Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Chmielewska, E." wg kryterium: Wszystkie pola


Tytuł:
Reakcja tkanek korzeni bobiku [Vicia faba L. var.minor Harz] na dzialanie olowiu
Autorzy:
Weryszko-Chmielewska, E
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/806615.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
olow
ochrona srodowiska
reakcje roslin
metale ciezkie
morfologia roslin
korzenie
anatomia roslin
bobik
zagrozenia srodowiska
Opis:
W kulturach wodnych badano wpływ ołowiu (38,6 mg PbCl₂‧dm⁻³) na strukturę wierzchołkowej strefy korzeni bobiku odmiany Nadwiślański po 72 godzinach inkubowania w pożywce. Wykazano znaczny wzrost średnicy korzenia w porównaniu z kontrolą oraz wydłużenie się czapeczki. Stwierdzono obfite odpadanie komórek czapeczki oraz warstw wyżej położonych (do około 4 mm), które miały brunatną barwę. Wiele komórek merystemu wykazywało silną wakuolizację oraz zwiększenie rozmiarów. Nastąpiło znaczne skrócenie i zgrubienie chromosomów w metafazie. Komórki kory pierwotnej wyraźnie różniły się wielkością i odznaczały się pofałdowaniem ścian.
The influecne of lead addition (38.6 mg PbCl₂‧dm⁻³ ) on the structure of root apical zone of faba bean, Nadwiślański cv. was studied in water cultures after 72-hour incubation. Significant increase of root diameter as compared to control calyptra elongation, was observed. Abundant falling of af the exterior calyptra cells and upper laying (up to 4 mm) cells of brown color was observed. Many meristem cells were strongly vacuolized and showed enlargerd dimensions. Considerable shortening and thickening of chromosomes occurred in metaphase. The cells of primary cortex were clearly different as regards to their size and were characterized by wall undulation.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 2001, 476; 335-340
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Crop rotation, overhead irrigation and differentiated nitrogen fertilization versus pH of light textured soil
Zmianowanie roslin, deszczowanie oraz zroznicowane nawozenie azotowe a pH gleby lekkiej
Autorzy:
Podstawka-Chmielewska, E
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/796441.pdf
Data publikacji:
1994
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
uprawa roslin
zmianowanie
gleby lekkie
zakwaszenie
nawozy azotowe
nawozenie
deszczowanie
Opis:
The present paper pertains to the changes of pH values of soil under plants cultivated in two crop rotations: market-oriented (1. sugar beet, 2. brewery barley, 3. edible potato, 4. winter wheat) and fodder (1. fodder beetroot, 2. fodder barley, 3. fodder potato, 4. winter triticale). The research was made on the basis of the experiment held in the years 1986-1989 on non-uniform podzolic soil laying on marl with grain-size distribution of light and heavy loamy sand. The influence of water conditions naturally differentiated and optimized through sprinkling, as well as of two levels of nitrogen fertilization: basic - amounting for respective pairs of plants in both crop rotations 90, 30 and 60, 75, 75 kg N/ha and doubled one, on yields of plants and changes of some physical and chemical properties of soil was compared. The soil reaction was determined potentiometricaly in 1 mol KC1 dm⁻³ in two terms: early spring before starting the experiment and after harvesting. Soil samples were taken from the layers 0-25 and 25-50 cm. The statistic analysis of the results showed that only sprinkling and season conditions had a significant influence on the soil acidity. The plant species tested did not modify the soil reaction. Nitrogen fertilization did not prove to change the acidity of the tested layers of soil and it did not interact with irrigation. This leads us to the conclusion that during sprinkling light textured soils one should take into consideration a certain acidification of soil which in case of sensitive plant's cultivation may lead to the decrease of yields if it will not be prevented through liming.
Praca dotyczy zmian wielkości pH gleby pod roślinami uprawianymi w dwóch płodozmianach: towarowym (1. burak cukrowy, 2. jęczmień browarny, 3. ziemniak jadalny, 4. pszenica ozima) i pastewnym (1. burak pastewny, 2. jęczmień pastewny, 3. ziemniak pastewny, 4. pszenżyto ozime). Badania wykonano na podstawie doświadczenia przeprowadzonego w latach 1986-1989 na glebie bielicowej niecałkowitej na podłożu marglistym, o składzie granulometrycznym piasku gliniastego lekkiego i mocnego. Porównywano w nim wpływ warunków wodnych, zróżnicowanych na naturalne oraz optymalizowane drogą deszczowania a także 2 poziomów nawożenia azotowego - podstawowego, wynoszącego dla kolejnych par roślin obu płodozmianów 90, 30 i 60, 75, 75 kg N/ha i dwukrotnie zwiększonego na plonowanie roślin oraz niektórych fizycznych i chemicznych właściwości gleby. Odczyn oznaczano potencjometrycznie w 1 mol KC1 dm⁻³ w dwóch terminach: wczesną wiosną przed założeniem doświadczenia i po zbiorze roślin. Próbki glebowe pobierano z warstw 0-25 i 25-50 cm. Analiza statystyczna wyników wykazała, iż istotny wpływ na kwasowość gleby wywierało jedynie deszczowanie i warunki sezonowe. Badane gatunki roślin nie modyfikowały odczynu gleby. Nawożenie azotowe nie zmieniało w sposób udowodniony kwasowości badanych warstw gleby, nie wchodziło też w interakcję z nawadnianiem. Doprowadza to do wniosku, że deszczując rośliny na glebach lżejszych należy się liczyć z pewnym zakwaszeniem gleby, co w przypadku uprawy wrażliwych gatunków może prowadzić do obniżki ich plonów, jeśli się temu nie zapobiegnie poprzez wapnowanie.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 1994, 413; 251-254
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wiedza mlodzieży szkolnej na temat zdrowia
Knowledge of high school children about health
Autorzy:
Bednarek, A.
Chmielewska, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/4334.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Instytut Medycyny Wsi
Tematy:
mlodziez szkolna
zdrowie czlowieka
warunki zdrowotne
stan zdrowotny
wiedza
definicje
Źródło:
Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu; 2013, 19(48), 4
2083-4543
Pojawia się w:
Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Structure of the floral parts of Crocus vernus (L.) Hill.
Struktura elementów kwiatowych Crocus vernus L. Hill.
Autorzy:
Weryszko-Chmielewska, E.
Chwil, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27997.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Botaniczne
Opis:
In the climatic conditions of Lublin, Crocus vernus blooms from the third decade of March until the third decade of April. The flowers live for 3-4 days. Micromorphological investigations of the tepals and perianth tube as well as of the stamens and pistil were carried out using scanning electron microscopy. The anatomical features of the perianth segments and flower stem were examined with the use of light and fluorescence microscopy. Pollen grains were observed under a light microscope. It was found that the adaxial and abaxial epidermal cells formed papillae in the middle and lower part of the tepals. Much smaller papillae are formed in the upper region of the perianth tube. Elongated non-glandular and glandular trichomes, with spherical protrusions at the tip, are found at the base of the filaments. The filaments are distinguished by epidermal cells with a longitudinally striated cuticle and by the presence of papillae of varying number and size. The cylindrical papillae on the stigma of the pistil are covered by a wrinkled cuticle. The style is surrounded by the perianth tube along a significant length. A narrow space is formed between these organs, and it is filled by the nectar. Stylar channels are found in the style. We observed calcium oxalate crystals and numerous plastids in the parenchymal cells surrounding these channels. Inaperturate, spherical pollen grains are covered by numerous tryphine (or pollenkitt) droplets. This paper also discusses the functions of the papillae found in the epidermis of the perianth and filaments.
W warunkach klimatycznych Lublina Crocus vernus kwitnie od trzeciej dekady marca do trzeciej dekady kwietnia. Kwiaty żyją 3-4 dni. Badania mikromorfologii listków i rurki okwiatu oraz pręcików i słupka przeprowadzono w skaningowym mikroskopie elektronowym. Cechy anatomiczne elementów okwiatu i łodyżki kwiatowej badano przy użyciu mikroskopii świetlnej i fluorescencyjnej. Ziarna pyłku obserwowano w mikroskopie świetlnym. Stwierdzono, że komórki epidermy doosiowej i odosiowej w środkowej i dolnej części listków okwiatu tworzą papillle. Znacznie mniejsze papille powstają w górnej strefie rurki okwiatu. Przy nasadach nitek pręcikowych występują wydłużone włoski mechaniczne i wydzielnicze z kulistymi uwypukleniami na szczycie. Nitki pręcikowe wyróżniają się komórkami epidermy z podłużnie prążkowaną kutykulą i obecnością papilli o różnej liczbie i wielkości. Walcowate papille na znamieniu słupka okrywa pomarszczona kutykula. Szyjka słupka otoczona jest na znacznej długości przez rurkę okwiatu. Między tymi organami tworzy się wąska przestrzeń, którą wypełnia nektar. W szyjce słupka występują kanały stylarne. W komórkach parenchymy otaczających kanały obserwowaliśmy kryształy szczawianu wapnia i liczne plastydy. Bezaperturowe, kuliste ziarna pyłku pokryte są licznymi kroplami kitu pyłkowego. W pracy dyskutowane są funkcje papilli występujących w epidermie okwiatu i nitek pręcików.
Źródło:
Acta Agrobotanica; 2011, 64, 4
0065-0951
2300-357X
Pojawia się w:
Acta Agrobotanica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Anatomical traits of sweet pepper (Capsicum annuum L.) fruit
Cechy anatomiczne owoców papryki słodkiej (Capsicum annuum L.)
Autorzy:
Weryszko-Chmielewska, E.
Michalojc, Z.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28017.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Botaniczne
Opis:
The micromorphology of the epidermis as well as the anatomy of the pericarp and fruit pedicle in Capsicum annuum L., cv. ‘Red Knight F1’, were studied using light and scanning electron microscopy. The pericarp was found to consist of an epidermis with strongly thickened outer walls, several layers of tangential and angular collenchyma as well as multi-layered parenchyma composed of cells of varying size in which very large lobed nuclei were observed. Chromoplasts were found in the cells of the above-mentioned tissues. The inner epidermis of the pericarp was characterized by thick cell walls and numerous straight pits. Among the tissues of the fruit pedicle, we observed epidermis with numerous stomata, collenchyma, chlorenchyma with very large intercellular spaces, small clusters of sclerenchyma, secondary phloem and xylem as well live and dead cells of the pith which were characterized by the presence of thin walls with numerous pits. The structural traits of the pericarp of the red pepper cultivar under study show adaptations to significantly reduced transpiration, which is an important feature during storage. At the same time, the strongly thickened and cutinized walls of the fruit contribute to a reduction in its digestibility and impede nutrient penetration in non-root feeding.
Przy zastosowaniu mikroskopii świetlnej oraz skaningowej elektronowej badano mikromorfologię epidermy oraz anatomię owocni i szypułki owoców Capsicum annuum L. cv. ‘Red Knight F1’. Stwierdzono, że owocnię tworzy epiderma o silnie zgrubiałych ścianach zewnętrznych, kilka warstw kolenchymy płatowej i kątowej oraz wielowarstwowa parenchyma o zróżnicowanych pod względem wielkości komórkach, w których obserwowano bardzo duże płatowate jądra. W komórkach wymienionych tkanek występowały chromoplasty. Wewnętrzna epiderma owocni wyróżniała się grubymi ścianami komórek oraz licznymi jamkami prostymi. Wśród tkanek szypułki obserwowano epidermę z licznymi aparatami szparkowymi, kolenchymę, chlorenchymę z bardzo dużymi przestworami międzykomórkowymi, niewielkie skupienia sklerenchymy, wtórny floem i ksylem oraz martwe komórki rdzenia, które charakteryzowały się obecnością cienkich ścian z licznymi jamkami. Cechy budowy owocni badanej odmiany papryki wskazują na przystosowania do znacznego ograniczenia transpiracji, co stanowi ważną cechę w czasie przechowywania. Równocześnie silnie zgrubiałe i skutynizowane ściany owoców przyczyniają się do zmniejszenia ich strawności.
Źródło:
Acta Agrobotanica; 2011, 64, 4
0065-0951
2300-357X
Pojawia się w:
Acta Agrobotanica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Morphological characters of the flowers and the structure of the nectaries of Acer platanoides L.
Cechy morfologiczne kwiatów i struktura nektarników Acer platanoides L.
Autorzy:
Weryszko-Chmielewska, E.
Sulborska, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26812.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Botaniczne
Opis:
The micromorphology of the nectaries and of other elements of the flower was examined by scanning electron microscopy (SEM). The anatomy of the nectaries was determined using light microscopy (LM). The inflorescences of A. platanoides comprise flowers included in two categories: functionally male and female. Nectaries of similar structure are found in both types of these flowers. The nectary gland located on the surface of the receptacle belongs to interstaminal nectaries. It has the form of a fleshy ring situated between the petals and the pistil. The bases of the staminal filaments are located in the depressions of the nectary. The outer diameter of the nectary reaches ca. 5 mm, while the thickness of this gland’s tissues is 400-700 µm. In the epidermis of the nectary gland, there are numerous, evenly distributed stomata through which nectar release occurs. The stomata function asynchronously. In some stomata, we could observe nectar drops flowing out and a layer of this secretion around the stomata. The secretory parenchyma of the nectary is composed of several layers of thick-walled cells, whereas the ends of the vascular bundles with xylem and phloem elements are situated in the subglandular parenchyma. Chloroplasts are found both in the epidermal cells and in the glandular parenchyma cells and photosynthesis can take place in them due to the nectary’s good exposure to light. The presence of starch grains was found in the chloroplasts; they can be energy material for nectar production.
Struktura nektarników kwiatowych Acer platanoides nie została dotychczas wystarczająco poznana. Mikromorfologię nektarników i innych elementów kwiatu badano przy użyciu skaningowego mikroskopu elektronowego (SEM). Anatomię nektarników określono w mikroskopie świetlnym (LM). W kwiatostanach A. platanoides występują kwiaty zaliczane do dwóch kategorii: funkcjonalnie męskie i żeńskie. W obu typach kwiatów występują nektarniki o podobnej budowie. Gruczoł nektarnikowy położony na powierzchni dna kwiatowego należy do nektarników interstaminalnych. Ma postać mięsistego pierścienia położonego między płatkami a słupkiem. Nasady nitek pręcikowych znajdują się w obrębie zagłębień nektarnika. Zewnętrzna średnica nektarnika osiąga ok. 5 mm, a grubość tkanek gruczołu 400-700 µm. W epidermie gruczołu nektarnikowego występują liczne, równomiernie rozmieszczone aparaty szparkowe, przez które odbywa się uwalnianie nektaru. Aparaty szparkowe funkcjonują niesynchronicznie. W niektórych szparkach obserwowano wypływające krople nektaru, a wokół nich warstwę tej wydzieliny. Parenchymę wydzielniczą nektarnika tworzy kilka warstw grubościennych komórek, natomiast w parenchymie podgruczołowej są widoczne zakończenia wiązek przewodzących. Zarówno w komórkach epidermy, jak też w komórkach parenchymy gruczołowej występują chloroplasty, w których może się odbywać proces fotosyntezy ze względu na dobrą ekspozycję nektarnika na światło. W chloroplastach stwierdzono obecność ziaren skrobi, które mogą stanowić materiał energetyczny do produkcji nektaru.
Źródło:
Acta Agrobotanica; 2011, 64, 3
0065-0951
2300-357X
Pojawia się w:
Acta Agrobotanica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The morphology and ultrastructure of the nectaries of marrow (Cucurbita pepo L. convar. giromontiina)
Morfologia i ultrastruktura nektarników kabaczka (Cucurbita pepo L. convar. giromontiina)
Autorzy:
Dmitruk, M.
Weryszko-Chmielewska, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27659.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Botaniczne
Opis:
The present study investigated the size and structure of the nectaries in flowers of marrow – Cucurbita pepo convar. giromontiina cv. ‘Weiser Busch’. The diameter and thickness of nectariferous layer were compared in female and male flowers of this taxon. The micromorphology as well as the anatomical and ultrastructural characters of the nectary from the female flower were observed using light, scanning and transmission electron microscopy. The density and size of stomata of the nectary epidermis from both types of flowers were examined using light microscopy. The nectaries in female flowers were found to have a larger size than in male flowers. The stomata occurring in the nectary epidermis of both types of flowers have a similar size and density. We observed that nectar was released onto the surface of the nectary not only via the stomata, but also through the walls of the epidermal cells. In TEM examination, large nuclei, different-shaped plastids, ER tubules, dictyosomes, and ribosomes were observed in the nectariferous tissue cells. A large number of mitochondria accompanying the plastids were found in the parenchyma cells of the nectary. The degradation of the nectary parenchyma cells in the flowers living for about 6 hours was asynchronous.
W pracy badano wielkość oraz strukturę nektarników w kwiatach kabaczka – Cucurbita pepo convar. giromontiina cv. ‘Weiser Busch’. Porównano średnicę i grubość warstwy nektarnika w kwiatach żeńskich i męskich tego taksonu. Przy pomocy mikroskopii świetlnej, skaningowej i transmisyjnej elektronowej badano mikromorfologię oraz cechy anatomiczne i ultrastrukturalne nektarnika, pochodzącego z kwiatu żeńskiego. Zagęszczenie i wielkość aparatów szparkowych w epidermie nektarników w obu typach kwiatów badano w mikroskopie świetlnym. Stwierdzono, że nektarniki w kwiatach żeńskich mają większe rozmiary niż w męskich. Występujące w epidermie nektarników aparaty szparkowe w obu typach kwiatów mają podobną wielkość i występują w zbliżonym zagęszczeniu. Zaobserwowaliśmy, że uwalnianie nektaru na powierzchnię nektarnika zachodzi nie tylko za pośrednictwem aparatów szparkowych, lecz także przez ściany komórek epidermy. W komórkach tkanki nektaronośnej obserwowano w TEM duże jądra komórkowe, różnokształtne plastydy, liczne mitochondria, kanaliki ER, diktiosomy i rybosomy. W komórkach tych zarejestrowano dużą liczbę mitochondriów towarzyszących plastydom. W plastydach zanotowano lokalny brak ciągłości otoczki. Degradacja komórek parenchymy nektarnika w kwiatach żyjących około 6 godzin odbywała się niesynchronicznie.
Źródło:
Acta Agrobotanica; 2013, 66, 3
0065-0951
2300-357X
Pojawia się w:
Acta Agrobotanica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mikromorfologia powierzchni nektarnika jarzębu szwedzkiego (Sorbus intermedia Pers.) w różnych fazach kwitnienia
Micromorphology of Sorbus intermedia Pers. nectary surface in different phases of blooming
Autorzy:
Weryszko-Chmielewska, E.
Konarska, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27729.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Botaniczne
Opis:
The structure of floral nectary surface of Sorbus intermedia in different phases of flower development was examined using scanning electron microscopy. Nectaries in S. intermedia flowers represent a receptacle type. The sculpture of cuticule on nectary epidermis and overlaying cells was described. The differences in the size of striaes on the outer cell wall of epidermis during the flower development were stated. Nectarostomata were situated in small hollows. In the buds, they were closed and not fully developed. During pollen release phase, the outer ledges of the guard cells were better developed than at the beginning of blooming. Depressions on nectary epidermis cell walls were observed in the final phase of blooming.
Zmiany w strukturze powierzchni receptakularnych nektarników kwiatowych Sorbus intermedia w czterech fazach kwitnienia badano w skaningowym mikroskopie elektronowym. Zaobserwowano różnice w urzeżbieniu kutykuli epidermy nektarnika oraz epidermy komórek leżących powyżej tego gruczołu. W czasie rozwoju kwiatów stwierdzono wzrost rozmiarów prążków kutykularnych na zewnętrznej úcianie epidermy położonej powyżej nektarników. Zgrupowane w dolnej częúci nektarnika aparaty szparkowe usytuowane były w niewielkich zagłębieniach. W stadium pąka szparki były zamknięte i nie w pełni rozwinięte. Zewnętrzne listwy kutykularne aparatów szparko- wych były najsilniej wykształcone w fazie postsekrecyjnej. Pod koniec okresu kwit- nienia zaobserwowano również zapadanie się i fałdowanie úcian komórek epidermy nektarnika.
Źródło:
Acta Agrobotanica; 2006, 59, 1
0065-0951
2300-357X
Pojawia się w:
Acta Agrobotanica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Struktura flory po dziesięcioletnim odłogowaniu gruntu ornego na dwóch typach gleb
Structure of flora after ten years land lying fallow on two types of soil
Autorzy:
Kurus, J.
Podstawka-Chmielewska, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27126.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Botaniczne
Opis:
In the paper the structure of flora in 1st and 10th year of arable land lying fallow has been presented. Phytosociological observations were carried out on two fields lying on different soil (rendzina and podsolic soil). Analyses of flora concerned geografical and historical groups, origin of apophytes as well as living forms of plants. The conducted research showed that in the flora of fallows, with the time of exclusion of arable land from the agricultural use, there was incease in the number of apophytes and decrease of antropophytes, especially archeophytes, independent of types of soil. Ruderal apophytes, dominating in early stage of succession, gave way to meadow apophytes on the heavy soil, whereas segetal apophytes took place of forest and bushwood species on the light soil. In phytocenosis of multi-year fallows on the light and heavy soil, among the living forms, the most numerous were represented by hemicryptophytes, which replaced the dominating terophytes on the one-year fallow.
W pracy przedstawiono strukturę flory w pierwszym i dziesiątym roku odłogo- wania gruntów ornych. Obserwacje fitosocjologiczne przeprowadzono na dwóch par- celach położonych na różnych glebach (na rędzinie i glebie bielicowej). Dokonano analizy flory ze względu na przynależność do grup geograficzno-historycznych, grup ekologicznych oraz form życiowych. Stwierdzono, że we florze odłogów, niezależnie od typu gleby, wraz z upływem czasu od zaniechania uprawy przybywa gatunków rodzimych, a ubywa antropofitów, a zwłaszcza archeofitów. Na glebie ciężkiej apofity ruderalne, dominujące we wczesnych etapach sukcesji, ustępują miejsca apofitom łąkowym, zaś na glebie lekkiej miejsce apofitów segetalnych zajmują gatunki leśne i zaroślowe. Wśród form życiowych, w fitocenozie dziesięcioletnich odłogów, najlicz- niej reprezentowane były hemikryptofity, które zastąpiły dominujące na jednorocz- nym odłogu terofity.
Źródło:
Acta Agrobotanica; 2006, 59, 2
0065-0951
2300-357X
Pojawia się w:
Acta Agrobotanica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Structure of Kalanchoe pumila Bak. leaves (Crassulaceae DC.)
Struktura liści Kalanchoe pumila Bak. (Crassulaceae DC.)
Autorzy:
Chernetskyy, M.
Weryszko-Chmielewska, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27963.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Botaniczne
Tematy:
leaf structure
Kalanchoe pumila
leaf
Crassulaceae
plant morphology
plant anatomy
ultrastructure
Opis:
The structure of Kalanchoё pumila Bak. was studied with the use of stereoscopic, light, scanning and transmission electron microscopy. It was found that the chlorenchymatic tissue was divided into subepidermal small-celled mesophyll and large-celled (water transporting, CAM type) mesophyll, placed in the central part of the leaf. The mesophyll structure and its cell ultrastructure indicate C3 photosynthesis in this taxon, whereas CAM photosynthesis, being an adaptive syndrome, is induced by external factors. Three groups of xeromorphic traits were observed in the structure of K. pumila leaves, related to: 1) storing water in the ground and epidermal tissues, 2) decreased transpiration (the closing of stomata during heat), 3) avoiding excess insolation of the mesophyll and overheating of the leaf (striated cuticula, anthocyan pigments, tannin storage). The last two groups of xeromorphic traits also include thickening of the outer walls of cuticular cells, a thick-layered cuticula, and the presence of epicuticular wax and calcium carbonate deposits. Microchannels which enhance transpiration effi ciency in developing K. pumila leaves were found in the vicinity of anticlinal walls in the outer walls of epidermal cells. Calcium deposits produced on the leaf surfaces protect them in extreme conditions. Adaptive traits in the structure of K. pumila leaves are conservative and they confi rm the relations between this taxon and the conditions in their native land.
Przy zastosowaniu mikroskopii stereoskopowej, świetlnej oraz skaningowej i transmisyjnej elektronowej badano strukturę liści Kalanchoё pumila Bak. Stwierdzono, że tkanka chlorenchymatyczna w liściach jest podzielona na mezofi l drobnokomórkowy subepidermalny oraz mezofi l wielkokomórkowy (wodonośny, typu CAM) położony w środkowej części liścia. Budowa mezofi lu i ultrastruktura jego komórek wskazuje na C3 typ fotosyntezy u tego taksonu, a fotosynteza typu CAM, jako syndrom przystosowawczy, indukowana jest czynnikami zewnętrznymi. W strukturze liści K. pumila zaobserwowano trzy grupy cech kseromorfi cznych związanych z: 1) magazynowaniem wody w tkance miękiszowej i epidermalnej, 2) obniżeniem transpiracji (zamknięcie aparatów szparkowych w czasie upału), 3) ze zmniejszeniem nasłonecznienia mezofi lu i przegrzewania liścia (prążkowana kutykula, występowanie barwników antocyjanowych, gromadzenie substancji garbnikowych). Dwie ostatnie grupy cech kseromorfi cznych obejmują ponadto: zgrubienie zewnętrznej ściany komórek skórki, grubowarstwową kutykulę, występowanie wosku epikutykularnego oraz złogów węglanu wapnia. W sąsiedztwie ścian antyklinalnych w zewnętrznych ścianach komórek epidermy wykazano obecność mikrokanalików, które niewątpliwie zwiększają zdolność wyparowania wody w rozwijających się liściach roślin K. pumila w czasie wegetacji. Jednakże wyprodukowane na powierzchni liści osady wapienne chronią te organy w warunkach ekstremalnych. Cechy adaptacyjne występujące w strukturze liści K. pumila są konserwatywne i potwierdzają związek tego taksonu z warunkami występowania w ojczyźnie.
Źródło:
Acta Agrobotanica; 2008, 61, 2
0065-0951
2300-357X
Pojawia się w:
Acta Agrobotanica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Micromorphology, anatomy and ultrastructure of nectaries in two types of flowers of Citrus limon cv. ‘Ponderosa’
Mikromorfologia, anatomia i ultrastruktura nektarników w dwóch typach kwiatów Citrus limon cv. ‘Ponderosa’
Autorzy:
Konarska, A.
Weryszko-Chmielewska, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/11543460.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie
Opis:
Trees of the genus Citrus can bloom all year round and are an abundant source of nectar for honey bees. Nectar production largely depends on nectary structure. The aim of this study was to investigate the structure of nectariferous tissues in hermaphrodite and functionally male flowers of the so-called Skierniewice lemon (Citrus limon cv. ‘Ponderosa’), which enjoys great popularity in Europe, using light microscopy as well as scanning and transmission electron microscopy. The nectary glands in both types of flowers differed in shape and size, but their structure and the pathways of nectar transport were similar. The intrastaminal nectary in the lemon flowers is composed of a massive ring-like located below the base of the ovary. Nectar is secreted through few modified stomata and probably through the microchannels in the cuticle. Numerous branches of vascular bundles, with phloem elements, penetrate the nectariferous tissue and reach the subepidermal layers. The high content of endoplasmic reticulum, vesicles and Golgi bodies in the nectary cells indicates that the nectar is transferred by granulocrine secretion. The intercellular transport of nectar occurs using two ways: the symplast and apoplast pathway. The different regions of the nectary function asynchronously.
Kwitnące przez cały rok drzewa należące do rodzaju Citrus są obfitym zródłem nektaru dla pszczoły miodnej. Produkcja nektaru w znacznym stopniu zależy od struktury nektarnika. Celem pracy było zbadanie struktury tkanki nektarnikowej w obupłciowych i funkcjonalnie męskich kwiatach cenionej w Europie cytryny skierniewickiej (Citrus limon cv. ‘Ponderosa’) przy zastosowaniu mikroskopu świetlnego oraz elektronowego: skaningowego i transmisyjnego. Gruczoły nektarnikowe w dwóch typach kwiatów różniły się kształtem i wielkością, natomiast ich struktura i drogi transportu nektaru były podobne. Intrastaminalny nektarnik w kwiatach cytryny tworzy masywny pierścień zlokalizowany poniżej podstawy zalążni. Sekrecja nektaru odbywa się przez nieliczne zmodyfikowane aparaty szparkowe oraz prawdopodobnie przez mikrokanaliki w kutykuli. Liczne odgałęzienia wiązek przewodzących zawierających łyko przenikają tkankę nektaronośną i docierają do warstw subepidermalnych. Znaczna zawartość retikulum endoplazmatycznego, pęcherzyków i aparatów Golgiego w komórkach nektarnika wskazuje na „granulocrine” transfer nektaru. Międzykomórkowy transport nektaru odbywa się dwoma sposobami: symplastem i apoplastem. Różne rejony nektarnika funkcjonują asynchronicznie.
Źródło:
Acta Scientiarum Polonorum. Hortorum Cultus; 2016, 15, 6; 87-96
1644-0692
Pojawia się w:
Acta Scientiarum Polonorum. Hortorum Cultus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Structure of trichomatous nectaries in flowers of Lonicera kamtschatica [Sevast.] Pojark.
Struktura nektarnikow trichomowych w kwiatach Lonicera kamtschatica [Sevast.] Pojark.
Autorzy:
Weryszko-Chmielewska, E
Bozek, M
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26991.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Botaniczne
Tematy:
ultrastructure
nectary
Lonicera kamtschatica
honeyberry
plant
flower
micromorphology
papilla
secretory trichome
Opis:
The structure of the fl oral nectaries of Lonicera kamtschatica was examined using light microscopy, scanning electron microscopy and transmission electron microscopy. Nectariferous tissues are located in the lower portion of the corolla tube. It was found that the secretory tissue of the nectary was composed of two layers of epidermal formations: short papillae and about 3x longer unicellular trichomes. They cover the adaxial surface of a small spur. Nectar secretion takes place through the apical portion of the trichomes and papillae. The cell wall of the upper part of the trichome has protuberances participating in nectar transfer to the subcuticular space which reaches large dimensions. The lateral walls of the trichomes are saturated with cutin. The papillae have much thicker walls than the trichomes. In the papillae, there are no wall protuberances. Less secretion accumulates in the subcuticular cavities of the papillae than in the trichomes.
Przy użyciu mikroskopii świetlnej, skaningowej elektronowej i transmisyjnej elektronowej badano strukturę nektarników kwiatowych Lonicera kamtschatica. Tkanki nektarnikowe położone są w dolnej części rurki korony. Stwierdzono, że tkankę sekrecyjną nektarnika stanowiły dwie warstwy wytworów epidermy: krótkie brodawki i około trzy razy dłuższe jednokomórkowe włoski. Pokrywają one doosiową powierzchnię niewielkiej ostrogi. Wydzielanie nektaru odbywa się przez szczytową część włosków i brodawek. Ściana komórkowa górnej części włoska posiada protuberancje uczestniczące w przenikaniu nektaru do przestrzeni subkutykularnej, która osiąga pokaźne rozmiary. Boczne ściany włosków są wysycone kutyną. Brodawki mają znacznie grubsze ściany niż włoski. W brodawkach nie występują protuberancje ścian. W przestrzeni subkutykularnej brodawek gromadzi się mniej wydzieliny niż w przypadku włosków.
Źródło:
Acta Agrobotanica; 2008, 61, 1
0065-0951
2300-357X
Pojawia się w:
Acta Agrobotanica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Morphology, anatomy and ultrastructure of yarrow [Achillea millefolium L.] floral nectaries
Morfologia, anatomia i ultrastruktura nektarnikow kwiatowych krwawnika pospolitego [Achillea millefolium L.]
Autorzy:
Sulborska, A
Weryszko-Chmielewska, E
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26887.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Botaniczne
Tematy:
ultrastructure
morphology
floral nectary
Achillea millefolium
nectary
Compositae
anatomy
yarrow
Opis:
Badano cechy morfologiczne i anatomiczne oraz związane z ultrastrukturą komórek nektarników Achillea millefolium z rodziny Asteraceae. Obecność nektarników stwierdzono tylko w kwiatach rurkowatych u podstawy szyjki słupka. Zbadano mikromorfologię nektarników w SEM, przeprowadzono obserwacje struktury w mikroskopie świetlnym i transmisyjnym elektronowym. Określono liczbę warstw budujących gruczoł, wielkość oraz kształt komórek epidermy i komórek gruczołowych. Analizowano ultrastrukturę komórek wydzielniczych. Dyskoidalny gruczoł nektarnikowy oglądany z góry miał kształt pięciokąta o wysokości 181,5 µm i średnicy 299,4 µm. Zbudowany był z jednowarstwowej epidermy oraz średnio z 6 warstw komórek wydzielniczych. Komórki gruczołowe były większe (27 µm) od komórek skórki (22 µm), różny był także kształt komórek w obu tkankach. Sekrecja nektaru odbywała się przez zmodyfikowane aparaty szparkowe. Komórki aparatów szparkowych były wyniesione ponad powierzchnię pozostałych komórek tkanki okrywającej oraz wyróżniały się większymi rozmiarami. Nektarniki zaopatrywane były przez wiązki waskularne biegnące od szyjki słupka, które kończyły się u podstawy nektarnika, nie wnikając w głąb gruczołu. Badane w TEM komórki epidermy nektarnika krwawnika charakteryzowały się obecnością dużych jąder komórkowych, licznych piastydów, mitochondriów oraz wakuol z depozytami włóknistej wydzieliny oraz pęcherzykowatymi strukturami. W komórkach tkanki wydzielniczej nektarnika obserwowano elektronowo gęstą cytoplazmę, liczne plastydy, mitochondria, aparaty Golgiego oraz rozległą sieć retikulum endoplazmatycznego.
The studies focused on the morphological and anatomical features as well as those related to the ultrastructure of nectary cells Achillea millefolium Asteraceae family. The nectary presence was confirmed only in the disk flowers at the pistil style base. The micromorphology of nectaries was investigated in SEM, and structure was observed in a light and transmission electron microscopes. A number of layers composing a gland, the size and shape of epidermal and glandular cells were determined. The secretory cell ultrastructure was analyzed. The discoidal nectary gland observed from above had a pentagonal shape, 181.5 µm height and 299.4 µm diameter. It was built of the monolayer epidermis and 6 layers of the secretory cells on average. The glandular cells appeared to be bigger (27 µm) than the epidermal cells (22 µm), a cell shape in both tissues differed as well. The nectar secretion occured through the modified stomata. The stomata cells were at distinguishable greater size and raised above the surface of epidermis. The nectaries were supplied by the vascular bundles running from the pistil style up to the nectary base, not getting into the gland. In the cells of the nectary epidermis observed in TEM the big cell nuclei, numerous plastids, mitochondria and vacuoles with fibrous secretion deposits and vesicular structures were found. In the cells of the nectary secretory tissue there were dense cytoplasm, many plastids, mitochondria, Golgi bodies and the extensive network of the endoplasmic reticulum.
Źródło:
Acta Agrobotanica; 2006, 59, 1
0065-0951
2300-357X
Pojawia się w:
Acta Agrobotanica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wplyw nawozenia azotem i roznych sposobow odchwaszczania na zachwaszczenie wtorne buraka cukrowego na redzinie
Autorzy:
Kurus, J
Podstawka-Chmielewska, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/804201.pdf
Data publikacji:
2003
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
ochrona roslin
gleby
buraki cukrowe
uprawa roslin
chwasty
zachwaszczenie wtorne
chemiczne metody ochrony roslin
mechaniczne metody ochrony roslin
nawozenie azotem
redziny
zachwaszczenie
Opis:
W doświadczeniu polowym, przeprowadzonym w latach 1996-1998 na rędzinie badano wpływ dawek azotu (90 i 120 kg N·ha⁻¹), terminu jego stosowania (dwukrotny i trzykrotny) oraz sposobu odchwaszczania: 1 - Pyramin Turbo 520 SC (6 dm³·ha⁻¹) + zabiegi mechaniczne; 2 - Pyramin Turbo 520 SC (3 dm³·ha⁻¹) oraz Betanal Progress AM 180 EC (6 dm³·ha⁻¹ ) nalistnie; 3 - Betanal Progress AM 180 EC (6 dm³·ha⁻¹) nalistnie metodą dawek dzielonych na zachwaszczenie wtórne buraka cukrowego. Stwierdzono, że sposoby odchwaszczania nie wpływały istotnie na wtórne zachwaszczenie, choć najbardziej ograniczająco na liczbę chwastów oddziaływała metoda chemiczno-mechaniczna. Najsłabsze zaś działanie chwastobójcze wykazał Betanal Progress AM 180 EC stosowany metodą dawek dzielonych, zwłaszcza nieskuteczny okazał się w stosunku do chwastów wieloletnich. Stosowanie azotu w trzech terminach istotnie ograniczało ogólną liczbę chwastów, natomiast intensyfikacja nawożenia do 120 kg N·ha⁻¹ obniżała jedynie liczbę chwastów krótkotrwałych we wtórnym zachwaszczeniu buraka cukrowego.
In the field experiment carried out in 1996-1998 on rendzina, the effect of nitrogen doses (90 and 120 kg N·ha⁻¹), terms of their application (twice and three times) as well as the way of weed control: 1 - Pyramin Turbo 520 SC (6 dm³·ha⁻¹) + mechanical method; 2 - Pyramin Turbo 520 SC (3 dm³·ha⁻¹) and Betanal Progress AM 180 EC (6 dm³·ha⁻¹) foliar; 3 - Betanal Progress AM 180 EC (6 dm³·ha⁻¹) foliar in splitting rates on secondary weed infestation of sugar beet were investigated. It was stated that the ways of weed control did not significantly affect the secondary weed infestation, although the number of weeds was most limited when chemical and mechanical methods were used. Betanal Progress AM 180 EC in splitting rates was the least effective. It turned out particularly ineffective in case of perennial weeds. The total number of weeds was significantly limited by using nitrogen at three terms, however, the fertilizing intesification to 120 kg N·ha⁻¹ decreased just the number of short-lived weeds in the secondary weed infestation of sugar beet.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 2003, 490; 127-134
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nectary structure and nectar secretion of Echium russicum J.F.Gmel. flowers
Budowa nektarnikow i sekrecja nektaru w kwiatach Echium russicum J.F.Gmel.
Autorzy:
Chwil, M
Weryszko-Chmielewska, E
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27065.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Botaniczne
Tematy:
epidermis
nectar secretion
botany
scanning electron microscopy
flower
nectary structure
Boraginaceae
Echium russicum
Opis:
In this study, the micromorphology of nectaries in Echium russicum J. F. Gmel. flowers was determined by using scanning electron microscopy (SEM) and their anatomy by using light microscopy (LM). The rate of nectar production of flowers and sugar concentration in nectar were investigated. The nectary gland is located below the ovary of the pistil. It is composed of 4 parts corresponding to the parts of the ovary. The widest regions of the nectar-producing tissue are situated by the furrows separating the adjacent parts of the ovary. Nectar is secreted through anomocytic stomata, located only in the lower part of the nectary. The stomata were distributed evenly or they formed clusters of 2-3. The average number of stomata on the surface of the whole nectary was 184. At the nectar secretion stage, open and closed, as well as not fully mature stomata were observed. The orientation of most of the stomata was parallel to the nectary base. The cuticle surface of the cells of the upper and lateral part of the nectary was smooth, whereas in the region producing stomata it showed various folds facilitating the retention of nectar. The flowers produced nectar throughout the flowering period. The weight of nectar secreted throughout the lifetime of ten flowers was, on the average, 20 mg, with the concentration of sugars of 58% and their weight reaching 17 mg.
W przeprowadzonych badaniach określono mikromorfologię nektarników w kwiatach Echium russicum J. F. Gmel. przy użyciu skaningowego mikroskopu elektronowego (SEM) oraz anatomię przy zastosowaniu mikroskopu świetlnego (LM). Zbadano obfitość nektarowania kwiatów i koncentrację cukrów w nektarze. Gruczoł nektamikowy położony jest poniżej zalążni słupka. Składa się z 4 części odpowiadających członom zalążni. Najszersze strefy tkanki nektaronośnej znajdują się przy bruzdach, oddzielających sąsiednie części zalążni. Wydzielanie nektaru odbywało się przez anomocytyczne aparaty szparkowe, położone tylko w dolnej części nektarnika. Szparki były rozmieszczone równomiernie lub tworzyły skupienia po 2-3. Średnia liczba aparatów szparkowych na powierzchni całego nektarnika wynosiła 184. W fazie sekrecji nektaru obserwowano zarówno otwarte, jak i zamknięte oraz nie w pełni dojrzałe aparaty szparkowe. Orientacja większości aparatów szparkowych była równoległa do podstawy nektamika. Powierzchnia kutykuli komórek górnej i bocznej części nektarnika była gładka, natomiast w strefie wytwarzającej szparki wykazywała różne pofałdowania, ułatwiające zatrzymywanie nektaru. Kwiaty nektarowały przez całą długość kwitnienia. Masa nektaru wydzielana przez całe życie dziesięciu kwiatów wynosiła średnio 29 mg, o koncentracji cukrów 58% i masie cukrów osiągającej 17 mg.
Źródło:
Acta Agrobotanica; 2007, 60, 1
0065-0951
2300-357X
Pojawia się w:
Acta Agrobotanica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pszeniec różowy (Melampyrum arvense L.) jako element krajobrazu rolniczego
Melampyrum arvense L. as an element of agricultural landscape
Autorzy:
Kurus, J.
Podstawka-Chmielewska, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/11184053.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie
Tematy:
zbiorowiska roslinne
fitocenozy
sklad gatunkowy
zboza
krajobraz rolniczy
chwasty
pobocza drog
Pagory Chelmskie
Melampyrum arvense
pszeniec rozowy
chwasty pasozytnicze
liczebnosc
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio E. Agricultura; 2007, 62, 2; 137-144
0365-1118
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio E. Agricultura
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Anatomical features of leaves of sweet pepper (Capsicum annuum L.) fed with Calcium using foliar nutrition
Cechy anatomiczne liści papryki słodkiej (Capsicum annuum L.) dokarmianej pozakorzeniowo wapniem
Autorzy:
Weryszko-Chmielewska, E.
Michalojc, Z.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27509.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Botaniczne
Tematy:
anatomical feature
leaf
sweet pepper
pepper
Capsicum annuum
calcium fertilization
foliar fertilization
Opis:
The effect of three foliar-applied Ca-containing preparations on the anatomical features of leaves of sweet pepper (Capsicum annuum L.) was studied. The following preparations were used: Ca(NO3)2, Librel Ca and Wapnowit, applied at the respective concentrations of 0.5%, 1%, 1%, which corresponded to a content of 2000 mg Ca dm-3. Light and scanning electron microscopy were used in the study. It was demonstrated that in amphistomatic bifacial pepper leaves numerous specialised cells occurred which accumulated calcium oxalate crystals in the form of crystalline sand. Anisocytic stomata were found with a much greater density in the abaxial epidermis. They were characterized by very well-developed outer cuticular ledges. It was found that in the leaves of the plants sprayed with the nutrient supplements with increased Ca content there was a much smaller number of epidermal cells per 1 mm2 than in the control plants. These cells were distinguished by an increased size. In the case of the application of the nutrient supplements Librel Ca and Wapnowit, the number of stomata also decreased. However, the application of the calcium supplements resulted in an increase in the value of the stomatal index compared to the control, which is attributable to a significant reduction in the number of epidermal cells not belonging to the stomata. The plants additionally supplied with Ca were marked by a larger number of colenchyma layers and an increased volume of leaf parenchyma cells. In the case of pepper leaves, the thin cuticle and the outer cell wall are not a major barrier to the Ca-containing preparations applied for spray treatment. Nevertheless, the decrease in the number of stomata may restrict the possibility of Ca uptake by this way, which compensates the increase in surface area of particular epidermal cells that will be the main way of Ca penetration into the internal leaf tissues.
Ca stosowanych drogą dokarmiania dolistnego na cechy anatomiczne liści papryki słodkiej (Capsicum annuum L.). Wykorzystano: Ca(NO3)2, Librel Ca oraz Wapnowit stosowane odpowiednio w stężeniach) 5%, 1%, 1%, co odpowiadało zawartości 2000 mg Ca x dm-3. Do badań wykorzystano mikroskopię świetlną i skaningową elektronową. Wykazano, że w amfistomatycznych, bifacjalnych liściach papryki wystepują liczne wyspecjalizowane komórki gromadzące kryształy szczawianu wapnia w postaci piasku krystalicznego. Anizocytyczne aparaty szparkowe wystepowały w znacznie większym zagęszczeniu w epidermie abaksjalnej. Charakteryzowały się bardzo dobrze rozwiniętymi zewnętrznymi listwami kutykularnymi. Stwierdzono, że w liściach roślin spryskiwanych preparatami ze zwiększoną zawartością Ca występowała znacznie mniejsza liczba komórek epidermy w 1 mm2 niż u roślin kontrolnych. Komórki te odznaczały się zwiększonymi rozmiarami. W przypadku zastosowania preparatów Librel Ca i Wapnowit nastąpiło także zmniejszenie liczby aparatów szparkowych. Natomiast aplikacja preparatów z Ca wpłynęła na zwiększenie wartości indeksu stomatalnego w porównaniu z kontrolą, co wynika ze znacznego zmniejszenia się liczby komórek epidermy nie należących do aparatów szparkowych. Rośliny zaopatrzone dodatkowo w Ca odznaczały się większą liczbą warstw sklerenchymy i powiększoną objętością komórek parenchymy liścia. W przypadku liści papryki cienka kutykula i zewnętrzna ściana komórkowa nie stanowią dużej bariery dla zastosowanych do oprysku preparatów z Ca. Jednakże zmniejszenie się liczby aparatów szparkowych może ograniczyć możliwości pobierania Ca tą drogą, co rekompensuje powiększenie powierzchni poszczególnych komórek epidermy, które będą stanowiły główną drogę przenikania Ca do wewnętrznych tkanek liścia.
Źródło:
Acta Agrobotanica; 2009, 62, 2
0065-0951
2300-357X
Pojawia się w:
Acta Agrobotanica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Staminodial nectary structure in two Pulsatilla (L.) species
Autorzy:
Weryszko-Chmielewska, E.
Sulborska, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/19722.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Opis:
In plants belonging to the Ranunculaceae the floral nectaries may differ in origin, location in the flower, shape and structure. In many cases they are defined as modified tepals or modified stamens. The nectary organs in this family are frequently termed "honey leaves," and staminodial origin is attributed to them. Gynopleural and receptacular nectaries are rarely found in Ranunculaceae. To date there are no reports on the structure of the nectary organs in plants of the genus Pulsatilla. We used light and scanning electron microscopy to study the location and structure of the nectaries in Pulsatilla slavica and P. vulgaris flowers. The staminodial nectaries were found to be nectar-secreting organs. The number of stamens per flower (102-398) increases with plant age. The share of staminodes is 12–15%. The staminodes are composed of a filament and a modified head. They are green due to the presence of chloroplasts in the epidermal and parenchymal cells. The parenchymal cells are in a loose arrangement. Stomata (3–20), through which nectar exudation occurred, were found only in the abaxial epidermis of the staminode head. The stomata are evenly distributed and have well-developed outer cuticular ledges. Some of them are immature during nectar secretion, with their pores covered by a layer of cuticle. During the activity of the nectariferous organs in the flowers, primary (on the staminode surface) and secondary nectar (at the base of tepals) are presented. The staminodes of the two Pulsatilla species show similar structural features and have similar shares in the androecium.
Źródło:
Acta Biologica Cracoviensia. Series Botanica; 2011, 53, 2
0001-5296
Pojawia się w:
Acta Biologica Cracoviensia. Series Botanica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Changes in leaf tissues of common horse chestnut (Aesculus hippocastanum L.) colonised by the horse-chestnut leaf miner (Cameraria ochridella Deschka and Dimic)
Zmiany w tkankach liści kasztanowca zwyczajnego (Aesculus hippocastanum L.) zasiedlonych przez szrotówka kasztanowcowiaczka (Cameraria ochridella Deschka and Dimic)
Autorzy:
Weryszko-Chmielewska, E.
Haratym, W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28372.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Botaniczne
Opis:
The present study, conducted during the period 2010- 2011, involved morphological observations and anatomical investigations of horse chestnut (Aesculus hippocastanum L.) leaves with symptoms of damage caused by feeding of larvae of the horse-chestnut leaf miner (Cameraria ohridella Deschka& Dimić). Leaves were collected from trees growing in the city of Lublin (Poland). Microscopic slides were prepared from fresh and fixed plant material. Leaf anatomical features were examined by light microscopy in order to determine the mechanical barrier for feeding pests. Changes were also observed during the progressive damage of the leaf tissues caused by the larvae. Selected developmental stages of the pest are presented in the paper. It has been shown that very thin blades of the mesomorphic leaves of Aesculus hippocastanum produce a poorly- -developed mechanical barrier in which the following elements can be included: the presence of collenchyma and idioblasts with druses of calcium oxalate, few non-glandular trichomes found close to the leaf veins as well as relatively thin outer walls of the epidermal cells. The cells containing tannins and the oil cells found in the mesophyll may form a physiological barrier. However, foraging leaf miner larvae feed only on the palisade and spongy parenchyma cells, leaving undamaged the cells with tannins as well as the idioblasts with calcium oxalate crystals and oils. The feeding of the pest in the leaf mesophyll leads to the death of the epidermis on both sides of the lamina and to drying of the parts of the leaves in the area of the mines.
W latach 2010-2011 przeprowadzono obserwacje morfologiczne i badania anatomiczne liści kasztanowca zwyczajnego (Aesculus hippocastanum L.) z oznakami uszkodzeń spowodowanymi żerowaniem larw szrotówka kasztanowcowiaczka (Cameraria ohridella Deschka& Dimić). Liście pobierano z drzew rosnących na terenie Lublina (Poland). Preparaty mikroskopowe wykonano ze świeżego i utrwalonego materiału roślinnego. W mikroskopie świetlnym analizowano cechy anatomiczne liścia w celu określenia bariery mechanicznej dla żerujących szkodników. Obserwowano również zmiany w czasie postępujących uszkodzeń tkanek liści przez larwy. Przedstawiono wybrane stadia rozwojowe szkodnika. Wykazano, że bardzo cienkie blaszki mezomorficznych liści Aesculus hippocastanum wytwarzają słabo rozwiniętą barierę mechaniczną, do której możemy zaliczyć obecność kolenchymy, idioblastów z druzami szczawianu wapnia, nieliczne włoski mechaniczne występujące przy nerwach oraz stosunkowo cienkie ściany zewnętrzne komórek epidermy. Barierę fizjologiczną mogą tworzyć komórki zawierające garbniki oraz występujące w mezofilu komórki olejkowe. Jednakże żerujące larwy szrotówka żywią się tylko komórkami parenchymy palisadowej i gąbczastej, pozostawiając nieuszkodzone komórki z garbnikami oraz idioblasty z kryształami szczawianu wapnia oraz olejkami. Postępujące żerowanie szkodnika w mezofilu liścia doprowadza do obumierania epidermy po obu stronach blaszki liściowej i zasychania fragmentów liści w obrębie min.
Źródło:
Acta Agrobotanica; 2011, 64, 4
0065-0951
2300-357X
Pojawia się w:
Acta Agrobotanica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rozwój korzeni grochu zwyczajnego (Pisum sativum L.) w warunkach stresu glinowego i silnego zakwaszenia środowiska
Development of pea (Pisum sativum L.) roots under aluminium stress conditions and strong acidity of medium
Autorzy:
Weryszko-Chmielewska, E.
Chwil, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/794187.pdf
Data publikacji:
1998
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
uprawa roslin
groch zwyczajny
Pisum sativum
system korzeniowy
tempo wzrostu
wzrost roslin
budowa anatomiczna
glin
stres glinowy
stres roslin
zakwaszenie gleby
stopien zakwaszenia
Opis:
Roots of pea cv. “Cukrowy Iłówiecki” were studied in water cultures using AlCl₃ in following doses: 0, 3, 6, 27 mg Al/dm³ medium (3-weeks course) as well as 0, 6, 27 g Al/dm³ medium (1-week course). Root length measurements were carried out in several terms. There were compared the anatomical structures of top and proximal root zones in a light microscope. The surface of a cap and epidermis were investigated in a scanning electron microscope. Aluminium doses inhibited root elongative growth proportional to the concentrations applied. Root thickness significantly increased at the highest Al levels. Deep outer tissue destructions as well as inner structure distempers like: hypertrophv and cell damage in various root regions were observed.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 1998, 456
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przystosowania ekologiczne kwiatów Hypocyrta glabra Hook.
Ecological adaptations of Hypocyrta glabra Hook. flowers
Autorzy:
Czerneckyj, M.
Weryszko-Chmielewska, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27207.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Botaniczne
Opis:
The research on the blooming ecology and the flower morphology of Hypocyrta glabra Hook. (Gesneriaceae) cultivated in laboratories and outdoors have been carried out. The life span of flowers and morphological changes in successive phases of the blooming period have been observed. The H. glabra flowers are protandrous and the stamens translocate during the flowering process. The macro- and microstructure of calyx, corolla, androecium, gynoecium and nectaries have been analyzed. The size, shape and viability of pollen grains have been designated and their number per stamen head has been calculated. The location of nectaries in H. glabra flowers has suggested that they stem from the 5th stamen during phylogenesis. It has been proved that the nectaries are provided by numerous vascular bundles and that the nectar is secreted by stomata. The stomatal field comprises 2/5 of nectary height and is situated on the abaxial side of the apix part. The average number of stomata is 63.2 per 1 mm2. The average amount of nectar produced by 10 flowers in their fourth day of life reached 223.7 mg. The sugar concentration was 32.7%. Numerous glandular and non-glandular trichomes have been noticed on the surface of calyx, corolla and gynoecium, which indicate the xeromorphic adaptation of the flower. It has been observed that the numbers of glandular and non-glandular trichomes per unit of the external surface of corolla are similar. Outdoors the secretion produced by calyx and corolla glands was willingly collected by wasps. It seems that such features of H. glabra flowers as position, shape and colour of corolla, the abundance of the nectar and pollen produced are connected with their adaptation to pollination by humming-birds in the species natural environment.
Przeprowadzono badania dotyczące ekologii kwitnienia i budowy kwiatu roślin Hypocyrta glabra Hook. (Gesneriaceae) uprawianych w warunkach laboratoryjnych i balkonowych (sezon letnio-jesienny). Ustalono długość życia kwiatów oraz zaobserwowano zmiany w ich morfologii w kolejnych fazach kwitnienia. Stwierdzono, ze kwiaty H. Glabra charakteryzują się zdolnością przemieszczania pręcików w czasie kwitnienia oraz przedprątnością. Analizowano makro- i mikrostrukturę poszczególnych elementów kwiatowych kielicha, korony, pręcikowia, słupka i nektarnika. Określono wielkość, kształt i żywotność ziarn pyłku oraz ich liczbę w główce pręcikowej. Położenie nektarnika w kwiecie H. Glabra świadczy o tym, że został on wykształcony z 5-go pręcika w filogenezie tego gatunku. Wykazano, że nektarnik jest zaopatrywany przez liczne wiązki przewodzące, a nektar wydzielany jest za pośred- nictwem aparatów szparkowych. Pole szparkowe stanowi 2/5 wysokości nektarnika i znajduje się w szczytowej części po jego odosiowej stronie, a liczba aparatów szparko- wych na 1 mm 2 tej powierzchni wynosi średnio 63,2. Masa nektaru wyprodukowana przez 10 kwiatów w czwartym dniu ich życia osiągała 223,7 mg, przy zawartości cukrów wynoszącej 32,7%. Na powierzchni kielicha, korony i słupka zaobserwowano występowanie licznych włosków wydzielniczych i mechanicznych, które świadczą o kseromorficznych przystosowaniach kwiatu. Stwierdzono, ze liczba takich struktur ochronnych i wydzielniczych na jednostce powierzchni zewnętrznej korony kwiatu jest zbliżona. W warunkach balkonowych wydzielina wytwarzana przez gruczoły kielicha i korony kwiatu była chętnie pobierana przez osy. Wydaje się, że niektóre cechy budowy kwiatu H. glabra, takie jak położenie w przestrzeni, kształt i barwa korony, obfitość nektaru i pyłku związane są z jego przystosowaniem do zapylania przez kolibry w ojczyünie wymienionej rośliny.
Źródło:
Acta Agrobotanica; 2006, 59, 1
0065-0951
2300-357X
Pojawia się w:
Acta Agrobotanica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ecological features of Ambrosia artemisiifolia L. flowers and characteristics of Ambrosia L. pollen seasons in the condition of Lublin (Poland) in the years 2001-2008
Cechy ekologiczne kwiatów Ambrosia artemisiifolia L. oraz charakterystyka sezonów pyłkowych Ambrosia L. w warunkach Lublina (Poland) w latach 2001-2008
Autorzy:
Weryszko-Chmielewska, E.
Piotrowska, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28528.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Botaniczne
Tematy:
ecological feature
Ambrosia artemisiifolia
flower
Ambrosia
pollen season
Lublin city
Polska
2001-2008 period
pollen grain
annual total concentration
Opis:
In the study, the biology of fl owering of Ambrosia artemisiifolia L. was investigated and the pattern of the Ambrosia pollen seasons in Lublin in the years 2001-2008 was characterised. The structure of male and female A. artemisiifolia fl owers was observed in cultivated plants under controlled conditions in the 2000 vegetative season. The number of pollen grains produced by the stamen, fl ower, infl orescence and plant was determined. It was shown that in A. artemisiifolia fl owers nonfunctional pistils occurred with a reduced ovary, performing the role of a pollen presenter. The pistils found in female fl owers differed signifi cantly in their morphological features from the pistils in male fl owers. It was calculated that one stamrn produced an average of 3 375 pollen grains, whereas one fl ower 16 875. A plant which produces 20 racemes may release over 420 million pollen grains into the atmosphere. The Ambrosia pollen seasons in particular years had different patterns. In some years, the days of maximum concentration were in the second half of August, in other years in the fi rst half of September. Over the 8-year period, the maximum daily concentration had a mean value of 116 pollen grains in m3 (31-311). Annual total concentrations of Ambrosia pollen grains ranged between 194 and 1200 grains, and it was 523 grains on the average. The pollen seasons were characterised by the occurrence of several-day-long interruptions in the presence of airborne pollen in the atmosphere of Lublin, which may indicate the long-distance transport of Ambrosia pollen.
W pracy badano biologię kwitnienia Ambrosia artemisiifolia L. oraz scharakteryzowano przebieg sezonów pyłkowych Ambrosia w Lublinie w latach 2001-2008. Budowę kwiatów męskich i żeńskich A. artemisiifolia obserwowano u roślin uprawianych w warunkach kontrolowanych w sezonie wegetacyjnym 2000 roku. Określono liczbę ziaren pyłku wytwarzanych przez pręcik, kwiat kwiatostan i roślinę. Wykazano, że w kwiatach męskich A. artemisiifolia występują niefunkcjonalne słupki ze zredukowaną zalążnią, pełniące rolę prezenterów pyłkowych. Słupki znajdujące się w kwiatach żeńskich różniły się znacznie cechami morfologicznymi od słupków w kwiatach męskich. Obliczono, że jeden pręcik wytwarza średnio 3 375 ziaren pyłku, jeden kwiat 16 875. Roślina, która wytwarza 20 gron może uwolnić do atmosfery ponad 420 mln ziaren pyłku. Sezony pyłkowe Ambrosia miały w poszczególnych latach różny przebieg. Dni maksymalnych koncentracji przypadały w niektórych latach w drugiej połowie sierpnia, w innych w pierwszej połowie września. Maksymalne dobowe stężenie miało w ciągu 8 lat średnią wartość 116 ziaren pyłku w m3 (31-311). Roczne sumy stężeń ziaren pyłku Ambrosia wahały się od 194 do 1200 ziaren, średnio wynosiły 523 ziarna. Sezony pyłkowe charakteryzowały się występowaniem kilkudniowych przerw w obecności pyłku w atmosferze Lublina, co może wskazywać na daleki transport pyłku Ambrosia.
Źródło:
Acta Agrobotanica; 2008, 61, 2
0065-0951
2300-357X
Pojawia się w:
Acta Agrobotanica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Characteristics of the secretory structures in the flowers of Rosa rugosa Thunb.
Charakterystyka struktur wydzielniczych w kwiatach Rosa rugosa Thunb.
Autorzy:
Sulborska, A.
Weryszko-Chmielewska, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26678.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Botaniczne
Opis:
Due to the presence of secondary metabolites exhibiting pharmacological activity, the flowers of Rosa rugosa Thunb. have found application in traditional and folk medicine. The essential oil obtained from them is also considered to be a phytoncide. The morphological and anatomical characters of glandular trichomes located on the sepals of R. rugosa were studied by light and scanning electron microscopy. Using histochemical tests, the type of secretion produced in the trichomes was determined and its contents were compared with the secretion produced by the papillae on the petals. It was found that multicellular glandular trichomes, having the features of colleters, and non-glandular trichomes were located on the abaxial epidermis, while only non-glandular trichomes were situated on the adaxial epidermis. The stalk cells of the glandular trichomes are arranged in multiple rows, whereas the epidermal cells of the head are arranged radially. The capitate trichomes were classified into two types: short and long trichomes. The largest density of glandular trichomes was recorded in the basal abaxial epidermis and in the middle part of the sepals. During the initial stages of bud development, the glandular hairs were green colored, whereas in the next development stages they changed the color to red. The histochemical tests used allowed us to find that the trichomes on the sepals and the papille on the petals produced lipid substances, polyphenols, tannins, and flavonoids. Sesquiterpenes were found only in the secretion of the glandular hairs on the sepals.
Kwiaty Rosa rugosa Thunb. z uwagi na obecność metabolitów wtórnych wykazujących działanie farmakologiczne znalazły zastosowanie w tradycyjnej i ludowej medycynie. Pozyskiwany z nich olejek eteryczny zaliczany jest także do fitoncydów. Wykorzystując mikroskopię świetlną i skaningową elektronową badano cechy morfologiczno-anatomiczne włosków gruczołowych zlokalizowanych na działkach kielicha R. rugosa. Przy użyciu testów histochemicznych określono typ wytwarzanej we włoskach wydzieliny, a także porównano jej zawartość z wydzieliną produkowaną przez papille płatków korony. Stwierdzono, że w epidermie odosiowej działek kielicha zlokalizowane są wielokomórkowe włoski gruczołowe posiadające cechy koleterów oraz włoski mechaniczne, natomiast w epidermie doosiowej usytuowane są tylko włoski mechaniczne. Komórki trzonka włosków gruczołowych ułożone są wielorzędowo, zaś komórki epidermy główki mają układ promienisty. Główkowate trichomy zaklasyfikowano do dwóch typów: włosków krótkich i długich. Największe zagęszczenie włosków gruczołowych zarejestrowano w epidermie odosiowej bazalnej i środkowej części działek kielicha. We wczesnych fazach rozwoju pąków włoski wydzielnicze miały zielone zabarwienie, zaś w kolejnych stadiach rozwojowych stopniowo zmieniały barwę na czerwoną. Zastosowane testy histochemiczne pozwoliły stwierdzić, że trichomy na działkach kielicha i papille płatków korony produkują substancje lipidowe, polifenole, taniny oraz flawonoidy. Natomiast jedynie seskwiterpeny zarejestrowano tylko w wydzielinie włosków gruczołowych działek kielicha.
Źródło:
Acta Agrobotanica; 2014, 67, 4
0065-0951
2300-357X
Pojawia się w:
Acta Agrobotanica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Anatomy and ultrastructure of floral nectary of Inula helenium L. [Asteraceae]
Autorzy:
Sulborska, A
Weryszko-Chmielewska, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/59313.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Botaniczne
Tematy:
Compositae
Inula helenium
anatomy
micromorphology
botany
stoma
nectary
ultrastructure
Opis:
Floral nectaries of Inula helenium L. only occurred in disc florets and were situated above the inferior ovary. The shape of the investigated glands (five-armed star with rounded tips and deep incisions - observed from above) clearly differed from the shape of the nectaries of other Asteraceae, also the height of nectary was much lower (129 µm). The glandular tissue of the nectaries of elecampane was composed of a single-layered epidermis and 5--9 layers of secretory cells. Nectar was released through modified stomata, mainly arranged in the top part of the gland. The secretory cells were characterised by granular cytoplasm and the presence of a large, often lobate, cell nucleus. In the cytosol, numerous amoeboid plastids, mitochondria, Golgi bodies and ribosomes were present. In small vacuoles, myelin-like structures, fibrous material and vesicles with the content of substances which can be secretion, were observed. The plastid stroma showed different electron density and the presence of internal tubules and plastoglobules. Vesicular extensions forming bright zones were visible between the membranes of the nuclear envelope. Adjacent to the plasmalemma, as well as between the plasmalemma and the cell wall, secretory vesicles occurred, indicating the granulocrine mechanism of nectar secretion.
Źródło:
Acta Societatis Botanicorum Poloniae; 2007, 76, 3
0001-6977
2083-9480
Pojawia się w:
Acta Societatis Botanicorum Poloniae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Histochemical investigation of trichomes and chemical composition of essential oil from Euphrasia stricta D. Wolff ex J.F. Lehm. (Orobanchaceae)
Autorzy:
Haratym, W.
Weryszko-Chmielewska, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/11543577.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie
Opis:
Micromorphological and anatomical investigations of trichomes on vegetative and generative organs of the drug eyebright (Euphrasia stricta D. Wolff ex J.F. Lehm.) were carried out. Additionally, identification of the main components of the secreted products was conducted. The following types of glandular structures were found: capitate trichomes (i) with a unicellular head, a neck cell, and a 2-celled stalk, (ii) with a unicellular head, a neck cell, and 3-celled stalk, (iii) with a bicellular head and sporadically with a 3- or 4-celled head; moreover, on the surface of corolla unicellular and 2–3-celled clavate trichomes, ribbon-like trichomes, and papillae were present. Using fluorescence microscopy and histochemical tests, various substances such as lipids, phenolic compounds, terpenes containing steroids, terpenoids, sesquiterpenes, tannins, and flavonoids were determined but only in the capitate trichomes. The analysis of the essential oil showed that its content in the dry herb of E. stricta was on average 0.257%. Gas chromatography revealed the presence of 28 compounds.
Źródło:
Acta Scientiarum Polonorum. Hortorum Cultus; 2017, 16, 5; 97-108
1644-0692
Pojawia się w:
Acta Scientiarum Polonorum. Hortorum Cultus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies