Badania zawartości polichlorowanych bifenyli w wodzie i osadach dennych Warty na wysokości Częstochowy

W pracy dokonano oceny stopnia zanieczyszczenia polichlorowanymi bifenylami (PCB) wody i osadów dennych w Warcie. Analizowano zawartość siedmiu kongenerów PCB (28, 52, 101, 118, 138, 153, 180). Do badań pobrano próbki osadów dennych i wody w czterech punktach pomiarowych zlokalizowanych wzdłuż biegu Warty w Częstochowie i okolicach. Do analizy PCB wykorzystano metodę ekstrakcji do fazy stałej (SPE). Analizę jakościową wykonano stosując chromatograf gazowy GC 8000 firmy Fisons, rozdział PCB przeprowadzono na kolumnie DB-5, natomiast do ich detekcji i identyfikacji wykorzystano spektrometr mas MS 800 zawierający źródło jonów typu EI o energii jonizacji 70 eV. Na podstawie otrzymanych wyników stwierdzono, że w wodzie i osadach dennych Warty na terenie Częstochowy są obecne polichlorowane bifenyle. Jednocześnie wykazano wzrost zawartości PCB w osadach dennych Warty wzdłuż jej biegu, co może świadczyć, że na terenie miasta mogą się znajdować potencjalne źródła tych zanieczyszczeń. Suma analizowanych kongenerów PCB (28, 52, 101, 118, 138, 153 i 180) w wodzie mieściła się w zakresie 3,6÷9,4 mg/m3. Stwierdzono, że stopień zanieczyszczenia osadów dennych w Warcie na wysokości Częstochowy nie przekraczał wartości TEL (<0,02 mg/kg), czyli osady te nie stwarzają obecnie zagrożenia dla organizmów wodnych.

The water and bottom sediments of the river Warta were analyzed for contamination with polychlorinated biphenyls (PCBs). Samples were collected at four sampling sites located along the river within the area of the city of Czestochowa and its immediate vicinity. For the analysis of PCBs, use was made of the solid phase extraction (SPE) method, and qualitative analysis was conducted using a Fisons GC 8000 gas chromatograph. PCBs were separated in a DB-5 column, whereas their detection and identification were performed by means of an MS 800 mass spectrometer with an EI ion source of an ionization energy of 70 eV. The findings of the study have substantiated the presence of polychlorinated biphenyls both in the bottom sediments and in the water of the river Warta within the area of Czestochowa. The results obtained have also revealed that the concentrations of PCBs in the bottom sediments tend to increase along the length of the river. This is an indication that potential sources of PCB contamination are located in the city. The sum of the PCB (28, 52, 101, 118, 138, 153 and 180) congeners in the riverine water ranged between 3.6 and 9.4 mg/m3. The extent of bottom sediment contamination in the river section of Czestochowa was not found to exceed the TEL value (<0.02 mg/kg), which demonstrates that the bottom sediments pose no hazard to aquatic organisms.