Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Matejko" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-50 z 82
Tytuł:
Matejko a Debon
Autorzy:
Bohdziewicz, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1968373.pdf
Data publikacji:
1961
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 1961, 10, 3; 101-105
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
W cieniu wielkiego mistrza – Teodora Matejko. Zarys biografii
In the shadow of the great master – Teodora Matejko. Biography outline
Autorzy:
Jaworska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29519235.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Matejko Kornelia Teodora z Giebułtowskich
Matejko Jan
XIX wiek
życie prywatne artystów
Kraków
Matejko Kornelia Teodora née Giebułtowski
19th century
private lives of artists
Cracow
Opis:
Kornelia Teodora z Giebułtowskich Matejkowa była nie tylko żoną słynnego malarza Jana Matejki, ale też największą jego muzą. W pracy „W cieniu wielkiego mistrza – Teodora Matejko. Zarys biografii” poznajemy Teodorę jako małą dziewczynkę, dojrzewającą pannę, żonę, matkę. Teodora od najmłodszych lat wykazywała talenty artystyczne. Uczyła się śpiewu i muzyki, jednak jej największym marzeniem było zostać aktorką. Matka Teodory zdecydowała, że będzie lepszym dla niej jeśli wyjdzie za mąż. Namiętne uczucie pojawiło się po ślubie. Potem nie była pewna czy godna miłości wspaniałego artysty. Tęskniła za nim gdy wyjeżdżał. Dodawała mu otuchy, podnosiła na duchu. Była jego największą wielbicielką. Kochała żarliwie. Życie państwa Matejków koncentrowało się w Krakowie, ale nie zabrakło licznych podróżny. Bywali w Wiśniczu, Rabce, Krynicy, ale także udawali się za granicę. Zwiedzili m.in. Niemcy, Turcję czy Włochy. Teodora bez wątpienia była największą fanką swojego męża, o czym zapewniała go w licznych listach. Z czasem ich miłość zaczęła być poddawana licznym próbom. Matejkowa zajęta prowadzeniem domu i wychowywaniem czwórki dzieci popadała w liczne melancholie i stany lękowe. Otoczenie nie zwracało na nią szczególnej uwagi. Było ono niechętne kobiecie, która honory męża odbierała bardzo osobiście. Chełpiła się popularnością swojego ukochanego. Z roku na rok wzrastało w niej poczucie wyższości na skutek czego odczuwała niechęć otaczającej jej rodziny i znajomych. Natomiast w małżeńskim domu grała „pierwsze skrzypce”. Według Matejki była idealna, jedyna taka na świecie, jego pierwsza i ostatnia miłość. Zakochany bez pamięci artysta wciąż zapewniał Teodorę o swoim płomiennym uczuciu, które nigdy nie wygaśnie. Małżeństwo Matejków było bardzo burzliwe. Od stanów największych kłótni, bluźnierstw, przekleństw po wspólne podróże i czułe tęsknoty. Taka dysharmonia nie tylko zniekształcała wizerunek rodziny, ale i mocno wpływała na psychikę jej domowników. Z wiekiem zaczęła chorować na cukrzycę, która była dziedziczna w jej rodzinie. W 1882 roku została uznana za niepoczytaną, po czym umieszczono chorą w szpitalu psychiatrycznym. Zmarła 25 sierpnia 1896 roku. Została pochowana u boku swego męża. W literaturze utarło się, że Teodora była krnąbrna, nieposłuszna, kapryśna, przekorna. Była podmiotem cierpień na początku młodego artysty a potem dojrzałego mężczyzny i w końcu wycieńczonego starca. Na początku pojawia się jako młoda, niespełniona dziewczyna, która nie chce wychodzić za mąż. Nie jest żarliwe zakochana w swoim cierpliwym adoratorze. Finalnie zostaje żoną Matejki. Rodzi mu dzieci. I zaczyna się czas rosnącej dumy, nieprzejednanej osobowości i ciągłych humorów, z którymi kosztem własnego zdrowia, malarz sobie radzi. Wyśmiewanie i plotki ciągle towarzyszą madame Matejko. Gdy ten okres dobiega końca, Teodora jest postrzegana jako zagłada rodziny. Chora psychicznie, trwoniąca majątek krakowskiego wizjonera. Nie zajmuje się dorastającymi dziećmi, ciągle wyjeżdża na kuracje zdrowotne, nie szanuje męża, wszystkim sprawia ból. Obraz niesprawiedliwy? Imitacja i powtarzalność sprawiły, że wielka muza najwybitniejszego i najpopularniejszego malarza polskiego w XIX wieku jawi się jako jego największe przekleństwo.
Kornelia Teodora Matejkowa née Giebułtowska was not only the wife of the famous painter Jan Matejko, but also his greatest muse. In the work “In the shadow of the great master – Teodora Matejko. Outline of biography” we get to know Teodora as a little girl, a maturing maiden, wife and mother. Teodora showed artistic talents from an early age. She studied singing and music, but her biggest dream was to become an actress. Teodora’s mother decided that it would be better for her if she got married. Passionate feeling appeared after the wedding. Then she wasn’t sure if she was worthy of the great artist’s love. She missed him when he left. She comforted him, lifted his spirits. She was his greatest admirer. She loved passionately. The life of the Matejkos was concentrated in Kraków, but there were also numerous travelers. They visited Wiśnicz, Rabka, Krynica, but also went abroad. They visited e.g. Germany, Turkey and Italy. Teodora was undoubtedly her husband’s biggest fan, as she assured him in numerous letters. Over time, their love began to be subjected to numerous tests. Teodora Matejko, busy running the house and raising four children, fell into numerous melancholies and anxiety. Her surroundings paid little attention to her. It was reluctant towards a woman who took her husband’s honors very personally. She boasted about the popularity of her beloved. With following years, her sense of superiority grew, as a result of which she felt the reluctance of her family and friends around her. However, in the marital home she played the “first violin”. According to Matejko, she was perfect, the only one in the world, his first and last love. The artist, who fell in love with all his heart, assured Teodora of his fiery feeling, which would never die out. Matejko’s marriage was very turbulent. From the states of the greatest quarrels, blasphemies, curses to joint journeys and tender longings. Such disharmony not only distorted the image of the family, but also strongly influenced the psyche of its household members. As she got older, she began to suffer from diabetes, which was hereditary in her family. In 1882, she was declared insane, after which she was placed in a psychiatric hospital. She died on August 25, 1896. She was buried next to her husband. It is common view presented in literature that Teodora was wayward, disobedient, capricious, and defiant. She was the subject of suffering for at first a young artist, then a mature man, and finally an exhausted elder. At first, she appears as a young, unfulfilled girl who doesn’t want to get married. She is not ardently in love with her patient suitor. Eventually, she becomes Matejko’s wife. She gives him children. After this, time of growing pride, intransigent personality and constant moods begins, with which the painter copes at the expense of his own health. Ridicule and gossip still accompany Madame Matejko. As this period comes to an end, Teodora is seen as the doom of the family. Mentally ill, wasting the fortune of the Krakow visionary. She does not take care of her growing children, she is constantly on health treatments, she does not respect her husband, she causes pain to everyone. An unfair image? Imitation and repetition made the great muse of the most outstanding and popular Polish painter of the 19th century appear to be his greatest curse.
Źródło:
TECHNE. Seria Nowa; 2022, 10; 121-133
2084-851X
Pojawia się w:
TECHNE. Seria Nowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tożsamość okaleczona
The "Injured" Identity
Autorzy:
Matejko, Aleksander
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1965916.pdf
Data publikacji:
1986
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Opis:
The author draws the reader’s attention to two essential questions: the immense psychic price of readily giving up the native culture in favour of a new civilisation, which is often connected with emigration; and to the importance of creating a new identity joining the elements of one’s own culture and the culture of the global society. The paper also, contains a critical appraisal of some new Polish emigrants attitudes. The emigrants claim a right to some services for their advantage, but they do not contribute personally to the work for the Polish emigrant society.
Źródło:
Studia Polonijne; 1986, 10; 375-378
0137-5210
Pojawia się w:
Studia Polonijne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
On the National Substance. The Role of the Diet of Galicia and Lodomeria and National Department in Preserving Jan Matejko’s Heritage
Autorzy:
Małecki, Marian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/618335.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Diet of Galicia and Lodomeria
the Galician National Department
Jan Matejko’s House
Jan Matejko
Galicia
Cracow
the Galician autonomy
Matejko’s funeral
19th-century painting
Sejm Krajowy Galicyjski
Wydział Krajowy Galicyjski
Dom Jana Matejki
Galicja
Kraków
autonomia galicyjska
pogrzeb Matejki
malarstwo XIX w.
Opis:
The paper discusses the relations between the Galician autonomy authorities, particularly those of the National Department, and Jan Matejko, the most prominent 19th-century Polish painter. These relations reached their climax when the Galician Sejm purchased a collection of items of national significance which belonged to the artist. Noticeable efforts were made during the establishing and subsidizing the museum in Cracow which was named after Jan Matejko. In addition, the paper describes the contribution of the National Department to the preparation of Jan Matejko’s funeral. The description relies on the material – previously not explored – stored in the State Archives of Lviv. The paper sheds a new light on the previously unknown facts illustrating the attitude assumed by the Galician autonomy authorities toward the Galician 19th-century national art.
Autor ukazał w pracy relacje zachodzące między władzami autonomii galicyjskiej, w szczególności między Wydziałem Krajowym a Janem Matejką, najwybitniejszym malarzem polskim XIX w. Punktem kulminacyjnym tych relacji był dokonany przez sejm galicyjski zakup pamiątek narodowych zgromadzonych przez artystę w ciągu swego życia, a po jego śmierci – udział władzy krajowej w zachowaniu w całości substancji artystycznej malarza w postaci powołania i dotowania muzeum jego imienia w Krakowie. Osobno ukazano wkład Wydziału Krajowego w przygotowanie pogrzebu Jana Matejki, opierając się o nieprzebadany dotąd materiał Archiwum Państwowego we Lwowie. Praca rzuca nowe światło na nieznane dotąd relacje między władzami autonomii galicyjskiej a sztuką narodową dziewiętnastowiecznej Galicji.
Źródło:
Studia Iuridica Lublinensia; 2016, 25, 3
1731-6375
Pojawia się w:
Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nowoczesne technologie w terapii cukrzycy typu 1
Autorzy:
MATEJKO, BARTŁOMIEJ
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1034076.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
CUKRZYCA
NOWE TECHNOLOGIE
Opis:
Diabetes is a group of metabolic diseases characterised by impaired insulin secretion or action affecting about 200 million people around the world. Type 1 diabetes, recognised in approximately 10% of all cases of diabetes, is an auto-immune disease leading to complete destruction of pancreatic beta cells producing insulin. Therefore, insulin must be delivered from outside. The article discusses the progress that has been made on the technology of insulin delivery in recent years, as well as on measuring the glucose level and the glucose level software which is helping the diabetologist to take the right therapeutic decision.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów Uniwersytetu Jagiellońskiego. Nauki Ścisłe; 2011, 3; 5-18
2082-3827
2084-977X
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów Uniwersytetu Jagiellońskiego. Nauki Ścisłe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wagowy pomiar częstotliwości w warunkach pasmowych zakłóceń addytywnych
Autorzy:
Jasik, J.
Matejko, G.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/155637.pdf
Data publikacji:
2000
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich
Opis:
Przedstawiono strukturę wirtualnego cyfrowego częstościomierza usredniającego. Omowiono wagowy algorytm pomiaru czestotliwości z zastosowaniem trójkątowych, schodkowych funkcji wagowych, odporny na nałożone zakłócenia addytywne. Opisno aplikacje tego algorytmu na system rodziny MCS-51 współpracujący z komputerem PC poprzez łącze RS 232C. Przytoczono wyniki eksperymentu zrealizowanego z wykorzystaniem programu LabVIEW potwierdzajacy celowość stosowania zaproponowanego rozwiązania.
The paper presents the virtual digital averaging frequency meter. There was analysed algorithm of weight frequency measurement with triangular steps functions for MCS-51 microcontrollers family which is connected with personal computer by RS 232C interface. This study includes results of researches, which confirm usefulness of this application.
Źródło:
Pomiary Automatyka Kontrola; 2000, R. 46, nr 3, 3; 2-5
0032-4140
Pojawia się w:
Pomiary Automatyka Kontrola
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Krzyżacy
Autorzy:
Sienkiewicz, Henryk (1846-1916)
Matejko, Jan (1838-1893).
Współwytwórcy:
Szaniawski, Józef (1944-2012). Przedmowa
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Warszawa : Ex Libris - Galeria Polskiej Książki
Tematy:
Matejko, Jan (1838-1893). Bitwa pod Grunwaldem
Bitwa pod Grunwaldem (1410)
Ikonografia
Malarstwo polskie
Powieść polska 19 w.
Opis:
Na s. przedtyt.: Narodowe wydanie jubileuszowe, Grunwald - 600 rocznica wiekopomnego zwycięstwa 15 lipca 1410.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Książka
Tytuł:
Trzeci maj à la Matejko
Autorzy:
Krawczyk, Jarosław (1955- ).
Powiązania:
Mówią Wieki 2021, nr 5, s. 30-34
Data publikacji:
2021
Tematy:
Matejko, Jan (1838-1893). Konstytucja 3 maja
Konstytucja Polski (1791)
Malarstwo historyczne
Malarstwo polskie
Tematy i motywy
Trzeci Maja
Artykuł z czasopisma historycznego
Artykuł z czasopisma popularnonaukowego
Opis:
Tematem artykułu jest Konstytucja 3 maja z 1791 roku, uwieczniona na obrazie Jana Matejki, pod tym samym tytułem. Autor zaznacza, że Jan Matejko, tworząc historiozoficzne obrazy, konstruował własną syntezę wydarzeń. Często umieszczał też postaci i momenty niewspółmiernych ze sobą fragmentów historii. Obraz poświęcony Konstytucji 3 maja „dzieje się” na ulicach Warszawy, a Matejko uwiecznił w nim moment ogłoszenia Ustawy w chwili, gdy tłum w pochodzie wędruje do kościoła celem dokonania przysięgi. Artysta stworzył tę scenę, z elementów towarzyszących obradom w sejmie: protestów przeciwników, owacji zwolenników czy przysięgi króla z wyciągniętą na rzymską modłę dłonią. To nadwyrężenie chronologii wydarzeń i podzielenie procesji na grupy: tu król, dalej Hugo Kołłątaj, dalej marszałek Stanisław Małachowski z tekstem konstytucji pozwoliło malarzowi pokazać własną wizję historycznego wydarzenia.
Fotografie.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Artykuł
Tytuł:
Jan Matejko - znawca i opiekun zabytków historii i sztuki
Autorzy:
Remer, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/535836.pdf
Data publikacji:
1954
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
działalność artystyczna Matejki
Matejko w Krakowie
kult przeszłości Krakowa
Ambroży Grabowski
badania nad średniowieczną sztuką polską
historyczne malarstwo Matejki
Władysław Łuszczkiewicz
„Ubiory w Polsce”
konserwatorska działalność Matejki
Źródło:
Ochrona Zabytków; 1954, 1; 4-16
0029-8247
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Święci z kościoła w Krasnem koło Rzeszowa. Przyczynek do badań nad twórczością Stefana Matejki
Autorzy:
Ryba, Grażyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/669697.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
Stefan Matejko, Krasne near Rzeszów, St. Stanislaus of Cracow, St. Andrew Bobola
Stefan Matejko, Krasne koło Rzeszowa, św. Stanisław Biskup, św. Andrzej Bobola
Opis:
In the parish of Krasne near Rzeszów there is a small church erected in the years 1742–1752 in the style of the provincial late Baroque. In 1903 in the church, stained glass windows were installed by the Cracow Stained Glass Studio of Władysław Ekielski and Antoni Tuch. Among the stained glass windows made then was one designed by Stefan Matejko. This is the first known stained glass work of that artist, preceding by a few years his other well-known projects in this field. The paper presents the characteristics of the stained glass in Krasne in relation to the later works of the artist and in comparison with the corresponding realizations in the region of the present Podkarpacie. The church in Krasne also has a kind of pseudo-window which complements the work by Matejko: a mural that imitates the stained glass showing St. Andrew Bobola. The paper presents the iconographic sources of that work and the particular context of its creation.
W podrzeszowskiej parafii Krasne znajduje się niewielki kościół, wzniesiony w latach 1742–1752 w stylu prowincjonalnego późnego baroku. W 1903 roku w budowli tej zostały wstawione witraże przez firmę Krakowski Zakład Witrażów Władysława Ekielskiego i Antoniego Tucha. Wśród zrealizowanych wtedy przeszkleń był witraż wykonany według projektu Stefana Matejki. Jest to pierwsze znane dzieło witrażownicze tego artysty, o kilka lat wyprzedzające jego inne znane realizacje w tej dziedzinie. W artykule dokonano charakterystyki witrażu z Krasnego w odniesieniu do późniejszej twórczości artysty i w porównaniu z analogicznymi realizacjami na terenie obecnego Podkarpacia. W kościele w Krasnem znajduje się także swoisty pseudowitraż stanowiący dopełnienie dzieła Matejki – fresk naśladujący witraż ukazujący św. Andrzeja Bobolę. Artykuł podaje źródła ikonograficzne przedstawienia oraz opisuje szczególny kontekst jego powstania.
Źródło:
Analecta Cracoviensia; 2014, 46
2391-6842
0209-0864
Pojawia się w:
Analecta Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przekazy ikonograficzne Jana Matejki jako źródło wiedzy o miejscowościach Zachodniej Galicji. Uwagi wstępne
Jan Matejko’s iconography as a source of knowledge concerning sites in Western Galicia. Introductory remarks
Autorzy:
Kuśnierz-Krupa, Dominika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/535659.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
twórczość Jana Matejki
Jan Matejko
rewaloryzacja
miasto zabytkowe
Zachodnia Galicja
Opis:
The article concerns Jan Matejko’s work in the context of usefulness of his works for the process of revalorization of selected historical towns located in old Galicia, and their documentation. Jan Matejko, an eminent historical painter, made sketches and drawings of Galician towns during his numerous journeys. Some of them have survived until today, constituting the only form of documentation of frequently no-longer-existing architecture of those towns. Apart from documentary value, in his works the artist managed to convey their atmosphere which is disappearing in front of our eyes. His sketches and drawings depicting cultural landscape of historical towns in Western Galicia in Austro-Hungarian Empire could prove extremely significant to the process of their revalorization.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 2013, 1-4; 299-307
0029-8247
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nieznane studium autoportretowe Jana Matejki (w czerwonej czapce) w prywatnych zbiorach w Warszawie
An unknown self-portrait study of Jan Matejko (in a red cap) from a private collection in Warszawa
Autorzy:
Kalinowski, R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/218642.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
Tematy:
Matejko Jan
prywatny zbiór
autoportret
Warszawa
self-portrait
private collection
Warsaw
Opis:
Opisany w artykule autoportret Jana Matejki jest w istocie obrazem dwustronnym. Na odwrocie zachował się szkic do portretu generała Dobrzańskiego. Od ponad stu lat obraz ten wisiał na jednej i tej samej ścianie w mieszkaniu rodziny znanego kolekcjonera, który obraz nabył. Autorstwo mistrza Jana opierało się jedynie na tradycji rodzinnej przekazywanej przez trzy pokolenia. Autor postawił sobie żmudne zadanie potwierdzenia owej domniemanej atrybucji metodą historyczno porównawczą. Przeprowadzone ostatnio badania laboratoryjne w pracowniach konserwatorskich Muzeum Narodowym w Krakowie, ujawniające zatartą sygnaturę JM, dodatkowo potwierdziły jego pełne erudycji wnikliwe rozważania.
The self-portrait of Jan Matejko, described in the article, is actually a double-sided painting. A sketch for the portrait of General Dobrzański has been preserved on the reverse. For over one hundred years, the painting has been hanging on one and the same wall in the family apartment of a well-known collector who purchased the canvas. Master Jan’s authorship was based merely on family tradition passed down for three generations. The author of the article took upon himself the onerous task of confirming the alleged attribution, using the comparative historic method. The recently conducted laboratory examination in the conservation workshop of the National Museum in Krakow, which revealed the faded signature JM, additionally confirmed his erudite and astute observations.
Źródło:
Wiadomości Konserwatorskie; 2009, 25; 37-45
0860-2395
2544-8870
Pojawia się w:
Wiadomości Konserwatorskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Szanse i zagrożenia młodzieży polonijnej w Kanadzie
Chances and Threats to the Polish Youth in Canada
Autorzy:
Matejko, Aleksander
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1965687.pdf
Data publikacji:
2019-07-10
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Opis:
The hitherto character of Polish life in Canada has undergone considerable changes. The number of people who acquire university education increases, but the Polish ethnic life does not encompass them. A lot of data point to statement that the youth at present loses its relation with Polishness quicker than ever before. Thus it mingles, almost irreversibly, with the English speaking environment. This is mainly the result of little interest, on the part of the older generation, in the problem of participating in the multicultural character of life of the Canadian society. The mentality of the present Polish emigration is much different than the mentality of the former generation. Hence, it does not engage itself in the organizational life of Polonia and discard a traditionalism typical of the prior generation. The great part of the present emigration possesses higher professional qualifications. Yet it has to cope with serious difficulties when it comes to the English speaking environment which society culture differs much from Polish culture. Polish organizational life does not attract the young generation born in Canada and the youth feel alien in it. The young generation, however, does not appreciate the Polish contribution to the multicultural Canadian society. In face of a spiritual and religious crisis in the English speaking world Polish Catholicism could import valuable spiritual values into Canadian culture. Provided that it would gain on depth and authenticism. Canadian Polonia, as others, faces an apparent dilemma whether it should hold on the remnants of their mother culture, or wean from its roots and melt without any trace in the English speaking world. The solution lies in enjoying various ethnic cultures basing oneself on one’s own culture. It is accepted by the Canadian model of multiculture. The cultural identity of Canada shall only gain on that if Canadians enjoy various cultures. This standpoind is being strengthened gradually in Canada.
Źródło:
Studia Polonijne; 1990, 13; 69-80
0137-5210
Pojawia się w:
Studia Polonijne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Matejkowskie studia pieczęci przechowywanych w archiwum klasztornym w Mogile. Geneza
Matejko’s studies on seals kept in the monastery Archives in Mogiła. Origin
Autorzy:
Ciciora, Barbara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/783780.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Jan Matejko
rysunek
rysunki pieczęci
sfragistyka
malarstwo historyczne
kolekcjonerstwo XIX wieku
drawing
stamp drawings
sphragistics
historical painting
9th century collections
Opis:
Jan Matejko’s drawings depicting seals stored in the Archives of the Cistercian Monastery in Mogiła reflect the state of historical awareness, the cultural needs of Poles in the 19th century and the model of historicism developed in Galicia in the mid-19th century. They are a testimony to the Polish reception of 17th century erudite historiography, which, as a sign of local patriotism, ascribed value to the local heritage of material culture and included it in the concept of world history, and, in the 19th century, also in the concept of national and world history of civilisation. The analyses are based on historiographic, collectors’ and cultural views shaping the activities and artistic excellence of the historical painter in the 19th century. The views that might have affected Jan Matejko’s perception of the seal were highlighted. A key role in this process is played by the issues of broadening the semantic field of objects produced in the past centuries, which, at the beginning of the 19th century, were given the status of a souvenir and were willingly collected together, and which at the same time, like seals, constituted a source of historical knowledge understood in an erudite way, i.e. not only as a carrier of information about dates, characters and events, but also about clothes, militaries, material culture and customs, which in the 19th century became an object of interest for historical painters. Analyses of Jan Matejko’s drawings reveal the vastness of perception of single medieval seals also in terms of aesthetics, art and style, since the painter’s ultimate goal was not only to reconstruct the appearance of the seal, but also a historical reconstruction and historiosophical evaluation of the past. The differences between the inventory-oriented perception of seal images and the perception summing up the above mentioned determinants of the artist’s work with an artistic, individualised type of his creative expression have been emphasized, which in the case of Jan Matejko’s studies has additionally acquired the adopted of analytical research on seals as visual fragments of historical sources.
Rysunki Jana Matejki przedstawiające pieczęcie przechowywane w Archiwum Klasztoru Cystersów w Mogile stanowią odzwierciedlenie stanu historycznej świadomości, potrzeb kulturowych Polaków w XIX wieku oraz modelu historyzmu wypracowanego w Galicji w połowie XIX wieku. Są świadectwem polskiej recepcji XVII-wiecznej erudycyjnej historiografii, która, będąc znakiem lokalnego patriotyzmu, nadawała wartość lokalnemu dziedzictwu kultury materialnej i włączała go w koncepcję światowej historii, a w XIX wieku – także w koncepcję narodowych i światowych dziejów cywilizacji. Tło analiz stanowią poglądy historiograficzne, kolekcjonerskie i kulturowe kształtujące działania i warsztat artystyczny malarza historycznego w XIX wieku. Podkreślono te, które mogły mieć wpływ na percepcję pieczęci przez Jana Matejkę. Kluczową rolę odgrywają w tym procesie zagadnienia poszerzenia pola semantycznego przedmiotów wytworzonych w ubiegłych stuleciach, którym – u progu XIX stulecia – nadano status pamiątki i chętnie gromadzono w kolekcjach, a które stanowiły jednocześnie, jak pieczęcie, źródło wiedzy historycznej rozumianej w sposób erudycyjny, a więc nie tylko jako nośnik informacji o datach, postaciach i wydarzeniach, ale także o strojach, militariach, kulturze materialnej i obyczajach, co w XIX wieku stało się obiektem zainteresowań malarzy historycznych. Analizy rysunków Jana Matejki ujawniają rozległość percepcji pojedynczych egzemplarzy średniowiecznych pieczęci także w zakresie estetycznym, plastycznym i stylowym, gdyż ostatecznym celem malarza nie było jedynie odtworzenie wyglądu pieczęci, ale historyczna rekonstrukcja i historiozoficzna ocena przeszłości. Podkreślone zostały różnice między inwentaryzatorskim postrzeganiem wizerunków pieczęci, a postrzeganiem sumującym wyżej wymienione determinanty pracy artysty z plastycznym, zindywidualizowanym typem jego wypowiedzi twórczej, który w przypadku studiów Jana Matejki nabrał dodatkowo charakteru analitycznych badań pieczęci jako wizualnych fragmentów źródeł historycznych.
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2020, 113; 79-115
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rodzina polska w Kanadzie pod presją adaptacji
The Polish Family in Canada Under the Pressure of Adaptation
Autorzy:
Matejko, Aleksander
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1965735.pdf
Data publikacji:
1989
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Opis:
The paper draws our attention to the threats to the Polish family under the conditions of cultural clash which is the outcome of migration, but at the same time it points to the possibilities of development, which can be found in such a clash. A difficult trial for a family is, e.g., the change of the standard of living, education based on the great authority of parents became more easy-going way of bringing up the youth, which is typical of the American society etc. The author draws our attention to the necessity of preserving Polish Christian identity in a new setting. We are concerned with that which constitutes the essential values of this identity and not with sentimentally treated national customs and traditions. The family in a new setting is a microterritory on which various civilizational tendencies struggle to prevail. The preservation of the young generation within the Church and Polish culture depends on whether the family and parish are able to show and hand over essential Polish religious and cultural values. The cult of welfare and consumption step by step overpowers greater and greater percent of families of Polish origin, and very effectively eliminates and „melts away” these values. That is why welfare may go hand in hand with spiritual poverty. The tendency towards preserving one's own identity and ability to differentiate between the Polish setting and another one, cannot mean shutting up in one's own ghetto and should be connected with the ability to do creative conscious choices of true values in the pluralistic contemporary world. The author draws one's attention to the fact that only few people understand that moral and cultural otherness connected with Polish descent can be at longer range a serious trump card in the conformistic, mass, and often vulgarized culture. A good intergenarational contact of Polish family makes that e.g. Poles can and should play a constructive role as the carrier of a positive family pattern. The strengthening of inner forces within the family will reinforce its ability to adapt in a constructive way. The ideal in that respect is a family which preserves Polish ethnic cultural identity, and at the same time takes full part in different aspects of Canadian life. Polish parishes play an indispensible role here. They can defend many Poles against taking an absurd stand and keeping an opinion that they represent nothing themselves as far as culture is concerned, that they have nothing to offer. Polish parish can defend them against escaping from their own spiritual identity, because this would mean condemning oneself to nothingness.
Źródło:
Studia Polonijne; 1989, 12; 113-122
0137-5210
Pojawia się w:
Studia Polonijne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Norwid – Branicki – Matejko – Berezowski. Historia pewnego autografu
Norwid – Branicki – Matejko – Berezowski. A history of an autograph
Autorzy:
Niewczas, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2117236.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Cyprian Norwid
Ksawery Branicki
Antoni Berezowski
Jan Matejko
autograf
Improwizacja – wracając z Ekspozycji 1867 – w Paryżu
Improwizacja na ekspozycji
Montrésor
Rejtan
zamach na Aleksandra II
Improwizacja – wracając z Ekspozycji 1867 – w Paryżu [Improvisation – coming home from the 1867 Paris Exposition]
Improwizacja na ekspozycji [Improvising at the Exposition]
Rejtan [Rejtan or the Fall of Poland]
assassination attempt on Tsar Alexander II
Opis:
Artykuł poświęcony jest jednemu z niewielu autografów Norwida znajdujących się poza granicami Polski – chodzi o epigramat zatytułowany Improwizacja – wracając z Ekspozycji 1867 – w Paryżu, spoczywający w bogatych zbiorach poloników w zamku w Montrésor (Turenia, Francja), należącym od połowy XIX w. do rodziny Branickich, a obecnie zarządzanym przez rodzinę Reyów. Autor opisuje autograf, zestawia jego treść z odmienną, lepiej znaną redakcją tego utworu, zatytułowaną Improwizacja na ekspozycji, stawiając finalnie tezę, że zgodnie z kanonami sztuki edytorskiej to właśnie słabo znany wariant montresorski tekstu, jako powstały później, powinien stanowić podstawę tekstu w naukowych wydaniach twórczości Norwida. Ponadto autor artykułu analizuje kontekst zdarzeń historycznych i kulturalnych, które sprawiły, że w roku 1867 Norwid wysłał hr. Ksaweremu Branickiemu czterowiersz zestawiający ironicznie dwie postaci: malarza Jana Matejkę i Antoniego Berezowskiego, autora nieudanego zamachu na życie cara Aleksandra II.
This article discusses the history of one of rare Norwid's autograph that are stored abroad. This is an epigram entitled Improwizacja – wracając z Ekspozycji 1867 – w Paryżu [Improvisation – coming home from the 1867 Paris Exposition]. This work is stored as part of a vast collection of Polonica at the Montrésor castle (Touraine, France). The castle was bought by the Branicki Family in the mid-19th century, and today it is managed by the Rey Family. The author describes the autograph and juxtaposes it against a better-known edition of the epigram, entitled Improwizacja na ekspozycji [Improvising at the Exposition] to finally claim that – in accord with the canonical principles of editorial art – it is the Montrésor variant of the text – as a later work – that should be considered canonical for the purposes of publishing and researching Norwid’s legacy. Moreover, the author analyses the context of historical and cultural events that made Norwid send the epigram to Count Ksawery Branicki in 1867, in which he ironically set two vital figures against one another: the painter Jan Matejko and Antoni Berezowski – author of a failed assassination attempt on Tsar Alexander II.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2016, 34; 125-140
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ikonograficznoprawne aspekty Bitwy pod Grunwaldem Jana Matejki
Iconographical and legal aspects of Jan Matejko’s Battle of Grunwald
Autorzy:
Gajewska, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/965338.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Tematy:
the Battle of Grunwald
visualization of law
legal iconography
Jan Matejko’s paintings
use of legal symbols
insignia
bitwa pod Grunwaldem
wizualizacja prawa
ikonografia prawna
malarstwo Jana Matejki
symbolika prawa
insygnia
Opis:
The aim of this article is to present iconographical and legal aspects of Jan Matejko’s Battle of Grunwald. The painting comes from 1878 and presents one of the most important victory in Polish history. It belongs to Matejko’s paintings catalogue designed to picture glory of Poland. There were a lot of accusation regarding this painting (rules of perspective’s infringement, historical inaccuracy, excessive herding of figures), but it was caused by Matejko’s vision. The visualization of law in the Battle of Grunwald encompasses numerous issues, such as signalization of entitlements and functions, badges of dignity or authority, signs of jurisdiction, position in social structure (class). Notably Authoress elaborates attributes of knightly attire and attirement of the Teutonic Knights, insignia (e.g. the scepter of Jagiellonian University, the spear of St. Maurice), weapon (e.g. the executioner’s axe).
Celem artykułu jest przedstawienie ikonograficznoprawnych aspektów Bitwy pod Grunwaldem Jana Matejki. Pochodzący z 1878 r. obraz przedstawia jedno z najważniejszych zwycięstw odniesionych przez Polskę i wpisuje się w cykl dzieł Matejki mających ukazywać chwałę Rzeczypospolitej. Wobec obrazu podnoszone były zarzuty dotyczące np. naruszenia zasad perspektywy, nieścisłości historycznej czy nadmiernego stłoczenia postaci – cechy te wynikają jednak ze szczególnej wizji Matejki i wymowy jego dzieła. Wizualizacja prawa w Bitwie pod Grunwaldem obejmuje przede wszystkim kwestie takie jak sygnalizacja uprawnień i funkcji, odznaki godności i władzy, znaki jurysdykcji, pozycja w strukturze społecznej (stan społeczny). W szczególności Autorka omawia cechy ubioru rycerskiego i strój rycerzy zakonu krzyżackiego, insygnia (np. berło Uniwersytetu Jagiellońskiego, włócznia św. Maurycego) i broń (np. topór katowski).
Źródło:
Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego; 2018, 21; 43-58
1733-0335
Pojawia się w:
Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Idea protez bionicznych w nowoczesnej protetyce
Autorzy:
Matejko, Bartłomiej
Gładysz,, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1034104.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
amputacja
biotechnologia
etyka
implanty
niepełnosprawność
proteza
przekaźnictwo bioelektryczne
przeszczepy biologiczne
sztuczne mięśnie
Opis:
Over the past decades, a tremendous progress has been made in creating artificial machines and systems. Breakthroughs in this field have been possible through the collaboration of scientists, biologists, computer scientists, engineers and patients. A particularly promising area is the invention of bionic artificial limbs as well as bionic ear and eye prostheses. The connection of the nervous system with a bionic prosthesis enables it to partly fulfill the functions of a real limb. This is an opportunity for a disabled person to live a fairly normal life. The article discusses the progress made in recent years in creating bionic prostheses and presents the requirements of bionic prostheses, their advantages, disadvantages, applied solutions and directions for their further development.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów Uniwersytetu Jagiellońskiego. Nauki Ścisłe; 2010, 1; 34-44
2082-3827
2084-977X
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów Uniwersytetu Jagiellońskiego. Nauki Ścisłe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Spotkania z ludźmi i kulturą w poezji Mirona Białoszewskiego. Leonardo i twarze Matejki
Autorzy:
Falkowski, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/624115.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
Białoszewski
recepcja kultury
Matejko
Leonardo
malarstwo
ekfraza
Źródło:
Colloquia Litteraria; 2008, 3, 1/2; 77-97
1896-3455
Pojawia się w:
Colloquia Litteraria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Terapia osobistą pompą insulinową u kobiet w ciąży chorujących na cukrzycę typu 1
Insulin pump therapy during pregnancy in type 1 diabetes
Autorzy:
Matejko, Bartłomiej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1194703.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika
Opis:
Dwie główne metody terapii są używane do osiągnięcia docelowego wyrównania metabolicznego u kobiet w ciąży z cukrzycą typu 1: leczenie za pomocą osobistej pompy insulinowej lub za pomocą wielokrotnych wstrzyknięć insuliny. Podawanie insuliny za pomocą pompy jest metodą bardziej fizjologiczną i precyzyjną niż podawanie jej za pomocą strzykawki czy penów insulinowych. Celem intensywnego leczenia insuliną podczas planowania ciąży jak i w jej trakcie jest osiągnięcie normoglikemii. Osiąganie optymalnych wartości glikemii redukuje ryzyko powikłań w czasie ciąży. Terapia osobistą pompą insulinową pomaga osiągać bardzo dobre wyniki leczenia. Studia kliniczne wykazały, że leczenie osobistą pompą insulinową jest szczególnie przydatne u osób z niestabilną cukrzycą, z nieuświadomionymi hipoglikemiami, u których występuje objaw brzasku, posiadających bardzo małą dobową dawkę insuliny lub prowadzących nieregularny tryb życia. Głównymi zaletami leczenia osobistą pompą insulinową są: możliwość indywidualizacji ustawień urządzenia oraz możliwość elastycznego modyfikowanie wlewu bazalnego i bolusów, co pozwala zredukować ryzyko ciężkich hipoglikemii.
Two regimens are used to achieve excellent glycemic control during pregnancy in type 1 diabetes mellitus (T1DM): continuous subcutaneous insulin infusion (CSII) and multiple daily injections (MDI). An insulin delivery via pump is more consistent and precise than a delivery by syringe or injection pen. The purpose of intensive insulin therapy during pregnancy planning and after conception is to achieve the target level of normoglycemia. Achiving normoglicemia can decrease the risk of unfavorable pregnancy outcomes. CSII therapy model may provide excellent glycemic control. Clinical studies have proven that pump therapy was especially effective in individuals with unstable diabetes, dawn phenomenon, hypoglycemia unawareness, and small daily insulin requirement or in those who lead an irregular lifestyle. The main benefit from insulin pump therapy is customized, flexible basal and bolus dosing to meet patients' individual insulin requirements while reducing the risk of severe hypoglycemia.
Źródło:
Kosmos; 2012, 61, 4; 557-561
0023-4249
Pojawia się w:
Kosmos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kanadyjska polityka imigracyjna w stosunku do Polaków w latach 1896-1939
Canadian Immigration Policy towards the Poles in the Years 1896-1939
Autorzy:
Matejko, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1991403.pdf
Data publikacji:
1979
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Opis:
In fact the government of Canada has never shown any favouritism towards Polish immigrants. In the early period (1896-1905) a vigorous recruiting campaign was started by Clifford Sifton, a government minister, who wanted to immigrate peasants, mostly from the Austro-Hungarian Empire in order to settle vast territories of the Canadian prairies. Yet, as early as 1906-1914 the first legal restrictions on immigration were introduced. They concerned, among others, those persons who had not sufficient financial means, and became a source of trouble for many Polish immigrants leaving their country to seek employment. Although the First World War brought a halt to the influx of Polish immigrants, the immigration was resumed after the war in spite of an unfavourable attitude of the Canadian authorities. In the post-war period Congress passed so-called Quota Laws restricting the flow of immigrants to the U. S. A. This resulted in an increased number of entries to Canada from the countries which were discriminated against by the American regulations. In turn, it brought about fear of foreing workers at the Canadian labour market which forced the Canadians to seek employment in the U. S. A. (the problem is dealt with in the so-called theory of dislocation by W. B. Hurd and M. C. Mac- Lean). Thus a new act was passed in Canada in ,1923. It refused entry to immigrants apart from such classes as farmers, domestic servants, British subjects and American citinzens. It proved a useful stratagem permititng arbitrary preferential treatment of various ethnic groups, tie Poles being included in the discriminated group. In 1925 the so-called railway agreement was signed which granted railway companies the right to recruit and immigrate farmers and domestic servants from central and eastern Europe. As a result tens of thousands Poles arrived in Canada during five years. In the 1980’s a controversy arose between Polish and Canadian immigration authorities. In December 1930 President of Poland issued a decree whereby Poland controlled the entire passanger transport over the Atlantic. In retaliation Canada recalled its immigration officers from Gdynia and Glansk thus practically bringing to a halt emigration from Poland to Canada. Although both countier arrived at a compromise concerning the transport of immigrants in 1935, the outbreak of the Second World War completely stopped Polish immigration to Canada. The Canadian immigration policy determined not only the quota of Polish immigration but also its social and occupational make-up since during the entire period discussed above it showed greater favouritism to such classes of persons as peasants, farm-hands and domestic servants.
Źródło:
Studia Polonijne; 1979, 3; 23-60
0137-5210
Pojawia się w:
Studia Polonijne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Parę słów na temat witraży projektu Jana Matejki do prezbiterium katedry obrządku łacińskiego w Przemyślu
Selected Remarks on the Stained Glass Windows Designs by Jan Matejko for the Presbytery of the Roman Catholic Cathedral in Przemyśl
Autorzy:
Jagieła, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1934167.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
katedra przemyska
witraże
Jan Matejko
Józef Mehoffer
regotycyzacja
architektura
Tomasz Pryliński
Przemyśl Cathedral
stained glass windows
regothicising
architecture
Opis:
This paper focuses on stained glass windows created from Jan Matejko’s design drawings, which were installed in the presbytery of the Przemyśl Cathedral. The iconographic analysis of this work of art, demolished in the wake of the World War II, reveals the complexity of its original design, full of religious and patriotic motifs. The paper presents attempts to circumscribe the analysis of the iconographic material within the historical context and to formally describe Matejko’s masterpiece.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2010, 58, 4; 185-205
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jan Łompiarz -- "Matejko" : sylwetki naszych kolegów
Autorzy:
Tomczyk, Damian.
Powiązania:
Kiliński. Arkusz Wspomnień i Działań 2002, nr 16, s. 36-39
Data publikacji:
2002
Tematy:
Łompiarz Jan biografia
Łompiarz, Jan
Armia Krajowa. Grupa Śródmieście Północ - "Radwan". Batalion "Kiliński"
Obóz jeniecki Łambinowice biografie
Opis:
Żołnierz batalionu "Kiliński" AK w Powstaniu Warszawskim. Jeniec stalagu 344 Lamsdorf.
Przedr. art. zamieszcz. w "Kurier Nyski". --- 1996, 25 IX.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Artykuł
Tytuł:
Między ideą a konstrukcją. Projekty ołtarzy Jana Matejki
Between idea and construction. Jan Matejko’s altarpiece designs
Autorzy:
Ciciora, Barbara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1791405.pdf
Data publikacji:
2020-08-25
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Jan Matejko
Władysław Łuszczkiewicz
Józef Łepkowski
historyzm
neogotyckie ołtarze
konserwacja zabytków
ołtarz Wita Stwosza
zasada jedności stylu
remont krypt na Wawelu
historicism
neo-Gothic altarpieces
restoration of monuments
Wit Stwosz’s altarpiece
principle of unity of style
renovation of Wawel crypts
Opis:
Artykuł poświęcony jest specyficznym uwarunkowaniom i wielostronnej recepcji średniowiecznych retabulów ołtarzowych przez najwybitniejszego polskiego malarza historycznego Jana Matejkę. Recepcja polegała na kreowaniu nowych dzieł w oparciu o formy historyczne (ale nie stylowe), czerpane z realnych zabytków, nie zaś ze współczesnych wzorników architektonicznych lub rekonstrukcji dokonywanych według imaginowanej wizji stylu, co proponowali konserwatorzy tacy, jak Carl Heideloff lub Eugène-Emmanuel Viollet-le-Duc. Matejce pomocna była wiedza o wyglądzie realnych ołtarzy nabyta w czasie podróży krajowych i zagranicznych, odbywanych w latach młodości, oraz udział w restauracji średniowiecznych zabytków, przede wszystkim ołtarza Wita Stwosza w kościele Mariackim w Krakowie, który umożliwił mu poznanie budowy i konstrukcyjnych zagadnień związanych z budową ołtarza, szczegółów wyglądu średniowiecznych typów postaci, ich strojów, narzędzi, broni, rzemiosła, a także cech stylistycznych, zagadnienia słabo znanego środowisku dokonującemu konserwacji krakowskich zabytków. Doświadczenia te weryfikowały typ filozoficznej i emocjonalnej recepcji średniowiecza, charakterystycznej dla epoki romantyzmu, propagowany przez krakowskiego filozofa i miłośnika sztuki Józefa Kremera oraz typ oceny krytycznej względem plastyki i zagadnień typowo artystycznych, który prezentował artysta, konserwator i jeden z pierwszych historyków sztuki Władysław Łuszczkiewicz. Matejce projektowanie utrudniały niespójne poglądy konserwatorskie krakowskiego środowiska, przede wszystkim spór toczony między zwolennikami przywracania jedności stylowej zabytków (Józef Łepkowski, Władysław Łuszczkiewicz), a ich przeciwnikami, twierdzącymi, iż kryterium rozstrzygającym o poprawności restauracji jest substancja pierwotna obiektu, włącznie z nawarstwieniami stylowymi różnych epok (Piotr Michałowski, Paweł Popiel, Stanisław Tomkowicz). Twórczość Matejki lokowała się zatem pomiędzy weryfikacją idei konserwatorskich, modeli pisania o sztuce i poglądów na stylistykę zabytków minionych epok, a szczegółowymi badaniami wyglądu i cech konstrukcyjnych lokalnych obiektów. Jego wiedza i doświadczenie zdobyte na podstawie wnikliwych i krytycznych obserwacji i porównań dawnych dzieł sztuki i rzemiosła, ale pozbawione oparcia w autorytecie teorii konserwatorskiej wypracowanej przez zagranicznych historyków sztuki i architektury – podobnie jak tworzone na tej podstawie projekty – nie zdobyły uznania środowiska skoncentrowanego na teoretycznym poznawaniu postaw konserwatorskich oraz idei dotyczących rozpoznania form i znaczenia krakowskich zabytków, za to wykorzystującego koniunkturalnie autorytet Matejki, jako artysty.
The article concerns the reception of medieval altarpieces by the most significant Polish history painter, Jan Matejko. That was used for a creation of new works of art based upon historical forms (but not stylistic) that were derived from real historical monuments. Matejko was interested neither in contemporary pattern books for architects nor in reconstructions done according to imagined vision of style, mainly Gothic, which was proposed by restorers like Carl Heideloff or Eugène-Emmanuel Viollet-le-Duc. He gained his knowledge about real, existing medieval altarpieces during his journeys in Poland and abroad, which he took in his youth, and also through his participation in restorations of medieval monuments in Kraków, first of all – the Gothic altarpiece by Wit Stwosz in Mariacki church. Thanks to these experience he got to know a construction of altarpieces and details such as the types of medieval figures, their costumes, weapons, crafts, but also stylistic features that were not well recognized by restorers’ environment in Kraków. Additionally, that verified two types of the reception of the Middle Ages. One, philosophical and emotional, characteristic for Romanticism and propagated by the philosopher and art lover Józef Kremer and the second, characteristic for the artist, restorer and one of the first historians of art, Władysław Łuszczkiewicz that criticized artistic realisations done ages ago from the contemporary point of view. Repairing old and designing new altarpieces was a difficult task for Matejko as very often he was confronted by different points of view on restoration. The most discouraging was a dispute between followers of the unity of style (Józef Łepkowski, Władysław Łuszczkiewicz) and their opponents who appreciated the original form of the monument, including later elements from different epochs (Piotr Michałowski, Paweł Popiel, Stanisław Tomkowicz). Then Matejko’s work was located between verification of ideas of restoration, models of writing about art, opinions about style of monuments on one side and the analytical research on an external appearance and features of construction of local objects on the other side. Neither his knowledge, experience trained thanks to deep and critical observations and comparisons of historic works of art – but, unfortunately, without a support in an authority of restoration theories done by western historians of art and architecture – nor his designs, did not gained respect in Krakow among people concentrated on theoretical opinions on restoration and on ideas concerning forms and meaning of the monuments in Krakow.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 4; 79-124
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-50 z 82

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies