Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Jasiewicz, C" wg kryterium: Autor


Tytuł:
Wpływ miedzi na aktywność enzymów antyoksydacyjnych w kukurydzy uprawianej w kulturach wodnych
Autorzy:
Zemanek, M.
Jasiewicz, C.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/802224.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Opis:
Schemat doświadczenia obejmował 10 obiektów ze wzrastającymi dawkami miedzi: (0; 1; 2; 4; 6; 8; 12; 16; 24; 32 mg Cu・dm⁻³). Doświadczenie prowadzono w warunkach kultur wodnych przez okres siedmiu tygodni. Miedź była akumulowana głównie w korzeniach, mniej w liściach, a najmniej w łodygach. Wzrastające stężenia miedzi w pożywce spowodowały regularny wzrost zawartości miedzi w badanych częściach kukurydzy. Natomiast wprowadzenie dawki powyżej 16 mg Cu・dm⁻³ wywołało spadek zawartości miedzi. Dawki 4 oraz 16 i 24 mg Cu・dm⁻³ podniosły aktywność katalazy (prawie dwukrotnie), wskazując na wystąpienie stresu oksydacyjnego u badanej kukurydzy. Nie odnotowano wpływu miedzi na aktywność dysmutazy ponadtlenkowej.
Experimental design comprised 10 objects with increasing doses of copper: (0; 1; 2; 4; 6; 8; 12; 16; 24; 32 mg Cu・dm⁻³). The experiment was conducted in water cultures during seven weeks. Copper was accumulated mainly in roots, less in leaves and the least in stems. Increasing concentrations of copper in nutrient solution caused a regular increase of copper content in all investigated parts of the maize. Introducing doses of copper, higher than 16 mg Cu・dm⁻³ caused a decrease of copper content. Doses of 4, 16 and 24 mg Cu・dm⁻³ increased the activity of catalase (almost 2-fold), indicating oxidative stress in investigated maize. The effect of copper on the activity of superoxide dismutase was not noted.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 2002, 481, 2
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ miedzi na proces pobierania kadmu przez kukurydzę uprawianą w kulturach wodnych
Autorzy:
Zemanek, M.
Jasiewicz, C.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/799388.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Opis:
Celem badań było określenie wpływu wzrastających stężeń kadmu oraz stałej dawki miedzi na plon oraz zawartość kadmu i miedzi w poszczególnych organach kukurydzy. Badania prowadzono w warunkach kultur wodnych. Schemat doświadczenia obejmował 10 obiektów: kontrola, Cd 1, Cd 2, Cd 3, Cd 4, Cu, Cd 1 + Cu, Cd 2 + Cu, Cd 3 + Cu, Cd 4 + Cu. Biorąc pod uwagę plon, odnotowano synergizm pomiędzy wysokimi dawkami kadmu a miedzią zarówno w przypadku korzeni, jak i części nadziemnych. Synergizm ten wywołał obniżenie plonowania. Stwierdzono również antagonizm pomiędzy niską dawką kadmu (1,2 mg・dm⁻³) a miedzią, dający w efekcie wzrost plonu. Wprowadzenie miedzi do podłoża spowodowało wyraźne obniżenie zawartości kadmu w analizowanych częściach roślin.
The aim of the present study was to observe the influence of increasing cadmium concentrations on the yield and content of cadmium and copper in particular parts of the maize. Investigations were carried out in water cultures. Experimental design comprised 10 objects: 0, Cd 1, Cd 2, Cd 3, Cd 4, Cu, Cd 1 + Cu, Cd 2 + Cu, Cd 3 + Cu, Cd 4 + Cu. Taking into account yield, both in roots and tops, a synergism between high doses of cadmium and copper was noted. This synergism caused a decrease in yielding. An antagonism was also found between low doses of cadmium (1.2 mg・dm⁻³) and copper, expressed as an increase of yield. Introducing of copper into the medium caused a clear decrease of cadmium content in the investigated parts of the maize.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 2002, 481, 2
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena właściwości fizyczno-chemicznych osadów dennych zbiornika Chańcza
Assessment of physicochemical properties of the bottom sediments Chańcza reservoir
Autorzy:
Tarnawski, M.
Baran, A.
Jasiewicz, C.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/126832.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
osady denne
zbiornik
właściwości fizyczne
właściwości chemiczne
bottom sediment
reservoir
physical properties
chemical properties
Opis:
Celem badań była ocena wybranych właściwości fizycznych i chemicznych osadów dennych zbiornika Chańcza zlokalizowanego na rzece Czarnej Staszowskiej (woj. świętokrzyskie). W powietrznie suchym materiale oznaczono skład granulometryczny, pH, zawartość węglanów, materii organicznej, węgla organicznego, azotu ogólnego oraz całkowitą zawartość wybranych pierwiastków (P, Ca, K, Mg, Mn i Fe).
The research aimed at an assessment of selected physical and chemical properties of bottom sediments with the reservoir Chańcza located on the river Chańcza Staszowska (Świętokrzyskie province). The airdry material was determined granulometric composition, pH, the contents of carbonates, organic matter, organic carbon, total nitrogen and total content of selected elements (P, Ca, K, Mg, Mn and Fe).
Źródło:
Proceedings of ECOpole; 2012, 6, 1; 305-311
1898-617X
2084-4557
Pojawia się w:
Proceedings of ECOpole
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wplyw nawozenia mineralnego na zawartosc i pobranie mikroelementow przez koniczyne lakowa (Trifolium pratense L.)
Autorzy:
Radkowski, A
Antonkiewicz, J.
Jasiewicz, C.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/797069.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
Trifolium pratense
mikroelementy
koniczyna czerwona
zawartosc mikroelementow
wapnowanie
nawozenie mineralne
Opis:
Celem podjętych badań była ocena zawartości mikroelementów w koniczynie łąkowej nawożonej nawozami mineralnymi. Doświadczenie połowę, obejmowało pięć obiektów tj.: I. kontrola, II. Ca, III. PK, IV. PK + Ca, V. NPK + Ca. Koniczynę użytkowano 2-kośnie. W próbkach zielonki oznaczono zawartość suchej masy metodą suszarkową w temperaturze 105°C. Na podstawie zawartości suchej masy w sianie obliczono plony suchej masy. Po mineralizacji próbek siana oznaczono zawartość Zn, Cu, Ni, Fe, Co i Mn metodą ICP-AES. Badania przeprowadzono w latach 1999 - 2000 na glebie płowej wytworzonej z lessu. Oceniano wpływ wapnowania, nawożenia PK i PKN na zawartość i pobranie wybranych pierwiastków przez koniczynę łąkową w dwóch latach pełnego użytkowania - poza rokiem jej wysiewu w roślinę ochronną, którą było żyto ozime. Spośród zastosowanego nawożenia mineralnego tylko wapnowanie istotnie wpłynęło na podwyższenie plonu suchej masy koniczyny łąkowej. Średnia ważona zawartości wybranych pierwiastków w koniczynie łąkowej wahała się w zakresie: 34,00-48,43 mg Zn; 6,67-9,91 mg Cu; 2,33-3,09 mg Ni; 69,92-162,98 mg Fe; 0,08-0,15 mg Co; 30,08-54,78 mg Mn· kg⁻¹ s.m. Zawartość Mn, Co, Ni i Zn w suchej masie koniczyny łąkowej była zbliżona do zawartości optymalnej pod względem paszowym, a Fe ponad normatywna. W badaniach własnych stwierdzono wyższe pobranie badanych pierwiastków przez koniczynę łąkową w pierwszym roku badań, w porównaniu do drugiego okresu wegetacji.
The contents of microelements in red clover fertilized with mineral fertilizers was investigated in field experiment containing five objects i.e.: I. control, II. Ca, III. PK, IV. PK + Ca, V. NPK + Ca. Red clover was out twice a year. Dry matter content in green crop samples was examined by drying at 105°C. Dry matter yield was calculated on the basis of dry matter content in hay. After mineralization of hay samples Zn, Cu, Ni, Fe, Co and Mn contents were estimated by ICP-AES method. The investigations were carried out in 1999 - 2000 on fallow soil originated from laess. The effects of liming, PK and PKN fertilization on microelements' uptake by red clover during two years of full utilization, excluding the year it was sown in winter iye as a protective plant, were estimated. From among all mineral fertilization used in this study only liming significantly influenced an increase of red clover dry matter yield. Weighted mean contents of microelements and heavy metals in red clover varied in the ranges of 34.00-48.43 mg Zn; 6.67-9.91 mg Cu; 2.33-3.09 mg Ni; 69.92-162.98 mg Fe; 0.08-0.15 mg Co; 30.08-54.78 mg Mn· kg⁻¹ DM. Mn, Co, Ni and Zn contents in dry matter of red clover were close to the optimum values, while the Fe content was above normative value. Higher uptake of microelements was observed during first year of the study was compared to the second vegatation period.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 2004, 502, 2; 625-631
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Środowiskowe aspekty użytkowania, zagospodarowania i unieszkodliwiania wełny mineralnej w kontekście retardacji zanieczyszczania zasobów środowiska przez odpady
Environmental aspects of use, development and disposal of mineral wool in the context of environmental resources pollution by waste retardation
Autorzy:
Nowak, D.
Jasiewicz, C.
Szczerbińska-Byrska, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/401735.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
wełna mineralna
ryzyko zdrowotne
ryzyko środowiskowe
mineral wool
health risks
environmental risks
Opis:
W pracy przedstawiono ekologiczne i zdrowotne aspekty użytkowania, zagospodarowania i unieszkodliwiania wełny mineralnej. Dzięki strukturze włóknistej, produkty z wełny mineralnej posiadają wiele unikalnych właściwości pozwalających na ich wszechstronne zastosowanie. Przy wszystkich zaletach, wełna mineralna ma jednak jedną bardzo istotną wadę – nie ulega rozkładowi. Z punktu widzenia spowalniania (retardacji) przekształcania zasobów środowiska, wprowadzenie wełny mineralnej do upraw pod szkłem, w bardzo dużym stopniu ograniczyło wykorzystanie torfowisk, które ze względów przyrodniczych, są zasobami niezmiernie istotnymi. Z drugiej jednak strony, problemy z racjonalnym wykorzystaniem poużytkowej już wełny mineralnej spowodowały m. in. powstawanie „dzikich wysypisk” i tym samym przekształcanie krajobrazu oraz, ze względu na swe cechy (włókna respirabilne), zagrożenie dla zdrowia. Produkcja wyrobów z włókien mineralnych może powodować konsekwencje ekologiczne w obrębie prawie wszystkich elementów środowiska. Do całościowej oceny wpływu wełny mineralnej na środowisko należy zastosować tzw. „ocenę cyklu życia produktu”– LCA (Life Cycle Assessment), powszechnie nazywaną “od kołyski, do grobu” - czyli od momentu wydobycia surowców do produkcji, poprzez przetworzenie, eksploatację, aż do składowania odpadu. Odpowiedzialność za ponowne zagospodarowanie poprodukcyjnej wełny mineralnej powinna spoczywać na producencie wełny.
In this study presents the environmental aspects of the use, management and disposal of mineral wool. Fiber structure makes that wool products have many unique properties enabling them to be versatile. With all the advantages of mineral wool is one very significant drawback - does not decompose. From the point of view of slowing (retardation) transformation of environmental resources, the introduction of mineral wool to crops under glass, in a very much reduced use of peatlands, which for reasons of natural resources are extremely important. On the other hand, problems of rational use of mineral wool already postconsumer caused among others formation of "wild dumps" and thus transforming the landscape, and, due to their characteristics (respirablefibers),the risk to health. Manufacture of asbestiform can cause ecological consequences within almost all elements of the environment. Therefore, the overall assessment of the impact in this case, mineral wool on the environment would need to be so. "Life cycle assessment" - called the method of LCA (Life Cycle Assessment)which is commonly called the "cradle to grave" - that is, from extraction of raw materials, through processing, exploitation, to the storage of waste. Therefore, the responsibilityfor the redevelopment of the post-production of mineral wool should lie with the producer of wool. These issues are the subject of discussion in this study.
Źródło:
Inżynieria Ekologiczna; 2013, 34; 198-205
2081-139X
2392-0629
Pojawia się w:
Inżynieria Ekologiczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ nawożenia mineralnego i kompostu na plon i skład chemiczny wierzby energetycznej
Influence of mineral fertilizer and compost on yield and chemical composition with willow
Autorzy:
Nowak, D.
Jasiewicz, C.
Kwaśniewski, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/288097.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Rolniczej
Tematy:
wierzba energetyczna
kompost
nawożenie mineralne
plon
skład chemiczny
willow
compost
mineral fertilization
minerals
Opis:
Badania miały na celu określenie wpływu nawożenia mineralnego i kompostu na plonowanie i skład chemiczny wierzby energetycznej w trzyletnim doświadczeniu polowym. Doświadczenie przeprowadzono na trzech poletkach, każde o powierzchni 58,8 m2, założonych na glebie o składzie granulometrycznym piasku gliniastego mocnego. Do badań wydzielono trzy obiekty: kontrolny, z nawożeniem mineralnym NPK oraz z nawożeniem kompostem. Każde poletko podzielono na dwie części, na których wysadzono dwa klony wierzby 1052 i 1059. Po pierwszym i trzecim roku doświadczenia, określono wielkość plonu głównego oraz pobrano próby roślin. W pierwszym roku prowadzenia badań nie wystąpiły znaczące różnice w wielkości plonu pomiędzy klonami wierzby oraz przy zastosowaniu NPK i kompostu w stosunku do obiektu kontrolnego. Natomiast w trzecim roku doświadczenia, zaznaczył się wyraźny wzrost plonu na poletkach z nawożeniem mineralnym i kompostem. Zawartość badanych makroskładników oraz pierwiastków śladowych w wierzbie wahała się w szerokim zakresie, w zależności od: klonu, badanego pierwiastka, roku pobierania próbek oraz zastosowanego nawożenia.
The aim of this work was to determine the effect of compost and mineral fertilization on yield and chemical composition with willow in a three-year field experiment. Experiment was conducted on three plots, each with an area of 58,8 m2, on the soil granulometric composition of loamy sand, according to the following scheme: control object, the object with mineral NPK fertilizer and compost from the facility. Each plot was divided into two parts, in which two clones were planted willows. After the first and third years of experience, identified the principal and yield of plants sampled. In the first year of study there were no significant differences in yield between clones of willows and the application of NPK and compost compared to the control. In the third year of the experiment, marked by a significant increase in yield, both by using compost and mineral fertilization. Contents examined macronutrients and trace elements in willow varied widely depending on: maple, the test element, the year of collection samples and applied fertilizer.
Źródło:
Inżynieria Rolnicza; 2012, R. 16, nr 4, t. 1, 4, t. 1; 295-301
1429-7264
Pojawia się w:
Inżynieria Rolnicza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Risks of Heavy Metals Entrance into Soil and Plants after Chemically and Mechanically Treated Coal Application
Kumulacja metali ciężkich w roślinach oraz w glebie modyfikowanej związkami węgla
Autorzy:
Kovácik, P.
Jasiewicz, C.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/388352.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
węgiel kamienny
węgiel brunatny
humian sodu
metale ciężkie
jęczmień
coal
lignite
sodium humate
heavy metals
spring barley
Opis:
The effect of chemically (solid sodium humate) and mechanically (Lignofert) treated coal application as a soil remediate substance and NPK (artificial) fertilizers, on the content of heavy metals in root, straw and grain of spring barley and in the soil have been investigated on Haplic Luvisol in the pot trial realized in vegetative cage placed on the territory of Slovak Agricultural University in Nitra (48°18' N, 18°05' E). The achieved results did not confirm the proclaimed inhibitive effect of sodium humate (SH) and Lignofert (Lig) for entrance of heavy metals into the plants. Conversely, the content of three out of eleven metals (As, Cd, Ni) in the barley grain and one (Fe) in the straw increased after SH application in a statistically significant way in comparison with the control variant. A significant decrease was demonstrated only in the content of mercury in the grain. Lignofert statistically significantly increased the content of up to four metals (Cd, Hg, Cu and Co) in the grain and one of them (Hg) in the straw. Its application did not cause the significant decrease of any heavy metal contents in the grain. The content only of one metal (Zn) decreased in the straw significantly. The application of a rational dose of NPK fertilizers in a statistically significant way increased the content of eight out of eleven investigated heavy metals in the barley corn as a result of their moderate acidification effect on the soil. The use of SH and Lig was not more risky from the viewpoint of heavy metal cumulation in spring barley than the use of NPK. fertilizers. However, their application in order to inhibit the entrance of most heavy metals into the plants is not rational. At the same time both coal substances significantly simultaneously increased the content of carbon and pH value in the soil. The use of fertilizers caused a high decrease of carbon content in the soil but their effect on heavy metal level in the soil was positive, it was lower than the effect of coal substances. The overall quantities of metals in the soil of all variants were lower than allowable limit at the end of the trial.
Badano wpływ aplikacji chemicznie (humian sodu) i mechanicznie (Lignofert) modyfikowanego węgla wraz z nawozami sztucznymi na zawartość metali ciężkich w korzeniach, pędach oraz ziarnie jęczmienia. Badania prowadzono w glebie płowej z lessu w eksperymencie donicowym. Eksperyment przeprowadzono w Słowackim Uniwersytecie Rolniczym w Nitrze (48° 18' N, 18°06' E). Uzyskane wyniki nie potwierdziły zakładanego hamującego wpływu humianu sodu (SH) i Lignofert (Lig) na pobieranie metali ciężkich z gleby przez rośliny. Przeciwnie odnotowany został statystycznie istotny wzrost zawartości trzech (As, Cd, Ni) spośród 11 badanych metali w ziarnie jęczmienia oraz jednego (Fe) w pędach tej rośliny po dodaniu SH w porównaniu z kontrolą. Lignofert spowodował statystycznie istotny wzrost zawartości czterech metali (Cd, Hg, Cu i Co) w ziarnie oraz jednego (Hg) w pędach. Zawartość cynku w pędach zmniejszyła się w sposób statystycznie istotny. Zastosowanie nawozów sztucznych spowodowało wzrost zawartości 8 spośród 11 badanych metali w ziarnie jęczmienia. Było to związane z zakwaszeniem gleby przez stosowane nawozy. Użycie SH i Lig nie stanowiło większego zagrożenia w aspekcie kumulacji metali w młodych pędach roślin niż zastosowanie nawozów sztucznych. Jednakże stosowanie SH i Lig w celu ochrony roślin przed gromadzeniem metali ciężkich nie jest racjonalne. Obydwa stosowane związki węglowe powodowały wzrost pH i zawartości węgla w glebie. Aplikacja nawozów sztucznych była przyczyną silnego zmniejszenia zawartości węgla w glebie. Zawartość metali ciężkich w glebie we wszystkich przeprowadzonych próbach była mniejsza niż ustanowione limity.
Źródło:
Ecological Chemistry and Engineering. A; 2009, 16, 12; 1577-1584
1898-6188
2084-4530
Pojawia się w:
Ecological Chemistry and Engineering. A
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Impact of Bottom Sediments on Assimilability of Copper and Zinc in Light Soil
Wpływ osadów dennych na przyswajalność miedzi i cynku w glebie lekkiej
Autorzy:
Kaczmarski, M.
Jasiewicz, C.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/388601.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
bottom sediments
copper
zinc
soluble forms
bioaccumulation factor
osady denne
miedź
cynk
formy rozpuszczalne
współczynnik bioakumulacji
Opis:
The aim of the research was to evaluate an effect of bottom sediment addition on the content of soluble forms of copper and zinc in light soil as well as to evaluate the bioaccumulation of these elements by energetic plants, ie Miscanthus giganteus and Sida hermaphrodita. In order to reach the research goal, a field experiment was set up in autumn 2010 in Lipie near Rzeszow using the method of random blocks. The experimental design included 3 doses of the bottom sediment added to soil and a control treatment without sediment supplement. Doses of the bottom sediment were calculated based on soil hydrolytic acidity and the content of calcium carbonate in the sediment. The bottom sediment used in the experiment was taken from the Rzeszow Reservoir and was characterized by alkaline reaction and silt texture. Moreover, it showed an 8-times greater content of soluble forms of copper and zinc in comparison to the experimental soil. The soil of experimental field had granulometric composition of weakly clayey sand with very acid reaction (pHKCl = 4.53), as well as low content of soluble and bioavailable forms of copper and zinc. Miscanthus giganteus and Sida hermaphrodita were chosen for test plants. In autumn 2011 and 2012, soil samples were collected from the experimental plots. In those samples, the contents of copper and zinc soluble forms extracted with 1 mol HCl • dm–3 were determined according to Rinkis method. The content of copper and zinc in soil samples and the above-ground parts of plant was determined using inductively coupled plasma atomic emission spectroscopy (ICP-AES). On the basis of the obtained results, the bioaccumulation factor [BF] of both metals in the above-ground plant biomass was calculated. The obtained results were elaborated statistically using a one-way analysis of variance and Tukey’s test at a significance level of α = 0.01. The addition of the bottom sediments to the light soil caused a change its reaction in all the experimental treatments in relation to the control treatment. The applied doses of bottom sediments did not cause exceeding the permissible concentrations of copper and zinc in the examined soil. The content of available for plants soluble forms of copper and zinc in light soil under Miscanthus giganteus and Sida hermaphrodita cultivation increased as consequence of rising bottom sediment doses introduced to the substratum. The addition of the bottom sediments to the soil resulted in a decrease of values of the bioaccumulation factor of copper and zinc in selected energetic plants.
Celem badań była ocena wpływu dodatku osadu dennego na zawartość rozpuszczalnych form miedzi i cynku w glebie lekkiej oraz ocena bioakumulacji tych pierwiastków przez rośliny energetyczne, tj. Miscanthus giganteus i Sida hermaphrodita. Dla realizacji tego celu badań założono doświadczenie polowe jesienią 2010 r., w miejscowości Lipie koło Rzeszowa, metodą losowanych bloków. Schemat doświadczenia obejmował 3 dawki osadu dennego stosowanego do gleby oraz obiekt kontrolny bez dodatku osadu. Dawki osadu obliczono na podstawie wartości kwasowości hydrolitycznej gleby oraz zawartości węglanu wapnia w osadzie. Wykorzystany w doświadczeniu osad denny pobrany ze Zbiornika Rzeszowskiego miał odczyn alkaliczny oraz skład granulometryczny pyłu. Ponadto wykazywał 8-krotnie większą zawartość rozpuszczalnych form miedzi i cynku, w porównaniu z glebą użytą w doświadczeniu. Doświadczenie założono na glebie o składzie granulometrycznym piasku słabo gliniastego, o odczynie bardzo kwaśnym (pHKCl = 4,53) oraz niskiej zawartości przyswajalnych form miedzi i cynku. Jako rośliny testowe wybrano miskant olbrzymi i ślazowiec pensylwański. Z poletek doświadczalnych jesienią 2011 i 2012 r. pobrano próbki glebowe, w których oznaczono zawartość rozpuszczalnych form miedzi i cynku ekstrahowanych 1 mol HCl • dm–3 według metody Rinkisa. Zawartość miedzi i cynku w glebie oraz częściach nadziemnych roślin oznaczono metodą atomowej spektometrii emisyjnej opartej na palniku indukcyjnie wzbudzonej plazmy (ISP-AES). Na podstawie uzyskanych wyników obliczono współczynniki bioakumulacji [WB] w nadziemnej biomasie roślin. Uzyskane wyniki opracowano statystycznie stosując jednoczynnikową analizę wariancji i test Tukeya przy poziomie istotności α = 0,01. Dodatek osadu dennego do gleby lekkiej spowodował zmianę odczynu gleby we wszystkich obiektach doświadczalnych w stosunku do obiektu kontrolnego. Analiza wykazała zwiększenie zawartości dostępnych dla roślin rozpuszczalnych form miedzi i cynku w glebie pod uprawą obydwu roślin testowych na skutek wprowadzenia do niej wzrastających dawek osadu dennego. Zastosowane dawki osadu dennego nie spowodowa ły przekroczenia dopuszczalnych zawartości miedzi i cynku w badanej glebie. Dodatek osadu dennego do gleby skutkował zmniejszeniem wartości współczynnika bioakumulacji miedzi i cynku w wybranych roślinach energetycznych.
Źródło:
Ecological Chemistry and Engineering. A; 2013, 20, 10; 1185-1193
1898-6188
2084-4530
Pojawia się w:
Ecological Chemistry and Engineering. A
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Assessment of chemical composition and sanitary state of sand in selected sandboxes in Krakow
Ocena skladu chemicznego i stanu sanitarnego piasku w wybranych piaskownicach na terenie Krakowa
Autorzy:
Jasiewicz, C
Baran, A.
Antonkiewicz, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/15033.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie / Polskie Towarzystwo Magnezologiczne im. Prof. Juliana Aleksandrowicza
Tematy:
sand
sandbox
Krakow city
chemical composition
heavy metal
sanitary condition
sanitary state
child
environmental hazard
Opis:
The aim of the research was to assess the chemical composition and sanitary state of sandboxes in Krakow. Samples of sand were collected from 42 sandboxes located on playgrounds in housing estates and municipal (urban) parks. In the samples the following were determined: reaction, organic matter and the content of total and soluble forms of several elements. The sand in the analyzed sandboxes had highest content of Zn, while the concentrations of other metal appeared in the following decreasing order: > Pb > Cr > Ni > Cu > Cd (total forms) and Zn > Pb > Cu > Ni > Cr > Cd (soluble forms). The highest potential for ingesting heavy metals by humans due to accidental consumption of sand was found for Zn, followed by Pb > Cu > Ni > Cr > Cd. Children were at a higher risk of exposition to heavy metals than adults. On no occasion, the permissible limits of heavy metals for urbanized and built-up areas (group B) – set up by the regulation of the Minister for Environment on soil and earth quality – were exceeded. The same applies to the threshold levels of contaminants established for soils polluted by man-made sources. However, the sandboxes were found to be in poor sanitary conditions.
Celem badań była ocena składu chemicznego i stanu sanitarnego piasku w wybranych piaskownicach na terenie Krakowa. Próbki piasku pobrano z 41 piaskownic znajdujących się na osiedlowych placach zabaw oraz w miejskich parkach. Oznaczono: odczyn, materię organiczną oraz zawartość form całkowitych i rozpuszczalnych w 1 mol HCl⋅dm-3 wybranych pierwiastków. Analizowane piaskownice zawierały najwięcej cynku, a poziom metali malał w następującej kolejności > Pb > Cr > Ni > Cu > Cd (formy całkowite) oraz Zn > Pb > Cu > Ni > Cr > Cd (formy rozpuszczalne). Największe potencjalne pobranie metali ciężkich w wyniku przypadkowego spożycia piasku wykazano dla Zn, a następnie Pb > Cu > Ni > Cr > Cd. Grupą bardziej narażoną na szkodliwe działanie metali ciężkich są dzieci niż dorośli. W żadnym przypadku nie stwierdzono przekroczenia zawartości dopuszczalnych metali ciężkich dla terenów zurbanizowanych i zabudowanych (grupa B), biorąc pod uwagę rozporządzenie Ministra Środowiska dotyczące standardów jakości gleby i jakości ziemi oraz granicznych wartości dla gleb zawierających zanieczyszczenia pochodzenia antropogenicznego. Ogólnie stwierdzono z³y stan mikrobiologiczny badanych piaskownic.
Źródło:
Journal of Elementology; 2009, 14, 1; 79-89
1644-2296
Pojawia się w:
Journal of Elementology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Assessment of the use of municipal and industrial wastes in agriculture
Autorzy:
Jasiewicz, C.
Antonkiewicz, J.
Baran, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/777981.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
Tematy:
metale ciężkie
kompost
obornik
osady ściekowe komunalne
osady ściekowe przemysłowe
heavy metals
farmyard manure compost
municipal sewage sludge
industrial sewage sludge
Opis:
Agricultural usability of urban and industrial wastes was investigated in 2004 - 2006 in a pot experiment carried out in the vegetation hall. In the first year of the experiment maize was the test plant, oat grass in the second and oat in the third. The experimental design comprised 11 treatments differing with fertilizer and the kind of the supplied fertilizer components. The experiment used: mineral salts, farmyard manure, compost, municipal sewage sludge and industrial sewage sludge in two fertilizer doses. Metal concentrations in the test plants were diminishing in the following direction: oat grass > maize > oat. The lowest concentrations of the analyzed heavy metals were assessed in the plants fertilized with farmyard manure and compost (Zn, Cu). Among the tested plants the highest quantities of Zn, Cu, Ni, Pb and Cd were removed with the yield of the oat grass, then maize and oat. The highest uptake of Zn, Cu. Ni and Pb by plants was registered on a double dose of industrial sludge and Cd on a single dose of municipal sludge.
Źródło:
Polish Journal of Chemical Technology; 2007, 9, 3; 15-19
1509-8117
1899-4741
Pojawia się w:
Polish Journal of Chemical Technology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cadmium contents in the soils and plants cultivated in the ecologically hazardous regions
Autorzy:
Jasiewicz, C
Antonkiewicz, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1448727.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Agrofizyki PAN
Tematy:
hazardous region
Silesian region
straw
grain
cadmium content
ecologically hazardous region
soil
barley
cadmium
soil property
degraded ecosystem
anthropogenic ecosystem
plant
Opis:
The studies comprised 20 points localised in four communities of the Silesian province The aim of the investigations was to assess cadmium contents in soils, grain and straw of spring barley cultivated in the ecologically hazardous region and to describe relations between this metal contents in the soils and indicative parts of barley. It was found out that 27 of the examined soils were characterised by an increased cadmium contents, 69 of the soils were slightly contaminated and 8 of them showed medium contamination. In 42 grain samples of barley the permissible dose was exceed in the plants appropriated for consumption. A significant relationship was found between cadmium contents in the soils and their granulometric composition. Significant relationships were also registered between cadmium concentration in the soil and its contents in barley. Cadmium contents in grain was significantly correlated with organic carbon and clay fraction. However for straw, significant relations were found between cadmium contents and granulometric composition, reaction and organic matter contents.
Źródło:
Acta Agrophysica; 2001, 51; 85-90
1234-4125
Pojawia się w:
Acta Agrophysica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Charakterystyka osadów dennych dwóch zbiorników małej retencji wodnej
Characterization of bottom sediments of two small water retention reservoirs
Autorzy:
Jasiewicz, C.
Baran, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/14676.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie / Polskie Towarzystwo Magnezologiczne im. Prof. Juliana Aleksandrowicza
Tematy:
zbiorniki retencyjne
osady denne
sklad granulometryczny
pH
makroelementy
metale ciezkie
sklad chemiczny
Opis:
Analizowano skład chemiczny osadów dennych dwóch zbiorników retencyjnych: w Krempnej na rzece Wisłoce oraz w Zesławicach na rzece Dłubni. Próby osadów dennych pobrano w sezonie jesiennym 2005 r. z poziomów: 0–15 cm, 15–25 cm, 25–35 cm, 35–45 cm w zbiorniku Krempna oraz 0–15 cm, 15–25 cm, 25–35 cm w zbiorniku Zesławice. W składzie granulometrycznym osadów wykazano przewagę cząstek spławialnych w zbiorniku Krempna oraz pyłowych w zbiorniku Zesławice. Odczyn osadów był obojętny lub zasadowy, a zawartość materii organicznej wynosiła od 1,16% do 3,52%. Ogólnie obserwowaną tendencją był wzrost pH i spadek zawartości materii organicznej wraz z głębokością. Osady zawierały: 0,19-1,52 g N, 0,22- 0,44 g P, 3,16-31,51 g Ca, 1,31–4,58 g Mg, 1,23–5,62 g K i 0,14–0,31 g Na⋅kg-1 s.m. W osadach stwierdzono niską koncentrację metali ciężkich, jedynie zawartości Cd oraz Zn w warstwie 25–35 cm zbiornika Zesławice były wyższe niż wynosi poziom ich tła geochemicznego. Metale w osadach wykazały znaczną potencjalną rozpuszczalność, mieszczącą się w zakresie 19–23% zawartości całkowitej w przypadku Zn, 20-24% Ni, 40-60% Cu, 66-92% Pb, 17–70% Cd w zbiorniku Krempna oraz 28–58% Zn, 20–25% Ni, 34–57% Cu, 80–87% Pb, 49–89% Cd w zbiorniku Zesławice.
This study includes the results of investigation on the chemical composition of bottom sediments in two small Reservoirs: one at Krempna on the Wisłoka River and the other one at Zesławice on the Dłubnia River. The investigations were carried out in autumn of 2005. The sediments were collected at the depth of 0–15 cm 15–25 cm, 25–35 cm, 35– –45 cm in Krempna Reservoir and 0–15 cm 15–25 cm, 25–35 cm in Zesławice Reservoir. The results show that the granulometric composition of sediments were dominated by clay fraction dominated in Krempna Reservoir and silt in Zesławice Reservoir. All the sediments showed neutral and alkaline reaction. In both reservoirs, the organic matter content ranged from 1.16% to 3.52%. In general, the pH tended to increase while the content of the organic matter declined along with the depth. The concentrations of macroelements were: 0.19–1.52 g N, 0.22– –0.44 g P, 3.16–31.51 g Ca, 1.31–4.58 g Mg, 1.23–5.62 g K and 0.14–0.31 g Na⋅kg-1 d.m. The content of heavy metals in the bottom sediment was low (natural) except that of Cd and Zn in the layer at 25–35 cm in Zesławice Reservoir, which was higher than the level of their geochemical background. The metals in the sediments were characterized by considerably high potential solubility: 19–23% total content for Zn, 20–24% Ni, 40–60% Cu, 66–92% Pb, 17–70%Cd in Krempna Reservoir and 28–58% Zn, 20–25% Ni, 34–57% Cu, 80–87% Pb, 49–89% Cu in Zesławice Reservoir.
Źródło:
Journal of Elementology; 2006, 11, 3
1644-2296
Pojawia się w:
Journal of Elementology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Comparison of the Effect of Mineral and Organic Fertilization on the Composition of Amino Acids in Green Biomass Maize
Porównanie wp3ywu mineralnego i organicznego nawo?enia na skład aminokwasów w zielonej masie kukurydzy
Autorzy:
Jasiewicz, C.
Baran, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/389484.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
aminokwasy
obornik
kompost
osady ściekowe
NPK
kukurydza
amino acids
farmyard manure
compost
sewage sludges
maize
Opis:
The research aimed at an assessment of the effect of mineral and organic fertilization on the composition of amino acids in maize San c.v. The investigations were conducted as a pot experiment. The experimental design comprised 11 treatments differing with the dose and kind of supplied fertilizers. Mineral salts (NPK), farmyard manure, compost, municipal and industrial sewage sludges were used as the source of nutrients for maize. Two levels of NPK fertilization were considered in the experiment. Doses of farmyard manure, compost, municipal and industrial sludge were established on the basis of nitrogen fertilization level. Determined were 17 amino acids: theronine, leucine, henylalanine, histidine, lysine, methionine, arginine, valine, isoleucine, tyrosine, cysteine, aspargine and glutamine acids, serine, proline, glicyne and alanine. Analysis of the obtained results showed that mineral fertilization much more differentiate the content of amino acids in maize than the organic treatment. In the case of organic fertilization the highest total content of amino acids in plant was obtained in the variant with a double dose of municipal sludge. The highest concentrations of exogenic amino acids was registered in maize fertilized with a double NPK dose, the lowest in plants fertilized with a single dose of compost. Among the exogenic amino acids leucine prevailed in the yields from all fertilizer treatments. It was demonstrated that methionine was the limiting amino acid.
Celem badań była ocena wpływu nawożenia mineralnego i organicznego na skład aminokwasów w kukurydzy odmiany San. Badania prowadzono w warunkach doświadczenia wazonowego. Schemat dooewiadczenia obejmował 11 obiektów różniących się dawką oraz rodzajem wprowadzonych nawozów. Stosowano dwa poziomy nawożenia NPK. Jako źródło składników pokarmowych dla kukurydzy zastosowano sole mineralne (NPK), obornik, kompost, osad oeciekowy miejski i przemysłowy. Dawki obornika, kompostu oraz miejskiego i przemysłowego osadu oeciekowego ustalono na podstawie poziomu nawożenia azotowego przyjętego w obiektach z nawożeniem mineralnym. Oznaczono 17 aminokwasów: treoninę, leucynę, fenyloalaninę, histydynę, lizynę, metioninę, argininę, walinę, izoleucynę, tyrozynę, cysteinę, kwas asparaginowy i glutaminowy, serynę, prolinę, glicynę i alaninę. Analizując otrzymane wyniki stwierdzono, że nawożenie mineralne w większym stopniu różnicowało zawartość aminokwasów w kukurydzy w porównaniu z nawożeniem organicznym. W przypadku nawożenia organicznego największą zawartość ogólną aminokwasów w roślinie uzyskano w wariancie z osadem miejskim zastosowanym w podwójnej dawce. Największą zawartość aminokwasów egzogennych stwierdzono w kukurydzy nawożonej podwójną dawką NPK, najmniejszą zaś w roślinach nawożonych kompostem w pojedynczej dawce. Spośród aminokwasów egzogennych w plonach ze wszystkich obiektów nawozowych przeważała leucyna. Wykazano, że aminokwasem limitującym była metionina.
Źródło:
Ecological Chemistry and Engineering. A; 2011, 18, 4; 545-551
1898-6188
2084-4530
Pojawia się w:
Ecological Chemistry and Engineering. A
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Effect of bottom sediment on content, bioaccumulation and translocation on heavy metals in maize biomass
Wplyw osadu dennego na zawartosc, bioakumulacje i translokacje metali ciezkich w biomasie kukurydzy
Autorzy:
Jasiewicz, C
Baran, A.
Tarnawski, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16168.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie / Polskie Towarzystwo Magnezologiczne im. Prof. Juliana Aleksandrowicza
Tematy:
bottom sediment
heavy metal content
bioaccumulation
translocation
heavy metal
maize
biomass
Opis:
The research aimed to assess the effect of bottom sediment on the content, bioaccumulation and translocation of heavy metals in maize biomass. The investigations were conducted in 2006-2007 as a pot experiment on light soil of the granulometric composition of weakly-loamy sand. The experimental design comprised 3 treatments: without sediment (I), a 5% sediment admixture (II) and a 10% sediment admixture to the soil (III). Bottom sediment was added to the soil in the first year of the investigations. The content of Zn, Cu, Ni. Pb, Cd and Cr was determined using the ICP-EAS method in the plant material after its dry mineralization and ash solution in HNO3. The uptake of the above-mentioned metals by maize was computed alongside their bioaccumulation and translocation coefficients. The effect of bottom sediment admixture on heavy metal concentrations in maize was determined to be varied, e.g. a 5% dose of sediment added to soil decreased the content of all the analyzed heavy metals in the biomass of maize aerial parts, whereas a 10% admixture increased the content of Cu, Ni, Pb and Cr. The values of bioaccumulation coefficients revealed that an admixture of both doses of bottom sediment led to a decreased accumulation of Zn, Cu, Cd, Cr and Ni (5% dose) in maize aerial biomass. Moreover, the plant more easily accumulated Zn, Cd and Cu than Cr, Ni or Pb. Permissible amounts of heavy metals in plants to be used as animal fodder were not exceeded in the maize biomass.
Celem badań była ocena wpływu osadu dennego na zawartość, bioakumulację i translokację metali ciężkich w biomasie kukurydzy. Badania prowadzono w latach 2006-2007, w warunkach doświadczenia wazonowego, na glebie lekkiej o składzie granulometrycznym piasku słabogliniastego. Schemat doświadczenia obejmował 3 obiekty: bez osadu (I), z dodatkiem 5% osadu (II) i dodatkiem 10% osadu do gleby (III). Osad denny dodano do gleby w pierwszym roku badań. Zawartość Zn, Cu, Ni, Pb, Cd, Cr w materiale roślinnym oznaczono po suchej mineralizacji i roztworzeniu popiołu w HNO3. Obliczono wynos ww. metali przez kukurydzę oraz ich współczynniki bioakumulacji i translokacji. Stwierdzono niejednoznaczny wpływ dodatku osadu dennego na zawartość metali ciężkich w kukurydzy. Osad dodany w ilości 5% do gleby wpłynął na zmniejszenie zawartości wszystkich analizowanych metali w nadziemnej biomasie kukurydzy, natomiast 10% dodatek osadu na zwiększenie ich zawartości (Cu, Ni, Pb, Cr). Wartości współczynników bioakumulacji świadczą, że dodatek osadu dennego w obu dawkach spowodował zmniejszenie akumulacji Zn, Cu, Cd, Cr oraz Ni (dawka 5%) w biomasie nadziemnej kukurydzy, ponadto rośliny łatwiej akumulowały Zn, Cd i Cu niż Cr, Ni i Pb. W biomasie kukurydzy nie stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych zawartości metali ciężkich przyjętych do oceny roślin pod względem ich przydatności paszowej.
Źródło:
Journal of Elementology; 2010, 15, 2; 281-290
1644-2296
Pojawia się w:
Journal of Elementology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Effect of Bottom Sediment Supplement to Soil on Yield and Chemical Composition of Maize
Wpływ dodatku osadu dennego do gleby na plon i skład chemiczny kukurydzy
Autorzy:
Jasiewicz, C.
Madeyski, M.
Tarnawski, M.
Baran, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/388635.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
osad denny
gleba lekka
plon
makroelementy
bottom sediment
light soil
yield
macroelements
Opis:
A two-year pot experiment was conducted to assess the effect of bottom sediment, used as a supplement to the light soil, on the yield and contents of macroelements in maize. The bottom sediment was added to light soil in the proportion of 5 and 10 %. The material was classified to a group of ordinary silt deposit. Moreover, the analyzed sediment revealed alkaline reaction, organic matter content of 25.8 g kg-1, low content of bioavailable phosphorus and potassium and natural content of heavy metals. After the experiment completion the amount of maize dry matter yield was assessed. The contents of minerals in the plant mass was determined after dry mineralization and the ash dissolving in HNO3 (1:3), K, Mg, Ca, and Na were determined using AAS and P with ICP-AES technique. Nitrogen content was determined by means of Kjeldahl distillation method. The experiment demonstrated a positive effect of bottom sediment supplement to light soil on the amount of produced maize biomass. The greatest maize biomass was obtained on the treatment with a 5 % admixture of bottom sediment. However, the plant shoot biomass did not meet the criteria for good quality fodder because of too low contents of most macroelements. It was found that the analyzed bottom sediment may be used as an admixture to light and acid soils to improve their productivity, owing to a considerable share of silt and clay fractions in its composition, neutral reaction and low content of heavy metals. However, each agricultural application of bottom sediment requires a supplementary mineral fertilization because of low contents of fertilizer elements in the sediment and in the obtained maize biomass.
Celem dwuletniego doświadczenia wazonowego była ocena wpływu osadu dennego stosowanego jako dodatek do gleby lekkiej na plon i zawartość makrślementów w kukurydzy. Osad denny dodano do gleby lekkiej w ilości 5 i 10 %. Materiał ten zakwalifikowano do grupy utworów pyłowych zwykłych i charakteryzował się on odczynem zasadowym, zawartością materii organicznej wynoszącą 25,8 g kg-1, niską zawartością przyswajalnego fosforu i potasu oraz naturalną zawartością metali ciężkich. Po zakończeniu doświadczenia określono wielkość plonu suchej masy kukurydzy. Zawartość składników mineralnych w materiale roślinnym oznaczono po suchej mineralizacji i roztworzeniu popiołu w HNO3 (1:3), techniką AAS (K, Mg, Ca, Na) oraz ICP-EAS (P). Zawartość N oznaczono metodą destylacyjną Kjeldahla. Stwierdzono pozytywny wpływ osadu dennego dodanego do gleby lekkiej na plon biomasy kukurydzy. Największą biomasę rośliny uzyskano w obiekcie z dodatkiem osadu w ilości 5 %. Nadziemna biomasa roślinna nie spełniała jednak kryteriów dla paszy dobrej jakości, ze względu na zbyt małe zawartości większości makrślementów. Stwierdzono, że badany osad denny ze względu na duży udział frakcji pylastych i ilastych w swoim składzie, obojętny odczyn i małą zawartość metali ciężkich może być stasowany jako dodatek do gleb lekkich i kwaśnych w celu poprawy ich produkcyjności. W rolniczym wykorzystaniu osadu dennego należy jednak zastosować uzupełniające nawożenie mineralne z powodu niskiej zawartości pierwiastków nawozowych w osadzie oraz biomasie kukurydzy.
Źródło:
Ecological Chemistry and Engineering. A; 2011, 18, 11; 1505-1514
1898-6188
2084-4530
Pojawia się w:
Ecological Chemistry and Engineering. A
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies