Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Pamiętnik Teatralny" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 309
Tytuł:
«Kalevala—Unwritten Fragments» by Teatr Węgajty / Field Project: Trevor Hill’s Autoethnographic Narration
Kalevala – fragmenty niepisane Teatru Węgajty / Projektu terenowego: Autoetno-graficzna narracja Trevora Hilla
Autorzy:
Hill, Trevor
Hasiuk, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/34112055.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Teatr Węgajty
«Kalevala»
inscenizacja eposu
improwizacja
kreacja zespołowa
badania autoetnograficzne w teatrze
Węgajty Theatre
epic poem staging
improvisation
collective creation
autoethnographic research in theatre
Opis:
The text discusses the performance Kalevala The Unwritten Fragments of the Węgajty Theatre / Field Project, which in 2000/2001 opened a new phase in the theatre’s activity. The performance continued the thematic, aesthetic, and method choices of the Węgajty Village Theatre, while also opening new paths of exploration. The group’s work was particularly transformed, and a new quality was brought into its accompanying reflection, by the presence of the actor and anthropologist Trevor Hill. The analysis of Hill’s autoethnographic description of their work on Kalevala allows us to distinguish three dimensions of autoethnography: as an innovative technique of obtaining information, as a research method (analytical autoethnography), and as an indicator of a new paradigm of producing knowledge about social life and its participants (evocative autoethnography).The use of the autoethnographic method in research on the Węgajty Theatre made it possible to access information that is otherwise difficult to obtain, including the actor’s experiences and internal processes.
Tematem tekstu jest przedstawienie Kalevala – fragmenty niepisane Teatru Węgajty / Projektu terenowego, które w 2000/2001 roku otworzyło nowy etap działalności Teatru Węgajty. Spektakl stanowił kontynuację wyborów tematycznych, estetycznych oraz związanych z metodą pracy Teatru Wiejskiego „Węgajty” a zarazem otwierał nowe drogi poszukiwań. Elementem w szczególny sposób transformującym pracę i wnoszącym nową jakość w towarzyszącą jej refleksję była obecność w zespole Trevora Hilla – aktora a równocześnie antropologa. Analiza autoetnograficznego opisu pracy nad Kalevalą autorstwa Hilla pozwala wyodrębnić obecne w nim trzy wymiary funkcjonowania autoetnografii: jako nowatorskiej techniki pozyskania informacji, jako metody badawczej (autoetnografia analityczna) oraz jako wyznacznika nowego paradygmatu wytwarzania wiedzy o życiu społecznym i jego uczestnikach (autoetnografia ewokatywna). Zastosowanie metody autoetnograficznej w badaniach nad Teatrem Węgajty pozwoliło dotrzeć do informacji trudnych do uzyskania w inny sposób, w tym dotyczących doświadczeń i procesów wewnętrznych aktora.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2024, 73, 2; 189-226
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Myślę sobie przyjemnie o wierszach”: Poetyckie fascynacje Marii Wiercińskiej
“Thinking Pleasant Thoughts about Poems”: Maria Wiercińska’s Poetic Fascinations
Autorzy:
Flader-Rzeszowska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/34112041.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Maria Wiercińska
recitation
poetry concert
Julian Tuwim
Elżbieta Szemplińska
sztuka żywego słowa
koncerty poetyckie
Opis:
Artykuł poświęcony jest działalności poetyckiej i recytatorskiej Marii Wiercińskiej w latach 1934–1939. Wybrano okres przedwojenny, w którym aktorka i reżyserka podejmowała własne próby poetyckie – w Muzeum Teatralnym w Warszawie zachowało się pięć jej wierszy. Do tej pory nie były one analizowane i publikowane. Tekst podzielony został na dwie części. W pierwszej przedstawiono tematykę i budowę wierszy aktorki, dowiedziono, że odwoływała się do młodopolskiej tradycji oraz poruszała tematy ważne dla poezji dwudziestolecia. Drugą część poświęcono programom recytatorskim. Źródłem był zeszyt Marii Wiercińskiej zatytułowany Spis koncertów i utworów recytowanych 1934–1954, w którym dokumentowała własną działalność recytatorską. Dotychczas nikt nie przeprowadził analizy tych koncertów. W badanym okresie Wiercińska przygotowała 114 programów poetyckich (mówionych na żywo i nagrywanych w radio). Analiza archiwaliów pokazuje, że Wiercińska recytowała utwory ponad stu autorów, głównie polskich poetów z okresu dwudziestolecia międzywojennego. Jej celem było propagowanie poezji współczesnej zarówno wśród inteligencji, jak i w środowisku robotniczym, edukowanie dorosłych, młodzieży i dzieci. W artykule zastosowano metodę krytycznej interpretacji źródeł, w tym analizę kontekstową.
This article discusses Maria Wiercińska’s activity as a poet and reciter in 1934–1939. In the pre-war period, selected for analysis, the theatre actress and director tried her hand at poetry. Five poems have been preserved in the Theatre Museum in Warsaw; they have not been analysed or published to date. The article comprises two parts. The first one presents the subject matter and composition of Wiercińska’s poems, demonstrating that she referred to the Young Poland tradition and addressed themes important for Polish poetry of the interwar period. The second part of the article discusses Wiercińska’s recitation programs, based on her notebook listing her recitation concerts in 1934–1954. To date, these concerts have not been analysed. During the period under study, Wiercińska produced 114 poetry programmes (performed live or radio recorded). The analysis of the archive material shows that Wiercińska recited works by more than a hundred authors, mainly Polish poets from the interwar period. Her aim was to promote contemporary poetry among both the intelligentsia and labourers, to educate adults, youth, and children. The article uses the method of critical source interpretation, including contextual analysis.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2024, 73, 2; 9-38
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Tańcz, opowiedz im wszystko…”: Losy tancerek żydowskich w czasach Holokaustu
“Dance, Tell Them Everything”: Jewish Female Dancers during the Holocaust
Autorzy:
Leyko, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520821.pdf
Data publikacji:
2024-03-18
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Jewish female dancers
Holocaust
Jewish female dancers’ exile
dancing in the ghettos
Jewish female dancers’ life in hiding
tancerki żydowskie
Zagłada
emigracja tancerek żydowskich
taniec w gettach
życie tancerek żydowskich w ukryciu
Opis:
W artykule po raz pierwszy podjęto badania nad losami tancerek żydowskich w czasach Holokaustu. Nowoczesny taniec artystyczny stanowił próbę zdefiniowania własnej tożsamości przez młode kobiety żydowskie, które kwestionowały dotychczasowy model wychowania w tradycji patriarchalnej. Z tego powodu kształcenie w szkołach tańca było bardzo popularne wśród dziewcząt i kobiet żydowskich, a ich absolwentkami mogło być w okresie przedwojennym nawet kilkaset osób. W pracy przyjęto metodę skoncentrowaną na prezentacji losów jednostkowych, które mogą ilustrować skalę opresji, jakiej doświadczały tancerki żydowskie. Ich losy przedstawiono jako realizację trzech matryc biograficznych: emigracja/ucieczka/wygnanie, życie w gettach i próba przetrwania po aryjskiej stronie. Artykuł jest jednocześnie postulatem w sprawie podjęcia systematycznych badań nad tym zagadnieniem.
This article offers the first discussion of the fate of Jewish female dancers during the Holocaust. For young Jewish women who challenged the existing model of upbringing based on patriarchal tradition, modern artistic dance was an attempt at defining their own identity. Therefore, education in dance schools was very popular among Jewish girls and women, so much so that their pre-war graduates could be counted in hundreds. In terms of methodology, the article focuses on presenting individual life stories that can illustrate the scale of oppression experienced by Jewish female dancers. Their fates are presented as manifestations of three biographical matrices: emigration/fleeing/exile, life in the ghettos, and the attempt to survive on the Aryan side. At the same time, the article calls for systematic research on the subject.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2024, 73, 1; 41-56
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Brud, czyli o regule geografii Interdyscyplinarnej Placówki Twórczo-Badawczej „Pracownia”
Dirt, or the Rule of Geography of the Interdisciplinary Creative Research Center “Pracownia”
Autorzy:
Dobiasz-Krysiak, Maja
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/34112047.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
brud
animacja
subwersja
reguła geografii
zakorzenianie
derytualizacja
„Pracownia”
dirt
culture animation
subversion
rule of geography
rooting
deritualization
"Pracownia"
Opis:
Artykuł poświęcony jest analizie działań performatywnych Interdyscyplinarnej Placówki Twórczo-Badawczej „Pracownia”, która działała w Olsztynie i na Warmii na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku. Jest on wynikiem badań etnograficznych i kwerend archiwalnych dotyczących źródeł polskiej animacji kultury rozumianej jako badania w działaniu i badania przez sztukę. Kategorią organizującą wywód jest brud rozumiany metaforycznie jako continuum „oczyszczania” i „zabrudzania” charakterystyczne dla „Pracowni”. Rozpoczęcie pracy twórczej wymagało często „oczyszczenia” terenu, ale nie po to, by pozbyć się brudu, lecz by „brać go prosto w ręce”, poznać go i z nim pracować. Brud łączył członków „Pracowni” z ziemią i umożliwiał działanie zgodne z aktywistyczną „regułą geografii” – zakorzeniające i derytualizujące. Był domeną pracy, łączył z ludźmi, a także pozwalał lepiej poznać siebie – w trudzie, w niewygodzie, w relacjach. Brud wybijał z mentalnych przyzwyczajeń, wzmagał krytyczny ogląd rzeczywistości – politycznej, społecznej, geograficznej, mieszkaniowej. Wreszcie – wzmagał oddolną kreatywność, umożliwiał tworzenie miejsc/skupisk ważnych i inspirujących do wymiany myśli. To też działanie subwersywne, schronienie, kryjówka – kiedy brud używany był jako kamuflaż i wchodził w relacje z otoczeniem, pozwalając na „marsz przez instytucje” tworząc demokratyczne organizacje społeczno-kulturowe.
This article is devoted to the analysis of the performative activities of the Interdisciplinary Creative Research Center “Pracownia,” which was active in Olsztyn and the region of Warmia at the turn of the 1970s and 1980s. It presents the results of ethnographic and archival research on the traditions of Polish cultural animation understood as research in action and research through art. The organizing category of the text is dirt, understood metaphorically as a continuum of “cleansing” and “making dirty,” characteristic of this group. Starting creative work often required “clearing” the area, but not to get rid of dirt, but to “take it straight into your hands,” get to know it and work with it. Dirt connected the members of “Pracownia” with the soil and land and enabled them to act in accordance with the activist “rule of geography”: rooting and deritualizing. It was the domain of work, it connected them with local people and also allowed them to know themselves better—in hardship, in discomfort, in relationships. Dirt knocked them out of mental habits ruts and, increased the critical view of reality—political, social, geographical, focused on concerning the problem of housing. It enhanced bottom-up creativity, enabled the creation of households/clusters that were important and inspired the exchange of ideas. Finally, it is also a subversive action, a shelter, a hiding place— when dirt was used as camouflage and came into played with the environment, allowing the “march through institutions” to create democratic social and cultural organizations.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2024, 73, 2; 163-188
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ciała między skalami w negantropicznych sztukach performatywnych
Bodies between Scales in Neganthropic Performative Arts
Autorzy:
Borowski, Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/47018274.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Bernard Stiegler
performative arts
scaling
scale
Neganthropocene
sztuki performatywne
skalowanie
skala
negantropocen
Opis:
Artykuł jest analizą wybranych projektów performatywnych, które, korzystając z rozmaitych dyspozytywów technologicznych i medialnych, problematyzują procedury skalowania i konfrontują odbiorców z nie-ludzkimi skalami. Z tego punktu widzenia zostały poddane analizie aktywistyczne projekty kolektywu artystycznego Earth Art Studio, wykorzystujące istniejącą infrastrukturę cyfrową i mapy Google jako narzędzia troski o środowisko naturalne. Natomiast wideoinstalacja Yuyan Wang The Moon Also Rises (2022) posłużyła jako przykład takiego dyspozytywu technologicznego, który pozwala odbiorcom doświadczyć cieleśnie zjawisk przebiegających w skali planetarnej. Przywołane jest też jedno z kluczowych dzieł sztuki ziemi – The Spiral Jetty (1970) Roberta Smithsona i przede wszystkim jego film pod tym samym tytułem, przygotowany we współpracy z Nancy Holt. Ten powrót do przeszłości sztuk performatywnych pokazuje wyraźnie, że co najmniej od pół wieku problematyzują one kwestię skali, niejako wyprzedzając tych krytyków antropocenu, którzy stosunkowo niedawno zaczęli nawoływać do weryfikacji skalarnego reżimu nowożytności.
This article offers an analysis of selected performative projects which, using a variety of technological and media dispositives, problematize scaling procedures and confront audiences with non-human scales. This perspective guides the analysis of activist projects of the artist collective Earth Art Studio, which uses existing digital infrastructure and Google maps as instruments of care for the environment. Yuyan Wang’s video installation The Moon Also Rises (2022), in turn, serves as an example of a technological dispositive thanks to which the viewers can have a bodily experience of planetary-scale phenomena. Also evoked is one of the key works of land art, Robert Smithson’s The Spiral Jetty (1970), and, most importantly, his film under the same title, made in collaboration with Nancy Holt. This return to the past of performative arts clearly shows that they have been problematizing the question of scale for at least half a century, anticipating, as it were, the critics of the Anthropocene, who have relatively recently begun to call for a revision of the scalar regime of modernity.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2024, 73, 3; 65-84
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ciała tańczące ku wolności
Bodies dancing towards freedom
Autorzy:
Szymajda, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520797.pdf
Data publikacji:
2024-03-18
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
dance
choreography
war
taniec
choreografia
wojna
Opis:
Wstęp Joanny Szymajdy do bloku tekstów Prawo (do) tańca.
Joanna Szymajda's introduction to the essay-cluster The Right to Dance.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2024, 73, 1; 9-13
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dancing the New Realities: The Beauty and a Beast of the War
Tańczyć nową rzeczywistość: Piękno i bestia wojny
Autorzy:
Ovchinnikov, Anton
Szymajda, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520820.pdf
Data publikacji:
2024-03-18
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
wojna
taniec
choreografia
manifest
protest
pamięć
trauma
film tańca
war
dance
choreography
manifesto
memory
video-dance
Opis:
This essay is a record of the experience of the ongoing war in Ukraine, presented from the perspective of the contemporary dance artist Anton Ovchinnikov. Captured almost in statu nascendi, his moral dilemmas and difficult choices—personal and artistic—constitute a kind of a war diary, a record of a moment in history. The author also asks important questions about artistic responsibility, whose relevance resounds ever more strongly in the face of the continuing conflict. Joanna Szymajda’s introduction offers a historical panorama of artistic phenomena and attitudes in response to the state of war. The author focuses on 20th- and 21st-century artists, showing the variety of formats and aesthetics in the works of such major figures as Martha Graham, José Limón, John Cranko, and Rami Be’er, among others.
Tekst jest zapisem doświadczenia bieżącej wojny w Ukrainie, przedstawionym z perspektywy artysty tańca współczesnego – Antona Ovchinnikowa. Uchwycone niemalże in statu nascendi dylematy moralne i trudne wybory – życiowe oraz artystyczne – stanowią swoisty dziennik wojenny, zapis historycznego momentu. Autor zadaje także ważne pytania o odpowiedzialność artystyczną, których aktualność w obliczu nadal trwającego konfliktu wybrzmiewa coraz donośniej. Wprowadzenie Joanny Szymajdy ma zarysować historyczną panoramę zjawisk i postaw artystycznych w reakcji na stan wojny. Autorka skupiła się na prezentacji prac i postaw twórców z XX i XXI wieku, pokazując zróżnicowany format i estetykę dzieł między innymi tak znaczących postaci jak Martha Graham, José Limón, John Cranko czy Rami Be’er.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2024, 73, 1; 15-39
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Doświadczanie Węgajt: Wielogłos
The Experience of Węgajty: A Polylogue
Autorzy:
Wiśniewska, Marzenna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/35174464.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Węgajty Theatre
Erdmute Sobaszek
Wacław Sobaszek
anthropology of experience
polyphony
counterculture
Teatr Węgajty
antropologia doświadczenia
polifonia
kontrkultura
Opis:
Artykuł jest recenzją książki Polifonia: Rzecz o pracy twórczej Teatru Węgajty pod redakcją Katarzyny Kułakowskiej, wydanej przez Instytut Sztuki PAN w 2023. Autorka poddała analizie konsekwencje przyjętych metodologii badawczych, strukturę publikacji i układ tekstów w poszczególnych częściach tomu oraz omówiła wyłaniające się w toku lektury główne bloki tematyczne i zagadnienia, które są szczególnie interesujące w kontekście współczesnych postulatów tworzenia historii teatru i krytyki instytucjonalnej.
The article discusses the book Polifonie: Rzecz o pracy twórczej Teatru Węgajty (Polyphonies: The Creative Work of the Węgajty Theatre), edited by Katarzyna Kułakowska and published by the Institute of Art of the Polish Academy of Sciences in 2023. The reviewer analyses the implications of the volume’s research methodologies, structure, and the arrangement of contributions within its sections. She also discusses the main thematic areas and specific problems that come to the fore in the course of reading and are especially interesting in the context of contemporary postulates regarding the writing of the history of theatre and institutional critique.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2024, 73, 2; 229-244
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ku alternatywnej historii scenicznej «Halki» Stanisława Moniuszki: O przedstawieniu «Halki» Opery Robotniczej w Krakowie (1956)
Towards an Alternative Stage History of Stanislaw Moniuszko’s «Halka»: The Performance of «Halka» by the Workers’s Opera in Kraków (1956)
Autorzy:
Wieczorek, Sławomir
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/47019822.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Stanisław Moniuszko
«Halka»
Stanisław Drabik
socrealizm
Opera Robotnicza
muzyka i polityka
socialist realism
Workers’ Opera
music and politics
Opis:
Punktem wyjścia dla artykułu jest postulat dokonania rewizji w historii scenicznej Halki Stanisława Moniuszki poprzez uwzględnienie w jej historiografii również kryteriów społecznych i politycznych, a zatem szerszych niż dotychczasowe – artystyczne i patriotyczne. Dla zilustrowania i wsparcia tego postulatu przypomniano trzy skrajnie różne i zapomniane realizacje Halki z lat 1944–1956: z okupowanego Krakowa, ze zrujnowanego Wrocławia i jeszcze jedną z Krakowa, tym razem z ostatnich miesięcy stalinizmu. To ostatnie przedstawienie, przygotowane przez Operę Robotniczą w Krakowie w lipcu 1956, zostało przedstawione szczegółowo. Inicjatorem instytucji, a także autorem inscenizacji był Stanisław Drabik. W artykule omówiono jego koncepcję reżyserską, relację do słynnych inscenizacji Halki autorstwa Leona Schillera oraz odbiór spektaklu przez krytyków.
This article takes as its starting point the postulate that the stage history of Stanisław Moniuszko’s opera Halka should be revised to include in its historiography also social and political criteria, going beyond the previously adopted artistic and patriotic ones. To illustrate and support this postulate, three radically different forgotten stagings of Halka from the period 1944–1956 are recalled: in the Nazi-occupied Kraków, in the ruined Wrocław, and another one in Kraków, during the final months of Stalinism. This last-named performance, prepared by the Workers’ Opera in Kraków in July 1956, is presented in detail. It was directed by Stanisław Drabik, the initiator of the Workers’ Opera. The article discusses his concept of the staging, its the relation to the famous performances of Halka directed by Leon Schiller, and its critical reception.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2024, 73, 3; 149-164
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Między traumą a resentymentem: O pamięci rabacji galicyjskiej i przemocy pańszczyźnianej w dramatach ludowych drugiej połowy XIX wieku
Between Trauma and Resentment: Towards Research on the Galician Peasant Uprising and Serfdom Violence in Folk Dramas of the Second Half of the 19th Century
Autorzy:
Koprowicz, Agata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/34112046.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
folk drama
serfdom
Galician Peasant Uprising
Władysław Ludwik Anczyc
Jan Kanty Galasiewicz
memory
dramat ludowy
pańszczyzna
rabacja galicyjska
pamięć
Opis:
Artykuł dotyczy reprezentacji (nie)pamięci o rewolucji chłopskiej z 1846 roku i przemocy pańszczyźnianej w dramacie ludowym z drugiej połowy XIX wieku. W omawianym przypadku teatr rozumiany jest jako maszyna pamięci klasowej, w szczególności pamięci ziemiańskiej i chłopskiej. Analizie poddano dwa utwory dwóch najpopularniejszych twórców dramatu ludowego tego okresu: Chłopów arystokratów (1849) Władysława Ludwika Anczyca i Wspólne winy (1882) Jana Kantego Galasiewicza. Pierwszy z nich, zazwyczaj czytany jako satyra na realia pouwłaszczeniowej wsi, stanowi dla autorki reakcję na porabacyjną traumę ziemiaństwa i próbę rekonstrukcji stabilnych tożsamości, którymi zachwiało to wydarzenie. Z kolei drugi – Wspólne winy, pisany ręką twórcy chłopskiego pochodzenia, został pokazany jako rozprawa na temat chłopskiego resentymentu związanego z przemocą pańszczyźnianą.
This article discusses the representation of the (absent) memory of the peasant revolution of 1846 and serfdom-related violence in folk drama from the second half of the 19th century. Theatre is understood here as a vehicle of class memory, in particular of the memory of landed gentry and peasants. Two works by two most popular authors of folk drama in this period are analyzed: Chłopi arystokraci (Aristocratic peasants, 1849) by Władysław Ludwik Anczyc and Wspólne winy (Guilty together, 1882) by Jan Kanty Galasiewicz. The former, usually interpreter as a satire on the realities of the countryside after peasant enfranchisement, is read by the author of the article as a reaction to the trauma induced in the landed gentry by the Galician Peasant Uprising and an attempted reconstruction of stable identities that were shaken by this event. The latter, in turn, whose author came from a peasant family, is presented as a treatise on peasant resentment stemming from the violence of serfdom.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2024, 73, 2; 71-101
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Muzyczna scena Różewicza
Tadeusz Różewicz’s Musical Stage
Autorzy:
Wąchocka, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/47080833.pdf
Data publikacji:
2024-08-23
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Tadeusz Różewicz
popularna kultura muzyczna
muzyka użytkowa
dramaturgia muzyczna
parodia
przestrzeń dźwiękowa
formy heterogoniczne
popular music culture
applied music
musical dramaturgy
parody
space of sound
heterogeneous forms
Opis:
Artykuł przedstawia różnorodne formy muzyki (klasycznej i popularnej) i sposoby ich zastosowania w dramatach Tadeusza Różewicza. Autorka poddaje weryfikacji opinię o wizualnym charakterze Różewiczowskiego teatru, wskazując, że sfera audialna (jakości foniczne języka, mikrodramaturgia zdarzeń dźwiękowych i projektowana muzyka) często odgrywa w aranżowaniu percepcji odbiorców równie istotną rolę jak obraz sceniczny. Korzystając z metod badań intermedialnych, wydobywa dramaturgiczny potencjał muzycznych intertekstów, niosących znaczenia dialogujące z tekstem lub nieprzekazywane przez słowo. Pokazuje możliwości użycia muzyki jako autorskiego komentarza, tworzącej w powiązaniu z metateatralnością środowisko sprzyjające satyrze, parodii, grotesce. Prawidłowością sztuk Różewicza jest usytuowanie elementów muzycznych na nieostrej granicy pomiędzy macierzystym kontekstem utworu a aktywizowanymi przez nie kontekstami kulturowymi. Zarazem nowoczesne, kompleksowe podejście do sfery brzmieniowej prowadzi nieraz do zacierania jakościowych różnic między zjawiskami akustycznymi, a w rezultacie – do emancypacji przestrzeni dźwiękowej rozumianej nie jako wynik zerwania więzi z obrazem, lecz jako zdolność do wnoszenia odmiennych sensów, nieredukowalnych do jego znaczeń.
This article presents the varied forms of music (classical and popular) as well as their applications in the theatre plays of Tadeusz Różewicz. Its author contests the hypothesis that Różewicz’s theatre is visual in nature, demonstrating that its aural qualities (phonetic characteristics of language, microdramatic properties of aural events, and the projected music) play no less important a role in engineering the audience’s perceptions than the visual aspects. Using the methodology of intermediality studies, she brings out the dramatic potential of musical intertextualities that come into dialogue with the text or that cannot be expressed by the spoken word; she shows how music can become the playwright’s side note, which can be satirical, parodistic, or grotesque in its metatheatrical nature. Musical elements in Różewicz’s plays are typically straddling the boundaries between the original context of the play and the cultural contexts evoked by those elements. At the same time, the modern, multifaceted approach to the aural aspect often leads to blurring the lines between the acoustic phenomena and, consequently, to the emancipation of the aural space—an emancipation that is not a secession from the visual but a new quality with new meanings that cannot be borne out of the visual.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2024, 73, 3; 165-186
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nauczanie żywego słowa według Marii Wiercińskiej: Publikacje artystki z lat 1935–1938
Teaching Recitation according to Maria Wiercińska: The Artist’s Publications from 1935–1938
Autorzy:
Chojnacka, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/34112045.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Maria Wiercińska
recitation teaching
recitation
school theatre
poetry on the radio
nauczanie żywego słowa
recytacja
teatr szkolny
poezja w radiu
Opis:
Artykuł poświęcony jest publikacjom Marii Wiercińskiej. Artystka porzuciła karierę aktorską w sezonie 1934/35, a uprawnienia reżyserskie uzyskała dopiero po II wojnie światowej. W drugiej połowie lat trzydziestych XX wieku zajmowała się wyłącznie recytacją oraz – z prawdziwą pasją – nauczaniem żywego słowa na różnych poziomach, i tego dotyczą wszystkie jej teksty. Pisała z punktu widzenia praktyka. Wyróżniała niezbędne etapy pracy nad żywym słowem: zainteresowanie, zrozumienie, odczucie i prezentację z naciskiem na indywidualną interpretację, a podstawą miało być opanowanie poprawnej wymowy. Taki model sama realizowała i proponowała studentom uczelni aktorskich, nauczycielom, dzieciom w wieku szkolnym i przedszkolnym. Za szczególnie ważną uważała pracę nad żywym słowem z dziećmi, uznając, że nie tylko uczy techniki i wyrazistości, ale też kształtuje poczucie estetyczne i umiejętności społeczne, rozwija kreatywność. Artykuł przedstawia program Wiercińskiej w kontekście rozwoju radia, nowych wtedy metod pedagogicznych, wydawnictw dla szkół i popularności teatru szkolnego. Pokazuje zwykłą, niedocenianą pracę i przywraca historii teatru ciekawą, a zapomnianą artystkę. Wpisuje się więc zarówno w ramy rewizji dominującej narracji historycznoteatralnej, skupionej na kanonicznych tytułach i nazwiskach, jak i w nurt feministycznej rewizji narracji o dziejach teatru.
This article discusses Maria Wiercińska’s publications. The artist abandoned her acting career in the season of 1934/35, and she got qualified to work as a theatre director only after WW2. In the second half of the 1930s, she was occupied exclusively with recitation performances and—with real commitment—to teaching recitation at various levels; this is what all her publications are about. She wrote from a practitioner’s point of view. She distinguished the necessary stages of working on a recitation performance: taking interest, developing understanding, feeling the text, and delivering the presentation, with an emphasis on individual interpretation; the basis was to master enunciation. This was the model she herself adopted in her recitation work, and she proposed it to students of acting, teachers, school and preschool children. Working with children was particularly important in her view; she believed that teaching recitation not only gives them technique and expressiveness, but also shapes their aesthetic sense and social skills, and develops creativity. The article presents Wiercińska’s program in the context of the development of radio broadcasting, new pedagogical methods, publications for schools, and the popularity of school theatre. It showcases ordinary, under-appreciated work and retrieves an interesting but forgotten artist for theatre history. It thus fits into the framework of revising the dominant narrative of theatre history, focused on canonical titles and names, as well as into the feminist agenda in theatre research.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2024, 73, 2; 39-67
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Od antropologii teatru do antropologii lasu: O pewnym rozumieniu Teatru Węgajty jako teatru antropologicznego
From Theatre Anthropology to Forest Anthropology: Approaching Teatr Węgajty as an Anthropological Theatre
Autorzy:
Hasiuk, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/34112048.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Węgajty Theatre
Other Theatre School
theatre anthropology
ecology
Teatr Węgajty
Inna Szkoła Teatralna
antropologia teatru
ekologia
Opis:
Odwołanie do perspektywy antropologicznej w badaniach nad teatrem oraz do określeń i definicji Teatru Węgajty jako teatru antropologicznego stanowi punkt wyjścia do przedstawienia jednego z możliwych ujęć pracy zespołu. Z koncepcji antropologa społecznego Tima Ingolda, który od lat dziewięćdziesiątych XX wieku badał relacje między człowiekiem a środowiskiem, wybrane zostały trzy aspekty: „środowiska”, „terenu” i „edukacji”, szczególnie ważne dla Erdmute i Wacława Sobaszków. Tekst został uporządkowany wokół rozpoznań Ingolda dotyczących „bycia wzdłuż ścieżek”, rozwoju dokonującego się „wzdłuż linii swoich relacji”, „środowiska jako sfery splątania” oraz edukacji, która zakłada „wyprowadzanie nowicjuszy w świat”. Poszukując ramy dla pracy Teatru Węgajty, wykorzystano pojęcie antropologii modalnej sformułowane przez François Laplantine’a w 2005. Ostatecznie twórcy Teatru Węgajty zostali przedstawieni jako założyciele nowej tradycji teatralnej, którą charakteryzuje postrzeganie teatru jako procesu biospołecznego. A skoro tworzony przez nich teatr-w-lesie obejmuje dziś sieć aktywności, które można przedstawić jako obraz teatru-lasu, przechodzenie od antropologii teatru ku antropologii lasu wydaje się uzasadnione.
The reference to the anthropological perspective in theatre research and the descriptions and definitions of the Węgajty Theatre as an anthropological theatre became the starting point for presenting one of the possible approaches to the company’s work. From the concepts of the social anthropologist Tim Ingold, who has studied the relationship between humans and the environment since the 1990s, three aspects were chosen: “environment,” “landscape,” and “education,” which are particularly important to Erdmute and Wacław Sobaszek. The article is organized around Ingold’s observations concerning “being along the paths,” development taking place “along the lines” of relationships, the environment as “a zone of entanglement,” and education which involves “leading novices out” into the world. Searching for a framework for the activity of the Węgajty Theatre, the author draws on the notion of modal anthropology, formulated by François Laplantine in 2005. The founders of the Węgajty Theatre are presented as creators of a new theatre tradition characterized by the perception of theatre as a bio-social process. And since their theatre-within-a-forest today encompasses a network of activities that can be presented as the image of a theatre-forest, it seems justified to turn from theatre anthropology to forest anthropology.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2024, 73, 2; 137-162
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Parangolés: Taniec i uruchomienie ciała widza w sztuce brazylijskiej lat sześćdziesiątych
Parangolés: Dance and the Activation of the Viewer’s Body in Brazilian Art of the 1960s
Autorzy:
Sosnowska, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30019114.pdf
Data publikacji:
2024-03-18
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Hélio Oiticica
samba
rzeźba
widz
karnawał
partycypacja
taniec
sculpture
viewer
participation
dance
carnival
Opis:
Autorka analizuje twórczość artysty Hélio Oiticiki i neokonkretyzm brazylijski, aby na tym przykładzie zobrazować zmianę paradygmatu dzieła sztuki zachodzącą od lat sześćdziesiątych, interpretowaną jako droga od dzieła sztuki pojmowanego jako obiekt do efemerycznego wydarzenia. Zmiana ta implikuje osadzenie percepcji dzieła sztuki w doświadczeniu, redefinicję roli odbiorcy, otwarcie na życie codzienne i rzeczywistość społeczną i polityczną. Artykuł koncentruje się na powstałym w latach 1964–1968 cyklu Parangolés, aby ukazać, jak taniec stał się dla Oiticiki medium transformacji sztuki, a także życia społecznego. Parangolés wyglądają jak kolorowe płachty czy długie szarfy. Szyje się je bez uwzględnienia rozmiarów konkretnego ciała. Oplatając się nimi, trzeba dostosować je do swojej sylwetki i poprzez opanowanie materii stworzyć kompozycję w przestrzeni. Doświadcza się ich więc jako mobilnych rzeźb, które poruszają się razem z użytkownikiem czy bezpośrednio na nim.
In the text, the author refers to the work of the artist Hélio Oiticica and Brazilian Neo-Concretism in order to show, through an analysis of a series of works Parangolés, the revolutionary change that has occurred in the approach to the artwork since the 1960s. It is a journey from the artwork as an object to an ephemeral event with its implications, such as the noticing the artwork in experience, redefinition of the role of the viewer, the opening to everyday life and social (as well as political) reality. In her analysis, the author focuses on the series Parangolés, created between 1964-68, to show how dance became for Oiticica a medium of transformation of art as well as of the social life. Parangolés look like colourful sheets or long scarves. They are made without considering the size of a particular body. By wrapping oneself in them, one has to adapt them to one's figure and, by mastering the matter, create a composition in space. They are thus experienced as a kind of mobile sculpture that moves with or directly on the user.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2024, 73, 1; 83-96
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Posthuman Practices of Care beyond the Entropocene: How the FARN. collective Designs Ways of Thinking-With in «The Shape of Trouble to Come»
Posthumanistyczne praktyki troski poza entropocenem: Jak kolektyw FARN projektuje sposoby współ-myślenia w «The Shape of Trouble to Come»
Autorzy:
Biberstein, Sandra
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/47017833.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
sztuki uważności
praktyki troski
kolektyw FARN
relacyjność
postludzki rytuał
arts of noticing
practices of care
FARN. collective
relationality
posthuman ritual
Opis:
In The Shape of Trouble to Come: A Posthuman Ritual (2021) the FARN. collective responds to the actual condition marked by indeterminacy and environmental destruction. In the ruins of capitalism (Anna Tsing), represented on stage with electronic waste of computer technology, the German theatre collective presents in an experimental trial various speculative stories that allow the spectators to see themselves as part of a larger ecological context and attune the perspective to polyphonic assemblages with multispecies worlds. These world-conceptions presented in various scenes are based on texts and ideas of Donna Haraway, Ursula K. Le Guin, and Paul B. Preciado. In reference to Anna Tsings attempt to focus on the “arts of noticing,” author focuses in this article on practices of care which lead to a thinking in relationalities, especially to a thinking-with (Haraway). This thinking-with is a way of living-with, being aware of troubling relations and significant otherness that transforms those involved in the relation and the worlds we live in. Analyzing different polyphonic assemblages which the FARN. collective created author shows how posthuman practices of care create trouble in established epistemologies and leads to an experience of becoming and of being vulnerable to others.
W The Shape of Trouble to Come: A Posthuman Ritual (2021) kolektyw FARN reaguje na aktualną sytuację naznaczoną niestałością i degradacją środowiska. W ruinach kapitalizmu (Anna Tsing), reprezentowanych na scenie przez elektroniczne odpady technologii komputerowej, niemiecki kolektyw teatralny eksperymentuje z różnymi spekulatywnymi historiami, które pozwalają widzom zobaczyć siebie jako część szerszego ekologicznego kontekstu i dostroić swoją perspektywę do polifonicznych asamblaży z wielogatunkowymi światami. Przedstawiane w kolejnych scenach koncepcje świata oparte są na tekstach i ideach Donny Haraway, Ursuli K. Le Guin i Paula B. Preciado. Nawiązując do „sztuki uważności” Anny Tsing, autorka w artykule skupia się na praktykach troski, które prowadzą do myślenia w relacjach, a zwłaszcza do współ-myślenia (Haraway). To współ-myślenie jest sposobem współ-bycia, świadomości kłopotliwych relacji i znaczącej inności, które przekształcają uczestników relacji i światy, w których żyjemy. Analizując różne polifoniczne asamblaże, które stworzył kolektyw FARN, autorka pokazuje, jak posthumanistyczne praktyki troski stwarzają kłopoty w zastałych epistemologiach i prowadzą do doświadczenia stawania się i wrażliwości na innych.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2024, 73, 3; 19-44
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 309

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies