Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "problem of translation" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-34 z 34
    Tytuł:
    Scholia – problem przekładu
    Scholia – The Problem of Translation
    Scholia – il problema della traduzione
    Autorzy:
    Czerwińska, Jadwiga
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/648567.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    scolio
    lettertura greca
    tragedia greca
    Sofocle
    Euripide
    -
    Opis:
    Con il termine scolio (pl. scoli) si intende un genere letterario coltivato nell’antichità e nel Medioevo, e appartiene alla letteratura scientifica. Il testo dei commenti è oggi una fonte molto importante d’informazione sui vari aspetti della cultura antica. Gli scoli costituiscono una miniera pressoché inesauribile per le conoscenze linguistiche, storiche, sociologiche, letterarie e teatrali, a patto che vengano tradotti ed elaborati in maniera approfondita e sotto vari punti di vista. Il più grande ostacolo per il ricercatore che lavora su questi antichi commenti è il linguaggio specifico utilizzato dagli autori. Fino ad ora una grande quantità di scoli è rimasta terra incognita, perché tali annotazioni venivano scritte in forma abbreviata, spesso con frasi equivalenti, che oggi è difficile stabilire a quale testo esse fanno riferimento. I testi degli antichi commenti, probabilmente, a causa della difficoltà di lettura, non sono stati ancora approfonditi in modo esaustivo in nessuna lingua.
    Scholia represent the literary genre that belongs to the scientific literature. Being commentaries to other literary texts, scholia constitute an important source of knowledge about ancient culture. They can provide information concerning language, history, society, literature, and theatre, however, their form and specific language demand a comprehensive and contextual translation. Most of scholia collections still are a scientific terra incognita, considering the fact how difficult their language (consisting of system of codes, abbreviations and equivalent sentences) is. Therefore, this article aims at indicating some problematic issues of scholia translation in order to define kind of scientific apparatus being a handful tool for scholia translators.
    Przedmiotem rozważań jest problem tłumaczenia scholiów, rozpatrywany zarówno jako proces dokonywania przekładu, jak i jego wynik, czyli przetłumaczony tekst2. W pierwszym przypadku zwrócę przede wszystkim uwagę na specyfikę pracy tłumacza scholiów i problemy, z jakimi się on styka; w drugim zaś – na potencjał informacyjny zawarty w samych scholiach (Nünlist 2009).
    Źródło:
    Collectanea Philologica; 2016, 19; 15-26
    1733-0319
    2353-0901
    Pojawia się w:
    Collectanea Philologica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kanon literatury polskiej jako wyzwanie dla zagranicznego polonisty. Problem przekładu
    Polish literary canon as a challenge for a foreign specialist in polish studies: the problem of translation
    Autorzy:
    Wilczek, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/969668.pdf
    Data publikacji:
    2008
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Opis:
    In the article an attempt is made to answer the question why some Polish literary works are included in the world canon and some others, endorsed by Polish critics as excellent, are not. The author discusses The Western Canon of Harold Bloom and the criteria for including some literary works in Bloom’s canon and excluding  thers from this canon. There are only a few works of Polish literature on Bloom’s list. This is a starting point for the discussion about the presence of Polish literature in the world canon. As far as non-English literary works are concerned, the shape of the canon is infl uenced by several factors. Translation into English is only a prerequisite for a more important role in the world canon. Anthologies also play a decisive role in this process. However, there are a few other equally important factors: an infl uential, well known translator; a mainstream publishing house; recommendations of renowned critics; and reviews in prestigious journals and magazines. For that reason there are works and authors that can be found in the world canon, e.g. the latest translation of Ferdydurke, included as the only Polish literary work on a list of 501 Must-Read Books published by Bounty Books in 2007. This translation was included because it was published by Yale University Press, recommended by Susan Sontag and favourably reviewed by „The Observer”. This is also the case with the poetry Adam Zagajewski – he is in the canon not only because he is an excellent poet but also because he is a professor of prestigious American universities; his poetry and essays are present in magazines, such as „New Yorker”; he has an influential translator; his works are published by well known publishers and reviewed by „The New York Review of Books”. Only in such circumstances is there a chance to include a work of a minor literature in the world canon.
    Źródło:
    Wielogłos; 2008, 2, 4; 45-52
    2084-395X
    Pojawia się w:
    Wielogłos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Llibre d’amic e amat” Rajmunda Lulla. Problem przekładu imion tytułowych postaci
    “Llibre D’amic E Amat” by Raymond Lull. The Problem of Translation of the Title Characters’ Names
    Autorzy:
    Zając, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1892072.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Raymund Lull
    rodzaje miłości
    przyjaźń
    mistyka
    Biblia
    sufizm
    imię
    Raymond Lull
    kinds of love
    friendship
    mysticism
    the Bible
    Sufism
    name
    Opis:
    One of the most famous and widely read works of Raymond Lull (1235-1316) is the Llibre d’ amic e amat. This simple title, as it turns out, is not at all clear enough and causes difficulties in Polish translations. The name of the first character, which is human—amic, appears in Polish translations as a friend or a lover, and the name of the other, which is God—amat, appears as a lover or beloved. Which of the variants more adequately captures the meaning of the original? For the rational getting bottom of the problem it is necessary to analyse the Catalan term from the semantic point of view at first. At the same time there have to be taken into consideration that the term locates its etymological source in the culture of the Latin language. Whereas the Lull's work draws inspiration from the Bible, it is also necessary to examine the biblical context of different kinds of love and the specific terms that define them. Pragmatic analysis also allows us to capture the specificity of the relationship of people related with a specific kind of love. An interdisciplinary reflection on the names of the mystic work shows the non-randomness of the literary convention settled in the concrete realities of religious experience, with its specificity in the context of the culture of the source language as well as the target language. This study, beyond the very analysis of the problem, also gives the author translation proposal with Polish equivalents of the title characters’ names of the work. « Llibre d’amic e amat » par Raymond Lull. Problème de la traduction des prénoms des personnages du titre Une des œuvres des plus connues et lues de Rajmund Lull (1235-1316) est intitulée Llibre d’amic e amat. Ce titre paraît simple mais en réalité il n’est pas univoque et pose des problèmes aux traducteurs polonais. Le prénom du premier personnage qu’est l’homme – amic, est traduit comme przyjaciel, miłujący, ou encore kochanek; le prénom du deuxième qu’est Dieu – amat, est traduit comme ukochany ou umiłowany. Lequel de ces mots exprime-t-il le mieux le sens du texte original ? Pour bien saisir le problème, il est nécessaire de faire d’abord l’analyse sémantique du terme catalan et de son étymologie qui  prend sa source dans la culture propre au latin. L’œuvre de Lull s’inspire de la Bible, il est donc nécessaire d’étudier le contexte biblique dans lequel nous trouvons différents types d’amour désignés par des termes appropriés. L’analyse pragmatique permet de définir la spécificité des relations entre les personnes liées entre elles par un type donné d’amour. Une réflexion interdisciplinaire sur les prénoms de cette œuvre mystique montre que la convention littéraire n’est pas le fruit du hasard mais qu’elle est située dans l’expérience religieuse concrète et qu’elle a sa propre spécificité aussi bien dans la culture de la langue du départ que dans celle d’arrivée. L’analyse linguistique et biblique est complétée par la proposition des équivalents polonais des prénoms des personnages dans le titre.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2013, 61, 8; 177-191
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Aspekt polskiego czasownika jako problem przekładu oraz wyzwanie dla uczących się i nauczających języka polskiego jako obcego
    Aspect of Polish verbs as a problem of translation and a challenge for learners and teachers of Polish as a foreign language
    Autorzy:
    Terka, Beata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/679954.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    polska gramatyka
    nauczanie języka
    tłumaczenie
    para aspektowa
    semantyka
    podejście kognitywne
    Polish grammar
    language teaching
    translation
    aspectual pair
    semantics
    cognitive approach
    Opis:
    The article concerns the issue of Slavonic aspect of Polish verb in the contrastive approach. The base for the contrastive analysis is Polish-German and German-Polish translation. Empirical research could finally be conducted in a complete and systematic way thanks to the new research perspective opened by applying cognitive semantics methods to the relevant issue. Here, the theories of Renata Grzegorczykowa and Volkmar Lehmann (concerning the primary or secondary cognitive character of each aspectual partner) are of particular importance. Conclusions drawn from the analysis focus on the following issues: the repertoire of functional exponents of aspect in German, the relevance of the category in Polish, the true importance of contextual and cognitive indicators of perfectiveness or imperfectiveness of verbs. The results are relevant from the perspective of translators and translation, but they can also be applied to the field of glottodidactics. They can provide a solid base for reopening the discussion on the ways of teaching aspect to students from non-Slavic countries and presenting the relevant issue in course books and other teaching materials.
    Artykuł dotyczy zagadnienia słowiańskiego aspektu polskiego czasownika w ujęciu kontrastywnym. Podstawę analizy materiałowej stanowi przekład polsko-niemiecki i niemiecko-polski, a jej systematyczne i kompletne przeprowadzenie umożliwia nowa perspektywa badawcza, którą otwiera kognitywne ujęcie omawianego zagadnienia. Szczególne znaczenie mają tu konkluzje R. Grzegorczykowej i V. Lehmanna dotyczące kognitywnej prymarności lub sekundarności danego partnera w ramach opozycji aspektowej. Płynące z analizy materiału wnioski zogniskowane są wokół następujących problemów: repertuaru wykładników aspektu w języku bezaspektowym, relewancji omawianej kategorii w języku polskim, rzeczywistego udziału kontekstu w wyrażaniu znaczenia opozycji dokonaności : niedokonaności oraz znaczenia wykładnika kognitywnego dla rozpoznawania aspektu. Wyniki przeprowadzonych badań mogą znaleźć zastosowanie nie tylko w praktyce translatorskiej, ale także w glottodydaktyce polonistycznej. Stanowią dobry punkt wyjścia do ponownego otwarcia dyskusji na temat sposobów nauczania aspektu w grupach niesłowiańskich oraz prezentacji omawianego zagadnienia w podręcznikach i innych materiałach dydaktycznych do języka polskiego jako obcego.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2018, 25; 87-95
    0860-6587
    2449-6839
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Peryferyjna obecność. Problem recepcji literatury staroserbskiej w Polsce
    Peripheral Presence. A Problem of Reception of the Old Serbian Literature in Poland
    Периферијско присуство. Проблем рецепције старе српске књижевности у Пољској
    Autorzy:
    Lis-Wielgosz, Izabela
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/487282.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    проблем превода
    рецепција
    пољски преводи
    православни Словени
    стара српска књижевност
    Slaviae Orthodoxae
    Slaviae Latinae
    периферија
    генологија
    problem of translation
    reception process
    Polish translation
    Orthodox Slavs
    old Serbian literature
    circle of the Slaviae Orthodoxae
    circle of the Slaviae Latinae
    peripheral character
    literary genetics
    Opis:
    In the article, a problem of translation of the old Serbian literary texts into Polish is discussed together with the basic mechanisms of the reception process of creativity revealed by the Orthodox Slavs from the Balkan region, that is, in other words, the works arisen in the circle of the Slaviae Orthodoxae and their presence in the Polish culture’s space which belonged to the circle of the Slaviae Latinae. The considerations regard the essence and function of translation, presence and absence of translated literature - its initial version in the target space, and their foundation is located in the collections of translations existing in the Polish reading circuit. The issue of the presence or position of the old South Slavonic literatures, namely, the old Serbian texts in their Polish translation, is featured in several possible perspectives. The problem is exposed in the aspect of these texts’ peripheral character and literary genetics. By dint of the first reference, a phenomenon of asymmetry in the realm of translated literatures is emphasized, which results from the domination of the so-called world literatures and the marginalization of the so-called small literatures along with the translated literary texts’ place - their initial (Old Church Slavonic) status from the view-point of the target (Polish) culture’s space, and their situation in this specific polysystem. The genetic studies’ path, however, is used in order to expose a form of the translated literature’s presence (old Serbian texts in their Polish translation), and to indicate the strategy of its introduction, namely, anthology as a supporting platform of the initial (source) literature in the space of the target culture together with its presentation, dialogical, and intercultural function derived from the authorized genre. In the article’s conclusion, the author accentuates the fact that the collections or individual publications of the old Serbian works, omitting various values of the particular projects and realizations, exist in the Polish reading circuit in order to reflect largely their presence status, knowledge, and need for those concrete South Slavonic literature.
    In the article, a problem of translation of the old Serbian literary texts into Polish is discussed together with the basic mechanisms of the reception process of creativity revealed by the Orthodox Slavs from the Balkan region, that is, in other words, the works arisen in the circle of the Slaviae Orthodoxae and their presence in the Polish culture’s space which belonged to the circle of the Slaviae Latinae. The considerations regard the essence and function of translation, presence and absence of translated literature - its initial version in the target space, and their foundation is located in the collections of translations existing in the Polish reading circuit. The issue of the presence or position of the old South Slavonic literatures, namely, the old Serbian texts in their Polish translation, is featured in several possible perspectives. The problem is exposed in the aspect of these texts’ peripheral character and literary genetics.
    Źródło:
    Przekłady Literatur Słowiańskich; 2020, 10, 1; 147-171
    1899-9417
    2353-9763
    Pojawia się w:
    Przekłady Literatur Słowiańskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Lektura anagramatyczna a przekład (zmagania translatorskie z wierszem Krešimira Bagicia la folie de saussure
    Anagramsko čitanje i problem prijevoda (smetnje pri prijevodu pjesme Krešimira Bagića la folie de saussure)
    The anagram reading and the problem of translation (struggles with a translation of the poem la folie de saussure by Krešimir Bagić)
    Autorzy:
    Majdzik, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/487276.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    anagram
    Ferdinand de Saussure
    Julija Kristeva
    Krešimir Bagić
    nesvjesno
    Julia Kristeva
    unconsciousness
    nieświadome
    Opis:
    Polazište za razradbu problema prijevoda predstavljenu u članku koncepcija je anagrama Ferdinanda de Saussurea. Anagrami su pojedini glasovi ili skupine glasova što se ponavljaju u književnom djelu, a od kojih se sastoji riječ ili riječi (ideje; teme) prisutne, no razmještene po tkivu teksta. Na taj se način konstruira implicitan, skriveni smisao književnog djela. Čitanje i interpretacija anagrama iz perspektive psihoanalize pruža mogućnost njihova razumijevanja kao izraza autorova nesvjesnog (Julija Kristeva). U članku se analiziraju prijevodi pjesama (npr. la folie de saussure K. Bagića) s obzirom na mogućnosti i ograničenja prijenosa skrivenog i dodanog smisla, što su rezultati prisutnosti anagrama u tekstu te zvučne organizacije književnog djela (npr. u slučaju pjesništva ruskih futurista i ideje zauma).
    The starting point for the presented elaboration on translation is the concept of Ferdinand de Saussure’s anagrams. Anagrams consist of certain phoneme or group of phonemes repeated in the literary work. They form a certain word or words (idea, theme) which are scattered (disseminated) in the text. By reconstructing these words we are able to discover or (re)construct the implicit, hidden sense of the text. Reading and interpreting anagrams from the perspective of psychoanalysis enables one to consider them as an expression of the author’s unconsciousness (Julia Kristeva). In this paper the translation of the poems (la folie de saussure by K. Bagić) is analyzed taking into consideration the possibilities and limitations of the transfer of hidden and added senses that appears as a result of the anagram’s presence or the tonal organization of the literary text (e.g. in the case of the poetry of the Russian Futurists and the idea of zaum).
    Źródło:
    Przekłady Literatur Słowiańskich; 2015, 6, 1; 90-104
    1899-9417
    2353-9763
    Pojawia się w:
    Przekłady Literatur Słowiańskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Медальоны” Игоря Северянина – проблема перевода на польский язык (анализ и перевод)
    „Medalions” by Igor Severyanin – the Problem of the Translation to Polish Language (Analysis and Translation)
    Autorzy:
    Bednarczyk, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/651193.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Игорь Северянин
    перевод
    сонет
    цикл
    „Медальоны”
    „Medalions”
    Igor Severyanin
    translation
    sonet
    cycle
    Opis:
    The article concerns the problem of poetic translation of Igor Severyanin’s one hundred sonet cycle Medalions to polish. A brief review of the poet’s reception in Poland was conducted, taking in consideration his impact on polish futurists. In the course of the work, the difficulties related to the intertextualisation of the text, its saturation with neologisms and neosemantics, combination of innovative and traditional, as well as problems related to the translation of sonnets and the cycle, were also indicated. On the other hand, the possibilities given to the translator by the original text are shown: the similarity of cultures, the use of which contributes to the implementation of a good translation.
    В статье рассматривается проблема перевода поэтического цикла ста сонетов Игоря Северянина Медальоны на польский язык. Проводится краткий осмотр рецепции поэта в Польше, учитывая его влияние на творчество польских футуристов. По ходу работы указывается также на осложнения, связанные с насыщенностью цикла интертекстом, неологизмами и неосемантизмами, на смещение новаторского и традиционного, а также на проблемы, связанные с переводом сонетов и цикла. С другой стороны, указаны и возможности, данные переводчику текстом первоисточника и сходства культур, использование которых способствует выполнению хорошего перевода.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica; 2019, 12; 81-97
    1427-9681
    2353-4834
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Parties du corps dans la langue de spécialité - problème de traduction automatique
    Body Parts in Specialist Language: The Problem of Automatic Translation
    Części ciała w języku specjalistycznym - problem tłumaczenia automatycznego
    Autorzy:
    Czekaj, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1892097.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    polisemia
    język specjalistyczny
    tłumaczenie automatyczne
    klasa obiektowa
    metoda zorientowana obiektowo
    frame
    polysemy
    specialist language
    automatic translation
    class of objects
    object oriented approach
    Opis:
    Artykuł porusza problem tłumaczenia automatycznego tekstów specjalistycznych, w których często pojawiają się rzeczowniki określające części ciała, lecz używane w zawężonym kontekście technicznym. Autorka koncentruje się na kilku najczęściej pojawiających się rzeczownikach i bada, w jaki sposób radzą sobie z ich prawidłowym tłumaczeniem na język polski wybrane translatory automatyczne dostępne online. Autorka przedstawia jednocześnie, w jaki sposób można rozwiązać tego typu problemy pojawiające się w tłumaczeniu automatycznym za pomocą metody zorientowanej obiektowo, w której zasadniczą rolę odgrywają klasy obiektowe ujęte w odpowiedni kadr pojęciowy.  
    The article concentrates on the problem of automatic translation of specialist texts which often include the nouns referring to parts of the body but used in the narrowed technical context. The author discusses a few most often used nouns and examines how a group of chosen automatic translators available on-line cope with their appropriate translation into Polish. Simultaneously, the author proposes how some problems which appear in the process of automatic translation can be solved with the help of the object oriented approach, where the main role is ascribed to object classes presented in the appropriate frame.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2013, 61, 8; 75-88
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problem of the Translation of Toponyms in the Septuagint Based on the Example of “Wool of Miletus” (Ez 27:18)
    Problematyka przekładu toponimów w Septuagincie na przykładzie „wełny z Miletu” (Ez 27,18)
    Autorzy:
    Rambiert-Kwaśniewska, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1917378.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-04
    Wydawca:
    Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu
    Tematy:
    Septuagint
    Book of Ezekiel
    toponyms
    wool
    Sahar/Zahar
    Miletus
    Lamentation over Tyre
    Septuaginta
    Księga Ezechiela
    toponimy
    wełna
    Sachar
    Milet
    lament nad Tyrem
    Opis:
    In antiquity, wool was traded between the Levant countries and the rest of the known world. Clean, soft wool was especially desirable because it absorbed dyes perfectly, including the purple for which the Phoenician Tyre was famous. In his “Lamentation over Tyre” (Ez 27:1-36) the Hebrew author, followed by a Greek translator, lists a number of cities and regions with which Tyre traded. Ezekiel’s material is therefore an excellent basis for research into translation techniques used in the translation of toponyms. Their analysis and comparison indicates the existence of several types of translation, among them the technique based on association, which will explain the introduction of Miletus to LXX Ez 27:18 in place of the Hebrew Sahar/Zahar. Evidence will be provided by Greek literary texts and papyrus documents from Ptolemaic Egypt.
    Wełna w starożytności była przedmiotem wymiany handlowej pomiędzy krajami Lewantu a resztą znanego świata. Pożądano przede wszystkim tej czystej i miękkiej, ponieważ doskonale przyswajała ona barwniki, m.in. purpurę, z której słynął fenicki Tyr. W Lamencie nad Tyrem (Ez 27,1-36) autor hebrajski, a za nim tłumacz grecki wymieniają szereg miast i krain, z którymi handlował Tyr. Dostarczony przez Ezechiela materiał jest dzięki temu doskonałą podstawą do badań nad technikami translatorskimi stosowanymi w przekładzie toponimów. Ich analiza i porównanie wskazują na istnienie kilku rodzajów przekładu, a pośród nich techniki bazującej na asocjacji, która pozwoli wyjaśnić wprowadzenie do LXX Ez 27,18 Miletu w miejsce hebrajskiego Sacharu. Dowodów dostarczą greckie teksty literackie i dokumenty papirusowe z ptolemejskiego Egiptu.
    Źródło:
    Wrocławski Przegląd Teologiczny; 2020, 28, 2; 31-48
    2544-6460
    Pojawia się w:
    Wrocławski Przegląd Teologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Współczesne trendy w lingwistyce komputerowej a problem automatycznego tłumaczenia języka arabskiego
    Current trends in computer linguistics and problem of the machine translation of Arabic
    Autorzy:
    Łacina, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1036905.pdf
    Data publikacji:
    2012-06-15
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Opis:
    The aim of this paper is to present some problems concerning the machine translation of Arabic in the context of the chosen NLP theories and their evolution. First attempts of electronic machine translations in Europe started only a little more than fifty years ago. It is enough time to perceive some aspects of the evolution? Although a lot of the concepts are still valid, the situation in A.D. 2012 is quite different than even twelve years ago. We still see useful old works of N. Chomsky, D. Cohen, but CFG seems to be supported with some new theories which also have got some disadvantages. Some interesting problems occur in the process of automatic translation when the number of grammatical cases is smaller in the source language than that in the output language.
    Źródło:
    Investigationes Linguisticae; 2012, 26; 39-58
    1426-188X
    1733-1757
    Pojawia się w:
    Investigationes Linguisticae
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polish Translations of “The Life of Adam and Eve” as a Research Problem: An Analysis of Translation Strategies
    Przekłady Słowa o Adamie i Ewie na język polski jako problem badawczy. Analiza strategii tłumaczenia
    Autorzy:
    Stelmach, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/33321778.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    translation
    Old Bulgarian language
    Modern Bulgarian language
    Polish language
    Agata Kawecka
    Teresa Dąbek-Wirgowa
    “The life of Adam and Eve”
    przekład
    język starobułgarski
    język nowobułgarski
    język polski
    Słowo o Adamie i Ewie
    Opis:
    This paper presents the results of translatological research into Teresa Dąbek-Wirgowa and Agata Kawecka’s translations of the Old Church Slavonic apocrypha “The Life of Adam and Eve” into modern Polish. The two texts were examined independently of each other, since they do not form a translation series. The translations were compared with the Bulgarian and Old Church Slavonic sources, which made it possible to follow closely how the translators applied the fundamental techniques of translation. Using selected examples, the article discusses the types of translation transformations used, and characterises the dominant elements presented in the translations. Some errors are also pointed out, especially those that change the meaning of the translated text. The final part of the paper contains general conclusions about the translators’ work and indicates possible directions of future research, including further research into anthologies of ancient literature as translations and into the skills exhibited by translators of such literature.
    Artykuł prezentuje wyniki badań translatologicznych nad przekładami staro-cerkiewno-słowiańskiego apokryfu Słowo o Adamie i Ewie na współczesny język polski, których autorkami są Teresa Dąbek-Wirgowa i Agata Kawecka. Oba teksty zostały zbadane niezależnie od siebie, ponieważ nie tworzą serii przekładowej. Przekłady zestawiono ze źródłami (bułgarskim oraz staro-cerkiewno-słowiańskim), co umożliwiło dokładne prześledzenie sposobu pracy tłumaczek z podstawami tłumaczenia. W artykule na wybranych przykładach zostały omówione typy transformacji przekładowych wykorzystane przez tłumaczki, a ponadto przedstawiono charakterystykę dominant obecnych w przekładach. Wskazano także nieliczne błędy, w tym przede wszystkim te, które zmieniają sens tłumaczonego tekstu. W podsumowaniu przedstawiono ogólne wnioski dotyczące pracy tłumaczek oraz perspektywy badawcze obejmujące dalsze badania nad antologiami literatury dawnej jako przekładami oraz nad warsztatem tłumaczy tej literatury.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2023, 23
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problem ekwiwalencji w przekładzie rosyjskiej specjalistycznej literatury szachowej na język polski
    The problem of equivalence in the translation of Russian chess literature into Polish
    Проблема эквивалентности при переводе русскоязычной шахматной литературы на польский язык
    Autorzy:
    Gasek, Bogumił
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/20311531.pdf
    Data publikacji:
    2022-09-03
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Rusycystyczne
    Tematy:
    шахматная терминология
    эквивалентность
    фразематика
    шахматный жаргон
    двуязычный корпус
    перевод
    terminologia szachowa
    ekwiwalencja
    frazematyka
    żargon szachowy
    korpus dwujęzyczny
    przekład
    chess terminology
    equivalence
    phraseology
    chess slang
    bilingual text corpora
    translation
    Opis:
    W niniejszym artykule został przedstawiony problem ustalania polskich ekwiwalentów w procesie przekładu rosyjskiej specjalistycznej literatury szachowej. Dokonano ogólnej charakterystyki specjalistycznej literatury szachowej, w której widoczne jest stosowanie terminologii specjalistycznej obok terminologii nieoficjalnej, określeń potocznych i żargonowych, frazematyki ogólnosportowej i wojskowej oraz elementów dodatkowego, sztucznego kodu semiotycznego w postaci notacji szachowej, symboli i diagramów. Poddano analizie wariantywność i synonimię leksyki szachowej, ekwiwalencję na poziomie frazemów oraz kwestię wiedzy specjalistycznej tłumacza. Materiał badawczy został zaczerpnięty z utworzonego na potrzeby danego artykułu korpusu rosyjskich tekstów o tematyce szachowej zawierającego 37 numerów czasopisma szachowego „64 – Szachmatnoje obozrienije” i 14 książek szachowych oraz z tłumaczeń rosyjskiej literatury szachowej i publikowanych w polskich mediach.
    В настоящей статье рассматривается проблема поиска польских эквивалентов при переводе русскоязычной специальной шахматной литературы. Внимание заострено на общей характеристике шахматной литературы в виде использования наряду с шахматной терминологией неофициальных и жаргонных определений, общеспортивной и военной фразеологии и элементов искусственной семантической системы в виде шахматной нотации, символов и диаграмм. Анализу подвергается также вариативность и синонимия в области шахматной лексики, проблема эквивалентности на уровне фразем и вопрос предметных знаний переводчика. В качестве исходного материала используется корпус текстов, содержащий 37 номеров журнала «64 – Шахматное обозрение» и 14 шахматных книг, а также примеры, почерпнутые из переводов шахматной литературы и польских СМИ.
    This article deals with the problem of finding Polish equivalents in the translation of Russian-language special chess literature. The focus of the article is on the general characteristics of chess literature in the form of the use, along with chess terminology, of informal and slang definitions, general sports and military phraseology and elements of an artificial semiotic system in the form of chess notation, symbols and diagrams. The variability and synonymy in the field of chess vocabulary, the problem of equivalence at the level of phrasemes and the question of the translator's subject knowledge are also analyzed. The text corpora containing 37 issues of the „64 – Shakhmatnoe obozrenie” and 14 chess books, as well as examples drawn from translations of chess literature and Polish media, is used as the source material.
    Źródło:
    Przegląd Rusycystyczny; 2022, 3 (179); 46-65
    0137-298X
    Pojawia się w:
    Przegląd Rusycystyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Het probleempje van Le Petit Prince in vertaling: Verkleinwoorden vertaald uit het Frans in het Nederlands en Pools
    The ‘little’ problem of Le Petit Prince in translation: Diminutives translated from French to Dutch and Polish
    Autorzy:
    Popławska, Beata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1806790.pdf
    Data publikacji:
    2019-10-24
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    zdrobnienia; Mały Książę; przekład polski i niderlandzki; analiza porównawcza
    diminutives; The Little Prince; Dutch and Polish translations; comparison
    Opis:
    Problematyka przekładu Małego Księcia: Zdrobnienia w tłumaczeniu z francuskiego na język niderlandzki i polski Przedmiotem niniejszego artykułu jest analiza zdrobnień w polskim i niderlandzkim tłumaczeniu francuskiej noweli pt. Mały Książę (Le Petit Prince) Antoine’a de Saint-Exupéry'ego. Po przedstawieniu podstawowych zasad tworzenia zdrobnień w języku francuskim, niderlandzkim i polskim, z uwzględnieniem ich podziału i funkcji, podjęta została próba odpowiedzi na pytanie, czy liczba zdrobnień w obydwu przekładach jest równie niewielka jak w tekście oryginału — główny cel badania. Mały Książę to nowela przeznaczona (w pierwotnym założeniu) dla dzieci, dlatego zdrobnienia odgrywają w niej istotną rolę. Również z tego powodu ważny jest sposób, w jaki polscy i holenderscy tłumacze noweli rozwiązali problemem renderowania zdrobnień. Het probleempje van Le Petit Prince in vertaling: Verkleinwoorden vertaald uit het Frans in het Nederlands en Pools Deze bijdrage wil aan de hand van een corpus van twee vertalingen van de Franse novelle Le Petit Prince van Antoine de Saint-Exupéry kijken naar de vertaalmogelijkheden van diminutieven in het Nederlands en Pools. Het belangrijkste doel van de uitgevoerde analyse is om de vraag te kunnen beantwoorden of de Nederlandse en Poolse vertaling net zo weinig verkleinwoorden bevatten als het Franse origineel. De diminutiva zijn in deze tekst van groot belang omdat het een novelle is voor kinderen. Een ander probleem dat in de studie aan de orde komt, is hoe de Poolse en Nederlandse vertalers van deze novelle een probleem van het weergeven van verkleinwoorden hebben aangepakt. Het artikel schetst tevens een theoretische achtergrond van de principes voor het creëren van verkleinwoorden in het Frans, Nederlands en Pools, samen met hun verdeling en functies.
    The article’s main objective is the analysis of the Dutch and Polish translation of Antoine de Saint-Exupéry’s novella Le Petit Prince (The Little Prince). After the opening remarks, the theoretical framework (i.e. the formation, classification, and functions of diminutives in French, Dutch, and Polish) is presented, followed by a quantitative analysis of diminutives in the original texts and the two translations. The Little Prince in this French original contains relatively few diminutives, especially given the fact that de Saint-Exupéry’s novella was originally classified as children’s literature, therefore answering the question whether the Dutch and Polish translations contain equally few diminutives as the French original is the main purpose of the analysis. Another issue addressed in the study is how the Polish and Dutch translators of the novel solved the problem of rendering diminutives in translation.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2018, 66, 5 Special Issue; 211-223
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    El problema del género gramatical en la traducción: un estudio comparativo de dos traducciones del Romance de la luna, luna de Federico García Lorca (1928) al polaco
    The Problem of Grammatical Gender in Translation: A Comparative Study of Two Polish Translations of Romance de la luna, luna by Federico García Lorca (1928)
    Autorzy:
    Jamka, Anna
    Castellano Martínez, José María
    Nalewajko, Paulina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/chapters/1032372.pdf
    Data publikacji:
    2020-07-09
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    traducción poética
    imagen/visión lingüística del mundo
    luna
    lingüística cognitiva
    Federico Garcia Lorca
    translation of poetry
    linguistic worldview/linguistic picture of the world
    cognitive linguistics
    Opis:
    La luna, el símbolo de la muerte en la poesía lorquiana, en el Romance de la luna, luna se convierte en una mujer encantadora que pretende seducir al niño con fin de raptarlo (Arango 1995: 60). Es una imagen consistente para cada hispanohablante dado el género gramatical femenino de la voz “luna” y el hecho de que en la cultura de habla hispana la muerte es normalmente personificada como mujer (Guthke 1999: 7). No obstante, ¿qué ocurre al traducir el poema a un idioma en el que el equivalente del vocablo “luna” y las asociaciones que provoca vienen a ser de género (gramatical) masculino? El presente trabajo tiene como objetivo estudiar dos traducciones más recientes del romance lorquiano al polaco –Romanca o lunie, lunie de Leszek Engelking (2017) y Romanca o księżycu, księżycu de Jacek Lyszczyna (2017)– haciendo hincapié en el problema del género gramatical en la traducción de la voz “luna”. El punto de partida para la autora será la tesis de que la traducción poética viene a ser una reconstrucción de la visión/imagen lingüística del mundo (językowy obraz świata, linguistic image of the world/worldview) no estándar que, a su vez, surge de la visión/imagen lingüística del mundo estándar, es decir, de la interpretación del mundo común en una lengua y cultura determinadas (Gicala 2018).
    In Romance de la luna, luna the moon, a symbol of death in Lorca’s poetry, is portrayed as a charming woman who tries to seduce a boy in order to kidnap him (Arango 1995: 60). Given the feminine grammatical gender of the lexeme luna and the fact that in the Spanish and Latin American culture death is usually personified as a woman (Guthke 1999: 7), such image does not seem strange or unusual to the Spanish speakers. However, what will happen if we translate the poem into a language in which the equivalent of the word luna is of the masculine grammatical gender? The paper aims to examine two most recent Polish translations of García Lorca’s romance – Romanca o lunie, lunie by Leszek Engelking (2017) and Romanca o księżycu, księżycu by Jacek Lyszczyna (2017) – with a particular focus on the problem of grammatical gender in translation of the lexeme luna. The starting point for the author will be a thesis that any literary translation is a reconstruction of a non-standard linguistic picture of the world/linguistic worldview (językowy obraz świata) which, in turn, arises from a standard linguistic worldview embedded in each language, i.e., from the interpretation of the world in given language and culture shared by its speakers (Gicala 2018).
    Źródło:
    La traducción literaria en el contexto de las lenguas ibéricas; 249-268
    9788323542841
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Integrated Problem and Decision Reporting in Translation Teaching – Advantages and Drawbacks from Translation Students’ Point of View
    Zintegrowane raportowanie problemów i decyzji tłumaczeniowych (IPDR) – zalety i wady z punktu widzenia studentów kursu tłumaczeniowego
    Autorzy:
    Piecychna, Beata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2117326.pdf
    Data publikacji:
    2016-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    dydaktyka przekładu
    wywiady częściowo ustrukturyzowane
    techniki nauczania przekładu
    Integrated Problem and Decision Reporting
    IPDR
    Daniel Gile
    translation teaching
    semi-structured interview
    translation teaching technique
    Opis:
    Integrated Problem and Decision Reporting (IPDR) is a translation tool that has been used by Daniel Gile in his translation teaching practice for more than twenty years. However, there are neither experiments nor scientific articles tackling the problem of commentaries provided by translation students through IPDR. With this relative lack of research on the technique, the author of the paper conducted qualitative research in order to study translation students’ reactions towards IPDR used systematically during translation classes. In 2014, semi-structured interviews were conducted with the students who participated in the translation classes during which IPDR was used. Questions that were asked related mainly to the advantages and drawbacks of the technique, as seen from the students’ perspective. The aim of the paper is to present the results of the study. The first part of the paper focuses on the presentation of the background of IPDR, a short literature review, and potential benefits from its use during translation classes or workshops. The second part of the paper concentrates on the presentation of the methodology used, the research structure and procedure, and the description of participants. The issues presented in the third part of the paper relate to the presentation of results, while the conclusion takes the theme discussed in the work to present the implications for both translation theory and translation teaching.
    Integrated Problem and Decision Reporting (IPDR) to narzędzie tłumaczeniowe opracowane przez francuskiego badacza Daniela Gile’a. Autor ten stosował je przez ponad dwadzieścia lat, nauczając przekładu. Jednak pomimo że IPDR stało się już dosyć znane w literaturze przedmiotu, brakuje prac weryfikujących wpływ tej techniki na proces akwizycji tłumaczeniowej u studentów specjalności tłumaczeniowych. Mając powyższe na uwadze, autorka niniejszego artykułu przeprowadziła badanie jakościowe (wywiady częściowo ustrukturyzowane) mające na celu sprawdzenie, w jaki sposób IPDR jest postrzegane przez uczestników procesu dydaktycznego. Praca stanowi raport z badania przeprowadzonego w 2014 r. w Wyższej Szkole Administracji Publicznej w Białymstoku na grupie 5 studentów lingwistyki stosowanej. Cześć pierwsza artykułu dotyczy stanu badań nad techniką IPDR (w aspekcie dydaktycznym oraz stricte badawczym), część druga zaś – metod badawczych oraz procedury badania. W kolejnych częściach artykułu przedstawiono wyniki oraz ich implikacje dla dydaktyki przekładu.
    Źródło:
    Białostockie Archiwum Językowe; 2016, 16; 247-263
    1641-6961
    Pojawia się w:
    Białostockie Archiwum Językowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problem frazeologizmów w przekładzie literackim francusko-polskim (na wybranych przykładach)
    The problem of phraseological units in literary translations from French into Polish (based on selected examples)
    Autorzy:
    Jezierska, Beata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1045460.pdf
    Data publikacji:
    2014-01-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    phraseologisms
    canonical form
    phraseological innovations
    literary translation
    translation relationship
    translation equivalent
    Opis:
    The aim of this article is to present a part of the research results regarding the functioning of phraseological units (i.e. their canonical and innovative forms) in the Polish texts of contemporary prose translated from French. Consequently, there has been created a classification covering various types of relations occurring in given contexts between Polish phraseological units used by translators and the source texts. The practice shows that a translator decides from time to time to interpose a phraseological unit in a given context of the final text, even if there is no any kind of fixed expression in the original. Therefore, it is worth trying to find an answer to a question about translation decisions in this matter.
    Źródło:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2014, 21, 1; 139-149
    1233-8672
    2450-4939
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    A Strategic Analysis of Translation Problems in a Polish Detective Novel: Seans w Domu Egipskim
    Analiza strategiczna problemów tłumaczeniowych w polskiej powieści kryminalnej: „Seans w Domu Egipskim
    Autorzy:
    Piotrowska, Maria
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1955539.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-29
    Wydawca:
    Krakowskie Towarzystwo TERTIUM
    Tematy:
    jednostka tlumaczeniowa
    kulturem
    powieść kryminalna
    problem tłumaczeniowy
    proces decyzyjny tłumacza
    tłumaczenie polsko-angielskie
    tłumaczenie strategiczne
    cultureme
    detective novel
    Polish-English translation
    strategic translation
    translation problem
    translation unit
    translator's decision-making process
    Opis:
    The study explores the translator’s decision-making process and implementation of strategies and techniques in the English rendition of the contemporary Polish detective novel entitled Seans w Domu Egipskim. The main objective of the study is to analyse various translation problems, such as culturemes and idioms, and consider pragmatic gaps that may occur in their rendition from a language of limited diffusion, like Polish, to a dominating language, like English. Dynamic and contextualised strategic analysis conducted within the ARTS methodological framework and based on Pym’s minimalist competence model (2003) leads to observations on the nature of cultural knowledge, awareness of cultural meanings encoded in culturemes and pragmatic assumptions in intercultural communication. Conclusions from the conducted case study emphasize the mediating role of the translator in “playing the strategic translation game” and overcoming communicative barriers imposed by the cultural distance.
    Artykuł ukazuje proces decyzyjny tłumacza oraz stosowanie strategii i technik przekładowychw tłumaczeniu na język angielski współczesnej polskiej powieści kryminalnej pt.,,Seans w Domu Egipskim”. Głównym celem studium jest przeanalizowanie problemów tłumaczeniowych, takich jak kulturemy lub idiomy oraz rozważenie luk pragmatycznych, które pojawiają się w procesie tłumaczenia powieści z polskiego na angielski. Dynamiczna i kontekstowa analiza strategiczna poprowadzona zgodnie z metodologią ARTS (badania w działaniu) oraz oparta na minimalistycznym modelu kompetencji według Pyma z 2003 roku, prowadzi do wniosków na temat istoty wiedzy kulturowej, świadomości znaczeń kulturowych zakodowanych w kulturemach, a także założeń pragmatycznych w komunikacji międzykulturowej. Wnioski z przedstawionego studium przypadku podkreślają mediacyjną rolę tłumacza podczas „strategicznej gry tłumaczeniowej” oraz w pokonywaniu barier komunikacyjnych wynikających z różnic kulturowych.
    Źródło:
    Półrocznik Językoznawczy Tertium; 2021, 6, 2; 139-157
    2543-7844
    Pojawia się w:
    Półrocznik Językoznawczy Tertium
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przekład tytułów filmowych jako problem translatologiczny i (glotto)dydaktyczny
    Translation of film titles as a translatological and (glotto)didactic problem
    Autorzy:
    Tambor, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28763643.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Towarzystwo Kultury Języka
    Tematy:
    film
    kino
    tłumaczenie audiowizualne
    przekład
    tytuł
    kultura
    glottodydaktyka
    cinema
    audiovisual translation
    translation
    title
    culture
    glottodidactics
    Opis:
    Artykuł jest poświęcony zagadnieniu tłumaczenia tytułów filmowych. Autorka przygląda się najnowszym hitom kinowym jako materiałowi umożliwiającemu nie tylko ciekawą dyskusję w klasie, poświęconą strategiom translatorskim, ale także, a może przede wszystkim traktuje tytuły, jako przedmiot zdobywania wiedzy o języku i kulturze. Tytuły filmowe i sposoby ich przekładania z obcych języków są w tekście przedstawione jako element zajęć, który może pomóc rozwijać u uczących się kompetencję językową, a zatem umiejętność, która często bywa pomijana w tradycyjnym modelu kształcenia językowego, skupionym głównie na poprawności gramatycznej i odtwarzaniu wzorów językowych.
    This article is dedicated to the issue of translating film titles. The author examines the latest blockbusters as a material enabling not only an interesting class discussion on translation strategies, but also, or perhaps foremost, approach to titles as instruments for acquiring the knowledge of a language and culture. Film titles and methods of translating them from foreign languages are presented in the text as a class component that could help develop language competence in learners, i.e. a skill that is often overlooked in the traditional language education model, which focuses primarily on grammatical correctness and reconstruction of language patterns.
    Źródło:
    Poradnik Językowy; 2023, 805, 6; 66-78
    0551-5343
    Pojawia się w:
    Poradnik Językowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Złote spoiwa. Problem przekładu w tańcu na przykładzie klasycznego tańca japońskiego
    Golden binders. Translation in dance on the example of the Japanese classical dance
    Autorzy:
    Umeda, Hana
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1944336.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-15
    Wydawca:
    Narodowe Centrum Kultury
    Tematy:
    taniec
    nihon buyō
    Japonia
    translacja
    antropologia doświadczenia
    dance
    Japan
    translation
    anthropology of experience
    Opis:
    In his essay The Task of the Translator, Walter Benjamin compared literary translation to fragments of a broken vessel that need to be put together. Applying Benjamin’s metaphor to the world of dance, this article proposes to look at the practice of the Japanese classical dance as a translation process that occurs at the level of the body. Kirsten Hastrup’s anthropology of experience is proposed as the methodological perspective. Basing on her own body and many years of personal experience with nihon buyō as the field of her ethnographic research, the author reflects on her dual role of a dancer and a researcher, and her double – half-Japanese and half-Polish – identity. Reconstructing her experience of learning the dance, primarily the mistakes she made at the early stage, she looks into the process of transforming the body. With the dance recognised as a kind of a language, she proposes to approach it and its practice like a form of reading. Through a detailed analysis of different positions of the body and putting the body in motion, she searches for the possible ways to understand the dance and its translation. While doing so, she highlights this long-term process as a prerequisite for such a translation to occur.
    Źródło:
    Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka; 2020, 111, 4; 73-87
    1230-4808
    Pojawia się w:
    Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przekraczając granice. Problem przekładu wulgaryzmów i przekleństw
    Prekoračajući granice Pitanje prijevoda psovki i vulgarizama
    Crossing the borders Problems of curses and vulgarisms translation
    Autorzy:
    Pycia, Paulina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/487294.pdf
    Data publikacji:
    2012-10-01
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    wulgaryzmy
    tabu
    przekład
    ekwiwalencja
    Vedrana Rudan
    vulgarizam
    prijevod
    ekvivalencija
    vulgarism
    taboo
    translation
    equivalence
    Opis:
    U radu se analizira problem tabu riječi koje se definiraju kao psovke i vulgarizmi te njihova upotreba i prijevod. Izvor analiziranih tabu riječi je roman Vedrane Rudan "Uho, grlo, nož" i njegov poljski prijevod "Ucho, gardło, nóż". Istraživani diskurs je zapravo idiolekt glavnog lika — žene, što je jako iznenađujuće i interesantno. Analiza opisuje vrste tabu riječi i izraza te različite metode njihovog prevođenja. Istraživanje dokazuje da se vulgarizmi upotrebljavaju puno češće u hrvatskom tekstu, dok su u poljskom prijevodu, u većini primjera, eufemizirani ili ignorirani.
    In this article the problem of taboo words, defined as curses and vulgarisms, appearing and translating is analysed. The source of investigated taboo words is Vedrana Rudan’s novel titled "Uho, grlo, nož" and its Polish translation "Ucho, gardło, nóż". It’s surprising and interesting that the investigated discourse is basically character’s idiolect — woman’s idiolect. The analysis describes the types of taboo words and expressions and presents various methods of their translation. It proves that vulgarisms occur in the Croatian text more frequently and in the Polish one they are in most cases euphemized or ignored.
    Źródło:
    Przekłady Literatur Słowiańskich; 2012, 3, 1; 135-148
    1899-9417
    2353-9763
    Pojawia się w:
    Przekłady Literatur Słowiańskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problem ekwiwalencji terminologii (na przykładzie polskiej i węgierskiej terminologii geografii fizycznej na poziomie szkoły średniej)
    Terms in physical geography: a case study of the Polish-Hungarian lexical equivalence
    Autorzy:
    Kaleta, Damian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/571978.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Neofilologii
    Tematy:
    terminology equivalence
    scientific translation
    terminology translation
    Geographical terminology
    Opis:
    Przedmiotem artykułu jest omówienie problemu ekwiwalencji terminologii specjalistycznej przy tłumaczeniu tekstu naukowego z jednego języka naturalnego na drugi. Za przykład służy terminologia geografii fizycznej używana w językach węgierskim i polskim. Artykuł udowadnia, że język nauki, choć jest językiem uniwersalnym, nie zawsze da się wyrazić w dowolnym języku naturalnym.
    The article discusses equivalence of specialized terminology in the translation of scientific texts from one natural language to another on the basis of terms in physical geography in Hungarian and Polish languages. The article proves that the language of science – though it’s universal – not always can be expressed in any natural language.
    Źródło:
    Acta Philologica; 2016, 48; 5-13
    0065-1524
    Pojawia się w:
    Acta Philologica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tłumaczenie literatury dziecięcej czy tłumaczenie dla dzieci? Problematyka translatoryki literatury dziecięcej na przykładzie dwóch polskich tłumaczeń Piotrusia Pana Jamesa M. Barriego
    Translation of Children’s Literature or Translation for Children? The Problem of Translating Children’s Literature on the Example of two Polish Translations of Peter Pan and Wendy by James M. Barrie
    Autorzy:
    Cyzio, Marta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2031284.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Wrocławski. Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe
    Tematy:
    children’s literature
    Peter Pan
    translation
    the equivalent of the original
    Opis:
    This paper will seek to test two methodologies theorizing about translating children’s literature, one of which can be termed as the first theory in this field, shaped by Göte Klingberg and the other, polemical to the first one, introduced by Ritta Oittinen. On the example of children’s classic, Peter Pan and Wendy, it will be argued if the both methodologies allow the analysis of children’s literature translation and can justify most of the changes made by translators.
    Źródło:
    Filoteknos; 2020, 10; 438-452
    2657-4810
    Pojawia się w:
    Filoteknos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „JEGO ANTYCYPACJA PIECZOŁOWICIE ZAPLANOWANEGO ŻYCIA PO KATASTROFIE DOWODZI POSIADANIA PERSPEKTYWY”1 – TOPONIMY W POWIEŚCI GÜNTERA GRASSA DIE RÄTTIN JAKO PROBLEM PRZEKŁADOZNAWCZY I LITERATUROZNAWCZY
    “HIS ANTICIPATION OF A CAREFULLY PLANNED LIFE AFTER THE CATASTROPHE PROVES HAVING A PERSPECTIVE” – TOPONYMS IN GÜNTER GRASS’S NOVEL DIE RÄTTIN AS A TRANSLATION AND LITERARY THEORY PROBLEM
    Autorzy:
    Kubaszczyk, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/911720.pdf
    Data publikacji:
    2019-03-12
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    translation of toponyms
    literary translation
    memory work
    point of view
    lost homeland
    future project
    przekład toponimów
    przekład literacki
    pielęgnowanie pamięci
    punkt widzenia
    utracona ojczyzna
    projekt przyszłości
    Opis:
    Powieść Güntera Grassa Die Rättin to wielowątkowe dzieło splatające refleksje na temat przeszłości, teraźniejszości i przyszłości, realizm z baśniowością i mitem. Szczególną rolę w powieści odgrywa antyutopijny projekt przyszłości. W artykule autorka, analizując funkcje i przekład toponimów w powieści Grassa i jej przekładzie na język polski Sławomira Błauta, zastanawia się, na ile ów projekt przyszłości jest tożsamy w oryginale i przekładzie oraz czy strategia przekładu nazw własnych obrana przez tłumacza jest strategią słuszną, na ile zaś przekład gubi wielość odniesień i skomplikowaną kreację autorską o mieście o podwójnej tożsamości.
    Grass’s novel Die Rättin is a multi-faceted piece of work reflecting on the past, present and future, combining realism with fairy tales and myth. The anti-utopian project of the future plays a special role in the novel. In the article, the author analyzes the functions and translations of toponyms in Grass’s novel and its Polish translation by Błaut examining how far the project of the future is identical in the original and translation and whether the translation strategy of toponyms selected by the translator is a correct strategy or whether it leads to the loss of multiple references and it destroys the author’s complicated creation of a city with a double identity.
    Źródło:
    Porównania; 2018, 22, 1; 199-218
    1733-165X
    Pojawia się w:
    Porównania
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Biblijny szafan – problem identyfikacyjno-egzegetyczny
    Saphan – The Problem of Identification and Exegesis
    Autorzy:
    Morta, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1603434.pdf
    Data publikacji:
    2017-10-19
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    góralek
    zając
    jeż
    tłumaczenie
    komentarz
    Ojcowie Kościoła
    biblijna fauna
    symbolika
    Hyrax
    hare
    hedgehog
    coney
    rock rabbit
    translation/interpretation
    commentary
    Church Fathers
    Biblical animals
    imagery/symbolism
    Opis:
    Artykuł poświęcony jest góralkowi, niewielkiemu biblijnemu stworzeniu, które sprawiło w ciągu wieków wiele problemów identyfikacyjnych tłumaczom i egzegetom Biblii (zob. Kpł 11,5; Pwt 14,7; Ps 104,18; Prz 30,26). Pierwszym etapem było wprowadzenie przez tłumaczy Septuaginty w miejsce szerzej nieznanego hebrajskiego terminu szafan równie słabo kojarzonego greckiego ekwiwalentu choirogrillios. Dało to podstawy do różnych identyfikacji. Pojawiły się odniesienia do zająca, jeża, a nawet świni. Rozwijająca się egzegeza biblijna, bazująca na nieścisłościach i nieporozumieniach w tej kwestii, wprowadziła dodatkowe nieporozumienia. W ten sposób jeden hebrajski szafan zaczął być rozumiany jako dwa różne zwierzęta i komentowany jako jeż i zając (np. św. Augustyn). Doszło również do procesu odwrotnego: cechy dwóch różnych zwierząt używane jako ekwiwalenty szafana zostały skompilowane w jednym stworzeniu (św. Hieronim). Autor artykułu, który stara się uporządkować informacje związane z identyfikacją szafana, podaje starożytne świadectwa zachowane u Ojców Kościoła, które wskazują, że góralek już wtedy został zidentyfikowany. Niestety, ze względu na ograniczony obszar jego występowania i w związku z tym słabe kojarzenie tego zwierzęcia wśród czytelników/odbiorów Biblii te informacje o nim nie zostały szerzej rozpowszechnione i wykorzystane. Ta skomplikowana materia, z jaką mamy do czynienia w przypadku szafana, i dziś sprawia trudności badaczom oraz autorom chcącym odnieść się do tego zagadnienia.
    The article discusses the hyrax (dassie), a small Biblical creature which over the centuries has caused translators and exegetes of the Bible many problems of identification (see Lev. 11:5; Deut. 14:7; Psalm 104:18; Prov. 30:26). Early in this process, in place of the otherwise unknown Hebrew term saphan the Septuagint translators introduced a likewise not widely-known Greek equivalent, choirogrillios. This inevitably gave rise to several different identifications, with references to the hare, hedgehog, or even hog. Over time, the resultant Biblical exegesis, based on compounded inaccuracies and misunderstandings, introduced still other misinterpretations. In this way, the one Hebrew word saphan began to be perceived as two distinct animals and commented upon as a hedgehog and a hare (Augustine). A reverse phenomenon also occurred, whereby the features of two different animals used as saphan equivalents were actually combined into one composite creature (St. Jerome). Nevertheless, the present article attempts to organise all the relevant information concerning the identification of saphan. It also lists testimonies, preserved in texts of the Church Fathers, indicating that in their day the hyrax had in fact already been identified. Unfortunately, due to the creature's limited geographical range, the readers/audience of the Bible were not usually familiar with this animal. That is why accurate information about the hyrax has not been spread and used more widely. Thus, the complicated issues concerning saphan present challenges, even today, to the researchers, scholars and authors wishing to write about it.
    Źródło:
    Verbum Vitae; 2017, 32; 351-396
    1644-8561
    2451-280X
    Pojawia się w:
    Verbum Vitae
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Elementy folkloru w fantastyce jako problem tłumaczeniowy na przykładzie „Świata Dysku” Terryego Pratchetta
    Elements of Folklore as a Translational Problem Presented on the Example of the “Discworld” by Terry Pratchett
    Autorzy:
    Janusz, Alicja
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/27803735.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Krakowskie Towarzystwo TERTIUM
    Tematy:
    kod kulturowy
    translatoryka
    Terry Pratchett
    "Świat Dysku"
    cultural code
    translation studies
    "Discworld"
    Opis:
    Literatura fantastyczna, choć z zasady egzomimetyczna, wielokrotnie sięga po elementy pochodzące z realnego świata i różnych kultur, a w tekstach znanych autorów daje zauważyć się wykorzystywanie kodu kulturowego do uprawdopodobnienia opisywanych historii, bohaterów oraz świata przedstawionego. Jednym z chętnie wykorzystywanych aspektów kodu kulturowego w fantastyce są elementy folkloru oraz wierzeń obecnych w danej kulturze i utrwalonych w używanym przez wspólnotę języku. Chociaż czynią one tekst bardziej interesujący, referencje do baśniowych postaci czy ludowych czarów mogą stanowić istotną przeszkodę tłumaczeniową, a rozwiązanie takiego problemu będzie wymagało szczególnych strategii translatorskich. Jednym z autorów sprawnie operujących kodem kulturowym w swoich dziełach był Terry Pratchett, co jest szczególnie widoczne w jego cyklu książkowym „Świat Dysku”. Celem niniejszego artykułu jest pokazanie, jak w wybranych pozycjach z serii „Świat Dysku” funkcjonują referencje do folkloru, jaką rolę pełnią oraz prezentacja problemów i strategii obecnych w polskim przekładzie powieści wchodzących w skład cyklu.
    Fantasy though being a fictional literary genre often contains elements from the real world and different cultures. In texts written by popular authors we can notice usage of the cultural codes  in order to make characters, plot or fictional world more probable. One of the elements of the code which is commonly used in fantasy novels are elements of folklore or folk beliefs present in a particular region. On the one hand, they make a text more interesting for the reader, and on the other, names of legendary characters or local superstitions can create a significant obstacle for a translator, who will look for specific translational strategies. One of authors using elements of the cultural code in his books was Terry Pratchett. This can be observed especially in his series “The Discworld”. In this article some problems connected with elements of folklore and translational strategies will be presented on the example of extracts of the “Discworld” novels. 
    Źródło:
    Półrocznik Językoznawczy Tertium; 2022, 7, 2; 157-169
    2543-7844
    Pojawia się w:
    Półrocznik Językoznawczy Tertium
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zum Problem der Archaisierung in der literarischen Übersetzung. Am Beispiel des Sprachenpaars Deutsch – Polnisch
    On Archaization in Literary Translation. Based on the Example of the Language Pair German – Polish
    Autorzy:
    Lukas, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2230909.pdf
    Data publikacji:
    2022-12-08
    Wydawca:
    Uniwersytet Gdański. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego
    Tematy:
    literarische Übersetzung
    Archaisierung in der Übersetzung
    literarischer Stil
    historischer Roman
    Henryk Sienkiewicz
    Kazimierz Brandys
    Emma und Rudolfine Ettlinger
    Roswitha Buschmann
    literary translation
    archaization in translation
    literary style
    historical novel
    Emma and Rudolfine Ettlinger
    Opis:
    Im Beitrag werden exemplarisch zwei Möglichkeiten aufgezeigt, einen historiolektal stilisierten literarischen Text in eine Fremdsprache zu übertragen. Das Beispielmaterial bilden zwei polnische Romane, in denen die intendierte Archaisierung grundverschiedene Funktionen erfüllt und von deutschen Übersetzern jeweils unterschiedlich behandelt wird: der klassische historische Roman Krzyżacy (1897–1900) von Henryk Sienkiewicz in der Übersetzung von Emma und Rudolfine Ettlinger und der Pastiche eines Briefromans Wariacje pocztowe (1972) von Kazimierz Brandys in der Übersetzung von Roswitha Buschmann. Während die Sienkiewicz-Übersetzerinnen dem Sprachgebrauch des ausgehenden 19. Jahrhunderts bzw. dem deutschen „standard archaic usage“ (G. Leech) verpflichtet bleiben, greift Buschmann auf mehrere zielsprachige Historiolekte zurück und imitiert den Stil des deutschen Schelmenromans. In ihrer total archaisierten Übersetzung dominiert die literarische (gattungsbezogene) Stilisierung über der rein sprachlichen.
    The paper presents two examples of how a literary text applying archaization as a stylistic device can be translated into a foreign language. The sample material consists of two Polish novels in which the intended archaization fulfils fundamentally different functions and is treated differently by German translators: the classic historical novel Krzyżacy (1897–1900) by Henryk Sienkiewicz in the translation by Emma and Rudolfine Ettlinger, and the pastiche of an epistolary novel Wariacje pocztowe (1972) by Kazimierz Brandys in the translation by Roswitha Buschmann. While the translators of Sienkiewicz remain committed to the language usage of the late 19th century or to German “standard archaic usage” (G. Leech), Buschmann draws on several target-language historical varieties and imitates the style of the German Schelmenroman (picaresque novel). In her totally archaizing translation, the literary (genre-related) stylisation dominates over the purely linguistic.
    Źródło:
    Studia Germanica Gedanensia; 2022, 46; 69-83
    1230-6045
    Pojawia się w:
    Studia Germanica Gedanensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tekst biblijny i sprawy „zbyt powszednie”? Na marginesie kwestii tabu językowego w tradycji czeskiego przekładu biblijnego
    Biblical text and „too prosaic” things. Marginal notes on the problem of the language taboo in the tradition of the Czech Biblical translation
    Autorzy:
    Bartoň, Josef
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1044718.pdf
    Data publikacji:
    2018-08-28
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Czech Bible translation
    Biblical translatology
    language taboo
    Mt 15 17
    Mk 7 19
    JN 21 7
    Opis:
    The case study deals with the fortunes of translation equivalents of the words ἀφεδρών//secessus (in Matthew 15,17 and Mark 7,19) and γυμνός//nudus (in John 21,7) in the Czech Biblical tradition. The paper presents the material from almost fifty Czech translations (from the end of the 13th century to this day) and shows that the expressions (notions) draught, toilet and naked disappear in certain moments and are missing in most of the translations. The author tries to demonstrate in his analyses and interpretations when, under which circumstances and why there was this specific secondary tabooization that itself (slightly) disturbs the taboo of the inviolability of the content of the sacred text.
    Źródło:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2018, 25, 1; 11-32
    1233-8672
    2450-4939
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    ZUR VERSTÄNDLICHKEIT VON ÜBERSETZUNGEN DEUTSCHER UND POLNISCHER GERICHTSBENENNUNGEN
    TOWARDS COMPREHENSIBILITY IN THE TRANSLATION OF GERMAN AND POLISH COURT NAMES
    PROBLEM CZYTELNOŚCI TŁUMACZEŃ NIEMIECKICH I POLSKICH NAZW SĄDÓW
    Autorzy:
    BIELAWSKI, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/921128.pdf
    Data publikacji:
    2019-01-04
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Rechtsübersetzung
    Rechtskommunikation
    Gerichtsbarkeit
    Gerichtsbenennungen
    kontrastive Fachsprachenforschung
    przekład prawniczy
    komunikacja prawnicza
    sądownictwo
    lingwistyka kontrastywna
    języki specjalistyczne
    legal translation
    legal communication
    court names
    jurisdiction
    languages for special purposes
    contrastive linguistics
    Opis:
    Im Fokus des vorliegenden Textes liegt das Problem des Übersetzens deutscher und polnischer Gerichtsbenennungen. Aufgrund einer Analyse der in der rechtswissenschaftlichen Literatur und in den Rechtswörterbüchern gängigen Übersetzungsformen stellt der Autor fest, dass die Übersetzungen der deutschen und der polnischen Gerichtsbenennungen den Empfängern in vielen Fällen nicht ermöglichen, die entsprechende Institution zu erkennen, was die Verständlichkeit der Zieltexte deutlich beeinträchtigt.Unter Hinweis auf bestehende Divergenzen zwischen den deutschen und den polnischen Gerichten überlegt der Autor, ob Unterschiede, die zwischen zwei Institutionen verschiedener Rechtssysteme bestehen, in der Übersetzung immer signalisiert werden sollen. In Anlehnung an die Theorie der Rechtsvergleichung werden diejenigen Bedeutungsmerkmale festgestellt, die in der Rechtskommunikation und somit auch in der Rechtsübersetzung wesentlich sind. Vor diesem Hintergrund versucht der Autor die Frage zu beantworten, wie Gerichtsbezeichnungen übertragen werden können, und vielleicht sollen, damit der Zieltext an Verständlichkeit nicht verliert. Diesbezüglich werden drei Übersetzungsverfahren vorgeschlagen und in einer analytischen Übertragung der deutschen und der polnischen Gerichtsbenennungen angewendet.Es wird hier das Ziel verfolgt, zur Verständlichkeit der Übersetzungen juristischer Texte beizutragen und zugleich eine Alternative für umschreibende Übersetzungen der Gerichtsbezeichnungen vorgeschlagen.
    W niniejszym tekście podjęty został problem przekładu nazw niemieckich oraz polskich nazw sądów. Na podstawie analizy używanych form tłumaczeń w literaturze prawniczej oraz w słownikach autor stwierdza, że przekłady te są często na tyle nieczytelne, że nie pozwalają one odbiorcom określić ani instytucji kraju języka wyjściowego, ani tej języka docelowego, co w znacznym stopniu ogranicza zrozumiałość tekstów docelowych.Wskazując na różnice istniejące pomiędzy sądami niemieckimi i polskimi, autor zastanawia się, czy w przekładzie należy zaznaczać każdego rodzaju dywergencje, występujące między instytucjami dwóch różnych systemów prawnych. W oparciu o teorię komparatystyki prawniczej wskazane zostają te elementy znaczeniowe, które odgrywają istotną rolę w komunikacji prawniczej oraz przekładzie tekstów tego rodzaju. W dalszej części autor zastanawia się, w jaki sposób nazwy sądów mogą, albo powinny być przetłumaczone, aby instytucja kraju języka wyjściowego i decelowego były w translacie rozpoznawalne. W odpowiedzi na to pytanie zaproponowane zostają trzy techniki, których zastosowanie zostaje w tekście przedstawione w analitycznym przekładzie niemieckich i polskich nazw sądów.Przedstawione techniki tłumaczeniowe mają umożliwić poprawę czytelności przekładów prawniczych, a ponadto mają one stanowić alternatywę dla często stosowanego przekładu opisowego nazw sądów.
    The focus of this paper is centered on the translation of German and Polish court names. Based on a thorough analysis of the translation terms used in legal literature and dictionaries, the author concludes that the court names are often being translated in a way that makes it impossible for the reader to correctly identify the institution in question, thus undermining the comprehensibility of the target texts significantly.Pointing to the differences between the court systems of Germany and Poland, the author contemplates whether the dissimilarities between two institutions from different legal systems need always to be marked in the translation. On the basis of the comparative law theory, the meaning features essential for both legal communication and legal translation are identified and presented.In the next part, the author examines how to translate the court names so that the institution at issue is instantly recognizable in the target text. As a result, three comprehensive translation techniques are proposed.The presented translation techniques shall contribute to improving the comprehensibility of legal texts, and constitute an alternative to the  descriptive translation of these institutions.
    Źródło:
    Comparative Legilinguistics; 2018, 34, 1; 65-84
    2080-5926
    2391-4491
    Pojawia się w:
    Comparative Legilinguistics
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problem leksykalnej relacji filiacyjnej między biblijnymi przekładami renesansowymi. Casus Nowego Testamentu Biblii Jakuba Wujka (1599) i Nowego Testamentu Biblii brzeskiej (1563)
    The Problem of Lexical Filiational Relations between Renaissance Biblical Translations. The Case of the New Testament of the Bible by Jakub Wujek (1599) and the New Testament of Brześć Bible (1563)
    Autorzy:
    Lisowski, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1045290.pdf
    Data publikacji:
    2015-01-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    lexis of the Middle-Polish period
    filiational relation of Renaissance Biblical translations
    quantitative-distributional analysis of the Bible translation
    Opis:
    The purpose of the analysis is to try to provide an answer to the question whether it is possible to determine the degree of filiational dependence of the New Testament of the Bible translated by Jakub Wujek from 1599 (abbreviation: W) from the New Testament of the Brześć Bible from 1563 (abbreviation: B) with regard to lexis. The study is accompanied by the assumption that the translation of the Brześć Bible may have partially inspired Jakub Wujek in his translation work. The data which enabled scholars to establish the scope of a possible filiational relation between the New Testament of the Bible by Wujek and the New Testament of the Brześć Bible with reference to lexis have been obtained owing to a quantitative-distributional analysis of both texts. Moreover, a comparative context has been considered, that is that between the New Testament of Gdańsk (1606) and the New Testament of the Gdańsk Bible (1632) as texts remaining in closer filiational relation with B, forming a Calvinist-Lutheran translational continuum with this translation. During the study, the number of identical lexical substitutions in place of parallel lexemes common for B and W were treated as an exponent of the degree of hypothetical lexical dependence of W from B. In the subsequent translations of the comparative context under consideration (W and B) they were replaced by alternative equivalents. The result of the analysis with the criteria thus defined is the contention that lexical dependence of W from B is hardly noticeable, which can be proved by the following numerical data: W contains 65 lexemes in total which evidence the studied dependence (they belong to the vocabulary with a frequency f = 1, exceptionally f = 2 or f = 3). They constitute barely 1.2% of the entire lexicon of W, and their total number of occurrences in the text amounts to 74, which is only 0.06% of the entire text of W.
    Źródło:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2015, 22, 1; 119-138
    1233-8672
    2450-4939
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Les relations sémantiques dans un dictionnaire bilingue basé sur un corpus: problème de typologie
    The Semantic Relations in the Bilingual Dictionary Based on the Text Corpus: The Problem of the Typology
    Relacje semantyczne w słowniku dwujęzycznym opartym na korpusie tekstów: problem typologii
    Autorzy:
    Bralewski, Dariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1886439.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    leksykografia dwujęzyczna
    semantyka
    językoznawstwo komputerowe
    traduktologia
    computational linguistics
    translation studies
    bilingual lexicography
    semantics
    Opis:
    Artykuł podejmuje próbę opisu relacji semantycznych łączących ekwiwalenty przekładowe pobrane z korpusu bitekstów dla potrzeb słownika dwujęzycznego. Opis oparto na składnikowym modelu znaczenia odwołującym się do rachunku zbiorów. Mimo trudności, które wynikają z niemożności rygorystycznego oddzielenia planu treści komunikatu od jego planu wyrażania, zastosowany model nadaje się – zdaniem autora – do całościowego opisu dwujęzycznych danych leksykalnych, o czym świadczą omówione przykłady. Artykuł zawiera informacje o rozkładach częstości omawianych relacji semantycznych w części korpusu obejmującej 20 081 jednostek.
    The paper attempts to describe the semantic relations which joined together a translation equivalents taken from the bitext corpus for a bilingual dictionary. The description is based on the component model of significance referring to the set theory. Despite the difficulties of the separating the content plan of the message form its expression plan—in author’s opinion—the used model is suitable for a comprehensive description of bilingual lexical data, as it is evidenced by the examples discussed. The article contains the information about the frequency distributions of the discussed semantic relations in the corpus including 20081 units
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2014, 62, 8; 149-181
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Fidus interpres. Polscy tłumacze literatury antycznej pierwszej połowy XIX wieku wobec problemu wierności dziełu
    Fidus Interpres. Polish translators of classical literature of the 1st half of the 19th century and the problem of faithfulness to the work
    Autorzy:
    Brzuska, Barbara
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2012667.pdf
    Data publikacji:
    2016-06-01
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    przekład
    literatura antyczna
    oświecenie
    romantyzm
    translation
    literature of Antiquity
    Enlightenment
    Romanticism
    Opis:
    The nineteenth century brought about a great number of Polish translations from both modern literatures and the literature of Antiquity, and the latter was still regarded as a model to be emulated and an important point of reference for the vernacular authors. In the Enlightenment, the factor additionally stressed was its important educational value, which was hardly contested in the Romanticism. Thus, the way the Classics were being translated, the methods of translation and the results thereby achieved were foremost in the minds of translators and reviewers. Possibly, the most important problem, and one that became the subject of numerous discussions and, sometimes heated, arguments, was the issue of faithfulness of translation. The following questions were asked: What does it consist in? Should it be a literal representation of the work being translated or should it rather capture its spirit, as nineteenth-century authors used to say? It was believed that efforts related to translating Greek and Latin texts might yield additional positive results by enriching the Polish language, which, due to “the honourable similarity of the tongues,” was regarded by some as especially well-suited for rendering the work of the Classics. The materials for this paper have been provided to a large extent by prefaces to translations published in the 19th century where their authors presented their views and assumptions that guided them in their translational work.  
    Źródło:
    Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2016, 6(9); 33-54
    2084-6045
    2658-2503
    Pojawia się w:
    Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Lost in Translation: Problems of Rendering the Term Sustainable Development into Non-Western Languages as Demonstrated in the Case of South Korea
    Zagubieni w tłumaczeniu: problem z prawidłowym wyrażeniem terminu rozwój zrównoważony w językach spoza świata Zachodu – przykład Korei Południowej
    Autorzy:
    Baek, K. H.
    Ko, N.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/370983.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Komitet Człowiek i Środowisko PAN
    Tematy:
    sustainable development
    conceptual history
    language
    translation
    South Korea
    economic growth
    energy policy
    rozwój zrównoważony
    historia konceptualna
    język
    tłumaczenie
    Korea Południowa
    wzrost gospodarczy
    polityka energetyczna
    Opis:
    This study seeks to demonstrate the usefulness of a relatively underutilized approach to studying sustainable development as a term and concept. While studies on sustainable development have generally followed a normative approach seeking what the term should ideally mean, this study follows a historical approach such as recommended by the historian of philosopher Quentin Skinner to explore what changes of definition it has been capable of undergoing in the actual use. To illustrate why such changes may be a critical issue, we have deliberately focused on the case of a country – South Korea – where the very translation of the term into the native language, combined with other factors, has resulted in sustainable development being generally understood by the public as meaning something quite different from the more normative understanding of the term. Instead of a balanced development that protects the environment and promotes social welfare as well as promoting economic growth, sustainable development in the standard Korean translation has come to be understood as simply meaning continued economic growth, which is to be sought even at the expense of environmental degradation. For documentation and analysis, we have relied on various methods, while focusing on key sectors and select policy areas, including energy. We conclude with further reflections on why an approach such as ours might be a useful methodological addition in sustainable development research.
    W tej pracy podejmujemy użyteczne i relatywnie rzadko stosowano podejście do zrównoważonego rozwoju, rozumianego zarówno jako pojęcie, jak i koncepcja. Zwykle dominuje tu podejście normatywne, w ramach którego poszukuje się idealnej definicji, my proponujemy podejście historyczne, zgodne z zaleceniami historyka i filozofa Quentina Skinnera, odnoszące się do przeszłych zmian w definiowaniu i ich wpływu na obecne rozumowanie. Aby zilustrować, jak bardzo takie zmiany mogą być istotne, celowo wybraliśmy jeden kraj, Koreę Południową, w którym nawet przetłumaczenie terminu rozwój zrównoważony, w powiązaniu z innymi czynnikami, powoduje jego odmienne (niż to obowiązujące w podejściu normatywnym) rozumienie przez społeczeństwo. Miast rozwoju gwarantującego ochronę środowiska i społeczną pomyślność i wzrost gospodarczy, w standardowym koreańskim tłumaczeniu termin ten jest rozumiany jako trwały wzrost gospodarczy, do którego należy dążyć nawet za cenę degradacji środowiska. W badaniach opieraliśmy się na różnych metodach, uwagę zwracając na kluczowe sektory i obszary polityki, włączając w to kwestie energetyczne. Wykażemy, dlaczego takie podejście może być metodologiczne użytecznym dodatkiem do badań nad zrównoważonym rozwojem.
    Źródło:
    Problemy Ekorozwoju; 2015, 10, 2; 87-93
    1895-6912
    Pojawia się w:
    Problemy Ekorozwoju
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wybrane problemy tłumaczenia tekstów niemieckich pisanych prozą z okresu wczesno-nowo-wysoko-niemieckiego na język polski
    Selected problems of translating German texts written in prose from the Early New High German period into Polish
    Autorzy:
    Firyn, Sylwia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2196217.pdf
    Data publikacji:
    2022-12-31
    Wydawca:
    Ateneum - Akademia Nauk Stosowanych w Gdańsku
    Tematy:
    tłumaczenia tekstów wczesno-nowo-wysoko-niemieckich
    odczytywanie rękopisów
    wskazówki dla tłumacza
    metody tłumaczenia
    problem zmiany znaczenia
    translations of Early New High German texts
    guidelines for the translator
    auxiliary works
    translation methods
    the problem of changing the meaning
    Opis:
    Artykuł poświęcony jest aspektom tłumaczenia tekstów kancelaryjnych w formie rękopisów i tekstów odczytanych z okresu wczesno-nowo-wysoko-niemieckiego. Celem rozważań jest pokazanie metod przekładu tych tekstów na współczesny język polski. Proponowana droga do takiego przekładu składa się z trzech etapów: odczytanie starego rękopisu, przekład tekstu na nowożytny język niemiecki, przekład na współczesny język polski. Ewentualne pominięcie etapu przekładu na współczesny język niemiecki nie jest to wskazane ze względu na fakt, iż wówczas badacze niemieccy bez znajomości języka wczesno-nowo-wysoko-niemieckiego utraciliby dostęp do treści danego tekstu. Prezentowane badania oparte są na tekstach kancelarii Zakonu Krzyżackiego i niemieckojęzycznych kancelarii będących kontynuacją tej kancelarii (np. teksty powstałe w miastach obszaru Prus Królewskich po II pokoju toruńskim).
    The publication is devoted to the aspects of translating chancellery texts existing in the manuscript form and texts read off from the Early New High German period. The paper provides basic information introducing the problems of reading manuscripts from the turn of the Middle Ages and the modern era. The road to Polish translation usually consists of three stages: reading the old manuscript, translation of the text into modern German, translation into Polish. The potential omission in the stage of translation into modern German is not recommended, because then German researchers without knowledge of Early New High German would lose access to the content of the text. The presented research is based on the texts of the chancellery of the Teutonic Order and German-speaking non-religious chancelleries (e.g. texts written in the cities of Royal Prussia after the Second Peace of Toruń).
    Źródło:
    Forum Filologiczne Ateneum; 2022, 10, 1; 175-198
    2353-2912
    2719-8537
    Pojawia się w:
    Forum Filologiczne Ateneum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rdzeń w hebrajszczyźnie biblijnej. Próba ujęcia sensu i problem przekładu
    Roots in Biblical Hebrew. An Attempt to Assess their Significance and Problems of Translation
    Autorzy:
    Termińska, Kamilla
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2057949.pdf
    Data publikacji:
    2022-03-30
    Wydawca:
    Akademia Ignatianum w Krakowie
    Tematy:
    holizm semantyczny
    kontekstualna teoria znaczenia
    prymat zdania
    wizualizacja rdzenia
    metaforyzacja
    nielinearność czytania Tanachu
    semantic holism
    contextual theory of meaning
    primacy of the
    sentence
    visualisation of the root
    metaphorization
    nonlinearity of reading of the Tanach
    Opis:
    Akceptacja semantycznego prymatu zdania nie redukuje wyrazu do roli przez zdanie mu przypisanej. Kontekst zdaniowy nie tworzy sensu, lecz go umożliwia, synchronizując ze sobą, aktualizując i modyfikując znaczenia niesione przez generowane wprost z polisemantycznego rdzenia leksemy. Powiązane z rdzeniem wyrazy tworzą w Piśmie rozległą sieć, zachowując palimpsestową pamięć sensu swego rdzennego pochodzenia w kontekstach modyfikujących, a nawet diametralnie zmieniających, często w sposób metaforyczny, jego znaczenie. Wobec tego słowo w klasycznym języku Tanachu, chociaż nie może oderwać się od kontekstu wewnętrzzdaniowego, iskrzy się znaczeniami swego rdzenia, zbierając w sobie jednocześnie sensy wynikłe z umiejscowienia w owej sieci. Zjawisko to tworzy jeszcze jedną warstwę semantyczną Pisma, wspierając tezę o jego nielinearności.
    Acceptance of the idea of semantic primacy of the sentence does not reduce the word to the role assigned to it by the sentence. Sentential context does not create significance but makes it possible by synchronizing it with the context, and actualizing and modifying meanings carried by lexemes generated directly from a polysemantic root. Words bound by a root create in the Scripture an extensive network that retains a palimpsestic memory of the words’ root in contexts which modify, even change diametrically its meaning, often in a metaphorical way. As a result a word in the classical language of the Tanach – though it cannot detach itself from its intrasentential contexts – sparkles with its root’s meanings, simultaneously gathering within itself the meanings deriving from its place in the network. It is a phenomenon which creates one more semantic layer of the Scripture, supporting the thesis of its nonlinearity.
    Źródło:
    Perspektywy Kultury; 2022, 36, 1; 247-264
    2081-1446
    2719-8014
    Pojawia się w:
    Perspektywy Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-34 z 34

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies