Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Rosik, M." wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 29
Tytuł:
Założenia metodyczne modelowania ruchu pojazdów osobowych na odcinkach dróg krajowych i wojewódzkich przekraczających granice powiatów w Polsce (projekt KoMaR)
Methodological assumptions of modelling of passenger vehicle traffic on national and voivodeship roads crossing the borders of poviats in Poland (project KoMaR )
Autorzy:
Rosik, P.
Szarata, A.
Komornicki, T.
Stępniak, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/249264.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji Rzeczpospolitej Polskiej
Tematy:
modelowanie ruchu
sieć dróg krajowych i wojewódzkich
lokalne uwarunkowania społeczno-ekonomiczne
traffic modelling
national and voivodeship road network
local socio-economic determinants
Opis:
Celem artykułu jest prezentacja założeń metodycznych oraz wstępnych rezultatów modelowania ruchu pojazdów osobowych na odcinkach dróg krajowych i wojewódzkich przekraczających granice powiatów w Polsce w ramach projektu: „Kompleksowe modelowanie osobowego ruchu drogowego w Polsce wraz z identyfikacją jego lokalnych uwarunkowań społeczno-ekonomicznych (KoMaR)”. Zaprezentowano podobieństwa i różnice między Krajowym Modelem Ruchu [3], a założeniami modelowymi w projekcie KoMaR. Założenia w projekcie bazują przede wszystkim na przeglądzie kompleksowych badań ruchu przeprowadzonych w ostatnich latach w Polsce na poziomie regionalnym oraz aglomeracyjnym. Zakłada się uwzględnienie również innych baz danych, w tym macierzy międzygminnych dojazdów do pracy oraz migracji na poziomie krajowym. W artykule przedstawiono wstępne wyniki rozkładu ruchu dla podróży krótkich oraz długich, z uwzględnieniem podróży zewnętrznych, po porównaniu wyników modelowych z Generalnym Pomiarem Ruchu z 2010 r. Głównym rezultatem projektu jest wydzielenie obszarów kraju na poziomie powiatowym, dla których lokalne uwarunkowania społeczno-ekonomiczne decydują o odmiennym od typowego dla Polski rozkładu ruchu.
The purpose of the article is to present the methodological assumptions and the preliminary results of the modelling of the traffic of passenger vehicles on sections of national and voivodeship roads crossing the borders of poviats in Poland within the framework of the project “Complex modelling of road traffic in Poland with the identification of local socio-economic determinants”. The similarities and differences between the project and the National Traffic Model [3] are presented. The comprehensive travel studies carried out at the agglomeration and regional level and databases (commuting and migration matrices) at the national level are going to be taken into account. The preliminary results of the traffic distribution for both short and long trips are compared with the results of General Traffic Measurement in 2010.
Źródło:
Zeszyty Naukowo-Techniczne Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji w Krakowie. Seria: Materiały Konferencyjne; 2014, 1(103); 317-328
1231-9171
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowo-Techniczne Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji w Krakowie. Seria: Materiały Konferencyjne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Water management problems at the Bukówka drinking water reservoir’s cross-border basin area in terms of its established functions
Autorzy:
Wiatkowski, M.
Rosik-Dulewska, C.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/124624.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
drinking water reservoir
water management
cross-border basin area
water quality
Opis:
The paper covers the analysis of water management problems in the cross-border reservoir basin of Bukówka, located at the Bóbr river, at 271+540 km of its course, below the Czech-Polish border, in Dolnośląskie Voivodeship. The problems of water management in the context of the reservoir’s functions have been analyzed; these are: flood control, the provision of water during low water level periods for the Water Treatment Plant in Marciszów, the provision of drinking water for the city of Wałbrzych as well as the provision of proper flow in the Bóbr river bed downstream from the reservoir. Due to its localization right below the border with the Czech Republic, the reservoir is exposed to a number of problems. The study has found that the main problems of water management in the basin area included unsatisfactory state of water and wastewater management in the basin, unsatisfactory state of the surface water quality in the basin area of the reservoir, poor condition of streams and drainage ditches, improper arrangement of arable lands and large downslopes and a lack of monitoring stations on tributaries of the reservoir. It has been found that the hydrochemical conditions in the Bukówka reservoir’s section are unfavorable for it. From the eutrophication point of view, the water flowing into the tank is characterized by a large content of nutrients, especially nitrates, phosphates and BOD5. In order to counteract eutrophication it is necessary to lower the concentration of nutrients in the water flowing into the tank. One of the basic ways to do so is to restore the water and wastewater management in the reservoir’s basin. Studies in the Bukówka reservoir provide important information concerning the state of the purity of the water supplying the reservoir. In order to obtain accurate information on the state of purity, a monitoring of hydrological and water quality should be continued. The studies are a part of the strategy of protection of the quality of transboundary waters, proposed in the Convention on the Protection and Use of Transboundary Watercourses and International Lakes of 1992.
Źródło:
Journal of Ecological Engineering; 2015, 16, 2; 52-60
2299-8993
Pojawia się w:
Journal of Ecological Engineering
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The dynamics of wear of cutting inserts during turning of non-homogeneous material on the example of polymer concrete
Dynamika zużycia płytek skrawających podczas toczenia niejednorodnego materiału na przykładzie polimerobetonu
Autorzy:
Kępczak, N.
Rosik, R.
Pawłowski, W.
Sikora, M.
Witkowski, B.
Bechciński, G.
Stachurski, W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1365323.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Polskie Naukowo-Techniczne Towarzystwo Eksploatacyjne PAN
Tematy:
dynamic of wear
turning
polymer concrete
cast iron
surface roughness
cutting force
dynamika zużycia
toczenie
polimerobeton
odlew mineralny
chropowatość powierzchni
siły skrawania
Opis:
The article presents the results of studies on the dynamics of wear of five different cutting inserts (for machining difficult-to-cut materials, for finishing cast iron machining, for roughing cast iron machining, for steel machining and for stainless steel machining) during turning a non-homogeneous material such as polymer concrete. Polymer concrete is a difficult-to-cut, anisotropic, composite material. During the tests, a record of the components of the cutting force in real time was made. After each machining pass, the Ra and Rz surface roughness values were measured in the direction perpendicular to the machining marks and photos were taken under the microscope of the inserts corners, on the basis of which the width of major flank wear land and the width of minor flank wear land were measured. The view of each insert after the tests was also presented. Finally, the conclusions about the dynamics of wear of inserts taking part in the study as well as their applicability during polymer concrete turning were formulated.
W niniejszym artykule zaprezentowano wyniki badań dynamiki zużycia pięciu różnych płytek skrawających (do obróbki materiałów trudnoobrabialnych, do wykończeniowej obróbki żeliwa, do zgrubnej obróbki żeliwa, do obróbki stali oraz do obróbki stali nierdzewnej) podczas toczenia niejednorodnego materiału, jakim jest polimerobeton. Polimerobeton jest trudnoobrabialnym, anizotropowym materiałem kompozytowym. Podczas wykonywania badań dokonywany był zapis składowych siły skrawania w czasie rzeczywistym. Po wykonaniu każdego przejścia obróbczego zostały zmierzone wartości parametrów chropowatości Ra oraz Rz obrobionej powierzchni w kierunku prostopadłym do śladów obróbki oraz zostały wykonane zdjęcia pod mikroskopem naroży płytek, na podstawie których zmierzono zużycie głównej powierzchni przyłożenia oraz pomocniczej powierzchni przyłożenia. Zaprezentowano również wygląd każdej z płytek po przeprowadzonych badaniach. Na koniec sformułowano wnioski na temat dynamiki zużycia płytek biorących udział w badaniu, a także stosowalności ich podczas toczenia polimerobetonu.
Źródło:
Eksploatacja i Niezawodność; 2018, 20, 3; 478-483
1507-2711
Pojawia się w:
Eksploatacja i Niezawodność
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Surface roughness of the Ti-6Al-4V ELI titanium alloy after the turning process
Autorzy:
Rosik, R.
Kępczak, N.
Sikora, M.
Witkowski, B.
Wójcik, R.
Midera, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/379242.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Stowarzyszenie Komputerowej Nauki o Materiałach i Inżynierii Powierzchni w Gliwicach
Tematy:
statistic methods
titanium alloy
surface roughness
turning
metody statystyczne
stop tytanu
chropowatość powierzchni
toczenie
Opis:
Purpose: The purpose of this article is discussing the methods of determining the surface roughness of the Ti-6Al-4V ELI titanium alloy obtained after longitudinal turning. The method of determining the mathematical model used for determining the Rz roughness parameter and then the results obtained were compared with values measured and calculated on the basis of equations available in the literature. Design/methodology/approach: The mathematical model in the form of multiple regression function of exponential polynomial was determined using the algorithm of the acceptance and rejection method. The data for calculations was obtained by measuring the surface roughness after turning with different machining parameter values. Findings: A mathematical model was elaborated in the form of a multiple regression function, enabling calculation of the Rz parameter describing the Ti-6Al-4V ELI titanium alloy surface roughness after longitudinal turning. The verification of the dependence obtained confirmed its accuracy. Research limitations/implications: Further research should encompass other values of machining plate geometry, as well as other types of cooling and lubricating fluids and method of applying them. Practical implications: The mathematical model can be helpful when choosing the conditions in which the turning process will be carried out. It also constitutes a basis for further optimisation of that process. Originality/value: The results of this research are a novelty on a worldwide scale. No research of this type has been conducted with regard to analyses and optimisation of longitudinal turning of the Ti-6Al-4V ELI titanium alloy.
Źródło:
Archives of Materials Science and Engineering; 2019, 98, 2; 74-80
1897-2764
Pojawia się w:
Archives of Materials Science and Engineering
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stan obecny i możliwości rozwoju energetyki wodnej w województwie opolskim
Present status and the possibilities of hydropower industry development in the Opole voivodeship
Autorzy:
Wiatkowski, M.
Rosik-Dulewska, Cz.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/338273.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
energetyka wodna
odnawialne źródła energii
rzeki
województwo opolskie
rozwój zrównoważony
hydropower plants
Opole Voivodeship
renewable energy sources
river
sustainable development
Opis:
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych (OZE) określa zasady uzyskania przez Polskę 15-procentowego udziału tej energii w całej energii pierwotnej, która będzie wyprodukowana w 2020 r. Z analizy obecnych mocy technologii OZE w Polsce wynika, że największy udział w sumarycznej mocy osiąga energetyka wodna. W pracy przedstawiono analizę stanu obecnego energetyki wodnej oraz możliwości jej rozwoju w województwie opolskim. Autorzy scharakteryzowali małe elektrownie wodne (MEW), określili potencjał energii wodnej w województwie, przedstawili podział energetyki wodnej oraz rolę małych elektrowni wodnych (MEW) w środowisku przyrodniczym i gospodarce regionu. Z pracy wynika, że w województwie opolskim znajdują się 43 elektrownie wodne, w większości przepływowe, o łącznej mocy ok. 29 MW (ok. 135 GWh·rok-¹), w tym 12 powyżej 1 MW i 31 o mocy poniżej 1 MW. Największe wykorzystanie potencjału energetycznego występuje w powiecie nyskim na Nysie Kłodzkiej. Obecnie planowanych jest 12 elektrowni wodnych, m.in. na Odrze, Nysie Kłodzkiej i Osobłodze, co umożliwi zwiększenie produkcji energii elektrycznej o ok. 4,4 MW (ok. 20 GWh·rok-¹). W pracy stwierdzono, że w województwie opolskim, na wybranych ciekach, istnieją jeszcze warunki do budowy elektrowni wodnych. Jednak dokładna ocena mocy elektrycznej będzie możliwa po wykonaniu pomiarów hydrologicznych i odpowiednich obliczeń inżynierskich. Do głównych czynników utrudniających rozwój energetyki wodnej autorzy zaliczyli: długotrwałe procedury administracyjne, związane przede wszystkim z uzyskaniem pozwoleń wodno-prawnych i budowlanych, koszty uruchomienia elektrowni oraz brak regulacji prawnych.
The directive of the European Parliament and the Council of Europe from 23rd April 2009 on promoting the use of renewable energy sources (RES) determines the way by which Poland should reach the 15% share of that energy in the whole energy produced in 2020. Analysis of present power of RES technologies in Poland shows that the hydropower constitutes the largest part of combined power. The paper presents analysis of the present state of hydropower plants and their potential development in the Opole voivodeship. The authors characterised small hydropower plants (SHP), described their location, power and type, showed the potential of hydropower in the voivodeship, present division of hydropower energy and the importance of small hydropower plants for the environment and local economy. Main attention was paid to the difficulties in hydropower development in the Opole voivodeship. In the Opole voivodeship there are 43 hydropower, mostly through-flow plants producing about 29 MW (about 135 GWh·year-¹), including 12 plants producing above 1 MW and 31 plants below 1 MW of power. The most effective utilization of energetic potential appears to be in the Nysa county on the Nysa Kłodzka River. Twelve hydropower plants are planned to be build, among others: on the Odra, Nysa Kłodzka and Osobłoga rivers, which would increase electric energy production by about 4.4 MW (about 20 GWh·year-¹). The paper shows some possibilities of building hydropower plants in the Opole voievodship on some water courses. However, proper estimation of electric power would need hydrological measurements and appropriate engineering calculations. In author's opinion the main factors affecting hydropower industry are: long administration procedures of collecting building and water-law permissions, costs of starting up the hydropower plant and a lack of legal regulations.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2012, 12, 2; 313-327
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sorption of Acid Green 16 from Aqueous Solution onto Low-moor Peat and Smectite Clay Co-occurring in Lignite of Belchatow Mine Field
Sorpcja barwnika Acid Green 16 z roztworów wodnych na torfach niskich i iłach smektytowych towarzyszących złożom węgli brunatnych w polu Bełchatów
Autorzy:
Kyzioł-Komosińska, J.
Rosik-Dulewska, C.
Pająk, M.
Czupioł, J.
Dzieniszewska, A.
Krzyżewska, I.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1818556.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
sorption
dyes
smectite clay
peat
sorption isotherms
sorpcja
barwniki
iły smektytowe
torf
izotermy sorpcji
Opis:
Celem badań było wyznaczenie pojemności sorpcyjnej iłu smektytowego i torfu niskiego towarzyszących pokładom złóż węgli brunatnych w stosunku do barwnika Acid Green 16 (AG–16) oraz określenie mechanizmu jego wiązania. Wyniki wskazały, że badany torf niski był skutecznym sorbentem barwnika AG-16 w całym zakresie stężeń początkowych (1–1000 mg/dm3), natomiast ił smektytowy – jedynie z zakresie stężeń wysokich (> 250 mg/dm3). W wyniku aktywacji termicznej iłu nastąpił wzrost jego pojemności sorpcyjnej w stosunku do badanego barwnika. Proces sorpcji barwnika przebiegał przy ujemnie naładowanej powierzchni sorbentów i wskazywał, że jednym z mechanizmów wiązania barwnika AG–16 były oddziaływania elektrostatyczne. Ponadto barwnik ten był wiązany przez torf również w wyniku wymiany jonowej z jonami Ca2+ występującymi w jego kompleksie sorpcyjnym. Stwierdzono, że sorpcję barwnika AG-16 na iłach najlepiej opisuje izoterma Freundlicha i Dubinina-Raduszkiewicza, a na torfie – wszystkie 3 izotermy. Sorpcja barwnika na iłach miała charakter fizyczny a na torfie była to chemisorpcja. Proces sorpcji przebiegał według równania pseudo-drugiego rzędu. Istotną rolę dyfuzji wewnątrz cząsteczkowej stwierdzono jedynie dla sorpcji barwnika na cząstkach iłu naturalnego i modyfikowanego.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2015, Tom 17, cz. 1; 165-187
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Research Into the Metal/Metalloid Movements in Soil and Groundwater in the Areas Surrounding the Coal Waste Dump Hałda Ruda (Upper Silesia, Poland)
Badania nad przemieszczaniem się metali i metaloidów w glebie i wodzie gruntowej terenów otaczających zwał odpadów pogórniczych Hałda Ruda, Górny Śląsk, Polska
Autorzy:
Jabłońska-Czapla, M.
Rosik-Dulewska, C.
Szopa, S.
Zerzucha, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1818521.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
ICP-MS
EDXRF
soil
groundwater
heavy metals
chemometric analysis
PCA
gleba
wody gruntowe
metale ciężkie
analiza chemometryczna
Opis:
Górny Śląsk to najbardziej przekształcone w wyniku działalności człowieka terytorium Polski. Celem pracy była optymalizacja i walidacja ilościowego oznaczania metali i metaloidów przy użyciu techniki EDXRF i ICP-MS do identyfikacji zanieczyszczeń na obszarach wokół składowiska odpadów pogórniczych, Hałda Ruda (Zabrze, Polska Południowa) oraz określenie sposobu, w jaki metale i niemetale przenoszą się w glebach i wodach gruntowych na omawianym obszarze. Stężenia 27 metali i metaloidów oznaczano w próbkach gleb za pomocą techniki EDXRF. Próbki wód gruntowych pobierano comiesięcznie między 2010 i 2012 i analizowano techniką ICP-MS. Uzyskane wyniki badań poddano analizie chemometrycznej, co pozwoliło na znalezienie transektów z największym stopniem dywersyfikacji obiektu. Analiza PCA potwierdziła istnienie pewnej grupy pierwiastków charakteryzujących się silną korelację pomiędzy ich zawartością w próbkach gleb. Hałda Ruda nadal jest źródłem zanieczyszczeń w środowisku wodnogruntowym, szczególnie na terenach leżących w kierunku spływu wód gruntowych oraz w obszarze pod wpływem dominujących wiatrów południowo-zachodnich. W próbkach wód pobieranych na spływie wód gruntowych stwierdzono najwyższe stężenia toksycznych metali przekraczające dopuszczalne normy. Szczególnie podwyższone stężenie obserwowano w przypadku ołowiu, arsenu, chromu i cynku. Badania stężenia metali i metaloidów w glebach z obszarów otaczających teren zwału, w porównaniu z wytycznymi jakości gleb, jasno wskazują, że tereny usytuowane na spływie wód gruntowych są znacznie bardziej zanieczyszczone, a ich wartości wielokrotnie przekraczają dopuszczalne normy. Stężenie ołowiu w glebie przekraczało nawet 2000 mg/kg. Zaobserwowano również ogromne przekroczenia poziomu dopuszczalnego stężenia miedzi, manganu, chromu lub cynku. Maksymalne stężenia Cu, Zn, Pb lub Cr w wierzchnich warstwach gleby przekraczały kilka tysięcy mg/kg.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2015, Tom 17, cz. 1; 367-395
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Removal of Cr(III) ions from water and wastewater by sorption onto peats and clays occurring in an overburden of lignite beds in central Poland
Autorzy:
Kyzioł-Komosińska, J.
Rosik-Dulewska, Cz.
Dzieniszewska, A.
Pająk, M.
Krzyżewska, I.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/208228.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
Tematy:
chromium compounds
chlorine compounds
hydrogen bonds
iron compounds
isotherms
lignite
peat
sorption
metal-organic complexes
water
wastewater
związki chromu
związki chloru
wiązania wodorowe
związki żelaza
izotermy
węgiel brunatny
torf
sorpcja
kompleksy metaloorganiczne
woda
ścieki
Opis:
Sorption capacities of low-moor peats and Neogene clays from the overburden of lignite beds in Central Poland for Cr(III) ions as chloride and metalorganic complex ions have been investigated. The binding mechanisms and sorption parameters were determined based on the Freundlich and Langmuir nonlinear sorption isotherms. The sorption capacities of studied materials for Cr(III) ions depended on their properties (porosity, average pore diameters, specific surface area and content of Fe hydroxyoxides) as well as charge of Cr(III) ions, functional groups and their diagonal lengths. Cr(III) ions from chlorides were bound onto sorbents via Coulomb attraction and by Fe hydroxy-oxides. However the complex Cr(III) ions were bound to the sorbent surface via hydrogen bonds between the dye -OH groups and =O of the sorbent functional groups. The equation parameters of sorption isotherms indicate cooperative heterogeneous adsorption at low Cr(III) concentrations and chemisorption at high Cr(III) concentrations
Źródło:
Environment Protection Engineering; 2014, 40, 1; 5-22
0324-8828
Pojawia się w:
Environment Protection Engineering
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Profil zmian wskaźników jakości wody w rzece Stobrawie
Profile of water quality indicators changes in Stobrawa river
Autorzy:
Wiatkowski, M.
Rosik-Dulewska, C.
Gruss, L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/61174.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich PAN
Tematy:
rzeki
rzeka Stobrawa
zlewnie rzek
jakosc wody
zanieczyszczenia wod
wskazniki fizykochemiczne
azotany
azotyny
amoniak
fosforany
fosfor ogolny
biochemiczne zapotrzebowanie tlenu
tlen rozpuszczony
zawiesina ogolna
temperatura wody
odczyn wody
przewodnosc elektrolityczna
stezenie zanieczyszczen
Opis:
W pracy przedstawiono wyniki badań stopnia zanieczyszczenia wód rzeki Stobrawy. Badania wykonano na 19,5 kilometrowym odcinku rzeki Stobrawy, w sześciu punktach pomiarowych: od przekroju planowanego zbiornika Kluczbork (St.1) do źródeł rzeki (St.6). Badania przeprowadzono w okresie od listopada 2006 do października 2007 r. W badanych próbkach wody oznaczano: NO3 -, NO2 -, NH4 +, PO4 3-, Pog., BZT5, tlen rozpuszczony, zawiesinę ogólną, temperaturę wody, odczyn wody i przewodność elektrolityczną. Oprócz badań jakości wód wykonywano pomiary hydrometryczne. W pracy oceniono jakość wody rzeki Stobrawy. Przedstawiono ocenę eutrofizacji tej wody i oceniono czy badana woda jest wrażliwa na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych. Wykonano także ocenę zlewni rzeki Stobrawy pod kątem dostawy materii do zbiornika. Przeprowadzone badania wykazały, że zanieczyszczenie wód dopływających do planowanego zbiornika Kluczbork jest duże, w związku z czym woda ta może pogorszyć jakość wody retencjonowanej w przyszłości w zbiorniku. Stwierdzono, że znajomość profilu zmian wskaźników jakości wody rzeki, na której chcemy zlokalizować zbiornik wodny, powinno stanowić warunek do jego budowy. Na tej podstawie powinno się prognozować jakość wody w przyszłym zbiorniku, podejmować właściwe decyzje gospodarcze w zlewni projektowanego zbiornika w aspekcie retencjonowania, użytkowania i ochrony wody w zbiorniku.
This paper presents the research results of pollution level in Stobrawa river. The research was carried out on 19,5 km of the river in six test points: from the cross-section of the planned Kluczbork storage reservoir (point St.1) to the river source (point St.6). The test was carried out between November 2006 and October 2007. In the tested samples following compounds were determined: NO3 -, NO2 -, NH4 +, PO4 3-, Ptot., BOD5, DO, TSS, water temperature, water reaction and elektrolytic conductivity. Beside water quality tests, the hydrometric measurements were carried out. The paper also presents Stobrawa river quality valuation. The valuation of eutrophication of the Stobrawa river has been presented as well and it has been determined if the water is prone to nitrogen compounds pollution from agriculture. The Stobrawa river catchment area has been valuated taking into consideration the flowing matter into the body water. The test has shown vast pollution of water flowing into the Kluczbork water body. Subsequently it may negatively influence the water quality in the body of water in terms of its future possible water retention. It has been shown that the familiarity of the profile of water quality indicators changeability is crucial while taking decision whether to build or not a body of water. On that knowledge the water quality in the planned storage reservoir should be forecast, allowing taking the right economical decisions in catchment of planned storage reservoir in the aspect of retention, water management and protection in the storage reservoir.
Źródło:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich; 2012, 3/IV
1732-5587
Pojawia się w:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Organic Pollutants in Groundwater in the Former Airbase
Zanieczyszczenia Organiczne w Wodach Gruntowych na Terenie Byłej Bazy Lotniczej
Autorzy:
Rosik-Dulewska, Cz.
Ciesielczuk, T.
Krysiński, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/204883.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
woda gruntowa
węglowodory
baza lotnicza
groundwater
hydrocarbons
airbase
Opis:
Oil derivatives are commonly used and they play a key role in the economy. They are used in many industries. Such big amounts of oil derivatives products generate vast quantity of pollution. Those pollutants can get into the ground and water beyond any control during catastrophes or due to inadequately managed waste and storage. The aim of the paper was to determine the level of oil derivatives pollution in the groundwater on the area of a former airbase, where between 1950 and 1990 the Soviet Army stationed. Analysis was carried out on groundwater samples from three piezometers placed on the area of the former airbase. In the samples some parameters were determined, i.e. temperature, reaction, electrolytic conductivity, the depth of groundwater surface, the content of aliphatic hydrocarbons, monoaromatic and polycyclic aromatic hydrocarbons. Determined amount of dissolved hydrocarbons was large what proves unsatisfactory effectiveness of previous rehabilitation processes.
Produkty ropopochodne są szeroko rozpowszechnione i odgrywają kluczową rolę w gospodarce człowieka. Znajdują one zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu. Tak duże ilości produktów ropopochodnych generują znaczne ilości odpadów. Odpady te mogą przedostawać się do środowiska gruntowo-wodnego w sposób niekontrolowany podczas różnego rodzaju katastrof czy niewłaściwie prowadzonej gospodarki odpadami, w tym składowania. Celem badań było określenie stopnia zanieczyszczenia substancjami ropopochodnymi wód podziemnych na terenie byłego lotniska wojskowego, na którym w latach 1950–1990 stacjonowały jednostki Armii Radzieckiej (JAR). Analizie poddano próbki wód podziemnych pochodzących z trzech piezometrów znajdujących się na terenie byłej bazy lotniczej. W pobranych próbkach określono takie parametry jak: temperatura, odczyn, przewodność elektrolityczna właściwa, głębokość zalegania wód gruntowych, zawartość węglowodorów alifatycznych, monoaromatycznych oraz wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych. Oznaczona ilość rozpuszczonych węglowodorów była wysoka, co wskazuje na niezadowalającą efektywność przeprowadzonych wcześniej procesów rekultywacyjnych.
Źródło:
Archives of Environmental Protection; 2012, 38, 1; 27-34
2083-4772
2083-4810
Pojawia się w:
Archives of Environmental Protection
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena jakości wody zbiornika Włodzienin w pierwszym roku funkcjonowania
Water Quality Assessment of Włodzienin Reservoir in the First Year of Its Operation
Autorzy:
Wiatkowski, M.
Rosik-Dulewska, Cz.
Kuczewski, K.
Kasperek, R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1819253.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
jakość wody
zbiornik Włodzienin
Włodzienin Reservoir
water quality
Opis:
This paper presents water quality assessment of the Włodzienin water reservoir in the river Troja in the first period of its operation. We analyzed the quality of the water supply (Troja river and Lewicki brook) and the outflow from the reservoir as well as the quality of stored water in the reservoir. Presented results of water quality tests were performed on the dates: November 2007, January, March, July and August 2008. The tests were aimed at determining: NO3-, NO2-, NH4+, PO43-, BOD5, water pH, electrolytic conductivity, water temperature and total suspension . In addition, at the test points by the dam the measurements were performed of: water transparency (Secchi disk visibility), dissolved oxygen, and once the chlorophyll „a” was marked in July 2008. The study of water quality showed that the water flowing into the reservoir and the outflow, due to the presence of nitrate, BOD5 and total suspension, was classified into surface waters that exceed water quality class II. In addition, the tested water from the reservoir Włodzienin was considered as eutrophic water due to the presence of nitrates, and it was found that the water is not sensitive to nitrogen compounds from agricultural sources. During the study it was found that the water reservoir was subjected to thermal stratification. The abrupt changes in temperature and dissolved oxygen has been reported and they were increasing with the water depth. According to studies the quality of the water passing through the Włodzienin water reservoir improves, and it especially regards to the content of nitrates and phosphates. The reduction of the: BOD5, electrolytic conductivity, water temperature, and total suspension has been observed. Currently, Włodzienin reservoir is on the first stage of reservoir operation, that is destroying river and land complexes. In order to make better observation and characteristics of the next steps of the reservoir operation, the study of water quality and ecosystem of the reservoir should be continued.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2013, Tom 15, cz. 3; 2666-2682
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Investigations of Hydrological Regime Changes in an Area Adjacent to a Mine of Rock Raw Materials
Badania zmian reżimu hydrologicznego na obszarze przyległym do kopalni surowców skalnych
Autorzy:
Kasperek, R.
Wiatkowski, M.
Rosik-Dulewska, C.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1818184.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
zrzut wody z kopalni
rzeka
reżim hydrologiczny
water dumping from the mine
river
hydrological regime
Opis:
Stosunki wodne określonego obszaru są wypadkową czynników pochodzenia naturalnego oraz oddziaływania człowieka na środowisko przyrodnicze [1,5,7,14,17]. Oprócz budowy geologicznej należą do nich morfologia terenu oraz działalność górnicza. Do najistotniejszych skutków eksploatacji, jakie powoduje górnictwo odkrywkowe można zaliczyć zajmowanie i przekształcanie terenów pod działalność górniczą oraz zmianę stosunków wodnych w rejonie funkcjonowania odkrywki, związaną z jej odwodnieniem [13,15,16]. Drenaż w obrębie kopalni ujawnia się głównie w postaci leja depresji i zmianie kierunku przepływu wód podziemnych. W efekcie powoduje on zmniejszanie przepływu w ciekach powierzchniowych, obniżanie poziomu wód gruntowych i zmniejszanie stanu uwilgotnienia i plonowania gleb [6,19,20,21]. Niniejsza praca jest poświęcona analizie wpływu działalności górnictwa wapieni na kształtowanie się stosunków wodnych terenów przyległych na przykładzie kopalni Tarnów Opolski. Zakres pracy dotyczy charakterystyki kopalni i rzeki Strugi, pomiarów w rzece Strudze, analizy opadów i hydrologicznych obliczeń dopływu wód powierzchniowych ze zlewni i z zrzutu wód kopalnianych, hydraulicznych obliczeń przepustowości rzeki i wstępnych numerycznych symulacji położenia zwierciadła wody. Z jednej strony działalność tej kopalni powoduje depresję terenów wokół oraz obniżanie zwierciadła wód gruntowych. Natomiast z drugiej strony, zrzuty wód kopalnianych uzupełniają duże niedobory wód powierzchniowych w zlewni rzeki Strugi, spowodowane szczelinowatą budową podłoża (wapienie triasowe) oraz małą ilością opadów w tym regionie Polski. Dzięki zrzutom wody z kopalni możliwa jest ciągłość ekologiczna cieku Struga, rozwój ekosystemu oraz zapewnienie określonej ilości wody dla celów m.in. rolniczych, hodowlanych (stawy rybne) i przeciwpożarowych [2]. Teren kopalni znajduje się w zlewni rzeki Struga, która uchodzi do Odry na jej prawym brzegu. Kopalnia i zakłady wapiennicze położone są na terenie gminy Tarnów Opolski (powiat Opolski) i Gogolin (powiat Krapkowicki). Badany obszar pod względem geologicznym charakteryzuje się utworami czwartorzędowymi i triasem z wapienia muszlowego. Wydobywany surowiec służy do produkcji wapna. Wydobycie prowadzone jest metodą odkrywkową na dwóch poziomach wydobywczych. Wody kopalniane odprowadzane są do rzeki Strugi za pomocą rurociągów, a następnie do rzeki Odry (Fig.1, 2, 3). W wyniku odwodnienia kopalni spływ wód podziemnych został wymuszony z głównego naturalnego kierunku północno-zachodniego NW w kierunku południowo–wschodnim SE, do centrum wyrobisk górniczych. Zasięg leja depresji wynosi obecnie: 4 km w kierunku wschodnim, 2,7 km w kierunku północnym i zachodnim (okolice Tarnowa Opolskiego i Kosorowic), oraz 2 km w kierunku południowym (okolice Kamienia Śląskiego). Ze względu na niewielkie zasoby wód powierzchniowych w zlewni rzeki Strugi przeanalizowano zrzuty wód kopalnianych oraz ich zagospodarowanie w zlewni rzeki Strugi. Zasilanie rzeki tymi wodami ma szczególne znaczenie m.in. dla utrzymania jej koryta w odpowiednim stanie techniczno-przyrodniczym oraz zasilania w wodę zbiorników małej retencji, stawów rybnych oraz nawadniania [22]. Na podstawie analizy porównawczej zrzutów wód kopalnianych oraz własnych przepływów rzeki Strugi (Fig. 3) autorzy stwierdzają, że: w przypadku wystąpienia przepływów średnich SQ, zrzuty Qz są 4–11 razy wyższe od SQ, w przypadku wystąpienia przepływów najdłużej trwających NTQz, zrzuty Q są 8–24 razy wyższe od NTQ (w zależności od położenia przekroju pomiarowego). Należy również zaznaczyć, że zrzuty wód kopalnianych z jej odwodnienia uzupełniają duże niedobory wód powierzchniowych w zlewni rzeki Strugi. Niedobory te są spowodowane szczelinowatą budową podłoża (wapienie triasowe) oraz niską ilością opadów w tym regionie. Dzięki zrzutom wody z kopalni możliwa jest ciągłość ekologiczna cieku Struga, rozwój ekosystemu oraz zapewnienie określonej ilości wody dla celów np. rolniczych, gospodarczych i przeciwpożarowych. Pomiary przepływu wody w Strudze wskazują, że ilość wody wraz z jej biegiem nie zmienia się, a nawet zmniejsza się. Spowodowane jest to specyficzną budową geologiczną tego terenu (liczne uskoki, leje i rozłamy o znacznych rozmiarach, powodujące odpływ wód powierzchniowych w głąb podłoża). Obliczenia przepustowości koryta rzeki Strugi oraz symulacje komputerowe położenia zwierciadła wody wzdłuż całego jej odcinka wskazują na to, że podczas maksymalnych przepływów własnych ze zlewni o prawdopodobieństwie 20% wraz z zrzutami z kopalni (rzędu 140,000 m3/dobę) i z oczyszczalni Kosorowice, nie będzie podtopień terenów przyległych. Zwierciadło wody będzie się mieścić w korycie Strugi. Analiza wykazała również, że przepływy o prawdopodobieństwie wyższym od 20% będą mieścić się w korycie rzeki.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2015, Tom 17, cz. 1; 256-274
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Inflow of Pollutants to the Bukówka Drinking Water Reservoir from the Transboundary Bóbr River Basin
Dopływ zanieczyszczeń do zbiornika wody pitnej Bukówka z obszaru transgranicznego zlewni rzeki Bóbr
Autorzy:
Wiatkowski, M.
Rosik-Dulewska, C.
Kasperek, R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1818562.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
zbiornik wodny
rzeka
zlewnia
wody transgraniczne
jakość wód
water reservoir
river
basin
transboundary waters
water quality
Opis:
Obecnie istnieje zwiększone zainteresowanie zarządzaniem zasobami wodnymi, w tym jakością wody, na obszarach transgranicznych. Sytuacja nabiera szczególnego znaczenia, gdy na rzece transgranicznej zlokalizowany jest zbiornik zaporowy, m.in. wykorzystujący retencjonowane wody do celów zaopatrzenia w wodę. Wówczas niezmiernie ważne sa badania jakości wód w zlewni powyżej zbiornika, przede wszystkim w aspekcie wprowadzania do tych wód zanieczyszczeń, zarówno w górnym biegu rzeki transgranicznej, jak i w kolejnych punktach biegu rzeki. Praca przedstawia analizę dopływu zanieczyszczeń z obszaru transgranicznego zlewni rzeki Bóbr do zbiornika wody Bukówka, w aspekcie jej retencjonowania w zbiorniku. Przeanalizowano jakość wody pięciu cieków zasilających zbiornik: rzeka Bóbr, Opawa, Złotna, Bachorzyna i Paprotki, jakość wody retencjonowanej w zbiorniku i odpływającej ze zbiornika oraz rozpoznano przyczyny jej przestrzennego zróżnicowania a także czasowej ich zmienności. W pracy ponadto przedstawiono ocenę eutrofizacji analizowanych wód, oceniono czy badane wody są wrażliwe na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych, do spożycia oraz wykonano ocenę zlewni zbiornika Bukówka pod kątem dostawy materii do zbiornika. Ocenę jakości wody w analizowanych ciekach i zbiorniku wykonano analizując takie wskaźniki jak: NO3-, NO2-, NH4+, PO43-, BOD5, odczyn wody, przewodność elektrolityczną, temperaturę wody i zawiesinę ogólną. Wyniki badań własnych jakości wody rzeki Bóbr uzupełniono wynikami uzyskanymi z WIOŚ Wrocław i z Czech. Wyniki przeprowadzonych w okresie 2006–2007 badań jakości wody na terenie polskiej części zlewni zbiornika Bukówka wykazały, że wody te ze względu na stężenia fosforanów, BZT5 i zawiesiny ogólnej przekroczyły wartości graniczne wskaźników jakości wód odnoszące się do jednolitych części wód powierzchniowych w ciekach naturalnych takich jak rzeka właściwe dla klasy II. Natomiast stężenia N-NO3- i odczyn zakwalifikowały wody do II klasy jakości wód, odnoszących się do jednolitych części wód powierzchniowych w ciekach naturalnych, takich jak rzeka. W pracy stwierdzono, że badane wody z terenu zlewni zbiornika Bukówka nie są wrażliwe na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych. Natomiast zlewnia zbiornika Bukówka charakteryzuje się małą podatnością na uruchomienie ładunku zdeponowanego na jej obszarze i niewielką możliwością dotarcia jej do zbiornika. Z punktu widzenia procesu eutrofizacji uwarunkowania hydrochemiczne występujące w zlewni zbiornika Bukówka, w aspekcie realizowanych przez zbiornik funkcji, są dla niego niekorzystne. Główną przyczyną tego stanu są wysokie stężenia fosforu pochodzącego ze ścieków bytowych z miejscowości położonych w badanej zlewni. Wody zbiornika Bukówka nie nadają się do bytowania ryb łososiowatych i karpiowatych. Natomiast ocena przydatności wody odpływającej ze zbiornika Bukówka do spożycia wykazała, że wartości: temperatury wody, przewodności elektrolitycznej, azotanów i amoniaku nie przekroczyły wartości granicznych kategorii A1. Wartości odczynu wody zakwalifikowały badane wody do kategorii A2. Wartości graniczne kategorii A3 przekroczone zostały pod względem zawiesiny ogólnej i BZT5. W pracy wykazano, że zbiornik Bukówka wpływał korzystnie na zmiany jakości wody rzeki Bóbr i innych czterech dopływów: Opawa, Złotna, Bachorzyna i Paprotki. Woda odpływająca ze zbiornika w porównaniu z wodą dopływającą do zbiornika charakteryzowała się większymi wartościami średnich stężeń azotynów, odczynu wody i temperatury wody. Ze względu na transgraniczny charakter rzeki Bóbr, na której zlokalizowany jest zbiornik Bukówka, istotne jest ograniczenie dopływu zanieczyszczeń do niej oraz monitorowanie stanu czystości wody w ciekach i zbiorniku. Kompleksowy monitoring hydrologiczny i jakości wody w zlewni zbiornika będzie pomocny do podejmowania działań na rzecz ochrony wód w zlewni oraz umożliwi prowadzenie racjonalnej gospodarki wodnej na obszarze polskiej i czeskiej części zlewni. Najważniejsze działania dla wód przekraczających granicę polsko-czeską powinny dotyczyć ochrony tych wód przed zanieczyszczeniami, poprawy stanu gospodarki wodno-ściekowej w zlewni oraz poprawy jakości wody.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2015, Tom 17, cz. 1; 316-336
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Impact of Mining Dump on the Accumulation and Mobility of Metals in the Bytomka River Sediments
Wpływ zwału odpadów pogórniczych na akumulację i mobilność metali w osadach dennych rzeki Bytomki
Autorzy:
Jabłońska-Czapla, M
Szopa, S.
Rosik-Dulewska, Cz.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/204999.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
EDPXRF
energy dispersive X-ray fluorescence
ICP-MS
inductively coupled plasma mass spectrometry
heavy metals
sequential extraction
mobility
sediments
fractionation
metale ciężkie
ekstrakcja sekwencyjna
mobilność
osady
frakcjonowanie
Opis:
The research aim was to determine the long-term impact of the mine waste stored at the coal waste dump Hałda Ruda on the content of heavy metals in the bottom sediments of the Bytomka River. It is a watercourse flowing along this coal waste dump and has been under its influence for over fifty years. The research also attempted to determine the seasonality of changes (2 years) and mobility of selected elements. The article presents total contents of Cr, Mn, Ni, Cu, Zn, As, Cd and Pb in the bottom sediments collected from the Bytomka River. It also focuses on the distribution of these elements in particular geochemical fractions determined with the Tessier’s sequential chemical extraction procedure. Total element contents were determined with an EDPXRF (Energy Dispersive X-ray Fluorescence) technique. The extractants of particular Tessier’s fractions were determined quantitatively with an ICP-MS (Inductively Coupled Plasma Mass Spectrometry) spectrometer. The research results show that the stored waste significantly influences the contents of heavy metals in the Bytomka River bottom sediments. The lowest concentration of heavy metals was observed at the B1 spot (above the dump), while the highest one was measured at the B3 spot (below the dump). Sequential chemical extraction of the bottom sediments indicates that the Zn content in the ion-exchange and carbonate fractions diminished within a year. Nevertheless, Zn bound to Fe and Mn oxides acted in the opposite way. Mn, Zn and Pb are the most dangerous elements from the viewpoint of environmental hazards, as their total concentrations were high. Moreover, their high contents were observed in the most mobile (ion-exchange and carbonate) fractions. Extremely toxic Cd was bound to the oxide fraction to the largest extent. Cu was mainly bound to the organic fraction while environmentally hazardous Cr was bound to the residual fraction.
Celem pracy było określenie długoterminowego wpływu odpadów pogórniczych składowanych na zwale pogórniczym Hałda Ruda na zawartość metali ciężkich w osadach dennych rzeki Bytomki płynącej wzdłuż tego zwału, na którą przez ponad pół wieku hałda wywierała wpływ, ponadto określenie sezonowości (2 lata) tych zmian oraz mobilności wybranych pierwiastków. W pracy przedstawiono zawartość całkowitą pierwiastków: Cr, Mn, Ni, Cu, Zn, As, Cd, Pb w osadach dennych pobranych z rzeki Bytomki, jak również ich dystrybucję w poszczególnych frakcjach geochemicznych z wykorzystaniem sekwencyjnej ekstrakcji chemicznej według Tessiera. Całkowitą zawartość pierwiastków określono wykorzystując technikę EDPXRF natomiast analizy poszczególnych frakcji Tessiera oznaczano ilościowo za pomocą spektrometru ICP-MS. Próbki do badań pobierano comiesięcznie w okresie od grudnia 2009 do listopada 2010, w trzech punktach przed (B1), na wysokości (B2) oraz za zwałowiskiem (B3). Wyniki badań wskazują, że składowane odpady w znacznym stopniu wpływają na wzrost zawartości metali ciężkich w osadach dennych rzeki Bytomki. Najniższe stężenie metali ciężkich zaobserwowano w punkcie pobierania przed zwałem – B1, a najwyższe w punkcie pobierania za zwałem – B3. Należy również zwrócić uwagę na fakt, że wody rzeki Bytomki są bardzo zanieczyszczone, stąd już w punkcie pobierania B1 (przed zwałem) obserwuje się znaczne zawartości metali w osadzie dennym. Sekwencyjna ekstrakcja chemiczna osadów dennych pozwoliła stwierdzić, że stężenie cynku w frakcji jonowymiennej i węglanowej ulegała zmniejszeniu w ciągu roku, odwrotnie zachowywał się cynk związany z tlenkami żelaza i manganu. Z punktu widzenia zagrożenia dla środowiska najbardziej niebezpieczne są Mn, Zn, i Pb, gdyż oprócz wysokiego stężenia całkowitego, zaobserwowano wysoki ich udział w najbardziej mobilnych frakcjach: jonowymiennej i węglanowej. Silnie toksyczny kadm związany był w największym stopniu z frakcją tlenkową. Miedź związana jest głównie z frakcją organiczną, a niebezpieczny dla środowiska chrom z frakcją rezydualną. Oznaczane metale w próbkach osadów dennych w punkcie B3 (za zwałem) były w większym stopniu związane w frakcji rezydualnej, niż w przypadku punktów B1 i B2.
Źródło:
Archives of Environmental Protection; 2014, 40, 2; 3-19
2083-4772
2083-4810
Pojawia się w:
Archives of Environmental Protection
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Identyfikacja ucznia z problemami najbliższego otoczenia a kształtowanie postawy proekologicznej na lekcjach geografii
Identification of pupils with the issues of their closest surroundings and forming pro-ecological attitudes in geography lessons
Autorzy:
Cichon, M.
Rosik, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084848.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Geografii i Studiów Regionalnych
Tematy:
uczniowie
edukacja
geografia
aspekty ekologiczne
rozwoj proekologiczny
miejsce zamieszkania
Opis:
Celem opracowania jest wskazanie czynników decydujących o skutecznym kształtowaniu postawy proekologicznej na lekcjach geografii poprzez realizację problematyki nieracjonalnego wykorzystania zasobów środowiska geograficznego. Warunkiem kształtowania postaw wśród młodego pokolenia jest przeniesienie uczniów w miejsca, które są dla nich wartościowe, z którymi czują się związani. Odwoływanie się do znajomości najbliższego otoczenia, podejmowanie świadomych, skutecznych działań na rzecz własnego regionu oraz emocjonalne zaangażowanie, może zaowocować wykształceniem postawy proekologicznej. Kształtowanie postaw w szkole to proces umiejętnego wprowadzania zmian w nastawieniu ucznia do określonych aspektów środowiska (ludzi, grupy, kultury, poglądów, przedmiotów nieożywionych czy przyrody). Postaw uczymy się przez całe życie, gdy w trwały sposób emocjonalnie reagujemy na coś, co staje się przedmiotem postawy. Za determinanty świadomego postępowania uznaje się wartości, które z kolei kształtują zachowanie (Bell 2004). Podstawowym warunkiem kształtowania postaw wśród młodego pokolenia jest przeniesienie uczniów w sytuacje lub miejsca im znane, z którymi czują się związani. Odwoływanie się do znajomości najbliższego otoczenia ucznia powoduje wzrost zainteresowania i zaangażowania problemami jego „małej ojczyzny”. Tworzenie więzi i postaw wobec własnego regionu zaczyna się i jest możliwe dzięki ciągłemu poznawaniu, odkrywaniu związku pomiędzy przeszłością, teraźniejszością i przyszłością. Stan środowiska w okolicy miejsca zamieszkania w dużym stopniu jest skutkiem decyzji podejmowanych w przeszłości, ale także efektem aktualnie podejmowanych działań proekologicznych. Już od wielu lat szkoły propagują akcje na rzecz segregowania śmieci (Rosik 2002; Rosik 2003), organizują warsztaty, festyny oraz organizują pogadanki z rodzicami. Stąd, problem zanieczyszczenia najbliższego regionu powinien być rozpatrywany przede wszystkim w kontekście ochrony środowiska i świadomości ekologicznej. Szczególną rolę w odkrywaniu związków pomiędzy przeszłością, teraźniejszością i przyszłością miejsca zamieszkania, przypisuje się geografii Polski. Najskuteczniejszym sposobem kształtowania postaw proekologicznych jest realizowanie treści w następującej kolejności: hydrosfera-wody powierzchniowe Polski-wykorzystanie wody przez rolnictwo, przemysł, turystykę-zanieczyszczenie i deficyt wody w Polsce-działania zmierzające do racjonalnego wykorzystywania i ochrony zasobów wodnych. W celu sprawdzenia, jakie jest nastawienie i postawa gimnazjalistów wobec problemów środowiskowych w miejscu zamieszkania, przeprowadzono eksperyment z udziałem 64 uczniów w wieku 16 lat w wybranym gimnazjum w Poznaniu. Podstawą badań była ankieta zaproponowana przez Cichoń (2004), polegająca na przedstawieniu listy twierdzeń dotyczących określonych zachowań, do których respondent miał się ustosunkować, wyrażając zgodę, niezgodę lub brak zdania - skala Thurstone'a (Sperling 1995). Pozostałe pytania obejmowały m.in. znajomość skutków nieracjonalnego wykorzystywania środowiska, ocenę skuteczności podejmowanych działań ekologicznych uczniów i ich zasięg przestrzenny oraz miejsca zagrożone w najbliższym otoczeniu ucznia. Skoncentrowano się na pomiarze siły zainteresowania oraz kierunku działania (Strelau 2000), czyniąc przedmiotem badań pięć rodzajów postaw kształtowanych na lekcjach geografii. Należą do nich postawy: wobec ochrony środowiska przyrodniczego, swojego miejsca zamieszkania, tolerancji wobec innych grup społecznych, ekonomii w życiu codziennym, Unii Europejskiej.
Transferring school children to the places familiar to them, which they are attached to, is the fundamental condition for the formation of attitudes among the young generation. Appealing to the pupils' awareness of their closest surroundings is particularly important in the lessons of the geography of Poland. While accomplishing issues of the irrational use of the geographical environment resources as well as forming the environment-friendly attitude, four components are taken into consideration: knowledge, actions, emotions and beliefs. The atmospheric pollution is the question connected with a high level of knowledge, but the effectiveness of actions taken against this problem is very low. At the same time, school children's activities are aimed to ensure conservation of water and energy. This attitude is formed first of all in the pupils' families and is aimed at the lowering of the bills rather than at the actual interest in the environment. It turns out that consistent appealing to the consciousness and mental powers not always has the strongest and the most lasting influence. Yet appealing to the emotions by the prospect of an ecological catastrophe is a sufficient reason for school children to rationally use the environment. The belief about the effectiveness of their activities is also important. In the pupils' opinion, waste segregation, which is the most noticeable in houses and blocks of flats, is the most effective action. For most school children, their teacher's behaviour towards the environment is substantial in the process of attitude formation.
Źródło:
Prace i Studia Geograficzne; 2008, 39; 51-60
0208-4589
Pojawia się w:
Prace i Studia Geograficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 29

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies