Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "surowce mineralne" wg kryterium: Wszystkie pola


Tytuł:
The aspects of sustainable development in mineral resources management
Aspekty zrównoważonego rozwoju w gospodarce surowcami mineralnymi
Autorzy:
Zubek, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1841495.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Przeróbki Kopalin
Tematy:
mineral resources
sustainable development
research and development expenses
surowce mineralne
zrównoważony rozwój
nakłady na działalność badawczo-rozwojową
Opis:
Mineral resources provide a high standard of living for modern societies: satisfying electricity demand as well as demand for construction materials and they sustain the basis for industry and technological development. Now, modern societies are facing the challenge of reversing the trend of the depletion of non-renewable mineral resources and sustainable development is intended to ensure the survival of human civilization in the face of dwindling non-renewable raw materials (especially energy resources) and also increasing anthropopression and related environmental pollution. e amount of non-renewable mineral resources of the Earth's crust is limited. Under specific conditions there is a possibility of their regeneration however over a period of several if not more than a dozen generations. e article raises questions how societies can prevent mineral resources crises in future and whether this task is feasible. e article identifies the main aspects of the sustainable development in mining sector in Poland as well as environmental challenges related to the new CSR mechanism which are: the creation and implementation of sustainable and responsible business model which thanks to reformed financial and economic system, will make creating a better future easier, more natural and more cost-effective. e crucial aspects of sustainable development as economic and social conditions, environmental challenges, safety of agglomeration located in the area of exploitation of resources or in its neighborhood were also presented in the article. e author highlighted the legal conditions for the management of deposits and extracted mineral resources as well as work safety and research and development activities in the sector.
Surowce mineralne zapewniają wysoki standard życia współczesnych społeczeństw, gwarantując zaspokojenie zapotrzebowania na energię, materiały budowlane, a także stanowią podstawę przemysłu i rozwoju technologicznego. Przed współczesnymi społeczeństwami stoi wyzwanie odwrócenia trendu sczerpywania się nieodnawialnych surowców mineralnych, a zrównoważony rozwój ma zapewnić możliwość przetrwania cywilizacji ludzkiej w obliczu zmniejszających się zasobów surowców nieodnawialnych (zwłaszcza energetycznych) oraz wzrastającej antropopresji i związanego z nią zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego. Ilość mineralnych surowców nieodnawialnych w skorupie ziemskiej jest ograniczona, a ich regeneracja możliwa jedynie w specyficznych warunkach w czasie obejmującym kilka jeśli nie kilkanaście pokoleń (Gałuszka, Migaszewski, 2009, s. 123). W artykule stawiane są pytania o to, w jaki sposób społeczeństwa mogą zapobiec kryzysowi surowcowemu w przyszłości i czy to zadanie jest możliwe do wykonania. Mając to zadanie na uwadze należy do koncepcji gospodarki surowcami mineralnymi odnieść się w sposób zgodny z zasadami zrównoważonego rozwoju który ma zapewnić możliwość przetrwania cywilizacji ludzkiej w obliczu zmniejszających się zasobów surowców nieodnawialnych (zwłaszcza energetycznych) oraz wzrastającej antropopresji i związanego z nią zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego W artykule wskazano główne aspekty zrównoważonego rozwoju sektora wydobywczego w Polsce i wyzwania związane z ochroną środowiska naturalnego w kontekście nowego CSR, w którym chodzi o stworzenie i wdrożenie zrównoważonego i odpowiedzialnego modelu biznesowego, który przez zreformowany system finansowy i ekonomiczny sprawi, że tworzenie lepszej przyszłości będzie łatwiejsze, bardziej naturalne i opłacalne. Przedstawiono takie kluczowe elementy zrównoważonego rozwoju jak uwarunkowania gospodarcze i społeczne, wyzwania związane z ochroną środowiska, bezpieczeństwo funkcjonowania aglomeracji na terenach eksploatacji złóż lub w ich sąsiedztwie. Zwrócono uwagę na prawne uwarunkowania gospodarki złożami i wydobytymi surowcami mineralnymi oraz bezpieczeństwo pracy i podejmowane działania w zakresie działalności badawczo-rozwojowej w sektorze.
Źródło:
Inżynieria Mineralna; 2021, 1; 113-121
1640-4920
Pojawia się w:
Inżynieria Mineralna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Surowce mineralne
Mineral Resources
Autorzy:
Zieliński, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/142345.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego. Zakład Wydawniczy CHEMPRESS-SITPChem
Tematy:
surowce mineralne
Raw Materials Initiative
surowce nieenergetyczne
Mineral Resources
non-energy raw materials
Opis:
Gwałtowny rozwój społeczno-gospodarczy w XX w. został osiągnięty nie tylko dzięki postępom w nauce i technologii, lecz także niespotykanemu wcześniej zużyciu surowców. Problem dostaw surowców znalazł się więc w centrum uwagi ekip rządowych i środowisk przemysłowych. O ile jednak dyskusja o przyszłości surowcowej świata dotychczas koncentrowała się na surowcach energetycznych i organicznych (biomasie), to surowcom nieenergetycznym, takim jak minerały i metale, nie poświęcano równej uwagi. Sytuacja uległa zmianie dopiero w ostatnich kilkunastu latach, gdy uświadomiono sobie, że bez surowców mineralnych społeczeństwa uprzemysłowione i współczesne technologie byłyby niewyobrażalne. W tej sytuacji rodzi się obawa, czy rosnące zapotrzebowanie nie grozi wyczerpaniem zasobów i niedoborem surowców w najbliższej przyszłości. Niedobór surowców mineralnych jest szczególnie niepokojącym problem dla Unii Europejskiej, która jako całość jest wysoce zależna od importu minerałów metalicznych i metali potrzebnych w produkcjach high-tech. Komisja Europejska uruchomiła w 2008 r. program „Raw Materials Initiative”, który ustala zintegrowaną strategię w odpowiedzi na różne wyzwania wiążące się z dostępem do nienergetycznych surowców. W ramach strategii wytypowano surowce o wysokiej krytyczności zarówno z uwagi na ich znaczenie gospodarcze jak i ryzyko dostaw.
The rapid socio-economic development in the twentieth century has been achieved not only through progress in science and technology, but also the never before seen consumption of raw materials. The problem of raw materials supply found itself in the spotlight of government teams and industrial environments. However, while the debate about the future of the world’s raw materials focused so far on energy raw materials and organic ones (biomass), non-energy raw materials, such as minerals and metals, did not receive equal attention. The situation changed only in the last dozen years, when it was realized, that without mineral resources, industrialized society and modern technologies would be unimaginable. Such a situation raises a concern that the growing demand does not threaten with resource depletion and deficiency of raw materials in the near future. Mineral resources deficiency is a particularly worrying problem for the European Union, which as a whole is highly dependent on imports of metallic minerals and metals necessary in high-tech productions. In 2008 The European Commission launched the „Raw Materials Initiative” program, which sets out an integrated strategy in response to various challenges in access to non-energy raw materials. As part of the strategy, raw materials of high criticality were selected, because of their economic importance as well as their supply risk.
Źródło:
Chemik; 2014, 68, 5; 429-446
0009-2886
Pojawia się w:
Chemik
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The new mineral exploration strategies of selected major mineral-rich countries
Nowe strategie poszukiwań złóż surowców mineralnych w wybranych krajach posiadających takie surowce
Autorzy:
Yun, Yu
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1849614.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
mineral resource strategy
mineral resources
deposits of minerals
strategia zasobów mineralnych
surowce mineralne
złoża surowców mineralnych
Opis:
This paper first describes basic information on 13 mineral resource strategy reports issued by the world’s major mineral resource exploration countries and regions, including Australia, Canada, Europe, the U.S., Russia, and India. Through these strategic reports, we identified the problems facing current mineral exploration and development, such as mining issues, increased on land access and permitting, disincentives to obtain precompetitive geoscience information, and the urgent need to improve exploration technology to adapt to new demands. Then, by studying the visions and aims of the new mineral resource strategies, this paper found that the strategic goals have something in common: to display a new image of mining development. The new image of mining development is an image of advanced mining through green development, ecological protection, technology intensity, sustainability, and social acceptance, consolidating the primary position and foundational role of mineral resources and mining development in economic and social development. The new image creates a favorable development environment for the rational use and adequate protection of mineral resources. After that, a summary of the measures taken to achieve these objectives, which include strengthening domestic mineral exploration, increasing coordination between mineral exploration and ecological environmental protection, strengthening the life cycle management of the industrial chain, playing a significant role in scientific and technological innovation, and paying close attention to significant shifts in the focus on critical minerals, is provided.
W artykule opisano podstawowe informacje zawarte w 13 raportach, dotyczące strategii zasobów surowców mineralnych, wydanych przez wybrane najważniejsze kraje i regiony zajmujące się poszukiwaniem złóż surowców mineralnych, w tym Australię, Kanadę, Europę, Stany Zjednoczone, Rosję i Indie. Dzięki tym raportom strategicznym zidentyfikowano problemy jakie towarzyszą obecnie poszukiwaniom i zagospodarowaniu złóż, a mianowicie: trudności z wydobyciem, zwiększone zapotrzebowanie na grunty, trudności z uzyskaniem pozwoleń i informacji geologicznej. W związku z tym konieczna jest potrzeba ulepszenia technologii poszukiwań, aby dostosować się do nowych wymagań. Następnie, badając wizje i zadania nowych strategii dotyczących surowców mineralnych, w artykule stwierdzono, że mają one wspólny cel: ukazać nowy wizerunek rozwoju górnictwa. Nowy obraz górnictwa to: zaawansowany rozwój zielonego górnictwa, ochrona ekologiczna, efektywność technologii, zrównoważony rozwój i akceptacja społeczna, utrwalenie podstawowej pozycji i fundamentalnej roli surowców mineralnych w rozwoju gospodarczym i społecznym kraju. Nowy wizerunek stwarza korzystne warunki rozwojowe dla racjonalnego wykorzystania i odpowiedniej ochrony zasobów surowców mineralnych. Dokonano podsumowania działań podjętych w celu osiągnięcia tych zamierzeń, które obejmują zwiększenie: poszukiwań surowców mineralnych, koordynacji między poszukiwaniem złóż i ekologiczną ochroną środowiska, wzmocnienia zarządzania cyklem życia łańcucha przemysłowego, znaczącej roli w innowacjach naukowych i technologicznych, jak również zwracanie bacznej uwagi na zmiany zainteresowania krytycznymi surowcami mineralnymi.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2021, 37, 1; 5-20
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The new mineral exploration strategies of selected major mineral-rich countries
Nowe strategie poszukiwań złóż surowców mineralnych w wybranych krajach posiadających takie surowce
Autorzy:
Yun, Yu
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1849621.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
mineral resource strategy
mineral resources
deposits of minerals
strategia zasobów mineralnych
surowce mineralne
złoża surowców mineralnych
Opis:
This paper first describes basic information on 13 mineral resource strategy reports issued by the world’s major mineral resource exploration countries and regions, including Australia, Canada, Europe, the U.S., Russia, and India. Through these strategic reports, we identified the problems facing current mineral exploration and development, such as mining issues, increased on land access and permitting, disincentives to obtain precompetitive geoscience information, and the urgent need to improve exploration technology to adapt to new demands. Then, by studying the visions and aims of the new mineral resource strategies, this paper found that the strategic goals have something in common: to display a new image of mining development. The new image of mining development is an image of advanced mining through green development, ecological protection, technology intensity, sustainability, and social acceptance, consolidating the primary position and foundational role of mineral resources and mining development in economic and social development. The new image creates a favorable development environment for the rational use and adequate protection of mineral resources. After that, a summary of the measures taken to achieve these objectives, which include strengthening domestic mineral exploration, increasing coordination between mineral exploration and ecological environmental protection, strengthening the life cycle management of the industrial chain, playing a significant role in scientific and technological innovation, and paying close attention to significant shifts in the focus on critical minerals, is provided.
W artykule opisano podstawowe informacje zawarte w 13 raportach, dotyczące strategii zasobów surowców mineralnych, wydanych przez wybrane najważniejsze kraje i regiony zajmujące się poszukiwaniem złóż surowców mineralnych, w tym Australię, Kanadę, Europę, Stany Zjednoczone, Rosję i Indie. Dzięki tym raportom strategicznym zidentyfikowano problemy jakie towarzyszą obecnie poszukiwaniom i zagospodarowaniu złóż, a mianowicie: trudności z wydobyciem, zwiększone zapotrzebowanie na grunty, trudności z uzyskaniem pozwoleń i informacji geologicznej. W związku z tym konieczna jest potrzeba ulepszenia technologii poszukiwań, aby dostosować się do nowych wymagań. Następnie, badając wizje i zadania nowych strategii dotyczących surowców mineralnych, w artykule stwierdzono, że mają one wspólny cel: ukazać nowy wizerunek rozwoju górnictwa. Nowy obraz górnictwa to: zaawansowany rozwój zielonego górnictwa, ochrona ekologiczna, efektywność technologii, zrównoważony rozwój i akceptacja społeczna, utrwalenie podstawowej pozycji i fundamentalnej roli surowców mineralnych w rozwoju gospodarczym i społecznym kraju. Nowy wizerunek stwarza korzystne warunki rozwojowe dla racjonalnego wykorzystania i odpowiedniej ochrony zasobów surowców mineralnych. Dokonano podsumowania działań podjętych w celu osiągnięcia tych zamierzeń, które obejmują zwiększenie: poszukiwań surowców mineralnych, koordynacji między poszukiwaniem złóż i ekologiczną ochroną środowiska, wzmocnienia zarządzania cyklem życia łańcucha przemysłowego, znaczącej roli w innowacjach naukowych i technologicznych, jak również zwracanie bacznej uwagi na zmiany zainteresowania krytycznymi surowcami mineralnymi.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2021, 37, 1; 5-20
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Assessing the criticality of minerals used in emerging technologies in China
Ocena krytycznych surowców mineralnych wykorzystywanych w nowo powstających technologiach w Chinach
Autorzy:
Yu, Yun
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/216192.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
critical minerals
China
strategic emerging industries
surowce krytyczne
surowce mineralne
Chiny
branża wschodząca strategiczna
Opis:
Emerging technologies represent the direction of the new industrial revolution of promoting sustainable economic and social development, and strategic emerging industries have developed rapidly in China. The development of these emerging technology industries requires more mineral resources as raw materials, especially the need for specific minerals, has increased. The unsatisfied growing demand for minerals used in emerging technologies or an unexpected supply disruption in major producing countries could have an impact on economic development. There are only several studies on the supply of mineral resources from the perspective of mineral resources needed by the development of China’s emerging industries. To assess the criticality of the minerals needed by the strategic emerging industries in China, this paper adopts three indicators: import concentration, the volatility of prices and the application requirements by the Chinese 13th five-year plan dedicated to strategic emerging industries in 2016. Furthermore, 34 types of nonfuel minerals and mineral raw materials are separated into three categories. Finally, this paper indicates that the three indexes are all high for 8 minerals with supply risks, application in emerging technologies, and substantial market fluctuations which need the support of special policies. Two indexes of three Level-II indicators are high for 14 minerals which need different policy combination measures, and one index is high for 12 minerals which also needs attention, all of which were analyzed.
Nowo powstające technologie stanowią kierunek nowej rewolucji przemysłowej promującej zrównoważony rozwój gospodarczy i społeczny, a strategiczne wschodzące branże przemysłu szybko rozwinęły się w Chinach. Rozwój tych nowo powstających branż technologicznych wymaga wykorzystania znacznej ilości zasobów surowców mineralnych, a zwłaszcza ściśle określonych surowców mineralnych. Niezaspokojony rosnący popyt na surowce mineralne (pierwiastki, minerały, surowce mineralne metaliczne) wykorzystywane w nowo powstających technologiach lub nieoczekiwane zakłócenie dostaw z produkujących je krajów może mieć wpływ na rozwój gospodarczy. Występują nieliczne badania dotyczące podaży zasobów surowców mineralnych z punktu widzenia zasobów surowców mineralnych potrzebnych do rozwoju wschodzących branż przemysłu w Chinach. Aby ocenić krytyczność surowców mineralnych potrzebnych strategicznym wschodzącym branżom przemysłu w Chinach, w artykule przyjęto trzy wskaźniki: koncentrację importu, zmienność cen i wymogi dotyczące zastosowania zawarte w trzynastym chińskim planie pięcioletnim poświęconym strategicznym wschodzącym przemysłom w 2016 roku. Ponadto 34 rodzaje surowców mineralnych (pierwiastki, metale, surowce mineralne niepaliwowe) podzielono na trzy kategorie. Ostatecznie, w artykule pokazano, że wszystkie trzy indeksy są wysokie dla 8 surowców mineralnych z ryzykiem ich dostaw, zastosowaniem w nowych technologiach i znacznymi wahaniami rynku, które wymagają specjalnej polityki wsparcia. Dwa wskaźniki z trzech wskaźników poziomu II są wysokie dla 14 surowców mineralnych, które wymagają kombinacji różnej polityki wsparcia, a jeden wskaźnik jest wysoki dla 12 surowców mineralnych, które również wymagają uwagi spośród wszystkich, które zostały przeanalizowane.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2020, 36, 2; 5-20
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ewolucja głównych kierunków działania PIG w latach 1919-2019
Evolution of the main directions of the PGI activity during 1919-2019
Autorzy:
Wołkowicz, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2075963.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
Państwowy Instytut Geologiczny
badania geologiczne
kartografia geologiczna
surowce mineralne
gromadzenie danych geologicznych
udostępnianie danych geologicznych
Polish Geological Institute
geological research
geological cartography
mineral raw materials
gathering of geological data
sharing of geological data
Opis:
Over the course of 100 years the main goals set for the Polish Geological Institute were subject to important changes depending on knowledge of the geological structure of the country, current demand for mineral raw materials and the economic system of the state. The first period comprised the years 1919-1952. It was characterized by the increased emphasis on geological cartography as well as basic research and regional studies. Its main effects included compilation of a geological map of Poland at the scale of1:300,000 and discoveries of new mineral deposits (hematite-pyrite deposit at Rudki, phosphorites at Rachów, bituminous coal in the Lviv-Volhyn coal basin, present-day Ukraine, and the Izbica-Klodawa salt dome. The second period comprising the years 1953-1989 was a time of an immense geological work. During that period priority was given to prospecting and exploration of mineral resources at any price. This resulted in an impressive discovery of mineral deposits, such as: native sulfur, copper and silver, sedimentary and igneous iron ores, bituminous coal, lignite, oil and gas fields, as well as potassium salt, barite, fluorite, magnesite and Cu-W-Mo ores. An effect of political changes in 1989 was a change of concept regarding prospecting and exploration of mineral resources. The state resigned from development and documentation of resources, leaving this task to private companies and investors. This launched a new third period that has continued to this day. During this time, data collection and processing, and their availability to a broad range of recipients have had a fundamental role. This is consistent with the concept of building an information society. Major new lines of activity of the Polish Geological Institute include protection of the environment, especially a soil-water environment that is the traditional domain of geologists, monitoring of groundwater, soil and bottom sediments as well as solid waste management. Geological education and protection of the geological and mining heritage have also assumed a vital importance.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2019, 67; 139--145
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wydobycie bogactw minralnych w krajach NATO i w obszarze postsowieckim
NATO and Post-Soviet Countries Mineral Industry Production
Autorzy:
Wliczyńskie, Piotr L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1386986.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Geopolityczne
Tematy:
surowce mineralne NATO
obszar postsowiecki
mineral resources NATO
post-soviet countries
Opis:
Artykuł stanowi analizę górnictwa państw z dwóch kręgów kulturowych: Zachodu (Europa, Ameryka Pn., Australia i Nowa Zelandia) i Wschodu (Rosja i obszar postsowiecki). Analiza dotyczy zmian w wielkości produkcji większości surowców mineralnych. Uwzględniono zakres czasowy obejmujący zarówno czasy prosperującej gospodarki światowej (2001-2007) oraz czasy kryzysu (2008-2012). Dane do porównania zaczerpnięte zostały z dwóch źródeł: USGS oraz BGS. Celem analizy porównawczej na zebranych danych jest przedstawienie perspektyw rozwoju gospodarki światowej, w tym zmian równowagi geoekonomicznej i roli bezpieczeństwa surowcowego i energetycznego w tych dwóch blokach państw. Artykuł zilustrowano specjalnie przygotowanymi mapami gospodarczymi i ma za zadanie stanowić podstawę dla dalszej dyskusji nad bezpieczeństwem i geopolityką oraz przyszłością relacji obydwóch bloków.
This paper focuses on contemporary mining industry situation of two civilizations: West (Europe, North America, Australia and New Zealand) and East (Russia and Rest of post-soviet area). Analysis conducted in this paper shows changes in production output of most mineral resources in years of general prosperity (2001-2007) as well as years of crisis (2008-2012). All data were collected from two sources: USGS and BGS. Main aim of analysis was comparative description of future perspectives of world economy. Besides collected data were useful for studies in geoeconomics, resource and energy security of both cultural/military blocks. Reported inequalities in mineral production were shown in tables as well as specially prepared maps, what puts this paper in good position as start-point of any discussion about future security, geopolitics and geoeconomics of those two parts of the world.
Źródło:
Przegląd Geopolityczny; 2015, 12; 109-132
2080-8836
2392-067X
Pojawia się w:
Przegląd Geopolityczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gospodarka surowcami nieenergetycznymi w Polsce - surowce mineralne krytyczne, strategiczne i deficytowe
Management of the Non-Energy Raw Materials in Poland; Critical, Strategic and Deficit Natural Resources
Autorzy:
Witkowska-Kita, B.
Blaschke, W.
Biel, K.
Orlicka, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/167649.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:
surowce krytyczne
surowce strategiczne
surowce deficytowe
obroty
zapotrzebowanie
import
eksport
zasoby w Polsce
critical raw materials
strategic raw materials
deficit raw materials
turnover
demand
export
polish resources
Opis:
Artykuł omawia problemy związane z gospodarką surowcami krytycznymi, strategicznymi i deficytowymi w Polsce. Gospodarka tymi surowcami obejmuje: zapotrzebowanie na ww. surowce nieenergetyczne, ich import do Polski wraz z głównymi kierunkami importu oraz eksport niektórych z tych surowców poza granice naszego kraju.
This paper presents issues concerning management of critical, strategic and deficit raw materials in Poland. Management of these materials includes: demand for the abovementioned non-energy raw materials, import and the origin of import of non-energy raw materials to Poland, export of some of these materials abroad.
Źródło:
Przegląd Górniczy; 2016, 72, 3; 76-84
0033-216X
Pojawia się w:
Przegląd Górniczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analysis of mining companies operating in the Czech Republic in the sector of non-metallic and construction minerals
Analiza spółek górniczych działających w sektorze surowców niemetalicznych oraz surowców budowlanych w Republice Czeskiej
Autorzy:
Vaněk, M.
Mikoláš, M.
Růčková, H.
Bartoňová, J.
Kučerová, L.
Žoček, F.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/217036.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
przedsiębiorstwo górnicze
surowce mineralne
forma prawna
kapitał
mining company
mineral commodities
legal form
capital
Opis:
An important milestone in the development of Czech mining was the turning point in the nineties of the last century, when socio-economic changes occurred that affected all sectors of the economy. As a result of economic transformation, totally new system changes were brought about for mining companies and their management. Mineral extraction and processing has since become a standard business activity.The article is focused on mining companies operating in the CR in the sector of non-metallic and construction minerals. It briefly outlines the development of mining in the CR in the 90's of the last century. The focus of the article, however, lies on the analysis of mining companies extracting non-metallic and construction minerals. The aim was to map the status of these enterprises in terms of their legal status, foreign ownership, capital strength (whether firms have their capital higher than the statutory minimum set forth by the Commercial Code), their activity in mining sectors (which minerals are being extracted by individual mining companies) and the representation of sub-contractors in mining activities. At the beginning of the research, several hypotheses were proposed that were either confirmed or disproved based on a survey and analysis. Although the findings were, in principle, unequivocal, in order to accept or reject the hypotheses, their testing was necessary. In our case, we applied the test of hypothesis related to relative frequency. The analysis results are processed in tables and graphs. The analysis showed that as for the legal form, trade companies clearly prevail and limited liability companies are completely dominating. In terms of ownership of mining firms domestic miners have the largest representation. Manymining companies, however, have a foreign owner. German and Austrian capital being the most represented. Furthermore, the analysis proved that most mining companies operate with a capital that exceeds the minimum limit set forth by Act No. 513/1991 Coll., the Commercial Code, as amended. Most of the mining companies focus on the exploitation of a single mineral only. On examining the representation of ordinary workers and employees of subcontractors, it was found that more and more mining companies outsource mining processes. We can conclude that most of the hypotheses formulated at the beginning of our research were rejected. Established assumptions about the legal status of miners, nationality of holders, disposable capital and the ratio of permanent employees to employees of subcontractors were not confirmed.
Ważnym krokiem w rozwoju czeskiego górnictwa były przełomowe lata dziewięćdziesiąte ubiegłego wieku, kiedy nastąpiły zmiany socjalno-ekonomiczne, które z kolei miały wpływ na wszystkie inne działy gospodarki. W wyniku transformacji ekonomicznej wydobycie kopalin zostało przeniesione do spółek górniczych, gdzie sposób zarządzania przeszedł zmiany systemowe. Wydobycie i przetwórstwo surowców mineralnych stało się standardową działalnością gospodarczą. Artykuł koncentruje się na spółkach działających w Republice Czeskiej, w sektorze surowców niemetalicznych i budowlanych. Pokrótce przedstawia on rozwój górnictwa w Republice Czeskiej w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku. Ciężar artykułu koncentruje się jednak na analizie wydobycia surowców niemetalicznych oraz surowców budowlanych. Głównym celem było przedstawienie tych przedsiębiorstw z punktu widzenia ich statusu prawnego, własności kapitału zagranicznego, siły kapitałowej (które z przedsiębiorstw ma kapitał wyższy niż wymagany), ich działalności w segmencie wydobycia (jakie surowce mineralne są wydobywane w spółkach ściśle górniczych), a także reprezentację w sektorze wydobywczym podwykonawców prac. Na początku na podstawie badań i analiz przyjęto hipotezy, które powinny zostać potwierdzone lub zanegowane. Choć co do zasady wyniki były jednoznaczne, to do ostatecznego ich przyjęcia konieczne było ich testowanie. Wyniki analizy przedstawione zostały w tabelach i na wykresach. Z przeprowadzonej analizy jednoznacznie wynika, że dominującą formą prawną są spółki z ograniczoną odpowiedzialnością - (Sp. z o.o.). Pod względem własności, przedsiębiorstwa górnicze są własnością największych krajowych spółek górniczych. Jednak wiele firm górniczych jest własnością firm zagranicznych. Najczęściej reprezentowane są tutaj Niemcy i Austria. Ponadto analiza wykazała, że większość firm wydobywczych z kapitałem zagranicznym przekracza minimalny limit ustalony ustawą Kodeks Handlowy (513/1991 Sb. z poźniejszymi zmianami). Większość tych firm skupia się na wydobyciu tylko jednego surowca mineralnego. Analizując te firmy okazało się, że coraz więcej pracowników i podwykonawców firm górniczych korzysta w procesie wydobycia z outsourcingu. Można stwierdzić, że większość założeń (hipotez), które zostały sformułowane na początku, nie potwierdziła się, dlatego zostały odrzucone. Założenia dotyczące statusu prawnego spółek górniczych, udziału kapitału zagranicznego, posiadanego kapitału oraz stosunku pracowników zatrudnionych na stałe do stosunku podwykonawców również się nie potwierdziły.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2011, 27, 4; 17-32
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Procedures leading to acquirement of mineral raw materials from anthropogenic deposits
Procedury postępowania dla pozyskania surowców mineralnych ze złóż antropogenicznych
Autorzy:
Uberman, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1849550.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
mineral waste
anthropogenic mineral deposits
mineral resources
mineral recycled raw materials
legal regulations
legal procedure
odpady mineralne
złoża antropogeniczne
surowce mineralne
wtórne surowce mineralne
procedura postępowania
Opis:
An importance of secondary mineral raw materials sources for economy was demonstrated as well as sources of its acquirement were outlined. Various aspects of waste use in economy were discussed, underlining importance of waste removal for improvement of environment. A related legal framework in Poland and European Union was outlined. Results of already carried works in research and stocktaking of mineral waste accumulations in Poland were reminded. Legal procedures aiming at exploitation of mineral waste deposits formally defined and similar facilities falling outside definition of mineral waste deposits were discussed. It was evidenced that a gap in the legal framework exists, regarding particularity of waste acquirement from anthropogenic mineral deposits. Consequently, a need to require a preparation of equivalent of a resource report, feasibility study and a plan defining exploitation and conversion modes for material lifted from waste accumulations was demonstrated. For the sake of a clear terminology applied it was recommended to incorporate terms of “anthropogenic mineral resources” and “anthropogenic mineral deposit” as an appropriate adjustment to the existing regulation. A need to intensify stocktaking efforts on mineral waste accumulations in Poland was emphasized. It was also suggested that its results should be recognized in the Balance of Mineral Resources and State Resource Policy. In summary a recommended legal framework to regulate acquirement of mineral waste, recognizing particularities of such processes, was presented.
W artykule wykazano znaczenie wtórnych surowców mineralnych dla gospodarki oraz scharakteryzowano źródła ich pozyskania. Zwrócono uwagę na aspekty gospodarcze wykorzystania odpadów, podkreślono także znaczenie usunięcia składowisk dla poprawy stanu środowiska. W krótkim rysie historycznym wykazano ewaluację stanu prawnego dotyczącego gospodarki odpadami w Polsce i w UE. Przypomniano też wyniki dotychczasowych prac badawczych i inwentaryzacyjnych nad zagospodarowaniem odpadów mineralnych w Polsce. Omówiono procedury pozyskiwania wtórnych surowców mineralnych ze składowisk odpadów, a także z innych obiektów, niebędących w świetle przepisów prawa składowiskami odpadów. Zwrócono uwagę na konieczność uwzględnienia w procedurach postępowania na wydobywanie odpadów specyfiki pozyskiwania surowców mineralnych, w szczególności podkreślono konieczność wykonania odpowiednika dokumentacji geologicznej złoża, zaprojektowania sposobu eksploatacji i przeróbki wydobywanego materiału skalnego. Dla uporządkowania terminologii i uzupełnienia obowiązujących procedur postępowania dla wydobywania odpadów przedłożono postulat usankcjonowania prawnego pojęć: „antropogeniczne zasoby mineralne” oraz „antropogeniczne złoże”. Podkreślono konieczność zintensyfikowania prac nad kompleksową inwentaryzacją składowisk odpadów mineralnych w Polsce. Zasugerowano też konieczność podjęcia prac nad usankcjonowaniem roli i udziału wtórnych surowców mineralnych w Bilansie Zasobów Mineralnych Polski oraz ich znaczenia w polityce surowcowej kraju. W podsumowaniu zaproponowano procedurę postępowania dla wydobywania odpadów mineralnych, uwzględniającą dodatkowe elementy specyficzne dla procedur pozyskiwania surowców mineralnych.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2021, 37, 3; 101-110
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kopaliny towarzyszące - problemy dokumentowania, wydobycia i opłat eksploatacyjnych
Accompanying mineral commodities - problems of exploration reserves reporting and severance taxation
Autorzy:
Uberman, R.
Nieć, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/170800.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
Tematy:
surowce mineralne
kopaliny towarzyszące
masy ziemne
opłata eksploatacyjna
mineral resources
accompanying mineral deposits
earth mass
maintenance fee
Opis:
Przedstawiono definicje: kopalin towarzyszących, mas ziemnych i skalnych oraz zasady ich wykazywania i dokumentowania. Wskazano na przyczyny niedostatecznego ich wykorzystania. Omówiono procedury formalnoprawne ich dokumentowania, eksploatacji i gospodarowania nimi. Zwrócono uwagę na złożoność procesów wydobycia i potrzebę selektywnego gromadzenia nie sprzedanych nadwyżek wydobytych kopalin towarzyszących na antropogenicznych złożach wtórnych. Zaproponowano wprowadzenie zasady rozliczania opłaty eksploatacyjnej - nie od ilości wydobytej, a od ilości sprzedanej kopaliny, niezależnie czy była ona pozyskana bezpośrednio ze złoża czy ze zwału, w którym przejściowo jest składowana. Zaproponowane rozwiązania, prawne i finansowe powinny zachęcać przedsiębiorców do wykorzystywania nie tylko kopalin towarzyszących, ale też utworów nadkładu, nie posiadających właściwości surowcowych.
The definition of accompanying mineral commodities that occurs near to other, which are main purpose of exploitation, and the mode of their exploration and reserves reporting was presented. The reasons of insufficient their utilization and legal backgrounds of development of their resources were discussed. The exploitation and utilization of accompanying mineral commodities is composed task because their supply is often greater than actual demand. The selective their extraction and deposition in stock piles (as anthropogenic, secondary, mineral deposits) is necessary. The taxation of recovered and sold amounts from stock pile was proposed in place of recently executed from amounts exploited. The proposedfinancial and legal frameworks of accompanying mineral commodities exploitation and utilization should promote their recovery as well as the utilization.
Źródło:
Górnictwo Odkrywkowe; 2014, 55, 2-3; 32-39
0043-2075
Pojawia się w:
Górnictwo Odkrywkowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Potrzeba i możliwości prognozowania zapotrzebowania polskiej gospodarki na surowce mineralne
Forecasting the demand of the Polish economy on mineral raw materials – necessity and possibility
Autorzy:
Uberman, R.
Kulczycka, J.
Cholewa, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/394023.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
surowce mineralne
polityka surowcowa
prognozowanie
mineral raw materials
mineral policy
forecasting
Opis:
Prognozy zapotrzebowania na surowce mineralne są niezbędne dla formułowania polityki surowcowej i strategii rozwoju gospodarczego państwa. Na podstawie analizy dokumentów urzędowych określających stan i kierunki rozwoju gospodarczego kraju uzasadniono celowość prowadzenia prac nad metodologią oraz sporządzaniem prognoz zapotrzebowania na surowce mineralne zarówno krótkookresowych, jak i w dalszej perspektywie czasu. W tym celu podjęto próby wykorzystania metod opartych na modelach ekonometrycznych, w szczególności trendu klasycznego, trendu pełzającego i związków przyczynowo-skutkowych. W tych ostatnich modelach sprawdzono możliwość prognozowania zapotrzebowania na surowce mineralne w zależności od wybranych wskaźników makroekonomicznych. Dla wybranych 23 surowców mineralnych sporządzono prognozy do 2020 i 2030 roku i określono dla ustalonego poziomu wiarygodności zakres ich kształtowania się. Wyniki prac podsumowano, postulując konieczność kontynuowania i doskonalenia metodologii oraz weryfikacji i korekty sporządzonych prognoz.
Forecasts of the demand for mineral raw materials are necessary for the formulation of mineral policy and the economic development strategy of State. The purpose for working on the methodology and forecast of the demand forecasts for mineral raw materials, both in the short-term and the long term was indicated based on the analysis of official documents defining the status and trends of the economic development of the country. The proposed methods were based on econometric models, in particular the classic and creeping trends and the cause-effect relation. In the latter, the possibility of forecasting the demand for raw materials based on relation with selected macroeconomic indicators was tested. For the selected group of 23 mineral raw materials demand forecasts for 2020 and 2030 with the level of credibility were presented. The final conclusion indicated the need to continue and improve the methodology and verification and adjustments of forecast for the demand of raw minerals.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2016, 96; 323-343
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Złoża antropogeniczne - problem wirtualny czy realny?
Anthropogenic deposits - virtual or real problem?
Autorzy:
Uberman, R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/170170.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
Tematy:
złoża antropogeniczne
kopaliny towarzyszące
odpadowe surowce mineralne
anthropogenic deposits
accompanying minerals
waste raw materials
Opis:
Omówiono problemy budowy, utrzymania i eksploatacji antropogenicznych jako bazy surowców mineralnych. Naświetlono aktualny stan prawny w tej dziedzinie nie statusu antropogenicznych. Wykazano potrzebę nowelizacji przepisów prawa. Wyszczególniono czynniki ograniczające budowę złóż antropogenicznych. Podkreślono konieczność wprowadzenia zachęt, szczególnie ekonomiczno-finansowych i innych dla zabezpieczenia wydobytych, a nie wykorzystanych kopalin towarzyszących i innych mineralnych surowców odpadowych.
Problems of maintenance and exploitation of deposits for storing of exploited but not-used accompanying minerals and other waste raw materials been discussed. Lack of anthropogenic deposits status in regulations has been Necessity of improvement (amendment) regulations has been shown. Factors restricting of anthropogenic deposits have been of economic-financial and other methods to encourage storage of exploited but not used accompanying minerals and other waste raw materials has been underlined.
Źródło:
Górnictwo Odkrywkowe; 2012, 53, 1-2; 5-8
0043-2075
Pojawia się w:
Górnictwo Odkrywkowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ewolucja metodyki gromadzenia danych o obrotach surowcami mineralnymi w Polsce przy bilansowaniu zasobów złóż kopalin
Data on mineral raw materials trade turnover – evolution of methodology
Autorzy:
Tymiński, M.
Szuflicki, M.
Malon, A.
Szamałek, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1849684.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
surowce mineralne
eksport
import
saldo
bilans
mineral raw materials
export
balance
Opis:
W publikacji zaprezentowano historię gromadzenia danych, dotyczących polskiego eksportu i importu surowców mineralnych, przy okazji bilansowania zasobów złóż kopalin. Na podstawie archiwalnych wydań publikacji, obecnie zatytułowanej „Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce”, zgromadzone w Państwowym Instytucie Geologicznym-Państwowym Instytucie Badawczym (PIG-PIB), prześledzono metodykę zbierania informacji z zakresu obrotów handlowych surowcami. Przytoczono instytucje odpowiedzialne za gromadzenie danych oraz ich dostarczanie, nazwiska redaktorów naczelnych publikacji oraz autorów części dotyczącej obrotów handlowych z kolejnych lat, dzięki którym dane były corocznie prezentowane. Omówiono zakres informacji oraz sposób ich prezentacji. Ze względu na to, iż początek zbierania danych sięga lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku, a od tego momentu ogromnym zmianom ulegała sytuacja ekonomiczna zarówno w Polsce jak i na świecie, to właśnie te czynniki gospodarcze i finansowe – rosnąca liczba partnerów handlowych, zmiany sposobu rozliczania transakcji czy zmiany walut – w największym stopniu determinowały kolejne modyfikacje danych. Przez ponad pół wieku w znaczący sposób zwiększył się zakres danych, zmieniało się ich źródło, ale także metodyka przedstawiania – znacznie większy nacisk położono z czasem na obrazowanie zmian w obrotach handlowych w dłuższej perspektywie czasowej i nie tylko dla eksportu i importu, ale także salda obrotów handlowych. Saldo obrotów zostało potraktowane jako wyraźne odzwierciedlenie tendencji i sytuacji w całym krajowym sektorze surowcowym, ale także sytuacji w gospodarce surowcami mineralnymi na świecie. Z tego też względu w publikacji przeanalizowano również tendencje w obrotach handlowych surowcami mineralnymi w Polsce w minionych 30 latach, zarówno jeśli chodzi o eksport i import, jak i saldo obrotów. Na wykresach zaprezentowano zmiany nie tylko w aspekcie tonażu, ale też wartości wymiany handlowej dla ogółu surowców oraz poszczególnych ich grup – surowców energetycznych, metalicznych, chemicznych i skalnych. Zwrócono też szczególną uwagę na surowce, które w największym stopniu determinują saldo wymiany handlowej w tym sektorze w Polsce.
The article presents the history of collecting data on mineral raw materials export and import in Poland and balancing mineral raw materials resources. The methodology of gathering data was analyzed on the basis of the publication “The Balance of Mineral Resources Deposits in Poland”. This is the current title of the yearbook, the back issues of which are collected in the Polish Geological Institute-National Research Institute headquarters. During the last decades the institutions responsible for collecting and delivering data have changed and they were cited in the article along with the names of general editors of the publication and the authors of the chapter devoted to the exports and imports. As a result, data on mineral raw materials international trade have been presented every year. Moreover, the scope of data and the manner of their presentation were covered in the article. The information on Polish export and import of mineral raw materials has been compiled since the 1960s. Significant changes took place for more than 50 years not only within Polish but also in the world economy, and these economic conditions – the growing number of trade partners, changes in accounting for commodities or currency changes – were the main factors influencing the successive conversions of data presentations. The range of data grew significantly, the source of data altered several times and the methodology of data presentation changed a lot. Over time, there were data presented in longer hindsight and not only on exports and imports but also on the turnover balance. The balance is treated as a reflection of the domestic mineral raw materials sector and of a situation in world mineral economy. Thus, tendencies in the trade turnover have been presented for the last 30 years, for export, import and balance. Graphs were also included in the article showing such changes in relation to the value and magnitude of the trade turnover for all mineral resources and for particular groups – energy, metallic, chemical and rock raw materials. The most important raw materials – in terms of affecting the total balance in Poland – were also specified in the article.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2016, 32, 1; 41-54
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Scenariusze zagospodarowania i wykorzystania surowców skalnych w województwie mazowieckim
Scenarios of development and utilization of rock minerals in the Mazowieckie voivodeship
Autorzy:
Szlugaj, J.
Guzik, K.
Galos, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/171155.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
Tematy:
surowce skalne
kruszywa mineralne
zasoby
produkcja
zużycie
transport
rock minerals
mineral aggregates
resources
production
consumption
transportation
Opis:
Artykuł przedstawia szczegółowo trendy rozwoju bazy zasobowej, wydobycia, produkcji i zapotrzebowania na kruszywa naturalne żwirowo-piaskowe, będące najważniejszym surowcem skalnym w województwie mazowieckim. Oceniono stan bazy zasobowej oraz wskazano największe dotychczas niezagospodarowane złoża kruszyw, wysoko ocenione w waloryzacji pod kątem kryteriów górniczych, środowiskowych oraz planistycznych. Przedstawiono uwarunkowania transportu kruszyw w województwie, a także zaprezentowano scenariusze rozwoju popytu i podaży tych kruszyw w perspektywie roku 2020. W artykule przedstawiono również uwarunkowania zaopatrzenia województwa w kruszywa naturalne łamane wraz z prognozą ich zużycia w perspektywie roku 2020. Ponadto zaprezentowano problematykę pozyskiwania i wykorzystania innych surowców skalnych w województwie, takich jak surowce ilaste ceramiki budowlanej, piaski kwarcowe do produkcji wyrobów wapienno-piaskowych i betonów komórkowych, surowce ilaste do produkcji kruszywa lekkiego oraz piaskowce bloczne.
The paper presents detailed information about tendencies in the natural sand and gravel aggregates resource base, their extraction, production and consumption in Mazowieckie Voivodeship. Sand and gravel aggregates are the most important rock mineral produced in this voivodeship. Resources base of aggregates has been analysed, and the biggest undeveloped deposits in the region, which were highly evaluated in term of mining, environmental and land development conditions, has been indicated The conditionings of aggregates transport within the voivodeship has been analyzed. Moreover, the scenarios of development of supply and demand of these aggregates up to 2020 has been presented. The paper also presents the conditions of supply of not produced in the Mazowieckie Voivodeship natural crushed aggregates with forecast of their consumption up to 2020. Moreover, the matter of production and utilization of other rock minerals, such: clays and related materials for building ceramics, sands for lime-sand products and cellular concrete, clays for lightweight aggregates, dimension sandstones, was presented.
Źródło:
Górnictwo Odkrywkowe; 2013, 54, 5-6; 137-145
0043-2075
Pojawia się w:
Górnictwo Odkrywkowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies