Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "podole" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 89
Tytuł:
Działalność społeczno-gospodarcza i polityczna Polaków na Wołyniu, Podolu i Kijowszczyźnie w latach 1864–1914. Wprowadzenie do problematyki
Socio-economic and political activity of Poles in Volhynia, Podolia and Kiev region in 1864–1914. Introduction to the issues
Autorzy:
Korzeniowski, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32400649.pdf
Data publikacji:
2024-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Volhynia
Podolia
Kiev region
Poles
social and economic activity
political activity
1864–1914
Wołyń
Podole
Kijowszczyzna
Polacy
aktywność społeczna i gospodarcza
działalność polityczna
lata 1864–1914
Opis:
This study revolves around selected aspects of the activity of the Polish community in the Kiev, Podolia and Volyn governorates in 1864–1914. Questions have been asked about the activities nature, scope, directions and conditions, as well as the numbers and social background of the Poles involved in work for the benefit of the country. The extent of Polish socio-economic and political work in Russia at the time largely depended on the policy of the Tsarist authorities towards the local Poles. The efforts made were indicative of their real aspirations and served not only to save Polish property, but also to maintain the national awareness of the Polish community in Russia. After the October Manifesto was proclaimed, the efforts resulted in a number of cultural, educational and publishing initiatives, coupled with the establishment of organisations and associations, and the pursuit of political activity. Interestingly, they were a consequence of the sometimes isolated efforts for the benefit of the country before 1905. After the First Russian Revolution, on the other hand, they evolved into an arena for Ukrainian Poles to express their aspirations. Their elites sought, among other things, to restore their due position in the social hierarchy based on their status and economic power.
Źródło:
Historia Slavorum Occidentis; 2024, 2(41); 142-162
2084-1213
Pojawia się w:
Historia Slavorum Occidentis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Holocaust Oral History Sources in the Yahad-In Unum Archive Collection (Based on Volhynia-Podolia General District Materials)
Źródła historii mówionej o Holokauście w kolekcji Archiwum „Yahad-In Unum” (na przykładzie Okręgu Generalnego „Wołyń-Podole”)
Autorzy:
Mykhalchuk, Roman Yuriyovych
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31339697.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Yahad-In Unum
Holokaust
historia mówiona
relacje świadków
Patrick Desbois
Okręg generalny "Wołyń-Podole"
„small death jobs”
Holocaust
oral history
eyewitness testimony
Volhynia-Podolia General District
"small death jobs"
Opis:
The purpose of the article is to analyze the oral history collection of the Holocaust sources at the Yahad-In Unum scientific institution (Paris, France) on the example of the Nazi-occupied territories of the Volhynia-Podolia General District of Reichskommissariat Ukraine. The research methodology is based on the principles of historicism and scientific objectivity. Analysis of oral history sources is the main method of the research. Scientific novelty: For the first time in historiography, the oral history Holocaust sources of the Yahad-In Unum scientific institution were analyzed based on the example of the Volhynia-Podolia General District. The conclusions prove that the oral history sources of Yahad-In Unum have powerful potential for Holocaust studies. They have exclusive information that is not found in other sources. German and Soviet documents cannot fully shed light on Holocaust history. Instead, the stories of witnesses provide an opportunity to examine this topic in a multifaceted way. 
Celem artykułu jest analiza zbioru źródeł historii mówionej o Holokauście z terenów okupowanych przez hitlerowców Okręgu Generalnego „Wołyń-Podole”, Komisariatu Rzeszy Ukraina, opublikowanych przez „Yahad-In Unum”, instytucję naukową znajdującą się w Paryżu, we Francji. Metodologia badań opiera się na zasadach historyzmu. Po raz pierwszy w historiografii przeanalizowano źródła historii mówionej o Holokauście, znajdujące się w „Yahad-In Unum”, zebrane z terytorium Okręgu Generalnego „Wołyń-Podole”. We Wnioskach wyjaśniono, że źródła historii mówionej „Yahad-In Unum” mają ogromny potencjał do badań nad Holokaustem. Posiadają wyjątkowe informacje, których nie można znaleźć w innych źródłach. Dokumenty niemieckie oraz sowieckie nie mogą w pełni określić procesu Holokaustu. Natomiast relacje świadków dają możliwości wszechstronnego wyjaśnienia tego tematu.
Źródło:
Colloquia Humanistica; 2023, 12; 1-19
2081-6774
2392-2419
Pojawia się w:
Colloquia Humanistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lanckorońscy na Jagielnicy. Z dziejów i genealogii podolskiej linii rodziny Lanckorońskich herbu Zadora w XVI i XVII wieku
The Lanckoroński Family in Jagielnica. History and Genealogy of the Podolian Line of the Lanckoroński Family, Zadora Coat of Arms in the 16th and 17th Centuries
Autorzy:
Anusik, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23050639.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Jagielnica
Podolia
Lanckoroński family
Zadora coat of arms
genealogy
Polish nobility
Polish-Lithuanian Commonwealth in the 16th and 17th centuries
Podole
Lanckorońscy herbu Zadora
genealogia
szlachta polska
Rzeczpospolita w XVI i XVII w.
Opis:
W prezentowanym tu artykule przedstawiono dzieje tej linii znanego rodu Lanckorońskich herbu Zadora, która w połowie XVI w. objęła w posiadanie miasto Jagielnicę z przyległymi dobrami na Podolu. Pierwszym właścicielem Jagielnicy z rodu Lanckorońskich był starosta skalski Hieronim (zm. 1569), który był właściwym protoplastą jagielnickiej gałęzi tej rodziny. Przedmiotem zainteresowania autora były cztery pokolenia Lanckorońskich z tej linii. Omówiono tu pokrótce dzieje życia tak samego Hieronima, jak i jego synów, wnuków i prawnuków. Najwięcej miejsca poświęcono najwybitniejszym potomkom starosty skalskiego – synom Stanisławowi (zm. 1592), kasztelanowi halickiemu i Mikołajowi (zm. 1597), podkomorzemu podolskiemu, wnukowi Stanisławowi (1585–1617), wojewodzie podolskiemu oraz prawnukowi, też Stanisławowi (zm. 1657), wojewodzie ruskiemu i hetmanowi polnemu koronnemu. Autor wprowadził szereg korekt i uzupełnień zarówno do genealogii rodziny Lanckorońskich, jak i do biografii wielu reprezentantów linii jagielnickiej. Sporo uwagi poświęcił też rodzinom, z których pochodziły żony Lanckorońskich. Ustalił pokrewieństwa łączące interesujących go przedstawicieli tej rodziny z ważnymi i wpływowymi osobistościami na scenie politycznej Rzeczypospolitej. Omówił również, na szerszym tle dziejów państwa polsko-litewskiego, szereg nieznanych wcześniej zagadnień natury politycznej, gospodarczej i obyczajowej związanych z historią opisywanej tu rodziny.
The article presented here presents the history of the Podolian Line of the renowned Lanckoroński family, Zadora coat of arms, which in the mid-16th century took into its possession the town of Jagielnica, together with the adjacent estates in Podolia. The first owner of Jagielnica from the Lanckoroński family was Hieronim (d. 1569), starost of Skała, who was the actual ancestor of the Jagielnica branch of this family. The article analyses four generations of the Lanckoroński family from this line. While the history of the life of Hieronim and his sons, grandchildren and great-grandchildren is discussed briefly, most of the text is devoted to the most eminent descendants of the starost of Skała – his sons Stanisław (d. 1592), castellan of Halych and Mikołaj (d. 1597), chamberlain of Podolia, his grandson Stanisław (1585–1617), voivode of Podolia and his great-grandson, also Stanisław (d. 1657), the voivode of Ruthenia and the field hetman of Crown. In this article, the author introduced a number of corrections and additions both to the genealogy of the Lanckoroński family and to the biographies of many representatives of the Jagielnica line. Much attention is devoted to the families from which the Lanckoroński’s wives came. Kinship was established between the particular representatives of this family who and certain important and influential personalities on the political scene of the Polish-Lithuanian Commonwealth. Keeping in mind the broader background of the history of the Polish-Lithuanian state, the author also discusses a number of previously unknown political, economic and moral issues related to the history of the Lanckoroński family.
Źródło:
Przegląd Nauk Historycznych; 2023, 22, 2; 9-40
1644-857X
2450-7660
Pojawia się w:
Przegląd Nauk Historycznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dzieje parafii pw. św. Stanisława – Biskupa i Męczennika w Gródku Podolskim w latach 1941-1991
История прихода св. Станислава - Епископа и Мученика в Городке на Подолье в 1941-1991 гг.
Autorzy:
Rozhkov, Vladyslav
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2088342.pdf
Data publikacji:
2022-06-29
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Gródek Podolski;
Podole
diecezja kamieniecko-podolska
ks. Franciszek Oleń
bp Jan Olszański
ks. Franciszek Karasiewicz
ks. Władysław Wanags
Opis:
Od końca XVIII wieku w Gródku Podolskim funkcjonowały dwa kościoły – jeden pw. św. Anny i św. Antoniego, drugi pw. św. Stanisława – Biskupa i Męczennika. W 1935 roku świątynie te zostały zamknięte przez władze sowieckie, a wkrótce zdewastowane. Zamknięto także kaplicę wybudowaną w 1845 roku na cmentarzu. Katolicy z Gródka zostali pozbawieni opieki duszpasterskiej. Odrodzenie życia religijnego na Ukrainie Sowieckiej nastąpiło w okresie okupacji niemieckiej. Wierni odzyskali świątynie i mogli swobodnie sprawować nabożeństwa. W roku 1943, dzięki staraniom katolików gródeckich, zaczął do nich przyjeżdżać ks. Franciszek Oleń z diecezji łuckiej, który odprawiał w kaplicy cmentarnej Msze św. oraz udzielał sakramentów. Pod koniec 1944 roku funkcję proboszcza parafii w Gródku objął 25-letni kapłan z archidiecezji lwowskiej ks. Jan Olszański, przyszły biskup diecezji kamieniecko-podolskiej. Prowadzona przez niego katechizacja dzieci, która była w ZSRS zakazana, spowodowała, że w 1959 roku został on wydalony do wioski Manikowce. W ciągu wielu lat opiekę duszpasterską nad katolikami z Gródka sprawowali dojeżdżający kapłani. Dopiero w 1970 roku do parafii św. Stanisława skierowano ks. Franciszka Karasiewicza, który pełnił tam funkcję proboszcza do 1977 roku. Z powodu pogarszającego się stanu zdrowia, spowodowanego nieustannym nękaniem ze strony lokalnych władz, duchowny opuścił Gródek Podolski, a na jego miejsce wyznaczono ks. Władysława Wanagsa MIC. Już na początku swojej pracy w Gródku nowy proboszcz miał zamiar w miejsce małej kapliczki zbudować nowy kościół, zachowując dotychczasowe wezwanie św. Stanisława – Biskupa i Męczennika. W 1988 roku pomimo sprzeciwu władz państwowych ks. W. Wanags zdecydował się na rozpoczęcie budowy kościoła. W dniu 17 września 1988 roku bp Vilhelms Ņukšs poświęcił nowy kościół w Gródku Podolskim. Była to pierwsza świątynia katolicka powstała na Ukrainie Sowieckiej.    
As of the end of the 18th century there were two churches in Horodok, one under the invocation of St Anne and St Anthony, and the other of St Stanislaus the Bishop and Martyr. In 1935, these temples were closed by the Soviet authorities and soon devastated, including the chapel built in 1845 in the cemetery part. Catholics in Horodok were deprived of pastoral care. The revival of religious life in Soviet Ukraine occurred during the German occupation period. The faithful regained their temples and were able to worship freely. In 1943, thanks to the efforts of the Catholics of Horodok, Rev. Franciszek Oleń from the Diocese of Lutsk began to visit the cemetery, where he celebrated Mass and administered the sacraments. Toward the end of 1944, Rev. Jan Olszański, a 25-year-old priest from the Lviv archdiocese and future bishop of the Kamianets-Podilskyi Diocese, assumed the post of parish priest in Horodok. His catechization of children, which was forbidden in the USSR, caused him to be expelled to the village of Manikowce in 1959. Over the years, pastoral care for the Catholics of Horodok was provided by commuting priests. It was not until 1970 that Rev. Franciszek Karasiewicz was assigned to St Stanislaus Parish and served there as pastor until 1977. Due to his deteriorating health, caused by constant harassment from the local authorities, the clergyman left Horodok Podilskyi and was replaced by Rev. Wladyslaw Wanags, M.I.C. At the outset of his work in Horodok, the new pastor intended to build a new church in place of the small chapel, retaining the former name of St Stanislaus the Bishop and Martyr. In 1988, despite opposition from state authorities, Rev. W. Wanags decided to begin construction of the church. On 17 September 1988 Bishop Vilhelms Ņukšs consecrated the new church in Horodok. It was the first Catholic temple established in Soviet Ukraine.
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2022, 118; 291-334
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Socialist postmodernism”: residential architecture in Kyiv Podil district (Ukraine)
„Socjalistyczny postmodernizm”: architektura osiedli mieszkaniowych na Podole w Kijowie (Ukraina)
Autorzy:
Linda, Svitlana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2064114.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
PWB MEDIA Zdziebłowski
Opis:
Despite the short chronological span of the socialist era architecture heritage, it remains little investigated and under-appreciated. Given the political and cultural isolation of the Soviet Union republics and strict architectural design regulations, there was a widespread belief that architects should not use innovative trends. This article exemplifies residential quarters in the historic Podil district, designed and built in the 1970s-1980s in Kyiv. They vividly demonstrate the postmodern ideas embodied in Ukrainian architecture. Methodologically, the article bases on the Ch. Jencks definition of postmodernism and in the comparison of his ideology with the implemented Kyiv project. It states that Kyiv architects proposed not typical Soviet construction projects but international postmodern architectural solutions. It proves that, on the one hand, Ukrainian architects had perfect qualifications to draw construction projects implementing advanced world trends of the time. But on the other hand, it highlights that postmodernism in architecture did not merely confine to Western Europe and the United States but also penetrated the Iron Curtain, exemplifying innovative architectural thinking which ran contrary to the modernist paradigm.
Mimo niewielkiego dystansu chronologicznego dziedzictwo architektoniczne epoki socjalizmu wciąż pozostaje nie do końca zbadane i docenione. W wyniku istniejącej izolacji politycznej oraz kulturowej republik dawnego ZSRR, a także surowej regulacji działalności architektonicznej, ukształtowało się przekonanie, że wiodące światowe trendy w rozwoju architektury nie mogły znaleźć swego miejsca i odzwierciedlenia w architekturze oraz budownictwie w ZSRR. W niniejszym artykule na przykładzie osiedli mieszkaniowych, które zostały zaprojektowane i zbudowane w latach 1970-1980 w jednej z zabytkowych dzielnic Kijowa, Podole, pokazuje się, że aktualne w tamtym okresie idee postmodernistyczne znalazły swoje odzwierciedlenie w architekturze ukraińskiej. Stosowane w artykule metody zostały oparte na definicji postmodernizmu sformułowanej przez Ch. Jencksa oraz na jej porównaniu z projektem zrealizowanym w Kijowie. Wówczas przez kijowskich architektów zostały zaproponowane nie obiekty reprezentujące typową architekturę socjalistyczną, lecz takie rozwiązania architektoniczne, które doskonale wpisywały się w międzynarodowy kontekst postmodernistyczny. Z jednej strony świadczyło to o tym, że ukraińscy architekci potrafili tworzyć i wznosić obiekty, które w pełni odpowiadały ówczesnym trendom światowym, a z drugiej pokazywało, że postmodernizm w architekturze nie ograniczał się do krajów Europy Zachodniej i USA, lecz także przenikał przez „żelazną kurtynę” jako nowa forma myślenia architektonicznego, będąca przeciwstawieniem paradygmatu modernizmu.
Źródło:
Builder; 2021, 25, 12; 46--51
1896-0642
Pojawia się w:
Builder
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Looking for the traces of Polish heritage on the map of Ukraine. Linguistic educational game
Śladami polskiego dziedzictwa na mapie Ukrainy. Językowa gra edukacyjna
Autorzy:
Januszkiewicz, Barbara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2016577.pdf
Data publikacji:
2021-11-07
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
Tematy:
gra
mapa
dziedzictwo
nauczanie i promocja języka polskiego jako obcego
Podole
game
map
heritage
teaching and promotion of Polish as foreign language
Podolia
Opis:
The article describes the idea for an educational game Polskie dziedzictwo na mapie Podola (Polish Heritage on the Map of Podolia) aimed at learning Polish as foreign language using a historical map. The article presents a map (as a game board) that was drawn up by a 17th-century cartographer Guillaume Le Vasseur de Beauplan. The map of Podolia provides a starting point for preparing scenarios of educational classes that would present historic figures, places, events and architectural monuments connected with Poland. The game is supposed to enhance the interest in learning Polish and teach respect for the common historical and cultural heritage, as well as encourage young people to study the past and discover their ‘personal homeland’. The author of the article suggests to use the board game as part of teaching the Polish language, which would certainly make linguistic education more attractive.
Artykuł opisuje koncepcję gry edukacyjnej Polskie dziedzictwo na mapie Podola, której celem jest nauka języka polskiego jako obcego przy wykorzystaniu mapy historycznej. W artykule została zaprezentowana mapa (jako plansza do stworzenia gry), którą sporządził XVII-wieczny kartograf Guillaume Le Vasseur de Beauplan. Mapa Podola staje się punktem wyjścia do napisania scenariuszy zajęć dydaktycznych prezentujących postaci, miejsca, wydarzenia i zabytki architektury związane z Polską. Gra ma na celu wzmacniać zainteresowanie nauką języka pol- skiego, uczyć szacunku dla wspólnego dziedzictwa historycznego i kulturowego, a także skłonić młodych ludzi do zainteresowania przeszłością i odkrywania „małej ojczyzny”. Autorka artykułu proponuje, aby w proces nauczania języka polskiego włączyć grę planszową, co z pewnością przyczyni się do uatrakcyjnienia kształcenia językowego.
Źródło:
Łódzkie Studia Etnograficzne; 2021, 60; 297-302
2450-5544
Pojawia się w:
Łódzkie Studia Etnograficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Losy świątyń i wspólnot rzymskokatolickich w obwodzie kamieniecko-podolskim (chmielnickim) w latach 1944-1964
The fate of Roman Catholic churches and Communities in the Kamyanets-Podilsky (Khmelnytskyi) region in the years 1944-1964
Autorzy:
Rożkow, Władysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1602085.pdf
Data publikacji:
2021-06-30
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Religia w ZSRR
Kościół rzymskokatolicki
Podole
świątynie katolickie
Religion in the USSR
Roman Catholic Church
Podilia
catholic temples
Opis:
Celem artykułu jest przestawienie sowieckiej polityki wyznaniowej wobec Kościoła rzymskokatolickiego w obwodzie kamieniecko-podolskim (chmielnickim) na Ukrainie w latach 1944-1964, ze szczególnym uwzględnieniem przedsięwzięć władz państwowych ukierunkowanych na likwidację katolickich obiektów sakralnych. Akcja masowego zamykania świątyń rozpoczęta przez Sowietów na przełomie lat 1946-1947, mimo że nie była do końca zrealizowana, przeniosła znaczne rezultaty. W 1964 r. z ponad 30 funkcjonujących po wojnie świątyń katolickich, w obwodzie kamieniecko-podolskim (chmielnickim) pozostało jedynie 11: w Gródku Podolskim, Gołuzubińcach, Mińkowcach, Manikowcach, Podleśnym Mukarowie, Derażni, Kitajgrodzie, Latyczowie, Strudze, Greczanach i Połonnem. Pretekstem do zamykania kościołów był brak stałego duszpasterza, niewielka liczba wiernych, zły stan techniczny pomieszczeń czy też zbyt mała odległość świątyni od innych budynków sakralnych. Niekiedy powodem była np. pilna potrzeba założenia domu kultury, szkoły bądź biblioteki. Zgodnie z zarządzeniem pełnomocnika Rady ds. kultów religijnych zamknięte świątynie mogły być przeznaczone wyłącznie dla celów kulturalno-oświatowych. W rze czywistości jednak wiele kościołów, zwłaszcza na wsi, przekształcanych było na magazyny gospodarcze. W zależności od sytuacji w poszczególnych regionach zamknięte kościoły przeznaczane były na cele kulturalno-oświatowe, gospodarcze, nierzadko też ulegały dewastacji. W świątyniach przejętych przez władze państwowe natychmiast zdejmowano krzyże. By zatrzeć sakralny charakter budynków, rozbierano również wieże kościelne i deformowano fasady świątyń.
The aim of the article is to present the Soviet religious policy towards the Roman Catholic Church in the former Kamianets-Podilskyi oblast in Ukraine in the years 1944-1964, with particular emphasis on the actions of the state authorities aimed at the eradication of Catholic sacred buildings. The action of mass shutting down of temples initiated by the Soviets at the turn of 1946-1947, although not fully implemented, brought tangible results. In the year 1964, out of over 30 Catholic churches functioning after the war, only 11 remained in the Kamianets-Podilskyi oblast (Khmelnytskyi Oblast): in Gródek Podolski, Gołuzubińce, Mynkivtsi, Manikowce, Podleśny Mukarów, Derazhnia, Kitajgród, Letychiv, Struha, Greczany and Polonne. The reasons for shutting down churches were various: lack of a permanent priest, a small number of believers, poor technical condition of the building or too small distance of the temple from other churches. Sometimes a pretext was sufficient, e.g. the allegedly urgent need to establish a community centre, school or library. In accordance with the order of the Council Representative for Religious Cults, the rooms of the closed temples could be used only for cultural and educational purposes. In reality, however, many churches, especially in rural areas, were converted into farm warehouses. Depending on the situation in individual regions, closed churches were intended for cultural, educational and economic purposes, and were often also devastated. In temples taken over by state authorities, crosses were immediately removed. In order to obliterate the sacred character of the buildings, church towers were also demolished and the facades were deformed.
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2021, 115; 419-446
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nazwy miejscowe w strukturze inskrypcji nagrobnych na wiejskich nekropoliach historycznego Podola
Autorzy:
Havryliuk, Olena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2034247.pdf
Data publikacji:
2021-12-21
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Podole
parafie katolickie
wiejskie cmentarze
inskrypcje nagrobne
nazwy miejscowe
Podolia
Catholic parishes
village cemeteries
tombstone inscriptions
local names
Opis:
Przedmiotem niniejszego artykułu są nazwy miejscowe w inskrypcjach nagrobnych, które zachowały się na wiejskich cmentarzach katolickich historycznego Podola. Celem jest ich analiza przez pryzmat klasyfikacji zaproponowanej przez Kazimierza Długosza. Inskrypcje nagrobne, traktowane jako „teksty kultury”, ukazują relacje społeczne dawnego Podola jako terenu pogranicza, kwestie tożsamościowe, a także przemiany kulturowe i gospodarcze.
The subject of this article are local names in tombstone inscriptions that have survived in the rural Catholic cemeteries of historical Podolia. The aim is to analyze tchem through the prism of the classification proposed by Kazimierz Długosz. Tombstone inscriptions, treated as “texts of culture”, show the social relations of the former Podolia as a border area, identity issues, as well as cultural and economic changes.
Źródło:
Zeszyty Wiejskie; 2021, 27; 193-208
1506-6541
Pojawia się w:
Zeszyty Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ставлення царського уряду до дрібної польської... шляхти Поділля в 30-х роках ХIХ столiття
The Attitude of Tsarist Authorities towards Minor Polish Nobility of Podole in 1830s
Stosunek władz carskich do drobnej polskiej szlachty Podola w latach 30. XIX wieku
Autorzy:
КОЗІЙ, Олександр
ГОРБАЧИК, Оксана
Lorens, Beata
Motylewicz, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2233181.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Archiwum Państwowe w Rzeszowie
Tematy:
Подільська губернія
польська шляхта
повстання 1830–1831 рр.
депортація
оподаткована категорія
Podolsk province
Polish nobility
uprising of 1830-1831
deportation
taxable category
Województwo Рodolskie
szlachta polska
powstanie 1830–1831
deportacja
kategoria podatkowa
Opis:
У статті розглядається ставлення царського уряду до дрібної польської шляхти Поділля в 30-х роках ХIХ ст. Досліджуються зміни у соціальних відно- синах тогочасного суспільства, які стали наслідком відповідного суспільно-політичного та економічного поступу Російської імперії на початку ХІХ ст. Харак теризується соціальна роль дрібної польської шляхти Поділля в нових умовах капіталістичного розвитку. Відзначається, що враховуючи досвід польського повстання 1830–1831 рр., самодержавство вбачало у цiй шляхтi потенційну опозиційну силу, тому російською адміністрацією були проведені репресивні заходи, результатом яких була депортація на Кавказ та перетворення цілої верстви польського населення в оподатковану категорiю. У висновках слушно відзначено, що існування стану дрібної польської шляхти, на думку російсько го самодержавства, загрожувало нівеляції опори феодальної монархії ‒ вищого дворянства серед інших верств населення.
The article examines the attitude of the tsarist government towards the minor Polish nobility of Podole in the 1830s. Changes in social relations of the society of that time are studied, which came as a consequence of the Russian Empire’s corresponding socio-political and economic progress at the beginning of the 19th century. The social role of the minor Polish nobility of Podole is characterized in the new conditions of capitalist development. It is noted, that given the experience of the Polish uprising of 1830-1831, the autocracy saw the Polish nobility as a potential opposing force, therefore the Russian administration carried out repressive measures, which resulted in deportation to the Caucasus and the transformation of the entire Polish social stratum into a taxable category. In the conclusion, it is rightly noted that the existence of the state of the minor Polish nobility, according to the Russian authorities, threatened destruction of support for the feudal monarchy ‒ the higher nobility among other strata of the population.
Artykuł analizuje stosunek władz carskich do drobnej polskiej szlachty podolskiej w latach trzydziestych XIX wieku. Badane są zmiany w stosunkach społecznych ówczesnego społeczeństwa, które stały się konsekwencją odpowiedniego postępu społeczno-politycznego i gospodarczego Imperium Rosyjskiego na początku XIX wieku. Scharakteryzowano społeczną rolę drobnej polskiej szlachty podolskiej w nowych warunkach kapitalistycznego rozwoju. Podkreślono, że biorąc pod uwagę doświadczenia polskiego powstania 1830–1831, autokracja postrzegała szlachtę jako potencjalną siłę opozycyjną, więc administracja rosyjska przeprowadziła represje, które doprowadziły do deportacji na Kaukaz i przekształcenia całej warstwy ludności polskiej w kategorię podlegającą opodatkowaniu. We wnioskach słusznie zauważono, że istnienie stanu drobnej polskiej szlachty, według autokracji rosyjskiej, zagrażało zniwelowaniem poparcia monarchii feudalnej ‒ najwyższej szlachty wśród innych warstw ludności.
Źródło:
Prace Historyczno-Archiwalne; 2021, Tom XXX; 7-18
1231-3335
Pojawia się w:
Prace Historyczno-Archiwalne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Aspekt etno- i socjolingwistyczny w pokrewnym zwyczaju ludowym na Kaszubach i Ukrainie
Ethno- and sociolinguistic aspect in a related folk custom in Kashubia and Ukraine
Етно- та соціолінгвістичний аспект у спорідненому народному звичаї в Кашубії та Україні
Autorzy:
Bracki, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1048473.pdf
Data publikacji:
2020-12-23
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
: Кашубщина, Україна (Поділля), реліктові народні звичаї, слов’янщина
Kaszuby, Ukraina (Podole), reliktowe zwyczaje ludowe, Słowiańszczyzna
Kashubia, Ukraine (Podolia), relic folk customs, Slavs
Opis:
Dany artykuł ma na celu odwołanie się do przestrzeni badawczej etnolingwistyki i socjolingwistyki przy omówieniu reliktowego obecnie zwyczaju ludowego we wschodniej części Podola (współcześnie – obwód winnicki) – przeganiania szulaka oraz kaszubskiego zwyczaju ścinania kani, a więc dwóch znacznie oddalonych od siebie i odmiennych kultur, które w znanej nam przeszłości nie przebywały w bezpośrednim sąsiedztwie. W trakcie analizy dowodzi się słuszności wstępnego założenia, iż ów pierwotnie wspólny zwyczaj w obu przypadkach podlegał endemicznej formie adaptacji do miejscowej kultury i tradycji, co bez wątpienia znalazło swe odbicie w warstwie językowej. Tok rozważań wsparty jest opisem obu wskazanych obyczajów oraz odwołaniem do literatury tematycznej, a także innych pokrewnych zwyczajów
У статті використовується дослідницький простір етнолінгвістики та соціолінгвістики задля обговорення реліктового народного звичаю у східній частині Поділля (нині – Вінницька область) – гоніння шуляка та кашубського звичаю усічення кані, тобто у двох далеких та різних культурах, які в відомому нам минулому не були в безпосередній близькості (в географічному сенсі це відстань понад 1300 км). Аналіз доводить обґрунтованість попереднього припущення, що цей спочатку спільний звичай в обох випадках був підданий ендемічній формі адаптації до місцевої культури та традиції, що, безперечно, відбилося в просторі мови. Хід міркувань підкріплюється описом як зазначених звичаїв, так і посилань на тематичну літературу, а також згадкою про інші споріднені звичаї.
The article is intended to refer to the research space of ethnolinguistics and sociolinguistics when discussing the currently relict folk custom in the eastern part of Podolia (nowadays – Vinnytsia Oblast) – chasing away kites and the Kashubian custom of cutting kites, i.e. in two far distant and different cultures, which in the past known to us were not in the immediate vicinity (in a geographical sense it is a distance of over 1300 km). The analysis proves the validity of the initial assumption that this originally common custom was in both cases subject to an endemic form of adaptation to local culture and tradition, which was undoubtedly reflected in the language layer. The course of considerations is supported by the description of both customs indicated and references to thematic literature as well as other related customs.
Źródło:
TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych; 2019, 5, 14; 185-196
1733-2249
Pojawia się w:
TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Na duchowych rozdrożach. „Nie-dualistyczne” podejście do zagadnień duchowych w prozie Olgi Tokarczuk
On Spiritual Crossroads: A “Non-Dualist” Approach to Spiritual Issues in the Prose of Olga Tokarczuk
Autorzy:
Mikołejko, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32358589.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Olga Tokarczuk
dualism
antinomies
civilization
crisis
spirituality
Enlightenment
rationalism
mysticism
messianism
magic
Podolia
dualizm
antynomie
cywilizacja
kryzys
duchowość
oświecenie
racjonalizm
mistycyzm
mesjanizm
magia
Podole
Opis:
The author attempts to reconstruct the spiritual structure that emerges from the literary work of Olga Tokarczuk. In his opinion, the direct context of this structure is a sense of a crisis or even the twilight of contemporary Western culture. For this reason, Tokarczuk seeks a paradoxical synthesis of antinomies which are tearing the modern world apart and which grow out of radically different intellectual, religious and civilisational traditions. Above all, she aims to combine the rational and empirical tradition of the European Enlightenment with prophetic and messianic currents, as well as elements of folk magic. For Tokarczuk, what has become a model of such a fusion is eighteenth-century Podolia, a region in the eastern borderlands of the Polish–Lithuanian Commonwealth, where numerous forms of Jewish and Christian mysticism and messianism were born in stormy historical circumstances.
Autor podejmuje – z perspektywy religioznawczej oraz filozoficznej – próbę rekonstrukcji struktury duchowej, która wyłania się z literackiej twórczości Olgi Tokarczuk. W jego przekonaniu bezpośredni kontekst owej konstrukcji stanowi poczucie kryzysu, a nawet zmierzchu dzisiejszej kultury Zachodu. Z tego względu Tokarczuk zmierza ku paradoksalnej syntezie antynomii rozdzierających współczesny świat, które wyrastają z radykalnie odmiennych tradycji intelektualnych, religijnych i cywilizacyjnych. Przede wszystkim Tokarczuk chodzi o zespolenie racjonalnej i empirycznej tradycji europejskiego oświecenia z nurtami profetycznymi i mesjańskimi, jak również elementami ludowej magii. Wzorem takiego rodzaju fuzji stało się dla pisarki osiemnastowieczne Podole – kraina położona na wschodnich rubieżach Rzeczpospolitej Obojga Narodów, gdzie w burzliwych okolicznościach rodziły się liczne formy mistycyzmu żydowskiego i chrześcijańskiego.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2020, 20
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tworzenie polskich kołchozów narodowościowych w ramach kolektywizacji rolnictwa na Podolu w latach 20. i 30. XX w. Przyczynek do dziejów rolnictwa na radzieckiej Ukrainie
Autorzy:
Januszkiewicz, Barbara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1042621.pdf
Data publikacji:
2020-12-30
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
kolektywizacja
kołchoz
kułak
Podole
polityka narodowościowa
collectivization
kolkhoz
kulak
nationality policy
Opis:
Jedną z najważniejszych części „leninowskiej polityki” w latach 20. i na początku lat 30. XX w. była kolektywizacja rolnictwa, przewidująca tworzenie tzw. kolektywnych gospodarstw. Kołchozy powstawały w wyniku przymusowego przejęcia ziemi od indywidualnych rolników nazywanych „kułakami”. Zakładanie kołchozów na Ukrainie napotykało na największy opór miejscowej ludności, szczególnie ludności polskiej, której liczne skupiska istniały m.in. w obwodzie kamieniecko-podolskim. Dowodem bezwzględności władz bolszewickich w realizowaniu planu kolektywizacji był dekret z 7 VIII 1932 r. o karze śmierci i więzienia „za wszelką kradzież lub roztrwonienie socjalistycznej własności”, nazwany przez ludność wiejską „prawem pięciu kłosów”. W celu przełamania czynnego i biernego oporu przeciwko uwłaszczeniu ludności wiejskiej władze celowo, w sposób wymuszony, wywołały „wielki głód”, który spowodował śmierć 5–6 mln ludzi.
One of the most important part of Leninist policy in the 1920s and the early 1930s was collectivization of agriculture whose aim was the creation of so-called collective farms. Kolkhozes were created as a result of a forced takeover of land from farmers called “kulaki”. The establishment of collective farms in Ukraine faced the greatest resistance of the civilian population, especially the Polish population whose numerous clusters existed in the Podole region. Evidence of the authorities ruthlessness in implementing the collectivization plan was a decree from August 7 1932 about the death penalty and prison – “for stealing and wasting socialist property”. This document was called “law of five ears”. In order to break the resistance against enfranchisement of the population, the authorities intentionally evoked “great hunger” which caused the deaths of six million people.
Źródło:
Zeszyty Wiejskie; 2020, 26; 109-126
1506-6541
Pojawia się w:
Zeszyty Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przyczynek do biografii ostatniego administratora apostolskiego diecezji kamienieckiej księdza Jana Świderskiego (1888-1959)
A Contribution to the Biography of the Last Apostolic Administrator of the Kamieniec Diocese, Rev. Jan Świderski (1888-1959)
Autorzy:
Rosowski, Witalij
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1962448.pdf
Data publikacji:
2019-07-27
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
ksiądz Jan Świderski
diecezja kamieniecka
Podole
Rev. Jan Świderski
Kamieniec Diocese
Podolia
Opis:
In the article that is based mainly on archive materials that were unknown until now a biography of Rev. Prelate Jan Świderski (1888-1959) is presented. In the 1920s and in the early 1930s he was a leading figure in the Catholic Church in the Soviet Podolia. At that time he had to manage the Kamieniec Diocese that in its borders comprised the former territory of the Podolia Province. Rev. Świderski, as one of the few Podolia priests who left Podolia in fear of Bolsheviks returned to his diocese at the end of 1920. He worked in the parishes of Zieńkowce, Wońkowce and Bar, where most Catholics were of Polish origin, and he carried out the duties first of the vicar-general, and from 1926 of the apostolic administrator of the Kamieniec Diocese. Like many other Polish Catholic priests in the USSR he experienced all kinds of insults, persecutions and repressions from the Communist regime. At the beginning of 1930 he was arrested and in the famous trial of a group of Roman-Catholic priests in the Soviet Ukraine he was sentenced to death, which was then converted to 10 years in camp. After he returned to Poland in 1932 as one of the political prisoners exchanged by the USSR and Poland he started work in the Łuck Diocese in Volhynia. The outbreak of the Second World War forced him to leave the area again. After the war was ended he finally settled in the Włocławek Diocese, where he worked until his death.
Źródło:
Studia Polonijne; 2011, 32; 169-185
0137-5210
Pojawia się w:
Studia Polonijne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sytuacja i stan Kościoła katolickiego na Podolu (obwód winnicki) 1941-1964
The Situation and the State of the Catholic Church in Podole (the Winnica District) in the Period of 1941-1964
Autorzy:
Szymański, Józef
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1964003.pdf
Data publikacji:
2019-07-27
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Opis:
The Kamieniec diocese, a part of which was the Winnica district, consisted of 101 parishes, 9 branches, 88 chapels with 302.858 believers. Such was the situation until the October Revolution. In the district alone “there were 55 Roman-Catholic churches with 46 separate chapels and believers numbered 153.516, according to the current administrative division”. The Winnica district included 1899 villages, 16 housing estates for workers, and 7 towns, which were inhabited by 2.390.000 people in 1941, and 2.037.000 in 1946. As regards religious organizations, the process of closing buildings for prayer, churches, and orthodox churches on a mass scale started from 1932 onwards. It was carried out with such a consequence that in 1937 there was no official religious community. Only after the attack of Germany on the USSR on 22nd June 1941 a practical opportunity for the regeneration of religious life appeared; both the faithful and the clergy took advantage of it. We learn from the report prepared by A. Ustenko, a deputy to the chairman of the District Board in Winnica, that "from 1st January 1945 there were 997 religious communities in the Winnica district," and they all represented various religions. The authorities allowed the Catholic Church, to which 100.000 faithful belonged, to perform their religious duties only in 41 churches. These data, however, are incomplete, according to the proxy of the Board for the Religious Cult. The Winnica district, as he said, "[...] is specific in this regard, for there lives a large number of Catholics who are autochthons, and part of them are Ukrainians." In relation to their nationality, the Catholics were divided into Poles (ca. 60 per cent), and Ukrainians (40 per cent). National membership of the faithful was one of the essential criteria for closing the Catholic churches. In 1951 there were 18 open buildings for religious purposes in the district. Pastoral ministry was provided by Rev. M. Wysokiński, and there were 63.111 faithful. In 1955 the number of open temples in the Winnica district remained the same. The number of permanent pastors changed. In all the parishes 6 priests worked. Outside their permanent residence, they could conduct pastoral work in other communities only two or three times a year. The party and state institutions “succeeded” in 1962 by introducing nationality for the faithful, those who identified themselves with the Catholic Church. According to the office of the proxy the Board for the Religious Cult), the Catholics constituted 97 per cent - Ukrainians, and only 3 per cent - Poles. The year 1965 brought about some changes in the state policy towards the Church. Officially, the authorities confirmed that there were 20 Catholic parishes in the district, although 6 parishes were not registered.
Źródło:
Studia Polonijne; 2002, 23; 149-182
0137-5210
Pojawia się w:
Studia Polonijne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Szkolnictwo polskie a Kościół rzymskokatolicki na Podolu w okresie międzywojennym
Polish Education versus the Roman Catholic Church in Podolia in the Inter-war Period
Autorzy:
Rosowski, Witalij
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1962873.pdf
Data publikacji:
2019-07-27
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Ukraina
Podole
Kościół rzymskokatolicki
Polacy
polskie szkolnictwo i oświata
Ukraine
Podolia
the Roman Catholic Church
Poles
Polish schooling and education
Opis:
Szkolnictwo polskie na terytorium Podola przed I wojną światową praktycznie nie istniało. Dopiero zmiany, jakie nastąpiły po 1914 roku w Rosji, umożliwiły rozwój oświaty polskiej. Znaczną rolę w tym odegrało duchowieństwo i Kościół rzymskokatolicki. Pierwsza szkoła z polskim językiem nauczania w guberni podolskiej powstała na początku 1916 roku przy parafii w Płoskirowie. W latach 1917-1920 opiekę nad oświatą polską na Podolu przejęła Polska Macierz Szkolna. W dość krótkim czasie sieć szkół polskich w tym regionie wzrosła do ponad 500, obejmując swym zasięgiem około 35 tysięcy dzieci i młodzieży. Po ostatecznym zajęciu Podola przez bolszewików zdecydowana większość tych szkół przestała istnieć lub działała w ukryciu. Władze radzieckie w oparciu o dekret O oddzieleniu Kościoła od państwa i szkoły od Kościoła z 1918 roku w pierwszej kolejności zabrały się do wyeliminowania nauczania religii w szkołach oraz likwidacji wszystkich nielegalnych polskich instytucji oświatowych, często funkcjonujących przy parafiach katolickich. Przez pierwsze lata panowania bolszewików sieć polskich szkół na Podolu malała z roku na rok. Dopiero po 1924 roku nastąpił wzrost liczby polskich placówek oświatowych w USRR, w tym przede wszystkim na Podolu. W 1934 roku w obwodzie winnickim, który obejmował m.in. dawne terytorium guberni podolskiej, liczono już 285 szkół polskich z ponad 23 tysiącami uczniów. Zmiana polityki państwa względem Polaków w Związku Radzieckim w połowie lat trzydziestych doprowadziła w końcu do likwidacji zdecydowanej większości polskich instytucji oświatowych oraz do represji i prześladowań miejscowej ludności polskiej. Akcja ta zbiegła się w czasie również z ostatecznym rozprawieniem się państwa sowieckiego z Kościołem rzymskokatolickim na tych ziemiach. Tym samym władze komunistyczne zniszczyły wszystko, co wyodrębniało Polaków za Zbruczem.
Polish education in the territory of Podolia before the First World War was virtually absent. Only the changes that followed 1914 in Russia had made the development of Polish education possible. The clergy and the Roman Catholic Church played a considerable role here. The first school with Polish as the i=main language in Podolia government was established in 1916 at a parish in Płoskirów. In the years of 1917-1920, the Polish School Motherland took care about Polish education in Podolia. With a fairly short period a number of Polish schools in this region had risen to over 500, with circa 35.000 children and adolescents. After the Bolsheviks had finally occupied Podolia, the decisive majority of those schools ceased to exist or became clandestine. By virtue of the decree On separation of the Church and State of 1918 the Soviet authorities first set about eliminating religious instruction from schools and getting rid of all illegal Polish educational institutions, often those that functioned at Catholic parishes. During the first years of the Bolshevik rule the network of Polish schools in Podolia decreased from year to year. It was as late as after 1924 that the number of Polish educational posts increased in the Soviet Union, including mainly in Podolia. In 1934, in the Winnicki region, which embraced among other things the former territory of the Podolia government, Polish schools numbered as many as 285 with over 23.000 students. The State changed its politics towards Poles in the Soviet Union in mid-1930, a process that ultimately had eliminated the decisive majority of Polish educational institutions, and brought about repression and persecution of the Polish population. This action converged with the final crushing of the Roman Catholic Church in those territories. Thereby the communist authorities had destroyed almost everything that made Poles beyond the Zbrucz different.
Źródło:
Studia Polonijne; 2010, 31; 171-194
0137-5210
Pojawia się w:
Studia Polonijne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 89

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies