Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "literatura i filozofia" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-26 z 26
    Tytuł:
    Czesław Miłosz. Prawnik, który wiersze pisał. Kilka uwag między historią, literaturą i filozofią prawa
    Czesław Miłosz. A lawyer who wrote poems. Some remarks concerning history, literature, and the philosophy of law
    Autorzy:
    Snarski, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31348412.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Czesław Miłosz
    legal education
    law and literature
    history of the Faculty of Law and Social Sciences of the Stefan Batory University in Vilnius
    edukacja prawnicza
    prawo i literatura
    historia Wydziału Prawa i Nauk Społecznych Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie
    Opis:
    Artykuł jest rezultatem interdyscyplinarnych badań nad prawniczymi aspektami biografii i twórczości Czesława Miłosza. Przybliża nieco zapomnianą w powszechnym odbiorze prawniczą tożsamość Czesława Miłosza, nawiązując do ukończenia przez niego uniwersyteckich studiów prawniczych, a także poszukując tropów prawnych w wybranych utworach noblisty. Praca opiera się na przeprowadzonych badaniach historycznych, literaturoznawczych i filozoficznoprawnych. Bada nie tylko biografię noblisty, ale również stawia pytania o możliwość interpretacji jego dzieł literackich przy zastosowaniu refleksji filozoficznoprawnej, wykorzystując podejście postanalitycznej filozofii prawa, w tym dorobek kierunku badań prawno-literackich. Stanowi także studium edukacji prawniczej na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie w okresie międzywojennym.
    The article is the result of interdisciplinary research into the legal aspects of Czesław Miłosz's biography and work. It presents the legal identity of Czesław Miłosz, which is somewhat forgotten by the general public, by referring to his studies and graduation from law school as well as by searching for legal traces and clues in the selected works of the Nobel Prize winner. The present text is based on historical, literary as well as philosophical and legal research. It not only examines the biography of the Nobel Prize winner, but also asks questions concerning the possibility of interpreting his literary works by employing a philosophical and legal reflection as well as using the approach of post-analytic philosophy of law, including the achievements of the field of legal and literary studies. It also constitutes a study of legal education at the Stefan Batory University in Vilnius in the interwar period.
    Źródło:
    Czasopismo Prawno-Historyczne; 2023, 75, 2; 265-283
    0070-2471
    Pojawia się w:
    Czasopismo Prawno-Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Obecność mitu tristanowskiego w nowoczesnej literaturze, filozofii i muzyce
    The Presence of the Tristan Myth in Modern Literature, Philosophy and Music
    Autorzy:
    Halwa, Adrianna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/27309698.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    Artur Żywiołek
    Tristan Myth
    Modernism
    literature and music
    literature and philosophy
    mit tristanowski
    Modernizm
    literatura i muzyka
    literatura i filozofia
    Opis:
    Adrianna Halwa przedstawia recenzję książki Artura Żywiołka:Tristitia moderna – pasja mitu tristanowskiego w nowoczesnej literaturze, filozofii i muzyce.Artur Żywiołek w swojej monografii ukazuje obecność i przemiany mitu Tristana w kulturze europejskiej.Autor analizuje punkt zwrotny epoki modernizmu, kiedy nastąpiły rewolucyjne zmiany w literaturze, muzyce i filozofii. Żywiołek przygląda się temu zjawisku w odniesieniu do mitu Tristana, jego nowych interpretacji, a także symboli i kodów kulturowych, które rozwijały się od średniowiecza.  
    Adrianna Halwa presents a review of the book by Artur Żywiołek Tristitia moderna – pasja mitu tristanowskiego w nowoczesnej literaturze, filozofii i muzyce [Tristitia moderna - the passion of the Tristan myth in modern literature, philosophy and music]. Artur Żywiołek in his monograph shows the presence and changes of the Tristan myth in European culture. The author analyzes the turning point of the Modernist era, when there were revolutionary changes in literature, music and philosophy. Żywiołek examines this phenomenon in relation to the Tristan myth, its new interpretations, as well as symbols and cultural codes that it has developed since the Middle Ages.
    Źródło:
    Tematy i Konteksty; 2022, 17, 12; 417-424
    2299-8365
    Pojawia się w:
    Tematy i Konteksty
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Podwójne spojrzenie Miłosza na Wschód i Zachód – jego wizerunek Rosji i Niemiec
    Czesław Miłosz’s Double Perspective on The East and West. His Outlook on Russia and Germany
    Autorzy:
    Woldan, Alois
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1179320.pdf
    Data publikacji:
    2012-12-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    works by Cz. Miłosz
    Russia and Germany
    Russian language
    Russian and German literature and philosophy
    twórczość Cz. Miłosza
    Rosja i Niemcy
    język rosyjski
    literatura i filozofia rosyjska i niemiecka
    Opis:
    Artykuł podejmuje próbę porównania spojrzenia Czesława Miłosza na Rosję i Niemcy, jako dwa dopełniające się wzajemnie aspekty „Rodzinnej Europy”. Zestawienie tych dwóch aspektów zaczyna się od uwag poety dotyczących sąsiednich języków, przede wszystkim języka rosyjskiego; analizie podlegają jego doświadczenia osobiste zdobyte podczas podróży do carskiej Rosji i Niemiec Weimarskich, a także krytyka ideologii związanych z tymi sąsiadami, faszyzmem ze strony Zachodu i komunizmem ze strony Wschodu. Ważną rolę w ocenie tych dwóch sąsiadów odgrywa literatura rosyjska i niemiecka. Ze strony Rosji, Dostojewski jest dla Miłosza najwybitniejszym przedstawicielem nie tylko literatury, ale i myślenia rosyjskiego; po stronie niemieckiej takie znaczenie ma filozof, Hegel. W tym kontekście Goethe, traktowany jako myśliciel, a wraz z nim Swedenborg i Mickiewicz, przeciwstawiają się filozoficznemu systemowi Newtona. Zadziwiający jest fakt, że w tej korelacji literatury z filozofią Miłosz nie wspomina o myśli Martina Heideggera, jednego z największych myślicieli niemieckich XX wieku, z którym łączą go pewne podobieństwa.
    This article presents an attempt to compare Cz. Miłosz’s view of Russia and Germany as two complementary aspects of his vision of Europe. This comparision starts with the author´s remarks on the neighbouring languages – Russian in the East and German in the West. It is continued by the poet´s own experience gained by travelling in both countries, in Czarist Russia as well as in Interwar Germany. The particular ideologies connected with both neighbours are critised by the author. These ideologies are fascism in the West and Communism in the East. Of great importance for Miłosz’s view of both countries are Russian and German literatures. Dostojewski is for Miłosz the most outstanding Russian writer. He is regarded as a thinker and therefore becomes a certain counterpart of the German philosopher Hegel. In this context Goethe, as well as Swedenborg or Mickiewicz, is understood as an antagonist to Newton’s philosophy. It is of interest that in this framework of philosophy and literature Miłosz does not take into account the German philosopher Heidegger, who in his thinking is very close to Miłosz’s writing. 
    Źródło:
    Porównania; 2012, 10; 11-21
    1733-165X
    Pojawia się w:
    Porównania
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przeciw empatii – Sartre i Gombrowicz, czyli jak filozofia i literatura wyprzedzają koncepcje naukowe
    Autorzy:
    Cieliczko, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/437580.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Instytut Filozofii i Socjologii
    Tematy:
    body
    corporeality
    being
    empathy
    compassion
    identification
    interpersonal relations
    mirror neurons
    Jean Paul Sartre
    Witold Gombrowicz
    Opis:
    The article presents Jean Paul Sartre’s idea of the human body and the bodiliness described in his book Being and nothingness (1943). In this book, Sartre argued that every human relation is based on the objectification of one human by another, and entering into empathic contactis basically impossible. The author of the article has confronted this thesis with contemporary psychological and neuropsychological thought (mirror neuron theory) and has investigated how the category of empathy functions in literary studies. A very important part of this article is the reflection on the presence and topicality of Sartre’s beliefs in the literature. The author has conducted an interpretation of Witold Gombrowicz’s story Tancerz mecenasa Kraykowskiego (1926) from the collection Bakakaj (1957), and has shown that the ideas presented by Sartre are reflected there in a very interesting way. Sartre’s philosophy turns out to be absolutely up‑to‑date right now, more than many psychological theories — it not only supplies a philosophical base for the analysis of human relations (those also presented in literature), but also gives a certain tool for describing them in the form of specific language and terminology.
    Źródło:
    ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal; 2014, 4, 2; 359-374
    2083-6635
    2084-1043
    Pojawia się w:
    ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Philosophical and literary two-handedness: The case of Dobrosław Kot
    O filozoficzno-literackiej „twórczości dwuręcznej”. Przypadek Dobrosława Kota
    Autorzy:
    Siwak, Ilona
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2087665.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    literary theory
    literature and philosophy
    narratology
    relational subject
    philosophy of dialogue
    implied and thematized communication
    Dobrosław Kot (b. 1976)
    twórczość dwuręczna
    narracja drugoosobowa
    narratologia
    podmiot relacyjny
    podmiotowość
    filozofia dialogu
    Dobrosław Kot
    Wit Szostak
    informacja implikowana i stematyzowana
    literatura i filozofia
    Opis:
    The possibility and the ways of articulating subjectivity is the main theme of both the philosophical books and essays of Dobrosław Kot as well as his fiction, written under the pseudonym Wit Szostak. His approach is grounded in ‘the relational subject’, a notion which has been developed in numerous philosophical treaties and in literature. This article examines the ways and means of the constituting the textual subject in Kot's philosophical books, Subjectivity and Loss (2009), Dramatic Thinking (2016), and Odyssseus' Raft: An essay about migrants (2020) and tries to position his thought with regard to similar studies of the relational subject in contemporary humanities. The discussion ranges from second-person narration and the semantics of personal pronouns in the structure of literary works (i.e. points of contact between philosophy and literary discourse) to the functioning of implied and thematized information in literary narratives. Crucially, the tensions between these two forms of communication offer the textual subject an opportunity to articulate his position. Finally, all the analyses point to the conclusion that loss is indeed at the heart Dobrosław Kot’s work.
    Źródło:
    Ruch Literacki; 2021, 5; 679-700
    0035-9602
    Pojawia się w:
    Ruch Literacki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Łukasz MUSIAŁ Arkadiusz ŻYCHLIŃSKI (red.), Nienasycenie. Filozofowie o Kafce
    Autorzy:
    Elert, Kinga
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/944773.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Instytut Filozofii i Socjologii
    Tematy:
    Kafka
    filozofia i literatura
    hermeneutyka
    słowo
    filozofia mowy
    separacja
    filozofia samotności
    judaizm
    Bóg
    Źródło:
    ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal; 2011, 1, 2; 393-400
    2083-6635
    2084-1043
    Pojawia się w:
    ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Świadectwa lektury św. Tomasza z Akwinu w twórczości Czesława Miłosza
    St. Thomas Aquinas in the works of Czesław Miłosz
    Autorzy:
    Bałdyga, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2057902.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-30
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    Miłosz
    św. Tomasz z Akwinu
    filozofia i literatura
    estetyka Miłosza
    Milosz
    Thomas Aquinas
    philosophy and literature
    Milosz’s aesthetic
    Opis:
    The article concerns the connection between the work of Czesław Miłosz and the philosophy of Thomas Aquinas. The aim is not only to expand the state of knowledge with another point of reference, but to emphasize the impact that reading the writings of a medieval philosopher could have had on the overall shape of Czesław Miłosz's work - e.g. on specific aesthetic choices or views on the condition of the modern world. In Miłosz's poetry and essays, attention is drawn to the recurring presence of the thoughts and figures of Saint Thomas Aquinas. It turns out to be important to indicate the sources of thinking about the connection between the medieval philosopher and the writings of the Nobel Prize winner - to show where Miłosz referred directly to this philosophy and to refer to biographical contexts (which are obviously auxiliary). I mainly present points in Miłosz;’s works which testify to the fact that the writings of Thomas Aquinas were read and commented on by Miłosz over the years of his literary activity.
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2021, 10; 163-180
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Idea of God and Religion in the Poetry of Anna Frajlich
    Autorzy:
    Wróbel-Best, Jolanta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/440936.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Fundacja Naukowa Katolików Eschaton
    Tematy:
    Literary criticism
    thematic critique
    Polish-American poetry
    Polish-Jewish diaspora in America
    religious motifs in literature Frajlich-Zając Anna (1942-)
    religion, philosophy and literature
    sacrum in literature
    Jewish poetry of the 20th century “homo viator” as a literary symbol
    hermeneutics
    Krytyka literacka
    krytyka tematyczna
    literatura polska na emigracji polska diaspora żydowska w Ameryce
    motywy religijne w literaturze Frajlich-Zając Anna (1942-)
    religia
    filozofia i literatura
    sacrum w literaturze
    żydowska poezja XX wieku
    “homo viator” jako symbol w.
    literaturze
    hermeneutyka literacka
    Opis:
    The presented article is a conceptual work. It examines the poetry of Anna Frajlich-Zając (born in 1942-). The article aims at presenting Frajlich’s poetry using a very unique perspective of God and religion, which was never applied to her poetry in the past. It is also an attempt to comprehensively envision this poetry as the “palimpsest of meanings” that leads to polyphony of aesthetic values. The research method applied to the article is based on thematic critique. We also use the principles of the “hermeneutic circle” by Wilhelm Dilthey (1833-1911) to conduct the analysis. The “hermeneutic circle” stresses synergistic effects between the “whole” and “parts” of poetic writings. Finally, we underline Frajlich’s symbolic imagination as part of our methodology. The article shows an evolving structure of the idea of God and religion in the poetry of Anna Frajlich. It introduces the concept of “homo viator,” “religious syncretism,” and “closed”/“open” religion. It provides the unique interpretation of Frajlich’s poetry. The intellectual conclusions of the article are not limited to academia and journalism. They are useful to investigate popular culture and links that exist among religion, literature as well as philosophy. The results of this analysis can lead to new solutions in the humanities (literature, art, and philosophy). Also, they provide grounds for further research. The article is socially applicable in academia. It could be interesting for students as well as educators/academic instructors. The article provides a new and creative analysis of literary writings by Frajlich.
    Artykuł jest rodzajem tekstu konceptualnego. Analizuje on poezję Anny Frajlich, posługując się ideą Boga i religii, co prowadzi w rezultacie do oryginalnych rozwiązań. Jest on próbą całościowego opisania tej poezji (definiowanej, jako „palimpsest znaczeń”), która odsłania polifonię jakości estetycznych. Metodologia artykułu opiera się głównie na krytyce tematycznej oraz założeniach hermeneutyki Wilhelma Diltheya (1833-1911). Koło hermeneutyczne jest postrzegane w tej analizie jako zależność interpretacyjna pomiędzy „częścią” i „całością” dzieła. Wychodzimy z założenia, że jednostkowa oraz izolowana „część” poszczególnych utworów wiedzie nieuchronnie w stronę ukrytej, semantycznej „całości” w poezji Anny Frajlich. Artykuł odsłania rozwijającą się strukturę tej poezji i wprowadza różnorodne pojęcia („homo viator”, „synkretyzm religijny”, „zamknięta / otwarta religia” i inne), aby ją całościowo opisać. Analiza taka odsłania głębokie i unikalne warstwy wyobraźni poetyckiej Anny Frajlich. Wnioski i rozwiązania intelektualne, proponowane w artykule, mogą być przydatne nie tylko w badaniach naukowych, kręgach uniwersyteckich lub dziennikarskich. Są one również pomocne w definiowaniu współczesnych założeń kultury popularnej i socjologii kultury oraz relacji istniejących pomiędzy religią, literaturą i filozofią. Mogą one, ponadto, prowadzić do nowych odkryć w dziedzinie nauk humanistycznych, bo badanie linii rozwojowej (znaczenie Boga i religii) w poezji Anny Frajlich jest nowe, twórcze oraz oparte na utworach, wydanych zarówno w języku polskim jak i angielskim.
    Źródło:
    Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education; 2013, 4(4); 187-208
    2299-9922
    Pojawia się w:
    Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Gdzie kończy się filozofia? Metafora w literaturze i filozofii
    Autorzy:
    Gałkowski, Stanisław Karol
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/643954.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Metaphor
    Philosophie
    Literatur
    Debatte
    Rationalität
    metaphor
    philosophy
    literature
    debate
    rationality
    metafora
    filozofia
    literatura
    debata
    racjonalność
    Opis:
    Der Text ist eine Antwort auf die Polemik von Marcin Kochanowski (Über die Beziehungen zwischen Literatur und Philosophie am Beispiel der Gestalt von Iwan Karamazow) mit meinem Text (Die Grenze der Philosophie. Metapher in der Philosophie am Beispiel der Sprache von Józef Tischner), der der Rolle der Metapher in der Formulierung philosophischer Thesen und in der Bestimmung des Unterschieds zwischen Philosophie und Literatur gewidmet war.
    This is a response to Marcin Kochanowski's polemics (On links between literature and philosophy on the example of Ivan Karamazov) with my paper (The boundary of philosophy. The metaphor in philosophy as exemplified by Józef Tischner’s language) elaborating on the role of the metaphor in formulating philosophical theses and in defining the difference between philosophy and literature.
    Tekst jest odpowiedzią na polemikę Marcina Kochanowskiego (O związkach literatury i filozofii na przykładzie postaci Iwana Karamazowa z moim tekstem (Granica filozofii. Metafora w filozofii na przykładzie języka Józefa Tischnera,) poświęconym roli metafory w formułowaniu tez filozoficznych oraz w określaniu różnicy między filozofią i literaturą.
    Źródło:
    Kultura i Wartości; 2019, 28
    2299-7806
    Pojawia się w:
    Kultura i Wartości
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O związkach literatury i filozofii na przykładzie postaci Iwana Karamazowa
    Autorzy:
    Kochanowski, Marcin Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/644038.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    literatur
    Philosophie
    Unterscheidung
    Ambivalenz
    Dostojewskij
    Schestow
    Berdiajew
    literature
    philosophy
    delimitation
    ambiguity
    Dostoyevsky
    Shestov
    Berdyaev
    literatura
    filozofia
    rozgraniczenie
    niejednoznaczność
    Dostojewski
    Szestow
    Bierdiajew
    Opis:
    Stanislaw Gałkowski weist im Artikel Die Grenze der Philosophie. Die Metapher in der Philosophie am Beispiel der Sprache von Józef Tischner auf die Notwendigkeit hin, zwischen Literatur und Philosophie zu unterscheiden. Die Philosophie sei demnach ein Gebiet, dessen Anforderungen die intersubjektive Kommunizierbarkeit und Überprüfbarkeit von verfochtenen Thesen sind. Indem ich mich auf das Beispiel der Figur von Iwan Karamazow und auf seine existentiellen Dilemmas stütze, die den Nährboden für philosophische Überlegungen von Leo Schestow und Nikolai Berdiajew bildeten, weise ich nach, dass die Philosophie sowohl solche Forschungsbereiche, die keine Nahtstellen mit der Literatur haben (wie Logik) als auch solche, die das literarische Schaffen benutzten und immer noch benutzen (wie Existenzphilosophie oder Metaphysik). Für jene Bereiche sind literarische Werke sowohl mittelbar eine Inspirationsquelle als auch unmittelbar philosophische Texte sensu stricte, indem sie die Grundlage für Polemik und weitere Forschungen bilden, was keinen Abbruch der Autonomie der Philosophie gegenüber der Literatur tut.
    The author argues in favour of defining a clear distinction between literature and philosophy in view of their outright different nature. Intersubjectivity in communication and verifiability of theses are typical in philosophy. He quotes as example the case of Ivan Karamazov and his existential dilemmas which inspired Lev Shestov’s and Nicolai Berdyaev’s philosophical thoughts in order to observe that philosophy covers versatile domains of study such as logic, which is not tied up with literature directly, as well as fields such as philosophy of existence or metaphysics which have been drawing all along from literary output indirectly as a source of inspiration and directly providing strictly philosophical substance for polemics and studies. None of that jeopardizes the independence of philosophy from literature.
    Stanisław Gałkowski w artykule Granica filozofii. Metafora w filozofii na przykładzie języka Józefa Tischnera wskazuje na konieczność rozgraniczenia pomiędzy literaturą a filozofią, jako dziedziną, której wymogiem jest intersubiektywna komunikowalność i sprawdzalność tez w jej ramach głoszonych. Opierając się na przykładzie postaci Iwana Karamazowa i jego egzystencjalnych dylematach, które stanowiły podłoże filozoficznej refleksji Lwa Szestowa i Mikołaja Bierdiajewa wskazuję, że filozofia mieści w sobie zarówno obszary badawcze, takie jak logika, które nie mają punktów stycznych z literaturą, jak i takie dziedziny, jak filozofia egzystencji bądź metafizyka, które korzystały i nadal korzystają z dorobku literackiego, zarówno pośrednio jako źródła inspiracji jak i bezpośrednio – jako tekstów stricte filozoficznych, będących podstawą polemik i dalszych badań, przy czym nie stanowi to zagrożenia dla autonomii filozofii wobec literatury
    Źródło:
    Kultura i Wartości; 2019, 27
    2299-7806
    Pojawia się w:
    Kultura i Wartości
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Błoński i teksty kultury francuskiej
    Autorzy:
    Wyka, Marta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/639107.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    Błoński Jan, kultura francuska, literatura francuska, filozofia francuska
    Opis:
    Błoński and the texts of French cultureThe article is devoted to Jan Błoński’s connections with French literature and culture. Błoński, a Francophile and expert on France, repeatedly wrote about the greatest French novelists and playwrights. He also showed interest in twentieth-century French philosophy and French literary criticism (i.a. criticism of consciousness) and was engaged in translation and popularization activities as well. In the French texts of culture he has seen model forms of experiencing the modern cultural, historical and civilisation transformations. However, it did not prevent him from keeping the critical approach to many phenomena present in the French culture. The author of the article thus shows both the main areas of interest and fascination of the critic, as well as those phenomena in contemporary French literature and theory to which Błoński retained far-reaching scepticism.
    Źródło:
    Wielogłos; 2014, 4(22)
    2084-395X
    Pojawia się w:
    Wielogłos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prawo i literatura. Parerga, red. Joanna Kamień, Jerzy Zajadło, Kamil Zeidler
    The Prawo i literatura. Parerga, red. Joanna Kamień, Jerzy Zajadło, Kamil Zeidler
    Autorzy:
    Boike, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1037588.pdf
    Data publikacji:
    2020-09-30
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    law
    literature
    philosophy of law
    prawo
    literatura
    filozofia prawa
    Źródło:
    Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2020, 82, 3; 311-312
    0035-9629
    2543-9170
    Pojawia się w:
    Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sprzeczności: semantyczne strategie filozofii i literatury
    Contradictions: Semantic Strategies of Philosophy and Literature
    Autorzy:
    Smirnow, Igor
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/467271.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    filozofia
    literatura
    semantyka
    philosophy
    literature
    semantics
    Opis:
    Applying a semantic perspective, the article revolves around the questions of mutual relationships between philosophy and literature, pointing to a whole range of often contradictory views which see literature as both inferior and superior to philosophy since the former is often accused of generating imaginary worlds while the latter is seemingly verifiable through logic and truth-value. Both however, inevitably undergo a process of historical verification, which exposes not only differences between literature and philosophy but also a number of similarities resulting from various ways of appropriating otherness and an irreducible narrative components permeating their very semantic structures.
    Przyjmując perspektywę semantyczną, niniejszy artykuł poświęcony jest pytaniom o wspólne związki literatury i filozofii. Wskazuje on na szeroką gamę poglądów, nierzadko przeciwstawnych, dla których literatura zarazem przekracza filozofię, jak i ulega jej. Wynika to z tego, że literatura jest często oskarżana o tworzenie wyobrażonych światów, zaś filozofia jest zwykle weryfikowana za pomocą logiki i wiary w prawdę. Obie dyscypliny, jednakże, uwikłane są w proces historycznej weryfikacji, która obnaża nie tylko różnice między nimi, ale także wskazuje na liczne podobieństwa, wynikające z wielości sposobów, za pomocą których przywłaszczają one sobie inność, a także z nieredukowalnej liczby narratywnych komponentów zawartych w ich semantycznych strukturach. 
    Źródło:
    ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura; 2015, 31
    1508-6305
    2544-3186
    Pojawia się w:
    ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Operacje mózgu w świecie fantastyki i filmu
    Autorzy:
    Grodecka, Aneta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/607770.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    neurosurgery, fantasy, literature, film adaptation, philosophy, anatomy shows.
    neurochirurgia, fantastyka, literatura, adaptacja filmowa, filozofia, pokazy anatomiczne.
    Opis:
    While looking for similarities between science and the humanities, or reality and cultural texts, the author analyzes three epic accounts of brain surgery and their film adaptations: The Island of Dr. Moreau, The Heart of a Dog, and Biohazard. The selection of texts allows her to compare medical reality (described e.g. by Jürgen Thorwald) with the sphere of fantasy, and literary space with the filmic medium. It also enables a reflection on the continuity of culture, where anatomy shows-popular in earlier centuries-first became the subject of paintings, and then emerged as an important cultural topos. Brain surgery created in the manner of fantasy allows the artists to enter the realm of metaphysics, and makes them realize how difficult it is to separate the mental and the physical spheres. In the film adaptation of Biohazard, the artifact of the brain is replaced by effects of metacinematography-cinema begins to express mind in a new way, becoming the medium of contemporary philosophy.
    Poszukując zbieżności pomiędzy nauką a humanistyką, rzeczywistością a tekstem kultury, Autorka analizuje trzy relacje epickie dotyczące operacji mózgu i ich filmowe adaptacje: Wyspę doktora Moreau, Psie serce, Biohazard. Układ tekstów pozwala zestawić rzeczywistość medyczną (opisaną m.in. przez Jürgena Thorwalda) ze sferą fantastyki, przestrzeń literacką z przekazem filmowym. Pozwala również zastanowić się nad ciągłością kultury, gdzie pokazy anatomiczne – popularne w wiekach dawnych, stały się tematem malarskim, a następnie ważnym toposem kulturowym. Operacja mózgu wykreowana w manierze fantastycznej pozwala twórcom wejść w sferę metafizyczną, uzmysławia, jak trudno oddzielić sferę mentalną i fizyczną, W filmowej adaptacji Biohazardu artefakt mózgu zastąpiony zostaje efektami metakinematografii, kino zaczyna wyrażać umysł w nowy sposób, staje się medium współczesnej filozofii.
    Źródło:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia; 2017, 35, 2
    0239-426X
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Upadek Alberta Camus i wzlot Jacka Dobrowolskiego
    The Fall by Albert Camus and Rise of Jacek Dobrowolski
    Autorzy:
    Polak, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/945997.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    nowoczesność
    nicość
    egzystencjalizm
    filozofia
    literatura
    Camus
    Dobrowolski
    Opis:
    The Rise and the Fall of the Modern Man is an excellent philosophical essay written by Jacek Dobrowolski. The author – which is contemporary, existential nihilist with pretensions to a minimum of compassion-morality – tracks the development of the idea of the modern subjectivity, swinging between literature and philosophy. He mastered the rare art of concise updates of momentous philosophical issues, by which he refers in hedge-hopping vivacious style. The review notes the advantages (and shortcomings) of the essay, exposing the main focal points present in its insightful narration developed from disenchanted antiquity to the exhausted post-modernity.
    Źródło:
    Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris; 2016, 35 (4)
    1689-4286
    Pojawia się w:
    Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Uczony i święty. Chrystianizacja wizerunków mędrców dawnych w "Żywotach filozofów" Marcina Bielskiego
    Autorzy:
    Lasocińska, Estera
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2030413.pdf
    Data publikacji:
    2021-06-06
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    christian tradition
    ancient philosophy
    old Polish literature
    tradycja chrześcijańska
    filozofia starożytna
    dawna literatura polska
    Opis:
      The article focuses upon the relation between the realities of faith and reason. The author presents the image of a Christian Stoic, which is typical of Renaissance literature, and goes on to analyze “Żywoty filozofów” [“Lives of the Philosophers”] by Marcin Bielski to describe the structure and specific features of this kind of book on the history of philosophy at the beginning of the 16th century. Referring to medieval tradition (John of Wales, Walter Burleigh), the article shows how the Polish author used it to create the model of a pious sage, distinguished by his love of intellectual, moral and evangelical virtues. The article also refers to two later works, “Wizerunek własny” [“The True Image of the Life of the Honest Man”] by Mikołaj Rej (1558) and “Dyjalog mięsopustny” [“The Dialogue for the Last Days before the Lent”] (c. 1622), which document the continuity of the medieval tradtion of depicting a Christian philosopher.
    Źródło:
    Tematy i Konteksty; 2014, 9, 4; 318-328
    2299-8365
    Pojawia się w:
    Tematy i Konteksty
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Literatura i mistyka. Przyczynek do badań nad wyobraźnią poetycką Juliusza Słowackiego
    Autorzy:
    Matejek, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/608005.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    : Juliusz Słowacki, genesic philosophy, symbol, mysticism, imagination
    Juliusz Słowacki
    filozofia genezyjska
    symbol
    mistycyzm
    wyobraźnia
    kryzys kultury
    Opis:
    The topic of the article is the poetical reaction of Juliusz Słowacki to the crisis of culture in the early 40s of the 19th century. Epiphanic awareness of the theological dimension of the space has beenconfronted with conviction about the disintegration of language, which has lost the ability to give the appearance of reality. Słowacki expressed confidence that the source of his mystical vision of the universe is ideal perception. Therefore, description of the mystical worldview requires the new concept art, the project of original model of the poetic language with the symbolic imagination in the foreground. Interpretation of the “Genesis” philosophy cannot be based on human experience – cannot be expressed in adequate and direct performances. In the discussed issue, discursive language is not suitable, because of the loosening of categories traditionally used to describe reality. Thus, Słowacki was forced to use ambiguous signs, which would allow one to understand the sense of revelation.
    Sednem rozważań jest poetycka reakcja Juliusza Słowackiego na stan wyczerpania kultury, którego poeta doświadczył na początku lat 40. XIX wieku. Uzyskana na drodze epifanii świadomość teleologicznego wymiaru kosmosu została zestawiona z dominującym wówczas przekonaniem o rozpadzie języka – Logos stracił zdolność dawania pozorów rzeczywistości. Słowacki wyraził pewność, że sposób, w jaki odczuł utajoną dotychczas wizję uniwersum, utożsamia percepcję idealną. Deskrypcja mistycznego światopoglądu wymagała zatem stworzenia koncepcji sztuki, która zmieni pisarstwo w posłannictwo, a świat „glansowanych rękawiczek” zastąpi ideą nowej wiary. Ramy tego ambitnego projektu wyznacza oryginalny model języka, którego kołem zamachowym jest wyobraźnia symboliczna. Wykładnia filozofii genezyjskiej nie może podlegać ludzkiemu doświadczeniu – nie daje się wyrazić w przedstawieniach adekwatnych i bezpośrednich. Język dyskursywny nie spełnia w tym przypadku zadania poznawczego ze względu na rozchwianie kategorii tradycyjnie używanych do opisu rzeczywistości. Słowacki był zmuszony więc odwołać się do znaków, które przez swoją niejednoznaczność oddadzą migotliwy, przepełniony sprzecznościami sens objawienia.
    Źródło:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia; 2017, 35, 1
    0239-426X
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Koncepcja „boga ułomnego” i jej warianty w wybranych utworach Stanisława Lema
    Autorzy:
    Kochanowski, Marcin Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/961527.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Stanisław Lem
    Philosophie
    Literatur
    Roman
    Gott
    Stanislaw Lem
    philosophy
    literature
    novel
    god
    Filozofia
    Literatura
    powieść
    bóg
    Opis:
    Im Artikel beschreibe ich das im Schaffen von Stanislaw Lem auftretende Konzept des „unvollkommenen Gottes“ und seine unterschiedlichen Varianten in ausgewählten Romanen und Erzählungen des Autors. Zufolge des Konzepts ist Gott ein Wesen ohne Attribute der Allmacht und des Allwissens, das keine separate transzendentale Sphäre des Daseins beansprucht, sondern in die Welt und in Materie verwickelt ist. Es bleibt durch jene Welt und durch die von ihm geschaffenen Wesen beschränkt und entdeckt allmählich diese Beschränkungen. Darüber hinaus unterziehe ich die Anschauungen der Interpreten des Schaffens von Lem hinsichtlich des einschlägigen Konzeptes einer kritischen Analyse.
    Discussed is the notion of a "defective god" and its variants featured in novels and short stories written by Stanisław Lem.  Accordingly,  god is a  being devoid of such  attributes as omnipotence and omniscience,  one that does not exist in a separate, transcendent sphere of being, but is entangled in the world and matter, is limited by that world and also by  beings which he created , and is gradually discovering all these limitations. The paper also contains a critical analysis of commentators’ views on the writer's idea.
    W artykule opisuję występującą w twórczości Stanisława Lema koncepcję „boga ułomnego” oraz różne jej warianty występujące w wybranych jego powieściach i opowiadaniach. Zgodnie z nią, bóg ten jest istotą pozbawioną atrybutów wszechmocy i wszechwiedzy, która nie zajmuje odrębnej, transcendentnej sfery bytu, lecz uwikłany jest w świat i materię, pozostając ograniczony przez ów świat, a także przez stworzone przez siebie byty, odkrywając stopniowo owe ograniczenia. Nadto poddaję krytycznej analizie poglądy komentatorów twórczości pisarza na temat omawianej koncepcji.
    Źródło:
    Kultura i Wartości; 2020, 29
    2299-7806
    Pojawia się w:
    Kultura i Wartości
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Między wiarą a filozofią. O problematyce duchowego odrodzenia w prozie Eugeniusza Korwin-Małaczewskiego
    Autorzy:
    Kielak, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1369368.pdf
    Data publikacji:
    2019-12-20
    Wydawca:
    Akademia Katolicka w Warszawie
    Tematy:
    literatura polskiego modernizmu
    I wojna światowa
    polski mesjanizm
    nawrócenie
    Eugeniusz Korwin-Małaczewski
    literature of Polish modernism
    World War I
    Polish messianism
    conversion
    Opis:
    W szkicu podjęta została problematyka nawrócenia, obecna w twórczości literackiej żołnierza I oraz III Korpusu Polskiego w Rosji, a następnie Błękitnej Armii Józefa Hallera – Eugeniusza Korwin-Małaczewskiego, którego dorobek, jako promujący wartości dziewiętnastowiecznego patriotyzmu i katolicyzmu, po II wojnie światowej był przez długie lata marginalizowany. Podstawą do tak sprofilowanego zagadnienia stało się jedno z najbardziej znanych opowiadań młodego pisarza, pt. Koń na wzgórzu, powstałe pod wpływem traumatycznych przeżyć z walk prowadzonych na terenach Kresów w czasie wojny polsko-bolszewickiej. Analizie poddany został fragment utworu opisujący duchową odnowę bohatera, który – dzięki rozmowom z opiekującą się nim w szpitalu zakonnicą oraz lekturze Pisma Świętego – doświadczył spotkania z Bogiem, uzyskując też spokój wewnętrzny. Ujawniająca się w ten sposób problematyka nawrócenia została zinterpretowana również w kontekście sympatii autora wobec idei mesjanistycznych, ujawniających się w całej jego twórczości. Podjęto próbę uzgodnienia relacji między obecną w myśli Małaczewskiego filozofią mesjanistyczną a manifestowanym przez niego katolicyzmem.
    The sketch discusses the issue of conversion present in the literary output of the soldier of the First and Third Polish Corps in Russia, and then the Blue Army of Józef Haller – Eugeniusz Korwin-Małaczewski, whose achievements as a promoter of the values of 19th century patriotism and Catholicism were marginalized for a long time after World War II. The basis for this profiled issue derives from one of the most famous stories of the young writer, A Horse on a Hill, resulting from traumatic experiences from the fighs carried out in the borderlands during the Polish-Bolshevik war. An analysis of a fragment of the work was performed, describing the spiritual renewal of the hero who, as a result of the conversations with the nun who looked after him in the hospital and reading the Bible, experienced a meeting with God and gained inner peace. The issue of conversion, revealed in this way, was also interpreted in the context of the author’s sympathy for Messianic ideas that were revealed throughout his work. An attempt was made to reconcile the relationship between the Messianic philosophy present in Małaczewski’s thought and the Catholicism he manifested.
    Źródło:
    Studia Bobolanum; 2019, 30, 4; 51-68
    1642-5650
    2720-1686
    Pojawia się w:
    Studia Bobolanum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The woman had to fall? Jean-Baptiste Clamence and the literary infection by evil
    Dziewczyna musiała upaść? Jean-Baptiste Clamence i literacka infekcja złem
    Autorzy:
    Kałuża, Maciej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1042246.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    zło
    literatura a filozofia
    Camus
    Upadek
    evil
    literature and philosophy
    The Fall
    Opis:
    The article presents the concept of evil, as developed in the literary as well as philosophical works of Albert Camus. After a short, preliminary notice on the relationship between literature and evil, the article presents two spheres, in which the problem of evil was grasped by the author of The Rebel. In the main part of the article, the complexity of the problem of evil, as represented by Jean-Baptiste Clamence from The Fall is shown. It is seen as a development of the concept of evil from The Plague, with the potency to disseminate onto others. It is also perceived, as something resulting from severe trauma of the main character. In conclusion, I claim, that the problem of evil, as experienced by Clamence may be understood as a still relevant metaphor of contemporary culture, struggling with passivity against the rise of social evil.
    Artykuł przedstawia koncepcję zła, rozwiniętą zarówno w dziełach literackich, jak i filozoficznych Alberta Camusa. Po wstępnym omówieniu o związku między literaturą a złem, w artykule przedstawiam dwie sfery, w których problem zła został uchwycony przez autora Człowieka zbuntowanego. W głównej części artykułu ukazana zostaje złożoność problemu zła, którą reprezentuje postać Jean-Baptiste Clamence’a z Upadku. Zło jest postrzegane w kontekście refleksji zawartych w Dżumie, szczególnie w związku z jego możliwością rozprzestrzeniania się, infekowania innych. Ale jest również analizowane jako coś wynikającego z ciężkiej, wojennej traumy głównego bohatera. W podsumowaniu argumentuję, że problem zła, którego doświadcza Clamence, może być rozpatrywany jako wciąż aktualna metafora współczesnej kultury, zmagającej się z biernością wobec zła społecznego.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2020, 59, 4; 81-99
    1505-9057
    2353-1908
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Gnothi sautón oder die Literatur und Menschenkenntnis im 18. Jahrhundert. Gewählte Aspekte
    Gnothi sautón albo literatura i poznanie człowieka w XVIII wieku. Wybrane aspekty
    Autorzy:
    Grzesiuk, Ewa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1933647.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    literatura
    antropologia i filozofia popularna XVIII wieku
    tragedia mieszczańska
    teoria powieści
    Alexander Gottlieb Baumgarten
    Friedrich von Blankenburg
    Johann Jakob Engel
    Christian Garve
    Gotthold Ephraim Lessing
    Christian Thomasius
    Christian Wolff
    literature
    anthropology and popular philosophy of the 18th Century
    bourgeois tragedy
    narrative theory
    Opis:
    Niniejszy artykuł jest próbą ukazania realizacji postulatu filozofii XVIII wieku dążenia do poznania całego człowieka i ciągle aktualnego postulatu poznania samego siebie z punktu widzenia antropologii literackiej. Dyskurs filozoficzny między racjonalizmem i sensualizmem, z którego wyodrębnia się (jeszcze filozoficzna) estetyka jako nauka poznania za pomocą niższych władz poznawczych człowieka, czyli poznania zmysłowego, znajduje odzwierciedlenie w tekstach teoretycznych dotyczących dramatu i powieści. Poznanie innego człowieka i poznanie samego siebie staje się podstawą tragedii mieszczańskiej (bürgerliches Trauerspiel), przy czym autorka wskazuje na nieadekwatność tego terminu, który polega na błędnym rozumieniu pojęcia bürgerlich, które pierwotnie oznaczało tyle, co „privat”, i na utożsamieniu go z warstwą społeczną Bürgertum, co było wynikiem nałożenia współczesnego rozumienia na pojęcie XVIII wieku, a co stanowi zbyt daleko idące uproszczenie. W przypadku tragedii autorka omawia pokrótce postać księcia Gonzagi, którą Gotthold Ephraim Lessing skonstruował na tle tradycji gatunku Fürstenspiegel, natomiast w odniesieniu do powieści pierwsze niemieckie teksty teoretyczne tego gatunku autorstwa Friedricha von Blankenburga i Johanna Jakoba Engela. Konsekwencją skupienia się na człowieku jest rezygnacja z takiego typu literatury, który przedstawia jedynie heroiczne wzorce cnót, na korzyść psychologicznie pogłębionych charakterów. Literatura zaczyna odkrywać najbardziej mroczne zakątki duszy ludzkiej.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2011, 59, 5; 91-113
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O retoryczności ukrytej we wzniosłych przedmiotach i metaforach (na podstawie pism Augusta Cieszkowskiego, Józefa Kremera i Karola Libelta)
    On the Rhetoric Hidden in Sublime Objects and Metaphors (Based on the Writings of August Cieszkowski, Józef Kremer and Karol Libelt)
    Autorzy:
    Ujma, Martyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/445492.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    hegelianism,romanticism,philosophy,literature,the rhetoric of the sublime,metaphorology
    heglizm,romantyzm,filozofia,literatura,retorykawzniosłości,metaforologia
    Opis:
    Polish Hegelians are one of the most important philosophical groups in Poland in the 19th century. Their work, today overshadowed by the accomplishments of famous Romantic poets, is still an interesting object of theoretical literary research. The treatises they wrote are characterized by extraordinary literariness, concerning both poetic language (numerous metaphors, or comparisons) and narrative orderliness, Culler’s “unusual composition of words (rollrock)”. Hence, the idea to analyse Cieszkowski’s, Kremer’s and Libelt’s writings. My considerations fit into a hermeneutic interpretative key, which allows me to interpret this type of work as a message from the past, at the same time defining the future. I refer to the following categories: dialogue culture, critical reading, rhetoric and intertextuality.
    Polscy hegliści stanowią jedną z najważniejszych grup filozoficznych w Polsce XIX wieku. Ich twórczość, dziś pozostająca w cieniu dokonań słynnych wieszczów romantycznych, jest jednak interesującym obiektem badań teoretycznoliterackich. Pisane przez nich traktaty odznaczają się niezwykłą literackością, przez którą należy rozumieć zarówno poetycki język (nasycenie tekstu rozlicznymi metaforami, czy porównaniami), jak i narracyjne uporządkowanie, Cullerowskie, „niezwykłe złożenia słów (rollrock)”. Stąd pomysł, by literaturoznawczej analizie poddać pisma Augusta Cieszkowskiego, Józefa Kremera i Karola Libelta. Rozważania wpisuję w hermeneutyczny klucz interpretacyjny, który pozwala mi na odczytywanie tego typu twórczości jako komunikatu z przeszłości, zarazem określającego przyszłość. Odwołuję się do kategorii takich jak: kultura dialogu, czytanie krytyczne, retoryczność i intertekstualność.
    Źródło:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica; 2019, 7
    2353-4583
    2449-7401
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Utopie nieśmiertelności. Nikołaj Fiodorow i Wasilij Rozanow
    UTOPIAS OF IMMORTALITY. NIKOLAI FEDOROV AND VASILY ROZANOV
    УТОПИИ БЕССМЕРТИЯ. НИКОЛАЙ ФЕДОРОВ И ВАСИЛИЙ РОЗАНОВ
    Autorzy:
    Milczarek, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/604631.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Rusycystyczne
    Tematy:
    Федоров
    Розанов
    русская философия
    русская литература
    смерть
    бессмертие
    воскрешение
    пол
    Fiodorow
    Rozanow
    filozofia rosyjska
    literatura rosyjska
    śmierć
    nieśmiertelność
    wskrzeszenie
    płeć
    Fedorov
    Rozanov
    Russian philosophy
    Russian literature
    death
    immoratlity
    resurrection
    sex
    Opis:
    УТОПИИ БЕССМЕРТИЯ. НИКОЛАЙ ФЕДОРОВ И ВАСИЛИЙ РОЗАНОВ Целью настоящей статьи является анализ идеи бессмертия у двух русских мыслителей: Николая Федорова и Василия Розанова. Сначала представлена философия Федорова, который утверждал, что смерть нужно победить, а всех умерших воскресить. Эту задачу Федоров рассматривал как продолжение дела Христа и осуществление основной цели христианства - спасения человека. Дальше анализируется идея бессмертия у Розанова. Он не принимал христианский вариант бессмертия и попытался заменить его собственным проектом, который предполагал слияние со сверхиндивидуальным потоком жизни. Из этого вытекало согласие на уничтожение личности. В заключении сказано, что хотя идеи Федорова и Розанова направлены в противоположные стороны, их объединяет утверждение жизни и стремление преодолеть смерть.
    UTOPIE NIEŚMIERTELNOŚCI. NIKOŁAJ FIODOROW I WASILIJ ROZANOW Celem artykułu jest analiza idei nieśmiertelności u dwóch rosyjskich myślicieli: Nikołaja Fiodorowa i Wasilija Rozanowa. Wpierw przedstawiona została filozofia Fiodorowa, który twierdził, że śmierć należy pokonać, a wszystkich zmarłych wskrzesić do życia. Zadanie to Fiodorow pojmował jako kontynuację dzieła Chrystusa i realizację fundamentalnego postulatu chrześcijaństwa - zbawienia człowieka. Następnie omówiona zostaje idea nieśmiertelności u Rozanowa. Odrzucał on chrześcijański wariant nieśmiertelności, próbując zastąpić go własnym projektem, który zakładał zjednoczenie z ponadindywidualnym potokiem życia. Konsekwencją była zgoda na zagładę jednostki. W zakończeniu stwierdzam, że chociaż idee Fiodorowa i Rozanowa wydają się sprzeczne, to w istocie łączy ich uwielbienie życia i pragnienie przezwyciężenia śmierci.
    UTOPIAS OF IMMORTALITY. NIKOLAI FEDOROV AND VASILY ROZANOV The purpose of this work is to analyze idea of immoratlity by two Russian thinkers: Nikolai Fedorov and Vasily Rozanov. At the beginning, Fedorov’s philosophy is presented, who claimed that death needs to be defeated and all the dead people should be resurrected. Fedorov understood this task as a continuation of the mission of Christ and the realization of the fundamental postulate of Christianity - the salvation of a man. Then, the text deals with the Rozanov’s idea of immortality. He did not accept Christian version of immortality and tried to replace it with his own project, which involved a merger with the super-individual flow of life. This implied an agree for the destruction of the individual human. In conclusion, it is said that although Fedorov’s and Rozanov’s ideas seem to be opposite, in fact, glorification of life and desire to defeat death connect them.
    Źródło:
    Przegląd Rusycystyczny; 2020, 3 (171)
    0137-298X
    Pojawia się w:
    Przegląd Rusycystyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ludwig van Beethoven artysta w kręgu filozofii, literatury, religii, techniki i spraw polityczno-społecznych
    Ludwig van Beethoven. The artist in the circle of philosophy, literature, religion, art and political and social affairs
    Autorzy:
    Dudek, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1179713.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Beethoven
    filozofia
    literatura
    nauka
    technologia
    polityka
    kwestie społeczne
    klasycyzm
    romantyzm
    philosophy
    literature
    science
    technology
    politics
    social issues
    classicism
    romanticism
    Opis:
    Ludwig van Beethoven był człowiekiem nieustannie poszukującym własnej drogi. Jako artysta potrafił przełamywać stereotypy i przybliżać słuchaczom uczucia, myśli i stany ducha wykraczające poza ich świadomość. Jego twórczość niwelowała granice muzycznej dosłowności, stając się niejednokrotnie zapisem przeżyć i doświadczeń zwykłych ludzi. Towarzyszący temu autentyzm i innowacyjność estetyczna były odbiciem interdyscyplinarnych zainteresowań kompozytora, które oscylowały wokół wielu dziedzin nauki, począwszy od filozofii, literatury, religii, techniki, a skończywszy na sprawach polityczno-społecznych. Od początku był autodydaktą, którego fascynowała zmienność świata. Chciał czerpać z niej jak najwięcej i tyle samo przekazywać na kartach swoich partytur. Cierpiał, ale potrafił zwyciężać. Był samotny, ale poruszał miliony. Do końca zdumiewał, nie zatracając nic z ciekawości dziecka.
    Ludwig van Beethoven was a man always looking for his own path. As an artist, he was able to overcome stereotypes and introduce his listeners to feelings, thoughts and states of mind which went beyond their awareness. His works removed boundaries of musical literality, not infrequently becoming a record of experiences of ordinary people. The accompanying enthusiasm and aesthetic innovativeness reflected the composer’s interests which oscillated around numerous fields of science, ranging from philosophy, literature, religion, technology to political and social issues. From the beginning, he was a self-taught composer, fascinated by changeability of the world. His intention was to draw upon it as much as possible and to express as much on the pages of his scores. He suffered but he knew how to win. Though he was lonely, he touched millions. He amazed to the last, never losing the curiosity of a child.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe KUL; 2017, 60, 1; 65-86
    0044-4405
    2543-9715
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe KUL
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Gods and people in literature and philosophy. God by the picture of human or human by the picture of god? Homeric vision of reality versus Heraclitus’ vision of reality
    Bogowie i ludzie w literaturze i filozofii. Bóg przez obraz człowieka czy człowiek przez obraz Boga? Homerowska wizja rzeczywistości a wizja rzeczywistości Heraklita
    Autorzy:
    Skrzypek-Faluszczak, Jadwiga
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31216249.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    filozofia religii
    bogowie
    religia
    literatura
    philosophy of religion
    gods
    religion
    literature
    Opis:
    The article deals with the theological issues of Homer and Heraclitus. The analysis of the works of Homer and the philosophical thought of Heraclitus serves to compare and contrast them extracting significant differences regarding the image of god and man. The author develops both literary and philosophical understanding of gods. She compares the man-god relationship in early Greek literature and philosophy. There is an interesting intrinsic tension in the literary tropes that can only be understood if the religious function of this literature is taken into account. The author tries to describe the vision of the world and the place of human beings in it in both sources: literature and philosophy. In philosophical writings, there can be seen a movement in the vision of the world structure: the gods become more inaccessible to humans, but humans gain the opportunity to become godlier if they follow a proper set of thoughts and actions proposed by philosophy. Religious poets were speaking of the past when the gods were approachable to people. Their fantasies were often mixed with old beliefs so that the divine-human world has as much wonder and eccentricity as dread. Philosophy conquers not only minds but also hearts, to convey them towards the ideal, bearing in mind the unattainable model of a virtuous man. While religion describes gods similar to humans, philosophy forges a new god-resemblant human figure.
    Artykuł dotyczy zagadnień teologicznych u Homera i Heraklita. Analiza dzieł Homera i myśli filozoficznej Heraklita służy ich porównaniu i zestawieniu, wydobywając istotne różnice dotyczące obrazu boga i człowieka. Autorka rozwija zarówno literackie, jak i filozoficzne rozumienie bogów. Porównuje relację człowiek–bóg we wczesnej greckiej literaturze i filozofii. Istnieje interesujące wewnętrzne napięcie w poszukiwaniach literackich, które można zrozumieć tylko wtedy, gdy weźmie się pod uwagę religijną funkcję tej literatury. Autorka stara się opisać wizję świata i miejsce w nim człowieka w obu źródłach: literaturze i filozofii. W pismach filozoficznych można dostrzec ruch w wizji struktury świata: bogowie stają się bardziej niedostępni dla ludzi, ale ludzie zyskują możliwość stania się bardziej boskimi, jeśli podążają za odpowiednim zestawem myśli i działań proponowanych przez filozofię. Religijni poeci mówili o przeszłości, kiedy bogowie byli dostępni dla ludzi. Ich fantazje często mieszały się ze starymi wierzeniami, dzięki czemu świat bosko-ludzki jest równie cudowny i ekscentryczny, co przerażający. Filozofia podbija nie tylko umysły, ale i serca, by skierować je ku ideałowi, pamiętając o nieosiągalnym wzorcu cnotliwego człowieka. Podczas gdy religia opisuje bogów podobnych do ludzi, filozofia tworzy nową postać człowieka przypominającą boga.
    Źródło:
    Logos i Ethos; 2023, 62, 2; 27-46
    0867-8308
    Pojawia się w:
    Logos i Ethos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Translatio studii i kontakty międzykulturowe w średniowieczu. Słowo o V Kongresie Mediewistów Polskich w Rzeszowie
    Translatio studii and Intercultural Contacts in the Middle Ages. A Word about the Fifth Congress of Polish Medievalists
    Autorzy:
    Trościński, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/451178.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    The Fifth Congress of Polish Medievalists
    the Middle Ages
    Rzeszów
    University of Rzeszów
    translatio studii
    intellectual and literary culture of the Middle Ages
    medieval philosophy
    medieval literature
    the Polish Middle Ages
    V Kongres Mediewistów Polskich
    średniowiecze
    Uniwersytet Rzeszowski
    kultura intelektualna i literacka średniowiecza
    filozofia średniowieczna
    literatura średniowieczna
    polskie średniowiecze
    Opis:
    Between September 20th and 24th, 2015 Rzeszów hosted the Fifth Congress of Polish Medievalists, which was attended by about 250 scholars of the Middle Ages from all academic centres in Poland and from abroad. The congress theme was “Reception and Rejection. Intercultural Contacts in the Middle Ages”. A large number of papers were presented in 20 thematic sections. One section, no. 17, entitled “Translatio studii in the intellectual and literary culture of the Middle Ages”, was organized by Professor Andrzej Dąbrówka from the Institute of Literary Research of the Polish Academy of Sciences and Grzegorz Trościński, Ph.D. from the Old Polish and Enlightenment Literature Department of the University of Rzeszów. The speakers included philosophers, historians of Polish literature and linguists from several academic centres in Poland. The papers focused on the main intellectual current of the Middle Ages, depicted from various perspectives and shown at different angles. Translatio studii turned out to be multifaceted and long-lasting.
    Źródło:
    Tematy i Konteksty; 2016, 6(11); 503-509
    2299-8365
    Pojawia się w:
    Tematy i Konteksty
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-26 z 26

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies