Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Irzykowski, Karol" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 27
Tytuł:
Pałuba
Autorzy:
Irzykowski, Karol
Współwytwórcy:
Klimczuk, Małgorzata
Choromańska, Paulina
Sekuła, Aleksandra
Bucka, Dorota
Bogacz, Regina
Data publikacji:
2014-11-12
Wydawca:
Fundacja Nowoczesna Polska
Tematy:
Modernizm
Powieść
Epika
Opis:
Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Andrzeja Pająka z egzemplarza pochodzącego z jego zbiorów prywatnych.
Źródło:
Karol Irzykowski, Pałuba. Studium biograficzne, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1976; Karol Irzykowski, Pałuba, Sny Marii Dunin, Spółdzielnia Wydawnicza "Wiedza", Warszawa 1948.
Dostawca treści:
Wolne Lektury
Książka
Tytuł:
Henri Bergson a Karol Irzykowski — inspiracje i paralele
Henri Bergson and Karol Irzykowski — inspirations and polemics
Autorzy:
Gołębiewska, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/690239.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
życie
duch
materia
rzeczywistość
komizm
kinematografia
life
spirit
matter
reality
comicality
cinematography
Opis:
The aim of my article is to indicate the inspirations provided by the Bergsonian ideas that we find in texts written by the Polish intellectualist Karol Irzykowski — these inspirations are declared explicitly, but more frequently they are suggested implicite. The inspirations are clearly noticeable in his book on the cinema (Dziesiąta Muza, 1924) as well as in his early articles and the experimental novel Pałuba (1903). On the other hand, the late book by Bergson, concerning religion and morality (Les Deux sources de la morale et de la religion, 1932), reveals a work approaching the clerc’s ideas which is declared explicite and incessantly by Irzykowski. It has to be stressed that Irzykowski is familiar with Bergson’s works, first and foremost, thanks to Polish translations and editions — as referenced in his commentaries (Henri Bergson, Le Rire. Essai sur la signification du comique, 1900, Polish edition 1902; Henri Bergson, L’Évolution créatrice, 1907, edited in Polish in 1911). However, the Bergsonian work which seems most influential for the philosophical theses of Irzykowski, i.e. Matière et mémoire. Essai sur la relation du corps à l’esprit (1896), was only published in Polish in 1926. It is possible that the presence of theses from this book in the works of Irzykowski is the result of his familiarity with philosophical currents and discussions of that time. Irzykowski’s works address, among others, the essential question of “reality” considered at the time by Bergson (as well as by William James). The Bergsonian vitalist philosophy of life (but also the culturalist position of Wilhelm Dilthey and Georg Simmel) was a critical point of reference for Irzykowski’s own comprehension of the terms “life”, “matter”, and “spirit” in the larger context of “reality” (defined as a sum of particular beings). Irzykowski considered language and history — surely after Bergson — in the context of memory and individual biography. He postulated the subjectivisation and individualisation of historical knowledge. Just like Bergson, Irzykowski confronted mechanism and dynamism; he considered in the context of this opposition questions of comicality and laughter as well as the anthropological effects of a specific, cinematographic perception. However, Irzykowski — in contrast to Bergson in his book L’Évolution créatrice — coupled the mechanism strictly with the dynamism, grasping film as a mechanic registration of human perception, as well the art of dynamic movement. According to Irzykowski, film would be a confirmation not of the analytic, but synthetic character of human perception and cognitive faculties. Just like Bergson, Irzykowski tried to go beyond the metaphysical and psychophysical dualism towards the standpoint of monism, but with pluralistic aspects (pluralism of different “realities”). The late Bergsonian theses on religion and morality (Les Deux sources de la morale et de la religion, 1932) demonstrate, once again, some similarities between his ideas and Irzykowski’s concepts. There might seem to be many differences between them: Irzykowski consistently declared his own intellectual point of view and Bergson stressed that instinct and intuition played the most significant roles. However, in the end, Bergson discovered that he had fulfilled his life’s mission and his late declarations seem close to the clerc’s standpoint of Irzykowski.
Źródło:
Prace Polonistyczne; 2015, LXX; 81-99
0079-4791
Pojawia się w:
Prace Polonistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zdziwienia Henryka Markiewicza
Autorzy:
Urbanowski, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/639157.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Markiewicz Henryk, krytyka literacka, teoria literatury, polemika, Irzykowski Karol
Opis:
Henryk Markiewicz’s Marvellings The review discusses Henryk Markiewicz column Moje zdziwienia [My Marvellings] run in “Wielogłos” since 2008. Markiewicz commented on current events at the academia and literary criticism. This column was an outstanding example of Markiewicz’s knowledge and critical and analytical abilities. In Moje zdziwienia he fought against academic incompetence, obscurity, ignorance, irresponsibility and opportunism. He was an excellent polemist. His column also proved Markiewicz’s sense of humor and literary skills. As Maciej Urbanowski suggests Markiewicz’s activity resembled in some ways that of Karol Irzykowski, one of the most independent Polish literary critics in 20th century.
Źródło:
Wielogłos; 2014, 1(19)
2084-395X
Pojawia się w:
Wielogłos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
(Niebyła) debata o (nie)dojrzałości kultury: Karol Irzykowski wobec Tadeusza Boya-Żeleńskiego
Autorzy:
Chmurski, Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/638979.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Irzykowski Karol, Żeleński Tadeusz (Boy), krytyka literacka, niedojrzałość kulturowa, Beniaminek
Opis:
A debate on cultural (im)maturity (that didn’t take place): Karol Irzykowski and Tadeusz Boy-żeleńskiThe article proposes an analysis of Karol Irzykowski’s Benjaminek (Benjamin, 1932), a stud and an attack on Tadeusz Boy-żeleński’s activity and writings as well as the reaction of the criticized author. The former’s work reveals to be rather an extensive defence of Irzykowski’s critical writings, and the latter’s answer – a pamphlet. Finally, their dialogue that didn’t take place is situated in the context of Polish (and Central-European) cultural immaturity.
Źródło:
Wielogłos; 2015, 4(26)
2084-395X
Pojawia się w:
Wielogłos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Irzykowski w kręgu Skamandra
Karol Irzykowski and the Skamander Circle
Autorzy:
Niciński, Konrad
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28407694.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
dwudziestolecie międzywojenne
modernizm
pacyfizm
antysemityzm
klerkizm
interwar period
modernism
pacifism
anti-Semitism
‘clerkism’
Opis:
Tekst stanowi próbę opisu związków między Karolem Irzykowskim a kręgiem Skamandra, które trwały od założenia pisma aż do ostatnich dni krytyka. Zawiera zarys historii ich współpracy i dzielących ich konfliktów oraz próbę interpretacji, skupioną na punktach węzłowych: „programofobii”, „talentyzmie”, odwadze cywilnej, antysemityzmie i klerkizmie.
The aim of the text is to delineate the relationship Karol Irzykowski and the circle of Skamander literary group established at the very beginning of the foundation of their monthly publication and which lasted until Irzykowski’s death. The article includes an outline of the history of their collaboration and the disagreements that divided them, as well as an attempt to interpret issues such as ‘programophobia,’ ‘talentism,’ civil courage, anti-Semitism, and ‘clerkism,’ focusing on their key points in particular.
Źródło:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2023, 13 (16); 277-292
2084-6045
2658-2503
Pojawia się w:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
W gościnie i u siebie. Karol Irzykowski w „Skamandrze”, „Ponowie” i „Krokwiach”
Being a Guest and the Host: Karol Irzykowski’s Contribution to “Skamander”, “Ponowa” and “Krokwie”
Autorzy:
Okulicz-Kozaryn, Radosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28407690.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
dwudziestolecie międzywojenne
awangardowe ruchy literackie
ruch Młodej Polski
skamandryci
autorzy „Ponowy”
programofobia
„Krokwie”
konstrukcjonalizm
interwar period
avant-garde literary movements
Young Poland movement
the Skamandrites
the authors of Ponowa
programophobia
Krokwie
constructionalism
Opis:
W latach 1919–1922 Karol Irzykowski podejmował współpracę z trzema czasopismami literackimi: „Skamandrem”, „Ponową” i „Krokwiami”. Okoliczności i przebieg tej współpracy za każdym razem były różne, ale motywacja podobna – krytyk, po I wojnie światowej mieszkający na co dzień w Warszawie, próbował bowiem nie tylko zdobyć orientację w nowych, gwałtownie rozwijających się ruchach poetyckich, ale też uzyskać na nie wpływ. Uważał, że stanowią one – często nieuświadamianą przez ich uczestników – kontynuację awangardowych idei i eksperymentów sprzed wojny, w których brał wydatny udział. Dlatego skamandrytów i ich konkurentów z „Ponowy” obejmował wspólną nazwą Najmłodsza Polska. Od wszystkich wymagał najwyższej świadomości artystycznej wyrażającej się nie tylko w utworach, ale i w programach. Na charakterystyczną dla autorów „Skamandra” niechęć do ich formułowania zareagował słynnym artykułem polemicznym Programofobia. W „Ponowie” docenił skłonności programotwórcze, lecz miał wiele zastrzeżeń do praktyki związanych z nią poetów. Pomimo przynależności do komitetów redakcyjnych obu czasopism jawnie dawał wyraz swoim zastrzeżeniom do ich linii oraz zawartości, stając się dość osobliwym, starszym recenzentem, co prowokowało młodych autorów do ironicznych czy złośliwych reakcji. Inaczej wyglądała współpraca Irzykowskiego z założonym przez Romana Zrębowicza i udatnie nawiązującym do tradycji „Chimery” czasopismem „Krokwie”. Skupione wokół niego środowisko próbowało wylansować kierunek stworzony jeszcze w przedwojennym Lwowie, zwany konstrukcjonalizmem. Krytyk, który uczestniczył wówczas w zebraniach konstrukcjonalistów, sprzyjał ich zamiarom również po wojnie. W ich organie zamieścił rzeczy dla siebie szczególnie cenne: wiersze zmarłego przyjaciela – Stanisława Womeli – i esej Alchemia ciała. Można przypuszczać, że wiązał z „Krokwiami” nadzieje na rozwój twórczości własnej, dla której w „Skamandrze” i „Ponowie” nie znalazłby dogodnego miejsca. Niestety, po wydrukowaniu dwóch zeszytów Zrębowicz musiał zaprzestać wydawania swojego czasopisma.
Between 1919 and 1922, Karol Irzykowski took up collaboration with three literary journals: Skamander, Ponowa and Krokwie. Despite the fact that each time the circumstances and the course of this collaboration were different, the motivation remained similar. The critic, who lived in Warsaw after World War I, tried not only to familiarise himself with the new rapidly developing poetic trends, but also influence them. Irzykowski believed that these trends were an unconscious continuation of the pre-war avant-garde ideas and experiments which he himself had actively taken part in. For this reason, he collectively referred to the Skamandrites and their Ponowa adversaries as ‘Najmłodsza Polska’ [The Youngest Poland]. Karol Irzykowski required from poets the highest artistic awareness which was supposed to express itself not only in their literary works, but also in their programmes, hence “Programofobia,” Irzykowski’s acclaimed polemical article where he voiced his reaction to the reluctance to formulate artistic programmes, which was characteristic of Skamander authors. Ponowa authors, on the other hand, were appreciated for the programme-formulating inclinations, but criticised for their practices. Despite the fact Irzykowski sat on the editorial committees of both journals, he openly expressed his reservations about their approaches and content which made him quite a peculiar senior reviewer and this, on the other hand, provoked ironic and malicious reactions on the part of younger authors. Irzykowski’s collaboration with Krokwie, a periodical founded by Roman Zrębowicz and successfully cultivating the tradition of Chimera, followed a different path. The circle of writers it gathered attempted to promote the concept that had already been developed in pre-war Lwów, called ‘constructionalism.’ The critic, who at that time had actively been engaged in Constructionalists’ endeavour, supported their initiatives after the war as well. In their journal, he published materials that were particularly valuable to him, i.e. the poems of his deceased friend Stanisław Womela and the essay “Alchemia ciała” [The Alchemy of the Body]. It can be assumed that Irzykowski pinned his hopes on Krokwie with a view to developing his own artistic creation, for which he did not find a convenient place in Skamander and Ponowa. Unfortunately, soon after two issues of Krokwie had been published,Zrębowicz had to put an end to publishing his journal.
Źródło:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2023, 13 (16); 293-308
2084-6045
2658-2503
Pojawia się w:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
“Clarity is a Fiction Made of the Fabric of Chaos”: Irzykowski Nonunderstandableness
Autorzy:
Panek, Sylwia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/579184.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
Karol Irzykowski
literary criticism
polemics
“nonunderstandableness”
Opis:
The paper deals with a famous critical controversy of Poland’s interbellum period, the polemic about what Karol Irzykowski called “nonunderstandableness,” stirred up by his article Niezrozumialstwo (1924). Begun on the pages of the weekly “Wiadomości Literackie”, the controversy continued in other periodicals in essays by eminent writers and critics of the time (including T. Peiper, J. Przyboś, S. I. Witkiewicz, J. Ujejski, J.N. Miller, J. Hulewicz and J. Brzękowski) until the outbreak of the World War II. Its importance in the history of the nation’s literary criticism between the wars consists not only in that it promoted the category of “nonunderstandableness”, which has since then become an essential “figure of the reading” of the literary texts of that period (W. Bolecki), but also in Irzykowski’s penetrating campaign employing this category, which diagnosed and exposed the recondite affinity of the literary aesthetic principles and strategies of Young Poland and the later avant-garde. The aim of the paper is to explain Irzykowski’s attitude within this controversy: (1) to identify the personal and abstract, explicitly and implicitly named targets of his attack; (2) to place the category of “nonunderstandableness” within the system of the writer’s opinions from the area of literary criticism; and (3) to interpret the paradoxical manner in which he conducted his critical dispute.
Źródło:
Zagadnienia Rodzajów Literackich; 2018, 61, 3(127); 71-88
0084-4446
Pojawia się w:
Zagadnienia Rodzajów Literackich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przyjemność lektury
Pleasure of reading
Autorzy:
Bulanowski, Marek Oktawian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1390365.pdf
Data publikacji:
2014-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Henryk Markiewicz
Karol Irzykowski
literatura
interpretacja
Opis:
Henryk Markiewicz’s book Czytanie Irzykowskiego [Readings of Irzykowski] is a collection of studies dedicated to the work of a leading Polish modernist critic who was also an influential theorist, historian of literature and author of the experimental novel titled Pałuba. Although this collection does not constitute a monograph on Karol Irzykowski’s work, the variety of methodological approaches that are presented in the articles reveals Markiewicz’s characteristic interests and shows that contemporary literary studies focus on reading and history rather than theory (P. de Man). These studies were influenced by the ideas of Russian formalists (B. Eichenbaum), semiotics and Marxism; however, Markiewicz does not faithfully adhere to any methodological school. Above all, his studies show that he is interested in literariness, literary works of art, the history of ideas and correct interpretation.
Źródło:
Przestrzenie Teorii; 2014, 22; 263-267
2450-5765
Pojawia się w:
Przestrzenie Teorii
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Wzruszenie trwalsze niż ściany gmachów obróconych w gruz”. Między tradycją a nowoczesnością: Irzykowski wobec Żeromskiego
‘Emotion more lasting than great walls turned to rubble’. Between tradition and the modern: Irzykowski on Żeromski
Autorzy:
Panek, Sylwia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1041975.pdf
Data publikacji:
2016-11-17
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Karol Irzykowski
Stefan Żeromski
literary criticism
Opis:
This paper shall discuss Karol Irzykowski’s views on the prose work of Stefan Żeromski. The shifting nature of the former towards the latter – author of Ludzie Bezdomni [The Homeless] 1899 – shall be examined; ones that changed from criticism to approval. In this context Irzykowski’s critical concept developed in his collection of essays, Czyn i słowo [Action and the Word] 1913, shall be taken into account and it shall also be argued that Irzykowski’s polemical discourse in respect to Żeromski was an integral part of his literary manifesto.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2016, 27; 283-308
1233-8680
2450-4947
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nowy żar Kuźni bluźnierstw
The new fervour in Kuźnia bluźnierstw
Autorzy:
Lam, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1389388.pdf
Data publikacji:
2016-03-04
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Karol Irzykowski
aphorism
literary criticism dispute
Opis:
The article discusses a collection of Karol Irzykowski’s aphorisms entitled Kuźnia bluźnierstw (The Forge of Blasphemy, 1911, printed as a book in 1913), its role against the trends of the times, especially Nietzsche’s philosophy and psychoanalysis, the importance of social rebellions, national uprisings and artistic revolutions (“blaspheming”, “bravado”, “pioneering”, audiacia civilis). In the subsequent part of the article, the author discusses the topicality of a critic’s theses in relation to the contemporary disputes over the content and the language of the argumentation. The author has placed pragmatism at the centre of the considerations, with special emphasis placed on intellectual and artistic deeds, antecedent awareness and its caricature i.e. usurpation. This is concisely put in the following aphorism: “Genuine faith feeds on lack of faith; it only lives because it is constantly restored”.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2015, 26; 219-228
1233-8680
2450-4947
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Karol Irzykowski i „królewski łachman”. Przyczynek do nienapisanej książki o Polskiej Akademii Literatury
Karol Irzykowski and His “Królewski Łachman”: A Contribution to an Unwritten Book on the Polish Academy of Literature
Autorzy:
Zawiszewska, Agata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28407685.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
Karol Irzykowski
krytyka literacka 1918–1939
Polska Akademia Literatury
literary criticism 1918–1939
Polish Academy of Literature
Opis:
Artykuł syntetyzuje rozproszone w relacjach wspomnieniowych i tekstach naukowych informacje: o roli Karola Irzykowskiego w prasowym sporze z lat 1918–1929 o projekty i statuty instytucji, które miały organizować życie literackie i chronić interesy zawodowe pisarzy (Polska Akademia Literatury, Izba Literacka), a także o jego pracy w Polskiej Akademii Literatury istniejącej w latach 1933–1939. Informacje te odsłaniają dynamicznie zmieniające się poglądy Irzykowskiego na Akademię, której projekty recenzował, statut współtworzył, a następnie odrzucił, powołanie jej do istnienia przyjął z rezygnacją, ale własną do niej nominację zaakceptował. Ostatecznie okazał się najbardziej zaangażowanym, a zarazem najmniej poważanym przez innych akademików członkiem tej instytucji.
This article synthesises information scattered in memoirs and academic texts on Karol Irzykowski’s role he played in the press dispute in the period of 1918–1929 over the drafts and statutes of institutions such as the Polish Academy of Literature or the Literary Chamber, which were supposed to organise literary life and protect professional interests of writers, and also on his commitment to the Polish Academy of Literature, which operated between 1933 and 1939. The collected information reveals Irzykowski’s dynamically changing attitudes towards the institution of the Academy – he reviews its drafts, co-writes its statute, which he then declines, approves of its establishing, yet with resentment, only to accept his own appointment to become its member. All in all, Irzykowski turned out to be the most committed member of the institution, yet at the same time the least respected by other fellow academics.
Źródło:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2023, 13 (16); 257-276
2084-6045
2658-2503
Pojawia się w:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Więcej bajki niż bajronizmu”. Karol Irzykowski, Stanisław Przybyszewski i egotyczna historia literatury w dwudziestoleciu pisana
‘More of a Bygone Than of the Byron’: Karol Irzykowski, Stanisław Przybyszewski and the Egotic Literary History in the Interwar Period
Autorzy:
Jauksz, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28407691.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
autentyczność
samotnośc
krytyka
powinowactwa pokoleniowe
authenticity
loneliness
criticism
generational affinity
Opis:
Celem artykułu jest przypomnienie wybranych tekstów krytycznych Karola Irzykowskiego o kluczowej postaci młodopolskiego ruchu na przełomie XIX i XX stulecia – Stanisławie Przybyszewskim. Na tle innych zmian zachodzących w latach dwudziestych w podejściu Irzykowskiego do krytykowanych wcześniej literatów można obserwować złagodzenie tonu w wystąpieniach o Przybyszewskim, co wynika z rozpoznania pokoleniowych powinowactw i fundamentalnych podobieństw w artystycznych programach datujących się na czasy sprzed ćwierćwiecza (związanych z uczuciami osamotnienia, rozczarowania i niepokoju). Irzykowski rozpoznaje bezpośredniość oraz autentyczność wspomnień Przybyszewskiego, jego dramatu Mściciel, eksploruje sztukę starszego kolegi, a także jego uwagi krytyczne poczynione podczas spisywania faktów z zakresu historii polskiej literatury najnowszej.
The paper aims at the analysis of selected critical statements Karol Irzykowski made about Stanisław Przybyszewski, a pivotal figure in the Young Poland’s movement at the turn of the century. Against the background of other changes that occurred in the 1920s in Irzykowski’s approach to literary figures he formerly criticized one can observe Irzykowski assumes a lenient attitude towards Przybyszewski that results from recognition of essential similarities between their artistic credos dating back twenty-five years and a feeling of generational affinity in terms of experiencing emotions such as loneliness, disappointment, and anxiety. Irzykowski recognizes Przybyszewski’s literary straightforwardness as well as authenticity of his memoirs, and his play Mściciel [The Avenger] and explores his older colleague’s art and his critical comments made while taking down facts about the most recent history of Polish literature.
Źródło:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2023, 13 (16); 369-389
2084-6045
2658-2503
Pojawia się w:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pierwiastek pałubiczny, konstrukcja i akulturacja w „Pałubie” Karola Irzykowskiego
Pałubic element, construction and acculturation in “Pałuba ”by Karol Irzykowski
Autorzy:
Gołębiewska, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/690260.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
pałuba
nature
construction
enculturation
acculturation
natura
konstrukcja
enkulturacja
akulturacja
Opis:
The aim of the text is to discuss Karol Irzykowski’s concepts of “pałuba” and construction, which he proposed in Pałuba (1903), where he characterises a “constructional element” appealing to the theses of empirical criticism of Richard Avenarius and Ernst Mach. However, the question of the construction, understood first from the epistemological and psychological point of view, was present in the theses of Kant, Fichte and Schelling, and it became popularised thanks to neo-Kantianism and empirical criticism. The theses related to the construction were intensively discussed during the creation of Pałuba and Irzykowski’s subsequent works, in which the issue of construction also appears, considered as a cognitive schema, as the formal element confronted with the content, as the constructional aspect of the verbal and visual (film) communication. His later works concern the cultural construction which is also a formal construction, and they come into being at the same time that Cassirer’s books on the symbolic forms of culture were published. However, the question of construction is best presented in Pałuba, described with the phrase “constructional element”, which was opposed to a “pałuba” (“pałubic element”). Confronting the terms “pałuba”, i.e. natural, direct, presented to the human being, and “construction”, i.e. the world created by human beings, specific for us, Irzykowski defines human existence, he shows the regularities of human acts, cognition and feeling. At the same time, he captures the “natural” aspect of culture with the use of the term “pałuba”. It is that coexistence of the naturalness and the specifically human products within the world of culture — in the world which annexes the “natural”, bestows the senses and meanings on “pałuba” — that makes an “enculturation” possible, i.e. an introduction of the “wild” man into culture, teaching and adaptating to life in the cultural world, full of human senses and meanings. The text discusses the category of the “constructional element” and presents Irzykowski’s thoughts on the background of the hitherto existing concepts of construction, as well as in the context of his own anthropological, epistemological and cultural theses.
Źródło:
Prace Polonistyczne; 2017, LXXII; 87-102
0079-4791
Pojawia się w:
Prace Polonistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
“Do Not Throw Down the Glove Before Me, or You Shall Be Cold”. The Aphorisms of Karol Irzykowski
"Nie rzucaj mi rękawicy, bo ci będzie zimno". Aforyzmy Karola Irzykowskiego
Autorzy:
Panek, Sylwia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/579172.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
Karol Irzykowski
aphorism
maxim
literary critic
intertextuality
aforyzm
maksyma
krytyka literacka
interteksualność
Opis:
The article discusses Karol Irzykowski as an aphorist, focusing on the discord between the critic’s intensive practice of the aphorism and his scathing condemnation of the form of the aphorism, which in his opinion was an instance of simplified, apodictic thinking. The aim of the article is to attempt to explain what justifies the frequent use of the aphorism by a writer who did not appreciate this device; what shape Irzykowski’s aphorisms took against the background of the tradition of the genre; and, finally, what is their function in his writing and what they prove. Irzykowski’s skeptical attitude to this form of statement stems from his epistemological beliefs and provides both a basis for his modifications of the genre and the keystone of cycles of intertextually related aphorisms which the present author has identified in dispersed yet thematically connected pieces by this critic.
Artykuł traktuje o Karolu Irzykowskim jako aforyście, koncentrując się na paradoksie rysującym się pomiędzy jego intensywną aforystyczną praktyką a jednoczesną zjadliwą krytyką tego gatunku - przykładu uproszczonego, apodyktycznego myślenia. Celem artykułu jest próba wyjaśnienia, co uzasadnia częste stosowanie aforyzmów przez pisarza, który nie cenił tego "pisarskiego narzędzia"; jaki kształt mają aforyzmy Irzykowskigo na tle tradycji gatunku; i wreszcie, jaką pełnią funkcję w tekstach autora. Sceptyczne podejście Irzykowskiego do tej formy literackiej wynika z jego przekonań epistemologicznych i tym samym determinuje autorską modyfikację gatunku.
Źródło:
Zagadnienia Rodzajów Literackich; 2015, 58/115 z. 1; 57-73
0084-4446
Pojawia się w:
Zagadnienia Rodzajów Literackich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Il futurismo polacco nella critica letteraria dell’epoca
Polish Futurism in Literary Criticism of the Early Twentieth Century
Autorzy:
De Carlo, Andrea F.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28409110.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Associazione Italiana Polonisti (AIP)
Tematy:
Polish Futurism
Literary criticism
Stefan Żeromski
Snobbery and Progress
Karol Irzykowski
Opis:
The article analyses the critical voices raised against the young poets and artists who promoted Futurism in Poland during the first half of the Twentieth century. Futurist manifestos influenced the new Polish poetry, stimulating a lively debate among intellectuals of the calibre of Stefan Żeromski and Karol Irzykowski. In general, the coeval criticism of Polish Futurism focused on three main points: the lack of originality and servile imitation of foreign literary models; the repudiation of the past and national traditions; Futurism as an expression of ideologies such as Fascism in Italy and Bolshevism in Russia. In this article, specific attention is devoted to an analysis of the essay Snobizm i postęp (Snobbery and Progress, 1923) by Żeromski. The writer, criticising Polish imitators of Russian Futurism, affirmed that Polish literature and culture, in the context of national reconstruction after three partitions of Poland, needed to maintain its natural connection with the past and at the same time, without losing its national nature, to weave some universal suggestions into the plot of purely Polish themes. The goal of this article is to reveal that Żeromski and Irzykowski’s critical stance towards the Polish Futurists, which influenced the critics of the next generation, was dictated by a shallow analysis of Futuristic works and by their inability to understand Futuristic efforts to modernise Polish art and literature.
Źródło:
pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi; 2016, 7; 61-76
2384-9266
Pojawia się w:
pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 27

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies