Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Polska; XX–XXI wiek" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów

Dostawca treści

Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-11 z 11
    Tytuł:
    Zmiany klimatu Polski w XIX-XXI wieku ze szczególnym uwzględnieniem Wyżyny Małopolskiej
    Changes in the Polands climate during 19th - 21th centuries with particular consideration of Malopolska Upland
    Autorzy:
    Boryczka, J.
    Stopa-Boryczka, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/86782.pdf
    Data publikacji:
    2006
    Wydawca:
    Polska Asocjacja Ekologii Krajobrazu
    Tematy:
    klimat
    zmiany klimatyczne
    temperatura powietrza
    opady atmosferyczne
    aktywnosc slonca
    oscylacja polnocno-atlantycka
    prognozy klimatyczne
    Polska
    Wyzyna Malopolska
    wiek XIX-XX
    Źródło:
    Problemy Ekologii Krajobrazu; 2006, 16, 1
    1899-3850
    Pojawia się w:
    Problemy Ekologii Krajobrazu
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Trasy turystyczno-rekreacyjne i dydaktyczne w obrębie Częstochowy na przełomie XX i XXI wieku
    Tourist, recreation and educational routes within Czestochowa at the turn of the 20th and 21st centuries
    Autorzy:
    Bakota, D.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/4796.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    Polska
    Czestochowa
    turystyka
    rekreacja
    szlaki turystyczne
    sciezki dydaktyczne
    sciezki rekreacyjne
    wiek XX
    wiek XXI
    Opis:
    Celem pracy jest ukazanie istniejących w obrębie Częstochowy tras turystyczno-rekreacyjnych i dydaktycznych, jak również trasy opracowanej przez autora niniejszego artykułu. W pracy, mającej charakter poglądowy, omówiono cztery szlaki piesze (Szlak Orlich Gniazd, Szlak Jury Wieluńskiej, Szlak Walki 7 Dywizji Piechoty i Szlak im. druha Zygmunta Łęskiego), dziewięć szlaków rowerowych (Jurajski Szlak Rowerowy Orlich Gniazd, Jurajski Szlak Rowerowy im. Zygmunta Krasińskiego, Jurajski Szlak Rowerowy Olsztyński, Jurajski Szlak Rowerowy „Dębowcówka”, Szlak Krzepicki, Szlak Działoszyński, Szlak wokół Gór Sokolich, Rowerowy Szlak Lubliniecki i Szlak Rowerowy Przełomu Warty), szlak wodny Warty i jeden szlak samochodowy – Szlak Zabytków Techniki Województwa Śląskiego. Ponadto omówiono ścieżki dydaktyczne oraz ścieżki rekreacyjne przebiegające przez Częstochowę. Przy omawianiu szlaków turystycznych autor skupił się przede wszystkim na ich przebiegu, bez większego omawiania tego, co można zobaczyć, podążając nimi.
    The aim of this paper is to present tourist, recreation and educational routes existing within Częstochowa, as well as the route developed by the author of this article. In this paper, intended for information purposes only, the following trails have been discussed: four hiking trails (Trail of the Eagles’ Nests, Wieluń Jurassic Trail, Trail of 7th Infantry Division Battle, Scout Zygmunt Załęski Trail), nine cycling trails (Jurassic Eagles’ Nests Cycling Trail, Zygmunt Krasiński Jurassic Cycling Trail, Olsztyn Jurassic Cycling Trail, “Dębowcówka” Jurassic Cycling Trail, Krzepice Trail, Działoszyn Trail, Trail around Falcon Mountains, Lubliniec Cycling Trail and Gorge of The Warta River Cycling Trail), Water Trail of the Warta River and one car trail – Trail of Technology Monuments of the Silesian Province. In addition, educational and recreation trails running across Częstochowa have been discussed. When discussing the tourist trails the author focused primarily on their course, without much discussion of what you can see by following them.
    Źródło:
    Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna; 2014, 13, 2
    1895-8680
    Pojawia się w:
    Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problematyka badawcza i środowiska naukowe demografii historycznej na łamach Przeszłości Demograficznej Polski 1967–2016
    Research Problems and Research Communities of Historical Demography on the Pages of Przeszłość Demograficzna Polski [English: Poland’s Demographic Past] 1967–2016
    Autorzy:
    Kuklo, Cezary
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1367873.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    research topics of historical demography
    academic centres of historical demography
    Polska
    the 20th and 21st centuries
    Poland’s Demographic Past
    tematyka badawcza demografii historycznej
    ośrodki naukowe demografii historycznej
    Polska
    XX–XXI wiek
    Przeszłość Demograficzna Polski
    Opis:
    Celem artykułu jest przedstawienie problematyki badawczej oraz przemian w rozbudowie tematycznej prac opublikowanych w 38 tomach Przeszłości Demograficznej Polski w ostatnim półwieczu. Jednocześnie autor podejmuje próbę charakterystyki ośrodków naukowych, w których z większą lub mniejszą intensywnością rozwijały się badania nad stanem, ruchem naturalnym i wędrówkowym ludności oraz ukazuje charakterystyczne dla nich profile badawcze. Artykuł zawiera ponadto wskazanie terytoriów ziem polskich i przyległych, podobnie jak i epok chronologicznych, które cieszyły się największym zainteresowaniem badawczym w minionym pięćdziesięcioleciu.
    The article presents research problems and changes in the thematic extension of the works published in the 38 volumes of Poland’s Demographic Past (Przeszłość Demograficzna Polski, PDP) for the last 50 years. At the same time the author attempts to depict academic centres that have conducted research into the state, vital events and migrations of populations and defines research profiles typical of them. The article also indicates Polish territories and neighbouring regions, as well as chronological periods, which have been the most popular fields of research for the last fifty years.
    Źródło:
    Przeszłość Demograficzna Polski; 2017, 39; 11-29
    0079-7189
    2719-4345
    Pojawia się w:
    Przeszłość Demograficzna Polski
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nauczanie i propagowanie jazzu w Polsce. Ujęcie syntetyczne
    Autorzy:
    Bogdanowicz, Mariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/634281.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Polska, XX-XXI wiek, muzyka jazzowa, edukacja, popularyzacja
    Opis:
    Artykuł ujmuje w sposób syntetyczny problematykę nauczania i propagowania muzyki jazzowej we współczesnej Polsce. Autor przedstawia sytuację jazzu na wszystkich szczeblach edukacyjnych: w szkolnictwie powszechnym (szkoła podstawowa, gimnazjum, liceum), szkolnictwie muzycznym oraz w wyższych uczelniach (akademie muzyczne, uniwersytety), omawia również inne formy nauczania i propagowania jazzu w naszym kraju (m.in. Mała Akademia Jazzu, warsztaty jazzowe, rola mediów)Teaching and Promoting Jazz in PolandSUMMARYThe article is a synthetic presentation of the problems of teaching and promoting jazz music in contemporary Poland. The author discusses the situation of jazz at all educational levels: in the general education system (primary school, gimnazjum (junior high school), and senior high school), at music schools and at the higher education level (academies of music and universities); he also discusses other forms of teaching and promoting jazz in Poland (inter alia Jazz Academy for Juniors, jazz workshops, and media). The paper is also a critical and postulative approach to the situation of jazz in Polish education because Mariusz Bogdanowicz, an expert jazz musician, not only presents the present condition and the educational achievements in jazz so far, but he also points out the existing imperfections and formulates specifi c suggestions.
    Źródło:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio L – Artes; 2017, 15, 1
    2083-3636
    1732-1352
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio L – Artes
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ludzie bardzo starzy we współczesnej Polsce
    „The Fourth age” people in contemporary Poland
    Autorzy:
    Szukalski, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/413694.pdf
    Data publikacji:
    2013-12-31
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    ludzie bardzo starzy
    długowieczność
    starzenie się ludności
    Polska
    XX–XXI wiek
    the oldest old
    longevity
    population ageing
    20th–21st century
    Opis:
    Proces starzenia się ludności to zjawisko o dualnym charakterze, w którego ramach szczególnie szybko wzrasta liczba osób bardzo starych, tj. w wieku 80 plus. Celem niniejszego tekstu jest przedstawienie przyczyn i przebiegu wzrostu liczby osób w czwartym wieku w Polsce w trakcie ostatniego stulecia oraz długookresowych konsekwencji tych zmian. Szczególna rola przypisana została prezentacji społeczno-demograficznych charakterystyk tej podzbiorowości, z uwzględnieniem subpopulacji stulatków, z uwagi na specyfikę potrzeb osób bardzo starych.
    Population ageing is a demographic phenomenon described as one with dual character – increase in number and percentage of older people is accompanied by very rapid increase in numbers of people aged 80 and more. The article is to present reasons, progress, and long-term consequences of the increase in numbers of the oldest old in Poland. Special attention will be paid to presentation basic socio-demographic characteristics of the subpopulation – with focus on centenarians – due to specificity of needs of the population under study.
    Źródło:
    Przegląd Socjologiczny; 2013, 62, 2; 33 - 54
    0033-2356
    Pojawia się w:
    Przegląd Socjologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kontrowersyjna i niezależna postać kultury polskiej na emigracji – dziennikarka, pisarka, redaktor Stefania Kossowska
    Autorzy:
    Chwastyk-Kowalczyk, Jolanta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1812184.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Stefania Kossowska
    Polish emigration
    Great Britain
    XX-XXI century
    journalist
    writer
    emigracja polska
    Wielka Brytania
    XX–XXI wiek
    dziennikarka
    pisarka
    Opis:
    Artykuł prezentuje dziennikarkę, pisarkę, barwną postać kultury polskiej na emigracji w Wielkiej Brytanii, kobietę dwóch epok – Stefanię Kossowską. Wykształcona w okresie dwudziestolecia międzywojennego, współpracowała z przedwojennym pismami warszawskimi, tj.: „Bluszcz”, „ABC”, „Wieczór Warszawski”, „Prosto z Mostu”. Wojenny i powojenny los – to krótko Francja, potem Wielka Brytania, najpierw praca dla Rządu RP na Uchodźstwie, następnie czynne współtworzenie tzw. polskiego Londynu. Była stałym autorem i redaktorem emigracyjnych pism: „Dziennika Polskiego i Dziennika Żołnierza”, „Tygodnia Polskiego”, „Wiadomości”, „Orła Białego”, „Pulsu”, „Pamiętnika Literackiego”, paryskiej „Kultury”. Współpracowała z Radiem Wolna Europa, BBC. Po okresie transformacji w Polsce 1989 roku – także z wieloma czasopismami krajowymi. Jest autorką cenionych publikacji: Jak cię widzę, tak cię piszę (1973), Galeria przodków. Sylwetki emigracyjne (1991), Mieszkam w Londynie (1994), Przyjaciele i znajomi (1998).
    The article presents a journalist, writer and colorful figure of Polish émigré culture in Great Britain, a woman of two eras – Stefania Kossowska. Educated in the interwar period, she collaborated with pre-war Warsaw magazines, such as: “Bluszcz”, “ABC”, “Wieczór Warszawski”, “Prosto z Mostu”. War and post-war fate – it is France briefly, then Great Britain; first work for the Polish Government-in-Exile, then active co-creation of the so-called “Polish London”. She was a permanent author and editor of the émigré periodicals: “Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, “Tydzień Polski”, “Wiadomości”, “Orzeł Biały”, “Puls”, “Pamiętnik Literacki”, and the Paris-based “Kultura”. She collaborated with Radio Free Europe and the BBC. After the transformation period in Poland in 1989 – also with many national magazines. She is the author of esteemed publications: Jak cię widzę, tak cię piszę [How I see You, that's how I write You] (1973), Galeria przodków. Sylwetki emigracyjne [Ancestors Gallery. Emigration Profiles] (1991), Mieszkam w Londynie [I live in London] (1994), Przyjaciele i znajomi [Friends and acquaintances] (1998).
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum; 2020, 2, 31; 59-86
    0860-7435
    2450-1336
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Katarzyna Bzowska-Budd: A celebrated Polish columnist from London
    Katarzyna Bzowska-Budd — polska mistrzyni felietonu w Londynie
    Autorzy:
    Chwastyk-Kowalczyk, Jolanta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2058471.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Polish press in the United Kingdom after World War II
    Polish political émigrés in the United Kingdom after World War II
    Katarzyna Bzowska-Budd
    Wielka Brytania
    XX–XXI wiek
    polskie dziennikarstwo
    emigracja
    Opis:
    This article profiles Katarzyna Bzowska-Budd, a Polish journalist and member of the generation of political refugees the 1980s. Based in London, she has become luminary of the Polish diaspora. In 1991–2002 she was editor-in-chief of the Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza (The Polish Daily and Soldier's Daily) and published extensively in Polish and expatriate journals. A keen observer of British life, she writes from the immigrant perspective complemented with a superb understanding of English sensitivities.
    Artykuł prezentuje polską dziennikarkę mieszkającą i pracującą w Londynie pokolenia emigracji lat 80. XX w., która na trwałe wpisała się w pejzaż publicystyczny naszej diaspory. Ta była redaktor naczelna londyńskiego „Dziennika Polskiego i Dziennika Żołnierza” drukowała i nadal to czyni w wielu czasopismach emigracyjnych i krajowych, opisując rzeczywistość Zjednoczonego Królestwa z perspektywy obcokrajowców oraz rdzennych mieszkańców.
    Źródło:
    Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2020, 23, 2; 135-151
    1509-1074
    Pojawia się w:
    Rocznik Historii Prasy Polskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    From sign to word in contemporary Polish “HTML literature”. Post-avant-garde heirs of modernist typography
    Autorzy:
    Pawłowska, Aneta
    Wendorff, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/593985.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    Great Avant-garde movement
    “HTML literature”
    visual arts
    20th and 21st century
    Polish avant-garde poetry
    Wielka Awangarda
    "literatura HTML"
    sztuki wizualne
    XX i XXI wiek
    polska poezja awangardowa
    Opis:
    Digital literature or "HTML literature" is one of the more expressive and important trends of the Polish literature of the 21st century. In order to present the main aims and objectives of HTML literature, it is essential to take under consideration the digital works characterized by the autonomisation of words, as well as the isolation of words from the linguistic and non-linguistic context and reality, so that "the word itself and for itself would have a clear meaning" – as it was claimed in the late 1960s by one of the main representatives of Polish language art and the icon of Polish concrete poetry, Stanisław Dróżdż. The authors search for the predecessors of such an approach to literary texts in the period of the Great Avant-garde – one can refer here to the pronouncements of the Polish Formists and Constructivists (the true beginning are the literary manifestoes and poems of Tytus Czyżewski from 1921, inspiring such Polish Constructivists as Henryk Berlewi, Mieczysław Szczuka, Teresa Żarnowerówna, as well as Władysław Strzemiński, the latter author deserving special attention. Contemporarily in the 21st century, the works of Piotr Kowalczyk are renowned for a similar treatment of “the isolated word”. Kowalczyk, who works under the pseudonym of Nick Name, is the author of such works as: iPhone Stories, Twitter Fiction, Tech Quotes, Transtories, as well as Short stories for geeks.
    Jednym z bardziej wyrazistych trendów polskiej literatury XXI wieku jest literatura cyfrowa, czyli HTML. Chcąc oddać główny zamysł piśmiennictwa HTML należy wziąć pod uwagę dzieła odznaczające się zautonomizowaniem słowa oraz wyizolowaniem słów z kontekstu językowego i rzeczywistości pozajęzykowej tak, „żeby słowo samo w sobie i dla siebie znaczyło” - jak twierdził już od końca lat 60 XX w. przedstawiciel polskiego language art'u (czyli poezji konkretnej) Stanisław Dróżdż. Autorki upatrują protoplastów takiego traktowania wypowiedzi literackiej w okresie Wielkiej Awangardy - można odwołać się tu do wystąpień polskich formistów i konstruktywistów (początkiem są literackie manifesty i wiersze Tytusa Czyżewskiego z 1921 r., kontynuacją działania polskich konstruktywistów, takich jak Henryk Berlewi, Mieczysław Szczuka, Teresa Żarnowerówna oraz Władysław Strzemiński; na szczególną uwagę zasługuje ten ostatni artysta). Współcześnie, w XXI w., z podobnego traktowania „wyizolowanego słowa” słynie twórczość Piotra Kowalczyka (występującego pod pseudonimem Niżej podpisany, ang. Nick Name), autora iPhone Stories, Twitter Fiction, Tech Quotes, Transtories, oraz Short stories for geeks.
    Źródło:
    Art Inquiry. Recherches sur les arts; 2017, 19; 273-289
    1641-9278
    Pojawia się w:
    Art Inquiry. Recherches sur les arts
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Eurazjatyzm międzywojenny w polskiej literaturze naukowej doby współczesnej
    The Interwar Euroasiatism in the Contemporary Polish Scientific Literature - the State of Research
    Autorzy:
    Walczak, Henryk
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1601527.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    20th–21st centuries.
    Polska
    academic research
    the interwar period
    the white émigrés
    Russia
    ‘Euroasiatism’
    Polska; XX–XXI wiek
    badania naukowe
    okres międzywojenny
    biała emigracja
    Rosja
    eurazjatyzm
    Opis:
    Artykuł charakteryzuje stan badań nad eurazjatyzmem międzywojennym w Polsce współczesnej. Omawia dorobek Romana Bäckera, Ryszada Paradowskiego, Iwony Massaki, Lucjana Suchanka, Andrzeja de Lazari, Sławomira Mazurka i innych.
    The article presents the state of research on the interwar ‘Euroasiatism’ in contemporary Poland. It describes the achievements of Roman Bäcker, Ryszard Paradowski, Iwona Massaki, Lucjan Suchanek, Andrzej de Lazari, Sławomir Mazurek, etc.
    Źródło:
    Studia Maritima; 2016, 29; 169-180
    0137-3587
    2353-303X
    Pojawia się w:
    Studia Maritima
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    [Rev.:] Kazimierz Wójtowicz CR, Dookoła Emaus i dalej. (Wiersze niemal zebrane), posłowie – ks. Stefan Radziszewski, Alleluja, Kraków 2012, 820, [1] s.
    Around Emmaus and Beyond (Poems Almost Collected)
    Autorzy:
    Tytko, Marek Mariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/440884.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Fundacja Naukowa Katolików Eschaton
    Tematy:
    Kazimierz Wójtowicz (1945-)
    lirics
    Polish religious poetry
    Polish literature
    Christian culture
    Christian literature Resurrectionists
    20. century
    21. century
    Emmaus
    resurrection
    conversion
    literary translation
    Rose Ausländer (1901-1988) Datlev Block (1934-)
    Dietrich Bonhoeffer
    (1906-1945)
    Christine Busta (1915-1987) Georg Bydlinski (1956-)
    Ernesto Cardenal (1925-)
    Paul Celan (1920-1970)
    Josef Dirnbeck (1948-)
    Gerhard Fritsch (1924-1969) Gertrud Fussenegger
    (1912-2009)
    Martin Gutl (1942-1994)
    Paul Konrad Kurz (1927-2005) Kurt Marti (1921-)
    Rainer Maria Rilke (1875-1926) Rudolf Otto Wiemer (1905-1998) Eva Zeller (1923-)
    Michael Zielonka
    (1942-)
    liryka
    polska poezja religijna
    literatura polska
    kultura chrześcijańska
    literatura chrześcijańska zmartwychwstańcy
    XX wiek
    XXI wiek
    Emaus
    zmartwychwstanie
    nawrócenie
    tłumaczenie literackie
    Dietrich Bonhoeffer (1906-1945) Christine Busta (1915-1987) Georg Bydlinski (1956-)
    Gerhard Fritsch (1924-1969) Gertrud Fussenegger (1912-2009), Martin Gutl (1942-1994), Paul Konrad Kurz (1927-2005),
    Kurt Marti (1921-), Rainer Maria Rilke (1875-1926), Rudolf Otto Wiemer (1905-1998), Eva Zeller
    (1923-), Michael Zielonka (1942-)
    Opis:
    Ksiądz dr Kazimierz Wójtowicz CR (1945-), krakowski poeta, teolog literatury, zmartwychwstaniec – jest postacią od ponad czterdziestu lat obecną w polskim obiegu literackim. Należy do nurtu tzw. poezji kapłańskiej, lecz cokolwiek miałoby to określenie znaczyć, nie oddaje ono rzeczywistości jego wierszy. Ostatnio o. Wójtowicz wydał bardzo obszerny tom poetycki pt. Dookoła Emaus i dalej (Wiersze niemal zebrane) (2012), w którym zawarł zdecydowaną większość wszystkich swoich dotychczas publikowanych utworów poetyckich, pochodzących z wielu tomów. Odnajdujemy tu teksty wierszy z kilkunastu zbiorków. Już każdy z tych tomików wzięty z osobna, stanowi znaczące wydarzenie artystyczne w polskim życiu literackim, szczególnie zaś w obiegu polskiej poezji religijnej. Tomiki wierszy o. K. Wójtowicza CR z licznie tam obecną motywiką religijną z pewnością zasługują na uwagę wyrobionego czytelnika, ponieważ są zwykle przemyślane w zakresie treści, z pogłębioną refleksją teologiczną tego wybitnego polskiego teologa literatury, bardzo precyzyjnie dopracowane co do formy artystycznej, wysmakowane w układzie utworów i „dopieszczone” w niemal każdym detalu. Dbałość o wysoki poziom merytoryczny tekstów idzie w parze z niesłychanie bogatą wyobraźnią twórczą o. Kazimierza Wójtowicza, zaskakującego czytelnika raz po raz niespotykanymi zestawieniami rzeczywistości ewangelicznej (biblijnej) i współczesnego nam życia naszej cywilizacji. Ojciec Kazimierz ma iście heurystyczną zdolność wynajdowania niesamowitych skojarzeń, niebanalnych metafor, oryginalnych kontaminacji frazeologicznych, metonimii, oksymoronów. Autor ten nie zadowala się tym, co już było dotąd powiedziane w poezji, lecz pracowicie drąży materię słowa, materię rzeczywistości ludzkiej, wyrażaną przez słowo. W rzeczywistości świata przedstawionego w utworach poetyckich K. Wójtowicza CR przebija troska o dyskretną obecność Słowa, delikatną pomoc Opatrzności Bożej światu ludzkiemu. Twórca nie stroni od malowniczości krajobrazów, opisów pięknej natury, sięga obficie po cytaty lub kryptocytaty biblijne, nawiązuje do znanych (bardziej lub mniej) wątków kultury chrześcijańskiej. Język jego wierszy jest zwarty, współczesny, przemawia do czytelnika konkretnością i zaciekawia niebywałymi skojarzeniami, odkryciami cudów dnia codziennego. Wychodząc od motywów biblijnych dochodzi do życia współczesnego i zestawia ze sobą myśli ewangeliczne z rzeczywistością zgoła im przeciwną, jaką niesie ze sobą współczesny nam świat. Te zestawienia niebanalne budują świat przedstawiony, pozwalają dookreślić miejsce człowieka w relacji z Bogiem w rozmaitych aspektach. Autor ten nie stroni od trudnych tematów, czasem gorzkich i niewygodnych, uważając, że człowiek należy oddać w pełni jego realności, wraz ze słabościami, grzechami, upadkami, a zarazem ukazuje światło nawrócenia „połamanego” duchowo, zagubionego, osamotnionego, skrzywdzonego czasem człowieka. Obok cieni pokazuje także i blaski ludzkiego żywota. Jego wiersze z pewnością nie są „laurkami” na cześć człowieka, lecz realistyczne spojrzenie poprzez piękne obrazy poetyckie na rzeczywistość ludzką i Boską. Twórczość o. Kazimierza Wójtowicza CR z pewnością czerpie z bogatych źródeł duchowości zmartwychwstańczej, której nota bene jest on znakomitym znawcą, jako autor bardzo wielu wytrawnych książek i artykułów, erudycyjnych wypisów cytatów z dziejów swojego macierzystego zgromadzenia. Dostrzegam w Wójtowiczowskiej poezji rys niejako ‘zmartwychwstańczy’ w tym sensie, w jakim chciał widzieć człowieka założyciel Zmartwychwstańców – Bogdan Jański (1807- 1840) i poniekąd współzałożyciele zgromadzenia – o. Piotr Semenenko CR (1814- 1886) i o. Hieronim Kajsiewicz CR (1812-1873), którzy podchodzili do rzeczywistości ludzkiej realistycznie, a zarazem niezwykle głęboko duchowo, akcentując nawrócenie człowiecze z upadku, z grzechu ku Chrystusowi. Tak realistyczne i zarazem głęboko metafizyczne, prześwietlone głęboką duchowością, delikatne i wrażliwe, całościowe spojrzenie na człowieka obecne jest również w poezji Kazimierza Wójtowicza CR, który jako zmartwychwstaniec uczynił owo zmartwychwstanie, a raczej nieustanne zmartwychwstawanie, podnoszenie się z upadków życiowaych, odkrywanie Boga w rzeczywistości wokół siebie na nawo, jak uczniowie idący do Emaus, którym w pewnym decydującym opadają zasłony z oczu i odkrywają na zasadzie „heureki” obecność Boga przy sobie. Nie przypadkiem o. K.Wójtowicz CR nadał swojemu najważniejszemu jak dotąd zbiorowi wierszy znaczący tytuł: Dookoła Emaus i dalej. Dla zrozumienia Wójtowiczowskich wierszy istotna jest tu rzeczywistość ewangelicznej drogi z Jerozolimy do Emaus, jaką odbywali zasmuceni i zatrwożeni uczniowie Jezusa Chrystusa, którzy przeżywali Jego mękę i śmierć na krzyżu i zwątpili nawet w pewnym momencie w Jego misję, którą postrzegali oni jako skończoną wraz ze zgonem i złożeniem do grobu swego Mistrza z Nazaretu. Dopiero wraz ze stopniowym wyjaśnieniem pism prorockich odnoszących się do Zbawiciela, przeżywają oni nawrócenie, które kończy się rzeczywiście „nawróceniem”, tj. powróceniem, realnym powrotem jeszcze tego samego dnia z Emaus do Jerozolimy i radosnym odkryciem obecności zmartwychwstałego Boga-Człowieka na ziemi wśród ludzi, istnieniem żywego Stwórcy, który jest, który był i który przychodzi, realnie przychodzi do swoich uczniów, tu: na symbolicznej, choć zarazem przecież realnej kilkukilometrowej drodze do Emaus. O. Kazimierz Wójtowicz CR nadał swojemu najważniejszemu i największemu w sensie objętościowym (liczbowym), jak dotąd zbiorowi utworów poetyckich tytuł dotyczący rzeczywistości istniejącej po zmartwychwstaniu Boga- Człowieka, tj. realności niejako ‘Emausowej’ (Dookoła Emaus). Ponadto druga część tytułu (i dalej) wskazuje na rzeczywistość eschatologiczną, sięgającą ‘dalej’, niż ziemskie Emaus, dalej niż ziemska realność doczesna, w której antycypujemy tylko stan doskonałości wiecznej (niebiańskiej, rajskiej, zbawionej, przebóstwionej). W zasadzie w zwięzłej recenzji nie ma miejsca na szersze, pogłębione analizy poszczególnych utworów, dlatego tylko sygnalizuje się ogólnie ważność tej swoistej, w zasadzie ‘autoantologicznej’ książki poetyckiej o. Kazimierza Wójtowicza CR, który sam dokonał wyboru własnych wierszy i dał do tej autoantologii to, co chciał dać z pewnym zamiarem całościowej wizji człowieka i Boga ukazanej oczami uduchowionego poety obdarzonego zarazem teologiczną erudycją, ludzką wrażliwością i artystyczną wyobraźnią. Wysokoartystyczne dzieła poetyckie tego autora dążą do ideału poezji czystej w rozumieniu ks. Henri Brémonda (1865- 1933), ukazując wielką paletę możliwości malowania życia słowem w kontekście Słowa (Logosu). Z jednej strony Dookoła Emaus i dalej odnosi się do aspektu czasowego (doczesnego i wiecznego, który wykracza poza zwykłą, liniową chronologię), Z drugiej strony można jednak tytuł Dookoła Emaus i dalej odnosić paradoksalnie do aspektu przestrzennego, to znaczy do tej konkretnej miejscowości i coraz dalszych okolic wokół Emaus. Przestrzennie ujmowane kolejne ‘koła’ (wszak występuje tu zaimek dookoła w tytule książki), czyli kręgi, wytaczają kolejne obszary poetyckiej penetracji o. K. Wójtowicza CR wokół punktu centralnego, umieszczonego w geograficznej Palestynie / Izraelu – Ziemi Świętej. Można te wiersze układać retrospektywnie kolejno zarówno według kryterium czasowego (według kolejności następstwa wydarzeń w chronologii liniowej, jak wskazuje kalendarz świecki), jak i według kryterium czasu wiecznego (kołowego, liturgicznego, zamkniętego pierwszym dniem Adwentu a zakończonego Świętem Chrystusa Króla). Ponadto można tę twórczość próbować retrospektywnie porządkować według kryterium przestrzennego (geograficznego), rekonstruując nie tylko geografię realną (geografię fizyczną), ale i geografię zbawienia, opisywanych przez autora różnych miejsc na świecie stanowiących jakiś punkt odniesienia dla historii zbawienia rodzaju ludzkiego oraz dla życia duchowego i materialnego poszczególnych bohaterów poetyckich (lub podmiotu lirycznego). Ciekawe zestawienie nazwy Emaus z rzeczywistością przestrzenną (krakowską), w której od kilkudziesięciu lat zakorzeniony jest autor wierszy – o. Kazimierz Wójtowicz CR – ujawnia fakt odniesienia się wtórnego do tzw. „odpustu Emaus”, funkcjonującego zwyczajowo w Krakowie od kilku stuleci, wielkiego odbywającego się zawsze w pierwszy dzień po Wielkanocy (tj. w Poniedziałek Wielkanocny) w klasztorze Sióstr Norbertanek na krakowskim Zwierzyńcu. To także jakieś symboliczne, wtórne odniesienie się tytułu książki do rzeczywistości „odpustu”, rozumianego tu bardziej jako odpuszczenie grzechów, win człowieczych przez laskę Zmartwychwstałego Boga-Człowieka (znów zmartwychwstanie jako motyw znaczący), a nie w sensie ludowego jarmarku ze świecidełkami (wymiar merkantylny współczesnego świata, profanum), który próbuje zastąpić tę rzeczywistość ważniejszą, duchową (wymiar religijny, zbawczy, wieczny, teofaniczny, apokatastatyczny, sacrum, sanctum). Motywy Miłoszowskiej „cywilizacji kupna i sprzedaży” pojawiają się niejako przy okazji w wierszach o. Kazimierza Wójtowicza („giełda” etc.). W tym sensie – zupełnego odpustu grzechów i win – Emaus krakowski wyznacza zupełnie inną perspektywę w możliwości uporządkowania twórczości par excellence krakowskiego poety-kapłana, o. Wójtówicza CR. Próba wieloaspektowego odczytania tytułu książki Dookoła Emaus i dalej natrafia co rusz, na jakieś nowe możliwości zrozumienia tytułowego przesłania autorskiego. Zapewne nie wyczerpuje to wszystkich jego aspektów. Autor zawarł w tytule książki różnorodne ślady pozwalające na odczytanie na nowo, w coraz to inny sposób, niczym Cortazarowską „grę w klasy”, według rozmaitych kluczy, według urozmaiconych kryteriów swojego dorobku poetyckiego. Tytuł tomiku sam w sobie daje odbiorcy wiele dróg odczytania (wszak biblijny termin droga do Emaus jaki pośrednio ewokowany jest przez książkę Dookoła Emaus i dalej) także umożliwia różne sposoby wyjaśnienia fenomenu relacji mistrza i uczniów. ‘Droga’ oznacza także w Ewangelii (Nowym Testamencie) także ‘sposób’ życia, który jest inny, nowy, odmienny niż ten dotychczasowy, co ma związek z nawróceniem, powrotem do Boga-Człowieka, jedynego Zbawiciela rodzaju ludzkiego. Książka podzielona jest na poszczególne rozdziały (części) autorstwa o. K. Wójtowicza CR o następujących tytułach: Przedsłowie, Pierwopisy, W drodze, Przypisy do ziemi, Odpisy nadziei, Przepisy na światło, Zapisy dłużnika, Wypisy nie tylko pogodne, Napisy na piasku, Podpisy pod Przymierzem, Odpisy świadectwa, Wpisy w Księgę, Spisy obietnic, Tryptyk papieski albo ostatnie dni Jana Pawła II, Dopisy procentów, Rysopisy pielgrzymów, Brudnopisy pytlowane, Z nowych wierszy, Z przekładów. Ponadto w skład książki Dookoła Emaus i dalej wchodzi posłowie pt. Prawie posłowie, autorstwa ks. dra Stefana Radziszewskiego, składający się z tekstu pt. Jeden wiersz o Emaus oraz studium pt. Siedemnaście uwag o poezji ks. Kazimierza Wójtowicza. Nadto znajduje się w tej części publikacji garść cytatów zaczerpniętych z opinii innych autorów o twórczości poetyckiej omawianego tu krakowskiego autora-zmartwychwstańca pt. O wierszach Kazimierza Wójtowicza. Opinie o poezji o. Wójtowicza wyrazili tu zarówno duchowni, jak i świeccy, w tym: Andrzej Babuchowski (1949-), Krzysztof Dybciak (1948-), ks. Franciszek Kamecki (1940-), Aleksander Kowalski, Stanisław Kozielski, Katarzyna Krupa, Ryszard Matuszewski (1914-2010), ks. Bonifacy Miązek (1935-), Beata Pierz, Jan Skoczyński (1946-), Wiesław Jan Wysocki (1950-). Poza tym książka zawiera dodatkowe części stanowiące jej aparat naukowy, ułatwiający wyszukiwanie informacji, tj. bibliografię ważniejszych dzieł autora (tylko książkowych) i biografię o. Kazimierza Wójtowicza CR pt. Bio/bibliogram, oraz trzy indeksy: Alfabetyczny spis utworów, Alfabetyczny spis incipitów, Indeks wersetów biblijnych, nadto wykaz pierwodruków, pt. Pierwsze wydania tomików poezji zawierający nie tylko wykaz tomów wydanych po polsku, niemiecku i włosku, ale także wybory i zbiory poetyckie, nadto wykaz kilkunastu antologii, w których drukował autor Dookoła Emaus i dalej. Zbiór poezji o. Wójtowicza CR jest niezwykle wartościową publikacją, zbierającą w jednym, opasłym tomie reprezentatywny wybór autorski jego wierszy religijnych i innych. Odnajdujemy tu także udane, świetne tłumaczenia poezji z obcych języków, takich poetów jak: Rose Ausländer, Datlev Block, ka. Dietrich Bonhoeffer, Christine Busta, Georg Bydlinski, ks. Ernesto Cardenal, Paul Celan, Josef Dirnbeck, Gerhard Fritsch, Gertrud Fussenegger, Martin Gutl, Paul Konrad Kurz, Kurt Marti, Rainer Maria Rilke, Rudolf Otto Wiemer, Eva Zeller, Michael Zielonka. Warto sięgnąć po arcyciekawy zbiór poetycki o. Kazimierza Wójtowicza CR pt. Dookoła Emaus i dalej (Wiersze niemal zebrane) także w kontekście współczesnych analiz poezji religijnej i sakralnej dokonywanych przez literaturoznawców, teologów literatury i rozmaitych „sakrologów”. Można go wpisać do kanonu polskiej poezji religijnej oraz klasyki polskiego przekładu poetyckiego XX i XXI wieku jako zasłużonego przedstawiciela kultury polskiej i godnego uwagi twórcę literatury pięknej, mając świadomość, że realnie nie ma twórczości doskonałej bez skazy i twórców pozbawionych wad. O. K. Wójtowicz CR próbuje owe wady i skazy ludzkie przezwyciężyć poetycko, dając czytelnikowi namiastkę oczekiwanej rzeczywistości doskonałej (zmartwychwstałej), którą poniekąd tylko w przebłyskach rozbudowanej teologicznie i literacko wyobraźni antycypuje swoimi wierszami tak, jak potrafi najlepiej, nie unikając tematów trudnych, złożonych, które uchwytuje, jak się może wydawać odbiorcy, łatwo i prosto, mając biblijny dar nie tylko języków ale i talent tłumaczenia języków.
    Źródło:
    Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education; 2013, 4(4); 211-216
    2299-9922
    Pojawia się w:
    Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-11 z 11

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies