Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "paleontologia" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-50 z 154
Tytuł:
Jacques Thierry (1941–2014)
Autorzy:
Pellenard, P.
Neige, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2061074.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
Jacques Thierry
obituary
paleontology
wspomnienie pośmiertne
paleontologia
Źródło:
Volumina Jurassica; 2015, 13, 2; 143--151
1896-7876
1731-3708
Pojawia się w:
Volumina Jurassica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Phyletic evolution of the latest Ludlow spinose monograptids
Autorzy:
Urbanek, A
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20243.pdf
Data publikacji:
1995
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
ewolucja zwierzat
paleontologia
Monograptus
fauna graptolitowa
Neocucullograptinae
Opis:
The spinose latest Ludlow (Ludfordian) graptolite Monograptus (Uncinatograptus) spineus is not related to the lobate-spinose monograptids of the late Wenlock. It developed independently as a result of phyletic evolution from hooded M. (U.) acer, M. (U.) protospineus sp. n. being a transient link. Cumulative effects of gradual and directional changes within this lineage resulted probably in feeding specializations that enabled separation of niches. Previously described M. (U.) acer and M. (U.) aculeatus are defined as chronosubspecies, the latter representing a more advanced stage of evolution. A biostratigraphic subdivision of late Ludfordian in graptolite facies is suggested.
Rozpoznana na podstawie głębokiego wiercenia Mielnik IG-1 (E Polska) sekwencja fauny graptolitowej, wskazuje na wyraźną dwudzielność najwyższego ludlowu (piętro ludford). Dominujące we wczesnyrn ludfordzie monograptidy z podrodziny Neocucullograptinae wymierają pod koniec poziomu N. kozlowskii w wyniku jednoimiennego zdarzenia (kryzysu biotycznego). Miejsce zubożałego zespołu reliktowego zajmuje następnie zróżnicowana fauna, wsród której szczególne znaczenie przypada przedstawicielom Monograptus opatrzonych tekami typu "uncinatus". Pojawiają się one po dłuższej przerwie w zapisie paleontologicznym (tzw. "Lazarus effect"). Powyżej tego poziomu rozwija sie linia filogenetyczna, zlożona z następstwa: M. (Uncinatograptus) acer acer - M. (U.) acer aculeatus - M. (U.) protospineus sp. n. - M. (U.) spineus. Ten ostatni posiada obok płatów aperturalnych także długie kolce i jest charakterystycznym gatunkiem przewodnim poinego ludfordu. Stopniowa i kierunkowa ewolucja w obrębie tej pojedynczej linii stanowi przykład tzw. "ewolucji filetycznej". Zmiany ewolucyjne miały charakter kumulatywny i nowe elementy strukturalne były dodawane do już istniejących (hypermorfoza). M. (U.) protospineus sp.n. reprezentuje ogniwo pośrednie i ma platy aperturalne opatrzone zaczątkowymi wyrostkami, na których w dalszym przebiegu filogenezy powstały prawdziwe kolce aperturalne. Niezwykłe podobieństwo M. (U.) spineus do "kolczastych" monograptidow poinego wenloku jest wiec wyrazem homeomorfii.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1995, 40, 1; 1-17
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The role of paleontological data in testing homology by congruence
Autorzy:
Rieppel, O
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/21657.pdf
Data publikacji:
1993
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
ptaki
ssaki
skamienialosci
filogeneza
paleontologia
homologia
Opis:
With homology being defined as shared similarity due to common ancestry, any initial perception of similarity (or relative invariance) among organisms may be treated as a conjecture of homology to be tested by congruence. The phylogenetic information content is therefore not with the character itself, but lies in the relation of any one character to all others known. The "principle of total evidence" thus emerges as a logical corollary of the distinction of homology and homoplasy, the most severe test of homology involving all known characters in the search for the globally most congruent pattern. In a study combining fossil and extant organisms, however, the issue of missing characters raises the question of implicit a priori weighting, because some sources for characters (soft anatomy, molecular, physiological, behavioral) remain unknown in fossils. The issue of missing data in fossils requires further study before the potential impact of fossils on a classification based on extant organisms can be properly assessed.
Jeśli zdefiniuje się homologię jako podobieństwo wynikające ze wspólnego pochodzenia, każde zauważalne podobieństwo może być traktowane jako domniemanie homologii, które można poddać testowi zgodności. Przebieg filogenezy wywodzi się nie z samej cechy lecz z jej stosunku do innych znanych cech. Zasada pełności danych pojawia się jako logiczna konsekwencja rozróżnienia homologii i homoplazji. Test homologii obejmujący wszystkie znane cechy, zmierzający do odnalezienia najbardziej zgodnego ich rozkładu, jest więc testem najostrzejszym. Kiedy analizie poddaje się zbiory danych o kopalnych i dzisiejszych organizmach pojawia się problem nieznanych cech (nie zachowanych w stanie kopalnym) pociągający za sobą konieczność wstępnego wartościowania cech.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1993, 38, 3-4; 295-302
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The ecology of extinction
Autorzy:
Simberloff, D
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20398.pdf
Data publikacji:
1993
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
zmiany klimatyczne
wymieranie gatunkow
populacje centralne
populacje zrodlowe
skamienialosci
wymieranie populacji
paleontologia
populacje zanikowe
Opis:
Studies of species-area curves and of the spatial correlation of biogeographic ranges with climatic variables may allow some crude prediction of amount of extinction over large regions in the face of major environmental change. However, these approaches tell little about the proximate causes of species loss. The contention that failure of metapopulation dynamics is at the root of many species extinctions is so far not borne out by observed rates of inter-population movement. Rather, most species that have a metapopulation structure seem to have central source populations and peripheral sink populations. Much of the extinction recorded in the ecological literature is probably of such peripheral populations and their loss has little to do with species extinctions. The disappearance of central, source populations is more important but its causes are not well documented. Habitat loss is the single greatest ultimate cause of current extinction. However, disappearance of the very last individuals of the last population of a species may not be obviously related to habitat loss. Rather, it may seem mysterious, because the last individuals will look healthy, or it may seem attributable to one of the stochastic forces widely assumed to set minimum viable population sizes.
Powiązanie wiedzy o areałach zajmowanych przez poszczególne gatunki ze zmiennością klimatu może pozwolić na przybliżone przewidywanie intensywności wymierania na dużych obszarach w wyniku wielkich przemian środowiska. Podejście takie niewiele jednak pomaga w ustaleniu ostatecznej przyczyny wymierania. Większość gatunków ma swoje centralne populacje źródłowe i peryferyczne populacje zanikowe. Większość zapisanych w materiale paleontologicznym przykładów wymierania odnosi się do populacji peryferycznych. Ich koniec niewiele ma wspólnego z rzeczywistym wymieraniem gatunku. O wiele istotniejszy jest zanik populacji centralnych, ale przyczyny tego zjawiska nie są dostatecznie udokumentowane. W czasach nam współczesnych zanik środowiska właściwego dla gatunku jest najpoważniejszym czynnikiem wymierania. Śmierć ostatnich osobników ostatniej populacji nie musi być jednak w oczywisty spoób związana ze zmianami w środowisku. Najczęściej jest skutkiem działania nieidentyfikowalnych, zapewne przypadkowych czynników.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1993, 38, 3-4; 159-174
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Heterochrony in the evolution of Late Devonian Ammonoids
Autorzy:
Korn, D
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20486.pdf
Data publikacji:
1992
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
ewolucja
Prionoceratidae
skamienialosci
goniatyty
morfologia
famen
paleontologia
muszle
dewon
Opis:
n the goniatite family Prionoceratidae, the transition from Mimimitoceras to Balvia provides an example of rapid size decrease resulting from progenesis. In the Prionoceras-Mimimitoceras stock the adult conch continued to be of rather uniform shape and size (about 60 mm) and species diversification was expressed mostly in changing juvenile morphology. In the Balvia branch, which had developed in the Wocklumeria Stufe, the adult size diminished strongly (not more than 16 mm). Progenetic Balvia displays conch morphology of ancestral Mimimitoceras juveniles, with distinct ornamentation types that were added terminally.
Ewolucja goniatytów Prionoceratidae w późnym famenie, w szczególności przejście od Mimimitoceras do Balvia, jest przykładem szybkiego ewolucyjnego zmniejszania rozmiarów dorosłych osobników w wyniku progenezy. W obrębie gałęzi Prionoceras-Mimimitoceras muszle dojrzałych osobników osiągały około 60 mm średnicy, nie zmieniając istotnie kształtów w trakcie wzrostu. Różnice między gatunkami objawiają się więc głównie w morfologii młodocianych muszli. W gałęzi Balvia która wyodrębniła się w piętrze woklumeriowym, rozmiary dorosłych osobników nie przekraczają 16 mm. Progenetyczna Balvia wykazuje więc cechy morfologiczne młodocianych osobników wyjściowego Mimimitoceras, ale z odmienną ornamentacją na końcowych stadiach ontogenezy.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1992, 37, 1; 21-36
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
In his own words
Autorzy:
Cobban, W. A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/139103.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
interview
biography
ammonite
geology
palaeontology
Cobban William
wywiad
biografia
amonit
geologia
paleontologia
Opis:
Bill Cobban in conversation with Kirk Johnson and Dave Baysinger, 19 February, 2010.
Źródło:
Acta Geologica Polonica; 2016, 66, 4; III-XIII
0001-5709
Pojawia się w:
Acta Geologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
On the nature and development of graptoblasts
O naturze i rozwoju graptoblastow
Autorzy:
Mierzejewski, P
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22392.pdf
Data publikacji:
2000
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
graptoblasty
Graptoblastoides
Kanada
Graptoblastus
paleontologia
wyspa Anticosti
Opis:
Two specimens of graptoblasts, which provisionally may be assigned to 'Graptoblastoides' sp. and 'Graptoblastus' sp., are described from the early Llandovery of Anticosti Island (Québec, Canada). Previous reports of Silurian graptoblasts were restricted to a single specimen from Poland. One of the new specimens is morphologically distinct from all known graptoblasts - both chambers of the inner cavity contain numerous incomplete septae, here referred to as hemiseptae. SEM observations show distinct two-layered character of the transverse septum, whereas the hemiseptae show no trace of layering. Hemiseptae and the transverse septum are derivatives of the inner lining of the graptoblast. The 'genera' Graptoblastus Kozłowski, 1949 and Graptoblastoides Kozłowski, 1949 are interpreted as stages in graptoblast development, and are consequently replaced by the purely descriptive terms 'graptoblastus' and 'graptoblastoides'. The following stages of graptoblast development are recognized: (1) pre-graptoblastoides stage, (2) early graptoblastoides stage, (3) late graptoblastoides stage, (4) early graptoblastus stage, and (5) late graptoblastus stage. A graptoblast s.s. (i.e., devoid of a blastotheca) and its developmental stages strikingly resemble the earliest stages of the astogeny of the modern pterobranch Rhabdopleura. These observations support A.Urbanek's hypothesis that zooids became encysted within graptoblasts and rejuvenated by a process of metamorphosis.
Z wapieni wczesnego landoweru wyspy Anticosti (Kanada, Quebec) opisano dwa graptoblasty. Jest to pierwsze znalezisko sylurskich graptoblastów na obszarze pozaeuropejskim. Reprezentują one oba dotychczas znane parataksonomiczne "rodzaje", a mianowicie Graptoblastus Kozłowski, 1949 i Graptoblastoides Kozłowski, 1949. Zbadany graptoblastus No. 1 ma we wnętrzu swoich obu komór nieznane dotąd niepełne przegrody, dla których wprowadzono nazwę hemiseptae. Wyrażono pogląd, że formy graptoblastoides i graptoblastus reprezentują kolejne stadia w rozwoju osobniczym graptoblastów. Zwrócono uwagę na uderzające podobieństwo graptoblastów do najwcześniejszych stadiów rozwojowych larwy współzesnej Rhabdopleura Allman, 1869 (Pterobranchia, Rhabdopleurida). Zdaniem autora, w graptoblastach zachodził proces metamorfozy pączka terminalnego do swobodnie poruszającej się larwy, wydostającej się na zewnątrz poprzez cryptopyle.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 2000, 45, 3; 227-238
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Early astogeny and relationships of the Ordovician rhabdomesine bryozoans
Autorzy:
Dzik, J
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20329.pdf
Data publikacji:
1992
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
ewolucja
ordowik
skamienialosci
paleontologia
ancestrula
mszywioly
wapienie
zooecia
astogeneza
Opis:
A diverse Ordovician assemblage of juvenile bryozoan colonies, with external phosphatic coatings allowing chemical extraction from the rock, shows a morphologic series probably corresponding to evolutionary step-by-step suppression in the formation of the external colony wall. Its formation was initially delayed leading to formation of the common bud (advanced corynotrypids). Then the permanent double-walled colony organization developed along the colony margin (Flabellotrypa-like). In the following evolutionary stage, the external wall was secreted only at the conical creeping stage immediately following ancestrula (typical rhabdomesines). With subsequent evolution the external wall completely disappeared, and the double-walled ancestrula grew vertically (advanced rhabdomesines and phylloporinids). This kind of the early astogeny characterizes also the oldest phyllodictyid cryptostome Prophyllodictya, studied in serial peels. Flabellotrypidae fam. n., Mojczatrypa halysitoides gen. et sp. n., Kielceporidae fam. n., Kielcepora ornata gen. et sp. n., Ojlepora gen. n., and Kielanopora gracilis gen. et sp. n. are proposed.
Dzięki licznym okazom młodocianych kolonii mszywiołów z otoczkami fosforanowymi, wytrawionym z ordowickich wapieni z Mójczy, możliwe stało się skompletowanie pełnego szeregu morfologicznego wzrostu złożoności astogenezy w ewolucji Rhabdomesina. Generalna tendencja polegała na redukcji stadium z zewnętrznym szkieletem aż do objęcia wspólną jamą ciała nawet ancestruli. W dalszej kolejności doprowadziło to do daleko posuniętej fizjologicznej integracji kolonii; struktury wspólne dla kolonii podlegać poczęły ewolucyjnej komplikacji zaś poszczególne zooecia uproszczeniu.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1992, 37, 1; 37-54
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Callipterid pteridosperms from the Early Permian of Ukraine
Autorzy:
Boyarina, N
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/21331.pdf
Data publikacji:
1994
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
paprocie nasienne
perm
skamienialosci
paleobotanika
Raminervia
paleontologia
Raminervia mariopteroides
Ukraina
Opis:
In terrigenous rocks of the early Permian age, below the limestone P6, of the Western Donets Basin two new pteridosperm species have been identified. One of them had phyllosperms with seed scars situated near the base and in the middle part of a pinnule, at the ends of vein-like off-shoots. Its foliage consists of dichotomously branched pinnate to tripinnate fronds, sphenopteroid pinnules and intercalary pinnae and pinnules. The foliage is very variable. Immature, semi-mature, and mature pinnae and pinnules are known. These plants grew probably along the margins of floodplain lakes. The name Raminervia mariopteroides gen. et sp. n. is proposed here for them. The second species, Dichophyllum cuneata sp. n., is characterized by pinnate to bipinnate fronds with a dichotomy of the primary rachis, broadly wedge-shaped pinnules and similarly shaped intercalary pinnules. Plants of the species probably grew on elevated lots of the floodplain and on the alluvial-lacustrine plain.
Praca zawiera opis dwu nowych gatunków permskich paproci nasiennych o liściach typu „Callipteris” (nazwa ta jest młodszym synonimem rodzaju dzisiejszych paproci i w paleobotanice paleozoiku nie może być używana). Jeden z tych gatunków stanowi podstawę do wydzielenia nowego naturalnego rodzaju Raminervia.
Вивченi рештки викопних рослин виявленi в ранньопермських вiдкладах Захiдного Донбасу. Викопний матерiал зiбpaн в аргілiтових та алевролiтових вiдкладах озерного i алювiально-озерного генезису в iнтервалi poзpiзy мiж вапняками Р⁰₅ та Р₆. Описано один природний рiд Raminervia gen. n. та два види - Raminervia mariopteroides sp. n. i Dichophyllum cuneata sp. n. Рiд Raminervia характеризуеться фiдоспермами, якi при основi та в середнiй частинi несуть насiннi рубцi. До кожного рубця пiдходить вiдгалуження жилки. Листи Raminervia mariopteroides дихотомічно-перистi тричi псристо-складнi, з дихотоміϵю головної oci, сфеноптеридними лопатевими пiр’ячками та промiжними елементами останного та передостаннього порядку. Пiр’я i пiр’ячки мор-фолопчно рiзноманiтнi, що обумовлено рiзними стадiями росту листа. Листи Dichopyllum cuneata дiхотомiчно-перистi двічi перисто-складнi, з дихотомiею головної oci, широко клиновидними пір’ячками, розciченними на сегменти майже до основи, та з проміжними елементами останнього порядку. Виходячи iз морфологiчних i тафономiчних ознак рослинних решток та з генезису порід, рослини виду R. mariopteroides росли по берегам заплавних озер, утворюючи озерно-заплавні фiтоценози, а представники виду D. cuneata буди розповсюджені на пiдвищених дiлянках заплави та алювiально-озерної рiвнини.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1994, 39, 1; 117-133
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Middle Carboniferous to Early Permian bryozoans from Spitsbergen
Autorzy:
Nakrem, H A
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/19930.pdf
Data publikacji:
1994
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
fauna kopalna
fauna borealna
perm
Spitsbergen
skamienialosci
karbon
paleontologia
mszywioly
Bryozoa
Opis:
Bryozoans from the Nordenskiöldbreen Formation (Middle Carboniferous Moscovian through Early Permian Sakmarian) and the Gipshuken Formation (late Sakmarian - late Artinskian), from central Spitsbergen, Svalbard, are represented by 36 species (22 genera). One species is new: Hinaclema svalbardensis of the order Trepostomata. The bryozoan fauna is typical Boreal and resembles those from the Timan-Pechora region (western Siberia) and the Urals. Similarity indices based on generic composition show that the Boreal fauna became more endemic by the late Early Permian, clearly separated from the Tethyan faunas. Several species have stratigraphic ranges in Spitsbergen longer than elsewhere.
Artykuł zawiera taksonomiczną rewizję mszywiołów z formacji Nordenskiöldbreen (środkowy karbon-wczesny perm) i Gipshuken (perm) Spitsbergenu, obejmując rownież gatunki będące niegdyś przedmiotem publikacji Czarnieckiego (1964) i Małeckiego (1977). W sumie zidentyfikowano 36 gatunków z 22 rodzajów; tylko jeden gatunek nowy. Fauna mszywiołów jest typowo borealna i przypomina fauny obszaru timańsko-peczorskiego i Uralu. Od końca wczesnego permu fauny borealne stały się bardnej endemiczne, wyraźnie odrębne od tetydzkich. Wiele gatunków mszywiołów miało dłużzsze zasięgi w permie Spitsbergenu niż gdzie indziej.
Bryozoer fra Nordenskiöldbreenformasjonen (midtre karbon moskva til tidlig perm sakmar) og Gipshukenformasjonen (sen sakmar - sen artinsk) fra Spitsbergen, Svalbard, er representert med 36 arter (22 slekter). En art er ny: Hinaclema svalbardensis, orden Trepostomata. Bryozofaunaen er typisk boreal (nordlig) og ligner på tilsvarende fauna beskrevet fra Timan-Pechoraområdet (vestlige Sibir) og fra Uraldistriktet. Likhetsindekser basert på slektssammensetningen viser at den Boreale faunaen ble stadig mer endemisk mot slutten av tidlig perm, og er markant forskjellig fra Tethysfaunaen i sør. Mange arter har en stratigrafisk utbredelse på Spitsbergen som avviker fra utbredelsen i andre områder.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1994, 39, 1; 45-116
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Serial homology: the crests and cusps of mammalian teeth
Autorzy:
Van, Valen L M
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22372.pdf
Data publikacji:
1993
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
zeby
fauna
kly
skamienialosci
ssaki
paleontologia
homologia seryjna
Opis:
I discuss the nature of serial homology. Mammalian teeth have a relatively dense fossil record, which permits an often close reconstruction of the evolution of patterns of serial homology. I identify the main crests of mammalian teeth, summarize their evolution, and provide new names where necessary. Serial homologies can change in evolution, originate, and disappear. They can be partial, unlike historical homologies. Teeth exemplify these phenomena, and their patterns can be viewed topologically as well as in other ways. Some, but not all, crests and cusps of upper teeth appear to be homologous to structures of lower teeth. The pure morphology of Goethe is a living science.
Korespondencja poszczególnych elementów pomiędzy różnymi zębami tego samego osobnika jest wyrazem homologii seryjnej, w odróżnieniu od homologii historycznej odnoszącej się do stosunków pomiędzy różnymi osobnikami. W obydwu wypadkach przyczyną zaistnienia homologii jest ciągłość informacji.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1993, 38, 3-4; 145-158
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Relationships of the Devonian Strobilepis and related Pensylvanian problematica
Autorzy:
Hoare, R D
Mapes, R H
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/21828.pdf
Data publikacji:
1995
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
Multiplacophora
Pensylwania
skamienialosci
Strobilepis
paleontologia
skleryty
dewon
Opis:
Reinterpretation of the North American Strobilepis spinigera Clarke 1888 from the Devonian and the find of Diadeloplax paragrapsima gen. et sp. n. from the Pennsylvanian provide the basis for the recognition of a new class of uncertain affinity, Multiplacophora. The range of the class is Middle Devonian (Erian) to Pennsylvanian (Morrowan). Multiplacophora differ from the order Hercolepadida and the classes Thambetolepida and Polyplacophora in the number, shape, and arrangement of plates; the presence of large spines; and the complexity of internal canal systems in the plates and spines.
Środkowodewońska Strobilepis należy do najbardziej tajemniczych skamieniałych organizmów młodszego paleozoiku. Autor ilustruje i analizuje muzealne okazy Strobilepis (w tym również identyfikowane niegdyś jako ślimaki i chitony) dowodząc, że poszczególne skleryty ułożone były liniowo na grzbiecie zwięrzecia a więc odmiennie niż morfologicznie i strukturalnie podobne płytki sylurskiej Hercolepas i dewońskiego Protobalanus. Z późnego karbonu stanu New York pochodzą podobne do Strobilepis zestawy sklerytów opisane jako Diadeloplax paragrapsima gen. et sp. n. Dla tych dwu form utworzona została nowa gromada Multiplacophora z rzędem Strobilepida.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1995, 40, 2; 111-128
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Limits to randomness in paleobiologic models: the case of Phanerozoic species diversity
Autorzy:
Sepkoski, J J ,Jr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23116.pdf
Data publikacji:
1993
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
ewolucja
skamienialosci
kenozoik
gatunki
paleontologia
liczebnosc
Opis:
The question of how random, or unconstrained, paleobiologic models should be is examined with a case study: Signor’s (1982, 1985) inverse calculation of levels of marine species diversity through the Phanerozoic. His calculation involved an ingenious model that estimated species numbers and species abundances in the world oceans of the past by correcting known numbers of fossil species for variations in sedimentary rocks available for sampling and in effort paleontologists might devote to sampling. The model proves robust to changes in possible shapes of species-abundance distributions, but it is sensitive to alterations in the assumption that paleontologists collect fossils at random. If it is assumed that ease of collecting varies with age of sediment (with the Cenozoic offering easy sampling) or that paleontologists tend to seek out rarer fossils, results of the inverse calculation change. In particular, the magnitude of the calculated Cenozoic diversity increase always declines from the factor of about seven as originally reported to something considerably smaller. This leaves open the problem of the magnitude of Cenozoic increase in marine species diversity, awaiting better empirical data and, perhaps, more exacting models, random or otherwise.
Rzeczywista liczba gatunków współwystępujących w poszczególnych horyzontach czasowych przeszłości może być oszacowana w oparciu o znajomość liczby zidentyfikowanych gatunków kopalnych i liczby skamieniałości znalezionych w poszczególnych jednostkach czasu geologicznego. Liczba zebranych skamieniałości jest proporcjonalna do stopnia rozpoznania oraz powierzchni zajmowanej przez osady jednostek geologicznych. Rozumowanie umożliwiające takie szacunki oparte jest na założeniu lognormalnego rozkładu częstości gatunków w stosunku do liczebności ich osobników i losowego charakteru opróbowania paleontologicznego. Zaburzenie lognormalności rozkladu nie wpływa istotnie na wiarygodność szacunków. Nie jest również istotnym czynnikiem zaburzającym zróżnicowane trwanie gatunków rzutujące na wyliczenia w oparciu o różnej wielkości jednostki geologiczne. Istotnym problemem jest natomiast zdecydowanie nielosowy charakter opróbowania paleontologicznego, na przykład zmniejszający się udział czynników diagenetycznych w zachowaniu do dziś skamieniałości kenozoicznych tudzież skłonność badaczy do skupiania uwagi na rzadkich i niezwykłych skamieniałościach.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1993, 38, 3-4; 175-198
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Late Pliocene cervids from Weze 2 in southern Poland
Autorzy:
Stefaniak, K
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23365.pdf
Data publikacji:
1995
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
zeby
jelenie
Polska
pokarmy pochodzenia roslinnego
paleontologia
paleozoologia
pliocen
morfologia zwierzat
Opis:
The deer association composed of 'Cervus' cf. cusanus, 'Cervus' pardinensis, Croizetoceros ramosus, cf. Arvenoceros ardei indicates the late Pliocene age (zone MN 16) of the locality Węże 2. Outside Poland the species are known from France, Spain, Moldavia, and Ukraine. The composition of fauna indicates a woodland character of the habitat, with some open areas and vicinity of a water reservoir. The characters of dentition and wear of the crowns of teeth of the deer from Węże 2 suggest food containing both tree and bush leaves, and grasses.
Niniejsza praca zawiera opis szczątków kopalnych Cervidae pochodzących z górnoplioceńskiego (zona MN16) stanowiska Węże 2. W materiale, zawierającym głównie zęby, oznaczono następujące gatunki jeleni: "Cervus" cf. cusanus, Croizetoceros ramosus, "Cervus" pardinensis, cf. Arvernoceros ardei. Gatunki te poza terenem Polski znane są z szeregu górnoplioceńskich stanowisk z obszaru Francji, Hiszpanii, Mołdawii i Ukrainy. Zespół jeleni o takim składzie gatunkowym nie był znany wcześniej z górnego pliocenu Polski. Budowa zębów, charakter starcia ich koron, opisanych gatunków jeleni sugeruje dla opisanych gatunków jeleni pokarm roślinny, który zawierał zarówno liście drzew, krzewów, jak i trawy. Cervidae oraz skład fauny towarzyszącej wskazują na leśny charakter środowiska otaczającego stanowisko Węże 2. Obecne były także obszary pozbawione zwartej roślinności, w pobliżu znajdować się musiał duży zbiornik wodny, połączony z rozległym systemem krasowym.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1995, 40, 3; 327-340
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Relative-rate tests versus paleontological divergence data for diatoms and vertebrates
Autorzy:
Sorhannus, U
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20442.pdf
Data publikacji:
1993
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
ryby trzonopletwe
nukleotydy
skamienialosci
okrzemki
paleontologia
czworonogi
ewolucja molekularna
DNA
Opis:
Molecular divergence rates between taxa can be estimated through two independent methods, namely the relative-rate test and by using divergence dates derived from the fossil record. These two approaches are employed here to elucidate the existence of a regularly ticking ribosomal DNA clock in diatoms and in the vertebrate clade composed of the Actinistia and Tetrapoda. The results obtained from the relative-rate test and the paleontological information are contradictory. The former suggests that the vertebrates diverged at a significantly higher molecular rate than diatoms while the latter indicates that the diatom lineages evolved at about a speed 4.5 fold higher than the Actinistia-Tetrapoda clade. Possible causes of this paradox are discussed. It is concluded that each of these two approaches suffers from weaknesses of its own and that the absolute divergence rates are more reliable than those derived from the relative-rate test.
Średnie tempo substytucji nukleotydów w mniejszej podjednostce rybosomalnego DNA wynosi 0.038 substytucji na sto nukleotydów na milion lat wśród okrzemek i odpowiednio 0.008 w grupie obejmującej ryby trzonopłetwe i czworonogi. Tempo ewolucji molekularnej okrzemek było więc w tym przypadku 4,5 raza większe niż kręgowców.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1993, 38, 3-4; 199-214
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Late Cambrian eocrinoid Cambrocrinus
Autorzy:
Dzik, J
Orlowski, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/21429.pdf
Data publikacji:
1993
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
Gory Swietokrzyskie
Acadocrinus
Cambrocrinus
kambr
Cambrocrinus regularis
skamienialosci
szkarlupnie
eokrynoidy
morfologia
budowa strukturalna
paleontologia
Opis:
Morphology of the stem in Cambrocrinus regularis Orłowski 1968 from the early Late Cambrian of the Holy Cross Mts, with only one type of columnals in its proximal conical part but with well developed marginal fulcra connecting them alternately in pairs, places it in between the Middle Cambrian Acadocrinus and Late Cambrian Ridersia. In the presence of thecal ribbing with ribs radiating toward plate corners, which is definitely not homologous to the ribbing of Ridersia, Macrocystella, and later cystoids, it departs from the main eocrinoid lineage leading to the rhombiferans. A new family Cambrocrinidae is therefore proposed to include Cambrocrinus and Eocystites.
Szkarłupnie znane są z dwu obfitych stanowisk w kambrze Gór Świętokrzyskich. Starszy zespół ze środkowokambryjskich piaskowców z Jugoszowa, niegdyś pomyłkowo zinterpretowany jako reprezentujący archeocjaty, wciąż oczekuje szczegółowej rewizji taksonomicznej. Przedmiotem tego artykułu jest zaś populacja Cambrocrinus regularis Orłowski 1968 z Wąworkowa, występująca w obrębie formacji późnokambryjskich piaskowców z Wiśniówki. Zgromadzona przez drugiego autora kolekcja skamieniałości Cambrocrinus liczy 56 mniej lub bardziej kompletnych kielichów, 85 pojedynczych płytek oraz 18 fragmentów łodyg. Choć gruboziarniste piaskowce, w których występują ośrodki kielichów Cambrocrinus, nie przechowały szczegółów ich morfologii, materiał jest dostatecznie obfity by umożliwić identyfikację nie tylko struktury kielicha ale i zakresu jego wewnątrzpopulacyjnej zmienności. Kielich dojrzałego C. regularis składał się z siedmiu kręgów liczących zazwyczaj po pięć do siedmiu płytek. Odmienność liczby płytek w górnych i dolnych kręgach wymuszała odejście od standardowego sześciokątnego kształtu części z nich. Innym czynnikiem zwiększającym rónorodność kształtów było wklinowywanie dodatkowych płytek w strukturę kielicha powodujące przybieranie siedmio- lub nawet ośmioboczności przez ich sąsiadów. Rozkład częstości poszczególnych typów płytek i ich wydłużenia oraz położenie miejsc rozwidlania się żeber na powierzchni płytek wskazują na wyraźne zwiększanie się ich liczby w trakcie wzrostu. Stan zachowania powierzchni gębowej najkompletniejszych kielichów pozwala jedynie na stwierdzenie, że odchodziło od niej pięć par brachiol. Nie jest natomiast pewne, czy wzgórek znajdujący się pomiędzy szerzej rozstawionymi bruzdami ambulakralnymi był piramidą analną. Bardzo mało prawdopodobne jest jednak występowanie bocznego periproktu w kielichu C. regularis bowiem nie ma nań miejsca w żadnym z bardziej kompletnych okazów. Zasadne jest więc przypuszczenie, że Cambrocrinus zachował pierwotną dla łodygowych szkarłupni organizację ciała, z odbytem położonym w bliskości otworu gębowego. Najbardziej niezwykłą cechą C. regularis jest układ żeber, które dochodzą do naroży płytek miast środka ich boków, jak u prawie wszystkich pozostałych pierwotnych szkarłupni. Cambrocrinus jest więc przedstawicielem osobnej gałęzi ewolucyjnej eokrynoidów, wywodzącej się zapewne od środkowokambryjskiego Acadocrinus o prawie gładkich płytkach kielicha. Progresywną cechą Cambrocrinus, różniącą go od Acadocrinus a zbliżającą do ordowickich cystoidów Rhombifera, jest wyodrębnienie stożkowatej przykielichowej części łodygi. Można więc domniemywać, że gałąź ewolucyjna Cambrocrinus odszczepiła się od linii wiodącej od Acadocrinus ku późnokambryjskiemu australijskiemu eokrynoidowi Ridersia po wykształceniu złożonej łodygi ale przed wyposażeniem kielicha w żebra przechodzące pośrodku szwów między płytkami.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1993, 38, 1-2; 21-34
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ontogenetic development of the thecal structures in caryophylliine scleractinian corals
Autorzy:
Stolarski, J
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/21776.pdf
Data publikacji:
1995
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
budowa anatomiczna
korale szesciopromienne
kostosepty
budowa mikrostrukturalna
Flabellidae
paleontologia
Caryophylliidae
ontogeneza
Opis:
At the initial stage of ontogeny, in Caryophylliidae (Miocene Caryophyllia salinaria, C. depauperata, Recent C. berteriana) and Flabellidae (Miocene Flabellum roissyanum Recent Jauania cailleti), wall and septa are formed simultaneously, and their trabecular structure is coalesced (marginothecal wall). At subsequent juvenile stage in Caryophylliidae the presence of the extensive exosarc enables formation of costo-septa and, in consequence, formation of trabeculotheca. Trabeculotheca consists of fragments of primordial wall located between the costosepta. The trabeculothecal segments vanish in the adult stage in the majority of corals when the septothecal wall is formed by thickening of the costo-septa. In others, however, marginotheca can be present throughout the whole ontogenetic sequence (C. salinaria). Most Flabellidae are characterized by limited expression of exosarc and the presence of marginothecal wall up to the adult stage. The origin of 'flabellid' organization in Caryophylliina may result from a simple modification of ontogeny - extention of initial morphology to later ontogenetic stages. Such corals could develop several times, and the Flabellidae may be polyphyletic
U sześciopromiennych korali z rodzin Caryophylliidae oraz Flabellidae ściana i septa tworzą się jednocześnie na płytce podstawowej i wykazują ciągłość budowy mikrostrukturalnej (ściana typu marginotekalnego). U Caryophylliidae obecność tkanek pokrywających szkielet od zewnątrz (egzosark) umożliwia, w następnej fazie wzrostu, tworzenie kostoseptów. Wzrost kostoseptów powoduje przerwanie pierwotnej ściany - resztki marginoteki oraz kostosepta formują ścianę typu mieszanego - trabekulotekę. W wyniku pogrubiania kostoseptów trabekuloteka ustępuje w ontogenezie miejsca septotece. Większość Flabellidae charakteryzuje się ograniczonym rozwojem egzosarku i obecnością marginoteki aż do stadium dorosłego. Młodociane cechy szkieletu doroslych flabelidów obejmują rownież słabo rozwinietą strukturę osiową, brak pali, rzadką i nie zróżnicowaną ornamentację bocznych powierzchni septów. Pochodzenie flabellidowej organizacji szkieletu w podrzędzie Caryophylliina mogło być rezultatem rozciągniecia młodocianej morfologii na późniejsze stadia rozwojowe. Do powstania tego typu modyfikacji ontogenetycznej mogło dojść w historii Caryophylliina kilkakrotnie, a Flabellidae w dotychczasowym rozumieniu mogą być grupę polifiletyczną.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1995, 40, 1; 19-44
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zagadka wymierania kredowego
Autorzy:
Antczak, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/844327.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika
Tematy:
paleontologia
kreda
wymieranie masowe
wymieranie gatunkow
hipotezy naukowe
katastrofy kosmiczne
hipoteza impaktu
zderzenie meteorytu z Ziemia
aktywnosc wulkaniczna
Źródło:
Wszechświat; 2014, 115, 07-09
0043-9592
Pojawia się w:
Wszechświat
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wspomnienia z konferencji naukowej 9th International Symposium on the Cretaceous System - 1-5 września 2013 - Ankara, Turcja
Autorzy:
Borszcz, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/856591.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika
Tematy:
paleontologia
kreda
konferencje
Ankara konferencja
Źródło:
Wszechświat; 2014, 115, 04-06
0043-9592
Pojawia się w:
Wszechświat
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tentaculites from the Givetian and Frasnian of the Holy Cross Mountains
Autorzy:
Hajlasz, B
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20835.pdf
Data publikacji:
1992
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
Gory Swietokrzyskie
fauna
stratygrafia
skamienialosci
zywet
Polska
tentakulity
fran
paleontologia
mieczaki
dewon
Opis:
The Givetian and Frasnian strata of the Holy Cross Mountains, including chiefly biostromal sequence of the Kowala Formation, and the Dziewki Limestone of the Silesian Upland, yielded nine benthic and seven planktic tentaculite species. The tentaculites reveal strong affinities with coeval faunas of the East European Platform, and only two species from the oldest Givetian units (Stringocephalus-bearing strata), namely Homoctenus hanusi and Nowakia postotomari, are known primarily from the European Variscan belt. Stylioline succession allows recognition of the Middle/Late Devonian boundary in pelagic facies of the Kostomłoty area.
Fauna tentakulitów z żywetu i franu Gór Świętokrzyskich i antykliny Siewierza wykazują duże analogie z jednowiekową fauną Europy Wschodniej (głównie Platformy Rosyjskiej), a jedynie stratygraficznie najstarsze gatunki (przede wszystkim Homoctenus hanusi), dowodzą związków z dewonem Czech i Niemiec. Wykazano znaczenie tych mięczaków dla korelacji utworów żywetu i franu oraz zarysowano możliwość wykorzystania sekwencji styliolin do rozpoznawania granicy żywetu z franem w basenowych facjach strefy kostomłockiej.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1992, 37, 2-4; 385-394
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Brachiopod assemblages in the Devonian Kowala Formation of the Holy Cross Mountains
Autorzy:
Racki, G
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20858.pdf
Data publikacji:
1992
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
spiriferidy
Gory Swietokrzyskie
fauna
atrypidy
skamienialosci
Ambocoeliidae
Polska
paleontologia
ramienionogi
dewon
Opis:
Brachiopod faunas from the Devonian stromatoporoid-coral series (Kowala Formation) of the southern Holy Cross Mts comprise at least 60 species, atrypids and ambocoeliid spiriferids being the most common. Largely monospecific bottom-level pioneer assemblages colonized intershoal and open shelf environments of the Late Givetian Sitkówka bank complex to the Frasnian Dyminy reef complex, and some lagoonal habitats of the older Givetian Stringocephalus bank. The associations dwelling organic buildups were more diverse and specialized. Faunal dynamics of the brachiopods were controlled primarily by eustatic cycles and the evolution of the carbonate shelf. Generally this was a four-step succession from the stringocephalid to the ambocoeliid, atrypid (or cyrtospiriferid), and rhynchonellid faunas. Twenty two species are reviewed,Praewaagenoconcha(?) sobolevi sp. n., Desquamatia globosa aequiconvexa subsp. n., and D. g. sitkowkensis ssp. n. are proposed. Two poorly-known species of Gürich (1896), Tenticospirifer lagoviensis and Ilmenia(?) elatior, are redescribed.
Fauna ramienionogowa z dewońskiej serii stromatoporoidowo-koralowcowej (Formacji z Kowali) południowej części Gór Świętokrzyskich zawiera co najmniej 58 gatunków. Atrypidy i spiriferidy Ambocoeliidae są najbardziej szeroko rozpowszechnione. Slabo zróżnicowane, często jednogatunkowe pionierskie zespoły poziomu dna („level-bottom”) kolonizowały otwartomorskie i śródpłyciznowe środowiska późnożyweckiego sitkówczańskiego kompleksu ławicowego („bank complex”) i dymińskiego kompleksu rafowego franu, jak i niektóre lagunowe biotopy stringocefalowej ławicy biostromalnej starszego żywetu. Asocjacje zamieszkujące budowle organiczne były bardziej zróżnicowane i wyspecjalizowane. Dynamika faunistyczne ramienonogów była kontrolowana w pierwszym rzędzie przez cykle eustatyczne i evolucję środowiskową szelfu węglanowego. Generalnie była to cztero-etapowa sukcesja od fauny stringocefalowej przez ambocelidową, atrypidową i (lub) cyrtospiriferidową po rynchonellidową. Dwadzieścia dwa gatunki są przedstawione, a z nich Praewaagenoconcha(?) sobolevi sp. n. i 2 podgatunki Desquamatio, globosa (aequiconvexa i sitkowkensis) zaproponowano jako nowe. Nadto, opisano 2 słabo poznane gatunki Güricha (1896), Tenticospirifer lagoviensis i Ilmenia(?) elatior.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1992, 37, 2-4; 297-357
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Multituberculate mammals from the Cretaceous of Uzbekistan
Autorzy:
Kielan-Jaworowska, Z
Nessov, L.A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/21199.pdf
Data publikacji:
1992
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
ssaki
kreda
skamienialosci
kosci
Uzbekbaatar kizylkumensis
Uzbekistan
paleontologia
Cimolodonta
zeby przedtrzonowe
multituberkulaty
Opis:
The first western Asian multituberculates found in the Bissekty Formation (Coniacian) of Uzbekistan are described on the basis of a lower premolar (p4), a fragment of a lower incisor, an edentulous dentary, a proximal part of the humerus and a proximal part of the femur. Uzbekbaatar kizylkumensis gen. et sp. n. is defined as having a low and arcuate p4, possibly without a posterobuccal cusp; it presumably had two lower premolars, as inferred from the presence of a triangular concavity at the upper part of the anterior wall of p4, and p3 less reduced in relation to p4 than in non-specialized Taeniolabidoidea and Ptilodontoidea. Uzbekbaatar is placed in the Cimolodonta without indicating family and infraorder. It might have originated from the Plagiaulacinae or Eobaatarinae.
Praca zawiera opis pięciu okazów multituberkulatów z późnej kredy (z formacji Bissekty, należącej do koniaku) z pustyni Kizylkum w Uzbekistanie. Są to pierwsze multituberkulaty z terytorium byłego Związku Radzieckiego i jedne z nielicznych na świecie z pierwszej połowy późnej kredy. Ssaki kredowe zostały ostatnio odkryte na terenie Uzbekistanu i Kazakstanu, reprezentowane prawie wyłącznie przez ssaki łożyskowe i deltateroidy; multituberkulaty, znalezione tylko w formacji Bissekty, obejmują 1% okazów ssaków. Ta proporcja różni się bardzo od stosunków w większości odsłonięć górnej kredy Azji i Ameryki północnej, gdzie multituberkulaty z reguły stanowią 50 - 70% znajdowanych okazów ssaków, a w formacjach Lance i Bug Creek w Ameryce północnej nawet więcej. Uzbekbaatar kizylkumensis gen. et sp. n., został opisany na podstawie czwartego dolnego zęba przedtrzonowego (p4). Ząb ten ma stosunkowo niską, łukowato wygiętą koronę, z dziewięcioma grzebieniami i przypuszczalnie bez tylnego guzka policzkowego. Uzbekbaatar został zaliczony do podrzędu Cimolodonta, szczepu i rodziny incertae sedis. Cimolodonta charakteryzują się obecnością dwóch dolnych przedtrzonowych: p3 i p4, przy czym p4 jest duży i łukowato wygięty; przewiesza się on nad silnie zredukowanym p3, który jest jednokorzeniowy i ma kształt patyczka przylegającego do przedniego korzenia p4. Dwa szczepy zaliczone do Cimolodonta: Ptilodontoidea i Taeniolabidoidea różnią się budową dolnego siekacza. Ponieważ siekacz ten u Uzbekbaatar nie jest znany, przynależność nowego rodzaju do szczepu nie mogła zostać ustalona. Uzbekbaatar nie może być zaliczony do podrzędów Paulchoffatoidea lub Plagiaulacoidea ze względu na łukowaty kształt p4 i przypuszczalną obecność tylko dwóch dolnych zębów przedtrzonowych, gdy w obu tych podrzędach p4 ma kształt prostokątny i występują trzy lub cztery dolne zęby przedtrzonowe. Ponadto w pracy opisano okazy oznaczone jako Multituberculata indet. sp. A, B, C, reprezentujące bezzębną żuchwę, proksymalną część kości ramiennej i proksymalną część kości udowej. W żuchwie zachowały się zębodoły zębów przedtrzonowych i trzonowych, wskazujące że multituberkulat ten miał dwa przedtrzonowe. Porównania rozmiarów tych okazów, oraz przedtrzonowego opisanego jako Uzbekbaatar kizylkumensis wykazują, że opisane multituberkulaty należą przynajmniej do dwóch taksonów. Ponadto w pracy opisano fragment dolnego siekacza z tych samych warstw, zaliczonego z zastrzeżeniem do multituberkulatów. Zilustrowane zostały również czwarte zęby przedtrzonowe przedstawicieli Plagiaulacoidea i Taeniolabidoidea, oraz przeprowadzono porównania między nimi, z których wynika, że budowa czwartego dolnego przedtrzonowego (który często zachowuje się sam) pozwala wnioskować o budowie i rozmiarach trzeciego przedtrzonowego, a także o liczbie dolnych przedtrzonowych.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1992, 37, 1; 1-17
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The ultrastructure of some Ordovician graptoloid prosiculae
Autorzy:
Bates, D E B
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22160.pdf
Data publikacji:
1996
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
szkielet promienisty
ordowik
skamienialosci
graptolity
paleontologia
formacje skalne
rabdozomy
ultrastruktura
wapienie
Geniculograptus typicalis
prosicule
Opis:
The graptoloid prosicula (conus and cauda) forms the first part of the growing colony, and was probably secreted during a single continuous episode of growth. The wall is composed of a central unit of criss-cross fibrils (fusellar fabric), interlaced with parallel fibrils whose grouping appears as the spiral line (spiral line fabric). The conus is lined with a granular or felted sheet (sheet fabric). The diaphragm, at the apex of the conus, appears to be formed of fusellar fabric. The cauda is formed of fusellar and spiral fabrics with a central cavity apparently not open to the conus interior. An outer layer (diamond, mesh fabric) of fibrils forming a diamond mesh covers both conus and cauda, and is itself overlain by longitudinal rods. The apex of the cauda is formed of a second domed diaphragm of criss-cross fibrils, covered by a sheet fabric. The nema is extended distally as a series of finger-shaped increments, overlain by bandages. An outermost layer of clustered fibrils (stellate fabric) is occasionally present, lying on, or formed by a modification of, the diamond mesh fibrils of the conus.
Prosicula graptolitów jest najwcześniej tworzoną częscią rabdozomu i była najprawdopodobniej budowana przez pierwszego zooida tuż po jego metamorfozie ze swobodnie żyjącej larwy. Przedmiotem niniejszej pracy jest ultrastruktura prosicul z późnoordowickiego wapienia Viola Springs. Prosicule z tej formacji skalnej zapewne należą do dwuseryjnych grapiolitów, których najpospolitszym występującym tam gatunkiem jest Geniulograptus typicalis. Na przełamach ścianek prosiculi obserwowanych w skaningowym mikroskopie elektronowym ukazuje się ich trójwarstwowa budowa, z wysciółką wewnątrz o nieregularnie orientowanych włóknach, środkową ścianą z wplecionymi włóknami tworzącymi linię spiralną oraz zewnętrzną warstwą o włóknach krzyżujących się w rombowy splot. Środkowa warstwa ściany tworzona była zapewne w jednorazowym akcie sekrecji ale jej struktura nie różni się istotnie od fuzellarnych elementów rabdozomu. Nema powstawała jako seria palcowatych przyrostów okrytych przez bandaże; jej wnętrze jest lite, nie pozostawia miejsca na jakiekolwiek miękkie tkanki.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1996, 41, 1; 39-57
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Devonian athyridoid brachiopods with double spiralia
Autorzy:
Balinski, A
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22262.pdf
Data publikacji:
1995
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
Anoplotheca
karbon
Gory Swietokrzyskie
budowa anatomiczna
Coelospira
Biernatella
Biernatellidae
Helenathyris
paleontologia
Kayseria
bifiola
Eobiernatella rackii
dewon
diplospiralium
Opis:
A double-spired athyridoid, morphologically transitional between Early Devonian Helenathyris and Late Devonian Biernatella has been identified in the Givetian of the Holy Cross Mts., Poland. It appears that in the course of evolution between these brachiopods dental plates and cardinal plate atrophied. The biernatellids may have developed a diplospiralium independently of Triassic diplospirellids. They originated either from the Siluro-Devonian lineage represented by Coelospira, Anoplotheca, Bifida and Kayseria or, more likely, they can be derived from their pre-Devonian common ancestors. Biernatellids were probably well adapted to environments with a poor supply of food. Eobiernatella rackii gen. et sp. n., Biernatella ovalis sp. n., and B. lentiformis sp. n. are proposed.
Wśród paleozoicznych i mezozoicznych ramienionogów ze spiralnie skręconym aparatem ramieniowym trzykrotnie rowinął się skomplikowany szkielet ramion w postaci diplospiralium. Po raz pierwszy diplospiralium pojawiło się w górnym sylurze w szczepie reprezentowanym przez Coelospira i kontynuowanym do środkowego dewonu przez rodzaje Anoplotheca, Bifida i Kayseria. Po raz drugi diplospiralium rozwinęło się u dolnodewońskiej Helenathyris i jej środkowo- i górnodewońskich potomków z rodziny biernatellidów. W triasie pojawiły się diplospirellidy i hungarospirellidy stanowiące szczepy atyridów z diplospiralium. W tym samym czasie diplospiralium wykształciło się też u spiriferidów Koninckinellidae. W niniejszej pracy przedstawiono wyniki badań nad rozprzestrzenieniem rodziny Biernatellidae w dewonie Polski. Z żywetu Laskowej (Góry Świętokrzyskie) opisano Eobiernatella rackii gen. et sp. n., który jest najstarszym przedstawicielem tej rodziny stanowiącym jednocześnie ogniwo pośrednie między dolnodewońskim Helenathyris a głównie frańską Biernatella Baliński. W obrębie Biernatella opisano trzy gatunki: B. ovalis sp. n., B. lentiformis sp.n. i B. polonica Baliński, których występowanie stwierdzono w szeregu odsłonięciach w Górach Świętokrzyskich reprezentujących różne poziomy od górnego żywetu do najwyższego franu.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1995, 40, 2; 129-148
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Two possibly aqatic triconodont mammals from the Early Cretaceous of Marocco
Autorzy:
Sigogneau-Russell, D
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22699.pdf
Data publikacji:
1995
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
budowa anatomiczna
zeby
kregowce
paleontologia
Dyskritodon amazighi
Maroko
Ichthyoconodon jaworowskorum
Triconodonta
Opis:
Three mammalian molars from the Early Cretaceous of Morocco reveal the existence, at that time, of two new and peculiar species, one of them assigned to the Eotheria Triconodonta (uncertain family), Dyskritodon amazighi gen. et sp. n., the second only tentatively assigned to the Triconodonta, Ichthyoconodon jaworowskorum gen. et sp. n. The former is represented by a last lower molar which three main cusps (a, c, d) decrease regularly in size posteriorly while cusp b is very small and lingually situated, a unique condition for post-Liassic triconodonts. The second taxon (two specimens) is characterized by very narrow and trenchant teeth not intermeshing with adjacent ones, and carrying three subequal main cusps (b, a, c). Such dental morphology suggests that these mammals might have been semi-aquatic and piscivorous.
W osadach wczesnej kredy (beriasu) Maroka znalezione zostały trzy zęby o piłkowanych płaskich koronach typowych dla rybożernych, wodnych kręgowców. Choć powierzchownie przypominają pokrojem zęby rekinów bądź pterozaurów, ich plan budowy da się porównać jedynie z zębami prymitywnych ssaków trikonodontów. Jeden z tych zębow, o coraz niższych kolejnych czterech wierzchołkach, należy prawdopodobnie do nowej rodziny trikonodontów i nazwany został Dyskritodon amazighi gen. et sp. n. Dwa inne zęby, o trzech spośród czterech wierzchołków zbliżonej wysokości, reprezentują jeszcze bardziej tajemniczy gatunek Ichthyoconodon jaworowskorum gen. et sp. n.
Des sédiments littoraux du Crétacé inférieur du Haut-Atlas marocain, qui ont déjà livré de nombreux mammifères et autres vertébrés, ont été extraites trois dents trés particulières, attribuées à deux nouveaux taxons de mammifères Eotheria: Dyskritodon amazighi gen. et sp. n., ordre Triconodonta, famille indet., et Ichthyodonodon jaworowskorum gen. et sp. n., ordre ?Triconodonta, famille indet. Le premier est représenté par une dernière molaire inférieure, elle-même caractérisee par la petitesse du tubercule b, sa position cingulaire et un peu linguale et la décroissance régulière des tubercules a, c, d. Le second taxon est représenté par deux molaires isolées; trois tubercules (b, a, c) y sont subégaux comme chez les Triconodontidae, mais la dominance de c est un caractère tout à fait unique. En outre ces tubercules sont plus étroits et tranchants que chez tous les Triconodontes connus, et surtout il n'y a pas d'indentation antérieure témoignant de l'engrènement des dents adjacentes; il semblerait plutôt que ces dents se chevauchaient légèrement l'une l'autre. La morphologie dentaire de ces deux taxons, leur très bonne conservation en dépit de leur fragilité (tubercules élevés et minces), suggèrent que les animaux qui les portaient étaient semi-aquatiques et piscivores. II s'agit en tous cas de deux formes très spécialisées, et ce tout à fait independamment l'une de l'autre.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1995, 40, 2; 149-162
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Trilobites from the Givetian and Frasnian of the Holy Cross Mountains
Autorzy:
Chlupac, I
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20635.pdf
Data publikacji:
1992
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
Gory Swietokrzyskie
taksony
skamienialosci
zywet
Polska
fran
paleontologia
fauna trylobitowa
dewon
Opis:
Three species of Givetian and Frasnian trilobites have been recognized in the stromatoporoid-coral platform and Dyminy reef complex (Kowala Formation) of the southern part of the Holy Cross Mts, and two more in deeper facies of the Kostomłoty area. Representatives of the genus Scutellum, common in the shallow-water (related to carbonate buildups) associations of the Variscan Europe, are most widespread and diversified. Cyrtodechenella(?) declinans sp. n., Phacops (Chotecops) zofiae sp. n., and Scutellum mariae sp. n. are proposed.
W oparciu о nowe kolekcje, pochodzące ze stanowisk głównie w obrębie platformy stromatoporoidowo-koralowcowej i dymińskiego kompleksu rafowego (Formacja z Kowali) południowej części Gór Świętokrzyskich oraz z głębszych facji obszaru kostomłockiego, opisano faunę trylobitową żywetu i franu oraz przedyskutowano różne aspekty jej występowania. Wyróżniono 5 taksonów, w tym 3 nowe gatunki: Cyrtodechenella(?) declinarts sp. n., Phacops (Chotecops) zofiae sp. n. i Scutellum mariae sp. n. Przedstawiciele rodzaju Scutellum są najbardziej szeroko rozpowszechnieni i zróżnicowani. Wykazują oni ścisłe pokrewieństwa z płytkowodnymi asocjacjami środkowej i zachodniej (waryscyjskiej) Europy, związanymi z różnorodnymi budowlami węglanowymi.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1992, 37, 2-4; 395-406
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cretaceous Radiolaria from Niedzica succession of the Pieniny Klippen Belt in Polish Carpathians
Autorzy:
Bak, M
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22898.pdf
Data publikacji:
1996
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
osady kredowe
Pieniny
fauna otwornicowa
skamienialosci
Polska
promienice
paleontologia
Opis:
Three radiolarian-rich intervals have been recognized in the late Cretaceous marls of the Niedzica Succession in the Polish part of the Pieniny Klippen Belt, Carpathians. Associated planktonic foraminifers show that they correspond to major transgressive events in the latest Albian, at the Cenomanian/Turonian boundary, and in the late Turonian. The abundance of radiolarians seems to be related to increased silica content in the sediment (protecting their skeletons against the alkaline environment of the limestone) and presumably in the sea water. Forty-three species of Radiolaria identified in the strata show generally wide ranges from the late Albian to Coniacian. Some of the first or last occurrences correspond to those in Japan and southern Europe.
W pracy po raz pierwszy opisano zespoły promienic występujących w kredowych utworach sukcesji niedzickiej pienińskiego pasa skałkowego. Rozpoznano i opisano 43 gatunki promienic w utworach od albu do koniaku. W obrębie badanych profili wyróżniono trzy poziomy osadów wzbogaconych w faunę promienic. Dają się one korelować z epizodami wzbogacenia osadów kredowych w faunę promienic na świecie. Dokładny wiek tych osadów został wyznaczony na podstawie fauny otwornicowej.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1996, 41, 1; 91-110
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
III kampus UJ na mioceńskim morzu
Autorzy:
Plonka, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/847197.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika
Tematy:
geologia
paleontologia
zapadlisko przedkarpackie
stanowisko Krakow-Ruczaj
mikroskamienialosci
otwornice bentoniczne
otwornice planktoniczne
Uniwersytet Jagiellonski
badania geologiczne
Źródło:
Wszechświat; 2016, 117, 07-09
0043-9592
Pojawia się w:
Wszechświat
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Graptolite nature of the Ordovician microfossil Xenotheka
Ordowicka mikroskamienialosc Xenotheka jest graptolitem
Autorzy:
Mierzejewski, P
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/21274.pdf
Data publikacji:
2000
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
Xenotheka klinostoma
ordowik
Xenotheka
skamienialosci
Polska
graptolity
mikrostruktura
paleontologia
ultrastruktura
mikroskamienialosci organiczne
Opis:
Light microscopic, SEM and TEM investigations show that the periderm of the problematic Ordovician organic microfossil Xenotheka klinostoma Eisenack, 1937 is built of five layers: inner lining, endocortex, fusellum, ectocortex and outer lining. The outer lining is made of a previously unknown material named here verrucose fabric. The outer lining was presumably an adaptation which aided survival through periods of unfavourable conditions. The general morphology of the test as well as of the fusellar structure of the wall indicate that Xenotheka is an aberrant camaroid graptolite. This finding thus extends the upper stratigraphic limit of the order Camaroidea from the early Arenig to Llandeilo.
Tematem pracy jest mikrostruktura, ultrastruktura oraz stanowisko systematyczne zagadkowej mikroskamieniałości organicznej Xenotheka klinostoma Eisenack, 1937. Gatunek ten, znany z ordowiku obszaru bałtyckiego, opisywany był w przeszłości jako należący do Foraminifera (Allogrommidae bądź Ammodiscidae), Chitinozoa incertae sedis, Graptoblasti lub jako skamieniałość o nieznanym stanowisku systematycznym. Badania przeprowadzono na kilkudziesięciu doskonale zachowanych okazach, pochodzących z landeilu wiercenia Krzyże 4 (głębokość, 473 m). Zastosowano metodę mikrotomowych skrawków seryjnych dla mikroskopii świetlnej oraz standardowe metody transmisyjnej i skaningowej mikroskopii elektronowej. Uzyskane wyniki pozwoliły na jednoznaczne wykazanie, iż ścianki X. klinostoma mają budowę typową dla wielu graptolitów, a mianowicie zbudowane są z warstwy fuzelarnej, pokrytej od zewnątrz i od wewnątrz warstwami korteksu (tzw. ektokorteks i endokorteks), określanego mianem korteksu zależnego. Najbardziej wewnętrzną warstwę ścianki tworzy cienka, homogeniczna wyściółka, pokrywająca endokorteks. Z kolei ektokorteks pokryty jest od zewnątrz niezwykłym, zupełnie nieznanym dotąd u graptolitów tworzywem ultrastrukturalnym, dla którego wprowadzono nazwę tworzywa brodawkowatego ("verrucose fabric"). Badane mikroskamieniałości rozpoznano jako izolowane autoteki graptolitów inkrustujących z rzędu Camaroidea. Rząd ten, ustanowiony przez Romana Kozłowskiego (1949), znany był dotąd niemal wyłącznie na podstawie materiałów pochodzących ze słynnego stanowiska w Wysoczkach (górny tremadok Gór Świętokrzyskich). Rozpoznanie przynależności systematycznej rodzaju Xenotheka Eisenack, 1937 podnosi górną granicę stratygrafrczną występowania Camaroidea z dolnego arenigu do landeilu, a niepewne znalezisko tej formy bylo sygnalizowane nawet z ludlowu. Wszystkie zbadane autoteki mają apertury okludowane cienką diafragmą utworzoną z tworzywa brodawkowatego. Okluzja autotek jest wśród Camaroidea zjawiskiem nagminnym, lecz diafragmy występują z reguły wewnątrz autotek, między "collum" a "camara".
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 2000, 45, 1; 71-84
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Evolutionary trends in the epithecate scleractinian corals
Autorzy:
Roniewicz, E
Stolarski, J
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22890.pdf
Data publikacji:
1999
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
fald brzezny
Scleractinia
trias
skamienialosci
epiteka
skleraktinia
ewolucja
polipy
morfologia
korale
paleontologia
mikrostruktura
szkielet
ontogeneza
Opis:
Adult stages of wall ontogeny of fossil and Recent scleractinians show that epitheca was the prevailing type of wall in Triassic and Jurassic corals. Since the Late Cretaceous the frequency of epithecal walls during adult stages has decreased. In the ontogeny of Recent epithecate corals, epitheca either persists from the protocorallite to the adult stage, or is replaced in post-initial stages by trabecular walls that are often accompanied by extra-calicular skeletal elements. The former condition means that the polyp initially lacks the edge zone, the latter condition means that the edge zone develops later in coral ontogeny. Five principal patterns in wall ontogeny of fossil and Recent Scleractinia are distinguished and provide the framework for discrimination of the four main stages (grades) of evolutionary development of the edge-zone. The trend of increasing the edge-zone and reduction of the epitheca is particularly well represented in the history of caryophylliine corals. We suggest that development of the edge-zone is an evolutionary response to changing environment, mainly to increasing bioerosion in the Mesozoic shallow-water environments. A glossary is given of microstructural and skeletal terms used in this paper.
Zmiany w budowie ściany szkieletu Scleractinia, jakie obserwować można od triasu do dziś (Fig. 1-14), są wyrazem modyfikacji anatomicznych w budowie dystalnej części ich polipów. Pierwotnym typem ściany u skleraktinii, który występował niemal u wszystkich osobnicznych i faceloidalnych korali triasowych byla epiteka tworząca zewnętrzną część szkieletu (Fig. 1A, 6). Ciało polipa nie wykraczało poza granice epiteki, co w przypadku wielu rodzajów oznaczało, że zawarte ono było w obrębie niewielkiej przestrzeni wewnątrzkielichowej. Epiteka powstaje w bruździe epitekalnej dystalnego zafałdowania ścianki polipa, które można uwazać za zaczątkowy fałd brzeżny. Epiteka odróżnia się od innych ścian korali (1) miejscem tworzenia, (2) mikrostrukturą i (3) morfologią. Obecność epiteki u korali kopalnych i dzisiejszych stwierdza się na podstawie włóknistej (nietrabekularnej) struktury o wzroście dośrodkowym, lub morfologii jej zewnętrznej powierzchi pokrytej liniami przyrostowymi (Fig. 2-12). W ewolucji Scleractinia widoczny jest trend do otaczania szkieletu faldem ciała miękkiego, tzw. fałdem brzeznym (edge-zone), czego efektem jest redukcja, a następnie eliminacja pierwotnej ściany epitekalnej. Epiteka jest zastępowana przez ściany trabekularne, którym towarzyszą pozakielichowe złogi szkieletowe (np. tynk ścienny = tectura, patrz Fig. 1B i 4), bądź wchodzi w skład ścian złożonych, np. jako ściany epitekalno-paratekalne, epitekalno-septotekalne (Fig. 3, 11). Wydzielono pięć podstawowych modeli ontogenezy szkeletu kopalnych i współczesnych skleraktinii i rozpatrzono na ich tle gradacje w rozwoju fałdu brzeżnego (Fig. 15). Wyróżniono cztery stopnie w rozwoju fałdu brzeżnego: (I) preformacja fałdu brzeżnego w postaci dystalnego fałdu ściany; (II) uformowanie się fałdu brzeżnego o zmiennym zasięgu i braku/ograniczonej zdolności do tworzenia pozaściennych złogów szkieletowych; (III) pokrycie szkieletu przez fałd brzeżny posiadający zdolność wytwarzania tynku ściennego; (IV) redukcja zasięgu fałdu brzeżnego do strefy dystalnej szkieletu, z zachowaniem zdolności do wytwarzania tynku ściennego. Przemiany związane z wykształceniem się fałdu brzeżnego, a następnie jego rolę w tworzeniu szkieletu widać najpełniej w ewolucji Caryophylliina: od wyłącznie epitekalnych Volzeioidea (trias-dziś) do posiadających szkielet całkowicie otoczony fałdem ciała miękkiego Turbinoliidae (kreda-dziś). Rozwój fałdu brzeżnego mógł stanowić ewolucyjną odpowiedź korali na zmieniaące się warunki środowiska, głównie na nasilenie bioerozji w mezozoicznych środowiskach płytkowodnych. Dziś korale o wyłącznie epitekalnych ścianach występują jedynie w wodach głębokich bądź w środowiskach kryptycznych (np. Gardineria i niektóre Guyniidae).
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1999, 44, 2; 131-166
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The evolutionary links between fixed and variable traits
Autorzy:
Stearns, S C
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20283.pdf
Data publikacji:
1993
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
ciagi ewolucyjne
utrwalenie cech
selekcja
cechy genetyczne
galezie ewolucyjne
ewolucja gatunkow
paleontologia
cechy zmienne
Opis:
This paper discusses the evolutionary relations between fixed and varying traits. The first puzzle is, how did the fixed traits become fixed? In one scenario, after speciation establishes the independence of the daughter gene-pools, selection canalizes different traits in different species. In each clade, some still-variable traits coevolve with the canalized trait. This embeds the canalized trait in a network of interactions with other traits so that continued successful function depends upon that trait remaining canalized. Clade-specific constraints result because the canalized trait cannot now be changed without incurring costs too high to be paid in the fitness contributions of the other traits, and because the canalized trait is clade-specific. In another scenario, colonization of a new habitat, or evolution of a new stage in the life cycle, produces some ‘temporarily neutral traits’ that had been useful in the old habitat or life cycle. Those traits are then free to evolve for other purposes; some of them become incorporated in structures serving other functions than their ancestral homologues. The process is irreversible, for they cannot evolve back to their previous structures and functions without an unacceptable fitness cost. The second major puzzle is, do the fixed traits affect the further evolution of the traits that remain genetically variable, thus producing clade-specific patterns of response to selection? The impact of discontinuous growth on the expression of genetic variation in size-related traits in arthropods suggests that the answer is yes. Comparative, phylogenetic analysis of the impact of prior fixations on patterns of variation may also yield insights; potential problems are discussed.
W artykule tym przedyskutowane są stosunki ewolucyjne pomiędzy genetycznie utrwalonymi i zmiennymi cechami. Podstawowym zagadnieniem jest to, w jaki sposób następuje utrwalenie cech. Zgodnie z jednym z ewolucyjnych scenariuszy specjacja otwiera możliwość niezależnej ewolucji rozdzielonych pul genowych potomnych gatunków i selekcja może stopniowo kanalizować różne cechy w każdym z powstałych odrębnych ciągów ewolucyjnych. W każdej gałęzi ewolucyjnej pewne wciąż zmienne cechy mogą koewoluować z cechami skanalizowanymi. To wciąga cechy skanalizowane w sieć współzależności z innymi cechami, co z kolei powoduje, że skuteczność funkcjonowania całego organizmu wymaga ich trwałości. W rezultacie powstają cechy specyficzne dla gałęzi ewolucyjnych, bowiem zmiany w utrwalonych już cechach łączyłyby się ze zbyt dużymi kosztami - zmniniejszeniu bowiem mogłaby ulec wartość przystosowawcza powiązanych z nimi innych cech. Zgodnie z alternatywnym scenariuszem kolonizowanie nowych siedlisk lub ewolucyjne wyodrębnienie nowego stadium rozwojowego prowadzić może do uwolnienia pewnych cech jako czasowo neutralnych, choć uprzednio były cechami zdecydowanie użytecznymi. Umożliwia to ich swobodną ewolucję w kierunkach związanych z nowymi przystosowaniami - niektóre z nich mogą być włączone w struktury służące innym funkcjom niż te właściwe dla wyjściowych homologów. Proces jest nieodwracalny, jako że powrót do pierwotnych struktur i funkcji tu również łączyłby się ze znacznymi kosztami. Inne zagadnienie o fundamentalnym znaczeniu to czy istnieje wpływ utrwalenia jednych cech na ewolucję innych, genetycznie zmiennych, który mógłby dawać specyficzne dla gałęzi ewolucyjnych sposoby reagowania na selekcję. Że tak może być, sugeruje związek nieciągłości wzrostu z ekspresją zmienności genetycznej cech zależnych od rozmiarów wśród stawonogów. Rozpoznanie tego rodzaju zjawisk wymaga przeprowadzenia szczegółowych analiz filogenetycznych wpływu uprzedniego utrwalenia cechy na charakter zmienności.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1993, 38, 3-4; 215-232
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Late Caradoc and early Ludlow Radiolaria from Baltic erratic boulders
Autorzy:
Gorka, H
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20279.pdf
Data publikacji:
1994
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
karadok
sylur
Baltyk
ordowik
skamienialosci
ludlow
glazy narzutowe
wapien baltycki
szkielet
paleontologia
Radiolaria
mikroorganizmy kopalne
Opis:
Glacial erratic boulders of the Ostseekalk type, late Caradoc in age, contain spumellarian radiolarians with their skeleton substituted by iron minerals secondarily oxidized to goethite. Species of both the Inaniguttidae, characterized by the presence of a small spherical central shell, and Entactiniidae, with a transverse central bar, have been identified. A similar radiolarian assemblage, but with original siliceous skeletons preserved, has been identified in a graptolitic lirnestone boulder, early Ludlow in age.
Opracowano Radiolaria (Polycystina) z ordowickich i sylurskich głazów narzutowych regionu bałtyckiego. Ordowickie głazy narzutowe, to tak zwany "wapień bałtycki", którego wiek określa się na późny karadok. Zawarte w nich szkielety Radiolaria są zlimonityzowane lub spirytyzowane, co jest częstym zjawiskiem w przypadku tej grupy mikroorganizmów kopalnych. Przedstawiono historię badań nad skamieniałościami zawartymi w wapieniu bałtyckim ze szczególnym uwzględnieniem prac polskich autorów oraz nad Radiolariami z ordowickich i sylurskich osadów.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1994, 39, 2; 169-179
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gardineria - a scleractinian living fossil
Gardineria - zyjaca skamienialosc wsrod koralowcow szesciopromiennych
Autorzy:
Stolarski, J
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/21007.pdf
Data publikacji:
1996
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
Zardinophyllum zardini
mezozoik
trias
paleozoik
protoheterastreidy
skamienialosci
rugozy
Gardineria
szkielet
mikrostruktura
koralowce szesciopromienne
paleontologia
Opis:
The basic architecture (Bauplan) and microstructure of the skeleton of Recent Gardineria are noticeably different from those of most other modern scleractinians. The wall of the Gardineria skeleton is entirely epithecate (non-trabecular), while in the majority of modern Scleractinia the epitheca is either absent or added to the main wall which usually is of trabecular nature. These different patterns of theca formation reflect significant anatomical differences in the peripheral parts of the polyp. The Bauplan of Gardineria pattern, exceptional in the modern scleractinian fauna, was widespread among early Mesozoic corals, particularly among the Triassic protoheterastraeids. Similar skeletons also occur in some late Palaeozoic rugosans (e.g., polycoeliids). Zardinophyllum zardini, an aberrant Triassic scleractinian coral, with a supposed rugosan septal insertion, supports the hypothesis of the rugosan origin of the Scleractinia
Podstawowy plan budowy (Bauplan) i mikrostruktura szkieletu przedstawicieli współczesnego rodzaju Gardineria różni się zasadniczo nie tylko od Flabellidae do których rodzaj ten był zaliczany, ale od większości współczesnych Scleractinia. Gardineria ma wyłącznie epitekalną (nietrabekularną) ścianę, gdy u większości współczesnych koralowców sześciopromiennych epiteka nie występuje, albo rozwinięta jest obok podstawowej ściany, która ma budowę trabekularną. Różnice w budowie ściany u tych korali odzwierciedlają odmienną budowę brzeżnej, szkieletotwórczej części polipów. Koralowce wczesnomezozoiczne, w szczególności triasowe protoheterastreidy, powszechnie tworzyły szkielety o planie budowy podobnym do występującego u Gardineria. Rodzaj ten uznany został za formę reliktową uważanej za wymarłą nadrodziny Volzeioidea. Linię rozwojową Gardineria (Gardineriidae fam. n.) reprezentują w stanie kopalnym: wczesnokredowy rodzaj Adkinsella, wczesnojurajski Rodinosmilia, a być może również środkowojurajski Kraterostrobilos. Szkielety o podobnej budowie tworzyły również niektóre późnopaleozoiczne rugozy, m.in. z rodziny Polycoeliidae. Znalezisko triasowego Zardinophyllum zardini, uważanego za aberantnego koralowca sześciopromiennego, o podobnym planie budowy co Gardineria, jednak o przypuszczalnie seryjnym (a nie cyklicznym jak u Scleractinia) sposobie przyrastania septów, przemawia za hipotezą o rugozowych korzeniach Scleractinia.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1996, 41, 4; 339-367
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sauropod tracks in the Early Jurassic of Poland
Tropy zauropodow z wczesnej jury Polski
Autorzy:
Gierlinski, G
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22455.pdf
Data publikacji:
1997
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
formacja zagajska
zauropody
Parabrontopodus
jura
Polska
dinozaury
paleontologia
formacja sklobska
Europa
Opis:
After the discovery of Early Jurassic sauropod tracks in northern Italy, Polish Liassic strata revealed a second comparably early record of sauropod footprints in Europe. In comparison with the Italian material, described tracks seem to be left by juvenile or small primitive sauropods, presumably 4.4 m and 5.5 m long.
Tropy zauropodów znalezione zostały w liasie świętokrzyskim na dwóch płytach piaskowca u podnóża odsłonięcia utworów hetangu formacji zagajskiej i skłobskiej w Gromadzicach. Są to pierwsze ślady tej grupy dinozaurów w Polsce. Stosunkowo wąski rozstaw stóp widoczny w okazie Muz. PIG 1560.II.60 (Fig. 1A) przemawia za ich przypuszczalną przynależnością do ichnorodzaju Parabrontopodus Lockley, Farlow, & Meyer, 1994. Dotychczas podobne wiekowo ślady zauropodów w Europie odnotowano jedynie w północnych Włoszech (Lanzinger & Leonardi 1991; Leonardi & Avanzini 1994; Dalla Vecchia 1994). Polskie tropy są jednak od nich prawie dwukrotnie mniejsze. Długość śladu stopy wynosi 24,5 cm w przypadku okazu Muz. PIG 1560.II.61 i 30,5 cm w przypadku okazu Muz. PIG 1560.II.60. Pozostawiły je osobniki młode lub przedstawiciele małch, wczesnych zauropodów o przypuszczalnej długości ciała odpowiednio ok.4,4 m i 5,5 m.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1997, 42, 4; 533-538
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Evolution of the embryonic development in lingulid brachiopods
Ewolucja rozwoju zarodkowego u lingulidow
Autorzy:
Balinski, A
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20146.pdf
Data publikacji:
1997
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
lingulidy
Gory Swietokrzyskie
fauna kopalna
ewolucja zwierzat
skamienialosci
embriogeneza
paleontologia
ramienionogi
protegulum
dewon
Opis:
The style of embryonic development in the lingulids has changed through time; that of Recent lingulids is not primitive for the group. The shell of Devonian lingulids consists of two valves already at the embryonic stage, whereas in Recent lingulids the protegulum originates as a single plate, subsequently folded in two. The protegulum of the Devonian lingulids is a cup-shaped, subcircular plate, usually with a characteristic radial sculpture suggesting the presence of marginal setae, similar to those occurrilg in early juvenile stages of Recent discinids. Devonian protegula are 81 to 100 µm in width and thus are three times smaller than protegula of the Recent Lingula utd Glottidia, and twice as small as those of the Late Cretaceous Lingula sp. The embryonic development of lingulids underwent important modification during last 370 Ma.
Na kilkudziesięciu okazach lingulidów z późnego dewonu antykliny Dębnika i Gór Świętokrzyskich stwierdzono wystepowanie okrągławej, wypukłej tarczki o szerokości 81-100 µm usytuowanej w najbardziej apikalnej częsci obu skorup. Tarczka ta jest wyraźnie odgraniczona od muszli larwalnej. Brak jest na niej koncentrycznych linii przyrostowych charakterystycznych dla muszli larwalnej i postlarwalnej. Nie ulega wątpliwości, że tarczka ta odpowiada muszli zarodkowej, czyli protegulum. Jest to pierwszy przypadek tak dobrego zachowania protegulum u kopalnych lingulidów. W porównaniu z protegulum współczesnej linguli i gtotidii jest ono trzy rzy mniejsze, a ponadto charakteryzuje się szczególną morfologią, na którą składają się promieniste fałdki, centralnie usytuowana wklęslość oraz wałeczkowato zgrubione brzegi. Również protegula późnokredowych lingul odbiegają znacznie od muszli zarodkowej form późnodewońskich (Fig. 5). Można przypuszczać, że różnice w budowie muszli zarodkowej odzwierciedlają różnice w szczegółach anatomicznych stadium embrionalnego późnodewońskich, późnokredowych i współczesnych lingulidów. Zapewne więc w czasie ostatnich 370 milionów lat rozwój zarodkowy lingulidów uległ znacznej modyfikacji, co podważa dość powszechnie przyjmowany pogląd o wyjątkowym konserwatyzmie ewolucyjnym tej grupy ramienionogów.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1997, 42, 1; 45-56
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Crinoid assemblages in the Polish Givetian and Frasnian
Autorzy:
Gluchowski, E
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20713.pdf
Data publikacji:
1993
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
Gory Swietokrzyskie
fauna liliowcowa
taksony
region slasko-krakowski
faza rafowa
skamienialosci
Polska
zywet
fran
paleontologia
faza platformowa
dewon
Opis:
Givetian and Frasnian crinoid faunas of the Holy Cross Mts and Silesia-Cracow Region are arranged in fourteen assemblages. Their diversity decreases generally from northern to southern regions reflecting crinoid habitat differentiation during either platform or reef phases of facies development. Distributional patterns are superimposed on a six-step general succession of the faunas which was mainly controlled by environmental changes related to eustatic cycles. Nine crinoid species have been identified by calyces, thirteen species are based on stems attributed to calyx genera, and forty-eight kinds of columnals, probably representing distinct species, are classified within artificial supraspecific units. Of them thirteen are new: Anthinocrinus brevicostatus sp. n., Asperocrinus brevispinosus sp. n., Calleocrinus bicostatus sp. n., Calleocrinus kielcensis sp. n., Exaesiodiscus compositus sp. n., Kasachstanocrinus tenuis sp. n., Laudonomphalus pinguicostatus sp. n., Noctuicrinus? varius sp. n., Ricebocrinus parvus sp. n., Schyschcatocrinus delicatus sp. n., Schyschcatocrinus multiformis sp. n., Stenocrinus raricostatus sp. n., and Urushicrinus perbellus sp. n.
Na podstawie kolekcji pochodzących z 40 stanowisk opisano faunę liliowców z żywetu i franu Gór Świętokrzyskich i regionu śląsko-krakowskiego. Spośród 70 wyróżnionych taksonów tylko 9 zidentyfikowano w oparciu o kielichy, a 13 innych reprezentowanych jedynie przez fragmenty łodyg przypisano do rodzajów uprzednio zdefiniowanych kielichami. Pozostałe typy łodyg, prawdopodobnie reprezentujące odrębne gatunki, sklasyfikowano w obrębie sztucznych jednostek kategorii ponadgatunkowych. Wśród nich opisano 13 nowych gatunków: Anthinocrinus brevicostatus sp. n., Asperocrinus brevispinosus sp. n., Calleocrinus bicostatus sp. n., Calleocrinus kielcensis sp. n., Exaesiodiscus compositus sp. n., Kasachstanocrinus tenuis sp. n., Laudonomphalus pinguicostatus sp. n., Noctuicrinus? varius sp. n., Ricebocrinus parvus sp. n., Schyschcatocrinus delicatus sp. n., Schyschcatocrinus multiformis sp. n., Stenocrinus raricostatus sp. n. i Urushicrinus perbellus sp. n. Fauna liliowcowa reprezentowana jest przez 14 zespołów liliowcowych wyróżnionych na podstawie analizy podobieństw taksonomicznych 60 prób i określonych nazwami dominujących taksonów: Anthinocrinus (Ab), Amurocrinus (Ai), Calleocrinus (Ck), Glyphidocrinus (G), Calleocrinus-Schyschcatocrinus (CkSm), Kasachstanocrinus-Marettocrinus (KtMa), Marettocrinus-Facetocrinus (MkFq), Schyschcatocrinus-Floricrinus (SdF), Schyschcatocrinus-Stenocrinus (SdSr), Schyschcatocrinus-Tjeecrinus (SdTi), Schyschcatocrinus (Smd), Schyschcatocrinus-Marettocrinus (SmMk), Stenocrinus-Noctuicrinus? (SrNv) i Tantalocrinus-Gilbertsocrinus (TsGv). Paleogeograficzne rozprzestrzenienie i skład taksonomiczny zespołów liliowcowych odzwierciedlają zróżnicowanie środowisk liliowcowych. Mniejsze taksonomiczne zróżnicowanie faun liliowcowych w południowej części obszaru świętokrzyskiego, wskazuje na mniej korzystne dla liliowców warunki środowiskowe w obrębie platformy stromatoporoidowo-koralowcowej, zwłaszcza w fazie platformowej rozwoju facjalnego. W czasie fazy rafowej następuje zmiana charakteru i pewne ujednolicenie składu taksonomicznego faun liliowcowych na całym obszarze. Jednak ich zróżnicowanie taksonomiczne jest generalnie mniejsze niż w fazie platformowej co świadczy o niekorzystnych zmianach w środowiskach liliowcowych. Istotne zmiany taksonomicznego zróżnicowania faun liliowcowych powodowane zasadniczymi zmianami środowiskowymi pozostają w ścisłym związku z ponadregionalnymi wydarzeniami eustatycznymi. Wśród liliowców z żywetu i franu obszaru świętokrzyskiego zaznacza się następstwo sześciu faun liliowcowych, których rozwój wyraźnie wiąże się z kolejnymi cyklami transgresywno-regresywnymi: G. vetulus/N. ?varius (If - faza transgresywna), A. imatschensis (If - faza regresywna), A. brevicostatus (IIа), T. simplex (IIb), C. kielcensis (IIc) i T. insectus (IId).
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1993, 38, 1-2; 35-92
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Muzea : nauka, edukacja, popularyzacja
Museums : science, education, popularization
Autorzy:
Banasiak, Patryk
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2075985.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
muzealnictwo
edukacja
popularyzacja
działalność badawcza
geologia
paleontologia
archeologia
museology
education
popularization
research activity
geology
paleontology
archeology
Opis:
The purpose of this article is to outline some issues discussed during the conference organized by JuraPark Solec Kujawski as part of the celebrations of the 10th anniversary of its existence. This text is not a report on the agenda of the conference, but is intended to include the content presented in a wider context of the changes in Polish museology in the last decade. These considerations will include such aspects as the attempt to define a contemporary museum, the research activity of these institutions and museum education, and the promotion of knowledge.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2019, 67, 8; 668--671
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A segmented Paleocene cheilostomatous bryozoan and its possible relationships with pseudarcellids
Autorzy:
Szczechura, J
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20674.pdf
Data publikacji:
1994
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
plytki oralne
pseudarcellidy
skamienialosci
mikroskamienialosci wapienne
kenozoik
cechy morfologiczne
Polska Polnocna
paleontologia
mszywioly
Geminella polonica
zooecia
Opis:
Paired, cup-like calcitic structures from the Paleocene of Pomerania, Poland, are interpreted as complete zoaria or zoarial segments of an unknown group of cheilostomatous Bryozoa. Each of the cups in the twinned unit resembles the alleged Eocene tintinnid Pseudarcella. These fossil organisms may thus represent a connecting link between the more complex segmented bryozoan of bicorniferids and the extremely simplified pseudarcellids. Geminella polonica gen. et sp. n. is proposed.
Z osadów paleocenu (montu) z Polski północnej, opisano Geminella polonica gen. et sp. n., stanowiącą nieznany dotąd typ kolonii, bądź segment kolonii mszywiołów Cheilostomata Anasca, o nieustalonej przynależnosci do rodziny. Segmenty G. polonica mają postać (kształt) odwróconej do góry gruszki i składają się z dwóch zooeciów, z których każde posiada terminalne ujście, natomiast tylko proksymalne zooecium jest wydłuożne u podstawy i zaopatrzone w kanalik. Wydaje się, że niektóre zooecia mają boczne, kieszeniowate, otwarte na zewnątrz wypukłości. Trudno ustalić, czy G. polonica tworzyła kolonie płożące czy drzewkowate. Pojedyncze zooecia pod wieloma względami, zwłaszcza kształtem ogólnym i wykształceniem części oralnej, przypominają wapienne mikroskamieniałości zaliczane do pseudarcellidów, znane od paleocenu do oligocenu, z Europy, zachodniej Azji i Ameryki Płn., które traktowano dotąd jako otwornice, mikroproblematyki, bądź tintinnidy. Opisane dotąd liczne rodzaje i gatunki tej grupy mikroskamieniałości, wydzielone w oparciu o pokrój ogólny skorupki, wykształcenie części oralnej i położenie (jeśli istnieje) "nóżki" są nieuzasadnione; ta przypuszczalna zmienność pseudarcellidów zdaje się wynikać z kształtu (zapewne płożących) kolonii i/albo położenia poszczególnych osobnikow w obrębie kolonii. Wymienione cechy pseudarcellidów, a także zmienność dotycząca stopnia zwapnienia (perforowanej!) płytki oralnej sugerują, że należą one do mszywiołów, stanowiąc skrajne ogniwo w linii ewolucyjnej obejmującej bicorniferidy i Geminella.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1994, 39, 2; 223-231
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
An unusual theropod dinosaur from the Late Cretaceous Nemegt Formation of Mongolia
Autorzy:
Osmolska, H
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22126.pdf
Data publikacji:
1996
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
Theropoda
Mongolia
gady kopalne
skamienialosci
kosci
Bagaraatan ostromi
dinozaury
paleontologia
paleozoologia
Kotlina Nemegt
anatomia zwierzat
Opis:
An incomplete skeleton of a theropod dinosaur, Bagaraatan ostromi gen, et sp. n., was found in the Nemegt Fm. at Nemegt, Mongolia. The mandible in B. ostromi has a shallow but massive dentary, relatively deep postdentary portion with two surangular foramina and somewhat elongated retroarticular process; on the lateral surface of the postacetabular process of the ilium there are two large depressions for muscle origins separated by a crestlike projection; the fibula is fused distally with the tibiotarsus and the coalesced astragalocalcaneum. Bagaraatan represents the Tetanurae and displays some synapomorphies with the Avetheropoda, however, incompleteness of the skeleton of B. ostromi does not allow to determine its more precise affiliation. Bagaraatan was about 3.0-3.5 m long, had a relatively small head and slender hind limbs. The presence of strongly developed hyposphenes in a long series of anterior caudals rendered its tail only slighily flexible proximally.
W pracy opisano nowego mięsożernego dinozaura Bagaraatan ostromi gen. et sp. n. (Theropoda). Okaz obejmujący żuchwę, serię 25 kręgów ogonowych, fragmenty kości miednicy oraz kończyny tylnej, został znaleziony w osadach formacji Nemegt (?środkowy mastrycht) Kotliny Nemegt (Pustynia Gobi, Mongolia) przez Polsko-Mongolską Ekspedycję Paleontologiczną, w l970 roku. Zachowane szczątki świadczą, że B. ostromi był teropodem ok. 3.0-3.5 m długim, o smukłych kończynach tylnych i usztywnionym ogonie. Długość żuchwy wskazuje, że czaszka była stosunkowo niewielka. Żuchwa jest masywna i zaopatrzona była w silne zęby, z których zachowały się tylko korzenie i podstawy koron. Jej część tylna jest dość wysoka i przypomina żuchwy teropodów zaliczanych do polifiletycznej grupy „Carnosauria”, różni się jednak od nich bardziej wydłużonym wyrostkiem pozastawowym i dwoma, zamiast jednego, otworami w kości nadkątowej. W odróżnieniu od większości znanych teropodów, u których najwyżej tylko kilka przednich kręgów ogonowych wykazuje obecność dodatkowych wyrostków (hyposfenów) wzmacniających połączenia międzykręgowe, u B. ostromi wyrostki te występują między kilkunastoma proksymalnymi kręgami ogonowymi, co ograniczało ruchomość ogona także w tym odcinku. Kość biodrowa B. ostromi wyróżnia się obecnością dwóch zagłębień na bocznej stronie wyrostka zapanewkowego, zapewne dla przyczepu bardzo silnego mięśnia biodrowo-udowego. Takie zagłębienia nie są znane u żadnych innych dinozaurów. W budowie podudzia zwraca uwagę częściowy zrost kości piszczelowej i strzałkowej ze sobą oraz z proksymalnym rzędem kości stępu. Zrost tych kości spotykany jest tylko w jednej, prymitywnej grupie teropodów, Ceratosauria, od której jednak B. ostromi różni się szeregiem zaawansowanych cech. Fragmentaryczność materiału, a zwłaszcza brak czaszki i kończyn przednich, sprawiają trudność w zaliczeniu Bagaraatan do jednej ze znanych jednostek taksonomicznych w obrębie Theropoda. Jednak pewne cechy diagnostyczne wskazują, że rodzaj ten jest przedstawicielem Tetanurae Gauthier 1986 i jest najbliżej spokrewniony z Avetheropoda Paul 1988, aczkolwiek jest od nich prymitywniejszy.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1996, 41, 1; 1-38
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Development and calcification of the ammonitella shell
Autorzy:
Kulicki, C
Doguzhaeva, L A
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/19971.pdf
Data publikacji:
1994
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
fauna kopalna
Aconeceras trautscholdi
skamienialosci
jura
slimaki
muszle larwalne
paleontologia
amonity
muszle embrionalne
Archaeogastropoda
Aconeceras
Opis:
Aconeceras trautscholdi ammonitellae mass occurring in the Aptian of Symbirsk, central Russia represent consecutive calcification stages of the primary organic shell wall. Already after the formation of the organic shell with proseptum, the first whorl and umbilical walls of the initial chamber were calcified, then the remaining part of the initial chamber, and finally the nacreous primary constriction was formed and the proseptum was calcified. The original mineral participating in calcification was aragonite, which formed primary prismatic layers. The ammonite embryonic shell was thus formed similarly to the archaeogastropod larval shell. This explains the microstructural distinction of the ammonitella and proseptum walls with respect to the rest of the ammonite shell.
Muszle embrionalne (amonitelle) Aconeceras, masowo występujace w konkrecjach aptu Syrnbirska, ukazują kolejne stadia kalcyfikacji ścianek. Pierwotna muszla amonitelli była niezmineralizowana, podobnie jak muszla larwalna dzisiejszych ślimakow Archaeogastropoda.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1994, 39, 1; 17-44
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Devonian phoebodont shark teeth
Autorzy:
Ginter, M
Ivanov, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20101.pdf
Data publikacji:
1992
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
Trinacodus
zeby
Syberia Zachodnia
phoebodontidy
skamienialosci
zywet
ichtiolity
Gory Swietokrzyskie
Omalodus
rekiny
Phoebodus fastigatus
Phoebodus
morfologia
paleontologia
Ural
dewon
Opis:
Shark teeth of the phoebodont type are the most common and diverse group of Upper Devonian ichthyoliths in the pelagic facies of the Holy Cross Mountains (Poland), South Urals and Timan (Russia). They were also found in the Givetian of Kuznetsk Basin (western Siberia). The morphology and function of tooth apparatus of Phoebodus was possibly similar to that of the recent shark Chlamydoselachus anguineus. A significant loss of diversity and relative productivity has been observed among the phoebodonts in the earliest Famennian. A new genus, Omalodus gen. n., and three new species of Phoebodus, Ph. bifurcatus sp. n., Ph. fastigatus sp. n. and Ph. turnerae sp. n. are proposed.
Wśród ichtiolitów, występujących w facjach pelagicznych górnego dewonu obrzeżenia Platformy Wschodnioeuropejskiej (w Górach Świętokrzyskich, na Południowym Uralu i w prowincji timańsko-peczorskiej; Fig. 1), do najczęściej spotykanych należą zęby rekinów typu phoebodontowego. Zostały one znalezione także w górnym żywecie Basenu Kuźnieckiego (zachodnia Syberia). Korona tych zębów składa się z trzech głównych, smukłych wierzchołków prawie równej długości. Pomiędzy wierzchołkami głównymi mogą występować drobniejsze wierzchołki pośrednie. W zależności od kształtu i nachylenia podstawy zęba względem płaszczyzny korony wyróżnia się trzy rodzaje phoebodontidów: Omalodus gen. n., o podstawie skierowanej w stronę wargową; Phoebodus St. John & Worthen, o symetrycznej podstawie skierowanej w stronę językową; oraz Thrinacodus St. John & Worthen, charakteryzujący się podstawą wygiętą także w stronę językową, ale o niesymetrycznym zarysie i skręconą dodatkowo w osi prostopadłej do korony. Poszczególne gatunki z rodzaju Phoebodus rozróżnia się na podstawie drobnych cech morfologicznych podstawy i korony zęba, a w szczególności: zarysu podstawy, położenia i wielkości guzka zawiasowego oraz ornamentacji wierzchołków. Zęby rekinów z rodzaju Phoebodus były ułożone w szczęce i funkcjonowały prawdopodobnie w sposób zbliżony do aparatu szczękowego dzisiejszego rekina Chlamydoselachus anguineus Garman (patrz Gudger 1937). Różnicę stanowi wzmocnienie połączenia między kolejnymi, nakładającymi się na siebie zębami w spirali zębowej Phoebodus za pomocą guzków zawiasowych i wgłębień w podstawach (Fig. 2). Z górnego żywetu Basenu Kuźnieckiego opisano nowy rodzaj Omalodus gen. n. (Fig. 3H-M) oraz nowy gatunek Phoebodus fastigatus sp. n. (Fig. ЗА, В, G). W górnym dewonie obrzeżenia Platformy Wschodnioeuropejskiej znaleziono sześć gatunków phoebodontidów, w tym dwa nowe: frański Ph. bifurcatus sp. n. (Figs 4A-F, 5D-H) i fameński Ph. turnerae sp. n. (Fig. 8A-H). Istnieje znacząca luka w zapisie paleontologicznym phoebodontidów w poziomach P. linguiformis - P. triangularis (Fig. 9).
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1992, 37, 1; 55-75
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Adaptive radiation of monograptids after the Late Wenlock crisis
Autorzy:
Koren, T N
Urbanek, A
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22957.pdf
Data publikacji:
1994
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
sylur
fauna graptoloidowa
Pristiograptus dubius
ewolucja
wymieranie gatunkow
skamienialosci
monograptidy
ludlow
paleontologia
wenlok
Opis:
Succession of late Wenlock graptolites in the Kursala Formation, Tien Shan (Kirghizia), documents of the early recovery phase after the global C. lundgreni Event. Pristiograptus dubius was the only survivor among monograptids. After displaying a mass occurrence and an increased variation, the P. dubius stem lineage splits into two main trends: line A, represented by Pristiograptus idoneus and line B, represented by Colonograptus? praedeubeli. The former leads to Lobograptus? sherrardae, a generalized forerunner of such diverse trends as linograptids, cucullograptids and possibly also neocucullograptids (via Bohemograptus). The latter initiates the Colonograptus-Saetograptus line. The P. idoneus - L.? sherrardae lineage shows distinct gracilization, an apomorphic feature, while the other one preserves ancestral robustness, a plesiomorphic character. Hence, the bulk of the later monograptids of Gorstian and Ludfordian age may be derived from the P. dubius stem lineage. In respect of this conservative lineage a non-cladistic approach is prefered, because its morphological spectrum and evolutionary potential, and as we believe its specific identity, were preserved, in spite of numerous speciation events, until the early Pridoli.
Współczesne badania nad kryzysem biotycznym jaki dotknął monograptidy w późnym wenloku (tzw. zdarzenie C. lundgreni), pozwalają ocenić zarówno skalę masowego wymierania (przeżywa tylko jeden gatunek, Pristiograptus dubius), jak i przebieg procesów składających się na wczesny etap odradzania fauny graptoloidowej. Duże znaczenie dla poznania tych ostatnich miało zbadanie obfitej fauny z formacji Kursala, w górach Tien Szań (Kyrgystan). Różnicowanie się szczepu Pristiograptus dubius było poprzedzone jego masowym występowaniem i zwiększoną zmiennoscią. Następnie doszło do oddzielenia się dwu głównych linii ewolucyjnych: linii A, reprezentowanej przez P. idoneus oraz linii B, którą wyznacza pojawienie się Colonograptus? praedeubeli. Pierwszy gatunek dał początek Lobograptus? sherrardae, stanowiącemu wspólnego przodka tak rozbieżnych trendów ewolucyjnych jak linograptidy (Neodiversograptus nilssoni), kukullograptidy (Lobograptus progenitor), a prawdopodobnie także neokukullograptidy (za pośrednictwem Bohemograptus). Natomiast C.? praedeubeli, przedstawiciel lini B, zapoczątkowuje rozwój charakterystycznych dla wczesnego ludlowu monograptidów "kolczastych" (Colonograptus, Saetograptus). Rozejście się wspomnianych linii ewolucyjnych określone jak "wczesna schizma", wyznacza zarazem główne kierunki ewolucji monograptidów ludlowu.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1994, 39, 2; 137-167
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
An ostracod assemblage from late Visean shales of the Cracow area
Autorzy:
Olempska, E
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20531.pdf
Data publikacji:
1993
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
Orlej k.Krakowa
Ostracoda
Kirkbyacea
skamienialosci
Polska
Czerna
malzoraczki
Bairdiacea
osady poznowizenskie
Kloedenellacea
paleontologia
woj.lubelskie
wapienie
Opis:
Late Visean ostracod assemblages from three regions of southern Poland strongly differ in contribution of species and specimens of the three main superfamilies. In the Cracow area, ostracods from the clays of Orlej are basically different from those from the limestone section of Czerna located only ten kilometers eastward but are similar to ostracods from the Lublin region. The kloedenellacean-bairdiacean dominant fauna of Czerna is representative of nearshore conditions, as opposed to the offshore Orlej bairdiacean-kirkbyacean fauna.
Z odsłonięcia późnowizeńskich osadów w przekopie Orlej koło Krakowa, opisano bogaty zespół ponad 30 gatunków małżoraczków. Zespół ten porównany został z równowiekowym zespołem małżoraczków z pobliskiego odsłonięcia w Czernej opisanym przez Jeziorowską (1983) oraz późnowizeńskimi małżoraczkami obszaru Lubelszczyzny opracowanymi przez Woszczyńską (1981). Zespoły te różnią się między sobą w proporcjach pomiędzy gatunkami należącymi do trzech głównych nadrodzin małżoraczków: Kloedenellacea, Kirkbyacea i Bairdiacea. W rejonie Krakowa, malżoraczki z łupków w Orleju różnią się zdecydowanie od zespołu opisanego z wapieni w Czernej, wykazują jednak podobieństwo do małżoraczków z regionu Lubelszczyzny. W odsłonięciu w Czernej dominują gatunki z nadrodzin Kloedenellacea i Bairdiacea (Jeziorowska 1983), podczas gdy w odsłonięciu Orlej przeważają gatunki z nadrodzin Kirkbyacea i Bairdiacea. Zespół z Czernej jest charakterystyczny dla płytkowodnego (nearshore) środowiska w przeciwieństwie do zespołu z odsłonięcia w Orleju gdzie przewagą kirkbyidów i bairdidów wskazuje na środowisko bardziej głębokowodne (offshore) (cf. Bless 1983; Becker & Bless 1990). Zespół późno wizeńskich małżoraczków z Orleja można określić jako zespół typu „turyngijskiego”, który zdefiniowany został przez Bandela & Beckera (1975) jako charakterystyczny dla środowisk zarówno głęboko jak i płytkowodnych lecz o zdecydowanie niskiej energii środowiska.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1993, 38, 1-2; 93-107
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Hartmaniellidae - living fossils among polychaetes
Autorzy:
Szaniawski, H
Imajima, M
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22164.pdf
Data publikacji:
1996
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
fauna kopalna
mezozoik
trias
skamienialosci
jura
aparat szczekowy
szczeki
skolekodonty
Palurites
kielanoprionidy
hartmaniellidy
wieloszczety
cechy morfologiczne
paleontologia
Palurites raridentatus
Palurites jurassicus
Opis:
The jaw apparatus of the Recent eunicoid polychaete Hartmaniella erecta is closely similar to those of the Mesozoic species of Palurites. It is concluded that the family Hartmaniellidae originated in the late Palaeozoic from an ancestor close to the Paulinitidae and is qlosely related to Kielanoprionidae. The lineage shows an extremaly slow rate of evolution. Hartmaniellids have been abundant during the whole Mesozoic while its Recent representation is only a relic. Palurites jurassicus sp. n. is proposed.
W oparciu o badania porównawcze wykazano, że stosunkowo niedawno poznana rodzina wieloszczetów współczesnych Hartmaniellidae (Imajima 1977) posiada aparat szczękowy o bardzo podobnej budowie do wcześniej już znanego gatunku triasowego Paluriles raridentahus (Kozur 1967) oraz do opisanego w niniejszej pracy gatunku jurajskiego Palurites jurassicus sp. n. Podobieństwo to dotyczy zarówno budowy całych aparatów jak i poszczególnych ich elementów (Figs 1-4, 58) i wskazuje na bliskie pokrewieństwo. Do rodzaju Palurites należy ponadto kilka innych gatuków mezozoicznych, znabych dotychczas wyłącznie na podstawie izolowanych szczęk. Porównania z wcześniej opisanymi skolekodontami (Figs 5A, C-D, 6) pozwalają na stwierdzenie, że hartmaniellidy wyodrębniły się już w górnym paleozoiku, pochodzą od przodków bliskich paulinitidom i są najbliżej spokrewnione z kielanoprionidami. Wśród form współczesnych najbardziej do nich zbliżona jest rodzina Lumbrinereidae (Fig. 7). Hartmaniellidy były bardzo liczne w mezozoiku, a współcześnie żyją zaledwie dwa ich gatunki o bardzo ograniczonym zasięgu występowania. Uważać je więc można za formy reliktowe.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1996, 41, 2; 111-125
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Early Silurian nonmarine animal remains and the nature of the early continental ecosystem
Autorzy:
Gray, J
Boucot, A.J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22661.pdf
Data publikacji:
1993
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
sylur
Apallachy
ewolucja
tchawki
szczecinki
stawonogi ladowe
skamienialosci
ekosystemy ladowe
morfologia
paleontologia
Opis:
An assemblage of animal remains, the oldest from undoubted nonmarine beds, with structures attributable to at least one possible terrestrial animal, has been recovered in deposits of Early Silurian, Rhuddanian age, from the Central Appalachians. Other elements of a terrestrial ecosystem are plants at a nonvascular, possible liverwort-like, level of organization, and ascomycetes, predominantly terrestrial saprophytic and parasitic fungi (the oldest known). Together they provide evidence that pre-tracheophytic land plants and fungi, in association with invertebrates, occupied continental habitats by at least the earliest Silurian. While no evidence suggests that these organisms existed in a single community, they provide the earliest fossil record for the coexistence of varied organisms in the nonmarine ecosystem. Terrestrial invertebrates may have co-occurred with the earliest mid-Ordovician embryophytes although no fossil evidence for invertebrates exists before the Late Ordovician/Early Silurian. In view of the limited embryophytic dependence of many soil invertebrates, a preembryophytic evolution for them is consistent with the postulated significance of the soil habitat in terrestrialization and the evolution of feeding strategies among nonpredatory terrestrial invertebrates from microphytophagy to detritivory to herbivory as some emerged from within soils to soil litter to the soil surface. Detritivory can be regarded as a derivative extension of microphytophagy, since detritivores only consume detritus ‘processed’ by microorganisms and may be selecting microorganisms from detrital substrates as the basis of their nutrition.
W kontynentalnych osadach wczesnego syluru z Tuscarora w Apallachach, wraz z zarodnikami przypuszczalnych roślin lądowych, występują mikroskopijne organiczne skamieniałości interpretowane przez autorów jako szczecinki i tchawki lądowych stawonogów. W nawiązaniu do tych nowych stanowisk autorzy dokonują przeglądu najstarszych znanych zespołów lądowych zwierząt i szeroko dyskutują prawdopodobne warunki życia w najpierwotniejszych ekosystemach lądowych.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1993, 38, 3-4; 303-328
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Morphology and merom gradients in the Ordovician receptacilitid Fisherites reticulatus
Autorzy:
Finney, S C
Fisher, D.C.
Nitecki, M.H.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23152.pdf
Data publikacji:
1993
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
meromy
Ameryka Polnocna
ordowik
skamienialosci
morfologia
receptaculity
Fisherites reticulatus
szkielet
paleontologia
Opis:
The Middle to Late Ordovician receptaculitid Fisherites reticulatus (Owen 1844) is the most abundant and widespread receptaculitid known, and yet existing descriptions of its morphology do not reach the level of detail achieved in recent studies of other receptaculitid taxa. We present a redescription of the morphology of individual meroms and of the entire thallus, focusing on gradients in merom number and shape. We document positional information not with distance or angular measurements, but in terms of units of organization of the thallus itself, the number of merom sites from a reference pole. Although more labor intensive, this more accurately portrays thallus symmetry and yields a characterization of form that more directly reflects the developmental program of the organism.
Receptaculit Fisherites reticulatus (Owen 1844) jest najpospolitszym przedstawicielem tej grupy skamieniałości w środkowym i późnym ordowiku Ameryki Płn. Liczne znaleziska ośrodek jego szkieletów pozwalają na szczegółowe odtworzenie przebiegu wzrostu i ułożenia poszczególnych elementów szkieletowych (meromów).
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1993, 38, 3-4; 233-272
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-50 z 154

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies