Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Polish language in the 16th century" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 25
Tytuł:
Zróżnicowanie tekstowe, zakres i stopień normalizacji wariantywności fonetycznej w Księgach o gospodarstwie (Kraków 1549, Helena Unglerowa)
Textual differentiation, scope and degree of normalization of the phonetic variance in Księgi o gospodarstwie (Kraków 1549, H. Unglerowa)
Autorzy:
Osiewicz, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1045013.pdf
Data publikacji:
2016-12-04
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Polish language of the 16th century
16th century prints
linguistic variance
linguistic norms
historical phonetics
Opis:
The article summarize a number of analysis of the phonetic variance acknowledged in the first Polish edition of Księgi o gospodarstwie by Piotr Krescentyn (Kraków 1549, H. Unglerowa). Investigated issues included: textual differentiation, scope and degree of normalization of the particular alternations. In a sample of 11 analyzed phonetic oppositions the biggest textual differentiation demonstrate: mdl- || -mgl-, jestli || jesli, biał- || białł- oraz miedzy || między. The most clearly seen border of textual forms differentiation runs between column 384 and 381a and is already known from the graphic and typographic analyses. The degree of normalization of the particular variants, diversified in terms of textual localization, allows to divide the examined antique print on 9 textual areas. Among these, two areas distinguish: Cresc61–137, with the lowest degree of normalization and the highest level of the regressive form usage, and Cresc573–605, characterized by high rates of the norm-setting variants occurrence and the progressive forms preference. Quite numerous dialect words from Wielkopolska, the most likely adopted from handwritten basis for print, appeared in the text. The results of analysis substantiate the hypothesis which attributes the translation authorship to Andrzej Glaber from Kobylin.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2016, 23, 2; 135-158
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zróżnicowanie ekstensji tekstowej fonetycznych form obocznych w Księgach o gospodarstwie Piotra Krescentyna z 1549 roku
Different Textual Scope of Phonetic Variant Forms in Księgi o gospodarstwie by Piotr Krescentyn from 1549
Autorzy:
Osiewicz, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1045503.pdf
Data publikacji:
2014-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Polish language of the 16th century
16th-century printed material
linguistic variance
language norm
historical phonetics
Opis:
The article is a continuation of studies concerning textual differences in distribution of variant phonetic forms. The analysis covers the forms being a part of four variances: jestli // jesli, -mdl- // -mgl-, miedzy // między and -mieszk- // -mięszk-. Different textual distribution of the studied forms proved to be significant – not only revealed the segmentation of text known from previous analysis (graphical and phonetic), but also 3 new, previously unknown text boundaries extending between the columns 510/511, 591/592 and 612/613. The strongest relationship with the job of a compositor is indicated by textual repartition of forms belonging to two variances: miedzy // między i jestli // jesli. With regard to the analysed forms the central part Cresc is most standardized, contained in the columns 138-384, whereas the most progressive (containing the greatest number of progressive variants) – is the section of text including the columns 381a–R10v. The completed study has also demonstrated that the boundary between the cluster Q and R established by Kazimierz Piekarski on the basis of a typographical analysis is also the boundary of occurrence of certain phonetic phenomena.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2014, 21, 1; 75-94
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zabytki rękopiśmienne z Pyzdr z drugiej połowy XVI wieku. Uwarunkowania historyczne. Właściwości językowe w kontekście tendencji rozwojowych i unifikacyjnych języka narodowego
Handwritten historical texts from Pyzdry from the second half of the XVI century. Historical conditions. Linguistic properties in the context of development and unification tendencies of the national language
Autorzy:
Chojnacki, Józef
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2192876.pdf
Data publikacji:
2021-01-11
Wydawca:
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Tematy:
przywileje mieszczańskie
kształtowanie się języka ogólnopolskiego
regionalne archaizmy językowe
kontynuacje niektórych szesnastowiecznych regionalizmów we współczesnych gwarach
bourgeois privileges
shaping of the Polish language
regional linguistic archaisms
continuations of some 16th-century regionalisms in contemporary dialects
Opis:
W Muzeum Regionalnym w Pyzdrach (miasteczko nad Wartą) znajdują się szesnastowieczne rękopiśmienne zabytki językowe (języka polskiego). Zabytki zawierają treść przywilejów mieszczańskich z Pyzdr (drugiej połowy XVI wieku). W artykule zamieszczono krótki opis przywilejów dotyczących miasta królewskiego Pyzdr. Dokonano analizy zabytków w kontekście udokumentowanych zjawisk językowych Wielkopolski (ze szczególnym uwzględnieniem cech regionalnych).
In the Regional Museum in Pyzdry (a town on the Warta River) there are sixteenth-century handwritten Polish language texts. The texts contain the content of town privileges from Pyzdry (second half of the 16th century). The article contains a short description of the privileges concerning the royal city of Pyzdry. The historical texts were analyzed in the context of documented linguistic phenomena in Wielkopolska (with particular emphasis on regional features).
Źródło:
Językoznawstwo; 2020, 14; 163-191
1897-0389
2391-5137
Pojawia się w:
Językoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z zagadnień polsko-ruskich kontaktów językowych w Wielkim Księstwie Litewskim. Zapożyczenia leksykalne za pośrednictwem polszczyzny w wybranych gatunkach piśmiennictwa starobiałoruskiego XVI–XVII wieku
On the matter of Polish and Russian language contacts in the Grand Duchy of Lithuania. Lexical borrowings – via the Polish language – in selected literary genres of Old Belarusian in the 16th and 17th century
Autorzy:
Citko, Lilia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2109372.pdf
Data publikacji:
2020-12-08
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Grand Duchy of Lithuania
language contacts
Old Belarusian literature
Polish Language
lexical borrowings
Opis:
This article is dedicated to the issue of Polish and Russian language contacts in the 16th and 17th centuries. The analysed Old Belarusian historical assets document the presence of foreign vocabulary assimilated via the Polish language. Research shows that the Polish Language of that period formed a medium used to transfer words of German, Latin, Czech or Italian origin to the Belorusian land. The functioning of such borrowings has been tracked on the basis of two popular literary genres on the territory of the Grand Duchy of Lithuania – chronicles (Kronika Supraska and Kronika Bychowca), representing original Belorusian literature, and chivalric romance (Białoruski Tristan), which was an example of translated literature. Loanwords supplemented native lexical resources with lacking units to name such areas as state, church and military institutions, living needs, war craft and the life of knights.
Źródło:
Białostockie Archiwum Językowe; 2020, 20; 45-62
1641-6961
Pojawia się w:
Białostockie Archiwum Językowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z historii określników czasu. Doba w opisie szesnastowiecznych pamiętnikarzy
Autorzy:
Janowska, Aleksandra
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520135.pdf
Data publikacji:
2022-12-20
Wydawca:
Uniwersytet Bielsko-Bialski
Tematy:
modifiers of time
the history of a language
the Polish language in the 16th century
historical vocabulary
Opis:
A contribution to the history of modifiers of time. The 24-hour span of time in the description of 16th-century memoirists The present article is devoted to the selected determiners of time in the early Polish language. The author studies the indication of time within a 24-hour span of time, documented in 16th-century memoirs. In the analysis one may distinguish two groups of temporal constructions. The first one is associated with the ways in which a point of time is indicated (przed godziną wtórą a dwudziestą; raniuczko, skoro ze dniem; trzy godziny po miesiącu); another one is associated with the indication of the duration of an action/state (np. pół ćwierci godziny). In the evolution of the perception of the world it is above all the changes imposed by the development of science and technology that are relevant – in this case the means of measuring time and space. A prominent feature of 16th-century texts is associated with the diversity of description associated with the class of the anteriorly prevailing perception of time with the new systems of keeping time. One is struck not only by the diversity but also the richness of the ways of expressing temporal relations, which enable a subtle modelling of description.
Źródło:
Świat i Słowo; 2022, 39, 2; 75-89
1731-3317
Pojawia się w:
Świat i Słowo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wzorzec stylistyczny polszczyzny biblijnej w pierwszej połowie XVI wieku
Stylistic pattern of biblical Polish language in the first half of 16th century
Autorzy:
Bieńkowska, Danuta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1596206.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Opis:
The article describes the stylistic shape of biblical Polish language in the fi rst half of 16th century. This stylistic aspect has been analyzed in two perspectives. The fi rst one – the contemporary reception – shows several opinions of scientists, who work on the language of old Polish religious texts; the second perspective is the current language custom from the period of the texts’ creation. Materials for the second type of analysis were excerpted from the stylistic and language comments made upon creating the biblical texts by their authors and from the discussion led between Jan Sandecki-Malecki, Stanisław Murzynowski and Jan Seklucjan.
Źródło:
Studia Językoznawcze; 2009, 8; 29-39
1730-4180
2353-3161
Pojawia się w:
Studia Językoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wtórna nosowość antycypacyjna w Księgach o gospodarstwie Piotra Krescentyna z 1549 roku
Secondary Anticipatory Nasality in Księgi o gospodarstwie by Piotr Krescentyn from 1549
Autorzy:
Osiewicz, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1045407.pdf
Data publikacji:
2014-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Polish language of the 16th century
16th-century prints
linguistic variance
linguistic norm
historical graphy
historical phonetics
Opis:
The article is a continuation of research concerning textual differences of the distribution of variant graphic and phonetic forms in the first Polish-language edition of Księgi o gospodarstwie by Piotr Krescentyn (Helena Unglerowa, 1549). The analysis comprised the markings of the secondary anticipatory nasality. The article proposes a graphic interpretation of this phenomenon. Such interpretation results from the recognition as common a phenomenon of nasalization of labial vowels before nasal consonants. Different distribution of the studied forms in the text proved significant – it revealed not only the segmentation of text already known from previous analyses (graphic and phonetic – boundaries 429/430 and 485/486), but also three new, previously unknown text boundaries running between columns 477/478, 501/502 and 531/532. The convergence of the separated boundaries with a division of text into typesets was confirmed three times. This attests to a strong dependence of the discussed phenomenon on the type-setting factor. A comparative analysis demonstrated that as far as marking the secondary nasality is concerned, Księgi bear witness of the condition unknown in other prints from this period, which is closer to some 16th-century manuscripts, especially the letters of Stanisław Koszucki.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2014, 21, 2; 71-92
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
VARIATION AND NORMALIZATION OF THE POLISH LANGUAGE IN THE OLD PRINTS FROM THE FIRST HALF OF THE 16TH CENTURY
Variation and Normalization of the Polish Language in the Old Prints from the First Half of the 16th Century
Autorzy:
MIGDAŁ, JOLANTA
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/776776.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
sixteenth-century Polish language
normalization
variance of language forms
the role of sixteenth-century printers
Opis:
The article presents normalization of the Polish literary language in prints from the first half of the 16th century. It was a breakthrough period for the normalization process in which the activities aimed at limiting the variation of language forms were intensified. The linguistic analysis presented here focuses on two groups of sixteen-century texts: Polish palaeotypes, that is the prints from Cracow from the years 1521–1522 as well as on the writings of Andrzej Glaber of Kobylin published in the years 1535–1539 in the Cracow publishing house of Florian Ungler and his wife Helena where he performed various functions: of an author, translator and editorpublisher.The observation and study of variance of language forms and its limitation enables us not only to determine the degree of normalization of the Polish language in particular periods, but also to characterize the attitude to standards of sixteen-century publishers of Polish books. On the basis of the comparison of normalization of Polish in palaeotypes from the years 1521–1522 and in the works of Andrzej Glaber from the years 1535–1539 we can conclude that the first half of the 16th century was characterized by particular standards. It is difficult to notice an apparent continuity of the normalizationtradition. Nevertheless, we can discern in this period a developing progressive trend in the normalization of the Polish literary language which quickly became widespread. The group of progressive normalizers definitely includes: the anonymous editor of Żywot Pana Jezu Krysta, printed in the publishing house of Hieronim Wietor, Jan from Koszyczki, Hieronim from Wieluń (Spiczyński) and Andrzej Glaber. In the later period also Jan Seklucjan and Stanisław Murzynowski joined this group, the polemicists who broke the old linguistic traditionsof Jan Sandecki-Malecki. Nowadays, on the basis of the findings of numerous historical-linguistic analyses, the victory of this progressive option is quite apparent..
Źródło:
Slavia Occidentalis; 2018, 75/1; 199-214
0081-0002
Pojawia się w:
Slavia Occidentalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Linguistic Creation of a City in the 16th-century Polish Accounts from Travels to the Holy Land
Autorzy:
Zarębski, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1032044.pdf
Data publikacji:
2020-12-23
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
city
language creation
Polish diaries
XVI century
Holy Land
Opis:
The article tries to describe the linguistic creation of a city in Polish 16th-century diaries from journeys to the Holy Land. During long trips, the authors visited many exotic, for the Polish traveller, cities and towns to whom they devoted a lot of space in their diaries. The analysis is based on findings of theory of linguistic image of a world and on the concept of linguistic creation and semiotic role. The author outlines the set of linguistic means used by the diarists to indicate various roles. He concludes that the image of a city presented in the analysed texts oscillates between traditional frame that has its source in the classical antiquity and modern perspective significant for the man of the Renaissance.
Źródło:
Studia Ceranea; 2020, 10; 499-514
2084-140X
2449-8378
Pojawia się w:
Studia Ceranea
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Określenia chrześcijańskich duchownych Kościołów innych niż katolicki w polszczyźnie XVI wieku
The Names of Christian Clergymen from Churches Other than Catholic in the Polish Language of the 16th Century
Autorzy:
Migdał, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/911174.pdf
Data publikacji:
2015-02-05
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
16-th century Polish
religious lexis
clergyperson
Orthodox Church
Protestantism
Opis:
The article discusses 21 designations for Christian clergymen from Churches other than Catholic from the 16th century. They are general names of Orthodox and Protestant clergymen as well as the names of high-ranking priests and dignitaries of those Churches. The names mentioned have been excerpted from the published volumes of Słownik polszczyzny XVI wieku (“Dictionary of the 16thcentury Polish Language”). The article presents their origin and a consecutive history. What must be noted is quite big variety of the names of clergypersons of the denominations other than Catholic in the Polish language of the 16th century. Additionally, we can notice stability of those basic, most common designations. They are generally continued in contemporary Polish, not only in its specialist ecclesiastical variety.
Źródło:
Poznańskie Spotkania Językoznawcze; 2015, 30
2082-9825
2450-0259
Pojawia się w:
Poznańskie Spotkania Językoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Od ewangelika do protestanta. Dzieje leksemów w polszczyźnie
From Evangelic to Protestant. The history of lexemes in the Polish language
Autorzy:
Michalska-Górecka, Paulina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2117328.pdf
Data publikacji:
2016-12-30
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Reformation
Evangelic
Protestant
16th century lexis
Opis:
Lexemes Evangelic and Protestant appeared in the Polish language in the middle of the 16th century. The name Evangelic was first used by Stanislaw Orzechowski in the work Rozmowa około egzekucyjej of 1563. The name Protestant was created in connection with the protest of Martin Luther’s followers at the Diet of Speyer and its only 16th century attestation comes from Marcin Kromer’s work Mnicha z dworzaninem rozmowa trzecia of 1553. This lexeme also functioned in the meaning not related to religious issues but resulting from the Latin basis. A general name applied in the 16th c. in relation to the Reformation’s followers was the lexeme Evangelic used, among others, by Bielski, Wujek or Skarga. At that time, apart from Evangelic, names reflecting internal diversity of the movement were in use such as, among others, luteran, luteryjan, luter, kalwinista, kalwinita, kalwin or auszpurczanin as well as general names such as konfessyjonista. In subsequent centuries the lexeme Protestant popularized in the first non-religious meaning as a synonym of an opponent. Dictionary resource material from the 17th and 18th centuries concerning the above mentioned lexemes does not allow to claim whether they became synonyms already in the Middle Polish period. The process of semantic identification of the lexemes finished in the Modern Polish period, which is confirmed by both the Polish language dictionaries and the most recent Polish language included in the National Corpus of Polish. It appears that such identification is a result of expiration of the first sub-meaning of the lexeme Protestant as well as an effect of the manner of defining this lexeme involving separation of a religious meaning from specified historical events. When the lexemes appeared in the 16th century, the lexeme Evangelic prevailed whereas currently the lexeme Protestant is more popular.
Źródło:
Białostockie Archiwum Językowe; 2016, 16; 213-229
1641-6961
Pojawia się w:
Białostockie Archiwum Językowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oboczność mię cię się // mie cie sie w Księgach o gospodarstwie Piotra Krescentyna z 1549 roku
The mię cię się // mie cie sie alternation in Księgi o gospodarstwie by Piotr Krescentyn from 1549
Autorzy:
Osiewicz, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1045625.pdf
Data publikacji:
2013-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Polish language in the 16th century
16th century prints
linguistic variants
linguistic standard
historical phonetics
Opis:
The goal of this article is to provide a detailed description of the mię cię się // mie cie sie alternation as presented in Księgi o gospodarstwie from 1549. In the analysis, four aspects have been taken into consideration: 1) the alternation’s position range, 2) the textual lack of continuity of the alternation’s state, 3) identification of the extent to which a compositor affected a text, 4) the extent of normalization of the mię cię się // mie cie sie opposition in all identified parts of the text against the background of other texts from the time under scrutiny. In the text, the variants were reflected only in the forms of the się reflexive pronoun. A majority of the text is evidence of a status typical of Krakow prints from the first half of the 16th century referred to as the Lesser Poland standard: a verb + sie, a preposition + się. A different status is confirmed in the initial columns of the book: adjacent to a verb – columns 113–248, following the w, przed, na and nad prepositions – columns 48–78, following the za preposition – columns 1–112. This alternation is most diversified with respect to the text when it accompanies a verb. The distribution of modes of marking the forms of the reflexive pronoun provides evidence that this phenomenon could be affected by the compositor.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2013, 20, 1; 127-148
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oboczność ir // er (≤ *ŕ̥) w Księgach o gospodarstwie (Kraków 1549, Helena Unglerowa)
The ir // er (≤ *ŕ̥ ) alternation in Księgi o gospodarstwie (Krakow 1549, Helena Unglerowa)
Autorzy:
Osiewicz, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1045164.pdf
Data publikacji:
2015-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Polish language of the 16th century
16th century prints
linguistic variants
linguistic standard
historic phonetics
Opis:
This article is a continuation of research into the textual differentiation of the distribution of the variant phonetic forms in Księgi o gospodarstwie by Piotr Krescentyn of 1549. The analysis includes forms with the ir // er (≤ *ŕ̥) groups. While the diversity of the textual distribution of the surveyed forms pertains to only six roots: -ḿ_řv-, -v́_řb-, -ṕ_rv-, -č_rń, -tv́_rʒ-, -v́_řx-, it is quite considerable as it encompasses 10 textual areas coinciding with the text segmentation typical of previous (graphic and phonetic) analyses. Three text layers indicate the typesetter’s intervention. As for the analysed form, the part containing the 381a–R10v quarts was the most standardised chunk of the text; it is also quite conservative with respect to the solutions in the area analysed. The analysis also demonstrates that the demarcation line between the Q and R quarts, as indicated by Kazimierz Piekarski on the basis of a typographic analysis, coincides with the demarcation line of phonetic phenomena.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2015, 22, 2; 103-128
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O partykułach wzmacniających w szesnastowiecznych przekładach Ewangelii na język polski
About intensive particles in 16th century translations of the Gospel to Polish language
Autorzy:
Kępińska, Alina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594170.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
partykuła wzmacniająca
geneza partykuły ci
polszczyzna biblijna
XVI wieku
przekłady Ewangelii
intensive particle
origin of particle ci
Biblical Polish language of 16th
century
Gospel translations
Opis:
Artykuł traktuje o partykułach wzmacniających (afektantach) w XVI-wiecznych tłumaczeniach Ewangelii na język polski. Obecność partykuł ekspresywnych (emotywnych) jest cechą charakterystyczną polszczyzny dawnej i gwar. Także w XVI-wiecznych przekładach Ewangelii występuje wiele różnych partykuł, jak a, i¸ to, ale najczęstsze są partykuły że i ci. Tylko one też ulegają skróceniu do -ż i -ć, zwykle w pozycji posamogłoskowej, choć nie tylko, jak pokazują takie przykłady, jak jeśliż i jeśliże oraz jeślić i jeślici. W artykule ukazana jest zarówno geneza partykuły ci, propozycje jej transkrypcji dla tekstów typu A, czyli wydań ściśle naukowych, dokumentacyjnych, przeznaczonych dla celów badawczych, jak i zróżnicowana frekwencja partykuł ci/-ć oraz że/-ż w dziewięciu różnych szesnastowiecznych przekładach Ewangelii na język polski, od największej w Biblii brzeskiej do niewielkiej w tłumaczeniach Szymona Budnego. Podjęta jest próba ukazania przyczyn tej różnorodności; wskazuje się, że wpływ na to zjawisko ma przede wszystkim chronologia tekstów, w mniejszym zaś stopniu wyznanie (konfesja) tłumaczy.
The article treats of the intensive particles (affective) in 16thcentury translations of the Gospel to Polish language. The presence of expressive particles (emotive ones) is a specific feature of the old Polish language and of the local dialects. In 16th century translations of the Gospel we can found a lot of different particles too, such as a, i, to, but the most frequent are że and ci. Only these particles are shortened to -ż and -ć, usually when placed after the vowel, but sometimes not, as can be seen in such examples as jeśliż and jeśliże, as well as jeślić and jeślici. The article presents the origin of particle ci and the proposals of its transcription for the texts of A type, i.e. the publications strictly scientific, documentation ones, for research purposes. There is also covered the diverse frequency of particles ci/-ć and że/-ż in nine different 16th century translations of the Gospel to Polish language, from the highest frequency in Bible from Brześć, to smallest in Szymon Budny’s translations. An attempt to present the reasons of this diversity is also the subject of the article: it is shown that especially the chronology of texts influences this phenomenon, in a smaller extent the religion (confession) of translators.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2015, 61; 79-97
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O możliwości technicznego uwarunkowania oboczności albo // abo w drukach polskich z XVI wieku
On the Possibility of Technical Conditioning of Variant Forms albo // abo in Polish Printed Material from the 16th Century
Autorzy:
Osiewicz, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1045232.pdf
Data publikacji:
2015-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
history of language
Polish language in the 16th century
orthography
phonetics
history of Polish printing
typesetting
Opis:
The article presents evidence of the use of variant forms albo // abo for typesetting purposes. To demonstrate this, the illustration material was used originating from five 16th-century prints in verse in which the form abo or albo appears only in long verses, brought to the right margin – which proves that the form was utilized because of its graphical and not linguistic features.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2015, 22, 1; 185-202
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 25

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies