Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "awangarda" wg kryterium: Wszystkie pola


Tytuł:
„Dynamika dematerializacji i parowania”. Surrealizm jako ustanowienie perspektywy przedmiotowej
“Dynamics of Dematerialization and Evaporation”. Surrealism as the Establishment of the Objective Paradigm
Autorzy:
Kornhauser, Jakub
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/517945.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Wrocławski. Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych. Katedra Etnologii i Antropologii Kulturowej
Tematy:
surrealizm
przedmiot surrealistyczny
André Breton
awangarda
surrealism
surrealist object
Avant-Garde
Opis:
Artykuł poświęcony został zagadnieniu przedmiotu surrealistycznego w estetyce kierunku wyłaniającego się z wczesnych pism głównego teoretyka surrealizmu André Bretona. Przyjęta przez autora perspektywa badawcza wpisuje rozważania nad surrealizmem w szerszą refleksję teoretycznoliteracką, kulturoznawczą i filozoficzną. Z tego punktu widzenia pojęcie przedmiotu surrealistycznego rozumiane jest zarówno jako kluczowe założenie rewolucyjnej estetyki, jak i zapowiedź współczesnych „teorii rzeczy” w socjologii, antropologii i badaniach kulturowych. Autor definiuje pojęcie przedmiotu surrealistycznego w odniesieniu do koncepcji Rolanda Barthes’a, Jeana Baudrillarda, Arthura C. Danto czy Michela Foucaulta. Zarysowana zostaje w ten sposób „perspektywa przedmiotowa” sytuująca obiekt surrealistyczny, po pierwsze – jako pozbawiony desygnatu znak w przestrzeni tekstu (kryzys referencjalności), po drugie zaś – jako autonomiczny byt w nadrzeczywistości, który przejmuje kontrolę nad podmiotem i powoduje redukcję jego tożsamości. „Perspektywa przedmiotowa” miałaby zwracać uwagę zarówno na tekstowe uwarunkowania przedmiotu surrealistycznego, jak i na jego rolę w kształtowaniu współczesnych teorii kulturowych.
The paper examines the problem of the “Surrealist object” in the aesthetics of this Avant-Garde movement, as seen in the works of its main representative, André Breton. The research perspective applied by the author is intended to place the reflection on Surrealism within the wider field of study of such disciplines as cultural studies, anthropology, sociology and philosophy. From this point of view, the notion of a “Surrealist object” is considered not only a key concept of a revolutionary aesthetics, but also an announcement of the modern “theories of things”, present in anthropology, design and cultural studies. The author defines the notion of the “Surrealist object”, referring to the ideas of Roland Barthes, Jean Baudrillard, Arthur C. Danto or Michel Foucault. In this way, an “objective paradigm” is characterized, which sets a new status of the “Surrealist object”. First of all, it appears as a sign without a denotation in the textual space (crisis of referentiality), second of all it obtains an autonomous essence in the surreality, in which it takes control of the subject and reduces its identity. Starting from this postulate, the author focuses on establishing of a “Surrealist approach”, which could deal both with the textual aspects of a “Surrealist object” and with its influence on the development of the modern cultural theories.
Źródło:
Tematy z Szewskiej; 2017, Rzeczy 1(18)/2017; 60-76
1898-3901
Pojawia się w:
Tematy z Szewskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Kpiąca myśl i szaleńcza wyobraźnia”. Niesamowite opowieści Marka Słyka
Autorzy:
Kaliszuk, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/607768.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Marek Słyk
Modernism
avant-garde
Polish prose
modernizm
awangarda
proza polska
Opis:
The author analyses the novels by Marek Słyk using terms and concepts typical for modern literature. He shows relations between Gra o super-mózg, a detective story for teen readers, and other novels, which were much more experimental and avant-garde. Słyk tried to transform the ways of defining literature as an institution especially in the late 1970s and early 1980s in Poland. Political situation of that period involved completely different socially accepted approach to prose. His offer was radically innovative but not like Słyk’s predecessors. He pointed out that modern 20th-century world was marked with permanent ambiguity, so literature had no other way but to accept this fact.
Szkic stanowi próbę opisu powieści Marka Słyka przy użyciu pojęć charakterystycznych dla modernistycznego dyskursu literackiego. Autor za punkt wyjścia przyjmuje analizę powieści Gra o super-mózg, widzianej jako specyficzna realizacja konwencji powieści detektywistycznej. Następnie przygląda się modyfikacjom tej konwencji, dokonanym w pozostałych tekstach Słyka, i wynikającym stąd konsekwencjom dla rozumienia literackości i zadań powieści, a także dla procesów budowania znaczeń w rzeczywistości empirycznej. Przeobrażenia te ujęte zostają jako diagnoza określonego momentu kultury XX-wiecznej, charakteryzującego się nieokiełznaną wieloznacznością, odporną na próby totalizującego ujednoznacznienia.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia; 2015, 33, 1
0239-426X
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Pomiędzy izmami” – Jan Brzękowski jako krytyk i teoretyk nowej sztuki
Autorzy:
Rejniak-Majewska, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1033728.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
avant-garde
art criticism
surrealism
abstract art
Jan Brzękowski
art magazines
L’Art Contemporain (Sztuka Współczesna)
awangarda
krytyka artystyczna
surrealizm
sztuka abstrakcyjna
prasa artystyczna
Opis:
Z końcem lat dwudziestych XX wieku w Europie nowe kierunki artystyczne wydawały się już czymś okrzepłym, częścią „awangardowej tradycji”. Wyrazem tej świadomości była m.in. książka Jeana Arpa i El Lissitzky’ego Kunstismen (1925) oraz Art. Bilan des arts modernes en France Ozenfanta (1928). Jan Brzękowski, polski poeta i krytyk, widział ten czas podobnie, jako okres „ustalania się pewnych wartości” raczej niż nowych przełomów. W artykule śledzę poglądy Brzękowskiego dotyczące sztuk wizualnych oraz jego strategie jako rzecznika sztuki nowoczesnej, pośrednika między środowiskiem paryskim a polską awangardą, autora powiązanego z konstruktywizmem (członka grupy „a.r.”), a równocześnie z kręgami surrealistów w Paryżu. Głównym przedmiotem moich analiz jest wydawane przez Brzękowskiego pismo „Sztuka Współczesna – L’Art Contemporain” (1929–1930) i jego cykl artykułów Kilometraże, będący próbą podsumowania przemian nowej sztuki. Zdając sobie sprawę ze „zużywania się” awangardowych idei i zachowując krytycyzm wobec „kultu nowości”, Brzękowski bronił awangardowych pozycji w oparciu o ideę formalnego rygoru i twórczej „budowy”. Zgodnie z modernistycznym światopoglądem odrzucał mimetyczną koncepcję sztuki i opowiadał się za formą abstrakcyjną; zaznaczał jednak, że powinna być ona „zakotwiczona o dno życia” – w oryginalny sposób podkreślał dialektyczne napięcie między abstrakcją i figuracją.
By the late 1920s in Europe new art directions were regarded as already completed phenomena, a part of “avant-garde tradition.” Such views were expressed by Jean Arp and El Lissitzky’s in their book Kuntismen (1925), and by Amédée Ozenfant’s in Art. Bilan des arts modernes en France (1928). Similar opinions were also voiced by Jan Brzękowski, a Polish poet and critic, who regarded this time as a period of “establishing certain values” rather than new breakthroughs. In this article I discuss Brzękowski’s strategies as a spokesman of modern art, an intermediary between the Parisian artworld and Polish avant-garde, an author connected with constructivism (a member of “a.r.” group), and also with surrealist circles in Paris. My main focus is his magazine “Sztuka Współczesna – L’Art Contemporain” (1929–1930) and his series of articles “Mileages,” in which he summarizes the developments of modern art. Conscious of the “wearing up” of avant-garde ideas and critical about seeking “novelty” for its own sake, Brzękowski tried to establish a progressive position based on the idea of formal discipline and creative construction. While rejecting a mimetic conception of art, he argued for abstract artistic form that would be “anchored to the bottom of life,” thus emphasizing the interplay of abstract and figurative elements and their dialectic.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica. Ethica – Aesthetica – Practica; 2020, 36; 57-72
0208-6107
2353-9631
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica. Ethica – Aesthetica – Practica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Powieść filmowa” i materialność tekstu. O Bankructwie profesora Muellera Jana Brzękowskiego
“The Cinematic Novel” and the Materiality of the Text: Jan Brzękowski’s Bankructwo profesora Muellera [Professor Mueller’s Bankruptcy]
Autorzy:
Wójtowicz, Aleksander
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1395633.pdf
Data publikacji:
2021-07-19
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Jan Brzękowski
avant-garde
cinematic novel
typography
the materiality of the text
awangarda
powieść filmowa
typografia
materialność tekstu
Opis:
Artykuł analizuje filmową powieść Jana Brzękowskiego Bankructwo profesora Muellera w perspektywie awangardowych eksperymentów z konwencjami powieściowymi. Przedstawia, w jaki sposób naśladowanie form zaczerpniętych z kina niemego przełożyło się na „kod bibliologiczny” (G. Bornstein), owocując nowatorskim układem typograficznym, za którego sprawą jednym z kluczowych elementów utworu stała się materialność tekstu (kompozycja typograficzna, dobór kroju, stopnia oraz odmian pisma). Ponadto zwraca uwagę na projekt graficzny, na który złożyły się elementy przygotowane przez innych artystów (Witkacy, S. Taeuber-Arp, H. Stażewski).
The article analyzes Jan Brzękowski’s cinematic novel Bankructwo profesora Muellera [Professor Mueller’s Bankruptcy] from the perspective of avant-garde experiments with novelistic conventions. It demonstrates how the imitation of silent film forms was translated into the “bibliographic code” (G. Bornstein), giving rise to an innovative typographic layout, thanks to which the materiality of the text (typographic composition, different typefaces, fonts, and letters) became one of the key aspects of the work. Moreover, the article draws attention to graphic design created by other artists (Witkacy, S. Taeuber-Arp, H. Stażewski).
Źródło:
Forum Poetyki; 2021, 23; 128-139
2451-1404
Pojawia się w:
Forum Poetyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Reakcja na realność świata”. Elaborat Donata Kirscha jako przyczynek do dyskusji o nowej prozie lat siedemdziesiątych XX wieku
Autorzy:
Kaliszuk, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/607710.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Modernism
Polish fiction
Henryk Bereza
Donat Kirsch
avant-garde
nowoczesność
polska proza
awangarda
Opis:
The author analyses Donat Kirsch’s essay Elaborat – debiuty lat siedemdziesiątych. This Polish, non well-known writer of the 1970s describes the literature of that period, especially the trend known as “the young prose” and tries to explain how it emerged, developed and disappeared. His discourse is built on opposition “live-dead”, characteristic for Polish Modernism, what is more, it combines avant-garde concepts of literature and Foucault’s terms such as language and discourse, which is quite unique. Kirsch says that modernity obscures language and makes it almost non-useable, so the novel, in particular the experimental novel, should deal with that fact. Such demand is utopian but necessary, otherwise literature could not cope with reality and human alienation becomes deeper and almost unbearable. Essayist points out that “the young prose” had not succeeded, but he predicted this failure. This diagnose is awkward, but its source is in Kirsch’s discourse: he is convinced that he proposes different non-modern / post-modern literature, but it is quite the opposite, therefore all the limitations and paradoxes of modern literature still stand.
Autor analizuje esej Donata Kirscha Elaborat – debiuty lat siedemdziesiątych. Ten niezbyt szeroko znany pisarz lat siedemdziesiątych XX wieku opisuje nurt występujący pod nazwą „młoda proza”. Swój dyskurs opiera na charakterystycznej dla modernizmu strategii różnicowania, czerpie inspiracje z awangardowych koncepcji literatury. Odwołuje się także do leksyki Michela Foucaulta. Twierdzi, że nowoczesność uniemożliwia posługiwanie się językiem, lecz zarazem rekompensuje ten stan za pomocą literatury.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia; 2013, 31
0239-426X
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
“The best spoken book”. Aleksander Wat, the avant-garde, and “testimonies” of Central and Eastern Europe
„Najlepsza książka mówiona”. Wat, głos, awangarda i „świadectwa” Europy Środkowo-Wschodniej
Autorzy:
Rakoczy, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27312476.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Aleksander Wat
Czesław Miłosz
oral memoirs
voice
oral history
genres
verbal creativity
Central and Eastern Europe
pamiętnik mówiony
głos
historia mówiona
gatunki
twórczość słownej
Europa Środkowo-Wschodnia
Opis:
Analizując Mój wiek Aleksandra Wata jako coś więcej niż relację zaangażowanego uczestnika wydarzeń Europy Środkowo-Wschodniej, chciałabym pokazać jego eksperymentalny, bliski estetykom awangardowym, potencjał. Potencjał ten, moim zdaniem, wpisywał się w obszerne pole instytucjonalno-dyskursywne, wiązał się bowiem ze zwrotem mówionym w historiografii drugiej połowy XX wieku przetwarzanym na różne sposoby w społecznych politykach pamięci. W mojej interpretacji pamiętnik mówiony Wata nie był ani fikcjonalną kreacją, ani też niefikcjonalnym „świadectwem”. Był on gatunkiem twórczości słownej, który domagał się pogłębionej refleksji nad jego społecznym usytuowaniem i znaczeniem. W przypadku Mojego wieku należało dostrzec w opowieści Wata zdarzenia dziejące się między negocjującymi ze sobą aktorami rozmowy i rozmaitymi, uruchamianymi przez nich gatunkami opowieści. Wydarzenia te były pełne ambiwalencji, napięć i negocjacji, które działy się w polu gatunków wypowiadania doświadczenia, instytucji je inicjujących oraz ich politycznie, społecznie i kulturowo umocowanych aktorów i dyskursów. Były też oparte na określonych kulturowo i społecznie politykach pozyskiwania, odzyskiwania, przywracania, wywoływania lub przemilczania wspomnień oraz intencjonalnych i gatunkowych wyborach samego Wata. Wat i Miłosz zdecydowali się na – jak charakteryzował historię mówioną w 1998 roku Alessandro Portelli – „dialogowe kształtowanie dyskursu”, „bogatą heteroglosję” i „sekwencje procesów werbalnych i […] „konstruktów generowanych przez kulturowe i osobiste spotkania”. W artykule tym chcę pokazać, że heteroglosja ta prowokowała odmienne polityki pamięci. Konstruowała też odmienne ideologie głosu intelektualistów Europy Środkowo-Wschodniej.      
Analyzing Alexander Wat’s My Century as more than an account of an engaged participant in the events of Central and Eastern Europe, I would like to show its experimental potential, close to avant-garde aesthetics. This potential, in my opinion, was part of an extensive institutional-discursive field, as it was related to the oral turn in historiography of the second half of the 20th century processed in various ways in the social politics of memory. In my interpretation, Wat’s oral memoir was neither a fictional creation nor a non-fictional “testimony”. It was a genre of verbal creativity, which demanded in-depth reflection on its social location and meaning. In the case of My Age, it was necessary to perceive in the events happening between the actors negotiating the conversation with each other and the various story genres they activated. These events were full of ambivalence, tensions and negotiations that took place in the field of genres of uttering experience, the institutions that initiate them and their politically, socially and culturally empowered actors and discourses. They were also based on culturally and socially defined policies of retrieving, reclaiming, restoring, evoking or silencing memories, and the intentional and genre choices of Wat himself. Wat and Milosz opted for, as Alessandro Portelli characterized oral history in 1998, “dialogic shaping of discourse”, “rich heteroglossia” and “sequences of verbal processes and […] constructs generated by cultural and personal encounters”. In this article I want to show that this heteroglossia provoked different memory policies. It also constructed different ideologies of the voice of Central and Eastern European intellectuals.
Źródło:
Forum Poetyki; 2023, 33-34; 10-25 (eng); 10-25 (pol)
2451-1404
Pojawia się w:
Forum Poetyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Time for Revolution / Revollusion”. Awangarda Między Przeszłością a Teraźniejszością, Archiwum a Performansem
“Time for Revolution / Revollusion. Avant-Garde Between the Past and the Present, Between the Archive and the Performance
Autorzy:
Dzierżyc-Horniak, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/424627.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku
Tematy:
archiwum,
gorączka archiwalna,
performens,
zwrot performatywny,
performance as research
archieve,
archieve fever,
performance,
performance turn,
Opis:
Tytułowe hasło „Time for Revolution / Revollusion” jest punktem wyjścia do podjęcia rozważań nad reinterpretacją tradycji Wielkiej Awangardy w sztuce współczesnej. W artykule zestawiłam ze sobą wspólny projekt Anny Baumgart i Andrzeja Turowskiego Zdobywcy słońca / Parowóz dziejów (2012) oraz pracę Nasana Tura Time for Revollusion (2008). Kierunek rozważań wyznaczają dwie kategorie: „zwrot historiograficzny” (powiązany z „gorączką archiwalną”) oraz „zwrot performatywny”. Analizuję zatem, jak archiwum – odsłaniając zapomniane historie awangardy – staje się w praktykach artystów przestrzenią performatywną. W efekcie, interesuje mnie to, w jaki sposób artyści zachęcają nas do poddania krytycznej interpretacji tego, w jaki sposób „wykonujemy” rzeczywistość.
Źródło:
Sztuka i Dokumentacja; 2018, 19; 75-84
2080-413X
Pojawia się w:
Sztuka i Dokumentacja
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Uksiążkowić świat”, czyli kilka słów o liberaturze
To “bookize” the world, or a handful of remarks on liberature
Autorzy:
Rybarczyk, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/911108.pdf
Data publikacji:
2012-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Liberature
Visual poetry
Typography
Architecture of the word
Avant-garde
Fajfer Zenon
Bazarnik Katarzyna
Nowakowski Radosław
OuLiPo
Liberatura
Poezja wizualna
Typografia
Architektura słowa
Awangarda
Opis:
Celem artykułu jest przybliżenie kwestii dotyczących nowego zjawiska w literaturze, choć swymi korzeniami sięgającego czasów bardzo odległych, mianowicie liberatury. Przedstawiam nie tylko podstawowe tezy związane z liberaturą, np. postrzeganie utworu jako integralnej całości, w której następuje stopienie słowa i przestrzeni, ale także swoistą ewolucję form literackich, prowadzącą do narodzin nowego nurtu. Sednem tego procesu jest położenie nacisku na współistnienie formy i treści, obecne już w poezji wizualnej wywodzącej się ze starożytności i średniowiecza, a przybierające na sile w twórczości autorów związanych z XX-wiecznymi ruchami awangardowymi. „Totalne” myślenie o literaturze zyskało najciekawszy wyraz w twórczości autorów liberatów: Zenona Fajfera, Katarzyny Bazarnik i Radosława Nowakowskiego (zarówno praktyków, jak i teoretyków liberatury), których sylwetki oraz dzieła przedstawiam pokrótce w niniejszym artykule.
The article attempts to introduce the reader to some issues concerning a new phenomenon in literature – liberature – though the phenomenon is deeply rooted in the past. My intention is to show and discuss not only the basic tenets of liberature, such as the perception of the work as an integral entity in which the word and the space merge into indivisible wholeness, but also to present a particular evolution of various literary forms that eventually effected in an inception of a new literary current. The core element of this process is to emphasize and highlight the coexistence of the form and the content, i.e., something that was already present in visual poetry stemming from the ancient and medieval times and became increasingly powerful in the output of authors associated with the twentieth-century avantgarde movements. The “total” perception of literature has been most interestingly expressed in the output of authors-liberates: Zenon Fajfer, Katarzyna Bazarnik and Radosław Nowakowski (both authors and theoreticians of liberature), whose profiles are outlined in the present article.
Źródło:
Biblioteka; 2012, 16(26); 337-351
1506-3615
2391-5838
Pojawia się w:
Biblioteka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Więc były w tych schodach zarazem i strach, i chęć ucieczki” – los podmiotu uwikłanego w dwuznaczność świata ( Schodami w górę, schodami w dół Michała Choromańskiego)“
And these stairs stirred up fear, but also a desire to escape”: The fate of a subject embroiled in the world's ambiguities in Michał Choromański's Schodami w górę, schodami w dół ( Upstairs, Downstairs)
Autorzy:
Natkaniec, Daniel
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2172221.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Polish literature of the 20th century
psychological thrillers
psychoanalytic character study
Michał Choromański (1904–1972)
Michał Choromański
psychoanaliza
psychologizm
proza XX wieku
awangarda
Opis:
This interpretation of Michał Choromański's novel Schodami w górę, schodami w dół (Upstairs, Downstairs) focuses primarily on issues related to the inner life of the characters and the representation of the outside world in the context of classical psychoanalysis. The appropriateness of the psychoanalytical approach is justified by numerous references to Freud's theory in the text of the novel. The study reaches out to Choromański's other novels and short stories, but embarks on a more systematic comparison of Schodami w górę, schodami w dół with only one of them, Zazdrość i medycyna (Jealousy and Medicine), his most popular novel published in 1936.
Źródło:
Ruch Literacki; 2022, 1; 73-93
0035-9602
Pojawia się w:
Ruch Literacki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Żyjemy, walcząc z przyrodą”. Pierwsza awangarda i antropocen
‘We live fighting nature’. Awangarda Krakowska and the Anthropocene
Autorzy:
Wójtowicz, Aleksander
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1944287.pdf
Data publikacji:
2021-03-30
Wydawca:
Narodowe Centrum Kultury
Tematy:
literatura międzywojenna
Pierwsza Awangarda
antropocen
nowoczesność
ekologia
interwar literature
Awangarda Krakowska (Vanguard of Kraków)
Anthropocene
modernity
ecology
Opis:
This paper analyses the work of authors associated with Awangarda Krakowska (in Polish: ‘Vanguard of Kraków’), discussing it in terms of contemporary discussions on the Anthropocene. The activity of this most radical formation in Polish modern literature coincided with the pinnacle of industrial progress. The members of the movement were staunch supporters of the latter which they tended to describe in terms of fossil fuels industry and the taming or transformation of natural environment. Adopting Peiper’s formula of three ‘M’s’ (Megalopolis, Mass, Machine), their attitude to nature is here discussed through three ‘E’s’: Enthusiasm, Exploitation, and Ecology. The former two were prevalent concepts in the interwar period and were derived from the philosophical discourse of modernity, gaining further focus in the avant-garde aesthetics and its slogans of human rivalry with nature. The resulting texts presented the intense process of transforming reality as an epic of forging a new order and introducing creative orderly patterns into the chaotic world of nature. This perspective tends to gradually disappear in the post-war texts, as the members of the avant-garde movement realised the negative consequences of the processes they once praised. Their texts reveal symptoms of ecological awareness and first suggestions that human attitude towards nature should be redefined.
Źródło:
Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka; 2021, 113, 1; 174-188
1230-4808
Pojawia się w:
Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Timor, ira, despectio. O postsekularnej retoryce międzywojennej awangardy
Timor, ira, despectio. About the postsecular rhetoric of the interwar avant-garde
Autorzy:
Pietryga, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2232078.pdf
Data publikacji:
2022-10-10
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Katedra Italianistyki. Polskie Towarzystwo Retoryczne
Tematy:
awangarda
polska poezja
postsekularyzm
retoryka awangardy
avant-garde
Polish poetry
postsecularism
avant-garde rhetoric
Opis:
Celem artykułu jest naświetlenie najważniejszych strategii retorycznych stosowanych przez poetów awangardowych do pisania o społecznych problemach II Rzeczypospolitej. Autor wykazuje, że pojawiające się na przełomie lat 20. i 30. XX wieku odniesienia do języka religijnego w twórczości poetów awangardowych służyły celom perswazyjnym, wzbudzaniu emocji (jak chociażby ira, timor, despectio) i obrazowemu komentowaniu sytuacji społeczno-politycznej po wydarzeniach majowych, kryzysie gospodarczym, a wreszcie – do wyrażania niepokoju związanego z widmem nadchodzących kryzysów. Omawiając wybrane utwory Juliana Przybosia, Anatola Sterna, Brunona Jasieńskiego i Jalu Kurka, autor skupia się przede wszystkim na środkach retorycznych i figurach zaczerpniętych z dyskursu religijnego przez poetów konstruktywistycznych oraz byłych futurystów. Niniejszy artykuł wpisuje się w rozważania postsekularne oraz analizy retoryczne polskiej poezji współczesnej, rzucając nowe światło na wpływ biblizmów i języka religijnego na społecznie zaangażowany wiersz awangardowy.  
The article aims to highlight the most important rhetorical strategies used by some avant-garde poets to write about the social problems of the Second Polish Republic. The author shows that the references to religious language appearing at the turn of the 1920s in the works of avant-garde poets served the purposes of persuasion: to evoke emotions (such as ira, timor, despectio), to visually comment on the socio-political situation after the May events and the economic crisis, and finally to express anxiety over the specter of imminent crisis. When discussing selected works by Julian Przyboś, Anatol Stern, Bruno Jasieński, and Jalu Kurek, the author focuses on rhetorical means and figures taken from religious discourse by constructivist poets and former futurists. This article contributes to the post-secular considerations and rhetorical analyses of contemporary Polish poetry, shedding new light on the influence of biblicisms and religious language on the socially engaged avant-garde poetry.
Źródło:
Res Rhetorica; 2022, 9, 3; 5-24
2392-3113
Pojawia się w:
Res Rhetorica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A previously unknown poem by Jalu Kurek
Nieznany wiersz Jalu Kurka
Autorzy:
Wójtowicz, Aleksander
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2088446.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Polish literature of the early 20th century
futurism and avant-garde
poetic magazine New Art (Warsaw 1921–1922)
Jalu Kurek (1904–1983)
Jalu Kurek
awangarda
futuryzm
Nowa Sztuka
juwenilia
Opis:
The article presents a previously unknown poem by Jalu Kurek, found in the Józef Czechowicz Museum of Literature in Lublin. The youthful poem titled Nostalgia shows Kurek’s breaking away from the spell of futurism and edging towards an avant-garde poetics with a great deal of juxtaposition.
Źródło:
Ruch Literacki; 2019, 2; 249-255
0035-9602
Pojawia się w:
Ruch Literacki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A transcultural mosaic: Stanisław Jaworski’s theory of the avant-garde
Transkulturowa mozaika. Teoria awangardy Stanisława Jaworskiego
Autorzy:
Kmiecik, Michalina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2089551.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Polish literary criticism of the late 20th century
theory of literature
modernism
history of the avant-garde
Stanisław Jaworski (1934–2018)
awangarda
Stanisław Jaworski
teoria tekstu
teoria literatury
Opis:
This article presents a profi le of Stanisław Jaworski as a literary scholar with a life-long involvement in avant-garde literature. He defi nes the avant-garde as a mosaic of diverse trends with no common aesthetic or ideological denominator and, at the same time, as a transcultural network of artists apparently unrelated artists. Focusing on his major studies (Foundations of the Avant-garde, Tadeusz Peiper: Writer and Theoretician, Between the Avant-garde and Surrealism, and The Avant-garde) the article reconstructs Jaworski’s insights and theoretical constructs in the context of contemporary network studies and reassesses his commitment to both history and theory of literature.
Źródło:
Ruch Literacki; 2018, 5; 497-504
0035-9602
Pojawia się w:
Ruch Literacki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Agencje badawcze awangardą w dotarciu do konsumenta— wywiad z Arkadiuszem Wódkowskim (Prezesem Polskiego Towarzystwa Badaczy Rynku i Opinii) i Sebastianem Nowackim (Prezesem Agencji Badań Marketingowych Sp. z o.o.)
Autorzy:
Dąbrowska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/563511.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Polski Instytut Ekonomiczny
Źródło:
Handel Wewnętrzny; 2011, 1 (330); 56-61
0438-5403
Pojawia się w:
Handel Wewnętrzny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
An evidence of creative spirit. Architecture of museum edifices in an Independent Republic of Poland
Dokument twórczego ducha. Architektura gmachów muzealnych w Niepodległej Rzeczypospolitej
Autorzy:
Ciarkowski, Błażej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1933027.pdf
Data publikacji:
2018-08-06
Wydawca:
Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków
Tematy:
architecture of museums’ edifices
avant-garde
modernism
classicism
national identity
national style
architektura gmachów muzeów
awangarda
modernizm
klasycyzm
tożsamość narodowa
styl narodowy
Opis:
May this Parthenon of arts (…) be a heart consoling evidence of greatness of an immortal, everlastingly creative spirit of Poland. Words written in the foundation act for construction of the National Museum in Warsaw leave no doubt – culture was perceived by the authorities of the Second Polish Republic (1918–1945) as extremely important factor in building the identity of a reborn state. Soon after regaining independence, constructions of edifices for theatres and museums were being planned and conducted; moreover, new institutions were in the process of being established. It is enough to mention that in the mid-1930s there were 135 public museums, half of which founded after 1918. A culture-forming role of public edifices’ construction was to reinforce an image of the Second Polish Republic as, firstly, an inheritor of Poland from the time before the Partitions period, and secondly – a modern state with ambitions of a regional leadership. First projects directly continued a style from the turn of the 19th and 20th centuries. Theatres’ buildings designed in 1924: national theatre in Warsaw and municipal one in Łódź (the latter never executed) by Czesław Przybylski featured simplified classical forms. Similarly, first projects of the National Museum in Warsaw (Marian Nikodemowicz, 1924) or the Museum of Pomerania in Toruń (Czesław Przybylski, 1926) followed the 19th-century tradition of the “museum-palace” and the “museum – temple of arts”. The late 1920s and the early1930s marked a significant turning point; projects of that time are an evidence of the search for a new style, which combined an individual reception of modernity with an expression of national identity. The architects of the Silesian Museum (Karol Schayer) and the National Museum in Warsaw (Tadeusz Tołwiński) tried to find their own creative way, so that both the modern and the “state-building” character of the edifices could be equally expressed.
Niechaj ten partenon sztuki (…) będzie krzepiącym serca dokumentem wielkości nieśmiertelnego, wiekuiście twórczego ducha Polski. Słowa zapisane w akcie erekcyjnym Muzeum Narodowego w Warszawie nie pozostawiają wątpliwości – kultura była postrzegana przez władze II Rzeczypospolitej (1918–1945) jako niezwykle istotny czynnik budujący tożsamość odrodzonego państwa. Niemalże od samego początku niepodległości planowano i realizowano budowę gmachów teatrów i muzeów, a także organizowano nowe placówki. Wystarczy wspomnieć, że w połowie lat 30. XX w. działało w Polsce 135 muzeów publicznych, z czego połowa została powołana do życia po roku 1918. Kulturotwórcza rola budownictwa gmachów publicznych kolejno utrwalała obraz II Rzeczypospolitej jako spadkobierczyni Polski przedrozbiorowej, a następnie – państwa nowoczesnego, o ambicjach sięgających przywództwa w regionie. Pierwsze projekty i realizacje stanowią bezpośrednią kontynuację stylistyki przełomu XIX i XX wieku. Zaprojektowany w 1924 r. teatr narodowy w Warszawie i miejski w Łodzi (niezrealizowany) Czesława Przybylskiego posiadały uproszczone formy klasyczne. Podobnie pierwsze projekty Muzeum Narodowego w Warszawie (Marian Nikodemowicz, 1924) czy Muzeum Ziemi Pomorskiej w Toruniu (Czesław Przybylski, 1926), które kontynuowały XIX-wieczną tradycję „muzeum- -pałacu” i „muzeum-świątyni sztuki”. Przełom nastąpił w końcu lat 20. i na początku 30., kiedy powstawały projekty stanowiące wyraz poszukiwania własnej recepcji nowoczesności połączonej z wyrazem tożsamości narodowej. Architekci siedzib Muzeum Śląskiego (Karol Schayer) czy Muzeum Narodowego w Warszawie (Tadeusz Tołwiński) poszukiwali drogi twórczej łączącej nowoczesność i „państwotwórczy” charakter gmachów.
Źródło:
Muzealnictwo; 2018, 59; 146-156
0464-1086
Pojawia się w:
Muzealnictwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies