Środowiskowe aspekty użytkowania, zagospodarowania i unieszkodliwiania wełny mineralnej w kontekście retardacji zanieczyszczania zasobów środowiska przez odpady

W pracy przedstawiono ekologiczne i zdrowotne aspekty użytkowania, zagospodarowania i unieszkodliwiania wełny mineralnej. Dzięki strukturze włóknistej, produkty z wełny mineralnej posiadają wiele unikalnych właściwości pozwalających na ich wszechstronne zastosowanie. Przy wszystkich zaletach, wełna mineralna ma jednak jedną bardzo istotną wadę – nie ulega rozkładowi. Z punktu widzenia spowalniania (retardacji) przekształcania zasobów środowiska, wprowadzenie wełny mineralnej do upraw pod szkłem, w bardzo dużym stopniu ograniczyło wykorzystanie torfowisk, które ze względów przyrodniczych, są zasobami niezmiernie istotnymi. Z drugiej jednak strony, problemy z racjonalnym wykorzystaniem poużytkowej już wełny mineralnej spowodowały m. in. powstawanie „dzikich wysypisk” i tym samym przekształcanie krajobrazu oraz, ze względu na swe cechy (włókna respirabilne), zagrożenie dla zdrowia. Produkcja wyrobów z włókien mineralnych może powodować konsekwencje ekologiczne w obrębie prawie wszystkich elementów środowiska. Do całościowej oceny wpływu wełny mineralnej na środowisko należy zastosować tzw. „ocenę cyklu życia produktu”– LCA (Life Cycle Assessment), powszechnie nazywaną “od kołyski, do grobu” - czyli od momentu wydobycia surowców do produkcji, poprzez przetworzenie, eksploatację, aż do składowania odpadu. Odpowiedzialność za ponowne zagospodarowanie poprodukcyjnej wełny mineralnej powinna spoczywać na producencie wełny.

In this study presents the environmental aspects of the use, management and disposal of mineral wool. Fiber structure makes that wool products have many unique properties enabling them to be versatile. With all the advantages of mineral wool is one very significant drawback - does not decompose. From the point of view of slowing (retardation) transformation of environmental resources, the introduction of mineral wool to crops under glass, in a very much reduced use of peatlands, which for reasons of natural resources are extremely important. On the other hand, problems of rational use of mineral wool already postconsumer caused among others formation of "wild dumps" and thus transforming the landscape, and, due to their characteristics (respirablefibers),the risk to health. Manufacture of asbestiform can cause ecological consequences within almost all elements of the environment. Therefore, the overall assessment of the impact in this case, mineral wool on the environment would need to be so. "Life cycle assessment" - called the method of LCA (Life Cycle Assessment)which is commonly called the "cradle to grave" - that is, from extraction of raw materials, through processing, exploitation, to the storage of waste. Therefore, the responsibilityfor the redevelopment of the post-production of mineral wool should lie with the producer of wool. These issues are the subject of discussion in this study.