Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Bukowska, M." wg kryterium: Autor


Tytuł:
Zonation of deposits of hard coals of different porosity in the Upper Silesian Coal Basin
Strefowość występowania węgli kamiennych o różnej porowatości w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym
Autorzy:
Bukowska, M.
Sanetra, U.
Wadas, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/215936.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
węgiel kamienny
porowatość węgla
zmienność porowatości
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
hard coal
coal porosity
variability of porosity
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
The article presents the results of tests of porosity of the Upper-Silesian Coal Basin (USCB) hard coals. The porosity was determined for various lithotypes of hard coal, collected in different areas of the Upper-Silesian Coal Basin. Samples of hard coal were collected in 60 seams of 16 coal mines, from the depth of approximately between 350 and 1200 m. There are also presented differences in values of open porosity of coal depending on the depth of occurrence, as well as chronostratigraphic and tectonic correlation of a seam. Uniaxial compression strength of the tested coals falls in the strength class from very low to very high (from 8.1 to 51.5 MPa), open porosity is 0.68–12.5% and total porosity is 3.29–17.45%. With an increase in depth, in general, open porosity of coals decreases. There is an apparent decrease in open porosity correlated with the age of hard coals. It was observed that the lower and upper limits of open porosity ranges of variability shift towards lower values the older the coals are, from the Łaziskie Beds to the Jaklowieckie Beds. The older the coals the greater the average drop in the share of open porosity in total porosity from 60% for the youngest coals to merely several per cent for the oldest ones. The highest values of total porosity (over 10%) were observed in the youngest coals (Cracow sandstone series and siltstone series). Older coals reached more diversified values of total porosity (3.29–17.45%). Based on the conducted tests, zones correlated with tectonics of the basin and with deposition of lithostratigraphic beds of specific age, where values of porosity of hard coals differ, were determined in the area of the USCB. However, in spite of their correlation to a structural unit, the coals demonstrated a decrease in open porosity with an increase in their geologic age. Thus, there is an apparent influence of the deposition depth of coal within a given structural unit on open porosity following the age of coal, i.e. correlation to an older and older chronostratigraphic unit. [...]
W artykule przedstawiono wyniki badań porowatości węgli kamiennych w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym. Porowatość określono dla różnych litotypów węgla kamiennego, które pobrano z różnych rejonów Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Węgle kamienne pobrano z 60 pokładów w 16 kopalniach, z głębokości od około 350 do 1200 m. Przedstawiono zróżnicowanie wartości porowatości otwartej węgla od głębokości zalegania, pozycji chronostratygraficznej pokładu oraz przynależności do jednostki tektonicznej. Wytrzymałość na ściskanie przebadanych węgli mieści się w klasie wytrzymałości od bardzo małej do bardzo dużej (od 8,1 do 51,5 MPa), porowatość otwarta wynosi 0,68–12,5%, a porowatość całkowita wynosi 3,29–17,45%. Ze wzrostem głębokości, generalnie, porowatość otwarta węgli maleje. Zaobserwowano przesuwanie się dolnej i górnej granicy przedziałów zmienności porowatości otwartej w kierunku niższych wartości ze wzrostem wieku węgli, od warstw łaziskich do warstw jaklowieckich. Ze wzrostem wieku węgli średni udział porowatości otwartej w porowatości całkowitej wynosi od 60% dla węgli najmłodszych do zaledwie kilkunastu procent dla węgli najstarszych. Największe wartości porowatości całkowitej (powyżej 10%) stwierdzono w węglach najmłodszych (krakowska seria piaskowcowa i seria mułowcowa). Węgle starsze osiągnęły wartości porowatości całkowitej od kilku do kilkunastu procent (3,29–17,45%). Na podstawie przeprowadzonych badań wyznaczono w obszarze GZW strefy związane z tektoniką zagłębia i z występowaniem warstw litostratygraficznych określonego wieku, w których węgle kamienne różnią się wartościami porowatości. Jednakże, bez względu na przynależność do jednostki strukturalnej, węgle wykazywały zmniejszanie się porowatości otwartej wraz ze zwiększaniem się ich wieku geologicznego. Zatem jest obserwowany wyraźny wpływ głębokości zalegania węgla w obrębie danej jednostki strukturalnej na porowatość otwartą wraz ze wzrostem wieku węgla, czyli przynależnością do coraz starszej jednostki chronostratygraficznej. [...]
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2016, 32, 1; 5-24
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zmiany współczynnika filtracji różnowiekowych odpadów wydobywczych w bryle składowiska "Bogdanka" w świetle badań modelowych oraz in situ
Changes of the filtration coefficient of mining exploitation wastes of different ages in the solid of the "Bogdanka" dump in the light of model and in situ investigations
Autorzy:
Gwoździewicz, M.
Bukowska, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/340495.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Główny Instytut Górnictwa
Tematy:
górnictwo węgla kamiennego
odpady wydobywcze
składowanie odpadów
współczynnik filtracji
wietrzenie odpadów
hard coal mining
mining exploitation wastes
waste dump
filtration coefficient
weathering of wastes
Opis:
Składowanie odpadów wydobywczych z górnictwa węgla kamiennego powoduje duże zmiany struktury skał, szczególnie składu ziarnowego i wartości ich parametrów filtracyjnych. Wietrzenie odpadów zwiększa kompakcję zwałowanych skał, zwłaszcza przy dużych wysokościach (miąższości) składowiska odpadów wydobywczych. Taka sytuacja ma miejsce na składowisku "Bogdanka" w Lubelskim Zagłębiu Węglowym. W artykule przedstawiono wyniki badań współczynnika filtracji różnowiekowych odpadów wydobywczych in situ na składowisku. Zaprezentowano także wyniki badań laboratoryjnych, z uwzględnieniem modelu pionowego zagęszczenia odpadów na skutek wietrzenia fizycznego i nacisku pionowego nadkładu. Przeprowadzone badania miały na celu ustalenie rzeczywistych zmian współczynnika filtracji w bryle składowiska nadpoziomowego wraz z wiekiem jego składowania na powierzchni oraz sukcesywnego podnoszenia wysokości składowiska do około 60 m. Ocena wybranych parametrów fizykomechanicznych i filtracyjnych oraz ich zmian dostarcza danych, które mogą być wykorzystane w praktyce, np. przy projektowaniu obiektów inżynieryjnych i hydrotechnicznych.
The storage of exploitation wastes from hard coal mining causes great changes of the rock structure, particularly of the size analysis and values of rock filtration parameters. The weathering of wastes increases the compaction of dumped rocks, especially in the case of great height of the exploitation wastes dump. Such a situation takes place at the "Bogdanka" dump in the Lublin Coal Basin. The article presents the results of investigations of the filtration coefficient of mining exploitation wastes of different ages in situ at the dump. Moreover, the results of laboratory tests have been presented taking into account the model of vertical waste compaction as a result of physical weathering and vertical pressure of the overburden. The performed investigations aimed at the determination of real changes of the filtration coefficient in the solid of the dump along with the age of its storage on the surface and successive increase of the height of the dump up to about 60 m. The assessment of selected physico-mechanical and filtration parameters and their changes provides data, which can be used in practice, for example when designing engineering and hydrotechnical objects.
Źródło:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa; 2012, 1; 47-62
1643-7608
Pojawia się w:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zastosowania nadprzewodników wysokotemperaturowych do ograniczania prądu
Applications of HTc superconductors for current limitation
Autorzy:
Sosnowski, J.
Horyń, R.
Bukowska, E.
Koblischka, M.R.
Xu, Y.
Boreta, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/159126.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Elektrotechniki
Tematy:
nadprzewodnictwo wysokotemperaturowe
ograniczniki prądu
ekran nadprzewodnikowy
Opis:
W pracy przedyskutowano zastosowania nadprzewodników wysokotemperaturowych w ogranicznikach prądowych. Przedstawiono konstrukcję modelu rezystywnego, nadprzewodnikowego ogranicznika prądu zwarcia, przeznaczonego do ograniczania prądu o natężeniu rzędu kilkudziesięciu amperów oraz przygotowania do konstrukcji indukcyjnego ogranicznika. Przedstawiono model matematyczny działania ogranicznika. W rezystywnej konstrukcji wykorzystano taśmy nadprzewodnikowe z nadprzewodnika typu Bi:2223 pracujące w otoczeniu ciekłego azotu, podczas gdy przewiduje się wykonać prototyp indukcyjnego ogranicznika w oparciu o ekrany nadprzewodnikowe również z nadprzewodnika opartego na bizmucie. Przedstawiono rezultaty prac technologicznych nad uzyskaniem tych ekranów i analizę dyfraktograficzną otrzymanych proszków bizmutowych typu Bi:2212, spieczonych z polskich surowców. Jakkolwiek uzyskano jednorodny rentgenograficznie materiał typu Bi:2212, to jednak przejście nadprzewodzące zmierzone metodami magnetycznymi było dość rozmyte. Wymaga to kontynuacji prac nad uzyskaniem materiałów o odpowiednich parametrach nadprzewodnikowych.
Applications of HTc superconductors in the fault current limiters has been discussed. A model of the constructed resistive type superconducting fault current limiter has been presented, which is devoted to current limitation at the level of several dozen of amperes, as well as the preparation for construction of the inductive type superconducting current limiter. The mathematical model of limiters has been discussed. In the resistive model the HTc superconducting Bi:2223 tapes have been used, working in liquid nitrogen environment. It is expected too built a model of inductive fault current limiter in which the active element would be the superconducting shields. Results of the technological work on the design of these superconducting shields, using the commercially available powders are presented. The diffractographic analysis of prepared materials was presented too. Although a homogeneous (from the crystallographic point of view) material of the type Bi:2212 was obtained, the superconducting transition curves were relatively wide. Continuation of the work on the superconducting materials technology process is recessary.
Źródło:
Prace Instytutu Elektrotechniki; 2006, 226; 125-147
0032-6216
Pojawia się w:
Prace Instytutu Elektrotechniki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wytrzymałość na ściskanie wytypowanych węgli Górnośląskiego Zagłębia Węglowego na tle ich budowy petrograficznej
Uniaxial compression strength of chosen coals of Upper Silesia Coal Basin basing on its petrographic structure
Autorzy:
Bukowska, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/340224.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Główny Instytut Górnictwa
Tematy:
petrografia węgla
wytrzymałość węgla
macerał
pertographic composition of coal
strength
maceral
Opis:
Jednym z podstawowych wskaźników wytrzymałościowych skał zwięzłych, w tym węgli, jest wytrzymałość na ściskanie, którą oznacza się w warunkach laboratoryjnych z zastosowaniem maszyny wytrzymałościowej lub w warunkach naturalnego zalegania złoża. Elementarnymi petrograficznymi składnikami węgla są macerały, które określa się badaniami mikroskopowymi. Grupy macerałów różnią się między sobą własnościami, nie tylko fizycznymi, ale również chemicznymi i technologicznymi. Węgle Górnośląskiego Zagłębia Węglowego wykazują dużą zmienność zarówno pod względem petrograficznym, jak i wytrzymałościowym (rys. 2). Zmienność ta wynika z różnej zawartości poszczególnych grup macerałów. Do wyjaśnienia przyczyn tej zmienności nie zawsze wystarcza poznanie zawartości macerałów, niezbędna jest także znajomość mikrolitotypów. Niektóre mikrolitotypy charakteryzują się bowiem większą, a inne mniejszą wytrzymałością na ściskanie. W związku z powyższym charakterystykę petrograficzną wybranych próbek węgli określono z uwzględnieniem ich wytrzymałości na jednoosiowe ściskanie. Próbki węgla pobrano z różnych ogniw litostratygraficznych górnego karbonu GZW (grupa pokładów 200-700) (tabl. 1). Na przygotowanych próbkach węgla wykonano oznaczenie wytrzymałości na jednoosiowe ściskanie oraz oznaczono zawartości grup macerałów i składu mikrolitotypów, karbominerytu i minerytu (tabl.1). Analiza wyników badań wytrzymałości na ściskanie i udziału mikrolitotypów w wytypowanych węglach wykazała tendencję wzrostową wytrzymałości na jednoosiowe ściskanie wraz ze wzrostem udziału w próbkach durytu, klarodurytu i karbominerytów (rys. 3). W sekwencji pokładów od 308 do 713, które były przedmiotem badań, stwierdzono generalnie tendencję zmniejszania się udziału mikrolitotypów, które wykazują większą wytrzymałość na ściskanie niż pozostałe (rys. 4).
One of basic index of rock concise hardiness, including coal, is uniaxial compression strength, which means in laboratory conditions with employment of hardiness machine or in conditions of natural filling fields. The macerates are elementary petrographic component of coal, which are defined by microscopic researches. Groups of macerates differ between them, not only physical, but also chemical and technological. Coal of Upper Silesia Basin exert big variability, equal in petrographic as well as hardiness respect (Fig. 2 ). This variability results from different contents of individual group of macerates. To explanation of reason of this variability it does not always enough knowledge macerates contents, also essential is acquaintance of microlitotypes. So, some of microlitotypes are characterised by bigger, other smaller. By reason of above-mentioned petrographic characteristic of chosen sample of coal definite with taking into consideration uniaxial compression strength × 2. Samples of coal collect from different litostratigraphic links of high GZW carbon (group of board 200-700) (table 1). On prepared samples of coal execute designation of strength compression and it mean contents of macerates group and composition of microlitotypes, carbominerites and minerites (table 1). Analysis of research result of uniaxial compression strength and microlitotypes participation of chosen coal ascertain exerted upward trend of strength along with incrementation of samples participation of durite, clarodurite and carbomin-erites (Fig. 3). In sequence of board from 308 for 713, which was object of research, it ascertain trend of decrease participation generally of microlitotypes, which exert bigger uniaxial compression strength than remaining (Fig. 4).
Źródło:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa; 2004, 4; 65-80
1643-7608
Pojawia się w:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wybrane elementy charakterystyki krajowych odmian Dactylis glomerata L.
Autorzy:
Lyszczarz, R.
Kochanowska-Bukowska, Z.
Dembek, R.
Zimmer-Grajewska, M.
Sikorra, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/800284.pdf
Data publikacji:
1997
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Opis:
Zróżnicowanie pomiędzy najwcześniejszą a najpóźniejszą odmianą w dojrzałości pastwiskowej wynosiło w zależności od roku od 6 do 12 dni, a w dojrzałości kośnej od 8 do 13 dni. Stwierdzono, że niezbędna do osiągnięcia dojrzałości pastwiskowej suma średnich dobowych temperatur od 1 kwietnia u najwcześniejszej odmiany Amera, średnio w całym okresie badań, wynosiła 152°C, a u najpóźniejszej Astera 233°C, natomiast do pełni kłosznia od 464°C u odmiany Amera, do 615°C u Astera. Plonowanie, a także struktura plonu ściśle związane były z ilością i rozkładem opadów. Najlepiej plonującymi były odmiany: Fala (96,3), Bara (95,8), Nera (94,4) i Astera (94,1 dt/ha). Najmniej plenną okazała się Berta (82,3). W strukturze plonu pierwszego pokosu u wszystkich odmian znaczny udział miały pędy generatywne - od 47 do 72%. Więcej było ich na ogół u odmian wcześniejszych. Liście stanowiły od 37 do 55% masy pierwszego pokosu. Zadarnienie powierzchni po sześciu latach użytkowania wynosiło w zależności od odmian od 64 do 79%.
The differences between orchard grass cultivars reaching grazing maturity and cutting maturity most early and lately ranged in particular years from 6 to 12 days and from 8 to 13 days, respectively. The sum of mean daily temperatures from 1st April, necessary for reaching pasture maturity, was 152°C for the earliest Amera cultivar and 233°C for the latest Astera cultivar, while that necessary for full earing - 464°C for Amera and 615°C for Astera. The yield and crop structure were closely related to the amount and distribution of precipitation. Fala, Bara, Nera and Astera yielded best 93.6, 95.8, 94.4 and 94.1 dt/ha, respectively. The Berta cultivar was not so fertile giving only 82.3 dt/ha. Percentage of generative shoots in the first cut crop structure was high for all studied cultivars and ranged within 47-72%. The shoots were more numerous in earlier cultivars. Leaves amounted 37 to 55% of the crop. Sodding of the area after 6 year cultivation ranged within 64-79%, depending on the variety.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 1997, 451
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wybrane elementy charakterystyki gospodarczej traw pastewnych
Autorzy:
Lyszczarz, R
Dembek, R.
Kochanowska-Bukowska, Z.
Sikora, J.
Zimmer-Grajewska, M.
Furgal-Dzierzuk, I.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/796823.pdf
Data publikacji:
1998
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
wartosc gospodarcza
trawy pastewne
trwalosc odmian
rosliny pastewne
plonowanie
wczesnosc
odmiany roslin
produkcja pasz
Opis:
Na glebie mineralnej, kompleksu żytniego dobrego w RZD w Minikowie, w latach 1992 - 1997 prowadzono badania nad trwałością, plonowaniem i wczesnością 70 odmian 14 gatunków traw pastewnych. Najwyższą trwałością charakteryzowały się odmiany kupkówki pospolitej, tymotki łąkowej i kostrzewy trzcinowej, a szczególnie małą kostrzewy łąkowej życicy trwałej. Najwyższe plony uzyskano, przy 4.1etnim użytkowaniu stokłosy uniolowatej, rajgrasu wyniosłego, kupkówki pospolitej i tymotki łąkowej, a różnice w plonowaniu odmian wahały się na poziomie 10 - 20%. Największe różnice we wczesności odmian wykazano u odmian kupkówki pospolitej, kostrzewy trzcinowej i życicy trwałej. Największą wrażliwość na niedobory opadów i wysokie temperatury stwierdzono u późniejszych gatunków, a w obrębie gatunków również u późniejszych odmian.
Investigations of persistence, yield and earliness of 70 cultivars of 14 fodder grass species were carried out in 1992 - 1997 at Minikowo Agricultural Experimental Station on mineral soil of good rye complex. Orchard grass, meadow timothy and cane fescue cultivars showed the highest persistence, while the meadow fescue and perennial ryegrass were far less persistent. After four years the highest yields were noted for brome grass, high ryegrass, orchard grass and meadow timothy. The differences among the cultivar yields ranged within 10 - 20%. The largest differences in earliness were found for orchard grass, cane fescue and perennial ryegrass cultivars. Later species were most vulnerable to insufficient rainfall and high temperatures, what was confirmed also within the species.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 1998, 462; 57-65
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wskaźnikowe metody oceny skłonności do tąpań skał i gorotworów
Indicative methods for assessment of liability of rock and rock mass to rock-bumps
Autorzy:
Bukowska, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/340466.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Główny Instytut Górnictwa
Tematy:
górotwór
tąpania
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
Upper Silesian Coal Basin
rock mass
rockburst
Opis:
W artykule przedstawiono opracowane w ostatnich łatach w GIG wskaźniki skłonności skał i górotworu do tąpań stosowane dotychczas, a także nowo opracowane. Podstawę opracowania nowych wskaźników stanowiły badania z wykorzystaniem sztywnej maszyny wytrzymałościowej, w której uzyskuje się charakterystykę mszczenia skały w pełnym zakresie odkształcenia. Ponadto, opisano wskaźniki na tle metod analitycznych i laboratoryjnych, w których uwzględniono jedynie przedzniszczeniową charakterystykę naprężeniowo-odkształceniową ściskanych próbek skalnych.
Lately elaborated in Central Mining Institute indices of rocks and rock mass to rock-bumps are presented in the paper. The tests with rigid strength machine were the basis for the elaboration of new indices. Such machine enables to obtain the characteristics of rock destruction in the full range of deformation. Furthermore, the indices were described against the background of analytical and laboratory methods, where only the predestructive stress - deformation characteristic of compressed rock samples was taken into consideration.
Źródło:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa; 2005, 2; 95-107
1643-7608
Pojawia się w:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ wielkości frakcji proszku amorficznego Fe60Co10Y8W1B20 na właściwości magnetyczne i mechaniczne kompozytu w osnowie polimerowej
The influence of powder fraction on magnetic and mechanical properties of a resin bonded composite made from amorphous metallic Fe60Co10Y8W1B20 powder
Autorzy:
Pietrusiewicz, P.
Nabiałek, M.
Dośpiał, M.
Bukowska, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/946147.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Inżynierii Materiałów Polimerowych i Barwników
Tematy:
kompozyt z osnową polimerową
kompozyt amorficzny
materiał amorficzny
materiał nanokrystaliczny
materiał magnetyczny
szkło metaliczne
proszek amorficzny
właściwości magnetyczne
właściwości mechaniczne
polymer matrix composite
amorphous composite
amorphous material
nanocrystalline material
magnetic material
metallic glass
amorphous powder
magnetic properties
mechanical properties
Opis:
W pracy badano wpływ wielkości frakcji amorficznego proszku wiązanego polimerem na właściwości magnetycznie miękkie i mechaniczne. Proszek został otrzymany poprzez niskoenergetyczne mielenie amorficznej płytki wytworzonej metodą wtłaczania ciekłego stopu do miedzianej formy. Na podstawie badań dyfrakcji promieni rentgenowskich stwierdzono, że kompozyty miały strukturę amorficzną. Wykorzystując magnetometr wibracyjny zmierzono statyczne pętle histerezy magnetycznej, na podstawie których wyznaczono parametry takie jak: magnetyzacja nasycenia (μoMs.) oraz pole koercji (Hc). Zmierzono mikrotwardość wykorzystując metodę Vickersa. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że wielkość amorficznych cząstek istotnie wpływa na zmianę parametrów magnetycznych jak i mechanicznych badanych kompozytów. Dodatkowo stwierdzono, że osnowa polimerowa izolująca amorficzne cząstki wpłynęła na pogorszenie parametrów magnetycznie miękkich w porównaniu do masywnych płytek.
In the paper investigates the effect of the volume fraction of amorphous powders on the soft magnetic and mechanical properties. The powder was obtained by low-energy milling of amorphous plates produced by the injection of a liquid alloy into a copper mold. On the basis of X-ray diffraction, it was found that the composites had an amorphous structure. Using the vibrating sample magnetometer, the static hysteresis loops were measured, on which basis the basic magnetic parameters such as saturation magnetization (μoMs) and the coercive field (Hc) were determined. Microhardness was measured using the Vickers method. From the examinations, it was found that the size of the amorphous particles significantly influences the change of magnetic and mechanical parameters of the studied composites. Additionally it was found that the polymeric matrix insulating the amorphous particles affected the deterioration of soft magnetic parameters in comparison to the massive plates.
Źródło:
Przetwórstwo Tworzyw; 2014, [R.] 20, nr 1 (157), 1 (157); 76-81
1429-0472
Pojawia się w:
Przetwórstwo Tworzyw
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ temperatury na porowatość i przepuszczalność skał osadowych
The effect of temperature on porosity and permeability of sedimentary rocks
Autorzy:
Sygała, A.
Bukowska, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/164257.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:
wysoka temperatura
porowatość otwarta
przepuszczalność
podziemne zgazowanie węgla
high temperature
open porosity
permeability
underground coal gasification
Opis:
W artykule przedstawiono wyniki badań zmian porowatości otwartej i przepuszczalności karbońskich skał osadowych, poddanych działaniu temperatury 600 i 1000°C, w aspekcie prowadzenia procesu podziemnego zgazowania węgla. Badania laboratoryjne przeprowadzono dla iłowców, które budują stropy bezpośrednie pokładów węgla w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym i dla piaskowców, które również mogą lokalnie występować w stropach bezpośrednich karbonu produktywnego. Iłowce i piaskowce o różnym uziarnieniu, pobrano z obecnie eksploatowanych grup stratygraficznych karbonu produktywnego. Przed przystąpieniem do badań z każdej serii skał wydzielono próbki, na których eksperymenty przeprowadzono w stanie powietrzno-suchym, bez wcześniejszego ogrzewania. W celu dokonania analizy zmian porowatości i przepuszczalności skał, zdecydowano się na zastosowanie wartości znormalizowanej. Na podstawie wyników badań, stwierdzono wzrost omawianych parametrów. Działanie wybranych temperatur na badane próbki skalne spowodowało, generalnie, wzrost ich porowatości otwartej w porównaniu z jej wartością oznaczoną w stanie powietrzno-suchym. Największe wzrosty porowatości zaobserwowano dla skał o stosunkowo małej porowatości otwartej stwierdzonej w stanie powietrzno-suchym. Wzrost wartości współczynnika filtracji po działaniu temperatury 1000°C w przypadku iłowców nie spowodował zmian w charakterze ich przepuszczalności (próbki pozostały nieprzepuszczalne). Wśród piaskowców o różnym uziarnieniu obserwowano wzrost współczynnika filtracji do wartości przyporządkowującej im półprzepuszczalny charakter, bez względu na ich przepuszczalność określoną w warunkach temperatury pokojowej.
This paper presents the results of research into changes in open porosity and permeability of sedimentary Carboniferous rocks subjected to the temperature of 600 and 1000°C, with respect to the process of underground coal gasification. Laboratory tests were conducted for claystones which form the immediate strata overlying coal seams in the Upper Silesian Coal Basin, and sandstones which may also occur locally in the immediate roof strata of productive Carboniferous. Claystones and sandstones of different grain size, were collected from the currently mined stratigraphic groups of productive Carboniferous. Before commencing the tests, samples from each of the rock series were selected to be tested in air-dry state without prior heating. To analyse changes in porosity and permeability of the rocks, it was decided to apply a normalized value. Basing on the test results, an increase in the discussed parameters was observed. Generally, influence of the selected temperature on the tested rock samples resulted in an increase in their open porosity, in comparison with its value measured in the air-dry state. The biggest increase in porosity was observed in rocks of relatively low open porosity in the air-dry state. In claystones an increase in the value of hydraulic conductivity, after heating to 1000°C, did not affect their permeability (the samples remained impermeable). In sandstones of different grain size, hydraulic conductivity rose to the value characteristic for semipermeable materials, independently on their original permeability determined at room temperature.
Źródło:
Przegląd Górniczy; 2015, 71, 12; 116-123
0033-216X
Pojawia się w:
Przegląd Górniczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ czynników naturalnych masywu skalnego na jego wytrzymałość określoną metodami penetrometryczną i laboratoryjną
Impact of natural features of the rockmass on its strength determined by penetrometric and laboratory methods
Autorzy:
Bukowska, M.
Kidybiński, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/340708.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Główny Instytut Górnictwa
Tematy:
wytrzymałość skał
otwór wiertniczy
wilgotność skały
szczelina
wytrzymałość na ściskanie
rock strength
borehole
rock humidity
fissure
compressive strength
Opis:
W latach siedemdziesiątych w Głównym Instytucie Górnictwa opracowano penetrometryczną metodę badania wytrzymałości skał w otworach wiertniczych wykonywanych na ogół w stropie wyrobisk górniczych. Wyniki badań wytrzymałościowych skał tworzących strop wyrobisk, uzyskiwane tą metodą, stanowią podstawę do oceny jego stateczności i doboru optymalnej obudowy podporowej lub kotwiowej. Ze względu na to, że do obliczania stateczności górotworu używa się standardowych wyników badań laboratoryjnych, takich jak: wytrzymałość na jednoosiowe ściskanie (Rc, MPa), wytrzymałość na rozciąganie (Rr, MPa), moduł odkształcenia (Eo, MPa) itp., konieczne było znalezienie korelacji między wynikami tych badań a oporem (krytycznym ciśnieniem) penetracji, będącym wynikiem badań penetrometrycznych. Dokonano tego sposobem przybliżonym, bez szczegółowej analizy wilgotności i szczelinowatości skał i otrzymano współczynnik przeliczeniowy krytycznego ciśnienia penetracji na wytrzymałość na ściskanie wynoszący 1,2 i współczynnik przeliczeniowy krytycznego ciśnienia penetracji na wytrzymałość na rozciąganie równy 0,077. Stosowanie tych współczynników przez wiele lat wykazało, że w szeregu przypadkach zachodzą znaczne odchylenia uzyskanych w ten sposób wyników od wyników badań laboratoryjnych. Wobec powyższego przeprowadzono powtórne próby korelacji, w których uwzględniono zmienność litologiczną skał, ich wilgotność oraz stan spękania. Dla skał płonnych oraz dla węgli pokładów GZW obliczono liczbę a = Rc ps/pm,, wyrażającą stosunek wytrzymałości na ściskanie do maksymalnego ciśnienia penetrometrycznego oraz liczbę b = Rr ps/pm będącą stosunkiem wytrzymałości na rozciąganie do niszczącego ciśnienia penetrometrycznego. Rozrzut wartości liczby a dla wszystkich przebadanych skał wraz z wartościami średnimi przedstawiono na rysunku 1. Wartości liczby a zależą od rodzaju skały i wynoszą 0,7-1,9, średnio dla całej populacji przebadanych próbek skalnych a = 1,3. Zmienność wartości liczby a dla poszczególnych odmian litologicznych z tych rejonów badań, gdzie pomiary ciśnień niszczących nie były obniżone oddziaływaniem różnych czynników naturalnych, w tym spękań i powierzchni osłabienia, przedstawiono na rysunku 2. Mieszczą się one w przedziale wartości 0,72-1,18. Zróżnicowanie wartości liczby b wyrażającej stosunek laboratoryjnej wytrzymałości na rozciąganie do niszczącego ciśnienia penetrometrycznego in situ zilustrowano na rysunku 5. Wartości liczby b zależą od rodzaju skały i zawierają się w przedziale wartości 0,037-0,073. Badania laboratoryjne wytrzymałości skał na ściskanie wykonano na próbach w stanie powietrzno--suchym (ps) oraz, po raz pierwszy w badaniach geomechanicznych, w stanie nasycenia kapilarnego (nk). Spośród badanych typów skał najwyższy współczynnik korelacji pomiędzy wytrzymałością na ściskanie określoną w stanie powietrzno-suchym i w stanie nasycenia kapilarnego wykazały piaskowce (rys. 4). Spadek wytrzymałości na ściskanie w stanie nasycenia kapilarnego w stosunku do wytrzymałości w stanie powietrzno-suchym wyniósł od 20 do 40%. Z uwagi na różnice w wilgotności naturalnej górotworu i próbek laboratoryjnych, zalecono przeprowadzanie badań laboratoryjnych piaskowców w stanie nasycenia kapilarnego nawiązującego do wilgotności naturalnej skał i do nasycenia skał wodą w strefie przyotworowej, do którego dochodzi w strefie oddziaływania płuczki wiertniczej, a badania mułowców, iłowców i węgli w stanie powietrzno-suchym, który w przybliżeniu odpowiada wilgotności naturalnej po odsączeniu z górotworu wody wolnej. Różnice w wytrzymałości próbek laboratoryjnych oraz ciśnień krytycznych iglicy penetrometru otworowego mogą również wynikać z oddziaływania tzw. czynnika skali, czyli różnicy wielkości (objętości) obciążanego w badaniach obszaru skały. Autorzy przeprowadzili obliczenia wpływu defektów strukturalnych na różnice wytrzymałości według teorii Weibulla i Hoeka/Browna, na podstawie których stwierdzili, że wzrost wymiaru próbki z 5 mm (średnica iglicy) do 50 mm (wymiar próbki laboratoryjnej) powoduje spadek wytrzymałości skal średnio od 33,7% (wg Hoeka/Browna) do 57,7% (wg Weibulla) i tylko w nieznacznym stopniu jest uzależniony od rodzaju skały. Wyższe wartości pro w stosunku do Rc tych samych skał mogą być interpretowane jako skutek odmiennego stanu naprężeń w badaniach laboratoryjnych (jednoosiowe ściskanie) oraz próbie penetrometrycznej (wciskanie tłocznika w półprzestrzeń materialną), jakkolwiek przy małej grubości warstwy obciążanej tłoczkiem penetrometru wpływ tego czynnika jest zapewne niewielki. Wpływ spękań i powierzchni osłabienia obserwowany był w przypadku piaskowców i iłowców. Badaniami stwierdzono spadek niszczącego ciśnienia penetrometrycznego w stosunku do wytrzymałości na ściskanie o 23-66%. Mając na uwadze fakt, że w czasie badań wykonywanych penetrometrem otworowym szczegółowe zidentyfikowanie odmiany litologicznej w otworze na określonej głębokości jest często bardzo trudne, można zalecić stosowanie ogólnego współczynnika przeliczeniowego a o wartości 1,0, a współczynnika b o wartości 0,055.
In the 1970s at the Central Mining Institute a penetrometric testing method was worked out, related to rock strength in boreholes, made mostly within roof strata of mine openings. Results of strength tests on rocks obtained when using this method made it possible to assess roof stability and to select optimum standing supports or roof bolting system. Having in mind that for rock mass stability calculations standard laboratory test results are used, such as uniaxial compressive strength (Rc, MPa), tensile strength (Rr, MPa) and deformation modulus (Eo, MPa) it was necessary to find correlation between results of these tests and penetration resistance (ultimate pressure) resulting from penetrometer tests. This was carried out by means of an approximate method, without detailed analysis of rock humidity and fracturing, and coefficient of ultimate pressure conversion to compressive strength, valued 1.2, was obtained (0.077 for tensile strength). The use of these coefficients throughout the years has shown that in some cases deviations of results obtained in this manner from the results of laboratory tests were considerable. New correlation tests were carried out therefore taking account of lithologic variety of rocks, their humidity and fracturing status. For barren rocks and coal from Silesian seams the number a = Rc ps/pm has been calculated, where Rc ps is compressive strength and pm is maximum penetrometric pressure, as well as number b = Rr ps/pm, where Rr ps is tensile strength. The scatter of a for all tested rocks along with the average values were presented in Fig. 1. The value of a depends on type of rock and amounts 0.7-1.9, (1.3 being an awerage). Variation of a for lithologic species from those areas where pressure measurements were not affected by structural factor such as fissures and cleats is presented in Fig. 2 and ranges from 0.72 to 1.18. The scatter of b is shown in Fig. 5 where various rocks differ from 0.037 to 0.073. Laboratory tests of compressive strength were carried out on samples in air-dry state (ps) and in capillary saturation state (nk). Among tested types of rocks sandstones have the highest correlation coefficient between compressive strength determined in air-dry state and capillary saturation (Fig. 4). Drop of compressive strength in capillary saturation state in relation to strength in air-dry state amounted from 20 to 40 per cent. Considering differences between natural humidity of rockmass and laboratory samples it is recommended to carry out laboratory tests on sandstones in capillary saturation state but tests on mudstones, shales, and coal in air-dry state. Differences regarding strength of laboratory samples and ultimate pressures at borehole penetrometer plunger can also result from scale factor, i.e. difference between magnitude (volume) of rock area loaded. Authors performed calculations related to effect of structural defects on strength according to Weibul's and Hoek/Brown's theories. It was found that increasing of sample size from 5 mm (plunger diameter) to 50 mm (laboratory sample size) causes strength drop of 33.7% (Hoek/Brown) to 57.7% (Weibull) of laboratory value and do not depend on rock type. Higher p" in relation to Rc of the same rocks can be interpreted as a result of different stress state in laboratory tests (uniaxial compression) and penetrometric test (piston element penetration) however in case of low thickness of layer loaded effect of this factor is insignificant. The influence of fissures and fractures was observed in case of sandstones and shales, as a drop of penetrometer pressure in relation to laboratory tests by 23-66 per cent. Finally, having in mind that during penetrometer testing lithological layers in borehole are hard to detect it is recommended to use coversion coefficient a of 1.0 but coefficient b of 0.055 value.
Źródło:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa; 2002, 1; 35-46
1643-7608
Pojawia się w:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Właściwości fizyczne węgli GZW w aspekcie wyrzutów gazów i skał
Physical properties of coals in the Upper Silesian Coal Basin in the aspect of coal and methane outbursts
Autorzy:
Bukowska, M.
Gawryś, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/349077.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
węgiel
właściwości fizyczne
wyrzuty węgla i metanu
coal
physical properties
outbursts of coal and methane
Opis:
W artykule przedstawiono wyniki badań właściwości fizycznych, w tym mechanicznych i technologicznych węgli GZW w aspekcie ich wyrzutowości. Węgle reprezentowały warstwy libiąskie, łaziskie, orzeskie i rudzkie. Na podstawie wartości wytrzymałości na ściskanie i zwięzłości, zgodnie z dotychczasową wiedzą empiryczną o zjawiskach gazodynamicznych, węgle zostały podzielone na nieskłonne i skłonne do wyrzutów węgla i metanu. Analiza wartości parametrów fizycznych, w tym mechanicznych wykazała wyraźne zróżnicowanie wartości kilku z nich. Uwzględniając fizykę zjawiska wyrzutu węgla i metanu, autorzy zaproponowali nowy kryterialny parametr wyrzutowości węgli, za jaki uznali współczynnik tarcia. Jego wartość kryterialna pomiędzy węglami skłonnymi do wyrzutów a nieskłonnymi została ustalona empirycznie wstępnie na poziomie 0,65.
In the article there were presented the results of research of physical properties, including mechanical and technical ones, of coals within the USCB in the aspect of their susceptibility to outbursts. Coals were represented by libiąskie, łaziskie, orzeskie and rudzkie beds. They were divided into two groups - susceptible and non-susceptible to outbursts - on the basis of compression strength value and consistency, in accordance with previous knowledge gained empirically with reference to gas-dynamic occurrences. The analysis of physical parameters values, including mechanical ones, showed explicit variety of values of some of them. Taking into account physics of coal and methane outburst phenomenon the authors propose a new parameter of coals susceptibility to outbursts such as friction coefficient. Its limit value between coals susceptible and non-susceptible to outbursts initially was empirically established on the level of 0.65.
Źródło:
Górnictwo i Geoinżynieria; 2010, 34, 2; 121-129
1732-6702
Pojawia się w:
Górnictwo i Geoinżynieria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The surface structural and mechanical properties of the amorphous CO22Y54AL24 ribbon
Autorzy:
Bukowska, A.
Pietrusiewicz, P.
Zdrodowska, K.
Szota, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/102533.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich
Tematy:
amorphous alloy
melt-spinning
ribbons
Opis:
The aim of this study was to manufacture amorphous Co22Y54Al24 alloy in a form of thin ribbons and to investigate their properties. The investigated ribbons were prepared by rapid solidification of molten metal on a rotating copper cylinder (melt-spinning). In order to obtain the material with amorphous structure, the cooling rate of the liquid alloy should vary in a range from 104 to 106 K/s. The microstructure studies were performed using X-ray diffractometery. The mechanical properties were investigated by metallographic studies, micro-hardness and tribological resistance tests moreover the surface roughness profile were analyzed. All studies were performed for two sides of tapes, since the differences in ribbons surface, related with manufacturing process, are clearly visible. The surface from the bottom (drum side) was glossy and from the top side it was shiny.
Źródło:
Advances in Science and Technology. Research Journal; 2013, 7, 19; 1-4
2299-8624
Pojawia się w:
Advances in Science and Technology. Research Journal
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Structural Relaxation and its Influence on High Field Magnetization Processes
Relaksacja strukturalna i jej wpływ na procesy magnesowania w silnych polach magnetycznych
Autorzy:
Pietrusiewicz, P.
Nabiałek, M.
Szota, M.
Dośpiał, M.
Błoch, K
Bukowska, A.
Gruszka, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/350953.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
high magnetic field
metallic glasses
magnetization
structural defects
relaxation
silne pole magnetyczne
szkło metaliczne
magnesowanie
defekty strukturalne
relaksacja
Opis:
In this paper the results of the structural and magnetic investigation of Fe61Co10Y8Zr1B20 alloy after solidification and isothermal annealing was presented. The isothermical annealing was carried out at 700 K for 1 h and 770 K for 3.5 h. For the structural investigation was performed by X-ray diffractometer equipped with a copper lamp. The results of (XRD) measurements showed the material in the state after the solidification and heat treatment is amorphous. Static hysteresis loops and initial magnetization curve was measured using vibrating magnetometer (VSM). The quality and quantity of structural defects in the sample after heat treatment was determined by indirect method using analyze the initial magnetization curve in accordance with the theory of Kronmüllera. These studies have shown that the annealing process has big influence to change significantly quantity of defects in amorphous structure as a result, there are changes of magnetic parameters such as saturation magnetization and field μ0Ms coercivity Hc.
W pracy przedstawiono wyniki badań strukturalnych i magnetycznych stopu Fe61Co10Y8Zr1B20 w stanie po zestaleniu oraz po izotermicznym wygrzewaniu w temperaturze 700 K przez 1h i 770 K przez 3,5 h. Badania struktury wykonano przy użyciu dyfraktometru rentgenowskiego wyposażonego w lampę miedzianą. Wynik pomiarów (XRD) wykazał, że material w stanie po zestaleniu i obróbce termicznej jest amorficzny. Statyczne pętle histerezy i krzywą pierwotnego namagnesowania zmierzono za pomocą magnetometru wibracyjnego (VSM). Analizując krzywą pierwotnego namagnesowania i wykorzystując pośrednią metodę wyznaczania defektów strukturalnych zgodnie z teorią H. Kronmüllera wyznaczono jakość i ilość tych defektów w próbce w stanie po zestaleniu i po izotermicznym wygrzewaniu. Badania te wykazały że proces wygrzewania istotnie wypływa na zmiany zdefektowania struktury amorficznej w wyniku czego zachodzą zmiany parametrów magnetycznych takich jak magnetyzacja nasycenia μ0Ms i pole koercji Hc.
Źródło:
Archives of Metallurgy and Materials; 2014, 59, 2; 659-662
1733-3490
Pojawia się w:
Archives of Metallurgy and Materials
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The in vitro culture supplements and selected aspects of canine oocytes maturation
Autorzy:
Bukowska, D.
Kempisty, B.
Piotrowska, H.
Zawierucha, P.
Brussow, K.P.
Jaskowski, J.M.
Nowicki, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32078.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
in vitro culture
supplement
dog
oocyte
maturation
oestrous cycle
bitch
Opis:
The maturation of oocytes is one of the most important steps determining their developmental competence. Due to the low percentage of oocytes of bitches that reach the MII stage, searching for reagents that may stimulate the growth and maturation of oocytes is still present in this species of mammals. The most important media supplements include gonadotropins (LH, FSH, hCG), growth factors (IGF, TGF, EGF, FGF), progesterone and follicular fluid. It is suggested that the supplement of EGF, and/or follicular cells may have an important influence on the percentage of cells that reach the MII stage. Despite plenty of research based on the improvement of bitch oocytes in vitro culture, the results obtained are still unsatisfactory. Moreover, in the long stages of canine oocytes maturation many molecular and morphological modifications (including changes in mitochondria structure and configuration in the cytoplasm) are involved. In this article, the influence of selected media supplements on the efficiency of bitch oocytes in vitro maturation was described. The molecular and morphological modifications during canine oocytes maturation were also considered in the text.
Źródło:
Polish Journal of Veterinary Sciences; 2012, 15, 1
1505-1773
Pojawia się w:
Polish Journal of Veterinary Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stress-strain characteristics as a source of information on the destruction of rocks under the influence of load
Autorzy:
Bogusz, A.
Bukowska, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/92094.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Główny Instytut Górnictwa
Tematy:
skały
obciążenie
niszczenie skały
rocks
load
rock destruction
Opis:
This paper presents the problems associated with the complete stress-strain characteristics of the destruction of rocks under load, in the full range of their strain. The most important factors influencing the course of a stress-strain curve are discussed, i.e.: the shape and size of samples and the conditions experienced when conducting the experiment in a testing machine. Presented mechanical and energy parameters were obtained in laboratory tests carried out by loading rock samples in a servo controlled testing machine as well as some indices devised on the basis of these parameters. The interpretation of complete stress-strain characteristics allow solve various issues connected with underground mining, especially assessing natural hazards which are common in underground mining for minerals, as well as designing and managing mining works within underground workings.
Źródło:
Journal of Sustainable Mining; 2015, 14, 1; 46-54
2300-1364
2300-3960
Pojawia się w:
Journal of Sustainable Mining
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies