Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Rosik, M." wg kryterium: Wszystkie pola


Tytuł:
Badania osadów dennych w rejonie granicznych meandrów Górnej Odry
Studies of bottom sediments in the border meanders of upper Odra river
Autorzy:
Kasperek, R.
Rosik-Dulewska, C.
Wiatkowski, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1826065.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
osady denne
dolna Odra
Opis:
The border Polish-Czech sector of Upper Odra river is located between Chałupki Bohumin towns and the Olza river mouth (km 20,0-km 28,0). The unique meanders appear here, where the intensive dynamic erosion-sedimentation processes take place. Except for natural factors influencing the river-bed changes also human activity appears here. It concerns development of the Odra valley partly by bridges, embankment and protection of channel banks through seawalls and groins. During last 200 years the Odra river has varied its course. In 1967 and 1997 on account of the big freshets two Odra channel breaks followed i.e. in region of meander No. IV (1967) and No. I (1997). In consequence it formed here the new branches, which are gradually from water flow. At present in the old Odra river bed at meander No. IV water doesn't flow, and the old Odra river of meander No. I is silted up and bushed. Studies of authors showed that thickness of deposits in the old Odra river meander No. I is 1.0 m. There are mainly cohesive and semi-cohesive sediments derived from the Upper Odra course (wash load and suspended load) and from bank erosion, mainly the left Polish bank (km 20.7-km 21.3), and the Czech bank (km 21.0-km 21.2). These cohesive sediments contain the following fractions: clay (grain size d<0.002 mm) 12%, dust (d=0.002- 0.05 mm) 58% and sand (d=0.05-2.0 mm) 30%. Solid fractions d<0,02 mm accumulate best contaminants, and their amount in Odra deposits is about 87%. These deposits cumulate among others microelements: Ag, As, Ba, Cd, Co, Cr, Cu, Hg, Ni, Pb, Sr, V, Zn, Aromatic Polynuclear Hydrocarbons (APH) at al. Contaminated sediment transport is associated with hydraulic conditions of stream, morphology of river channel and with consolidation of soil. On the base of field studies and calculations it was discovered that fractions less than 0.2 mm are transported at flow velocities below 0.45 m/s. Upper Odra deposits in Chałupki are investigated systematically since the beginning of nineties last century. Measurements have been carried out by the State Institute of Geology, and reports are published by Governor's Inspectorate of Environment Protection in Katowice. Analysis of these study results show that: in period 1991-98 contents of bar and zinc exceeded 200 ppm, in 2002 content of lead was 50 ppm, bar 300 ppm, cadmium less than 0.5 ppm, and APH 3.6 ppm, in 2003: arsenic 7 ppm, cadmium less than 0.5 ppm, zinc 162 ppm, chromium 19 ppm, and APH 2 ppm, in 2004: bar 659 ppm, cadmium 0.5 ppm, lead 60 ppm, copper 40 ppm, mercury 0.38 ppm, and APH 7.7 ppm, in 2005: arsenic 60 ppm, and APH 53.65 ppm. It was observed that on the inlet sector to meander No. I the islands were created formed by non-cohesive sediment deposited at subsoil (gravel and sand), and by semi cohesive sediment deposited at crown of layer (sand mud). Sediment from these islands also contains contaminates (microelements at al.). As well as sediment deposited in the old Odra river bed of meander No. I and IV, and soils forming the islands do not threat flora and fauna. However, during the floods sediment has been activated and has been source of contaminants for water and living organisms.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2007, Tom 9; 293-302
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Charakterystyka jakości wody cieków zasilających projektowany zbiornik Racibórz
Water quality characteristics of watercourses feeding the planned Racibórz reservoir
Autorzy:
Wiatkowski, M.
Czamara, W.
Rosik-Dulewska, C.
Frycz, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1826001.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
zbiorniki wodne
jakość wody
ochrona środowiska
zbiornik retencyjny
zbiornik Racibórz
Opis:
Water reservoirs, such as Racibórz, perform many functions and can be used for various purposes. Very often, however, the potential use of water stored in the reservoir depends on its quality. Contamination of even quite clean reservoirs, as well as those which are currently built or planned, is a very important issue nowadays. Components significantly influencing quality of water in a reservoir are phosphorus and nitrogen compounds, especially their inorganic, soluble forms, they cause eutrophication of accumulated water. Problem of eutrophication of waters stored in reservoirs should already be considered on stage of study works and while projecting water reservoirs, so after building the reservoir, unfavourable biochemical processes causing eutrophication did not take place. In this study water quality characteristics of watercourses feeding the Racibórz reservoir was presented. Tributary rivers are the Odra River and its left tributary - Psina. The water quality of the Odra and Psina rivers and their tributaries, particularly the Młynówka River, is poor due to heavy contamination. The greatest problems are caused by biogenic substances: nitrogen and phosphorus. Therefore, also in the reservoir poor water quality can be expected. Water quality sampling points are located within the bowl of the planned reservoir. Therefore, it should be assumed that the quality of water in the sampling points will determine the quality of water in the reservoir. Water quality tests carried out in the Psina, Młynówka and Odra rivers showed that water in the rivers are contaminated. The highest values (V surface water quality class) in the Psina River were observed (sampling point no 1) in the total suspended solids (37 mgźdm-3), nitrites (3.682 mg NO2 -źdm-3) and phosphates (1.935 mg PO4 3-źdm-3). The Młynówka River (sampling point no 2) was classified to the V class of surface water quality due to ammonia (4.541 mg NH4 -źdm-3), nitrites (4.671 mg NO2 -źdm-3) and phosphates (2.388 mg PO4 3-źdm-3). The least favourable concentrations in the Odra River (V water quality class) were noted in the case of nitrites (1.602 mg NO2 -źdm-3) and phosphates (1.224 mg PO4 3-źdm-3). Proper agricultural economy and wastewater management in the reservoir catchment has an impact on the water quality in the bowl of the planned reservoir. Water quality analyses initiated in the planned reservoir and its catchment should be continued as in the future they will contribute to a detailed assessment of the water quality in the reservoir.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2008, Tom 10; 519-531
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Identyfikacja ucznia z problemami najbliższego otoczenia a kształtowanie postawy proekologicznej na lekcjach geografii
Identification of pupils with the issues of their closest surroundings and forming pro-ecological attitudes in geography lessons
Autorzy:
Cichon, M.
Rosik, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084848.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Geografii i Studiów Regionalnych
Tematy:
uczniowie
edukacja
geografia
aspekty ekologiczne
rozwoj proekologiczny
miejsce zamieszkania
Opis:
Celem opracowania jest wskazanie czynników decydujących o skutecznym kształtowaniu postawy proekologicznej na lekcjach geografii poprzez realizację problematyki nieracjonalnego wykorzystania zasobów środowiska geograficznego. Warunkiem kształtowania postaw wśród młodego pokolenia jest przeniesienie uczniów w miejsca, które są dla nich wartościowe, z którymi czują się związani. Odwoływanie się do znajomości najbliższego otoczenia, podejmowanie świadomych, skutecznych działań na rzecz własnego regionu oraz emocjonalne zaangażowanie, może zaowocować wykształceniem postawy proekologicznej. Kształtowanie postaw w szkole to proces umiejętnego wprowadzania zmian w nastawieniu ucznia do określonych aspektów środowiska (ludzi, grupy, kultury, poglądów, przedmiotów nieożywionych czy przyrody). Postaw uczymy się przez całe życie, gdy w trwały sposób emocjonalnie reagujemy na coś, co staje się przedmiotem postawy. Za determinanty świadomego postępowania uznaje się wartości, które z kolei kształtują zachowanie (Bell 2004). Podstawowym warunkiem kształtowania postaw wśród młodego pokolenia jest przeniesienie uczniów w sytuacje lub miejsca im znane, z którymi czują się związani. Odwoływanie się do znajomości najbliższego otoczenia ucznia powoduje wzrost zainteresowania i zaangażowania problemami jego „małej ojczyzny”. Tworzenie więzi i postaw wobec własnego regionu zaczyna się i jest możliwe dzięki ciągłemu poznawaniu, odkrywaniu związku pomiędzy przeszłością, teraźniejszością i przyszłością. Stan środowiska w okolicy miejsca zamieszkania w dużym stopniu jest skutkiem decyzji podejmowanych w przeszłości, ale także efektem aktualnie podejmowanych działań proekologicznych. Już od wielu lat szkoły propagują akcje na rzecz segregowania śmieci (Rosik 2002; Rosik 2003), organizują warsztaty, festyny oraz organizują pogadanki z rodzicami. Stąd, problem zanieczyszczenia najbliższego regionu powinien być rozpatrywany przede wszystkim w kontekście ochrony środowiska i świadomości ekologicznej. Szczególną rolę w odkrywaniu związków pomiędzy przeszłością, teraźniejszością i przyszłością miejsca zamieszkania, przypisuje się geografii Polski. Najskuteczniejszym sposobem kształtowania postaw proekologicznych jest realizowanie treści w następującej kolejności: hydrosfera-wody powierzchniowe Polski-wykorzystanie wody przez rolnictwo, przemysł, turystykę-zanieczyszczenie i deficyt wody w Polsce-działania zmierzające do racjonalnego wykorzystywania i ochrony zasobów wodnych. W celu sprawdzenia, jakie jest nastawienie i postawa gimnazjalistów wobec problemów środowiskowych w miejscu zamieszkania, przeprowadzono eksperyment z udziałem 64 uczniów w wieku 16 lat w wybranym gimnazjum w Poznaniu. Podstawą badań była ankieta zaproponowana przez Cichoń (2004), polegająca na przedstawieniu listy twierdzeń dotyczących określonych zachowań, do których respondent miał się ustosunkować, wyrażając zgodę, niezgodę lub brak zdania - skala Thurstone'a (Sperling 1995). Pozostałe pytania obejmowały m.in. znajomość skutków nieracjonalnego wykorzystywania środowiska, ocenę skuteczności podejmowanych działań ekologicznych uczniów i ich zasięg przestrzenny oraz miejsca zagrożone w najbliższym otoczeniu ucznia. Skoncentrowano się na pomiarze siły zainteresowania oraz kierunku działania (Strelau 2000), czyniąc przedmiotem badań pięć rodzajów postaw kształtowanych na lekcjach geografii. Należą do nich postawy: wobec ochrony środowiska przyrodniczego, swojego miejsca zamieszkania, tolerancji wobec innych grup społecznych, ekonomii w życiu codziennym, Unii Europejskiej.
Transferring school children to the places familiar to them, which they are attached to, is the fundamental condition for the formation of attitudes among the young generation. Appealing to the pupils' awareness of their closest surroundings is particularly important in the lessons of the geography of Poland. While accomplishing issues of the irrational use of the geographical environment resources as well as forming the environment-friendly attitude, four components are taken into consideration: knowledge, actions, emotions and beliefs. The atmospheric pollution is the question connected with a high level of knowledge, but the effectiveness of actions taken against this problem is very low. At the same time, school children's activities are aimed to ensure conservation of water and energy. This attitude is formed first of all in the pupils' families and is aimed at the lowering of the bills rather than at the actual interest in the environment. It turns out that consistent appealing to the consciousness and mental powers not always has the strongest and the most lasting influence. Yet appealing to the emotions by the prospect of an ecological catastrophe is a sufficient reason for school children to rationally use the environment. The belief about the effectiveness of their activities is also important. In the pupils' opinion, waste segregation, which is the most noticeable in houses and blocks of flats, is the most effective action. For most school children, their teacher's behaviour towards the environment is substantial in the process of attitude formation.
Źródło:
Prace i Studia Geograficzne; 2008, 39; 51-60
0208-4589
Pojawia się w:
Prace i Studia Geograficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analiza zagrożeń powodziowych w zlewni rzeki Piotrówki
Analysis of flood risk in Piotrówka river catchment
Autorzy:
Czamara, W.
Rosik-Dulewska, C.
Lipka, R.
Wiatkowski, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1819809.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
powódź
zlewnia rzeki
analiza zagrożeń
analysis risk
river catchment
Opis:
Zagrożenie powodziowe w Polsce występuje na powierzchni ponad 2 mln hektarów, obejmujących obszary dolinowe i przymorskie, stanowi to ok. 7% powierzchni kraju [1]. Na obszarze tym występują różne typy powodzi o różnym zakresie przestrzennym i czasie występowania. Najczęstszą przyczyną ich pojawiania się stanowią opady atmosferyczne, które w okresie (półroczach letnich) 1941÷2001 były przyczyną powstawania powodzi w 59% przypadkach. Ponadto w analizowanym okresie, w półroczach zimowych (od listopada do kwietnia), najczęściej pojawiały się powodzie sztormowe (13%), zatorowe (10%), roztopowe (8%), i roztopowo-opadowe (5%). Wystąpiły również awarie urządzeń wodnych, stanowiły one przyczynę 5% powodzi [15]. Powódź jest zjawiskiem przyrodniczym, występującym nieregularnie i na ogół ma gwałtowny przebieg [17]. Wyeliminowanie powodzi jest niemożliwe, gdyż nie można kontrolować takich zjawisk jak opad atmosferyczny, można natomiast ograniczyć wielkość strat spowodowanych powodzią [21]. Na zmniejszenie strat powodziowych można wpływać poprzez rozwiązania techniczne i nietechniczne. Ze względu na stosowane środki techniczne, ochronę przeciwpowodziową dzieli się na czynną i bierną [18, 22].
The flood risk in Poland is found on more than 2 millions hectare area (valley and coastal territory) that constitute about 7% of country area [1]. There are a various types of flooding that are characterized by diverse duration and spatial scope. The reason of flooding occurrence in 59% of cases are precipitation and this was a main reason of inundation in 1941 - 2001 season. The dissertation concerns issues of flood protection in Piotrówka river catchment localized in south Poland. In the last few years the increase of flood incidence can be observed in the considered catchment area. The range of floods also increases and, as a result, larger areas get flooded, which makes consequences of each flood more severe. The instances are flood from July 1997 when the streamflow reached Q = 53.2 m3/s and from 24th August 2005 when the maximum historical flow of Q = 64.9 m3/s was reached. Due to the fact that Piotrówka flows to the Czech Republic, it causes flood risk for both countries. In this paper the flood risk for Piotrówka river catchment has been identified by determining flooded areas and proposing a course of action to protect areas most vulnerable to a flood wave. Flood areas determined by the flow of the probability of occurrence of p = 1% (Qmax 1%) and maximal historical flow of the probability of occurrence of p = 0.04% (Qmax 0.04%) (that took place on 24th August 2005) have also been set. According to methodic given by Radczuk and al. [2001] the range of the areas has been established by determining the location of points of the highest water level on Włodzimierz Czamara, Czesława Rosik-Dulewska, Roman Lipka, Mirosław Wiatkowski 958 Środkowo-Pomorskie Towarzystwo Naukowe Ochrony Środowiska the cross-section of Piotrówka river channel. Flood area presented on topographic maps with the aid of Corel Draw 12.0 graphic program. Different options of flood protection, constituting proposals of solutions for the valley of Piotrówka river have been analyzed. What has been proposed: building of dikes, appropriate land use planning in flooded area, realisation of pondage program by the building of small reservoirs, but also agromelioration and reforestation in basin, introducing the Local Flood Warning System in order to increase of efficacy to warn off from flooding,implementation of mechanism of flood risk management according to Directive 2007/60/EC on the assessment and management of flood risks. These actions will enhance flood prevention and reduce negative consequences of inundation at the same time.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2009, Tom 11; 945-958
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analysis of Water Management of the Michalice Reservoir in Relation to Its Functions
Analiza gospodarki wodnej zbiornika Michalice w aspekcie jego założonych funkcji
Autorzy:
Wiatkowski, M.
Rosik-Dulewska, C.
Tymiński, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/388129.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
zbiorniki wodne
gospodarka wodna
eksploatacja zbiornika
jakość wody
water reservoirs
water management
exploitation of reservoir
water quality
Opis:
This paper focuses on the example of the Michalice reservoir located on the Widawa River. Its main functions are decreasing of flood danger beneath the reservoir, an availability of stored water in the basin for agriculture purposes and electric energy production, a creation of conditions for recreational use. Current water administration was analyzed. Special attention was paid to the proper use of the reservoir, and the benefits of its existence: the eutrophication rates, the classification of water, fish living and bathing purposes. It was affirmed that, the reservoir decreases the flood danger below the basin but it creates limited possibilities for recreation and pisciculture. Improper water management generates a danger of overflow onto the terrains around the reservoir. A small hydroelectric power station and fish ladder do not accomplish their tasks. Suggestions on how an improved water administration on the Michalice reservoir can occur are given.
Na przykładzie zbiornika Michalice na rzece Widawie, którego założonymi funkcjami są zmniejszenie zagrożenia powodziowego poniżej zbiornika, wykorzystanie zgromadzonej w zbiorniku wody dla rolnictwa i do produkcji energii elektrycznej, stworzenie warunków do wypoczynku i rekreacji, przeanalizowano aktualną gospodarkę wodną. W pracy wykonano analizę odpływów wody ze zbiornika do rzeki Widawy, poziomów wody w zbiorniku i jakooeci wody retencjonowanej w zbiorniku. Szczególną uwagę zwrócono na ważne, z punktu widzenia prawidłowego użytkowania zbiornika walory użytkowe wody: ocenę eutrofizacji wód zbiornika, klasyfikację wód do bytowania ryb i do kąpieli. Stwierdzono, że zbiornik zmniejsza zagrożenie powodziowe poniżej zbiornika i stwarza ograniczone możliwości dla rekreacji i hodowli ryb. Niewłaściwa gospodarka wodna na zbiorniku stwarza jednak zagrożenie podtopień terenów wokół czaszy zbiornika. Mała elektrownia wodna i przepławka dla ryb nie spełniają stawianych im zadań. W pracy podano propozycje prawidłowych zasad gospodarki wodnej na zbiorniku Michalice.
Źródło:
Ecological Chemistry and Engineering. A; 2010, 17, 11; 1505-1516
1898-6188
2084-4530
Pojawia się w:
Ecological Chemistry and Engineering. A
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Charakterystyka stanu użytkowania małego zbiornika zaporowego Nowaki na Korzkwi
Characteristics of the operational stage of a small dam reservoir Nowaki on the Korzkiew brook
Autorzy:
Wiatkowski, M.
Rosik-Dulewska, C.
Wiatkowska, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1819679.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
zbiornik wodny
użytkowanie
piętrzenie wody
zbiornik zaporowy
water tank
Opis:
Zbiorniki wodne, do których należy zbiornik Nowaki, spełniająwiele funkcji ale zawsze poprawiają bilans wodny i mogą być wykorzystywane do różnych celów. Często jednak możliwość wykorzystania retencjonowanej w nich wody zależy od jej jakości [17]. Główną funkcjązbiornika Nowaki jest gromadzenie wody do celów rolniczych (nawodnienia w dolinie rzeki Korzkwi). Ponadto obiekt przeznaczony jest do celów rybackich i rekreacji [10, 19]. Zbiornik Nowaki ze względu na swoje położenie na Przedgórzu Sudeckim, niedaleko od miasta Nysa, jest miejscem atrakcyjnym turystycznie. W związku z tym należy badać stan czystości wody cieku zasilającego zbiornik i wody retencjonowanej w zbiorniku. Zła jakość wody dopływającej do zbiornika może spowodować eutrofizację wody zbiornika i tym samym zmniejszyć walory turystyczne i gospodarcze tego akwenu [21]. W pracy przedstawiono charakterystykę zbiornika zaporowego małej retencji Nowaki na potoku Korzkiew zlokalizowanego w województwie opolskim. Podano i omówiono funkcje zbiornika i spostrzeżenia dotyczące problemów eksploatacyjnych zbiornika. Ponadto przedstawiono wstępne wyniki badań jakości wody dopływającej do zbiornika i z niego odpływającej oraz wody retencjonowanej w zbiorniku. Badania przeprowadzono w 2008 roku. Pracę zakończono wnioskami o potrzebie kontynuowania badań jakości wody i hydrologicznych na terenie zlewni i zbiornika Nowaki.
The paper presents characteristics of a small retention dam reservoir Nowaki on the Korzkiew River, in Opolskie Voivodeship. The Nowaki reservoir is one of 9 small retention dam reservoirs operating in the Opolskie Voivodeship. The reservoir functions were described and some remarks concerning operational problems were presented. Particular attention was paid to the quality of water in the reservoir. Preliminary results of the analyses of the quality of water flowing into the reservoir, outflowing and water stored in the reservoir were discussed. The measurements were carried out in 2008. The performed water quality analyses showed that due to N-NO3 -, N-NH4 +, water temperature, pH, electrolytic conductivity the waters did not exceed the limit values defined for class I. As far as total suspended solids are concerned the exceedence of limit values defined for class II was recorded. It was also observed that the water from the Nowaki reservoir was not euthrophic and sensitive to such pollutants as nitrogen compounds from agricultural sources. The analyses of water from the reservoir showed that among the investigated water quality indicators the most unfavorable conditions for the existence of fish were caused by nitrites and total suspended solids, the values of which exceeded the values defined for fish. Due to the values of total suspended solids the quality of the analyzed water does not meet the requirements defined for water used in inland water basins, either. It was concluded that for the efficient use of the Nowaki reservoir proper agricultural and water-sewage management in the reservoir catchment should be ensured. The paper shows that the present technical state of the reservoir is faultless. The final conclusion is that water quality analyses and hydrological and meteorological measurements in the Korzkiew catchment and the Nowaki reservoir should be continued. This could contribute to the improvement of water management and reduction of unfavorable effects of hydro-meteorological phenomena and potential water pollution.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2010, Tom 12; 351-364
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Degradacja oleju silnikowego na kompostach z odpadów i sorbentach komercyjnych w warunkach eksperymentalnych
Degradation of motor oli on municipal solid waste composts and commercial sorbents in laboratory experiment
Autorzy:
Ciesielczuk, T.
Rosik-Dulewska, C.
Gorski, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/60878.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich PAN
Tematy:
olej silnikowy
biodegradacja
kompost z odpadow
weglowodory ropopochodne
tempo rozkladu
Opis:
Zużyte sorbenty organiczne i mineralne stanowią odpad niebezpieczny, a w związku z tym, zgodnie z obowiązującymi przepisami muszą zostać przekształcone termicznie, lub zdeponowane na składowisku odpadów niebezpiecznych. Optymalnym rozwiązaniem byłoby zastosowanie materiałów sorpcyjnych, które mogłyby być używane kilkukrotnie bez konieczności kosztownego i kłopotliwego unieszkodliwiania. Takie wymagania mogą spełniać komposty z odpadów. W niniejszej pracy przedstawiono wyniki badań tempa rozkładu oleju silnikowego na kompostach z odpadów z mikroflorą wstępnie zaadaptowaną do rozkładu substancji ropopochodnych. Do badań porównawczych zastosowano sorbenty stosowane komercyjnie. W trakcie eksperymentu badano zmiany ogólnej ilości syntetycznego oleju silnikowego oraz pojedynczych n-alkanów o długości łańcucha węglowego C22-C40. Zaobserwowano, że wraz z upływem czasu rozkład oleju intensywniej zachodził na kompostach z odpadów, w porównaniu do sorbentów komercyjnych. Mikroflora wykorzystująca węglowodory łańcuchowe jako źródło węgla zapewniła szybką (zanotowaną już po pierwszym miesiącu eksperymentu) redukcję węglowodorów w próbkach, tym samym pojawiła się możliwość powtórnego wykorzystanie kompostu jako sorbentu. Zaobserwowany szybki proces degradacji wskazuje na kierunek odzysku kompostu z odpadów, użytego wcześniej jako sorbentu do usuwania zanieczyszczeń ropopochodnych (oleju silnikowego). Niewątpliwie jest to sposób tańszy od termicznego unieszkodliwiania, czy składowania.
Most of used mineral and organic sorbents are hazardous waste and, therefore, in accordance with actual law regulations must be converted thermally or deposited in the special landfill for hazardous waste. The optimal solution would be sorption materials that could be used repeatedly, without the need for costly and cumbersome lanfilling. Sorbents, which due to their properties could be used repeatedly, are MSW composts generated from mixed or only organic municipal waste. In this study we have investigated the rate of degradation of motor oil on MSW waste composts with microflora pre-adapted for use of oil products as source of carbon. Comparison of degradation efficiency, was calculated in comparison to the commercial sorbents. During the experiment the total amount of synthetic motor oil and individual n-alkanes with carbon chain length from C22 to C40. During the experiment, there were observed more intensive oil degradation processes on waste composts in comparison to commercial sorbents. Microflora which use n-alkanes as a carbon source, ensured quick (noted after the first month of the experiment), reduction of the amount of hydrocarbons contamination in the samples, and thus the possibility of re-use of compost as a sorbent. The observed rapid degradation process, indicates the direction of the recovery of compost waste, used previously as a sorbent for the removal of petroleum contaminants (motor oil). Undoubtedly, this is a cheaper way than the thermal incineration or storage.
Źródło:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich; 2012, 3/IV
1732-5587
Pojawia się w:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Długość podróży w prognozowaniu zmian potencjałowej dostępności drogowej na przykładzie dwóch odcinków autostrady A2
Travel length in the forecasting of potential road accessibility changes on case of two A2 motorway sections
Autorzy:
Rosik, P.
Stępniak, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/248790.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji Rzeczpospolitej Polskiej
Tematy:
dostępność potencjałowa
symulacje zmian dostępności
autostrada A2
długość podróży
zasięg przestrzenny badania
potential accessibility
accessibility simulation
A2 motorway
travel length
spatial scope
Opis:
Celem artykułu jest zaprezentowanie rezultatów badań nad dostępnością potencjałową na poziomie gminnym zrealizowanych w 2012r. w Instytucie Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN. Wskaźnik drogowej dostępności potencjałowej gmin uzyskano poprzez zsumowanie trzech komponentów: potencjału własnego, potencjału krajowego oraz potencjału zewnętrznego (międzynarodowego). Wskaźnik pozwala na wykonanie symulacji zmian dostępności w wyniku realizacji poszczególnych inwestycji infrastrukturalnych. W artykule symulację wykonano na przykładzie dwóch odcinków autostrady A2 – Łódź Północ-Warszawa oraz Świecko-Nowy Tomyśl. Zmiany drogowej dostępności potencjałowej gmin zostały pokazane na poziomie krajowym oraz międzynarodowym. Celem podróży dla wszystkich symulacji była liczba ludności w rejonach komunikacyjnych. Prognozowanie zmian dostępności ma na celu wskazanie priorytetów realizacji poszczególnych odcinków sieci w kontekście ich znaczenia dla zmian dostępności na różnych poziomach analizy. Szczególną rolę pełni również zakładana długość podróży, która różnicuje się poprzez dobór odpowiednich parametrów funkcji oporu przestrzeni. Dla wykorzystanej w referacie funkcji wykładniczej wykorzystano podział na podróże krótkie (β= 0,02) i długie (β = 0,005). W artykule wskazano, iż różnice w zmianach dostępności między krótkimi i długimi podróżami są najwyższe w kontekście międzynarodowym po otwarciu odcinka peryferyjnego położonego blisko tzw. europejskiego rdzenia (Świecko-Nowy Tomyśl). Jednocześnie odcinek ten nie ma dużego znaczenia dla zmian dostępności w ujęciu krajowym (niezależnie od długości podróży). Z kolei odcinek położony w centralnej Polsce skutkuje generalnie większymi zmianami dostępności na obszarze całego kraju. Jednak różnice między wariantami w zmianach dostępności nie są tak duże, jak przy odcinku peryferyjnym. Zastosowana w niniejszym artykule metoda badawcza w postaci tzw. dostępności potencjałowej daje ogromne możliwości ewaluacyjne zarówno w formie ewaluacji ex-post jak i ex-ante. Dzięki zastosowaniu modelu potencjału istnieje możliwość porównywania odcinków sieci drogowej pod kątem zmian dostępności w zależności od długości podróży, zasięgu przestrzennego badania, a także, co nie było tematem niniejszego artykułu, z punktu widzenia atrakcyjności celu podróży, a także typu i gałęzi transportu lub motywacji podróży.
The purpose of this paper is to present the research results on potential accessibility at the community level. The potential road accessibility index of the communes was obtained by summing up the three following components: inner potential, national potential and external (international) potential. The index allows to perform a simulation of changes in accessibility resulting from particular infrastructure investments. Simulation was carried out basing on the case of two sections of the A2 motorway: Lodz North - Warsawa and Swiecko – Nowy Tomysl. The changes in potential road accessibility of the municipalities were shown at national and international levels. Forecasting the changes in accessibility aims at identifying the priorities for implementation of individual sections of the road network in terms of their relevance to changes in the accessibility at different levels of the analysis. A special role is assigned to the assumed journey duration, which is differentiated by selecting appropriate parameters of the spatial resistance function. For the exponential function used in the paper a division into short (β=0.02) and long (β = 0.005) travel was applied. A research method implemented in the article in the form of potential accessibility offers great evaluation possibilities for both ex-post and ex-ante assessment. With the application of the potential model it is possible to compare the road network sections in terms of changes in accessibility depending on trip length, spatial scope of the study, and what was not the subject of this article, from the destination attractiveness point of view as well as the type and mode of transport or travel motivation.
Źródło:
Zeszyty Naukowo-Techniczne Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji w Krakowie. Seria: Materiały Konferencyjne; 2012, 1(97); 173-191
1231-9171
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowo-Techniczne Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji w Krakowie. Seria: Materiały Konferencyjne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Organic Pollutants in Groundwater in the Former Airbase
Zanieczyszczenia Organiczne w Wodach Gruntowych na Terenie Byłej Bazy Lotniczej
Autorzy:
Rosik-Dulewska, Cz.
Ciesielczuk, T.
Krysiński, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/204883.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
woda gruntowa
węglowodory
baza lotnicza
groundwater
hydrocarbons
airbase
Opis:
Oil derivatives are commonly used and they play a key role in the economy. They are used in many industries. Such big amounts of oil derivatives products generate vast quantity of pollution. Those pollutants can get into the ground and water beyond any control during catastrophes or due to inadequately managed waste and storage. The aim of the paper was to determine the level of oil derivatives pollution in the groundwater on the area of a former airbase, where between 1950 and 1990 the Soviet Army stationed. Analysis was carried out on groundwater samples from three piezometers placed on the area of the former airbase. In the samples some parameters were determined, i.e. temperature, reaction, electrolytic conductivity, the depth of groundwater surface, the content of aliphatic hydrocarbons, monoaromatic and polycyclic aromatic hydrocarbons. Determined amount of dissolved hydrocarbons was large what proves unsatisfactory effectiveness of previous rehabilitation processes.
Produkty ropopochodne są szeroko rozpowszechnione i odgrywają kluczową rolę w gospodarce człowieka. Znajdują one zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu. Tak duże ilości produktów ropopochodnych generują znaczne ilości odpadów. Odpady te mogą przedostawać się do środowiska gruntowo-wodnego w sposób niekontrolowany podczas różnego rodzaju katastrof czy niewłaściwie prowadzonej gospodarki odpadami, w tym składowania. Celem badań było określenie stopnia zanieczyszczenia substancjami ropopochodnymi wód podziemnych na terenie byłego lotniska wojskowego, na którym w latach 1950–1990 stacjonowały jednostki Armii Radzieckiej (JAR). Analizie poddano próbki wód podziemnych pochodzących z trzech piezometrów znajdujących się na terenie byłej bazy lotniczej. W pobranych próbkach określono takie parametry jak: temperatura, odczyn, przewodność elektrolityczna właściwa, głębokość zalegania wód gruntowych, zawartość węglowodorów alifatycznych, monoaromatycznych oraz wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych. Oznaczona ilość rozpuszczonych węglowodorów była wysoka, co wskazuje na niezadowalającą efektywność przeprowadzonych wcześniej procesów rekultywacyjnych.
Źródło:
Archives of Environmental Protection; 2012, 38, 1; 27-34
2083-4772
2083-4810
Pojawia się w:
Archives of Environmental Protection
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Profil zmian wskaźników jakości wody w rzece Stobrawie
Profile of water quality indicators changes in Stobrawa river
Autorzy:
Wiatkowski, M.
Rosik-Dulewska, C.
Gruss, L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/61174.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich PAN
Tematy:
rzeki
rzeka Stobrawa
zlewnie rzek
jakosc wody
zanieczyszczenia wod
wskazniki fizykochemiczne
azotany
azotyny
amoniak
fosforany
fosfor ogolny
biochemiczne zapotrzebowanie tlenu
tlen rozpuszczony
zawiesina ogolna
temperatura wody
odczyn wody
przewodnosc elektrolityczna
stezenie zanieczyszczen
Opis:
W pracy przedstawiono wyniki badań stopnia zanieczyszczenia wód rzeki Stobrawy. Badania wykonano na 19,5 kilometrowym odcinku rzeki Stobrawy, w sześciu punktach pomiarowych: od przekroju planowanego zbiornika Kluczbork (St.1) do źródeł rzeki (St.6). Badania przeprowadzono w okresie od listopada 2006 do października 2007 r. W badanych próbkach wody oznaczano: NO3 -, NO2 -, NH4 +, PO4 3-, Pog., BZT5, tlen rozpuszczony, zawiesinę ogólną, temperaturę wody, odczyn wody i przewodność elektrolityczną. Oprócz badań jakości wód wykonywano pomiary hydrometryczne. W pracy oceniono jakość wody rzeki Stobrawy. Przedstawiono ocenę eutrofizacji tej wody i oceniono czy badana woda jest wrażliwa na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych. Wykonano także ocenę zlewni rzeki Stobrawy pod kątem dostawy materii do zbiornika. Przeprowadzone badania wykazały, że zanieczyszczenie wód dopływających do planowanego zbiornika Kluczbork jest duże, w związku z czym woda ta może pogorszyć jakość wody retencjonowanej w przyszłości w zbiorniku. Stwierdzono, że znajomość profilu zmian wskaźników jakości wody rzeki, na której chcemy zlokalizować zbiornik wodny, powinno stanowić warunek do jego budowy. Na tej podstawie powinno się prognozować jakość wody w przyszłym zbiorniku, podejmować właściwe decyzje gospodarcze w zlewni projektowanego zbiornika w aspekcie retencjonowania, użytkowania i ochrony wody w zbiorniku.
This paper presents the research results of pollution level in Stobrawa river. The research was carried out on 19,5 km of the river in six test points: from the cross-section of the planned Kluczbork storage reservoir (point St.1) to the river source (point St.6). The test was carried out between November 2006 and October 2007. In the tested samples following compounds were determined: NO3 -, NO2 -, NH4 +, PO4 3-, Ptot., BOD5, DO, TSS, water temperature, water reaction and elektrolytic conductivity. Beside water quality tests, the hydrometric measurements were carried out. The paper also presents Stobrawa river quality valuation. The valuation of eutrophication of the Stobrawa river has been presented as well and it has been determined if the water is prone to nitrogen compounds pollution from agriculture. The Stobrawa river catchment area has been valuated taking into consideration the flowing matter into the body water. The test has shown vast pollution of water flowing into the Kluczbork water body. Subsequently it may negatively influence the water quality in the body of water in terms of its future possible water retention. It has been shown that the familiarity of the profile of water quality indicators changeability is crucial while taking decision whether to build or not a body of water. On that knowledge the water quality in the planned storage reservoir should be forecast, allowing taking the right economical decisions in catchment of planned storage reservoir in the aspect of retention, water management and protection in the storage reservoir.
Źródło:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich; 2012, 3/IV
1732-5587
Pojawia się w:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stan obecny i możliwości rozwoju energetyki wodnej w województwie opolskim
Present status and the possibilities of hydropower industry development in the Opole voivodeship
Autorzy:
Wiatkowski, M.
Rosik-Dulewska, Cz.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/338273.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
energetyka wodna
odnawialne źródła energii
rzeki
województwo opolskie
rozwój zrównoważony
hydropower plants
Opole Voivodeship
renewable energy sources
river
sustainable development
Opis:
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych (OZE) określa zasady uzyskania przez Polskę 15-procentowego udziału tej energii w całej energii pierwotnej, która będzie wyprodukowana w 2020 r. Z analizy obecnych mocy technologii OZE w Polsce wynika, że największy udział w sumarycznej mocy osiąga energetyka wodna. W pracy przedstawiono analizę stanu obecnego energetyki wodnej oraz możliwości jej rozwoju w województwie opolskim. Autorzy scharakteryzowali małe elektrownie wodne (MEW), określili potencjał energii wodnej w województwie, przedstawili podział energetyki wodnej oraz rolę małych elektrowni wodnych (MEW) w środowisku przyrodniczym i gospodarce regionu. Z pracy wynika, że w województwie opolskim znajdują się 43 elektrownie wodne, w większości przepływowe, o łącznej mocy ok. 29 MW (ok. 135 GWh·rok-¹), w tym 12 powyżej 1 MW i 31 o mocy poniżej 1 MW. Największe wykorzystanie potencjału energetycznego występuje w powiecie nyskim na Nysie Kłodzkiej. Obecnie planowanych jest 12 elektrowni wodnych, m.in. na Odrze, Nysie Kłodzkiej i Osobłodze, co umożliwi zwiększenie produkcji energii elektrycznej o ok. 4,4 MW (ok. 20 GWh·rok-¹). W pracy stwierdzono, że w województwie opolskim, na wybranych ciekach, istnieją jeszcze warunki do budowy elektrowni wodnych. Jednak dokładna ocena mocy elektrycznej będzie możliwa po wykonaniu pomiarów hydrologicznych i odpowiednich obliczeń inżynierskich. Do głównych czynników utrudniających rozwój energetyki wodnej autorzy zaliczyli: długotrwałe procedury administracyjne, związane przede wszystkim z uzyskaniem pozwoleń wodno-prawnych i budowlanych, koszty uruchomienia elektrowni oraz brak regulacji prawnych.
The directive of the European Parliament and the Council of Europe from 23rd April 2009 on promoting the use of renewable energy sources (RES) determines the way by which Poland should reach the 15% share of that energy in the whole energy produced in 2020. Analysis of present power of RES technologies in Poland shows that the hydropower constitutes the largest part of combined power. The paper presents analysis of the present state of hydropower plants and their potential development in the Opole voivodeship. The authors characterised small hydropower plants (SHP), described their location, power and type, showed the potential of hydropower in the voivodeship, present division of hydropower energy and the importance of small hydropower plants for the environment and local economy. Main attention was paid to the difficulties in hydropower development in the Opole voivodeship. In the Opole voivodeship there are 43 hydropower, mostly through-flow plants producing about 29 MW (about 135 GWh·year-¹), including 12 plants producing above 1 MW and 31 plants below 1 MW of power. The most effective utilization of energetic potential appears to be in the Nysa county on the Nysa Kłodzka River. Twelve hydropower plants are planned to be build, among others: on the Odra, Nysa Kłodzka and Osobłoga rivers, which would increase electric energy production by about 4.4 MW (about 20 GWh·year-¹). The paper shows some possibilities of building hydropower plants in the Opole voievodship on some water courses. However, proper estimation of electric power would need hydrological measurements and appropriate engineering calculations. In author's opinion the main factors affecting hydropower industry are: long administration procedures of collecting building and water-law permissions, costs of starting up the hydropower plant and a lack of legal regulations.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2012, 12, 2; 313-327
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena jakości wody zbiornika Włodzienin w pierwszym roku funkcjonowania
Water Quality Assessment of Włodzienin Reservoir in the First Year of Its Operation
Autorzy:
Wiatkowski, M.
Rosik-Dulewska, Cz.
Kuczewski, K.
Kasperek, R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1819253.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
jakość wody
zbiornik Włodzienin
Włodzienin Reservoir
water quality
Opis:
This paper presents water quality assessment of the Włodzienin water reservoir in the river Troja in the first period of its operation. We analyzed the quality of the water supply (Troja river and Lewicki brook) and the outflow from the reservoir as well as the quality of stored water in the reservoir. Presented results of water quality tests were performed on the dates: November 2007, January, March, July and August 2008. The tests were aimed at determining: NO3-, NO2-, NH4+, PO43-, BOD5, water pH, electrolytic conductivity, water temperature and total suspension . In addition, at the test points by the dam the measurements were performed of: water transparency (Secchi disk visibility), dissolved oxygen, and once the chlorophyll „a” was marked in July 2008. The study of water quality showed that the water flowing into the reservoir and the outflow, due to the presence of nitrate, BOD5 and total suspension, was classified into surface waters that exceed water quality class II. In addition, the tested water from the reservoir Włodzienin was considered as eutrophic water due to the presence of nitrates, and it was found that the water is not sensitive to nitrogen compounds from agricultural sources. During the study it was found that the water reservoir was subjected to thermal stratification. The abrupt changes in temperature and dissolved oxygen has been reported and they were increasing with the water depth. According to studies the quality of the water passing through the Włodzienin water reservoir improves, and it especially regards to the content of nitrates and phosphates. The reduction of the: BOD5, electrolytic conductivity, water temperature, and total suspension has been observed. Currently, Włodzienin reservoir is on the first stage of reservoir operation, that is destroying river and land complexes. In order to make better observation and characteristics of the next steps of the reservoir operation, the study of water quality and ecosystem of the reservoir should be continued.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2013, Tom 15, cz. 3; 2666-2682
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Adsorption of anionic dyes onto natural, thermally and chemically modified smectite clays
Autorzy:
Kyzioł-Komosińska, J.
Rosik-Dulewska, Cz.
Pająk, M.
Krzyżewska, I.
Dzieniszewska, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/779268.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
Tematy:
smectite clay
modified clay
Reactive Blue 81
Direct Blue 74
Sorption isotherms
Linear regression
nonlinear regression
Opis:
The aim of this study was to determine the adsorption capacity of the smectite clays (from the overburden of the lignite deposit in Belchatow) for two anionic dyes, i.e. Reactive Blue 81 (RB-81) and Direct Blue 74 (DB-74). Additionally, the infl uence of the thermal and chemical (acid and alkali) clay modifi cations on the amount of bonded dyes was investigated. The adsorption capacity of the clay (natural and modifi ed) was different for studiem dyes and depended on the initial concentration and modifi cation type. All the modifi ed clays adsorbed the dyes AT pH>pHPZC as the negatively charged surfaces of their particles (in accordance with the formula: AOH ↔ AO– +H+) prevented the formation of electrostatic bonds between the anionic dyes and the clay surface. The dyes were mainly bound with the hydrogen bonds forming between the donor groups in the dyes and the acceptor groups (–SiO and –Al2OH) in the clays. The coeffi cients in the adsorption isotherms were estimated with the linear and non-linear regression. The linear regression method was found that the Freundlich and Dubinin-Radushkevich isotherms described the dye sorption much better than the Langmuir model. On the other hand, all three models described well the experimental data in the non-linear regression method. Furthermore, the 1/n value (<1) obtained from the Freundlich equation for all the dye-sorbent systems indicated the favorable sorption.
Źródło:
Polish Journal of Chemical Technology; 2014, 16, 4; 33-40
1509-8117
1899-4741
Pojawia się w:
Polish Journal of Chemical Technology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bazy danych potoków ruchu – monitoring przestrzenny w latach 2000-2010 (projekt TRRAPS XXI)
Traffic flow database – spatial monitoring in the years of 2000-2010 (project TRRAPS XX I)
Autorzy:
Rosik, P.
Kowalczyk, K.
Stępniak, M.
Goliszek, S.
Komornicki, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/249411.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji Rzeczpospolitej Polskiej
Tematy:
natężenie ruchu
praca eksploatacyjna
bazy danych
traffic
operational work
databases
Opis:
Celem artykułu jest prezentacja założeń metodycznych oraz wstępnych rezultatów projektu „Rozwój infrastruktury transportowej a przesunięcia międzygałęziowe w przestrzeni Polski w latach 2000-2010” w jego części poświęconej tworzeniu bazy danych dotyczącej potoków ruchu pojazdów samochodowych oraz pociągów. Baza danych została nazwana „TRRAPS XXI database” (Transport Road and Railway Activity in the Polish Space in the XXI Century) i jest zbiorem kilkunastu tysięcy rekordów. Każdy rekord w bazie odpowiada odcinkowi lądowej sieci drogowej lub kolejowej i został opisany możliwie największą ilością danych dotyczących potoków ruchu pojazdów samochodowych (na podstawie Generalnego Pomiaru Ruchu GDDKiA) oraz potoków ruchu pociągów (na podstawie bazy danych PKP PLK S.A.).
The aim of the article is to present the methodological assumption sand preliminary results of the project „Transport infrastructure development and modal shift in the space of Poland in the years 2000-2010”. The database has been called „TRRAPS XXI database” (Road and Railway Transport Activity in the Polish Space in the XXI Century) and it is a collection of more than 10000 records. Each record in the database corresponds to the short section of the road or rail network and is described by the data on traffic flows (based on the General Traffic Measurement GDDKiA and PKP PLKSA database).
Źródło:
Zeszyty Naukowo-Techniczne Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji w Krakowie. Seria: Materiały Konferencyjne; 2014, 1(103); 303-315
1231-9171
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowo-Techniczne Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji w Krakowie. Seria: Materiały Konferencyjne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Impact of Mining Dump on the Accumulation and Mobility of Metals in the Bytomka River Sediments
Wpływ zwału odpadów pogórniczych na akumulację i mobilność metali w osadach dennych rzeki Bytomki
Autorzy:
Jabłońska-Czapla, M
Szopa, S.
Rosik-Dulewska, Cz.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/204999.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
EDPXRF
energy dispersive X-ray fluorescence
ICP-MS
inductively coupled plasma mass spectrometry
heavy metals
sequential extraction
mobility
sediments
fractionation
metale ciężkie
ekstrakcja sekwencyjna
mobilność
osady
frakcjonowanie
Opis:
The research aim was to determine the long-term impact of the mine waste stored at the coal waste dump Hałda Ruda on the content of heavy metals in the bottom sediments of the Bytomka River. It is a watercourse flowing along this coal waste dump and has been under its influence for over fifty years. The research also attempted to determine the seasonality of changes (2 years) and mobility of selected elements. The article presents total contents of Cr, Mn, Ni, Cu, Zn, As, Cd and Pb in the bottom sediments collected from the Bytomka River. It also focuses on the distribution of these elements in particular geochemical fractions determined with the Tessier’s sequential chemical extraction procedure. Total element contents were determined with an EDPXRF (Energy Dispersive X-ray Fluorescence) technique. The extractants of particular Tessier’s fractions were determined quantitatively with an ICP-MS (Inductively Coupled Plasma Mass Spectrometry) spectrometer. The research results show that the stored waste significantly influences the contents of heavy metals in the Bytomka River bottom sediments. The lowest concentration of heavy metals was observed at the B1 spot (above the dump), while the highest one was measured at the B3 spot (below the dump). Sequential chemical extraction of the bottom sediments indicates that the Zn content in the ion-exchange and carbonate fractions diminished within a year. Nevertheless, Zn bound to Fe and Mn oxides acted in the opposite way. Mn, Zn and Pb are the most dangerous elements from the viewpoint of environmental hazards, as their total concentrations were high. Moreover, their high contents were observed in the most mobile (ion-exchange and carbonate) fractions. Extremely toxic Cd was bound to the oxide fraction to the largest extent. Cu was mainly bound to the organic fraction while environmentally hazardous Cr was bound to the residual fraction.
Celem pracy było określenie długoterminowego wpływu odpadów pogórniczych składowanych na zwale pogórniczym Hałda Ruda na zawartość metali ciężkich w osadach dennych rzeki Bytomki płynącej wzdłuż tego zwału, na którą przez ponad pół wieku hałda wywierała wpływ, ponadto określenie sezonowości (2 lata) tych zmian oraz mobilności wybranych pierwiastków. W pracy przedstawiono zawartość całkowitą pierwiastków: Cr, Mn, Ni, Cu, Zn, As, Cd, Pb w osadach dennych pobranych z rzeki Bytomki, jak również ich dystrybucję w poszczególnych frakcjach geochemicznych z wykorzystaniem sekwencyjnej ekstrakcji chemicznej według Tessiera. Całkowitą zawartość pierwiastków określono wykorzystując technikę EDPXRF natomiast analizy poszczególnych frakcji Tessiera oznaczano ilościowo za pomocą spektrometru ICP-MS. Próbki do badań pobierano comiesięcznie w okresie od grudnia 2009 do listopada 2010, w trzech punktach przed (B1), na wysokości (B2) oraz za zwałowiskiem (B3). Wyniki badań wskazują, że składowane odpady w znacznym stopniu wpływają na wzrost zawartości metali ciężkich w osadach dennych rzeki Bytomki. Najniższe stężenie metali ciężkich zaobserwowano w punkcie pobierania przed zwałem – B1, a najwyższe w punkcie pobierania za zwałem – B3. Należy również zwrócić uwagę na fakt, że wody rzeki Bytomki są bardzo zanieczyszczone, stąd już w punkcie pobierania B1 (przed zwałem) obserwuje się znaczne zawartości metali w osadzie dennym. Sekwencyjna ekstrakcja chemiczna osadów dennych pozwoliła stwierdzić, że stężenie cynku w frakcji jonowymiennej i węglanowej ulegała zmniejszeniu w ciągu roku, odwrotnie zachowywał się cynk związany z tlenkami żelaza i manganu. Z punktu widzenia zagrożenia dla środowiska najbardziej niebezpieczne są Mn, Zn, i Pb, gdyż oprócz wysokiego stężenia całkowitego, zaobserwowano wysoki ich udział w najbardziej mobilnych frakcjach: jonowymiennej i węglanowej. Silnie toksyczny kadm związany był w największym stopniu z frakcją tlenkową. Miedź związana jest głównie z frakcją organiczną, a niebezpieczny dla środowiska chrom z frakcją rezydualną. Oznaczane metale w próbkach osadów dennych w punkcie B3 (za zwałem) były w większym stopniu związane w frakcji rezydualnej, niż w przypadku punktów B1 i B2.
Źródło:
Archives of Environmental Protection; 2014, 40, 2; 3-19
2083-4772
2083-4810
Pojawia się w:
Archives of Environmental Protection
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies