Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "the medieval Church" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-74 z 74
    Tytuł:
    DWUDZIESTOWIECZNA RESTAURACJA ŚREDNIOWIECZNEGO KOŚCIOŁA PW. ŚW. ANDRZEJA W BOŻEWIE
    TWENTIETH-CENTURY RENOVATION OF THE MEDIEVAL CHURCH ST. ANDREW IN BOŻEWO
    Autorzy:
    KOWALSKI, TOMASZ
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/491134.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Towarzystwo Naukowe Płockie
    Tematy:
    Towarzystwo opieki nad zabytkami przeszłości
    konserwacja i restauracja zabytków
    Bożewo (powiat sierpecki)
    gotycka architektura sakralna
    ks. Michał Kaczorowski
    Opis:
    Artykuł poświęcony jest historii budowlanej kościoła pw. św. Andrzeja Apostoła w Bożewie na Mazowszu, analizie jego architektury oraz prezentacji prac konserwatorskich przeprowadzonych w ramach regotycyzacji świątyni w latach 1910–1911 według wskazań delegatów Towarzystwa opieki nad zabytkami przeszłości – Juliana Lisickiego i Jarosława Wojciechowskiego.
    This article presents the building history of the church dedicated to Saint Andrew the Apostle in Bożewo (Mazovia), an analysis of its architecture and the presentation of conservation work, which were made as a regotization of the church in 1910–11, according to the guidelines of the delegates of Society for the Protection of Historic Monuments (Towarzystwo opieki nad zabytkami przeszłości) – Julian Lisicki i Jarosław Wojciechowski.
    Źródło:
    Notatki Płockie. Kwartalnik Towarzystwa Naukowego Płockiego; 2019, 1(258); 3-13
    0029-389X
    Pojawia się w:
    Notatki Płockie. Kwartalnik Towarzystwa Naukowego Płockiego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nazwy własne osobowe w kontekście dokumentów średniowiecznej kancelarii kościelnej
    Personal Names in the Context of the Documents of the Medieval Church Office
    Autorzy:
    Kutyła-Joć, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1944749.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    antroponimia
    dokument średniowieczny
    dyplomatyka
    formularz dokumentu
    intytulacja
    inskrypcja
    narracja
    datacja
    testacja
    poświadczenie notarialne
    anthroponymy
    medieval document
    diplomacy
    form document
    intitulation
    inscription
    narration
    dating
    testing
    notary certification
    Opis:
    This paper analyses sixteenth-century Polish anthroponymia as preserved in the documents of Jarosław Bogoria Skotnicki, the archbishop of Gniezno. The onomastic material has been depicted in the context of the structure (form) of diplomas. They show Polish anthroponymy against the backdrop of medieval events they describe, a fact that constitutes the onomastic interpretation of official texts under study. The sources used here have shown the spontaneous changes in the manner of naming people, starting from one-word nomination, inherited from the pre-Slavonic epoch, through a more extensive system of identification by means of non-nominal onomastic elements derived from appelate, anthroponymic, and toponymic forms that are not surnames. The question of the way to identify person in the Middle Ages and its reflection in office documents may determine the direction for further studies on Polish anthroponymy.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2009, 57, 6; 55-103
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Średniowieczny kościół w Karlinie – historia przekształceń budowlanych w świetle badań architektonicznych
    The medieval church in Karlino – the history of building transformations in the light of architectural research
    Autorzy:
    Zalewski, Krystian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2107153.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Narodowy Instytut Dziedzictwa
    Tematy:
    Karlino
    średniowiecze
    architektura
    kościół
    badania architektoniczne
    konserwacja
    Middle Ages
    architecture
    church
    conservation
    architectural research
    Opis:
    W artykule przedstawione zostały wnioski z badań architektonicznych wykonanych przez autora w okresie od października 2016 roku do września 2017 roku. Przeprowadzone badania architektoniczne w karlińskiej świątyni polegały na analizie materiału użytego do jej budowy i nie obejmowały konstrukcji drewnianych (więźby dachowej w prezbiterium, korpusie nawowym, wieży oraz dzwonnicy). Do opracowania badań wykonano analizę architektoniczną murów kościoła. W ramach przyjętych kryteriów zbadano ich styki, które przedstawiono graficznie w postaci węzłów badawczych w celu ustalenia wzajemnej chronologii oraz zaznaczono na dokumentacji fotograficznej. Mury zostały również porównane pod kątem wątków konstrukcyjnych, kolorystyki cegieł, rodzaju zaprawy, wielkości cegieł i sposobu opracowania spoiny. W połączeniu z kwerendą archiwalną badania te pozwoliły na rozpoznanie przekształceń budowlanych, rozwarstwienie chronologiczne i próbę rekonstrukcji poszczególnych faz budowlanych, a także na szczegółowe określenie średniowiecznej techniki budowlanej. Omówienie tych właśnie aspektów jest głównym celem niniejszego artykułu.
    The article presents the conclusions from the architectural research carried out by the author in the period from October 2016 to September 2017. The architectural research carried out in the Karlino church consisted of an analysis of the material used for its construction and did not include wooden structures (roof trusses in the chancel, nave body, tower and belfry). An architectural analysis of the church walls was carried out for the study. As part of the criteria adopted, their joints were examined, which were graphically presented in the form of research nodes in order to establish a mutual chronology, and marked on the photographic documentation. The walls were also compared in terms of the construction bonds, colour of bricks, type of mortar, size of bricks and the way of joint preparation. Together with the archival study, the research allowed for the recognition of building transformations, chronological stratification and the attempt at reconstruction concerning individual construction phases, as well as the detailed definition of the medieval building technique. The discussion of these aspects is the main purpose of this article.
    Źródło:
    Ochrona Zabytków; 2020, 2; 9-36
    0029-8247
    Pojawia się w:
    Ochrona Zabytków
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Klasztor kraśnicki od fundacji w 1468 roku do reformy w 1618 roku
    The Kraśnik monastery from its foundation in 1468 to its reform in 1618
    Autorzy:
    Łatak, Kazimierz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1019096.pdf
    Data publikacji:
    2017-12-20
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    kanonicy regularni
    zakon
    Kraśnik
    dzieje klasztoru
    średniowieczny Kościół
    the Canons Regular
    a monastery
    the history of the monastery
    the medieval Church
    Opis:
    The Kraśnik monastery of the Canons Regular in the years 1468-1618 was one of the most important centres of religious and cultural life in the Lublin region. Although there were hardly ever more than twelve monks in the monastery, it was the interior character of the monastery and its exterior activity that increased its importance and role in civilization. The monks conducted their mission through prayer, broadly understood pastoral work, science and education, the promotion of culture and art, almsgiving and various economic initiatives. In pursuit of holiness and apostolate, they encountered both glories and successes, which are reflected in buildings, works of art, books, forms of piety, and monks who rendered great service to the Church and Poland. There were also failures, which in many cases were conditioned by external events such as natural disasters, wars and other circumstances. For the people living nearby, the monastery was always a reference point, contributing to the spiritual, intellectual and material culture of the town and its surroundings, which today is a part of not only Polish and ecclesial but also European Christian civilization. The author presented an outline of the history of the monastery of the Canons Regular in Kraśnik in the first period of its existence, that is from its beginning to 1618. He addressed the following issues: the staffing of the monastery, the organization of monastic life, their pastoral commitment, their contribution to the culture of the region and the finances of the monastery.
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2017, 108; 153-192
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Visitatio Sepulchri” w XV-wiecznej katedrze wawelskiej na podstawie AKKK 47
    Autorzy:
    Przybysz, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/668999.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    Cathedral of Wawel
    Holy Week
    Lamentatione Iheremiae Prophete
    liturgy
    manuscript
    Middle Ages
    notation
    tenebrae
    the drama of the medieval Church
    transcription
    Visitatio Sepulcri
    Opis:
    “Music in the Cathedral of Wawel in the Middle Ages” is a series of publications showing a rich heritage of music and liturgy stored in the Wawel archive. Transcriptions of old melodies, often written down in letters and notations difficult to decipher, are about re-writhing those melodies into square notation (so called Vatican Notation) and by doing so, to encourage a wider group of performers to base on it.We give you transcriptions of Lamentatione Iheremiae Prophete, being part of Matutinum tenebrarum and a liturgical drama Visitaio sepulcri, playing out on a Easter morning at the empty grave. Each of the presented transcriptions has been preceded with a description of the manuscript and notations used in it, presentation of the problems occurred during transcription, pointing out the liturgical provenance (specific service of the Holy Week) and Polish translations of the texts.
    „Muzyka w katedrze na Wawelu w epoce średniowiecza” to cykl publikacji mających na celu ukazanie bogatego dziedzictwa liturgiczno-muzycznego, które przechowywane jest w wawelskim archiwum. Transkrypcje dawnych melodii, które są często zapisane notacją i tekstem mało czytelnym, mają na celu przepisanie tych melodii do notacji kwadratowej (tak zwanej watykańskiej) i w ten sposób zachęcić szersze grono wykonawców do sięgnięcia po ten repertuar. Oddajemy Państwu do rąk transkrypcje Lamentatione Iheremiae Prophete (Lamentacje Jeremiasza), będące częścią Matutinum tenebrarum (Ciemnych jutrzni) oraz dramat liturgiczny Visitaio sepulcri (Nawiedzenie grobu), rozgrywający się w trakcie poranka wielkanocnego przy pustym grobie. Każda z przedstawionych transkrypcji poprzedzona została opisem manuskryptu i zastosowanej w nim notacji, przedstawieniem problemów związanych z transkrypcją, wskazaniem proweniencji liturgicznej (konkretne nabożeństwo Wielkiego Tygodnia) oraz polskim tłumaczeniem tekstów.
    Źródło:
    Pro Musica Sacra; 2016, 14
    2083-4039
    Pojawia się w:
    Pro Musica Sacra
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The medieval church of St. Nicholas in Szczecin – based on research carried out in the years 1999-2007
    Średniowieczny kościół Św. Mikołaja w Szczecinie – w świetle badań przeprowadzonych w latach 1999-2007
    Autorzy:
    Płotkowiak, Maciej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/370482.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
    Tematy:
    St.Nicholas in Szczecin architectural form
    medieval architecture of Szczecin
    forma architektoniczna kościoła Św .Mikołaja w Szczecinie
    średnio-wieczna architektura Szczecina
    Opis:
    The oldest St.Nicholas church was erected in the area of Szczecin suburbium during XIIIc., likely as a simple wooden chapely. Perhaps before the end of the century the wooden chapel was replaced with a brick building. A fire ended the temples existence in 1811 and the ruins of the church were finally demolished between 1814-1816. A large square called the New Market Square was created at the churches location. In 2017 the author conducted architectural research of this area. The results of the research contributed to the recognition of the church's architectural form that had not previously been known.
    Najstarszy kościół Św. Mikołaja wzniesiono na terenie szczecińskiego podgrodzia w XIIIw., zapewne jako skromną kaplicę w konstrukcji drewnianej. Być może jeszcze przed końcem tego stulecia kaplicę zastąpiono za pomocą budowli murowanej z cegły. Kres istnienia świątyni przyniósł pożar w 1811 r. , po którym ruinę kościoła ostatecznie rozebrano w latach 1814-1816. Na miejscu lokalizacji kościoła powstał rozległy plac zwany Rynkiem Nowym. W jego obrębie w 2017 r. autor prowadził badania architektoniczne stanowiące przyczynek do rozpoznania dotychczas bliżej nieznanej formy architektonicznej kościoła.
    Źródło:
    Przestrzeń i Forma; 2019, 39; 259-278
    1895-3247
    2391-7725
    Pojawia się w:
    Przestrzeń i Forma
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    From the Medieval Church to the English Reformation: John Wycliffe and King Henry VIII’s Dissolution of the Monasteries, 1536–1539
    Od średniowiecznej krytyki kościoła do angielskiej reformacji. John Wycliffe a likwidacja klasztorów przez Henryka VIII w latach 1536–1539
    Autorzy:
    Chylińska, Bożenna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/571966.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Neofilologii
    Tematy:
    English Reformation
    John Wycliffe
    Church of England
    King Henry VIII
    Dissolution of the Monasteries
    Opis:
    Reformacja angielska poszła własną drogą; nie stosując się ściśle do zasad luteranizmu czy kalwinizmu zachowała wiele cech średniowiecznej tradycji katolickiej. Jednak jeszcze w średniowieczu pojawił się w Anglii charyzmatyczny kaznodzieja i uczony, John Wycliffe, stanowiąc poważne zagrożenie dla jedności kościoła. Można przyjąć, że jego ostra krytyka wad duchowieństwa, zwłaszcza upodobania do bogactwa, zradykalizowała na następne wieki angielski antyklerykalizm, co musiało wpłynąć na reformację Henryka VIII, która była jego osobistą, bardziej polityczną niż liturgiczną, rewolucją. W ten sposób, choć doktryna oraz wiara w Kościele w Anglii uległy jedynie niewielkim transformacjom, likwidacja klasztorów w latach 1536–1539, która przyniosła monarchii Tudorów ogromny majątek, stała się najbardziej rewolucyjną przemianą angielskiej reformacji.
    The English Reformation did not closely follow the Lutheran or Calvinist doctrines, retaining much of the medieval Catholic tradition. However, still in the Middle Ages, a scholastic, charismatic preacher, John Wycliffe, posed a serious challenge to the unity of the Church in England. It can be claimed that his fierce criticism of the ecclesiastical vices, particularly the clergy’s excessive wealth, strongly radicalized anticlericalism in England in the coming ages. Therefore, inevitably, Wycliffe’s preaching must have influenced King Henry VIII’s own Reformation which was essentially a political, and to a much lesser degree liturgical, revolution. Accordingly, although the religious doctrine and worship changed very little in England, the dissolution of the monasteries in 1536–1539, which brought the Tudor dynasty enormous wealth, became the most important upheaval of the English Reformation.
    Źródło:
    Acta Philologica; 2015, 47; 5-13
    0065-1524
    Pojawia się w:
    Acta Philologica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    ŚREDNIOWIECZNY KOŚCIÓŁ PARAFIALNY W SZADKU I JEGO RENESANSOWA KAPLICA
    THE MEDIEVAL PARISH CHURCH IN SZADEK AND ITS RENAISSANCE CHAPEL
    Autorzy:
    Cechosz, Stanisław
    Holcer, Łukasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/510372.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    church presbytery
    Renaissance chapel
    attic
    Szadek
    Opis:
    The medieval parish church in Szadek, dedicated to the Holy Virgin Mary and St James the Apostle, is the town’s oldest historical monument and its most valuable relic of the past splendour. Restoration of its elevations has been in progress for several years. Renovation work has been completed on the walls of the presbytery and the northern elevation of the church with its annexes, i.e. sacristy, treasury and chapel under the invocation of Our Lady of the Rosary. The conservation and research work resulted in restoring the long-forgotten splendour of the church and in a number of important discoveries. It was found that in the first half of the 14th century a two-bay presbytery was built as well as a sacristy and an adjoining room intended for a treasury. In the next stage of construction work a threeaisle pseudo-basilica church was built, to be given a new form a hundred years later. The most spectacular discovery was identification of the original architectural design of the Renaissance chapel from the mid-16th century, dedicated to Our Lady of the Rosary.
    Źródło:
    Biuletyn Szadkowski; 2015, 15; 35-68
    1643-0700
    Pojawia się w:
    Biuletyn Szadkowski
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Characteristic Features of the Church in Early Medieval Ireland
    Charakterystyczne rysy Kościoła irlandzkiego wczesnego średniowiecza
    Autorzy:
    Chłopowiec, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/695026.pdf
    Data publikacji:
    2019-05-29
    Wydawca:
    Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu
    Opis:
    Wczesnośredniowieczny Kościół irlandzki miał swoją specyfikę, mocno uwarunkowaną geograficzną izolacją, która sprzyjała rozwojowi koncepcji i praktyk lokalnych. Znalazło to swój wyraz na różnych polach aktywności religijnej. Ukształtowała się tam odmienna od kontynentalnej duchowość oraz organizacja życia kościelnego. Ta ostatnia stanowiła konsekwencję dominacji klasztorów mniszych i przez nie rekomendowanych rozwiązań. W związku z tym nastąpiła marginalizacja znaczenia i władzy biskupów. Powstawały autonomiczne, zależne od wspólnot mniszych centra decyzyjne, podatne tym samym na deformacje.
    Źródło:
    Wrocławski Przegląd Teologiczny; 2018, 26, 2
    2544-6460
    Pojawia się w:
    Wrocławski Przegląd Teologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zakaz używania łuku i kuszy w średniowiecznej myśli Kościoła katolickiego o wojnie
    Prohibition of the Use of a Bow and Crossbow in the Medieval Thought of the Catholic Church about the War
    Autorzy:
    Marek, Daniel
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/46184615.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    łuk
    kusza
    wojna sprawiedliwa
    wojna
    Sobór Laterański II
    bow
    crossbow
    just war
    war
    Second Lateran Council
    Opis:
    Broń miotająca towarzyszy człowiekowi od najdawniejszych czasów. Łuk i kusza używane były przez niemal wszystkie cywilizacje na każdym kontynencie. Duża skuteczność tej broni widoczna jest w nadawaniu jej bez mała właściwości nadprzyrodzonych, które odnaleźć można chociażby w Biblii. Początkowo Kościół nie odnosił się bezpośrednio do działań łuczników i kuszników, a jedynie rozważał zagadnienie wojny w ogóle. Dopiero pod koniec wieku XI rozpoczęło się kościelne ograniczanie zasad dotyczących posługiwania się kuszą. Podczas Soboru Laterańskiego II w 1139 r. kanonem 29. zabroniono pod karą klątwy w walce między chrześcijanami używania zarówno łuku, jak i kuszy. Śledząc jednak rozwój broni miotającej, wydaje się, że na średniowieczną wojskowość nie miało to większego wpływ. Pojawia się więc pytanie o sens wprowadzenia zakazu drogą zwołania soboru powszechnego i następnie umieszczenia go w powszechnym prawodawstwie kościelnym. Dla zrozumienia wydania sankcji trzeba spojrzeć na decyzję soboru przez pryzmat średniowiecznej myśli kanonistów i prawników. Kanon 29. komentowany był w kontekście innego ważnego zagadnienia, jakim była wojna sprawiedliwa. Otóż według teologów i prawników zakaz używania łuków i kusz nie dotyczył sytuacji prowadzenia wojny sprawiedliwej, ta zaś była konceptem przejętym z myśli rzymskiej i rozbudowanym przez wieki dzięki chrześcijańskim intelektualistom. Najważniejszym powodem zakazu będzie więc dążenie do ograniczenia samej wojny. Kościół od początku swego istnienia rozważał zasadność prowadzenia wojny. Dopóki Cesarstwo Rzymskie było zarządzane przez pogańskich władców, wojna jawiła się w myśli chrześcijańskiej jako coś niepotrzebnego, a nawet zakazanego. Wraz z pojawieniem się Konstantyna Wielkiego i chrystianizacją Imperium Romanum zmieniło się chrześcijańskie podejście do wojny. Upadek cesarstwa na Zachodzie i napływ ludów germańskich spowodował ponowną zmianę podejścia do zawodu żołnierza. Brak silnej władzy centralnej wymusił na hierarchii kościelnej poszukiwanie nowego sojusznika w zapewnianiu pokoju na świecie. Inicjatywy pokojowe skierowane przeciw rycerzom i możnym pałającymi się grabieżą i rozbojem miały zmniejszyć skalę przemocy w Europie wczesnego średniowiecza. Instytucje pokoju i rozejmu Bożego wraz z zawiązywanymi ligami pokoju paradoksalnie siłą zaczęły walczyć o zaprowadzenie spokoju i ochronę najbardziej narażonych na nieograniczoną wojnę: chłopów, duchownych i kupców. Wypowiedziano wojnę wojnie. Jednakże chrystianizacja rycerstwa doprowadziła do militaryzacji samego Kościoła. Początkowo zakazany zawód żołnierza z czasem umożliwiał dostąpienie zbawienia bez zmiany drogi życiowej. W tym kontekście przestał mieć znaczenie rodzaj broni i sposób wojowania, jeśli tylko walka spełniała warunki wojny sprawiedliwej.
    Ranged weapons have been accompanying people since ancient times. The bow and cross-bow have been used by almost all civilizations on every continent. The high efficiency of this projectile weapon is visible in giving it almost supernatural properties, which can be found, for example, in the Bible. Initially, the Church did not refer directly to the actions of archers and crossbowmen, but was rather mostly concerned with the issue of war in general. It was not until the end of the 11th century that Church restrictions on the use of the crossbow began. During the Second Lateran Council in 1139, canon 29 prohibited the use of both a bow and a crossbow in combat between Christians. However, following the development of throwable weapons, it seems that this did not have a major impact on the medieval military. The question then arises as to the sense of introducing a prohibition by calling an ecumenical council and then placing it in the universal ecclesiastical legislation. In order to understand the issue of sanctions, one has to look at the council’s decision through the prism of the medieval thought of canonists and lawyers. Canon 29 was commented on in the context of another important issue, which was “just war”. According to theologians and lawyers, the ban on the use of bows and crossbows did not apply to “just war”, which was a concept adopted from Roman thought and developed over the centuries by Christian intellectuals. The most important reason for the ban is therefore to limit the war itself. From the beginning of its existence, the Church was concerned with the justification for waging war. As long as the Roman Empire was ruled by pagan rulers, war appeared in Chris-tian thought as something unnecessary, even forbidden. With the advent of Constantine the Great and the Christianization of the Roman Empire, the Christian approach to war changed. The fall of the Empire in the West and the influx of Germanic peoples caused a new approach to the soldier profession to appear. The lack of a strong central authority forced the Church hierarchy to search for a new ally in ensuring peace in the world. Peace initiatives against knights and mighty looting and robbery were to reduce the scale of violence in early medieval Europe. Peace and with time God’s truce, together with the leagues of peace, forcibly began to bring peace and protect the peasants, clergy and merchants, who were most exposed to unlimited war. War was declared. However, the Christianization of the knighthood led to the militarization of the Church itself. Initially, the forbidden profession of a soldier made it possible to obtain salvation without changing the way of life. In this context, the type of weapon and the way of warfare ceased to matter, as long as the fight met the conditions of the “just war”.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2023, 113; 27-46
    0208-6050
    2450-6990
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sposoby rozwiązywania małżeńskich kwestii „nieregularnych” w Kościele starożytnym i wczesnośredniowiecznym
    Ways of Solving Marital “Irregular” Issues in the Ancient and Early Medieval Church
    Autorzy:
    Muszala, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1047183.pdf
    Data publikacji:
    2018-09-18
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    The canons of the ancient Church
    Penitential records
    marriage
    prostitution
    Kanony starożytnego Kościoła
    Księgi pokutne
    małżeństwo
    nierząd
    Opis:
    Celem niniejszego artykułu jest prezentacja podejścia teologów starożytnych do zagadnienia możliwości dopuszczenia do Komunii Świętej niektórych osób żyjących w ponownym związku. Rozstrzygnięcia tej kwestii omówiono na podstawie Kanonów starożytnego Kościoła oraz nieco późniejszych Ksiąg pokutnych. Pominięto te teksty, które przez swoją niejednoznaczność budzą wątpliwości, czy chodzi o powtórne małżeństwo czy też o przypadek separacji. Analiza wspomnianego materiału prowadzi do wniosku, że norma nierozerwalności małżeństwa, rygorystycznie przestrzegana przez starożytnych chrześcijan, w średniowieczu uległa pewnej erozji. Penitencjały Kościoła zachodniego próbowały rozwiązać te kwestie poprzez nakładanie surowych pokut wobec osób dopuszczających się takich czynów, a od XI wieku w skandalicznych przypadkach aplikowano także ekskomuniki dożywotnie. Widoczna jest też powolna ewolucja sposobu oceniania kwestii rozpadu małżeństwa od podejścia soteriologiczno-eschatologicznego do podejścia prawnego. Niektóre rozstrzygnięcia penitencjałów powtarzają się, co świadczy o tym, że tradycja danej wspólnoty lokalnej z biegiem czasu upowszechniała się także w innych obszarach.
    The aim of this article is to present the approach of ancient theologians to the issue of the possibility of allowing certain people who remarry to receive Holy Communion. The conclusions on this matter were discussed on the basis of The canons of the ancient Church and some later Penitential Records. We have omitted texts which, through their ambiguity, raise doubts as to whether it is a remarriage or a case of separation. The analysis of this material leads to the conclusion that the norm of the indissolubility of marriage, rigorously observed by ancient Christians, in the Middle Ages has undergone some erosion. The penitentiaries of the Western Church tried to solve these issues by imposing severe penances against those who committed such acts, and from the eleventh century, lifelong excommunications were also applied in scandalous cases. The slow evolution of the way of evaluationg the issue of the dissolution of marriage from the soteriological-eschatological approach to the legal approach is also evident. Some resolutions of penitentiaries are repeated, which indicates that the tradition of a given local community over time has also spread in other areas.
    Źródło:
    Teologia i moralność; 2018, 13, 1(23); 141-151
    1898-2964
    2450-4602
    Pojawia się w:
    Teologia i moralność
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Średniowieczna architektura kościoła parafialnego w Głubczycach od II połowy XIII do początków XVI wieku
    The medieval architecture of the parish church in Głubczyce from the second half of the 13th century to the beginning of the 16th century
    Autorzy:
    Legendziewicz, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1195676.pdf
    Data publikacji:
    2021-01-20
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    Architektura
    Śląsk
    kościół
    średniowiecze
    joannici
    architecture
    Silesia
    church
    the Middle Ages
    Hospitallers
    Opis:
    W artykule przedstawiono wyniki badań kościoła parafialnego p.w Narodzenia NMP w Głubczycach. We wstępie przedstawiono analizę źródeł pisanych i ikonograficznych oraz omówiono aktualną literaturę. Na podstawie badań architektonicznych i analizy porównawczej uznano, że pierwszy kościół został prawdopodobnie zbudowany w trzeciej ćwierci XIII wieku i złożony był z prostokątnego dwuprzęsłowego prezbiterium, zakrystii i trójnawowego korpusu bazylikowego z niedokończonym masywem wieżowym. Patronat nad świątynią przekazano Zakonowi Rycerskiego Szpitala Św. Jana w Jerozolimie w 1279 roku.  Prawdopodobnie w pierwszej połowie XIV wieku powiększono prezbiterium, a korpus przekształcono nadając mu układ halowy z portalami zachodnimi i południowymi. Po opuszczeniu świątyni przez joannitów w 1526 roku w 1579 r. wzniesiono wieżę południową, zwieńczoną renesansowym hełmem.
    The article presents the results of research on the parish church of Nativity of the Blessed  Virgin Mary in Głubczyce. In the introduction presents a analysis of written and iconographic sources and discusses the current literature on the subject. Based on architectural research and comparative analysis, it was considered that the first church was probably built in the third quarter of the 13th century and consisted of a rectangular two-span presbytery, sacristy and a three-nave basilica body with an unfinished tower massif. It was passed to the patronage ofThe Knights Order of the Hospital of St John of Jerusalem in the 1279. Probably in the first half of the 14th century, the presbytery was enlarged and the body was transformed into a hall layout with western and southern portals. After leaving the temple by the Knights of St. John in 1526, in 1579 the south tower was raised, crowning it with a Renaissance helmet.
    Źródło:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2020, 27, 2; 46-59
    1232-1575
    Pojawia się w:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Średniowieczna architektura kościoła św. Jana Chrzciciela w Skalbmierzu
    Medieval Architecture of the Church of St John the Baptist in Skalbmierz
    Autorzy:
    Sowała, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/16003969.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    architektura średniowieczna
    architektura małopolska
    Skalbmierz
    Jakub z Sienna
    Medieval architecture
    architecture of Lesser Poland
    Jakub of Sienno
    Opis:
    Kolegiata św. Jana Chrzciciela w Skalbmierzu była jedną z najstarszych i najważniejszych kapituł w diecezji krakowskiej. W artykule przeanalizowano relikty XII-wiecznego kościoła i postawiono tezę o innym, niż dotychczas przyjmowane, kształcie wschodniej partii świątyni. Następnie, w oparciu o badania architektury i przekazów źródłowych postawiono tezę o wykonaniu przebudowy pomiędzy 1443 a 1460 r. Wskazano, że proporcje budowli i detal architektoniczny wykazują pokrewieństwo z analogicznymi elementami kościoła Bożego Ciała w Krakowie, a kompozycja górnych partii elewacji wewnętrznych świadczy o znajomości śląskiej tradycji budowlanej. Złożony przekaz ideowy architektury kolegiaty, w którym wykorzystano zarówno relikty starszej budowli, jak i najmodniejszy wówczas modus stylowy sugerują przemyślany plan odbudowy i zaangażowanie w nią ówczesnego skalbmierskiego prepozyta Jakuba z Sienna.
    The Collegiate Church of St John the Baptist in Skalbmierz is one of the oldest and most important Chapters in the Cracow Diocese. In the paper, relics of the 12th-century church are analysed, and the thesis claiming that the shape of the eastern fragment of the church was different from the one assumed to-date has been put forth. Furthermore, resorting to the investigation of the architecture and source records, the thesis claiming that in 1443-1460 the church’s remodelling was conducted has been formulated. The fact that the building’s proportions and the architectural details show analogies with the respective elements of the Cracow Church of Corpus Christi has been pointed to; moreover, the composition of the upper parts of internal elevations testifying to the knowledge of the Silesian construction tradition has been emphasized. The complex ideological message of the architecture of the Collegiate Church in which both relics of the older building and the style mode most in vogue at the time are combined suggest a carefully thought out plan for the remodelling of the Collegiate Church of St John the Baptist and the fact that the Skalbmierz Provost Jakub of Sienno was involved in the project.
    Źródło:
    Biuletyn Historii Sztuki; 2020, 82, 4; 495-526
    0006-3967
    2719-4612
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kilka uwag o kolorystyce bazyliki norbertanek w strzelnie w XIII-XIV wieku
    A few remarks about the colours of the norbertine basilica in strzelno in the 13th -14th c.
    Autorzy:
    Sulkowska-Tuszyńska, Krystyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1887343.pdf
    Data publikacji:
    2021-11-08
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Strzelno
    colours in the medieval Holy Trinity church in Strzelno
    status of research
    reconstruction of the colours inside the Norbertine nuns convent in the 13th and 15th-16th centuries
    examples of polychrome sacral architecture in Poland
    symbolism of colours
    Opis:
    The article sums up the reflections on the relics of medieval plaster and layers of paint on the walls, columns and pillars of the Norbertine nuns convent in Strzelno completed around the 2nd-3rd quarter of the 13th century. The relics of the polychromies observed by numerous enthusiasts of the Romanesque Strzelno and discovered during archaeological excavations were topped with the results of conservation-restoration works which uncovered the first figural polychromies in the chancel’s apse. Following verification of the dating of the colours of the church’s interior, an indication was made that in the 13th century, the colour red prevailed; in the 15th-16th centuries, the figural scenes of the apse sported many colours while the remaining part of the sacrum was brightened up with three-colour, geometric patterns. To complete the range of colours, floor tiles were added. Examples have been provided of specialist painting analyses. The entire arrangement has been compared with selected colourful medieval structures. References have been made to the symbolism of the colours used in the Middle Ages and thecontemporary, erroneous perception of Romanesque architecture as rustic, devoid of plaster and colours.
    Źródło:
    Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim; 2021, 62; 347-374
    0080-9993
    Pojawia się w:
    Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zakon krzyżacki a patronat nad beneficjami kościelnymi w średniowiecznym Toruniu
    The Teutonic Order and the patronage over the church benefices in medieval Toruń
    Der Deutsche Orden und das Patronat über die kirchli-chen Benefizien im mittelalterlichen Thorn
    Autorzy:
    Sumowski, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/529382.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Towarzystwo Miłośników Torunia
    Tematy:
    Zakon Krzyżacki
    Toruń
    średniowiecze
    The Teutonic Order
    medieval
    Der Deutsche Orden
    Thorn
    Mittelalterliche
    Źródło:
    Rocznik Toruński; 2014, 41; 155-167
    0557-2177
    Pojawia się w:
    Rocznik Toruński
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Średniowieczna architektura kościoła pw. św. Jadwigi Śląskiej w Zielonej Górze i jej przemiany od XIV do XX w.
    Medieval architecture of the Church of St. Hedwig of Silesia in Zielona Góra and transformations to the church between the 14th and 20th centuries
    Autorzy:
    Legendziewicz, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/293585.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
    Tematy:
    Śląsk
    architektura
    średniowiecze
    kościół
    Zielona Góra
    Silesia
    architecture
    Middle Ages
    church
    Opis:
    W artykule przedstawiono historię powstania oraz przekształceń kościoła pw. św. Jadwigi Śląskiej w Zielonej Górze od 2. połowy XIV do początku XX w. We wstępie zawarto informacje źródłowe i kronikarskie oraz pochodzące ze skromnej literatury przedmiotu. Bazując na przeprowadzonych badaniach architektonicznych i analizie detalu, wydzielono najważniejsze fazy przekształceń kościoła. Początki istniejącej budowli osadzono w latach 70. XIV w., gdy powstało dwuprzęsłowe prezbiterium. Przypuszczalnie na początku XV w. zbudowano halowy, trójnawowy, czteroprzęsłowy korpus nawowy. Świątynia została zapewne uszkodzona w pożarze w 1419 r. Po odbudowie, prawdopodobnie w 2. połowie XV w. po stronie południowej wzniesiono kaplicę Ogrójcową z emporą, kruchtę, a na przełomie XV i XVI w. – kaplicę Chrzcielną. Po pożarze w 1546 r. powstała kruchta zachodnia, a po kolejnym w 1582 r. – sklepienie korpusu ukończone w 1590 r. Druga połowa XVII w. przyniosła nowe okna oraz wysoki hełm barokowy. Runął on w 1776 r. Wieżę w barokowej formie z klasycystycznym hełmem odbudowano etapami do 1832 r. W końcu XIX i na początku XX w. przeprowadzono prace remontowe, a w początkach XXI w. – renowacyjne, których ostatnim etapem była konserwacja wnętrza kaplicy Ogrójcowej.
    The article presents the history of the creation and transformation of the parish church (now a co-cathedral) in Zielona Góra from the 2nd half of the 14th century to the beginning of the 20th century. The introduction presents the source and chronicle information as well as the current modest literature. Based on the architectural studies and the analysis of the details, the most important phases of the church's transformation were separated. The beginnings of the existing building were erected in the 1370s, when a two-span presbytery was built. Presumably, at the beginning of the 15th century, a three-bay, four-nave, aisle body was built. The temple was probably damaged by a fire in 1419. After reconstruction, probably in the 2nd half of the 15th century, on the south side, was erected a Gethsemane Chapel with a gallery, a porch and at the turn of the 15th and 16th century – the Baptist Chapel. After the fire in 1546, the western porch was established, and after another in 1582 – the corps' vault completed in 1590. The 2nd half of the 17th century brought new windows, and a high Baroque helmet. It fell down in 1776. A Baroque tower with a classicist helmet was rebuilt in stages up to 1832. At the end of the 19th and at the beginning of the 20th century, renovation works were carried out, and at the beginning of the 21st century, renovation works were also carried out, the last stage of which was to preserve the interior of the Gethsemane Chapel.
    Źródło:
    Architectus; 2019, 4 (60); 3-22
    1429-7507
    2084-5227
    Pojawia się w:
    Architectus
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Medieval architecture of the Dominican church in Opole (the so-called "na Górce") and its transformations from the end of the 13th century to the beginning of the 18th century
    Średniowieczna architektura kościoła dominikańskiego w Opolu (tzw. na Górce) i jej przekształcenia od schyłku XIII w. do początku XVIII w.
    Autorzy:
    Lasota, Czesław
    Legendziewicz, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2203597.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
    Tematy:
    Silesia
    architecture
    Middle Ages
    church
    Dominicans
    Opole
    Śląsk
    architektura
    średniowiecze
    kościół
    dominikanie
    Opis:
    The article concerns the transformations of the architecture of the Dominican church of Our Lady of Sorrows and St. Wojciech (the so-called "na Górce") in Opole. The paper presents the results of original architectural research conducted from 2008 to 2017. Previous analyses regarding the construction and transformation of the church "na Górce" are based on the findings of pre-war researchers, which relied on a general inspection of the plastered building. The discussed architectural research enabled the scope of the original monastic church, and its expansion from around 1361, to be distinguished. This also applies to the enlargement of the chancel and its adaptation, as well as to the construction of a two-nave, four-bay nave. The chancel of this church was enlarged in around 1399 by adding a polygonal eastern closure, and the church itself was probably renovated and enlarged in around 1430 by the construction of an outbuilding adjacent to the nave. The presented research results significantly change the previously published description concerning the construction and transformation of the architecture of the Dominican church in Opole.
    Tematem artykułu są przekształcenia architektury kościoła dominikańskiego pw. Matki Boskiej Bolesnej i św. Wojciecha (tzw. na Górce) w Opolu. W pracy przedstawiono rezultaty autorskich badań architektonicznych prowadzonych między 2009 a 2017 r. Dotychczasowe analizy powstania i przekształceń kościoła na Górce opierają się na ustaleniach badaczy przedwojennych bazujących na ogólnym oglądzie otynkowanej budowli. Omówione badania architektoniczne umożliwiły wydzielenie zasięgu pierwotnego kościoła zakonnego oraz jego rozbudowy około 1361 r. obejmującej powiększenie prezbiterium i dostosowanie go do funkcji chóru zakonnego, a także wzniesienie dwunawowego, czteroprzęsłowego korpusu. Prezbiterium tej świątyni powiększono o wieloboczne wschodnie zamknięcie około 1399 r., a kościół odnowiono i powiększono o przybudówkę przy korpusie zapewne około 1430 r. Nowożytne przekształcenia bryły kościoła związane są ze wzniesieniem nawy południowej oraz przebudową korpusu i szczytu zachodniego po dwóch pożarach w 1682 i 1739 r. Zaprezentowane wyniki badań znacząco zmieniają dotychczas publikowany obraz powstania i przekształceń architektury kościoła dominikańskiego w Opolu.
    Źródło:
    Architectus; 2022, 4 (72); 37--46
    1429-7507
    2084-5227
    Pojawia się w:
    Architectus
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ecclesiastical and theological aspects of the coronation acts of the Polish kings in the Middle Ages. An outline
    Kościelne i teologiczne aspekty aktów koronacyjnych królów polskich w średniowieczu
    Autorzy:
    Bielak, Włodzimierz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1022872.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-21
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    królowie Polski
    koronacja
    państwo i Kościół
    średniowieczna doktryna panowania
    Polish kings
    coronation
    state and Church
    medieval doctrine of lordship
    Opis:
    The coronation ceremonial of the Polish kings reflects the medieval union of the Church and state. The coronation was, therefore, not only a state ceremony but also an ecclesiastical one. It was performed by the archbishop in the cathedral in the presence of the assembled Church and through the coronation the new ruler was involved in the mission of the Church. It should also be noted that the formulary used during the coronation was built on theological foundations. Thanks to the coronation, which made the king God’s anointed, the ruler gained a special position in the state and the Church.
    Ceremoniał koronacji królów polskich wpisuje się w średniowieczny związek Kościoła i państwa. Koronacja miała więc wydźwięk nie tylko państwowy, lecz także kościelny – była udzielana przez arcybiskupa w katedrze, wobec zgromadzonego Kościoła. W pewien sposób koronacja włączała nowego władcę w misję Kościoła. Używany podczas koronacji formularz zawierał podbudowę teologiczną dokonywanego aktu. Koronacja, czyniąca z króla pomazańca Bożego, dawała władcy szczególną pozycję w państwie i w Kościele.
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2020, 114; 47-53
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Reception of John V. A. Fine Jr.’s The Bosnian Church: A New Interpretation: Interesting Sleeve of a Never Ending Historiographical Debate
    Autorzy:
    Dautović, Dženan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31234083.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Bosnian Church
    John V. A. Fine Jr.
    heresy
    medieval Bosnia
    historiography
    Opis:
    Historiography about the medieval Bosnian Church is a vast and complicated labyrinth, with many different sections and subsections regarding its teachings, where authors are least likely to find a compromise, or some common ground. Very often, the ruling ideologies have intertwined their interests and influences in this field of medieval study, causing the emergence of very intense emotions in wider circles of population. One remarkable episode in history of research and study of the Bosnian Church is the occurrence of medievalist from United States of America, John V. A. Fine Jr., who arrived in Bosnia and Yugoslavia at the peak of the Cold War. Fine proved to be a very meticulous researcher, who produced a book under the title: The Bosnian Church: A New Interpretation. A Study of the Bosnian Church and its Place in State and Society from the 13th to the 15th Centuries which immediately caused disturbance and wide range of reactions. With his aligning with the historiographical stream which doesn’t see the Bosnian Church as a dualistic heretical institution, rather a monastic community independent from both of the big churches of the time, Fine gave additional fuel to this theory, a theory somewhat weakened in that period as its main protagonist Jaroslav Šidak had a change of mind. The main goal of this paper is to study the immediate reactions on Fine’s thesis, in forms of reviews of his book, as well its influence in the subsequent decades of the historiographical studies of the Bosnian Church.
    Źródło:
    Studia Ceranea; 2022, 12; 399-415
    2084-140X
    2449-8378
    Pojawia się w:
    Studia Ceranea
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Национальные святые в календаре Сербской Церкви (по средневековым источникам)
    National saints in the calendar of the Serbian Church (according to the medieval sources)
    Autorzy:
    Суботин-Голубович, Татьяна
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2171315.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Akademia Supraska
    Tematy:
    kanonizacja
    kalendarz
    kult
    liturgia
    św. Sawa Serbski
    mineja
    Srbljak
    Opis:
    From the very beginning of the 13th century medieval Serbia moved towards making “national” saints of its own. Emancipation of Serbian church and gaining of autocephaly (1217) gave a strong impulse towards that goal. First national Serbian saint was Stephen Nemanja, founder of the dynasty that has ruled medieval Serbia for almost two centuries. We have taken into consideration the period up to the mid 15th century i.e. till the moment when independent Serbian state ceased to exist. During that period eighteen persons were proclaimed saints, among them rulers (kings, dukes and tsars), archbishops, hermits, amongst them only one woman. Most popular among them, according to the medieval sources, were Nemanja himself, his son Rastko – Saint Sabba (first archbishop of the Serbian autocephalous church) and Saint Arsenios, successor of St Sabba. Such a conclusion can be drawn upon the numerous preserved copies of the church services composed to honor them. Some of the Serbian cults were established under the influence of political issues. Some of the services (eg. to archbishop Nicodemus or patriarch Ephrem) are extremely rare, preserved in small number of copies. Services (akolоuthiai) and Vita of Serbian saints that were imported into the official calendar of the Serbian church during the medieval period are being, from the end of the 15th century, collected in the miscellanea named Srbljak eg. manuscript № 479 from the Chilandar monastery or № 18 from the National Library of Serbia.
    Źródło:
    Latopisy Akademii Supraskiej; 2013, Kalendarz w życiu Cerkwi i wspólnoty, 4; 37-48
    2082-9299
    Pojawia się w:
    Latopisy Akademii Supraskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wpływ średniowiecznej kultury południowosłowiańskiej na wschodnią i zachodnią Słowiańszczyznę
    The Influence of Medieval South Slavic Culture on the Eastern and Western Slavdom
    Autorzy:
    Canev, Canko
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/482193.pdf
    Data publikacji:
    2006-12-01
    Wydawca:
    Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
    Tematy:
    Medieval South Slavic Culture
    Orthodox culture
    orthodox church
    Opis:
    The Orthodox trend in Polish culture has not been fully appreciated yet. Usually, when speaking about the Orthodox Church in Poland, we connect it with religious centers, first of all in Constantinople and then in Moscow.Most scholars seem to forget that Orthodox culture does not stem from these centers only. Exceptionally important centers are still underestimated; these include the Holy Mount of Athos, Bulgaria, and later also Serbia, while in separate cases even East Christian centers such as Palestine, Egypt (Sinai), Syria, Antioch and Cappadocia played their roles. Quite often South Slavic countries not only acted as intermediaries in the transfer of Byzantine culture to Eastern and Western Slavic lands but also participated actively in the process of creating a common Orthodox and Slavic culture.The paper seeks to demonstrate that during the Middle Ages there were seldom direct relations between the eastern regions of Poland and Western Russia (Ruthenia) and Constantinople, they were rather mediated by or with the Bulgarian Orthodox Church.This aspect is illustrated by examples from the history of the Orthodox Church, of medieval literature and church architecture, and by examples of the spread of worship of East Slavic saints in the territory of Poland.
    Źródło:
    Acta Polono-Ruthenica; 2006, 1, XI; 57-65
    1427-549X
    Pojawia się w:
    Acta Polono-Ruthenica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Medieval church and monastery of the Pauline Fathers “Na Skałce” in Kraków-Kazimierz in the light of archaeological investigations in 2007–2008
    Autorzy:
    Poleski, Jacek
    Niemiec, Dariusz
    Woźniak, Mateusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/442532.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Instytut Archeologii
    Tematy:
    Kraków-Kazimierz
    Pauline Fathers church and monastery
    excavations 2007-2008
    iconographic records
    Opis:
    The excavations conducted in 2007 and 2008 in the western part of the Pauline Fathers monastery in Kraków-Skałka did not result in the discovery of any medieval church or monastery relics preserved in situ. This is caused first of all by far-going transformations of buildings and their vicinity in the modern period, starting from the 17th century. One of the most interesting results of the research project turned out to be the possibility of making a revised reconstruction of the shape of the limestone rock on which Archangel Michael and St. Stanislaus’ church was built. It allows to reconsider the oldest iconographic record that represents Skałka and its architecture at the close of the Middle Ages. It is also worthwhile emphasizing that the archaeological investigations yielded a very large collection of portable artefacts, a significant part of which are finds of great scientific value. Extremely important is the discovery of a collection of coins, found mainly in bank layers of trench I, being the largest such collection acquired through archaeological excavations in Kraków. The series of coins, including 136 pieces from a broad chronological spectrum (the 14th to the 19th century), contains some unique specimens. A splendid assemblage of several late-Gothic, decorated bronze book fittings and clasps was also discovered. Another extraordinary find is a personal gilded seal matrix. A large series of stove tiles was also acquired, including particularly beautiful early Renaissance tiles. Finally – a particularly interesting series of Gothic, Renaissance and Baroque glazed colour roof tiles (of the “gąsiorówka” type) was found. Their presence leaves no doubts that, at the turn of the 15th century at the latest, the roof of St. Michael Archangel and St. Stanislaus’ church attracted popular attention by its original covering in the form of glazed tiles. Concluding, it can be stated that the discovered assemblage of artefacts is a distinct manifestation of the power and significance of the Kraków Pauline Fathers, who cultivated the tradition of St. Stanislaus’ place of martyrdom and who played an active role in the life of Kraków’s citizens and all Poles already since the Middle Ages.
    Źródło:
    Recherches Archéologiques Nouvelle Serie; 2010, 2; 291-318
    0137-3285
    Pojawia się w:
    Recherches Archéologiques Nouvelle Serie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Średniowieczne odniesienia w architekturze krakowskich kościołów z początku XX wieku
    Medieval references in the architecture of Krakow churches from the beginning of the 20ᵗʰ century
    Autorzy:
    Czechowicz, Jacek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/218618.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
    Tematy:
    architektura sakralna
    architektura XIX w.
    historyzm
    church architecture
    architecture of the 19ᵗʰ century
    historicism
    Opis:
    Pierwsze dekady XX wieku w architekturze sakralnej Krakowa są okresem stopniowego odejścia od praktyki bezpośredniego odwoływania się do wzorów średniowiecznych. Co prawda budowane wówczas świątynie stanowiły nadal odbicie układów klasycznych, lecz w coraz większej mierze stawały się wynikiem poszukiwań odmiennego sposobu wyrażenia dawnych form. Przejrzystym obrazem owego procesu historyzujących reinterpretacji są krakowskie kościoły: św. Józefa przy ul. Łobzowskiej, Matki Bożej Nieustającej Pomocy i św. Józefa w Podgórzu, Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny przy ul. Rakowickiej oraz Najświętszego Serca Pana Jezusa przy ul. Kopernika. Ich stylistyka cechowała się nowym ujęciem i doborem środków wyrazu, bowiem architekci, eksperymentując z historyczną formą, coraz częściej ujmowali ją w syntetyczną konfigurację zestawień zgeometryzowanych układów pozbawionych rozbudowanych, filigranowych zdobień typowych dla ornamentyki średniowiecznej.
    The first decades of the 20ᵗʰ century witnessed a gradual departure from the practice of directly alluding to medieval models in the church architecture of Krakow. Although the churches built at that time were still reflections of classical layouts, they increasingly resulted from a search for a different way to express the old forms. Clear depictions of that process of historicising reinterpretation are the following churches in Krakow: St. Joseph’s Church in Łobzowska Street, Our Lady of Perpetual Succour Church and St. Joseph’s in Podgórze, the Immaculate Conception of the Virgin Mary in Rakowicka Street, and the Sacred Heart of Jesus in Kopernika Street. Their stylistics represented the new approach and means of expression since architects, while experimenting with the historic form, more and more frequently set it in a synthetic configuration of geometrical arrangements deprived of elaborate, filigree decorations so typical of medieval ornamentation.
    Źródło:
    Wiadomości Konserwatorskie; 2019, 57; 106-113
    0860-2395
    2544-8870
    Pojawia się w:
    Wiadomości Konserwatorskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Qur’ān in Medieval Slavic Writings. Fragmentary Translations and Transmission Traces
    Autorzy:
    Brzozowska, Zofia A.
    Leszka, Mirosław J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2158112.pdf
    Data publikacji:
    2022-09-15
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Qur’ān
    Church Slavic
    religious polemic
    translations
    Medieval Slavic literatures
    Opis:
    The Qur’ān was never translated into Church Slavic in its entirety; still, in the writings of some mediaeval Christian authors (Byzantine and Latin) quite extensive quotations and borrowings from it can be found. Many of these texts were transmitted in the Slavia Orthodoxa area. The aim of this article is to present the Church Slavic literary sources which contain quotations from the Qur’ān. The analysis covers Slavic translations of Byzantine and Latin authors as well as original texts of Slavic provenance. The main conclusion of the research is that only ca. 2% of the text of the Qur’ān has been preserved in the Church Slavic material. 
    Źródło:
    Vox Patrum; 2022, 83; 367-412
    0860-9411
    2719-3586
    Pojawia się w:
    Vox Patrum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Obraz św. Hildegardy z Bingen w polskiej kulturze współczesnej
    Image of Holy Hildegard of Bingen in Contemporary Culture
    Autorzy:
    Tarnawska, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/555569.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    Hildegard of Bingen
    medieval feminist
    feminism in the Church
    woman in the Church
    Doctor of the Church
    Hildegard in culture
    Opis:
    Image of Holy Hildegard of Bingen in Contemporary Culture The article St. Hildegard of Bingen in Contemporary Culture was based on fragments of Licence Work.: St.Hildegard of Bingen – medival “feminist” and contemporary doctor of Church. The author concentrates on great interest of Saint Hildegard – the most interesting and best known monk of medieval ages. Saint Hildegard is a authority and inspiration for many different societes generating discussions. This work tries to answer questions on manipulation and use of Hildegard by contemporary culture. It also underlines stereotypes of thinking about medival ages and position of women in Church.
    Źródło:
    Załącznik Kulturoznawczy; 2014, 1; 60-86
    2392-2338
    Pojawia się w:
    Załącznik Kulturoznawczy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Średniowieczna architektura Gruzji
    Medieval architecture of Georgia
    Autorzy:
    Varsimaszvili, Levan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1917217.pdf
    Data publikacji:
    2019-11-26
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    The Georgian Orthodox Church
    Georgian architecture
    Gruzińska cerkiew prawosławna architektura gruzińska
    Opis:
    Od wieków życie sakralne odgrywało kluczową rolę w rozwoju kultury Gruzji. Rozmaite budowle sakralne, wyróżniające się indywidualnością oraz cechami takimi jak konstrukcje świątyń trójkościelnych, które nie występują w żadnym innym regionie świata, stanowiły istotny element życia społecznego i politycznego, szerzenia wiary, jak również stanowiły o rozwoju wyodrębnionego gruzińskiego nurtu architektonicznego. Powstanie usystematyzowanej chrześcijańskiej sztuki sakralnej w Gruzji przypada w przybliżeniu na V-VI wieku n.e. czego przykładem jest istniejąca po dziś Katedra Sioni w Bolnisi. Złoty okres rozwoju budownictwa sakralnego na terenie Gruzji przypada na X-XIII wiek, kiedy to powstaje wiele znaczących, monumentalnych i ekspresywnych budowli sakralnych. Gruziński postęp osiągnięty w czasach późnego średniowiecza wyhamował jednak w XIV wieku poprzez ciągłe niepokoje spowodowane niszczącymi kraj oraz godzącymi w jego suwerenność zbrojnymi agresjami krajów sąsiednich.
    For many centuries Christian sacral life was a main trigger in the general development of Georgian culture. Various Christian temples with exclusive, typical for this part of the world features and details, constituted an important element of the social and political life of the country. It also played an important role in spreading Christian faith in the region. This specific Georgian sacral architectural style was finally formed in V-VI centuries AD. The best sample of this style could be the Sioni Cathedral in Bolnisi that survived till now. The golden age of the sacral Christian architecture in Georgia falls on the X-XIII centuries, when a numerous monumental and expressive Christian temples have been created. The development of this trend started to loose it’s tempo in the 14th century, when Georgia suffered a constant unrest caused by the aggressive and destructive activity of the neighboring countries.
    Źródło:
    ELPIS; 2019, 21; 59-69
    1508-7719
    Pojawia się w:
    ELPIS
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Roman Catholic Church’s Late Medieval Teaching on Eschatology as the Basis for Visual Catechesis
    Autorzy:
    Mąkosa, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2150792.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    eschatology
    catechesis
    iconography
    Last Judgment
    Opis:
    This article reflects on the Catholic Church’s teaching on eschatology at the end of the Middle Ages. These teachings serve as the preliminary basis of an analysis of the visual catechesis depicted in medieval frescoes and paintings of the Last Judgment. The article will examine the Second Council of Lyons (1274), apostolic constitution Benedictus Deus (1336), and the Council of Florence’s (1439) teaching on eschatology. The specific teachings that this article will address are: particular judgment and the Last Judgment, the essence of the beatitude experienced by those who are saved (visio beaticifa), and the existence of purgatory and what, precisely, it is.
    Źródło:
    Rocznik Teologii Katolickiej; 2019, 18; 139-151
    1644-8855
    Pojawia się w:
    Rocznik Teologii Katolickiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wokół początków kościoła pod wezwaniem Krzyża Świętego w Gnieźnie
    Autorzy:
    Muraszko, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/631130.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    HOLY CROSS CHURCH IN GNIEZNO
    ORDER OF THE HOLY SEPULCHRE
    THE DOMINICIANS
    MEDIEVAL GNIEZNO
    Opis:
    The article presents deliberations on the beginnings of the Holy Cross church in Gniezno. It discusses the basic source in the studies of the temple’s beginnings, namely the document of the Jerusalempatriarch Monachus of 1198. We may assume that the site was created before 1198. An attempt was made to identify the settlement where the church was erected, presenting the various views expressed in the literature on the subject. It seems that the temple was built in a village which later became a part of the town of Grzybowo. Another issue is the question concerning the church’s founder. It was a “frater Prelaius”, erroneously identified as the canon of Gnieznoand Wrocław, and subsequently the bishop of the Lubuska province,   Przecław. The article also addresses the notion which has appeared in literature, concerning the presence of the Dominicans attached to the temple in the first half of the 13th century.  Finally, the article discusses the dedication of the presented sacred building.
    Źródło:
    Studia Europaea Gnesnensia; 2012, 6; 231-239
    2082-5951
    Pojawia się w:
    Studia Europaea Gnesnensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dots and Acute Accent Shapes in the Dobrejšo Gospel
    Autorzy:
    Vakareliyska, Cynthia M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/682459.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Old Church Slavonic
    Bulgarian Church Slavonic
    Slavic linguistics
    medieval Slavic manuscripts
    liquid consonants
    vocalic liquids
    historical Slavic phonology
    Gospels
    Opis:
    This paper examines the distribution of three types of sporadic and infrequent diacritics in the Dobrejšo Gospel and their functions: a dot or acute-accent shape over a liquid consonant letter in OCS trъt/trьt formations, and, more rarely, over other consonant letters in clusters; a single or multiple acute-accent shape over the letter л or н in certain words; and a titlo over unabbreviated words containing OCS trъt/trьt formations.
    Źródło:
    Studia Ceranea; 2016, 6; 205-224
    2084-140X
    2449-8378
    Pojawia się w:
    Studia Ceranea
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Freski w grzędzickiej świątyni - "zapomniany" zabytek średniowiecznej sztuki kościelnej
    Frescoes in the Grzędzice Church - a "Forgotten" Relic of the Medieval Sacred Art
    Autorzy:
    Grygowski, Dariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1591924.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Grzędzice
    frescoes
    church
    Middle Ages
    sacred art
    freski
    kościół
    średniowiecze
    sztuka sakralna
    Opis:
    Świątynie znajdujące się na terenie diecezji szczecińsko-kamieńskiej zawdzięczają w większości swój wystrój protestantom, którzy w końcu XVI i na początku XVII wieku, czyli po przyjęciu w 1534 roku na sejmiku w Trzebiatowie przez szlachtę zachodniopomorską wyznania luterańskiego, przejęli katolickie kościoły tej ziemi. Dlatego ich wystrój jest bardzo ascetyczny w swej formie. Tym bardziej wartościowe w naszych czasach są te zabytki sztuki sakralnej, które praktycznie w niezmienionej średniowiecznej formie przetrwały do dziś. Takim właśnie zabytkiem są freski znajdujące się w niewielkim wiejskim kościele pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Grzędzicach. To dzieło anonimowego artysty, choć mało znane miłośnikom średniowiecznej sztuki, może być przedmiotem wielkich doznań estetycznych. Freski z Grzędzic powinny być bardziej obecne w przewodnikach opisujących dzieła sztuki Pomorza Zachodniego.
    The temples in the Szczecin-Kamień Archdiocese owe much of their décor to Protestants, who at the end of the 16th and the beginning of the 17th century, that is after the acceptance of Lutheran confession in 1534 at the regional council in Trzebiatów by the West Pomeranian nobility, took over the Catholic churches of this land. That is why their décor is very ascetic in its form. All the more valuable in our time are the relics of the sacred art that have survived to the present day in virtually unchanged Medieval form. Such a relic is frescoes located in a small rural church devoted to St. Apostles Peter and Paul in Grzędzice. This work of an anonymous artist, though little known to lovers of Medieval art, can be tan object of great aesthetic experiences. It would be valuable for the frescoes from Grzędzice to be more present in the guidebooks commemorating various types of works of art that can be seen in the West Pomeranian Province.
    Źródło:
    Colloquia Theologica Ottoniana; 2019, 1; 41-57
    1731-0555
    2353-2998
    Pojawia się w:
    Colloquia Theologica Ottoniana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Selib 1. Preliminary report for the 2012 and 2013 seasons
    Autorzy:
    Cedro, Aneta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1727951.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    Selib
    church
    peribolos
    medieval
    Nubia
    ceramics
    oil lamps
    domestic and ecclesiastical architecture
    Opis:
    Part of a lower building was uncovered during the third and fourth seasons of excavation at the site of a church in Selib 1. Finds from the fill between floors confirmed the early dating of the oldest church (6th/7th century). Two buildings were examined in the vicinity of the inner peribolos: BN.13, which proved to be a domestic dwelling from a later phase (11th–12th century), and BS.13, identified as a structure of religious function built before the 9th–10th century.
    Źródło:
    Polish Archaeology in the Mediterranean; 2015, 24(1); 397-410
    1234-5415
    Pojawia się w:
    Polish Archaeology in the Mediterranean
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kościelne słownictwo prawno-administracyjne w polskiej łacinie średniowiecznej – analiza z wykorzystaniem metod korpusowych
    The Vocabulary of the Church’s Law and Administration in Polish Medieval Latin: An Analysis Using the Methods of Corpus Linguistics
    Autorzy:
    Halida, Łukasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2015048.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Komisja Nauk Filologicznych Polskiej Akademii Nauk, Oddział we Wrocławiu
    Tematy:
    medieval Latin
    electronic corpus
    automatic term extraction
    specialized vocabulary
    ecclesiastical law and administration
    Opis:
    This paper concerns the vocabulary of the Church’s law and administration in Latin texts written during the Middle Ages in Poland and its automatic extraction using the methods of corpus linguistics. The first part of this article considers the basic theoretical assumptions of the automatic extraction of this specialized vocabulary and the main characteristics of the Electronic Corpus of Polish Medieval Latin. In the second part presents the methods and results of term extraction. For the purpose of this research, a specialized subcorpus, including synodal statues and documents of ecclesiastical chapters, was created and then compared with the reference corpus. As a result, a list of lexemes, which appeared relatively frequently in the subcorpus and rarely in the reference corpus, was obtained. This difference in relative frequency was the main criterion for the recognition of potential terminological units. Verification on the basis of lexicographic data demonstrated the effectiveness of the adopted methods. The aim of this paper was to present the usefulness of the Electronic Corpus of Polish Medieval Latin for the research and analysis of specialized vocabulary.
    Źródło:
    Academic Journal of Modern Philology; 2021, 13; 123-132
    2299-7164
    2353-3218
    Pojawia się w:
    Academic Journal of Modern Philology
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Historyczno-prawne uwarunkowania utworzenia przez Henryka VIII angielskiego Kościoła państwowego w 1534 r.
    Historical and legal conditions for Henry VIII’s creation of the English State Church in 1534
    Autorzy:
    Grzebyk, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/450036.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    Henry VIII
    medieval England
    The Act of Supremacy
    reformation
    theCatholic church
    Opis:
    The origins of the reformation in England are inseparably join to king Henry VIII. This character works in common human imagination is a bloody tyrant, who strives to satisfy his desires and ambitions. In a certain sense, his character traits affected his decisions. It is important to write, that the history of England abounds many examples of kings, who wants to got domination on church. In this article author by the analysis of medieval English law and other historical conditions, presents his thesis as an introduction to passing The Act of Supremacy in 1534.
    Źródło:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2018, 25; 198-205
    1232-1575
    Pojawia się w:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pochwała wielkiej księżnej włodzimierskiej Marii. Edycja i przekład nieznanego zabytku literatury staroruskiej.
    Autorzy:
    Brzozowska, Zofia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1038470.pdf
    Data publikacji:
    2018-06-15
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Maria Shvarnovna
    Vsevolod III the Big Nest
    medieval Russia
    Old Church Slavonic literature
    Opis:
    This paper is devoted to one particular historical source: the praise of the Grand Princess of Vladimir, Maria Shvarnovna, the first wife of Vsevolod III the Big Nest. The text can be found in the Chronicle of Trinity Monastery, compiled in Moscow around 1408. The monument has not survived to our days and we have only a reconstruction of the text by Priselkov. The publication is divided into three parts. The introduction gives background information on Maria Shvarnovna and the text. Secondly, the Old-Church-Slavonic/Old Russian original edition is included. The last and the longest part of the article contains the complete Polish translation. Bible citations and all additional historical information and references can be found in the footnotes.
    Źródło:
    Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim; 2013, 54; 307-320
    0080-9993
    Pojawia się w:
    Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Średniowieczna szachownica na portalu kolegiaty św. Jana Chrzciciela w Myśliborzu, pow. myśliborski
    Medieval chequered pattern on the portal of the Collegiate Church of St John the Baptist in Myślibórz, Myślibórz district
    Autorzy:
    Szymczyk, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/440860.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Muzeum Narodowe w Szczecinie
    Źródło:
    Materiały Zachodniopomorskie; 2015, 11; 175-179
    0076-5236
    Pojawia się w:
    Materiały Zachodniopomorskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kaplice czy kaplica? O zawiłych dziejach kaplic(y) św. Bartłomieja i św. Jadwigi w gdańskim kościele Najświętszej Maryi Panny i o ich znaczeniu dla badań nad średniowiecznymi elementami wystroju
    On the Complex History of the Chapel(s) of St. Bartholomew and St. Hedwig in St. Mary’s Church in Gdańsk and their Significance for Research on Medieval Decorative Elements
    Autorzy:
    Grabowska-Lysenko, Alicja
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2197828.pdf
    Data publikacji:
    2022-03-31
    Wydawca:
    Towarzystwo Naukowe w Toruniu
    Tematy:
    Gdańsk
    St. Mary’s Church in Gdańsk
    parish church
    chapel
    medieval art
    reredos
    wall paintings
    Opis:
    According to the findings of the research into the history of St. Mary’s Church in Gdańsk, in its eastern part, behind the main altar, three liturgical centres operated in the Middle Ages: the Chapels of the Holy Sepulchre and of St. Bartholomew, which divided the wide architectural space on the axis of the temple, as well as the Chapel of St. Hedwig, located to the south of them. In the latter, a set of wall paintings and a reredos have survived to the present day, the aspects of which have been analysed mainly in relation to the scanty information on the history of this chapel. The example of the decoration of a chapel referred to as ‘Chapel of St. Hedwig’ shows how important, from the point of view of historical and artistic research, it is to use written sources, both those contemporary to the created works of art, and those from a later period. An in-depth analysis of various source materials related to the history of the chapels mentioned above, especially documents related to the Chapel of St. Bartholomew, founded in 1451, has made it possible to establish that in fact there were formerly only two chapels behind the main altar: The Chapel of the Holy Sepulchre (later also called the Chapel of St. Gertrude) and – on the southern side – the Chapel of St. Bartholomew, which as early as at the beginning of the 16th century was commonly referred to as the Chapel of St. Hedwig. Putting this issue in order will make it easier to analyse the objects found in the Chapel of St. Bartholomew/Hedwig in a more comprehensive manner – as a group of works that are the effect of a more uniform concept, and it will enable a more precise dating of the works, which in turn may serve as a starting point for further research into the artistic environment of mid-15th century Gdańsk.
    Źródło:
    Zapiski Historyczne; 2022, 87, 1; 27-62
    0044-1791
    2449-8637
    Pojawia się w:
    Zapiski Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nierozpoznany halowy kościół farny z około 1300 roku w Byczynie na Śląsku. O architekturze domniemanej fundacji księcia Henryka III Głogowskiego
    The unknown hall church from around 1300 at Byczyna in Silesia. About the architecture of an alleged foundation of Henry the Third, Duke of Głogów
    Autorzy:
    Adamski, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1366520.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    średniowiecze
    architektura gotycka
    kościół halowy
    fara
    Śląsk
    medieval architecture
    hall church
    parish church
    Silesia
    gothic
    Opis:
    Fara pw. św. Mikołaja w Byczynie jest niezwykle ciekawym, a w dotychczasowej literaturze zupełnie przeoczonym przykładem halowej budowli z około 1300 roku, która dowodzi poszukiwań właściwej, atrakcyjnej formy okazałego kościoła miejskiego, które nurtowały zarówno inwestorów, jak i budowniczych świątyń parafialnych na Śląsku u schyłku XIII wieku. Wszyscy dotychczasowi badacze uznali ją za jednorodne założenie z końca XIV wieku. Tymczasem ewidentna jest zasadnicza dwufazowość powstawania fary, która u schyłku XIV stulecia została przebudowana na bazylikę i wówczas dopiero uzyskała obecny kształt. Omawiany kościół jest bez wątpienia jedną z najbardziej niezwykłych kreacji architektonicznych z okresu około roku 1300 na Śląsku. Jej twórcy dowiedli znajomości najważniejszych budowli kręgu austriacko-morawskiego, przede wszystkim kończonej wówczas katedry w Ołomuńcu. Wznosząc krótki korpus halowy (względnie pseudobazylikowy) na rzucie kwadratu, wpisali się w główny nurt rozwoju miejskich kościołów parafialnych na Śląsku w drugiej połowie XIII wieku, zaś bez wątpienia na życzenie fundatora – zapewne księcia Henryka III głogowskiego postawili wyniosłą wieżę zachodnią, nawiązującą do kolegiaty w Głogowie. Zapewne również z tej budowli został zaczerpnięty wystrój kamieniarski chóru, na który złożyły się baldachimowe nisze, powiązane ze służkami sklepiennymi. Wschodnia część kościoła swymi rozmiarami i dekoracją podkreślała także archiprezbiterialną godność kościoła. Ze względu na późniejszą przebudowę, największą stratą jest przekształcenie chóru, który w świetle zachowanych reliktów i przeprowadzonej tu analizy przedstawia się jako wyjątkowe dzieło architektury przełomu XIII i XIV wieku, nierozerwalnie związane z politycznymi dziejami Śląska.
    The Parish Church of St Nicolaus at Byczyna in Silesia (German Pitschen) presents a most interesting, yet till now unknown example of a hall church from around 1300. It proves that the Silesian founders, as well as builders themselves, sought at the end of the 13th century for an suitable, attractive form of a representative town church. All up-to-date researchers treated the Byczyna church as an integral structure dating back to the end of the 14th century. It is most surprising, as it is more than evident that we deal here with a much older building, which was only much rebuilt to the present shape at the end of the 14th century. With no doubt, the church in question forms one of the most interesting architectural creations of around 1300 in Silesia. Its builder proved their knowledge of many important buildings in Austria and Moravia, especially of the Cathedral al Olomouc/Olmütz, which was near completion at that time. The short hall nave of the Byczyna church counts to the main trend of the parish churches in Silesia from the 2nd half of the 13th century. In turn, the single west tower was erected probably according to the wish of its alleged founder, Henry the Third, duke of Głogów/Glogau. It reminded of the west tower of the Collegiate Church at Głogów, while the unique mason decoration in the Byczyna choir, which encompassed sculpted baldachins and vaulting shafts, was an allusion to the chancel of the aforementioned church at Głogów. The size and opulent articulation of the eastern part of the analysed building stressed the function of the church as a seat of an archpriest. Unfortunately the Byczyna choir, which was a unique structure in the Silesian architecture of around 1300, was later strongly rebuilt and lost its previous shape.
    Źródło:
    Kwartalnik Architektury i Urbanistyki; 2015, 60, 4; 27-51
    0023-5865
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Architektury i Urbanistyki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rola cara Piotra (927-969) w życiu bułgarskiego Kościoła. Kilka uwag
    The role of tsar Peter (927-969) in the life of the Bulgarian Church. A few remarks
    Autorzy:
    Leszka, Mirosław J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/611888.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    car Piotr (927-969)
    bogomilizm
    Kościół bułgarski
    średniowieczny monastycyzm bułgarski
    tsar Peter (927-969)
    bogomilism
    Bulgarian Church
    Bulgarian medieval monasticism
    Opis:
    Tsar Peter was a ruler who was active in the sphere of church policy, and is pictured to have been a deep believer himself. He is credited with the fact of granting the title of patriarch to the Bulgarian archbishop, which most probably occurred under the framework of the agreement of 927 (?933/934). The act symbolically completed the process of acquiring full maturity and independence by the Church of Bulgaria. Peter, as the first Bulgarian ruler, had to face a serious problem of heresy. Being fully aware of responsibility for orthodoxy of his subjects’ creed, he was determined enough to take precautions in order to stifle the development of the Bogomil heresy. However, his actual actions (except for his consulting the patriarch) and their results are impossible to pinpoint. On the other hand, it should be stressed that, during the rule of tsar Peter, the Bulgarian monasticism lived through a period of considerable development. The tsar contributed to that progress, though, unfortunately, details of the phenomenon are impossible to determine. Peter himself became a monk before his death, and subsequently his personal worship evolved around his involvement in the monastic movement.
    Źródło:
    Vox Patrum; 2016, 66; 429-442
    0860-9411
    2719-3586
    Pojawia się w:
    Vox Patrum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Codex collecticius Jakuba z Kowalewic. Ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu
    Codex collecticius of Jakub of Kowalewice. From the Collections of the University Library in Poznań
    Autorzy:
    Szulc, Alicja
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1040420.pdf
    Data publikacji:
    2009-01-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Medieval manuscript
    Codex collecticius
    Pastoral care
    Church reform
    Mappa mundi
    Opis:
    The  code  compiled  by  canon  Jakub  of  Kowalewice  ca.  1478  is  a  typical  example    of a collective code (codex collecticius). It contains texts by various authors, diversified in terms of content and form, ranging from predominantly theological, moral-ascetic and devotional texts, through geographical texts, medical instructions and prescriptions, to miscellaneous minor secular poetry.Jakub wrote in the first place for his own needs. When occasionally addressing a potential reader, he most certainly had the clergy in mind. The selection of writings copied by Jakub allows us to see him as an advocate of the idea of Church reform, especially in the area of a renewal of the moral life of the clergy, an idea which was popular in the 15th century.
    Źródło:
    Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski; 2009, 4; 409-418
    1731-0679
    Pojawia się w:
    Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Późnogotycka Madonna Apokaliptyczna z ołtarza głównego kościoła Bernardynów w Krakowie - dzieło malarza Franciszka z Węgier
    Late Gothic Apocalyptic Madonna from the High Altar of the Bernardine Church: Work of the Painter Francis of Hungary
    Autorzy:
    Zarębski, Bartosz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/16012731.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    średniowieczne malarstwo
    Madonna Apokaliptyczna
    kościół Bernardynów w Krakowie
    Franciszek z Węgier
    Medieval painting
    Apocaliptic Madonna
    Bernardine Church in Cracow
    Francis from Hungary
    Opis:
    Artykuł dotyczy nowo odkrytego późnogotyckiego obrazu tablicowego z przedstawieniem Madonny Apokaliptycznej, znajdującego się obecnie w kościele oo. Bernardynów w Alwerni. Autor, na podstawie zapisków archiwalnych, wiąże owo dzieło z ołtarzem głównym kościoła oo. Bernardynów w Krakowie i przypisuje je zmarłemu między r. 1487 a 1491 bernardyńskiemu malarzowi Franciszkowi z Węgier. W pierwszej części artykułu przedstawiony został stan badań dotyczący obrazu i artysty, w kolejnej zaś historia omawianego dzieła zrekonstruowana na podstawie archiwaliów. W ostatniej autor przeprowadził analizę, w której wykazał brak związków formalnych pomiędzy późnogotyckim malarstwem małopolski i obrazem z Alwerni, a następnie zestawił dzieło z kwaterami dawnego ołtarza głównego kościoła św. Marcina w Spiskiej Kapitule oraz Madonną z Popradu. Doszedł na tej podstawie do wniosku, że twórca alwernijskiej Madonny, tak jak wskazuje na to jego przydomek, pochodził z terenów Królestwa Węgier, zapewne z regionu Spisza. Do Małopolski przybył najwcześniej pod koniec lat 70. XV w., natomiast ołtarz główny dla kościoła oo. Bernardynów w Krakowie wykonał w latach 80. XV w. Oprócz argumentów przemawiających za obcym pochodzeniem artysty, autor zaznaczył również silny związek omawianego obrazu z małopolską tradycją artystyczną, co ujawnia się przy zestawieniu go z Madonnami z Cerekwi, Przydonicy, Paczółtowic i Kamienicy.  
    The recently discovered Late Gothic panel painting featuring the representation of the Apocalyptic Madonna, currently in the Alwernia Bernardine Church, is discussed. Based on archival written records, the Author connects the work with the high altar of the Bernardine Church in Kraków, and attributes it to the Bernardine painter Francis of Hungary who died in 1487-91. The first section of the article is dedicated to presenting the state of investigation into the painting itself and its artist, to continue in the subsequent one to the reconstruction of the work’s history on the grounds of archival records. In the last part, the analysis is conducted demonstrating lack of any formal bonds between the Lesser Poland painting of Late Gothic and the Alwernia work; finally, the Author juxtaposes the analysed work with the panels of the former high alter of St Martin’s Church in the Spisz Chapter and the painting of Madonna from Poprad. This leads to the conclusion that the author of the Alwernia Madonna, just as his nickname points to, came from the territory of the Kingdom of Hungary, most likely from around Spisz. Having reached Lesser Poland most likely in the late 1470s at the earliest, he executed the high altar for the Kraków Bernardine Church in the 1480s. Apart from the arguments pointing to the foreign descent of the artist, the Author also emphasizes the strong bond of the discussed painting with the Lesser Poland artistic tradition, this revealed when the painting is compared with the Madonnas from Cerekwia, Przydonica, Paczółtów, and Kamienica.
    Źródło:
    Biuletyn Historii Sztuki; 2019, 81, 1; 63-77
    0006-3967
    2719-4612
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prepozytury szpitalne - podstawowy typ polskiego szpitala średniowiecznego
    Provostrie hospitals - basic typs of polish medieval hospitals
    Autorzy:
    Suracki, Marian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1218074.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy Redakcja "Nasza Przeszłość"
    Tematy:
    szpital
    prepozytura szpitalna
    kościół szpitalny
    przytułek
    średniowiecze
    hospital
    hospital provost
    hospital church
    poor-house
    the Middle Ages
    Opis:
    Wraz z przyjęciem chrześcijaństwa przez Mieszka I w państwie polskim pojawiły się, wypracowane już wcześniej przez Kościół na Zachodzie Europy instytucje i formy życia społecznego. Jedna z najważniejszych, obok różnego typu szkół, były szpitale. Aż do Oświecenia stanowiły one podstawowy i dominujący typ instytucji opiekuńczych. Pełniły przede wszystkim funkcje przytułku. Do końca XIII w. szpitale na ziemiach polskich prowadzone były przez zakony, najpierw mnisze (benedyktyni, cystersi), później kanonickie i rycersko-szpitalne (zakon Świętego Ducha, krzyżacy z czerwoną gwiazdą, kanonicy regularni św. Augustyna, bożobrobcy, joannici, krzyżacy niemieccy). Wraz z tworzeniem diecezji i katedr powstawały też nieliczne szpitale katedralne i biskupie, a także kolegiackie. Przełomem w rozwoju polskiego szpitalnictwa średniowiecznego było pojawienie się na przełomie XIII i XIV w. stulecia w miastach, szczególnie większych, szpitali prepozyturalnych. Były to instytucje złożone z dwu integralnie ze sobą związanych elementów (budynków): kościoła szpitalnego i przytułku. Duszpasterstwo dla pensjonariuszy w kościele sprawował ksiądz kapelan szpitalny, tzw. porepozyt, zaś szpitalem i jego beneficjum zarządzali delegowani przez miasto dwaj urzędnicy miejscy – prowizorzy. Szpitale te, w zdecydowanej większości noszące wezwanie Świętego Ducha, lokalizowane były na obrzeżach miast lub poza murami miejskimi. Z reguły mieszkało w nich kilkunastu pensjonariuszy: przeważnie byli starcy, ubodzy, kalecy, sieroty oraz chorzy. W wieku XIV-XV prepozytury szpitalne przeszły proces tzw. komunalizacji, czyli bardzo dużego uzależnienia od władz miejskich. Apogeum rozwoju tych szpitali przypadł na końcowe dwa wieki średniowiecza, niemniej absolutna większość działało nadal w wiekach nowożytnych.
    Together with the adoption of Christianity by Mieszko I there appeared in Poland institutions and forms of social life previously introduced by the Church in Western Europe. Among the most important institutions, along with various types of schools, were hospitals. Until the times of Enlightenment they constituted the basic and most important type of care institutions and acted mostly as almshouses. Until the end of the 13th century hospitals in Poland were run by religious orders, primarily by monastic ones (Benedictines, Cistercians), later Canon orders and Mili-tary and Hospitals orders (the Order of the Holy Spirit, Knights of the Cross with the Red Star, Canons Regular of St. Augustine, Order of the Holy Sepulchre, Joannites, German Knights of the Cross). Along with the establishment of dioceses and cathedrals some cathedral, episcopal and collegiate hospitals were created. A turning point in the development of Polish Medieval hospital service was the emergence of provostrie hospitals in larger cities at the turn of the 13th and 14th centuries. These were institutions consisting of two integrally connected elements (buildings): a hospital church and an almshouse. Church service was performed by the Hospital Chaplain, the so called provost, and the hospital and its benefice were run by two officials delegated by the city – provisors. The hospitals – mostly dedicated to the Holy Spirit – were located on the outskirts of the city or outside the city walls. Usually they had several inmates: mostly the old, the poor, the crippled, orphans and the sick. In the 14th and 15th century provostrie hospitals underwent the process of the so called communalisation, that is becoming greatly dependent on the municipal authorities. The last two hundred years of the Middle Ages constituted the peak of development of provostrie hospitals, however most of them still existed in the Modern Period.
    Źródło:
    Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce; 2016, 125; 5-53
    0137-3218
    2720-0590
    Pojawia się w:
    Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Średniowieczne malowidło na wschodniej ścianie prezbiterium kościoła św. Jakuba w Toruniu. Transmedialna struktura obrazowa?
    Medieval wall painting on the eastern wall of the presbytery of St James Church in Toruń. A transmedia image culture?
    Autorzy:
    Błażejewska, Anna
    Pilecka, Elżbieta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/783799.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    kościół św. Jakuba
    Weraikon
    Święte Oblicze
    Toruń
    średniowiecze
    Church of St James
    Veraicon
    Holy Face
    Middle Ages
    Opis:
    Recent conservation works in the presbytery of St James’s Church in Toruń revealed several details of a previously poorly readable painting from the third quarter of the 14th century. These details shed interesting light on its iconography and on the complex media character. Upon close observation of a freshly cleaned representation of angels adoring (and supporting) the hitherto diffi cult to defi ne quadrilateral shape crowned with a small gable, high on the eastern wall of the presbytery, identifi ed by default as Veraicon, it turned out that there was most probably a small panel painting inserted into the quadrilateral fi eld. This is evidenced by: a few centimetres long ‘gooseneck’ made with plaster – located in the lower part of the canopy-shaped architectural framing, finished with a black contour, no traces of plaster (only an unusual, thin layer of red polychrome staining within the framing). Due to the fact that this alleged painting has not survived, the assumption that it depicted Veraicon, captured by an architectural ciborium, perhaps imitating the Roman way of presenting the cloth relic, is based on the popularity of representations of this iconographic type, located in the context of the altar and on the base of the existing painting context (the immediate vicinity on the vaulting also includes images of adoring angels with the tersanctus inscription). Considering the great popularity of this type of representation in the late Middle Ages, not only in monumental painting, the Toruń example seems exceptional because of its transmediality: the whole is heterogeneous; a copy of the painting-relic appears in a new context and role, also changing the character of the painting. The source of such a concept was probably the extraordinary diversity (including media diversity) of the created copies of the Roman image. A similarity to this type of complex pictorial structure, in terms of media, can be found in illuminated manuscripts to which the images of the Holy Face made on leather, sometimes brought from Rome, were pasted. The Toruń image could also have been of Roman origin; 14th century was a period of signifi cant intensification of the cult of the Holy Face in Rome itself and beyond, if only thanks to numerous pilgrimages. It should be noted that the functioning of the Veraicon, here painted on wood, is only a hypothesis, although we consider it highly probable. There is also another, less probable possibility that the mentioned gooseneck/shelf was created without any connection with the painting. In that case, it would be possible that the object of adoration was the Ark of the Covenant placed under the canopy or only a place ‘waiting for’ the Ark to appear in the ‘temple of God’ on the day of Judgement (Revelation 11:19).
    Niedawne prace konserwatorskie w prezbiterium kościoła św. Jakuba w Toruniu ujawniły kilka szczegółów wcześniej słabo czytelnego malowidła z trzeciej ćwierci XIV wieku. Owe szczegóły rzuciły ciekawe światło na jego ikonografii ę i na złożony charakter medialny. Po obejrzeniu z bliska świeżo oczyszczonego, wysoko na ścianie wschodniej prezbiterium umieszczonego przedstawienia aniołów adorujących (i podtrzymujących) dotąd trudny do określenia czworoboczny kształt zwieńczony szczycikiem, określany domyślnie jako Weraikon, okazało się, że najprawdopodobniej znajdował się tu wstawiony niegdyś w czworoboczne pole niewielki obraz tablicowy. Świadczą o tym: kilkucentymetrowa „odsadzka” wykonana w tynku – umiejscowiona w dolnej części namalowanego czarnym konturem architektonicznego, baldachimowego obramienia, brak śladów tynku (jedynie nietypowa, cienka warstwa czerwonej polichromii wewnątrz obramienia). Ze względu na to, że ów domniemany obraz się nie zachował, przypuszczenie, że przedstawiał Weraikon, ujęty architektonicznym cyborium, być może naśladującym rzymski sposób prezentacji chusty-relikwii, opieramy na popularności przedstawień tego typu ikonograficznego, umiejscawianych w kontekście ołtarza i na podstawie istniejącego kontekstu malarskiego (na sklepieniu w bezpośrednim sąsiedztwie znajdują się także wizerunki adorujących aniołów z inskrypcją tersanctus). Przy ogromnej popularności tego typu przedstawienia w późnym średniowieczu, nie tylko w malarstwie monumentalnym, toruński przykład wydaje się wyjątkowy z racji swojej transmedialności: całość jest heterogeniczna; kopia obrazu-relikwii występuje w nowym kontekście i roli, zmieniając także charakter malowidła. Źródłem takiej koncepcji była zapewne niezwykła różnorodność (w tym także medialna) tworzonych kopii wizerunku rzymskiego. Podobieństwo do tego typu złożonej medialnie struktury obrazowej możemy odnaleźć w księgach iluminowanych, do których bywały wklejane wizerunki Świętego Oblicza wykonane na skórze, niekiedy przywiezione z Rzymu. Toruński wizerunek mógł mieć także rzymskie pochodzenie; wiek XIV był okresem znacznego wzmożenia kultu Świętego Oblicza w samym Rzymie, jak i poza nim, choćby dzięki licznym pielgrzymkom. Należy przy tym zastrzec, że funkcjonowanie tu wstawionego, malowanego na desce Weraikonu jest jedynie hipotezą, choć uznajemy ją za wielce prawdopodobną. Istnieje też i inna, mniej prawdopodobna możliwość, że wspomniana odsadzka/półka powstała bez związku z malowidłem. Wówczas możliwe byłoby, iż przedmiotem adoracji jest umieszczona pod baldachimem Arka Przymierza lub jedynie miejsce „oczekujące” na Arkę, która ukaże się w „świątyni Boga” w dniu Sądu (Ap 11,19).
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2020, 113; 5-26
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    LAW AND DAMNATION IN THE LAST JUDGMENT FROM THE LATE MEDIEVAL CHESTER MYSTERY PLAYS
    Prawo i potępienie w sztuce The Last Judgment z późnośredniowiecznego cyklu misteriów miasta Chester
    Autorzy:
    Wiącek, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/509584.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Akademia Finansów i Biznesu Vistula
    Tematy:
    law
    Church
    theatre
    Middle Ages
    England
    christianity
    prawo
    Kościół
    teatr
    wieki średnie
    Anglia
    chrześcijaństwo
    Opis:
    In “The Last Judgment”, an English play from the late medieval Chester mystery cycle, souls stand for final judgment in Salvatus and Damnatus pairs, distinguishing the damned sinners from the penitent and redeemed. However, Iusticiarius Damnatus and Mercator Damnatus, the Judge and the Merchant, appear alone, their Salvatus counterparts missing, and as such suggesting the lack of a possibility of redemption for their sins. This paper investigates the reasons for such disparity in the context of didactic function of medieval English theatre by analyzing the relation between the apparent lack of redemption and unusual legal character of confessed transgressions. The specific abuses of the law and abandonment of legal and moral principles governing the damned souls’ trades, such as corruption, perjury, bias and fraud to which the two confess, lead to the damnation of soul not only because of their sinful aspect, but also due to the grave social consequences, such as undermining the governing legal order, inducing strife, injustice, and extortion of the weak for own particular interests. Therefore, the harsh treatment of Iusticiarius Damnatus and Mercator Damnatus becomes an important lesson not only in morality, but most significantly in law and social order. The analysis is supported by works of legal historians, such as Richard H. Helmholz and James A. Brundage, as well as medieval treatises, i.e. Gratian’s Decretum and St. Thomas Aquinas’ Summa theologica.
    W sztuce pt. The Last Judgment z późnośredniowiecznego cyklu angielskich misteriów z miasta Chester, dusze zmarłych stają przed sądem ostatecznym w parach, jako Salvatus i Damnatus, co pozwala odróżnić skruszonych grzeszników dostępujących zbawienia, od tych zasługujących na wieczne potępienie. Jednakże Iusticiarius Damnatus oraz Mercator Damnatus, czyli sędzia i kupiec, jako jedyni występują bez pary Salvatus, co sugeruje brak możliwości odkupienia ich grzechów i zbawienia duszy. W artykule zbadano powody takiego traktowania tych dwóch postaci w kontekście dydaktycznej funkcji średniowiecznego angielskiego teatru przez analizę związku między brakiem możliwości zbawienia a nietypowym, w przypadku pozostałych występujących w sztuce dusz, prawnym charakterem wyznanych win. Wymienione nadużycia i praktyki niegodne zawodów sędziego i kupca, takie jak korupcja, krzywoprzysięstwo, stronniczość i oszustwo, skutkują potępieniem nie tylko ze względu na ich grzeszny charakter, ale przez wzgląd na związane z nimi poważne społeczne konsekwencje, takie jak podważanie obowiązującego prawnego porządku, wprowadzanie niepokojów i braku sprawiedliwości oraz wykorzystywanie biednych i słabych dla własnych celów. W tym kontekście, sposób w jaki traktowani są Iusticiarius Damnatus oraz Mercator Damnatus staje się ważną lekcją nie tylko o charakterze moralnym, ale też prawnym i społecznym. Postawiona teza wspierana jest pracami historyków prawa średniowiecznego, takich jak Richard H. Helmholz i James A. Brundage, oraz średniowiecznymi traktatami, takimi jak Decretum Gracjana oraz Summa Teologiczna św. Tomasza z Akwinu.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula; 2017, 52(1) Filologia; 67-76
    2353-2688
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Doctrine of the Ordo Sclavoniae in Light of Western Sources and the Issue of the Origins of the Dualist Heresy in Bosnia
    Autorzy:
    Czarnecki, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31234011.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Bosnian Church
    Medieval dualism
    Catharism
    Bogomilism
    Opis:
    The issue of the Bosnian church – or more precisely the dualist heresy in Bosnia – has caused serious controversies among scholars since the 19th century. The main aim of this paper is to shed new light on this controversial issue, through the analysis of the doctrine of Slavonic dualism (ordo Sclavoniae) based on Western sources. The subject of the analysis will be the sources concerning the contacts of the Cathars from France and Italy with the heretics from Sclavonia and especially the sources containing information on the doctrine, such as the 13th-century Italian sources presenting the doctrines of the Cathars belonging to ordo Sclavoniae (Cathar churches of Bagnolo and March de Treviso) and later, 14th and 15th-century sources presenting the teachings of the heretics from Bosnia. The aim of the analysis will be to reconstruct the doctrines of Slavonic dualism (ordo Sclavoniae) in order to find its distinctive features (especially comparing with two main forms of Bogomil-Cathar dualism – Bulgarian and Drugunthian) and to answer the following question: which doctrinal conceptions had the most significant influence on its formation? Knowledge concerning the sources of inspiration for the dualist doctrine of the ordo Sclavoniae will enable us to draw conclusions concerning the origins of Slavonic dualism, its evolution and to assume an attitude towards scholars’ conceptions concerning the character of the Bosnian heresy.
    Źródło:
    Studia Ceranea; 2022, 12; 11-28
    2084-140X
    2449-8378
    Pojawia się w:
    Studia Ceranea
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Bosniak Identity and the Bogomil Tradition: Medieval Dualist Heretics as Desirable Ancestors of Present-Day Post-Yugoslav Muslim Slavs
    Autorzy:
    Mindak-Zawadzka, Jolanta
    Lipszyc, Adam
    Sławek, Tadeusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/chapters/977733.pdf
    Data publikacji:
    2019-02-22
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    Bosniak identity
    Yugoslav Muslims
    Bosnian Church
    Bogomilist roots
    Torbeshes
    Gorani
    Opis:
    The paper deals with the presumed Bogomilist roots of Yugoslav Muslims (Bosniaks), recently appearing as a crucial element of a new Bosniak ethnomythology. It tries to examine the social and political reasons and circumstances concerning the recent expansion of this concept, especially on the internet.
    Źródło:
    The Experience of Faith in Slavic Cultures and Literatures in the Context of Postsecular Thought; 117-128
    9788323537175
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jedność Kościoła w „Expositio Symboli Apostolorum” Jana z Kwidzyna
    Unity of the Church in Johannes Marienwerder’s ‟Expositio Symboli Apostolorum”
    Autorzy:
    Karczewski, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2154376.pdf
    Data publikacji:
    2022-12
    Wydawca:
    Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu
    Tematy:
    Jan z Kwidzyna
    Expositio Symboli Apostolorum
    eklezjologia średniowieczna
    devotio moderna
    Johannes Marienwerder
    medieval ecclesiology
    Opis:
    Druga połowa XIV w. to czas debat i postulatów odnowy Kościoła katolickiego. W tym kontekście historycznym powstało główne dzieło teologiczne Jana z Kwidzyna (1343 – 1417) "Expositio Symboli Apostolorum". Jan z Kwidzyna jest uważany za wybitnego przedstawiciela środowiska teologicznego związanego z uniwersytetem praskim. W artykule podjęto temat jedności Kościoła według "Expositio". Według Jana z Kwidzyna jedność Kościoła wynika z jego związku z Chrystusem, z sakramentu chrztu oraz miłości chrześcijańskiej. Ponadto z jednością Kościoła wiążą się ściśle Sakrament Eucharystii i Sakrament Pokuty. Przeciwko jedności działają heretycy i schizmatycy. Poza Kościołem nie ma zbawienia. Wierzący są wezwani do trwania w jedności z Chrystusem, Głową Kościoła i pogłębiania tej relacji.
    The second half of the 14th century was a time of debates and postulates for the renewal of the Catholic Church. n this historical context, the main theological work of Johannes Marienwerder’s (1343 – 1417), "Expositio Symboli Apostolorum", was written. John of Kwidzyn is considered an outstanding representative of theologians associated with the University of Prague. The article deals with the unity of the Church according to Expositio. Johannes Marienwerder points out that the unity of the Church results from its relationship with Christ, from the sacrament of baptism and from Christian love. Moreover, the sacrament of theEucharist and the sacrament of Penance are closely related to the unity of the Church. Heretics and schismatics work against unity. There is no salvation outside the Church. Believers are called to stay in union with Christ, head of the Church, and to deepen this relationship.
    Źródło:
    Studia Elbląskie; 2022, 23; 173-186
    1507-9058
    Pojawia się w:
    Studia Elbląskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Średniowieczne patrocinia w dokumentach kancelarii monarszej – zarys problematyki
    Medieval Patron Names in the Documents of the Royal Hancellery – an Outline of the Problem
    Autorzy:
    Kutyła, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1944000.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    nomenklatura sakralna
    patrocinia kościelne i klasztorne
    antroponimia
    toponimia
    dokument
    sacral names
    church and monastery patron names
    anthroponymy
    toponymy
    document
    Opis:
    This paper discusses the question of church and monastery invocations in the light of the most ancient sources in from the turn of the thirteenth and fourteenth centuries. An analysis of sacral names has been based on detailed excerpts from the documents of Władysław Łokietek (1275-1333). They were printed in the nineteenth-century diplomatic codes, and partially in more recent publications. In the sources under study we can find church and monastery invocations. The description of sacral objects contain not only elements corresponding to patron names, but also anthroponymic and toponymic; they compose a considerable part of the analyses here. The material presented, if only in a szczątkowa scale, presents some  basic semantic types of the names under analysis.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2010, 58, 6; 95-118
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Witraże w kościele Bożego Ciała na Kazimierzu – fundacja jagiellońska?
    Stained-glass Windows in the Corpus Christi Church in Kazimierz: Jagiellonian Donation?
    Autorzy:
    Horzela, Dobrosława
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/16011599.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    średniowieczne witraże
    kościół Bożego Ciała w Krakowie
    kanonicy regularni
    Anna Cylejska
    Władysław Jagiełło
    medieval stained glass
    Corpus Christi Church in Cracow
    Canons Regular
    Anne of Cilli
    Ladislaus Jagiełło
    Opis:
    Witraże znajdujące się obecnie w oknie sIV chóru kościoła Bożego Ciała na krakowskim Kazimierzu to niewielka pozostałość po przeszkleniach dziewięciu trójdzielnych i pierwotnie 23-szeregowych okien prezbiterium, a także okien korpusu i kaplic kościoła, który został ufundowany zapewne przez Kazimierza Wielkiego jako fara, lokowanego w 1335 r., miasta Kazimierz. Zespół ten nie jest jednorodny pod względem stylu i czasu powstania; dzieli się na sześć grup świadczących o trwającym około 100 lat (ok. 1380-1480) szkleniu kościoła. Z jego pierwszego etapu, wykonanego w latach 80. XIV w., zachowała się jedna kwatera  przedstawiająca Chrystusa Męża Boleści i ilustrująca wezwanie kościoła. Pierwotnie była ona osadzona zapewne w oknie wschodnim (I) chóru. Nowe szklenie okna I wykonano na początku XV w., bez wyraźnej praktycznej potrzeby. Okno wschodnie (I) wypełnił wielokwaterowy cykl poświęcony życiu Chrystusa i Marii, złożony ze scen narracyjnych skomponowanych bądź każda oddzielnie w całym polu prostokątnej kwatery, bądź w większej liczbie kwater: trzech lub nawet sześciu. Elementem łączącym sceny rozgrywające się w górnej partii okna była malowana, fantazyjna architektura, zajmująca kilka górnych rzędów. Kraków nie znał dotąd takich monumentalnych rozwiązań. Rozkwit tego rodzaju przeszkleń wiąże się z Austrią, gdzie takie cykle wykonywał w ostatniej dekadzie XV w. m.in. warsztat zwany Książęcym (Herzogswerkstatt). W niezbyt obfitej literaturze przedmiotu starano się dowieść czesko-śląskiej genezy artystycznej witraży, datując je na trzecią dekadę XV w. Konstatacje te wynikały z założenia, że artystyczną genezę warsztatów witrażowych warunkowało pochodzenie Kanoników Regularnych, sprowadzonych przez Władysława Jagiełłę w 1405 r. z Kłodzka. Krakowski warsztat faktycznie posługiwał się kanonem postaci oraz konwencją układania szat ukształtowaną w kręgu sztuki praskiej 3. i 4. ćwierci XIV w. Nie wyjaśnia to jednak satysfakcjonująco genezy jego stylu, gdyż na początku XV w. wiele elementów tego języka form było już dobrem wspólnym większości ważnych ośrodków miejskich w Europie Środkowej. Istotniejsze dla określenia kręgu artystycznego, z którego wywodził się witrażysta są te elementy stylu, które wykraczają poza wspólną dla szerokiego obszaru i okresu konwencję. Styl witraży wywodzi się, moim zdaniem, ze sztuki czeskiej, ale w redakcji, jaką nadały mu warsztaty witrażowe działające w pierwszych dwóch dekadach XV w. w Austrii, a przede wszystkim w Styrii. O znajomości przeszkleń z tych terenów świadczy zarówno kompozycja okna, jak i szereg motywów formalno-ikonograficznych. Pod względem stylu małopolskie witraże bliskie są przede wszystkim dziełom powstającym w Styrii w warsztacie (i szerzej kręgu) malarza określonego w źródłach jako pictor Johannes, który w roku 1406 przyjął zapłatę za witraże do kaplicy Św. Krzyża opactwa Benedyktynów w Rein. W wiązanych z nim zespołach można znaleźć źródło kompozycji architektonicznych oraz techniki malarskiej (linearyzm, słabe, niezdecydowane posługiwanie się szrafowaniem, ograniczone lawowanie). Charakterystyczne przerysowanie cech fizjonomicznych i ekspresji postaci odnaleźć można zaś w luźniej z Mistrzem Janem związanych pracach, datowanych na drugą dekadę XV w. Wybór warsztatu reprezentującego habsburski modus stylowy nie wydaje się przypadkowy. Może on wskazywać, że witraże powstały z fundacji jagiellońskiej, zaś o samym pomyśle ich ufundowania i o sprowadzeniu do Krakowa styryjskiego warsztatu zadecydowały kontakty dworskie. W 1412 r. Cymbarka (córka Siemowita IV i Aleksandry, siostry Władysława Jagiełły) została wydana za władcę Styrii Ernesta Żelaznego. Do mariażu tego doszło w ramach budowania koalicji przeciwko Zygmuntowi Luksemburczykowi. Jagiełło, wobec braku potomka, miał nawet początkowo brać pod uwagę Ernesta, nazywanego przezeń „najdroższym przyjacielem”, jako kandydata do tronu. Działania fundatorskie męża Cymbarki w zakresie malarstwa witrażowego (wspomniane witraże w Rein czy przeszklenia w rezydencji w Wiener Neustadt) mogły być wzorem dla Jagiellonów i ułatwić wybór wykonawców. Podjęcie inicjatywy wiązało się, jak sądzę, z osobą królowej Anny Cylejskiej, której inne fundacje dla kościoła są udokumentowane. Małżeństwo Władysława Jagiełły z Anną, wnuczką Kazimierza Wielkiego, było elementem planu politycznego, powstałego tuż po niespodziewanej śmierci w 1399 r. Jadwigi Andegaweńskiej – prawowitej dziedziczki piastowskiego tronu. Zmierzał on do umocnienia prawa Jagiełły do korony, toteż przyjazd Anny do Krakowa propagandowo porównywano do powrotu orła do gniazda. Ugruntowaniu pozycji króla jako naturalnego następcy poprzedników z rodu Piastów służyły liczne działania wizerunkowe, także fundacje malowideł bizantyńsko-ruskich w ważnych kościołach i kaplicach, w tym we wzniesionych przez Kazimierza Wielkiego. W tej grupie szczególnie znaczące są malowidła w kolegiacie w Sandomierzu, których elementem jest fryz heraldyczny zawierający herb królowej Anny Cylejskiej. Wprowadzenie tego herbu służyło zaprezentowaniu ponownego zawiązania ciągłości dynastycznej, a być może wskazuje też na rolę królowej w tej fundacji. Witraże okna I w ufundowanej przez Kazimierza Wielkiego farze kazimierskiej powstały, jak sądzę, z tego samego powodu. Anna jako benefaktorka kościoła Bożego Ciała wpisywała się w dzieło swego dziada, króla Kazimierza Wielkiego, fundatora kościoła i założyciela miasta. Tłumaczyłoby to decyzję o zmianie wykonanego stosunkowo niedawno wystroju okna wschodniego, podjętą w czasie, gdy kanonicy zaangażowani byli w budowę klasztoru, a sam kościół nie był jeszcze ukończony. Decyzja taka nie miała wówczas praktycznego sensu, niosła natomiast znaczne i niekonieczne wydatki oraz uciążliwości organizacyjne. Mogła ona zapaść na wyraźne życzenie fundatora królewskiej rangi, który, nie zadowoliwszy się którymś z okien bocznych, chciał by z jego środków przeszklić okno ideowo najważniejsze, najbardziej prestiżowe i zarazem najlepiej widoczne. Jeśli powstanie przeszkleń okna I w kościele Bożego Ciała wiązać z inicjatywą Anny, to ich wykonanie należałoby datować na lata przed 1416 r., bo w marcu tego roku, Anna zmarła. Zgadza się to w pełni z wynikami analizy stylu.  
    The stained-glass that is now found in window sIV of the gallery of the Corpus Christi Church in Kraków’s Kazimierz is merely a small fragment preserved from the glazing of the nine three-partite and originally 23-rowed windows of the chancel, as well as of the body and chapels of the church which was most likely funded  by Casimir the Great as a parish church of the town of Kazimierz granted its privileges in 1335. The set is not homogenous as for style and time of creation; it is divided into six groups testifying to about a 100-years’s time span of the church’s glazing process (ca. 1380-1480). From its first stage, executed in the 1380s, only one panel has been preserved, this featuring the Man of Sorrows and illustrating the Church’s dedication. Originally it had been most likely placed in the eastern window (I) of the gallery. The new glazing of Window I was executed in the early 15th century, seemingly for no practical reason. The eastern window (I) was filled with a multi-panel cycle dedicated to the life of Jesus and Mary, made up of narrative scenes either composed each separately within the whole space of the rectangular panel, or within a larger number of panels: three or even six. The element connecting the scenes taking place in the upper window section is to be found in the painted architecture, filling several of the upper rows. Kraków had not seen similar monumental solutions. The thriving of such glazing is associated with Austria where similar cycles were executed in the last decade of the 15th century in e.g. Habsburg Ducal Workshop (Herzogswerkstatt) In relatively scarce literature on the subject, the Bohemian-Silesian artistic provenance of the stained glass was attempted, dating it to the third decade of the 15th century. Such conclusions resulted from the assumption that the artistic genesis of the stained-glass window workshops was conditioned by the provenance of Canons Regular brought by Ladislaus Jagiełło from  Kłodzko in 1405. Indeed, the Kraków workshop applied the figure cannon and robe draping shaped within the circle of the Prague art in the 3rd and 4th quarters of the 14th century. This does not, however, satisfactorily explain the genesis of its style, since in the early 15th century numerous elements of the language of forms were a shared commodity of the majority of important urban centres throughout Eastern Europe. What is of greater importance for the identification of the artistic circle from which the stained glass painter came are those style elements which exceed the conventions shared by an extensive territory and time span. In my view, the stained glass style stems from Bohemian art, but it was re-edited by stained glass workshops active in the first two decades of the 15th century in Austria, first of all in Styria. The fact that the author was familiar with glazing from that area is testified to by both the window’s composition and a number of formal and iconographic motifs. As for the style, the Małopolska stained glass is close first of all to the works created in Styria, and precisely in the workshop (and the circle) of the painter defined in sources as pictor Johannes, who in 1406 received payment for the stained glass in the chapel of the Holy Cross of the Benedictine Abbey in Rein. It is in the sets attributed to him that the source of the architectural compositions and painterly techniques can be found (linearism, weak indecisive hatching, limited washing). A characteristic exaggeration of facial features and figure expression can, in turn, be found in the works more loosely associated with Master John, and dated to the 2nd decade of the 15th century.   The choice of the workshop representing the Habsburg style modus does not seem accidental. It may point out to the fact that the stained glass windows were donated by the Jagiellons, while the very idea to finance them, and to bring the Styria workshop to Krakow resulted from court contacts. In 1412, Cymburgis of Masovia (daughter of Siemowit IV and Alexandra sister of Ladislaus Jagiełło) was married to Ernest the Iron, ruler of Styria. The marriage was actually concluded as part of the building of the coalition against Sigismund of Luxembourg. Having no heir, Jagiełło is said to have initially considered Ernest, whom he called ‘dearest friend’, as the candidate to the throne. The donation activity of the husband of Cymburgis in stained glass (the above-mentioned stained glass in Rein or the glazing in the Wiener Neustadt residence) could have served as models for the Jagiellons and facilitated the choice of the artists. The initiative may have been connected with Queen Anne of Cilli whose donations to the Church have been documented. The marriage of Ladislaus Jagiełło to Anna, granddaughter of Casimir the Great, was an element of the political plan conceived after the unexpected death of Hedwig of Poland in 1399, the rightful heir to the throne of the Piast Dynasty. It was to consolidate Jagiełło’s right to the crown, so the arrival of Anne in Kraków was compared for propaganda reasons to the return of the eagle to its nest. The consolidation of the King’s position as the natural successor to the Piast Dynasty was boosted by numerous image undertakings, such as the donation of Byzantine- Ruthenian paintings to major churches and chapels, also those raised by Casimir the Great. Among them of major importance are the paintings in the Sandomierz Collegiate Church; their element is the heralding frieze containing the coat of arms of  Anne of Cilli. The introduction of this coat of arms served to present the resumed dynastic continuity, and may have pointed out to the role of the Queen in this funding.   The stained glass of Window I in the Kazimierz Parish Church funded by Casimir the Great was created, as I believe, for the very same reason. Anne as the benefactor of the Church of Corpus Christi, was inscribing herself in the work of her grandfather Casimir the  Great, founder of the church and of the town. This would explain the decision to change the relatively recently executed décor of the eastern window, undertaken at the time when the Canons were involved in the construction of the monastery, while the church itself was not as yet finished. At the time, the decision did not have a practical justification; instead, it implied substantial, though not necessarily essential expenditure, and a logistical inconvenience. It could have been made on a specific wish of the founder of the royal stature who, not being satisfied with one of the lateral windows, desired to glaze the one that was ideologically most important, and most prestigious, while also the best visible at the same time. If the glazing of window I in the Corpus Christi Church is to be associated with Anne’s initiative, it should be dated to before 1416, as that very year Anne passed away. Such dating fully harmonizes with the style analysis.  
    Źródło:
    Biuletyn Historii Sztuki; 2019, 81, 1; 29-62
    0006-3967
    2719-4612
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dwa nieznane średniowieczne dokumenty do dziejów lwowskiego kościoła Św. Ducha
    Two Unknown Medieval Documents Concerning the History of the Holy Spirit Church in Lviv
    Autorzy:
    Trawka, Renata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1019533.pdf
    Data publikacji:
    2017-06-29
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    arcybiskup halicki Jakub Strepa
    oficjał halicki Jakub
    szpital i kościół Św. Ducha we Lwowie
    szlachta województwa ruskiego w średniowieczu
    the Archbishop of Halicz Jakub Strepa
    the judicial vicar of Halicz Jakub
    he Holy Spirit Church and Hospital in Lviv
    the gentry of the Ruthenian Province in the Middle Ages
    Opis:
    In the W. Stefanyk Library of the National Academy of Sciences of Ukraine in Lviv, under the reference number: Fond 5, op. 1, spr. 2155, there is a 16th-century manuscript, which contains, among others, the copies of several documents of the 14th and 15th centuries. The documents were prepared on the initiative of Adam Mniszkowski, a provost of the Holy Spirit Hospital and a prebendary of St. Catherine’s Chapel at the Lviv Low Castle. Among them are two unpublished documents concerning the endowment of the Holy Spirit Church in Lviv. The first of them-produced by the Archbishop of Halicz Jakub Strepa in 1399- confirms that the nobleman Michał of Malechów gave the rector of the mentioned church an annual rent from the income of the inn in Malechów. The other document was prepared in 1405 by Jakub, a rector of the Holy Spirit Church in Lviv and a judicial vicar of Halicz. He gave Stanisław Żelko, a village leader assistant, the meadow in Sroki together with the forest and the oak tree area with the aim of making it arable land in exchange for the annual rent paid to each rector of the hospital church after the period of wolnizna (the period during which a settler was exempt from paying duties). An analysis of the form indicates that this latter document was also produced in the office of the Archbishop of Halicz. The list of the witnesses to the document includes representatives of the nobility of Lviv and Przemyśl and the townspeople of Lviv. In addition to the characteristics of the content of the both documents, the article also presents their critical editing.
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2017, 107; 307-324
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Who Could ‘the Godless Ishmaelites from the Yathrib Desert’ Be to the Author of the Novgorod First Chronicle? The "Apocalypse of Pseudo-Methodius" in Medieval South and East Slavic Literatures
    Autorzy:
    Brzozowska, Zofia Aleksandra
    Gucio, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/682178.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Apocalypse of Pseudo-Methodius
    Church Slavic
    Old Bulgarian literature
    Old Russian literature
    Novgorod First Chronicle
    Opis:
    The work of Pseudo-Methodius, whose creation (in the original Syrian version) dates back to ca. 690, enjoyed considerable popularity in Medieval Slavic literatures. It was translated into Church Slavic thrice. In all likelihood, these translations arose independently of each other in Bulgaria, based on the Greek translation, the so-called ‘first Byzantine redaction’ (from the beginning of the 8th century). From Bulgaria, the Slavic version of the Apocalypse of Pseudo-Methodius spread to other Slavic lands – Serbia and Rus’. In the latter, the work of Pseudo-Methodius must have been known already at the beginning of the 12th century, given that quotations from it appear in the Russian Primary Chronicle (from the second decade of the 12th century). In the 15th century, an original, expanded with inserts taken from other works, Slavic version also came into being, known as the ‘interpolated redaction’. All of the Slavic translations display clear marks of the events that preceded them and the circumstances of the period in which they arose. Above all, the Saracens – present in the original version of the prophecy – were replaced by other nations: in the Novgorod First Chronicle we find the Mongols/Tatars (who conquered Rus’ in the first half of the 13th century).
    Źródło:
    Studia Ceranea; 2019, 9; 369-389
    2084-140X
    2449-8378
    Pojawia się w:
    Studia Ceranea
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Średniowieczne odniesienia w architekturze krakowskich kościołów. Cz. I - druga połowa XIX wieku
    Medieval references in the architecture of Krakow churches. Part I – the second half of the 19th century
    Autorzy:
    Czechowicz, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/218572.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
    Tematy:
    architektura sakralna
    architektura XIX w.
    historyzm
    church architecture
    architecture of 19th c.
    historicism
    Opis:
    Lata od połowy XIX wieku do początku XX wieku stanowią dla architektury sakralnej Krakowa przełomowy okres, będący wynikiem krystalizowania się nowych poglądów na sposób kształtowania formy świątyni. Działające w Krakowie środowisko architektów, bazujące na doświadczeniach nabytych w trakcie zagranicznych studiów, dążyło do wykształcenia nowej stylistyki obiektu sakralnego z intencją kontynuowania wartości historycznych i kulturowych tkwiących w architekturze polskiej, a szczególnie architekturze sakralnej Krakowa. Podstawową inspiracją stała się sztuka średniowiecza, jednak że zawarty w architekturze dziewiętnastowiecznych kościołów pierwiastek historyczny nie zawsze stanowił przejrzyste odbicie „klasycznych” pierwowzorów – często przysłoniętych i przekształconych w ramach wielostylowych form kompozycyjnych. Niemniej jednak w wielu obiektach czytelne są powiązania formalne z dawnymi epokami, zawierające zarówno echa architektury europejskiej, jak i próby odzwierciedlenia tradycyjnego, rodzimego warsztatu budowlanego. Początkowe założenia nowej stylistyki polegały na stosunkowo wiernym odtwarzaniu średniowiecznych kompozycji, uznanych przez twórców za najwłaściwsze źródło dla uzyskania odpowiednio wzniosłego poziomu sacrum dla obiektu sakralnego. Pierwsze kościoły Krakowa z początków drugiej połowy XIX wieku zawierają przewagę akcentów, będących niemal dosłownymi kopiami rozwiązań architektury romańskiej i gotyckiej. Tak pojmowany sposób interpretacji średniowiecza podlegał następnie stopniowej modyfikacji. W kolejnych świątyniach zaczęto bowiem stosować odniesienia także do epok nowożytnych, a detal stawał się bardziej syntetyczny i zgeometryzowany.
    The years since the mid-19th century till the beginning of the 20th century were a breakthrough period for the church architecture in Krakow, which resulted from crystallization of new views on the form of a church. The milieu of architects operating in Krakow, basing on the experience acquired in the course of studies abroad, aimed at forming new stylistics of a church object with the intention of continuing the historic and cultural values ingrained in Polish architecture, and particularly in the church architecture of Krakow. Medieval art was the fundamental inspiration, although the historic element enclosed in the architecture of the 19th-century churches did not always constitute a transparent reflection of “classical” originals – frequently blurred and transformed during multi-style composition forms. Nevertheless, formal connections with bygone epochs, involving both echoes of European architecture and attempts at reflecting the indigenous building traditions, are clearly discernible in many objects. Initial assumptions of the new stylistics involved relatively accurate recreation of medieval compositions regarded by their authors as the most proper source for achieving a high level of sacrum suitable for a church object. The first churches in Krakow from the beginning of the second half of the 19th century show a predominance of accents which were almost literal copies of solutions known from the Romanesque and Gothic architecture. Such a manner of interpreting the Middle Ages was then gradually modified. Therefore, in subsequently erected churches references to modern epochs began to be applied, and detail became more synthetic and geometrical.
    Źródło:
    Wiadomości Konserwatorskie; 2014, 38; 45-53
    0860-2395
    2544-8870
    Pojawia się w:
    Wiadomości Konserwatorskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Historia budowlana kościoła w Łobdowie w świetle badań architektonicznych. Przyczynek do techniki wznoszenia i przekształceń kamienno-ceglanych średniowiecznych, wiejskich świątyń ziemi chełmińskiej
    Building history of the church in Łobdowo in the light of architectural research: Contribution to the technique of erecting and transforming stone and brick medieval village churches in the Chełmno Land
    Autorzy:
    Zimna-Kawecka, Karolina
    Piaskowska, Beata
    Prarat, Maciej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2055725.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
    Tematy:
    badania architektoniczne
    historia technik budowlanych
    kościół średniowieczny
    ziemia chełmińska
    architectural research
    history of construction techniques
    medieval churche
    Chełmno Land
    Opis:
    Celem artykułu jest prezentacja wyników badań historyczno- architektonicznych średniowiecznego kościoła w Łobdowie, ukazujących jego historię budowlaną. Zabytek ten reprezentuje pod względem konstrukcji i układu funkcjonalno-przestrzennego typowy przykład wiejskich kościołów wznoszonych w granicach państwa zakonu krzyżackiego. Przedstawione wnioski dotyczą w szczególności techniki budowy konstrukcji murowanych ścian i drewnianych konstrukcji dachowych pod względem typologicznym i warsztatowym. Obecna kubatura budynku powstała w czterech głównych fazach przekształceń. W dwóch pierwszych, średniowiecznych, zbudowano najpierw wieżę, potem zaś korpus z zakrystią. W okresie nowożytnym oraz w wiekach XIX i XX podejmowano prace związane z naprawą i odbudową zniszczonych fragmentów. Uzyskana wiedza pozwoliła z jednej strony na weryfikację ustaleń, a z drugiej na wyartykułowanie nowych pytań badawczych związanych z wiejskim budownictwem sakralnym w państwie zakonu krzyżackiego.
    The aim of this paper is to present the results of historical and architectural research that focused on a medieval church located in Łobdów, showing its construction history. The monument, in terms of its structure and functional and spatial arrangement, represents a typical example of a rural church built within the state of the Teutonic Order. The presented conclusions relate in particular to the construction techniques of brick walls and wooden roof structures in terms of typology and workmanship. The current capacity of the building was created in four main stages of transformation. In the first two, dated to the Middle Ages, a tower was built first, then the main body with a sacristy. In the early modern period and in the nineteenth and twentieth centuries, damaged fragments were rebuilt. The knowledge obtained allowed, on the one hand, to verify the findings, and on the other, to form new research questions related to rural religious architecture in the state of the Teutonic Order.
    Źródło:
    Wiadomości Konserwatorskie; 2021, 67; 86--100
    0860-2395
    2544-8870
    Pojawia się w:
    Wiadomości Konserwatorskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Z badań nad piśmiennictwem sakralnym średniowiecznej biblioteki klasztoru cystersów w Mogile
    From the research on sacral writings from medieval library of Cistercian monastery in Mogiła
    Autorzy:
    Domżał, Zbigniew
    Wałkówski, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/472375.pdf
    Data publikacji:
    2016-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
    Tematy:
    historia Kościoła
    zakony
    cystersi
    Mogiła
    kodykologia
    sakralne piśmiennictwo
    History of the Church
    orders
    Cistercians
    codicology
    sacral writings
    Opis:
    Prezentowany artykuł stanowi fragment obszerniejszych badań nad skryptorium i biblioteką klasztoru cystersów w Mogile do przełomu XV i XVI w. Autorzy wykorzystali ustalenia Edwarda Potkowskiego, zgodnie z którymi jedną z form użytkowania pisma w średniowieczu było zastosowanie go do głoszenia zasad wiary i wyrażania chwały Bożej, czyli do tworzenia piśmiennictwa sakralnego. W jego ramach istnieją bardziej szczegółowe odmiany tematyczne, które autorzy omawiają możliwie dokładnie, wskazując konkretne dzieła i (jeśli jest to możliwe) ich twórców. Granice chronologiczne rozważań zostały wyznaczone przez stan podstawy źródłowej i przemiany kulturowe dotyczące klasztoru cystersów w Mogile. Ograniczenie się do XV stulecia wynika z faktu, że z tego okresu pochodzą wszystkie zachowane średniowieczne kodeksy. Ponadto na przełomie XV i XVI w. zachodziły zmiany związane z upowszechnieniem się druku, co oznaczało schyłek kopiowania ksiąg w skryptorium. Podstawę źródłową stanowi 20 kodeksów. Z tej liczby autorzy bezpośrednio przebadali 14, ponieważ jedynie te zostały im udostępnione. Pozostałych sześć było niedostępnych z powodu remontu w archiwum klasztornym. Te księgi przebadano za pośrednictwem Katalogu archiwum. Wszystkie kodeksy pochodzą z XV stulecia, lecz tylko dwa z jego pierwszej połowy. Natomiast 11 ksiąg powstało mniej więcej w połowie XV wieku. Z jego drugiego pięćdziesięciolecia pochodzi siedem zachowanych manuskryptów. Analiza odmian piśmiennictwa sakralnego obecnego w średniowiecznej spuściźnie biblioteki klasztoru cystersów w Mogile wykazała dominację kaznodziejstwa – aż 168 pozycji. Wysoką pozycję zajęły dzieła teologiczne, Biblia z egzegezą oraz m.in. moralistyka i liturgia. Przeważają dzieła dotyczące nauczania wiary, formacji duchowej i offi cium divinum, co było typowe dla księgozbiorów cysterskich i generalnie bibliotek klasztornych wieków średnich. Jeśli chodzi o autorów, to na pierwsze miejsce wysuwają się pisarze należący do konwentu cystersów w Mogile – opat Piotr Hirszberg, brat Mikołaj z Krakowa czy Jakub z Paradyża. Taka sytuacja nie powinna dziwić, ponieważ biblioteka konwentualna z urzędu była nastawiona na zbieranie dzieł swoich pisarzy. Wśród autorów spoza klasztoru cystersów w Mogile licznie spotykamy teksty pióra św. Bernarda z Clairvaux.
    Presented article is a part of broader research focused on scriptorium and library of the Cistercians convent in Mogiła till the turn of 15th century. Authors used fi ndings of Edward Potkowski’s research according to which one of the form of using writing in medieval times was applying it to implementing principles of faith and expressing God’s glory. Within sacral writing there exist differentiated subjects, which are discussed by authors detailed way, indicating specifi c works and (when it was possible) their authors. Presented research was limited to 15th century due to the fact that 20 preserved medieval codex’s stemmed from this period. Authors examined 14 volumes out of the 20, remaining 6 were unavailable due to reconstruction works in convents’ archive. They were examined however through the archival catalogue. In medieval legacy of the Cistercians’ convent in Mogiła prevails homiletics (168 texts). The other documents frequently occurring in the disputed collection are theological works, Holy Bible with exegesis and i.e liturgy and moralisation. Dominating works deal with teaching the religion, spiritual formation and offi cium divinum, what was typical for Cistercians book collections and generally for medieval conventual libraries. When it comes to authors majority of them are the ones belonging to the convent of Mogiła – abbot Piotr Hirszberg, brother Mikołaj from Kraków or Jacobus de Paradiso. Such a situation should not be surprising, because conventual library ex offi cio was meant to keep the works of their authors. Among the works of authors who did not belong to Mogiła convent the most numerous texts are written by St. Bernard of Clairvaux.
    Źródło:
    Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2016, 10; 17-44
    1897-0788
    2544-8730
    Pojawia się w:
    Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Idea of defensio ecclesiae and its Resonances in Earlier Medieval Poland (X/XIth-XIIIth Century) (Reconnaissance)
    Koncepcja defensio ecclesiae i jej echa w Polsce wcześniejszego średniowiecza (X/XI-XIII wiek)
    Autorzy:
    Kotecki, Radosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31339848.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    defensio ecclesiae
    defensor ecclesiae
    advocatus ecclesiae
    obrona Kościoła
    obrońca Kościoła
    ideologia władzy
    Piastowie
    defense of the Church
    protcction of the Church
    defender of the Church
    patronate
    ideology of power
    Piasts
    Opis:
    Treść artykułu koncentruje się wokół słabo rozpoznanego zagadnienia obowiązku obrony Kościoła (defensio ecclesiae) przez władzę świecką w średniowiecznej Europie. W artykule skupiono się przede wszystkim na ideologicznej i prawnej stronie owego wymogu oraz wskazano jego ewolucję od czasów wczesnokarolińskich poprzez okresy późnokaroliński i postkaroliński, aż po dobę, w której popularność zyskały hasła reformy papieskiej zwanej gregoriańską. Poprzez przyjęcie szerokiej perspektywy chronologicznej możliwym było uchwycenie przemian, jakie dokonywały się interpretacji obowiązku defensio ecclesiae. Redefinicja następowała głównie za sprawą samego Kościoła, z przywileju dającego panującym sakralną legitymizację dzierżonej władzy i szerokie kompetencje zwierzchności nad instytucjami kościelnymi w duchu Eigenkirche, do obowiązku, z którego poszczególni monarchowie byli rozliczani przez sam Kościół. W artykule wskazano także po raz pierwszy w historiografii na możliwość recepcji zadania defensio ecclesiae na dworze piastowskim w okresie wcześniejszego średniowiecza (X-X111 w.). Odrzucono dawną teorię najpełniej sformułowaną przez Władysława Abrahama i popartą przez Gerarda Labudę, iż termin „obrońca kościoła” w brzmieniu advocatus ecclesiae, jaki spotykamy Kronice Galla Anonima, oznaczał de facto urząd dzierżony przez kolejnych przedstawicieli dynastii. Piastowie jako ród o wysokich aspiracjach politycznych sięgali natomiast po defensio ecclesiae, jako jedno z wielu narzędzi chrześcijańskiego instrumentarium władzy monarszej. W wiekach XII i XIII wraz z postępowaniem defragmentacji politycznej kraju oraz recepcją reformy gregoriańskiej przez Kościół polski idea defensio ecclesiae straciła na popularności, choć pewne jej elementy trwały i uwidaczniały się choćby w promowanej przez Kościół „instytucji” brachium seculare. Ostatecznie w XIII stuleciu obrońcami Kościoła tytułować zaczęli się polscy biskupi przywiązujący znacząca wagę do niezależności swych lokalnych kościołów i integralności własności kościelnej swych diecezji.
    Źródło:
    Roczniki Historii Kościoła; 2012, 4; 51-84
    2080-8526
    Pojawia się w:
    Roczniki Historii Kościoła
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    A comparative analysis of the interrelation between the evolution in the structure of Armenian churches of the 4th-14th centuries and the three-layer “midis” masonry
    Autorzy:
    Azatyan, Karen
    Azatyan, Ruben
    Manukian, Anzhelika
    Melikyan, Mane
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/27314405.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Politechnika Lubelska. Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej
    Tematy:
    three-layer “midis” masonry
    wall structure
    medieval Armenian church structure
    monolithic architecture
    stone building structure
    spatial integrity in architecture
    Opis:
    The article touches upon the interrelations between the structural elements and the building structure in architecture. The aim of the work is to generalize the peculiarities of “midis” masonry formation and to reveal its influence in the evolution process of the structure of Armenian medieval churches by a comparative analysis of different characteristics. In the work: the development of three-layer “midis” masonry was systematized, the phenomenon of shell structure and spatial integrity in the churches of the 4th-14th centuries was highlighted, the tendencies of evolution of the masonry monolithic nature and church structure integrity were revealed by a comparative analysis of volumetric and planning characteristics of different churches. The results allowed to formulate a certain sequence of interactions in different characteristics, which confirmed the relationship between the evolution of the masonry and the structure of the churches: the evolution of “midis” masonry led to the structural monolithic nature of the walls and the forms derived from it, which in turn led to the integrity of the stone building structure. The results can be useful in further research covering structural-compositional interrelations, including both heritage and modern architecture studies.
    Źródło:
    Budownictwo i Architektura; 2023, 22, 3; 73--104
    1899-0665
    Pojawia się w:
    Budownictwo i Architektura
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Odkrycie reliktów średniowiecznego kościoła klasztornego dominikanów pw. św. Idziego w Kamieniu Pomorskim. Wstępne wyniki badań architektoniczno-archeologicznych
    The discovery of remains of medieval Dominican monastery church of St Giles in Kamień Pomorski. Preliminary results of architectural and archaeological research
    Autorzy:
    Kustosz, Henryk
    Sobucki, Artur
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/440528.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Muzeum Narodowe w Szczecinie
    Tematy:
    Kamień Pomorski
    średniowiecze
    kościół św. Idziego
    dominikanie
    klasztor
    Middle Ages
    St Giles’ church
    Dominican monastery
    Opis:
    Abstract: The article presents the results of architectural and archaeological research conducted in Kamień Pomorski in the area of alleged sacral complex of former Dominican monastery. Its goal was to record survived remains of St Giles’ monastery church, an attempt to recreate its original plan and shape, as well as preliminary determination of scope and chronology of successive transformations. The research results indicate that initially was built a single-nave aisless structure with a rectangular, elongated, straight closed chancel. In its north side was located monastery, probably with cloister garth surrounded by cloisters. Probably in the 15th century, in order to enlarge the church, in the south side an aisle was built. It was created back then most likely an asymmetrical two-aisled church.
    Źródło:
    Materiały Zachodniopomorskie; 2016, 12; 483-546
    0076-5236
    Pojawia się w:
    Materiały Zachodniopomorskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Materiały do historii altarystów kościoła Mariackiego w Krakowie w średniowieczu. Część 1: Kalendarz i nekrolog oraz katalog altarystów i benefaktorów
    Autorzy:
    Wyrozumska, Bożenna
    Starzyński, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/949349.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    medieval Cracow
    Church of the Assumption of Virgin Mary
    parish clergy
    necrology
    średniowieczny Kraków
    kościół Mariacki
    kler parafialny
    nekrolog
    Opis:
    Publikacja zawiera krytyczną edycję wraz z komentarzem nieznanych dotąd, zachowanych w piętnastowiecznej redakcji, źródeł do dziejów domu altarystów kościoła Wniebowzięcia Panny Marii (Mariackiego) w Krakowie, kalendarza i nekrologu (wraz z notami nowożytnymi) oraz katalogu altarystów i benefaktorów do połowy XVI w. 
    The publication contains a critical edition with commentary of so far unknown sources, surviving in the 15th century redaction, concerning the history of the house of altarists of the Church of the Assumption of Virgin Mary in Cracow, the calendar and the necrology (with early modern notes) and the catalogue of altarists and benefactors until mid-16th century.
    Źródło:
    Roczniki Historyczne; 2018, 84
    0324-8585
    Pojawia się w:
    Roczniki Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    In the world of medieval symbols. Depiction of a shield from the fresco of St. Martin’s Church in Wichów
    W świecie średniowiecznych symboli. Wyobrażenie tarczy na fresku z kościoła pw. św. Marcina w Wichowie
    Autorzy:
    Michalak, Arkadiusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/941983.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    shield
    Late Middle Ages
    human face
    apotropaion
    tarcza
    późne średniowiecze
    ludzka twarz
    Opis:
    Już co najmniej od XIX w. w badaniach nad uzbrojeniem wykorzystywane są źródła ikonograficzne. Dzieła sztuki pozwalają nam również wniknąć w świat nieoświetlony zazwyczaj przez źródła materialne: mentalności, wiary, przesądów. Z ilustracją takiej sytuacji mamy prawdopodobnie do czynienia również w wypadku fresków w kościele p.w. św. Marcina w podżagańskim Wichowie. Malowidła z Wichowa mogły powstać na podstawie malarstwa tablicowego, lub pewniej miniaturowego. Kompozycja interesującego nas Ukrzyżowania nawiązuje do form znanych z czeskich oraz śląskich rękopisów iluminowanych z przełomu XIV i XV stulecia oraz początków wieku XV. Według poznańskiej badaczki pozwala to uznać je za dzieło miejscowej twórczości cechowej rozwijane na użytek dydaktyki w kościołach parafialnych. W niniejszym tekście interesować będzie nas przede wszystkim występująca w scenie Ukrzyżowania Chrystusa tarcza, którą dzierży wskazujący na Ukrzyżowanego dowódca jego oprawców. Na trójkątnego kształtu zabytku wyobrażono twarz brodatego mężczyzny o satyrycznie powiększonych oczach i nosie. Typologicznie tarcza mieści się w formach trójkątnych, występujących głównie w XIII i XIV w. Ich występowanie w wieku XV nie powinno jednak dziwić, gdyż były one jako tarcze funeralne używane również w tym czasie.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica; 2013, 29
    0208-6034
    2449-8300
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Future Constructions in the Medieval South Slavonic Translations of Vita Antonii Magni
    Autorzy:
    Petrov, Ivan P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31234068.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Anthony the Great
    Hagiography
    Old Church Slavonic translations
    Future tense
    Periphrastic Future
    Conjunctive
    Optative
    Non-Indicative forms
    Opis:
    This paper aims at systemising the observations on the constructions used for expressing Future tense in the three known Old Slavonic translations of Vita Antonii Magni by Athansius Alexandrinus. The text was first translated in the early Old Church Slavonic period, while two other (Middle Bulgarian) translations were written in ca. 14th century. This makes the text suitable for observing the different strategies for expressing Future tense, both regarding the translation technique and its dynamics on a synchronic level, i.e., vis-à-vis other translations from the period, and from a diachronic perspective, i.e., paying closer attention to the discrepancies between the three translations themselves. The paper focuses on the Future periphrastic constructions used in the three Slavonic translations of the Life of St Anthony the Great by Athanasius of Alexandria. The approach is based on the relation with the Greek Vorlage, thus analysing closely the situation attested in the Greek original. Observations are made regarding the usage of the periphrases in the Slavonic texts adducing comparative material for similar phenomena from other early (Preslavian) and Middle Bulgarian texts. Some examples provided, as well as those from other texts, might suggest that the Old Church Slavonic periphrases were used not only to express Future tense per se, but for every non-Indicative (or non-factual) Present.
    Źródło:
    Studia Ceranea; 2022, 12; 159-180
    2084-140X
    2449-8378
    Pojawia się w:
    Studia Ceranea
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pokój w Stralsundzie a rozkwit późnogotyckiej architektury sakralnej na Pomorzu Zachodnim: powiązania pomiędzy polityką, gospodarką a koniunkturą budowlaną
    Treaty of Stralsund and the peak development of the late Gothic church architecture in Western Pomerania: links between politics, economy and demand for building
    Autorzy:
    Lindenhayn-Fiedorowicz, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1573374.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-31
    Wydawca:
    Muzeum Narodowe w Szczecinie
    Tematy:
    historia gospodarcza
    historia budowlana
    2. połowa XIV wieku
    Szczecin
    Stargard
    Kołobrzeg
    średniowieczna architektura sakralna
    economic history
    history of construction
    second half of 14th century
    medieval church architecture
    Opis:
    The article focuses on the role of cities in Western Pomeranian in wars waged by the Hanseatic League against Valdemar IV, King of Denmark, between 1362 and 1370, and the influence of the peace treaty concluded in Stralsund on the development of a demand for building churches in Pomeranian cities that had actively participated in the conflict.
    Źródło:
    Materiały Zachodniopomorskie; 2020, 16; 247-287
    0076-5236
    Pojawia się w:
    Materiały Zachodniopomorskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Несколько замечаний о необычной славянской редакции "Видения апостола Павла" из рукописных cобраний в Польше
    Remarks concerning untypical variant of Slavic “Apocalypse of St. Paul the Apostle” in the collection of Cyrillic manuscripts in Poland
    Autorzy:
    Страдомский, Ян
    Иванова, Мария
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/682162.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Apocryphal apocalypses
    Old-Church-Slavonic translations from Greek
    textology of Medieval literary monuments
    Opis:
    The apocryphal Apocalypse of St. Paul the Apostlebelongs to the group of early-Christian texts which exerted significant impact on people’s perceptionof the nether world and the Last Judgment. In the Middle Ages, the text was known in the area ofwestern and eastern Christian literary tradition. Numerous translations also include the renditionof the Apocalypse of St. Paul the Apostle into Church Slavonic, made in Bulgaria between the 10thand the 11th century, whose presence and distribution in the area of southern Slavdom and Rutheniais confirmed by copies of manuscripts. The article is devoted to a manuscript of the Apocalypse ofSt. Paul the Apostle hitherto overlooked in studies, whose unique form supplements and makes theSlavic textual tradition of the manuscript more comprehensible. The unique feature of the discussedcopy is supplementation of the text with an ending, present only in the ancient Syrian and Coptictranslations of the apocryphal text.
    Źródło:
    Studia Ceranea; 2014, 4; 193-207
    2084-140X
    2449-8378
    Pojawia się w:
    Studia Ceranea
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Personifikacje cnót w dramacie liturgicznym Ordo Virtutum Hildegardy z Bingen i na romańskich kolumnach kościoła św. Trójcy w Strzelnie
    Personification of virtues in liturgical drama Ordo Virtutum by Hildegard of Bingen and on the Romanesque columns of the St. Trinity Church in Strzelno.
    Autorzy:
    Wiąckiewicz (OSB), S. Debora (Justyna)
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/514030.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Koło Naukowe Studentów Muzykologii UJ
    Tematy:
    Hildegard of Bingen
    Ordo Virtutum
    Strzelno
    medieval art
    Opis:
    Composed by Hildegard of Bingen in the Rhine-Hessen region in the middle of the 12th century, the liturgical drama Ordo Virtutum depicts a symbolic internal struggle for the fate of the soul between the virtues and the devil and is originally transposed into the language of low-relief found in the church owned by the Canonesses Nuns conventn in Strzelno, a little town situated on the border of Kujawy and Wielkopolska regions in Poland. The aim of this article is to present how two visions of the same concept complement each other in an intriguing way, although they are expressed by two separate, yet merging languages of music linked with the text and low relief. Most of the musical and literary personifications of both Ordo Virtutum and low reliefs featuring figures in Strzelno are still comprehensible, despite being created eight centuries ago. They introduce the audience to the world of medieval sermons, theological treatises, lectures on ethics and moral theology. Both works show a holistic vision of the world, held by people of the medieval era. In that vision what is spiritual, mystical and elusive for the outward physical senses intertwines and is closely linked with what is tangible, material and directly perceptible. Hildegard’s music praised not only the works of God but also the virtues as deeply human attributes, linked with effort and choices of a free human being, capable of establishing a relationship with God. The column of virtues in Strzelno introduces to the sacred sphere a multitude of figures that become an icon of widely accessible perfection. It seems that both artists aimed at educating their audience as beauty was supposed to ennoble by giving the strength to the truth so that it could lead to good, also the ultimate good — God.
    Źródło:
    Kwartalnik Młodych Muzykologów UJ; 2016, 4(31); 24-56
    2956-4107
    2353-7094
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Młodych Muzykologów UJ
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    REWITALIZACJA ŚREDNIOWIECZNYCH ZABYTKÓW UNIEJOWA W ŚWIETLE UWARUNKOWAŃ HISTORYCZNYCH ORAZ ZAŁOŻEŃ LOKALNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI NA LATA 2011–2015
    REVITALISATION OF MEDIEVAL MONUMENTS IN UNIEJÓW IN THE CONTEXT OF LOCAL REVITALISATION PLAN FOR 2011–2015
    Autorzy:
    Katarzyna, Staniek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/487539.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Uniejów, miasto, kolegiata, zamek, Lokalny Program Rewitalizacji
    Uniejów, city, collegiate church, castle, Local Revitalisation Program
    Opis:
    The article presents results of analyses of the historical, medieval fabric of the city of Uniejów. It first outlines the morphogenetic aspect of the medieval chartered city, and against this background presents, from the historical perspective, the transformations of the material relics of that period – the castle and the collegiate church of the archbishops of Gniezno. The article also discusses current trends in the revitalisation of objects of high architectural value. It then explains the conditions and principles of preparing Local Revitalisation Programs since Poland’s accession to the EU, and provides a detailed presentation and interpretation of the objectives of the Local Revitalisation Program 2011–2015 for the city of Uniejów.
    Źródło:
    Biuletyn Uniejowski; 2017, 6; 238-253
    2299-8403
    Pojawia się w:
    Biuletyn Uniejowski
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Urzędnicy dworscy biskupa płockiego Andrzeja herbu Ciołek (1254-1261). Przyczynek do badań nad dworami biskupimi w średniowiecznej Polsce
    The court officials of the Bishop of Płock, Andrzej of the Ciołek Coat of Arms (1254-1261). An article about research on bishop’s courts in medieval Poland
    Autorzy:
    Włodarski, Łukasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/783921.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    dwór
    urzędnicy
    biskup
    Kościół
    Płock
    XIII w.
    court
    officials
    a bishop
    the Church
    13th century
    Opis:
    The following article aims to present court officials of the Ordinary Bishop of Płock, Andrzej Ciołek. However, due to a shortage of the sources and their laconic nature, this task is much more difficult. The surviving material reveals that the bishop’s closest circle comprised the people who satisfied his earthly needs, namely preparing meals, tables, sleeping chambers as well as managing bishop’s property. In addition, the bishop was represented by a prosecutor. There were also priests who probably worked in the church office, which enabled efficient management of the diocese.
    Prezentowany przyczynek stawia sobie za cel prezentację urzędników dworskich ordynariusza płockiego Andrzeja h. Ciołek, niemniej ze względu na szczupłość i lakoniczność przekazów źródeł jest to zadanie znacznie utrudnione. W świetle zachowanych materiałów wiadomo, że jego otoczenie składało się z osób, które dbały o zaspokojenie jego potrzeb doczesnych, tj. przygotowanie posiłków oraz stołu do ich spożywania, komnaty do spania, zarządzanie dobrami lub reprezentowanie biskupa przez osobę prokuratora, a także kapelanów będącymi prawdopodobnie pracownikami kancelarii, która umożliwiała sprawne zarządzanie diecezją.
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2018, 110; 457-463
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Graduał rkp 7021 Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu jako przykład recepcji potrydenckiej reformy chorału gregoriańskiego w polskim obrządku liturgicznym.
    Gradual, MS 7021, from the Medieval and Renaissance Manuscripts Section of Poznań University Library, as an example of post-Trent reception and implementation of Georgian plainchant in Polish liturgical celebration
    Autorzy:
    Sobczak, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/912013.pdf
    Data publikacji:
    2015-12-15
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Piotrkowczyk
    Benedictine nuns of the Chełmno congregation
    manuscript
    the seventeenth century.
    gradual
    Trent reform
    the Council of Trent
    Georgian chant
    Catholic Church
    liturgy of the Catholic Church
    rites
    antiphonary
    missal
    breviary
    graduał
    reforma trydencka
    sobór trydencki
    chorał gregoriański
    Kościół katolicki
    liturgia Kościoła katolickiego
    ryt
    antyfonarz
    mszał
    brewiarz
    benedyktynki kongregacji chełmińskiej
    rękopis
    XVII wiek.
    Opis:
    Graduał rkp 7021 Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu jest jednym z wczesnych przykładów recepcji potrydenckiej reformy chorału gregoriańskiego na terenie XVII-wiecznej Rzeczypospolitej. Księga pochodzi z toruńskiego skryptorium benedyktynek kongregacji chełmińskiej. Celem artykułu jest ukazanie przemian liturgicznych, jakie zaszły w Rzeczypospolitej na początku XVII wieku, na przykładzie analizy zawartości rękopisu benedyktynek i innych dostępnych źródeł, a także nakreślenie problemu reformy repertuaru gregoriańskiego wprowadzonego przez Stolicę Apostolską i jego polskiej recepcji. Dla liturgii Kościoła zachodniego najważniejszym osiągnięciem reformy potrydenckiej było ujednolicenie ksiąg liturgicznych, co prowadziło do unifikacji liturgicznej całego Kościoła. W Rzeczypospolitej przyjęto brewiarz i mszał rzymski oraz mające z nimi ścisły związek – antyfonarz i graduał. W księgach tych starano się jednak zachowywać tradycje lokalne, co nie pozwoliło na całkowite przyjęcie rytu rzymskiego. Graduał rkp 7021 BUAM pochodzący z toruńskiego skryptorium zakonu benedyktynek kongregacji chełmińskiej i będący przykładem wprowadzania przez zakonnice reformy trydenckiej na terenie XVII-wiecznej Rzeczypospolitej nie ma powiązania z tradycją lokalną czy zakonną. W historii recepcji reformy trydenckiej na terenie Rzeczypospolitej benedyktynki kongregacji chełmińskiej mają niewątpliwie wiele zasług. Odcinając się od reguły benedyktynów tynieckich i tworząc własną, opartą na postanowieniach soboru trydenckiego, okazały się zakonem nowatorskim i atrakcyjnym. Nie bez znaczenia jest tu ich współpraca z zakonem jezuickim, który był również propagatorem reformy liturgicznej. Artykuł ukazuje, jak ważne są badania polskich źródeł muzyczno-liturgicznych okresu potrydenckiego. Stanowi też ważny wkład w rozpoznanie i opisanie źródła, które do tej pory nie było powszechnie znane.
    The gradual MS 7021 (kept at Poznań University Library) is one of the earliest examples of the reception of post-Trent reform of Gregorian plainchant in the seventeenth century Poland. The volume comes from the scriptorium of Benedictine convent in the Chełmno congregation. The article’s aim is to present the liturgical alterations and changes that occurred in the Polish Republic in the early seventeenth century with the example provided by an analysis of the content of the Benedictine manuscript as well as other available sources. Additionally, the article examines the problem of the reform of the Georgian repertoire introduced by the Apostolic See and the its subsequent reception in Poland. In the liturgy of the Western World, the most significant outcome of the post- Trent reform was the introduction of standarised principal liturgical books, which in consequence led to a unification of liturgy in the whole of the Church’s life. The Polish–Lithuanian Commonwealth adopted the breviary and the Roman Missal, the liturgical book that contains the texts and rubrics for the celebration of the Mass in the Roman Rite of the Catholic Church, as well as the antiphonary and gradual. Local traditions, however, were attempted to be retained in these liturgical books, so that the proper Roman rite could not have been implemented to the full. However, the gradual, MS 7021 BU UAM, from the Toruń scriptorium of the Benedictine convent, is an example of the implementation the Trent reform in the seventeenth century Polish-Lithuanian Commonwealth that has no connections with any local or locallybased monastic tradition. The Benedictine nuns from the Chełmno congregation were undoubtedly prominent in the history of the Trent reform in the Republic of Both Nations. By dissenting from the spirit of St. Benedict’s rule professed by the Tyniec Benedictines, and by creating their own rule based on the resolutions of the Council of Trent, the convent adopted an innovative and attractive stance. The cooperation of the nuns with the Jesuits from the Society of Jesus, who were also promoters of the liturgical reform, was also instrumental. The article shows how important it is to carry on with research studies on Polish music and liturgical sources from the post-Trent period. The article is also an important contribution to the investigation and description of a source that, as yet, has not been satisfactorily addressed.
    Źródło:
    Biblioteka; 2015, 19(28); 7-30
    1506-3615
    2391-5838
    Pojawia się w:
    Biblioteka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Współczesne zasady chronobiologii stosowane we wczesnośredniowiecznych wspólnotach monastycznych na podstawie reguł Augustyna z Hippony, Cezarego z Arles i Benedykta z Nursji
    Chronobiology Principles Used in Early Medieval Monastic Communities under the Rule of Augustine of Hippo, Caesarius of Arles and Benedict of Nursia
    Autorzy:
    Cyrek, Olga
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/607401.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    chronobiology
    Church history
    spirituality
    monasticism
    prayer
    physical labor
    Middle Ages
    Opis:
    The article describes the daily schedule of monks who live according to the rules of Augustine of Hippo, Caesarius of Arles and Benedict of Nursia based on the principles of chronobiology.The authors of the monastic rules took into account not only the external conditions, the prevailing climate, but also the natural predisposition of the human body. Monks have to adapt to changes during the year, because they know that the length of night and day changes in each season of the year. Monks carry out their work and adapt well to time-related circadian succession of the cycles of light and darkness. They devote the remaining hours to physical work and other activities of a spiritual or intellectual character. Usually, they arraged their daily schedule in such a way that they could easily perform all their duties.The founders of the rules took into account the body’s natural needs and showed considerable psychological knowledge because they wanted the monks to do nothing contrary to nature and to the maintenance of their health. Although they set the appropriate hours of performing physical labor, engaging in intellectual pursuits, or prayer, they did not always stick to these rules and if necessary, used dispensation.Keywords
    Źródło:
    Poznańskie Studia Teologiczne; 2012, 26; 119-142
    0209-3472
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Crypt Burials from the Cloister Church of Riesa (Germany) – Changes of Funerary Customs, Body Treatment, and Attitudes to Death
    Pochówki w kryptach z kościoła klasztornego w Riesie (Niemcy) – zmieniające się zwyczaje pogrzebowe, sposoby postępowania z ciałem i podejścia do śmierci
    Autorzy:
    Alterauge, Amelie
    Hofmann, Cornelia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1032025.pdf
    Data publikacji:
    2021-04-06
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    krypta
    pochówek
    mumia
    czasy pośredniowieczne
    szlachta
    crypt
    burial
    mummy
    post-medieval
    nobility
    Opis:
    The cloister church of Riesa (Saxony, Germany) contains two burial crypts which were used from the 17th to 19th century AD by local noble families, namely the barons von Felgenhauer, Hanisch/von Odeleben and von Welck. The crypt beneath the altar originally contained 50 inhumations of which about 30 are still preserved at present, either as coffins and/or mummies, while the northern crypt contained eight interments. During the last two centuries, the crypts have experienced major changes which could partly be reconstructed through historical records, photographs and oral history. The aim of the investigations, supported by the parish and the city museum, was to document the current state-of-preservation and to identify the inhumations by combining different types of evidence. The coffins were visually inspected and dated by typo-chronological comparisons, and inscriptions were transliterated whenever possible. Material, fabrication, clothing type and dating of the garments were determined during costume analysis. The mummified remains were subjected to a morphological investigation, including X-rays. Different body treatments resulting in natural or artificial mummification could be observed. In selected cases, samples for aDNA analysis were taken to test for kinship between individuals, and stable isotope analysis was performed for the reconstruction of diet, origin and age of weaning. Probable identification could only be achieved for the individuals with contextual information; however, the bioarchaeological analyses are still ongoing. The coffin ornamentation and inscriptions as well as the garments show chronological changes as well as individual preferences from the 17th to 19th century, most distinctive in the children burials. Faith in God and hope of resurrection remain constant attitudes to death, but familial affiliation becomes an important factor in early modern noble burials.
    Kościół klasztorny w Riesie (Saksonia, Niemcy) posiada dwie krypty grobowe, wykorzystywane od XVII do XIX w. przez miejscowe rodziny szlacheckie, w tym baronów von Felgenhauer, Hanisch/von Odeleben oraz von Welck. Krypta pod ołtarzem pierwotnie zawierała 50 pochówków, z których 30 dotrwało do czasów współczesnych w formie trumien i/lub mumii, a krypta północna zawierała osiem pochówków. Na przestrzeni ostatnich dwóch wieków w kryptach zaszły ogromne zmiany, które udało się po części zrekonstruować w oparciu o zapisy historyczne, zdjęcia oraz historię ustną. Celem badań prowadzonych przy wsparciu parafii i muzeum miejskiego było udokumentowanie obecnego stanu zachowania oraz identyfikacja pochówków poprzez łączenie różnych rodzajów dowodów. Trumny zostały poddane inspekcji wzrokowej i datowane w oparciu o porównania typochronologiczne, a ponadto w miarę możliwości dokonano transliteracji inskrypcji. Materiały, sposób wytworzenia, typ i datowanie odzieży zostały ustalone w ramach analizy kostiumologicznej. Zmumifikowane szczątki poddano badaniom morfologicznym, w tym prześwietleniom rentgenowskim. Zaobserwowano różne sposoby postępowania z ciałem, prowadzące do naturalnej lub sztucznej mumifikacji. W wybranych przypadkach pobrano próbki do analizy DNA, aby sprawdzić stopień pokrewieństwa. Przeprowadzono też analizę izotopów stabilnych celem ustalenia diety, pochodzenia i wieku odstawienia od piersi. Prawdopodobną tożsamość można było ustalić wyłącznie w przypadku osób, dla których dostępne były informacje kontekstowe. Niemniej jednak trwają wciąż analizy bioarcheologiczne. Zdobienia trumien i inskrypcje, jak również odzież odzwierciedlają zmiany chronologiczne oraz indywidualne preferencje z okresu od XVII do XIX w., co jest szczególnie widoczne w przypadku pochówków dzieci. Wiara w Boga i nadzieja na zmartwychwstanie pozostają stałymi elementami podejścia do śmierci, jednakże we wczesnonowożytnych pochówkach szlacheckich istotną rolę zaczynają odgrywać więzy rodzinne.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica; 2020, 35; 73-96
    0208-6034
    2449-8300
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wkład klasztorów w rozwój kultury organowej średniowiecznej i wczesnonowożytnej Małopolski (od XIV do końca XVI w.)
    The contribution of monasteries to the development of organ music culture of Małopolska in the medieval and early modern periods (from the fourteenth to the late sixteenth centuries)
    Autorzy:
    Rajman, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28409396.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    organy
    kościół
    klasztor
    zakon
    organista
    klawiatura
    tabulatura
    parafia
    organs
    church
    monastery
    convent
    organist
    keyboard
    tablature
    parish
    Opis:
    Podstawę źródłową wniosków zawartych w tym artykule stanowią wyniki kwerendy w źródłach wytworzonych przez klasztory (dokumenty, rachunki, inwentarze, nekrologi, żywoty przełożonych, kroniki), rękopiśmiennych aktach sądowych biskupa i oficjała krakowskiego z XV i XVI w. oraz protokołów powizytacyjnych i ksiąg miejskich. Autor uwzględnił także całą literaturę przedmiotu. Rozpatrując dane źródłowe autor stawia tezę, że w XIII w. nie ma jakichkolwiek wzmianek o organach w kościołach klasztornych – za wysoce problematyczny i mało wiarygodny uznaje przekaz o organiście w kościele dominikańskim w Sandomierzu odnoszący się rzekomo do 1259 r. (przekaz ten pochodzi, w istocie rzeczy, dopiero z XVIII w.). Pierwsza wzmianka o organach klasztornych (1376) dotyczy kościoła bożogrobców w Miechowie. Zostały one ufundowane przez ówczesnego prepozyta Marcina Czcika. Podkreślić należy fakt, że miechowski kościół klasztorny pełnił zarazem funkcję kościoła parafialnego. Potrzeba oprawy muzycznej nabożeństw dla wiernych była jedną z ważniejszych przyczyn wybudowania organów w kościołach dominikanów i franciszkanów krakowskich. Istnienie organów w kościele dominikańskim w Krakowie możemy datować najpóźniej na pierwszą dekadę XV w. Zachowało się sporo wzmianek o konkretnych muzykach w tym kościele, a z XVI w. pochodzą informacje o organach w innych niż Kraków, kościołach dominikańskich. Czas wybudowania organów w kościele św. Franciszka przypada na okres przed 1445 roku. W XVI w. był to najlepiej wyposażony w instrumenty kościół w diecezji krakowskiej – 2 organy główne i pozytyw w każdej z kaplic bocznych Ważnymi ośrodkami kultury muzycznej były klasztory kanonickie. Z XV–XVI w. zachowało się wiele wzmianek imiennych o organistach w kościele kanoników regularnych przy kościele Bożego Ciała na Kazimierzu. W XVI w. organy grały także w innych kościołach tej reguły, a na szczególną uwagę zasługuje klasztor w Kraśniku (znani są tutaj wszyscy organiści z XVI w.). W kościele klasztornym św. Ducha w Krakowie organista jest poświadczony w 1443 roku. W kościele premonstratensów w Brzesku-Hebdowie  organy były prawdopodobnie już w XV w, a w XVI w opactwie w Nowym Sączu, u kanoników regularnych od pokuty błogosławionych Męczenników w kościele św. Marka w Krakowie w 1541 r. Odrębnym zagadnieniem są kościoły klasztorne ściśle konwentualne. O organach w kościele benedyktynów w Tyńcu możemy wnioskować z faktu, że już w 1405 r. wzmiankowany jest organista benedyktyn Jan. Można przypuszczać, że organy w tym kościele istniały pod koniec XIV w. Problematyczne są początki organów w kościele na Łysej Górze, a zwłaszcza przypisywanie ich fundacji królowi Władysławowi Jagielle. Organy w kościele augustianów św. Katarzyny na Kazimierzu, klasztoru o wybijającej się kulturze muzycznej, istniały przed 1436 roku. W drugiej połowie XV w. kościół posiadał 2 instrumenty. Z 1494 r. pochodzi wzmianka o organiście w klasztorze augustianów w Olkuszu, filii kazimierskiego konwentu. Brak w pełni przekonywujących źródeł do datowania organów w kościołach bernardyńskich na okres przed 1600 rokiem. Dotyczy to także kościoła N. Marii Panny na Jasnej Górze, świątyni konwentualnej paulinów. Kontrastuje z tym stanem wiedzy, pierwsza wzmianka o organiście w kościele paulińskim na Skałce, bowiem dowodzi istnienia organów już w 1475 roku. O wczesnym powstaniu organów w kościele na Skałce zadecydowała niewątpliwie funkcja parafialna tej świątyni. W przypadku kościoła karmelitów, zakonu o surowej regule, na podkrakowskich Garbarach, gdzie organy istniały już w pierwszej połowie XV w. wpływ miały zarówno potrzeby muzyczne konwentu, jak i fakt, że znajdował się tutaj słynący łaskami obraz maryjny. Późno powstały organy w kościołach cysterskich, co również wiązało się z nakazami reguły. W Mogile wybudowano je w latach 1522–46 – jest to najstarszy przykład organów cysterskich w Małopolsce. Istnienie organów w kościele cysterskim w Jędrzejowie jest poświadczone w 1573 r., a w Szczyrzycu w 1597. Zapewne na XVI w. przypada także budowa organów w Koprzywnicy i Wąchocku, ale brak na razie źródeł potwierdzających tę hipotezę. W klasztorach żeńskich – u klarysek w Krakowie i norbertanek na Zwierzyńcu oraz w Imbramowicach, mimo zakazów wypływających z reguły (zakaz obecności mężczyzn), działalność organistów, a zatem i istnienie instrumentów, da się wykazać dla drugiej połowy XV w. Organista w kościele benedyktynek w Staniątkach jest poświadczony w 1521 r., a u klarysek w Starym Sączu w 1568 roku. Instrument w Starym Sączu istniał niewątpliwie znacznie wcześniej. Muzyka organowa w kościołach klasztorów żeńskich służyła wyłącznie przy śpiewie chóru zakonnic, kościoły te bowiem były całkowicie zamknięte dla profanów. Biorąc pod uwagę także źródła z końca XVI w. można obliczyć, że 36 kościołów klasztornych w Małopolsce (tożsamej terytorialnie z diecezją krakowską) posiadało instrumenty muzyczne. Zebrane wzmianki źródłowe stanowią świadectwo, że niektóre klasztory, posiadające własne warsztaty, (np. klasztor franciszkański w Krakowie) wykonywały prace także dla innych kościołów. Z kolei korzystanie przez zakonników z dorobku różnych środowisk organmistrzowskich widzimy w sytuacjach, gdy zatrudniani byli organmistrze ewidentnie niezakonni, lub gdy do odbioru gotowych organów klasztornych zaprasza się jako ekspertów np. organistów w kościoła Mariackiego. Wzmianki imienne o organistach świadczą, że rekrutowali się oni aż z trzech środowisk muzyków – z konwentu, z organistów niezakonnych, ale będących osobami duchownymi, z organistów świeckich. Zauważalne jest, że np. u cystersów organistami byli wyłącznie mnisi. Dane o wielkości organów pochodzą z XVI w. i dotyczą instrumentu w Miechowie – 22 głosy i u dominikanów krakowskich – 16 głosów. Organy klasztorne były montowane w różnych miejscach kościoła – pod sklepieniem nawy głównej, na ścianie z boku prezbiterium, na ścianie nad ołtarzem, nad wejściem zachodnim. W klasztorach małopolskich powstały niezwykle cenne dzieła muzyki organowej. Najsłynniejsze z nich to tabulatura klasztoru św. Ducha w Krakowie oraz tabulatura Jana z Lublina. Oba zawierają szereg utworów, które były wykonywane z użyciem klawiatury nożnej. Świadczą, że średniowieczne klasztory małopolskie były środowiskami żywo zainteresowanymi rozwojem budownictwa organowego i muzyki organowej.
    The source base for the conclusions presented in the article are the results of preliminary research in the sources generated by the monasteries (documents, financial records, inventories, obituaries, biograms of superiors, chronicles), manuscript court files of the bishop’s court and the judicial vicar from the fifteenth and sixteenth centuries, and postinspection protocols and municipal records. In addition, the author took into account the existing literature on the subject. While analyzing the data found in the sources, the author puts forward the hypothesis that no references to pipe organs in monastic churches exist in sources from the thirteenth century – a source mentioning an organist in the Dominican church in Sandomierz, allegedly referring to 1259, is open to questions and unreliable (in fact, it dates from as late as the eighteenth century). The first reference to a pipe organ in a monastic setting refers to the Church of the Holy Sepulchre in Miechów (1376). It was by the then provost Marcin Czcik. It should be emphasized that the monastic church in Miechów functioned at the same time as a parish church. The need to provide a music setting to religious services for the congregation was an important reason why the pipe organs were constructed in the Dominican and Franciscan churches in Cracow. The pipe organ in the Dominican church in Cracow were built in the first decade of the fifteenth century at the latest. Many references have survived to specific musicians in this church, while in the sixteenth century pipe organs in Dominican churches in other cities are mentioned. The construction of the pipe organ in the Church of St Francis dates back to a period before 1445. In the sixteenth century, it was the best equipped church in the Cracow diocese when it came to musical instruments – two main pipe organs and a positive organ in each of the flanking chapels. Important centres of music culture were located in the monasteries of the Canons Regular. Sources from the fifteenth and sixteenth centuries contain numerous references to names of specific organists employed at the Corpus Christi Church in the district of Kazimierz. In the sixteenth century, organ music was also performed in other churches of this order, most remarkably in the monastic church in Kraśnik (in this case, a complete list of sixteenth-century organists has survived). In the Church of the Holy Spirit in Cracow, the presence of an organist in confirmed in the sources from as early as 1443. The Premonstratensian church in Brzesko-Hebdowo probably had a pipe organ as early as in the fifteenth century, the abbey in Nowy Sącz – in the sixteenth century, the St Mark Church of the Canons Regular of the Penance of the Blessed Martyrs in Cracow – in 1541. A separate subject are monastic churches with a purely conventual function. The presence of a pipe organ in the Benedictine church in Tyniec can be deduced from a reference to the organist – a Benedictine monk named Jan – from 1405. It can be speculated that this church had a pipe organ as early as in the late fourteenth century. The origin of the pipe organ in the church in Łysa Góra are unclear, particularly attributing its foundation to King Ladislaus Jagiello. The pipe organ in the St Catherine Church of the Augustinian Order in Kazimierz, a remarkable centre of music culture, existed before 1436. In the second half of the fifteenth century, the church had two instruments. A reference to an organist in the Augustine church in Olkusz, a branch of the Kazimierz convent, comes from 1494. There are no reliable sources for dating the pipe organs in Bernardine churches in the period before 1600. The same holds for the Holy Virgin Mary Church at Jasna Góra, the conventual temple of the Pauline Order. In contrast to this state of knowledge, we know about a reference to an organist in the Pauline church at Skałka, providing evidence that a pipe organ existed there as early as in 1475. Providing this temple with the instrument so early was undoubtedly influenced by the fact that it functioned as a parish church. As for the Carmelitan church, belonging to an order with a very strict rule and located in the suburban district of Garbary, the pipe organ existed there as early as in the first half of the fifteenth century, which was stimulated by the musical needs of the convent and the fact that the temple hosted an effigy of the Holy Virgin famous for various graces. In Cistercian churches, pipe organs were installed relatively late, which was also connected with the principles of the rule. In Mogiła, a pipe organ was constructed in the years 1522–46 and is the earliest example of a Cistercian pipe organ in Małopolska. The presence of a pipe organ in the Cistercian church in Jędrzejów is confirmed in 1573, and in Szczyrzyc in 1597. In all probability, in the same sixteenth century pipe organs were constructed in the churches in Koprzywnica and Wąchock, but there are no sources yet to substantiate this hypothesis. In female monasteries – Poor Clares in Cracow and Premonstratensians in Zwierzyniec and in Imbramowice – the activity of organists, and therefore the presence of instruments, is confirmed in the second half of the fifteenth century, despite the rules that excluded male presence in the premises. The activity of an organist in the Benedictine female convent in Staniątki is confirmed in 1521, while Poor Clares in Nowy Sącz had an organist in 1568. The instrument in Nowy Sącz undoubtedly existed much earlier. In the monastic churches of female convents, organ music served only as accompaniment to choirs of nuns, because those churches were closed to laymen. If we additionally take into account sources from the late sixteenth century, it becomes possible to calculate that 36 monastic churches in Małopolska (in a territory overlapping with the Cracow diocese) possessed musical instruments. The collected references found in the sources prove that some monasteries (e.g. the Franciscan convent in Cracow) had their own workshops and supplied other churches. On the other hand, we notice that the convents would use the services of various organ-building centres as the builders employed for the purpose of constructing pipe organs were definitely not monks, or when organists employed elsewhere, e.g. in St Mary’s Church, were hired as experts for the procedure of acceptance. References to musicians mentioned by name prove that they were recruited from three circles: the convent itself, non-monastic clergy and lay-organists. It is remarkable that e.g. in Cistercian temples only monks were accepted as organists. Information about the size of the instruments dates back to the sixteenth century and refers to the pipe organ in Miechów, which had 22 pitches, and to the instrument in the Dominican church in Cracow with 16 pitches. Monastic pipe organs were installed in different places in the temple: above the vaulting of the nave, on the side wall of the presbytery, on the wall above the altar, or above the western entry. In Małopolska, monasteries were places were the most precious works of organ music originated. The most famous of them are the Holy Ghost Tablature from Cracow and the Jan of Lublin Tablature. Both contain a number of compositions performed with a pedal keyboard. Also, they provide evidence that the monastic circles in Małopolska in the Middle Ages fostered a keen interest in the development of organ-building and organ music.
    Źródło:
    Muzyka; 2018, 63, 3; 43-64
    0027-5344
    2720-7021
    Pojawia się w:
    Muzyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Česká medievistika a studium benediktinského mnišství na území dnešní České republiky (s důrazem na období 1990—2018)
    Czech Studies of Medieval Benedictine Monasticism (with emphasis on the period 1990-2018)
    Tschechische Studien zum mittelalterlichen Mönchtum der Benediktiner auf dem Gebiet der heutigen Tschechischen Republik (mit Schwerpunkt auf den Jahren 1990—2018)
    Czeskie studia mediewistyczne nad monastycyzmem benedyktyńskim na terenie obecnych Czech (z naciskiem na lata 1990—2018)
    Autorzy:
    Šrámek, Josef
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/25468486.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    Kirchengeschichte
    mittelalterliches Mönchtum
    Benediktiner in Tschechen
    moderne Geschichtsschreibung
    historia Kościoła
    monastycyzm średniowieczny
    zakon benedyktynów na ziemiach czeskich
    historiografia nowożytna
    Church history
    Medieval monasticism
    Benedictine monasticism
    Historiography
    Czech historiography
    Opis:
    W artykule zaprezentowano badania współczesnej czeskiej mediewistyki nad średniowiecznym monastycyzmem benedyktyńskim na terenie współczesnych Czech. Autor koncentruje się na zmianach, jakie w czeskiej historiografii przyniósł rewolucyjny rok 1989, który oznaczał koniec paradygmatu marksistowskiego, dlatego też skupia się na profilowaniu wyników badań w dziedzinie historii, pomocniczych nauk historycznych, archeologii i historii sztuki z lat 1990—2018. Dla niezbędnego kontekstu porównawczego szkicuje jednak także rozwój czeskiej historiografii krytycznej od przełomu XIX i XX wieku, z naciskiem na lata 1948—1989, które pod wieloma względami wpłynęły na kształt współczesnej historiografii.
    Der Artikel befasst sich mit den Studien der modernen tschechischen Mediävistik über das mittelalterliche Mönchtum der Benediktiner auf dem Gebiet der heutigen Tschechischen Republik. Der Autor konzentriert sich in erster Linie auf die Veränderungen, die das Revolutionsjahr 1989 durch das Ende der marxistisch orientierten Geschichtsschreibung mit sich brachte. Der Schwerpunkt wird dabei auf die Profilierung der Forschungsergebnisse im Bereich von Geschichtswissenschaft, historischen Hilfswissenschaften, Archäologie und Kunstgeschichte aus den Jahren 1990—2018 gelegt. Für die Zwecke des erforderlichen vergleichenden Kontextes wird auch die Entwicklung der tschechischen kritischen Geschichtsschreibung seit der Wende des 19. und 20. Jahrhunderts, unter besonderer Berücksichtigung der Jahre 1948—1989, die in vielerlei Hinsicht einen prägenden Einfluss auf die moderne Geschichtsschreibung hatten, verfolgt.
    The paper deals with the development of Czech medieval studies on ecclesiastical and religious history, with a focus on the study of the history of medieval Benedictine monasticism. The author sketches the historiography of his subject since the emergence of critical Czech historiography during the 19th century and points out the problems that such a profiled study had to face between 1948 and 1989 under the dominance of Marxist-orchestrated historiography. The bulk of the paper then presents an outline of the development in the field of study after the fall of the communist regime, i.e. in the years 1990—2018.
    Źródło:
    Średniowiecze Polskie i Powszechne; 2022, 14; 11-55
    2080-492X
    2353-9720
    Pojawia się w:
    Średniowiecze Polskie i Powszechne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Podziemia kolegiaty w Wiślicy: unikalne relikty średniowiecznej sztuki architektonicznej. Problematyka ich zabezpieczenia, konserwacji i ekspozycji
    Basement of the collegiate Church in Wiślica: unique relics of medieval architecture-their protection, conservation, and display
    Autorzy:
    Kołodziejczyk, Katarzyna
    Przygodzki, Dominik
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1841737.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
    Tematy:
    Wiślica
    ochrona architektury
    dziedzictwo kulturowe
    ekspozycja reliktów
    muzeum
    sztuka romańska
    architektura romańska
    archeologia
    konserwacja zabytków
    protection of architecture
    cultural heritage
    display of relics
    museum
    Romanesque art
    Romanesque architecture
    archaeology
    monument conservation
    Opis:
    Wiślica jest szczególnym miejscem, o wyjątkowo bogatym zasobie architektury i sztuki średniowiecznej. Jej unikalny charakter oraz znaczenie naukowe, artystyczne, historyczne, edukacyjne i tożsamościowe stało się powodem przyjęcia szczególnych rozwiązań w zakresie zabezpieczenia, konserwacji i publicznej prezentacji. Szeroki zakres prac archeologicznych, badawczych i ratowniczych w rejonie kolegiaty wiślickiej przyczynił się do ukierunkowania rozważań nad formą udostępnienia ich wyników przyszłym badaczom i społeczeństwu. Dziedzictwo kulturowe wymaga wiarygodnej projekcji w świadomości ogólnej i indywidualnego odbiorcy, czyli takiej ekspozycji, która pozwala na interpretację przeszłości na podstawie czytelnej granicy pomiędzy autentyzmem materii a naukowo budowanym „modelem historycznej rzeczywistości”. To właśnie materia dzieła sztuki, jej wybór, sposób ukształtowania wyrażają stosunek autora, twórcy, do materii świata i bytu człowieka. Czy współcześnie nie utraciliśmy spójności wzajemnie dopełniających się materii z formą i treścią dzieła sztuki?
    Wiślica is a unique place, endowed with exceptionally rich medieval art and architecture assets. Its unique character and importance for science, arts, history, education, and identity of the place has become a reason for adopting specific solutions in terms of protection, conservation, and public presentation. A wide range of archaeological, research, and rescue works in the area of the collegiate church in Wiślica has contributed to channeling the deliberations regarding the manner of sharing their results with future scholars and society. Cultural heritage requires a credible projection in the awareness of the general public, as well as of an individual recipient, which boils down to an exposition which would allow to interpret the past on the basis of a legible border between the authenticity of matter and scientifically constructed model of historical reality. It is the matter of a work of art, its choice, the way it is formed that express the attitude of its author and creator to the matter of the world and the existence of man. Have we not lost the coherence of mutually complementary matter, form, and content of a work of art today?
    Źródło:
    Wiadomości Konserwatorskie; 2021, 66; 156-171
    0860-2395
    2544-8870
    Pojawia się w:
    Wiadomości Konserwatorskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Konstrukcja piętnastowiecznego kopiarza klasztoru Bożego Ciała w Krakowie. Analiza szczegółowa oraz próba identyfikacji zasad średniowiecznej metodologii archiwalnej
    Construction of the fifteenth-century copier of the Corpus Christi monastery in Krakow. Detailed analysis and an attempt to identify the principles of medieval archival methodology
    Autorzy:
    Pęgier, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28407851.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    kopiarz
    kartulariusz
    dokumentacja
    metodologia archiwalna
    archiwa kościelne
    copier
    cartulary
    documentation
    archival methodology
    church archives
    Opis:
    Najstarszy kopiarz klasztoru kanoników regularnych laterańskich w Krakowie został założony w 1432 roku i był prowadzony do połowy XVII wieku. Dokładna analiza tego dokumentu pozwala na sformułowanie konkretnych spostrzeżeń odnośnie do porządku kopiowanych dokumentów, a mianowicie układ ten zdaje się być rzeczowy, czy też może tematyczny. Kopiarz założono bez wątpienia w 1432 roku. Przyjmuje się, że kopistą był sekretarz kapituły konwentualnej. Rękopis kopiarza otwiera spis treści, a następnie kopie dokumentów związanych z fundacją klasztoru, jego uposażeniem oraz przywilejami. Jest bez wątpienia pomnikiem historycznym o wyjątkowej wartości źródłowej i kulturowej. Zauważony został już przez historyków drugiej połowy XIX wieku.
    The oldest copier of the monastery of Regular Lateran Canons in Krakow was founded in 1432 and was run until the mid-17th century. A thorough analysis of this document allows for the formulation of specific observations regarding the order of the copied documents, namely that the arrangement seems to be substantive, or perhaps thematic. The copier was undoubtedly founded in 1432. It is assumed that the copyist was the secretary of the conventual chapter. The copier's manuscript opens with a table of contents, followed by copies of documents related to the foundation of the monastery, its endowments and privileges. It is undoubtedly a historical monument of exceptional source and cultural value. It was already noticed by historians of the second half of the 19th century.
    Źródło:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2023, 30, 2; 79-88
    1232-1575
    Pojawia się w:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Średniowieczne analecta czeskie w rękopisie z dawnej biblioteki kościoła św. Piotra i Pawła w Legnicy
    Medieval Czech analecta in a manuscript from the former library of St Peter and Paul’s Church in Legnica
    Autorzy:
    Mrozowicz, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2189560.pdf
    Data publikacji:
    2022-06-30
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii Nauki im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów
    Tematy:
    kodykologia
    biblistyka
    historia medycyny
    średniowiecze
    Psalmy
    hagiografia
    język czeski
    św. Ludmiła
    Legnica
    Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu
    codicology
    Biblical studies
    history of medicine
    Middle Ages
    Psalms
    hagiography
    Czech language
    St Ludmila
    Wrocław University Library
    Opis:
    The main source used in the article is a Latin manuscript from the former library of St Peter and Paul’s Church in Legnica, currently kept at the Wrocław University Library. The components of the manuscript were created in the 1370s and 1390s in Bohemia. In the course of processing the document, various interesting bohemica were discovered, ie Czech translations of Psalms 129 and 132, identified as a part of the Clementine Psalter from around the mid-14th century, in ‘Mammotrectus’ by John Marchesinus, 13 Czech month names on the margins of ‘De regimine mensium’ as well as botanical names, medical terms and advice on lactation inducers among other medical prescriptions. There is also a contentual bohemicum, ie initial fragments of ‘Passio sanctae Ludmillae’, the Latin account of the martyrdom of the Bohemian patroness saint, from a breviary written at the turn of the 12th and the 13th centuries. The article includes comments on the aforementioned texts as well as their editions.
    Źródło:
    Analecta. Studia i Materiały z Dziejów Nauki; 2022, 31, 1; 35-57
    1509-0957
    Pojawia się w:
    Analecta. Studia i Materiały z Dziejów Nauki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dokument króla Władysława III dla kościoła w Giedlarowej z 1439 r. jako przykład średniowiecznego falsyfikatu
    King Władysław III’s document for the church in Giedlarowa from 1439 as an example of a medieval forgery
    Autorzy:
    Zawitkowska, Wioletta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31340534.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    Giedlarowa
    Władysław Jagiełło
    Władysław III
    Miechowici
    forgery of documents
    the Middle Ages
    fałszerstwo dokumentów średniowiecze
    Opis:
    Samuel Nakielski w dziele „Miechovia, sive promptuarium (…)” zamieścił odpis dokumentu wydanego przez Władysława III Jagiellończyka z daty 18 stycznia 1439 r., w którym król potwierdza fundację kościoła pw. św. Mikołaja w Giedlarowej w ziemi przemyskiej dokonaną przez Mikołaja Giedlara, mieszczanina leżajskiego i sołtysa Giedlarowej. Dokładna analiza dwóch innych dokumentów: Mikołaja syna Drogosza, tenutariusza krzeszowskiego, w którym powierza on osadzenie wsi Giedlarowa na prawie magdeburskim Mikołajowi Giedlarowi, mieszczaninowi z Leżajska, z daty: Leżajsk, 18 stycznia 1409 r., i Władysława III Jagiellończyka z 10 marca 1440 r. zatwierdzającego i transumującego ów dokument (który – być może – jest również falsyfikatem), pozwala potwierdzić (przypuszczenia m.in. W. Bukowskiego, G. Klebowicza, J. Kurtyki, W. Zawitkowskiej), że akt z 1439 r. jest falsyfikatem sporządzonym właśnie na podstawie owych dwóch dokumentów. Falsyfikat z 1439 r. miał potwierdzać prawa bożogrobców z Miechowa do parafii w Giedlarowej. Najpewniej jednak dokument ten Miechowici sporządzili dopiero po 1470 r., kiedy już nie żyła żadna z osób wymienionych w formułach kancelaryjnych. Mogło to być związane z konsekracją tamtejszego kościoła dokonaną w 1478 r. i/lub szerzej zakrojoną przez Miechowitów akcją w tamtym czasie na tamtym terenie. Wówczas to bowiem – jak wykazał J. Wolski – doszło do zmiany patronatu w Rudołowicach i Tuligłowach, a prawa bożogrobców potwierdzać miały inne falsyfikaty przez nich sporządzone.
    Samuel Nakielski in his work “Miechovia, sive promptuarium (…)” included a copy of the document issued by Władysław III Jagiellończyk of January 18, 1439, in which the king confirms the foundation of the church of St. Nicholas in Giedlarowa in the Przemyśl region, made by Mikołaj Giedlar, a burgher from Leżajsk and mayor in Giedlarowa. A precise analysis of two other documents: Mikołaj, the son of Drogosz, a tenutary of Krzeszów, in which he entrusts the embed under Magdeburg Law of the village of Giedlarowa to Mikołaj Giedlar on the date: Leżajsk, January 18, 1409, and Władysław III Jagiellończyk of March 10, 1440. (which – perhaps likewise is a forgery) approving and transuming this document, allows the confirmation (the assumptions of, among others, W. Bukowski, G. Klebowicz, J. Kurtyka, W. Zawitkowska) that the act of 1439 is a forgery produced on the basis of these two documents. The forgery from 1439 was to confirm the rights of the Holy Sepulcher from Miechów to the parish in Giedlarowa. Most likely, however, the Miechowici drafted this document only after 1470, when none of the people mentioned in the account and the chancery formulas still lived. It may have been related to the consecration of the local church in 1478 and/or a wider action carried out by the Miechowites at that time in that area. It was then, as J. Wolski showed, that the patronage in Rudołowice and Tuligłów was changed, and the rights of the Holy Sepulchre were to be confirmed by other forgeries prepared by them.
    Źródło:
    UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2020, 17, 4; 17-31
    2543-8379
    Pojawia się w:
    UR Journal of Humanities and Social Sciences
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Bizantyńsko-ruskie sceny Naigrawania w kolegiacie w Wiślicy oraz w kaplicy Świętej Trójcy na Zamku Królewskim w Lublinie w świetle aktualnych badań i interpretacji
    The Ruthenian-Byzantine Scenes of the Mocking of Jesus at the Wiślica Collegiate Church and the Holy Trinity Chapel at Lublin’s Royal Castle, in the Light of Research and Interpretations to Date
    Autorzy:
    Grabiec, Dominika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28881826.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    sceny Naigrawania
    freski bizantyńsko-ruskie
    Kaplica Świętej Trójcy w Lublinie
    Zamek Królewski w Lublinie
    kolegiata w Wiślicy
    średniowieczne instrumenty muzyczne
    ikonografia muzyczna
    Mocking scenes
    Ruthenian-Byzantine frescoes
    Holy Trinity Chapel in Lublin
    Royal Castle in Lublin
    Collegiate in Wiślica
    medieval musical instruments
    musical iconography
    Opis:
    Freski bizantyńsko-ruskie w Kaplicy Świętej Trójcy na Zamku Królewskim w Lublinie oraz w kolegiacie Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Wiślicy były już przedmiotem licznych studiów. Malowidła te zostały ufundowane przez króla Polski, Władysława Jagiełłę, pod koniec XIV w. (Wiślica) i na początku XV w. (Lublin, 1418 r.), jako jedne z kilku zespołów malowideł w najważniejszych świątyniach kraju wykonanych w stylu wschodnim. Choć oryginalna kompozycja scen Naigrawania z motywami muzycznymi zachowanych w Wiślicy i Lublinie budziła od dawna zainteresowanie historyków sztuki i muzykologów, to nie zostały one do tej pory szczegółowo przebadane. Zazwyczaj poprzestawano na dosłownym odczytywaniu roli muzyków jako szyderców ogłuszających i wyszydzających Chrystusa kakofoniczną muzyką. Tymczasem nowe badania na temat bizantyńskich scen Naigrawania z motywami muzycznymi wskazują zupełnie inne kierunki interpretacji. Pierwsze przykłady bizantyjskich scen Naigrawania z motywami instrumentów muzycznych i tańca datowane są na przełom XI i XII wieku. Są to miniatury zdobiące bizantyńskie Ewangeliarze oraz ikony gruzińskiego mnicha zachowane w klasztorze św. Katarzyny na Synaju. Sama idea włączenia motywów muzycznych do narracji pasyjnej pojawiła się prawdopodobnie nieco wcześniej w kręgach artystów konstantynopolitańskich. Na początku XIII w. sceny takie znane były już w Gruzji (monastery w Timotesubani i Ozaani), natomiast pod koniec tego stulecia pojawiły się na Bałkanach, gdzie osiągnęły najpełniejszą, dojrzałą formę, ale także na franciszkańskim retabulum z Majorki. Wiek XIV i XV to okres ich szczególnej popularności na terenach dzisiejszej Serbii, Macedonii, Kosova, Grecji i Bułgarii. W XVI w. liczne kopie pojawiają się też w Rumunii i na Wołoszczyźnie. Najpóźniejsze malowidła datowane są na XVIII w. Polskie przykłady inspirowane były bałkańskimi malowidłami, choć dokładna analiza wskazuje na zastosowanie oryginalnych, unikatowych rozwiązań i nietypowego doboru instrumentów muzycznych, mogących odzwierciedlać lokalną kulturę muzyczną, bądź muzyków przebywających na dworze Jagiełły. W literaturze pojawiło się wiele bardzo zróżnicowanych propozycji interpretacji bałkańskich scen Naigrawania, m.in. w kontekście charivari, komedii dell’arte, czy dramatyzacji pasyjnych. Niektórzy badacze sugerowali ich związek z antycznymi rytuałami upokarzania jeńców, bądź z konkretnymi epizodami znieważania cesarzy i dostojników bizantyjskich prześmiewczymi tańcami i pieśniami. Próbowano również odczytywać je w kluczu biblijnym, w kontekście fragmentów odnoszących się do cierpienia sprawiedliwych. Najmocniej przemawiały jednak elementy antycznej ikonografii imperialnej oraz kompozycja nawiązująca do scen koronacji cesarskich. Wydaje się, że malarze i teologowie chcieli podkreślić w ten sposób królewską godność wyszydzonego Chrystusa, prawdziwego Króla Żydowskiego i Mesjasza. Elementy muzyczne miały ewokować ceremonie dworskie, ale także Psalmy wzywające do gry, śpiewu i tańca na cześć Pana, Króla. Polskie malowidła z Wiślicy i Lublina wpisują się w bałkańską tradycję i są interesującym przykładem jej odległych oddziaływań, a także przekształceń jakie dokonywały się na peryferiach.   
    The Ruthenian-Byzantine frescos found in the Holy Trinity Chapel at Lublin’s Royal Castle and the Collegiate Church of the Nativity of the Blessed Virgin Mary in Wiślica have already been the subject of numerous studies. Funded by Polish king Władysław II Jagiełło late in the 14th c. (Wiślica) and in the early 15th c. (Lublin, 1418), they are one of several sets of Eastern-style paintings in Poland’s major churches. Even though the original composition of the scenes of the Mocking of Jesus in Wiślica and Lublin, with their musical motifs, has long attracted the interest of art historians and musicologists, those motifs have not been studied in detail so far. Scholars have usually limited themselves to a literal interpretation of the role of musicians as jeerers whose task is to deafen and deride Jesus with the cacophony of their music. However, the latest research into the Byzantine scenes of the Mocking of Jesus comprising musical motifs points to completely different directions of interpretation. The earliest such scenes, with depictions of music instruments and dance, dated to the turn of the 11th and 12th centuries, are found in the form of miniatures in Byzantine Books of the Gospels, and in icons by a Georgian monk preserved in St Catherine’s Monastery on Mount Sinai. The very idea of incorporating musical motifs into the Passion narrative had most likely appeared somewhat earlier among artists from Constantinople. Early in the 13th century such scenes were already known in Georgia (the monasteries in Timotesubani and Ozaani), while toward the end of the same century they can be found in the Balkans, where they attained their most developed, mature form, as well as in the Franciscan retabulum from Majorca. In the 14th and 15th centuries they were particularly popular in today’s Serbia, Macedonia, Kosovo, Greece, and Bulgaria. From the 16th century, numerous copies are found in Romania and Wallachia. The most recent such paintings are dated to the 18th century. The Polish works were inspired by those from the Balkans. However, detailed analysis reveals unique and original solutions, as well as an untypical choice of music instruments, which may reflect our local musical culture, or represent the musicians then active at King Jagiełło’s court. Literature of the subject offers many very different interpretations of the Balkan scenes of the Mocking of Jesus, among others, in the context of the charivari, commedia dell’arte, or Passion plays. Some scholars have suggested links to the ancient rituals of humiliating prisoners-of-war, or to historical instances of insulting Byzantine emperors and dignitaries with bantering dances and songs. The paintings have also been interpreted in Biblical contexts, namely, those that refer to the suffering of the just. Most convincing, however, are the elements of ancient imperial iconography and the indebtedness of the overall composition to scenes of emperors’ coronations. Through such references, painters and theologians seem to have aimed to emphasise the mocked Christ’s royal dignity as the true King of the Jews and Messiah. Musical elements were to bring to mind courtly ceremonies as well as the Psalms that invite the listeners to play, sing and dance in honour of the Lord and King. The Polish paintings from Wiślica and Lublin draw on the Balkan tradition and are an interesting example of influences from geographically remote areas as well as transformations taking place in the peripheral regions.
    Źródło:
    Muzyka; 2020, 65, 2; 147-177
    0027-5344
    2720-7021
    Pojawia się w:
    Muzyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-74 z 74

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies