adsorption
Opis:
The aim of the presented research was to analyse the pollution of the Warta River (Poland) with coplanar PCBs (77, 126 and 169) and heavy metals (Ni, Cd, Pb). Aluminum sulfate and pre-hydrolyzed polyaluminum chloride (PAX-XL10, PAX-XL60, PAX-XL69, PAX-XL1905) were used as coagulants, and the following parameters were analysed in water samples from the Warta River: turbidity, colour, TOC and concentrations of PCBs and heavy metals (Ni, Cd, Pb). Composition of water was modified in order to obtain concentrations of each heavy metal of ca. 0.3 mg/L with implementation of particular amounts of cadmium-, lead nitrate (Cd(NO3)24H2O, Pb(NO3)2) and nickel chloride (NiCl26H2O). In order to obtain concentration of 300 ng/L in case of each congener, a standard mixture PCB MIX3, which consisted of indicator congeners, was added to water. After application of PAX-XL1905, polyaluminum chloride with the highest alkalinity, the best results (among the investigated coagulants) for chosen contaminants removal were obtained; 92% decrease of turbidity and 63% TOC concentration was acquired. In case of heavy metals, best effects were obtained for lead and cadmium removal using PAX-XL1905. Concentration of these metals was reduced from 0.3 mg/L to 0.07 and 0.12 mg/L, respectively. Good results of lead removal were also obtained with use of the other coagulants: PAX-XL60 and aluminum sulfate; its concentrations were decreased to following values: 0.09, and 0.12 mg/L, respectively. When PAX-XL1905 was applied, the residual aluminum concentration in purified water was below 0.05 mg/L, whereas, when aluminum sulfate was used the concentration was below 0.3 mg/L. The highest removal rates for indicator PCBs were obtained with use of aluminum sulfate. Total concentration of PCBs was reduced by 65%. Removal efficiency for particular congeners amounted from 54% (PCB 77) to 72% (PCB 126).
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2013, Tom 15, cz. 2; 1228-1242
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ utleniania chemicznego na zmiany zawartości substancji organicznych w wodzie
Effect of chemical oxidation on changes the content of organic substances in water
Autorzy:
Rakocz, K.
Rosińska, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/126148.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
biodegradowalny rozpuszczalny węgiel organiczny
dezynfekcja wód podziemnych
materia organiczna w wodzie
utlenianie chemiczne
biodegradable dissolved organic carbon
disinfection of underground water
organic matter in water
chemical oxidation
Opis:
Głównym celem zakładów produkujących wodę jest takie jej przygotowanie dla odbiorców, aby spełniała ona wymagania pod względem bezpieczeństwa i jakości. Jakość wody przeznaczonej do spożycia przez konsumentów zależy od jej składu w miejscu ujęcia, sposobu uzdatniania, magazynowania i stanu sieci wodociągowej. Zawartość materii organicznej w wodzie odgrywa ważną role w jej jakości i może być źródłem węgla oraz energii dla wzrostu i rozwoju w niej bakterii, co przyczynia się do powstawania i rozwoju biofilmu w sieci dystrybucyjnej. Dezynfektanty stosowane w celu zniszczenia bakterii lub zapobiegania ich rozwojowi oddziałują zarówno na mikroorganizmy, jak i na substancje chemiczne występujące w wodzie, co zwiększa ich biodegradowalność. Prowadzi to do rozwoju biofilmu, obniża jakość wody i oddziałuje negatywnie na stan sieci wodociągowej. W pracy przedstawiono zmiany zawartości węgla organicznego w wodzie podczas procesu dezynfekcji zarówno ozonem, jak i podchlorynem sodu. Woda poddana badaniom ujmowana jest ze źródeł głębinowych. Uzyskane wyniki pokazały, że proces dezynfekcji miał duży wpływ na jakość wody, szczególnie na zawartość węgla organicznego. Wielkości zmian parametrów jakości były znacząco różne dla dezynfekcji ozonem i podchlorynem sodu. We wszystkich badanych próbkach wykazano zmniejszenie zawartości ogólnego węgla organicznego (OWO) w wodzie zarówno w procesie jej dystrybucji, jak i po procesie dezynfekcji. Wartości pozostałych parametrów, tj.: rozpuszczalnego węgla organicznego (RWO), nierozpuszczalnego węgla organicznego (NRWO), biodegradowalnego rozpuszczalnego węgla organicznego (BRWO) oraz niebiodegradowalnego rozpuszczalnego węgla organicznego (NBRWO) zmieniły się zarówno po procesie dystrybucji, jak i dezynfekcji, ale nie wykazano regularności tych zmian.
The main goal of water treatment plants is prepare water in terms of safety and quality for consumers. The quality of water from water pipes depends on: its initial composition, the way of treatment, storage and the condition of water system network. Organic matter content in water plays a significant role in water quality and may be the source of carbon and energy for the growth and development of bacteria, which causes the emergence and growth of biofouling in a water distribution system. Disinfectants applied in order to destroy bacteria or prevent their development affect both microorganisms as well as chemical substances present in water, which increases their biodegradability. This leads to biofouling development in a water distribution system and degrades water quality and condition of the water distribution system. In this paper, the value changes of organic carbon content in water have been presented during both ozone and sodium hypochlorite disinfection. Water samples were collected from underground water intakes. The results showed that disinfection processes significantly affected water quality, especially in terms of organic matter content. The extent of changes to the water quality parameters was apparently different in the case of both ozone and sodium hypochlorite disinfection processes. All examined water samples showed a decrease in total organic carbon (TOC) content in water in the distribution process as well as after disinfection process. Changes of other parameters like dissolved organic carbon (DOC), non-dissolved organic carbon (NDOC), biodegradable dissolved organic carbon (BDOC) and non-biodegradable dissolved organic carbon (NBDOC) were different after disinfection process as well as during distribution process.
Źródło:
Proceedings of ECOpole; 2017, 11, 1; 269-277
1898-617X
2084-4557
Pojawia się w:
Proceedings of ECOpole
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Changes in the content of biodegradable organic matter in tap water in the city of Częstochowa
Zmiany zawartości biodegradowalnej materii organicznej w wodzie wodociągowej dla miasta Częstochowy
Autorzy:
Rakocz, K
Rosińska, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/396454.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Oficyna Wydawnicza
Tematy:
biodegradable organic carbon
underground water
disinfection
water quality
biodegradowalny węgiel organiczny
wody podziemne
dezynfekcja
jakość wody
Opis:
This paper presents research aimed at the assessment of biodegradable organic carbon content changes (BDOC) during water disinfection process. The water samples examined in the research came from intakes, pumping stations at treatment plants situated in the Silesia district and water consumers. The examined water was underground water. One water sample was disinfected by sodium sub chloride while the other one by ozone. BDOC was determined using the Joret method, which involves observation of dissolved organic carbon (DOC) decrease in the examined water. The research has shown that BDOC content fluctuates at every stage of the treatment process and distribution of the examined water. Another analyzed parameter was biological stability of water.
Zawartość materii organicznej w wodzie może stanowić źródło węgla i energii dla wzrostu i rozwoju bakterii, co powoduje powstanie i rozwój biofilmu bakteryjnego w sieci wodociągowej. Dezynfektanty stosowane w celu zniszczenia drobnoustrojów lub zahamowania ich rozwoju działają zarówno na nie jak i na substancje chemiczne występujące w wodzie, zwiększając ich biodegradowalność. Powoduje to rozwój biofilmu bakteryjnego tworzącego się w sieci wodociągowej i wpływa niekorzystnie na jakość wody oraz stan sieci wodociągowej. Przedstawiono badania, których celem była ocena zmian zawartości biodegradowalnej materii organicznej podczas procesu dezynfekcji wody. Przedmiotem badań były próbki wody pobrane z ujęć, stacji pomp w stacji uzdatniania zlokalizowanych na terenie województwa śląskiego i od konsumenta. Źródłem zaopatrzenia w wodę na terenie objętym działalnością przedsiębiorstwa są wyłącznie wody podziemne eksploatowane w zależności od ujęcia z trzech pięter wodonośnych: czwartorzędowego, jurajskiego, z poziomami wodonośnymi: górno i środkowojurajskim oraz triasowego. Wybrany wodociąg okręgu w województwie śląskim obejmuje swym zasięgiem powierzchnię około 1 000 km2, zaopatrując w wodę około 328.5 tys. mieszkańców. Jedną z wód dezynfekowano podchlorynem sodu, drugą ozonem. BRWO oznaczono wykorzystując metodę Joreta, która opiera się na obserwacji ubytku rozpuszczonego węgla organicznego RWO w badanej wodzie. Wykazano zmiany zawartości BRWO na poszczególnych etapach procesu uzdatniania i dystrybucji badanej wody wodociągowej i przeanalizowano biostabilność wody.
Źródło:
Civil and Environmental Engineering Reports; 2016, No. 20(1); 89-99
2080-5187
2450-8594
Pojawia się w:
Civil and Environmental Engineering Reports
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rola innowacyjności w kształtowaniu przewagi konkurencyjnej na przykładzie przedsiębiorstwa Stovit Group Sp. z o.o. w Bydgoszczy
The influence of innovativennes on gaining competitive advantage on the example of Stovit Group Sp. z o.o. in Bydgoszcz
Autorzy:
Zawisza, S.
Rosinska, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/870129.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
The Polish Association of Agricultural and Agribusiness Economists
Opis:
Współczesne realia rynkowe wymuszają na przedsiębiorstwach dostosowywanie się do zmieniającego się otoczenia. Kształtują się nowe potrzeby konsumentów, rośnie konkurencja, a wymagania ilościowe i jakościowe są coraz większe. By sprostać tym oczekiwaniom firma musi być otwarta za zmiany, czyli być przedsiębiorstwem innowacyjnym. Badania pozwoliły na ocenę roli innowacji w rozwoju firmy, wpływu na jej funkcjonowanie i konkurencyjność. Rozpatrzono jak kształtowały się uwarunkowania innowacyjności wewnątrz przedsiębiorstwa, jakie były źródła i bariery nowoczesności firmy. Badania przeprowadzono na przełomie lipca i sierpnia 2008 roku, wśród dwóch grup respondentów, na terenie miasta Bydgoszczy techniką ankietową. Pierwszą grupę stanowiło 28 pracowników zatrudnionych w przedsiębiorstwie, drugą zaś 200 klientów zaopatrujących się w produkty firmy STOVIT. Zrealizowane badania pozwoliły stwierdzić, iż przedsiębiorstwo zarówno w opinii pracowników, jak i klientów jest uznawane za innowacyjne. Innowacje miały korzystny wpływ na działalność przedsiębiorstwa i umacniały jego pozycję na rynku. W STOVICIE panował klimat proinnowacyjny, a pracownicy stanowili istotny kapitał intelektualny swojej firmy. Istotnym źródłem pomysłów innowacyjnych byli właśnie jej pracownicy i klienci. Główną barierą okazały się wysokie koszty wdrażania.
Contemporary market realities force enterprises to adapt themselves to constant changes in the dynamic world. New consumer needs are forming, competition is increasing, and both quantitative and qualitative requirements keep rising. To meet such expectations a company must be open to changes, i.e. be an innovative enterprise. Research has allowed us to assess the role of innovation in the development of the company, the impact on its functioning and competitiveness. It has been examined how conditionings of resourcefulness within the innovativeness have formed, what were the sources of and barriers to the company’s modernity. The research was carried out in Bydgoszcz at the end of July and the beginning of August 2008, conducting surveys amongst two groups of respondents. The first group included 28 workers employed in the enterprise, while the second group consisted of200 clients providing themselves with STOVIT products. Results of the research which was conducted proved that the enterprise is considered innovative both by workers and clients. Innovations have positively influenced the company’s activity and have strengthened its position on the market. The atmosphere in STOVIT has been one of pro-innovativeness, and workers have constituted a significant intellectual capital of their company. And it has been both the companies workers and clients who have been an essential source of innovative ideas. High costs of implementation have turned out to be the main barrier.
Źródło:
Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu; 2009, 11, 1
1508-3535
2450-7296
Pojawia się w:
Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
State of the underground water illustrated with the example of water for Częstochowa city
Stan wód podziemnych na przykładzie wód dla miasta Częstochowa
Autorzy:
Rakocz, K.
Rosińska, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/296726.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Politechnika Częstochowska. Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej
Tematy:
underground waters quality
BDOC
biodegradable dissolved organic carbon
AOC
assimilable organic carbon
treatment of underground water
jakość wód podziemnych
BRWO
biodegradowalny rozpuszczoalny węgiel organiczny
PWO
przyswajalny węgiel organiczny
oczyszczanie wód podziemnych
Opis:
The following thesis’s objective is to analyze the quality of underground water for consumption, illustrated with an example of water for Czestochowa city. Although underground water is much better than surface water in terms of quality, it’s necessary to monitor the water’s quality constantly as it may decline due to many reasons during the exploitation of intakes. The importance of this is emphasized by the fact that there have been changes in water’s intake over the past 30 years in Poland. The changes involved the increase of share of underground water in the total amount of used water resources by 70.4% to 2012. Drinking water is mainly deliver to consumers by water companies, whose duties involve drawing water from natural sources and preparing it in such a way so that it is harmless to consumers. The selection of water treatment technological processes is mainly determined by raw water quality. Sanitary safety is a major priority in water treatment process, whose main aim is assuring water biostability. Biological stability of water is confirmed by the content of BDOC (biodegradable dissolved organic carbon) and AOC (assimilable organic carbon). The permissible content of AOC and BDOC in non-chlorinated water is 3÷10 and 160 μg/L, respectively. The research results show that BDOC and AOC content in raw water was 20÷95 μg/L and 5÷19 μg/L, respectively. Therefore all examined waters met requirements for biostability in terms of BDOC content. In terms of AOC content, however, only 3 out of 6 waters met these requirements. Moreover the research results show that 47% of examined quality parameters classified underground water for Czestochowa city as first class water, 29% as second class, 18% as third class and 6% as fifth class. When treating underground water as drinking water, its quality parameters met the standards of water intended for human consumption, with the exception of nitrates concentration in the water from intake A’s well, which was 62.1 mg/L and exceeded the acceptable concentration by 24%.
Celem niniejszej pracy jest analiza jakości wód podziemnych ujmowanych na cele konsumpcyjne na przykładzie wody dla miasta Częstochowa. Chociaż pod względem jakości woda podziemna jest znacznie lepsza od wody powierzchniowej, konieczne jest monitorowanie jej jakości cały czas, ponieważ może ulegać ona obniżeniu podczas eksploatacji ujęć z wielu powodów. Jest to o tyle istotne, iż nastąpiły zmiany w spożyciu wody w ciągu ostatnich 30 lat w Polsce. Dotyczyły one wzrostu udziału wód podziemnych w ogólnej ilości eksploatowanych zasobów wodnych do 70,4% do 2012 roku. Woda pitna jest dostarczana głównie do konsumentów przez przedsiębiorstwa wodociągowe, których obowiązki obejmują czerpanie wody ze źródeł naturalnych i przygotowanie jej w taki sposób, aby była ona nieszkodliwa dla odbiorców. Wybór metody i technologii uzdatniania wody zależą głównie od jakości wody surowej. Priorytetem w procesie uzdatniania wody jest zapewnienie bezpieczeństwa sanitarnego wody. Innymi słowy, głównym celem jest zapewnienie biostabilności wody. O stabilności biologicznej wody świadczy przede wszystkim zawartość BRWO (biodegradowalny rozpuszczony węgiel organiczny) i PWO (przyswajalny węgiel organiczny). Dopuszczalna zawartość BRWO i PWO w wodzie niechlorowanej wynosi odpowiednio 160 i 3÷10 μg/l. Wyniki badań pokazują, że zawartość BRWO i PWO w wodzie surowej wynosiła 5÷19 i 20÷95 μg/l. Dlatego wszystkie badane wody spełniały wymagania dotyczące biostabilności pod względem zawartości BRWO. Jednakże pod względem zawartości PWO tylko 3 z 6 badanych wód spełniały te wymagania. Ponadto wyniki badań pokazują, że 47% analizowanych parametrów jakościowych wód podziemnych dla miasta Częstochowa sklasyfikowano w pierwszej klasy wód, 29% w drugiej klasie, 18% w trzeciej klasie, a 6% w piątej klasie. Rozważając wody podziemne jako wody pitne, ich parametry jakościowe spełniały standardy wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi z wyjątkiem stężenia azotanów w wodzie ze studni A, które wynosiło 62,1 mg/l, i przekroczyło dopuszczalne stężenie o 24%.
Źródło:
Inżynieria i Ochrona Środowiska; 2016, 19, 4; 599-610
1505-3695
2391-7253
Pojawia się w:
Inżynieria i Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rola biodegradowalnej materii organicznej w procesie dezynfekcji wody
The role of the biodegradable organic matter in the water disinfection
Autorzy:
Rosińska, A.
Rakocz, K
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/296780.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Politechnika Częstochowska. Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej
Tematy:
mikrozanieczyszczenia organiczne
biodegradowalny węgiel organiczny
dezynfekcja wody
uboczne produkty dezynfekcji
organic micropollutants
biodegradable organic carbon
water disinfection
disinfection by-products
Opis:
Związki organiczne występujące w wodzie są głównie pochodzenia naturalnego, niewielka ich ilość jest wynikiem działalności człowieka (np. fenole). Składają się one z dwóch frakcji: biodegradowalnej (BRWO) oraz refrakcyjnej. BRWO może stanowić źródło węgla i energii dla obecnych w wodzie bakterii, co powoduje zachwianie stabilności biologicznej wody. Frakcja refrakcyjna ma niewielki wpływ na rozwój mikroorganizmów. BRWO stanowi ważny element w procesie oczyszczania wody oraz jej dystrybucji i razem z tzw. produktami ubocznymi może występować w wodzie na każdym etapie jej oczyszczania. Poszczególne frakcje biodegradowalnej materii organicznej oznacza się metodą van der Kooija i metodą Wernera (PWO) oraz metodą Servais i metodą Joreta (BWO). Uboczne produkty procesu dezynfekcji to znaczna liczba związków powstających w procesie utleniania substancji organicznych obecnych w wodzie. Związki te powstają w niewielkich ilościach, ale mogą mieć charakter toksyczny, mutagenny czy kancerogenny. Do zidentyfikowanych, łatwo biodegradowalnych produktów ubocznych należą kwasy karboksylowe i aldehydy. Produktami ubocznymi procesu dezynfekcji mogą być również związki chloroorganiczne, bromoi chlorobromoorganiczne, chlorany i chloryny, ketony, estry, związki aromatyczne i inne w zależności od rodzaju użytego środka dezynfekcyjnego. Dlatego należy tak dobrać parametry dezynfekcji wody, aby maksymalnie wyeliminować powstawanie ubocznych produktów w postaci BRWO.
The presence of organic substances (such as phenol) in water can be caused by humans but it is much more naturally in water and is generally a mixture of various organic compounds such as humic substances, carbohydrates, amino acids, carboxylic acids, etc. They consist of two fractions: biodegradable , which can be a source of carbon and energy for bacteria and refraction, which has little effect on the growth of microorganisms. The concepts of biodegradable organic matter and biodegradable organic carbon are used interchangeably and include the amount of organic compounds in water, are susceptible to biochemical decomposition. Biodegradable organic matter is a very important element in the treatment of drinking water and its distribution. Biodegradable materials are organic compounds having both small and large molecular weights. The presence of the biodegradable organic carbon is a potential source of nutrients needed for the development and growth of the bacteria, which causes instability of biological water. Biodegradable organic matter and by-products may be present in the water at any stage of its disinfection. This is due to the specificity of the various reactions occurring in the process. The individual fractions biodegradable organic matter is as follows: PWO by van der Kooij method and by Werner method and BWO by Servais method and by Joret method. Under the name by-products of disinfection are hidden hundreds (perhaps thousands) of compounds formed under the influence of the means used for disinfection of organic matter present in the raw water. These compounds are formed in small amounts but can be: toxic, mutagenic or carcinogenic must be taken into account in the final evaluation of the quality of treated water. The identified - easily biodegradable - the by-products formed in the oxidation of water include carboxylic acids and aldehydes. By-products of the various stages of disinfection can be also organochlorine compounds, bromoand chlorobromoorganiczne, chlorates, chlorites, ketoacids and other depending on which dezynfekator used. It is therefore important to choose the parameters as disinfection to eliminate the maximum possible quantity of biodegradable organic carbon. Water after the above process unit must meet legal standards. Currently regulated concentration levels are about 70 water parameters as well as stand out and regulates the concentration levels of water disinfection by-products and this means that the water is best controlled food product.
Źródło:
Inżynieria i Ochrona Środowiska; 2013, 16, 4; 511-521
1505-3695
2391-7253
Pojawia się w:
Inżynieria i Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zastosowanie rachunku kosztów działań (ABC) do kalkulacji kosztów kształcenia na uczelniach wyższych
Applying activity-based costing (ABC) to calculate costs of education at universities
Autorzy:
Klaus-Rosińska, A.
Kuchta, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/347980.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Akademia Wojsk Lądowych imienia generała Tadeusza Kościuszki
Tematy:
rachunek kosztów działań
zarządzanie kosztami działań dziekanatów
szkolnictwo wyższe
activity based costing
management of costs of dean’s office activities
higher education
Opis:
Artykuł przedstawia podstawy teoretyczne i formalną notację rachunku kosztów działań (ABC) oraz studium przypadku jego pilotażowego wdrożenia w jednym z dziekanatów Politechniki Wrocławskiej. Wskazuje na korzyści płynące z zastosowania rachunku kosztów działań na uczelniach wyższych, zwracając jednocześnie uwagę na problemy i koszty z tym związane.
The paper presents the theoretical foundations and the formal notation of Activity-Based Costing (ABC) as well as a case study of its pilot implementation in one of the dean’s offices of Wroclaw University of Technology. It indicates the advantages related to the application of Activity- Based Costing at universities, simultaneously drawing attention to the problems and costs involved.
Źródło:
Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych im. gen. T. Kościuszki; 2011, 2; 312-322
1731-8157
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych im. gen. T. Kościuszki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ skuteczności usuwania materii organicznej w procesie koagulacji na stężenie THM w chlorowanej wodzie
Effect of the Efficiency of Organic Matter Removal by Coagulation on THM Concentration in Chlorinated Water
Autorzy:
Dąbrowska, L.
Ogrodnik, A.
Rosińska, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1818076.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
koagulacja
materia organiczna
trihalometany
woda
coagulation
organic matter
trihalomethanes
water
Opis:
The aim of this study was to evaluate the effectiveness of the coagulation process using pre-hydrolyzed salts in reducing the level of pollution of surface water with organic substances. Apart from the typical indicators used to evaluate the content of organic compounds (total and dissolved carbon, ultraviolet absorbance at 254 nm), the potential for trihalomethanes formation was also determined. The THM formation potential reflects the amount of precursors present in water, capable of generating THMs. The coagulants used in the study were Al2(SO4·)3·18H2O, AlCl3·6H2O and pre-hydrolyzed polyaluminium chlorides (commercial agents PAX-XL19F and PAX-XL1910S). Surface water was collected in March 2016, from the Pilica River (Poland). Lowering the DOC content in water after the coagulation was in the range of 32-45%, and the UV254 absorbance in the range of 36-63%, depending on the used coagulant. The largest reduction in values of those indicators were stated using pre-hydrolyzed polyaluminium chlorides. In the chlorinated surface water, presence of CHCl3· and CHCl2Br was demonstrated, CHBr3· and CHClBr2 were not detected. CHCl3· and CHCl2Br concentration was equal to 73.8 and 3.5 μg/dm3, respectively. In the chlorinated water after the coagulation process, CHCl3· concentration ranged from 72.4 to 48.9 μg/dm3, while CHCl2·Br from 5.6 to 4.6 μg/dm3. The lowest concentration of these compounds were obtained in the water subjected to chlorination after previous treatment using PAX-XL19F and PAX-XL1910S. THM formation potential in purified water was by 32 and 29% lower than in surface water.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2016, Tom 18, cz. 2; 455-467
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Effects of osmopriming on germination, vigour and health of Silybum marianum (L.) Gaertn. seeds
Autorzy:
Rosińska, A.
Dorna, H.
Szopińska, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/11829593.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie
Opis:
Priming is one of the most common methods improving seed quality. The purpose of the research was to study effects of osmopriming on milk thistle seed germination, vigour, health and location of fungi at 10 and 20°C. Seeds (achenes) of two samples (I, II) were primed in the polyethylene glycol (PEG) solutions of osmotic potentials of -1.0, -1.25 and -1.5 MPa, at 15°C for 3, 5 and 7 days. Applied variants of priming improved energy of seed germination and germination capacity at 10°C in both samples. Enhancement of these parameters was also observed at 20°C, if seeds of sample I were primed in the PEG solutions of osmotic potentials of -1.0 MPa for 7 days and -1.25 and -1.5 MPa for 5 and 7 days. Priming, regardless of time and osmotic potential of PEG, accelerated seed germination at 10 and 20°C in both samples. Fungi of genera: Alternaria, Cladosporium, Fusarium and Rhizopus were frequently identified on the seeds. After priming significantly increased seed infestation with fungi, especially in sample I. The fungi were more often detected in pericarps and seed coats than embryos. Many a time, after priming an increase in inner achene infestation was observed.
Źródło:
Acta Scientiarum Polonorum. Hortorum Cultus; 2017, 16, 3; 13-25
1644-0692
Pojawia się w:
Acta Scientiarum Polonorum. Hortorum Cultus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena zagrozenia srodowiska naturalnego polichlorowanymi bifenylami w swietle przepisow Unii Europejskiej
Autorzy:
Ploszaj, J
Janosz-Rajczyk, M.
Rosinska, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/806673.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
Unia Europejska
ochrona srodowiska
polichlorowane bifenyle
przepisy prawne
zagrozenia srodowiska
Opis:
Przedstawiono ogólne cele nakreślone w Narodowym Programie Przygotowania do Członkostwa w Unii Europejskiej (NPPC) dla sektora ochrony środowiska. Na tym tle dokonano oceny zagrożenia środowiska naturalnego polichlorowanymi bifenylami przeprowadzając badania lizymetryczne. Badania wykazały, że analizowane PCB wymywały się z osadów ściekowych i dlatego można uważać, że w warunkach naturalnych mogą przedostawać się z osadów do środowiska. W ustawodawstwie Polski i UE odpady zawierające PCB kwalifikuje się do odpadów niebezpiecznych, jeżeli ich zawartość przekracza 0,005% wagowo.
General objects concerning adjusting Polish ecological policy to the programme of European Community, outlined by the National Programme of Preparation to Membership in European Community (NPPC) were presented. Lysimetric tests of leaching PCB from sewage sludge proved that analysed PCBs were eluted from the sludge; thus it should be presumed that under natural conditions they will penetrate from sludge to the environment. According to Polish and EC legislation the sludges containing PCB are qualified as the dangerous ones if the concentration of these compounds exceeds 0.005% by weight.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 2001, 475; 479-487
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies