Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "„Ochrona Zabytków”" wg kryterium: Wszystkie pola


Tytuł:
Badania architektoniczne reliktów piwnic i murów fundamentowych przyrynkowej parceli Rynek 1 (Apteka pod Orłem) w Kwidzynie z odniesieniem do zabudowy mieszczańskiej regionu
Architectural research of the relics of the basements and foundation walls on the plot of land on the market square at Rynek 1 (the ‘pod Orłem’ Pharmacy) in Kwidzyn with reference to the urban housing in the region
Autorzy:
Rzepczyński, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343447.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
Kwidzyn
rynek
parcela
kamienica
podcienia
badania architektoniczne
market square
plot
townhouse
arcades
architectural research
Opis:
Głównym celem artykułu jest próba rozpoznania historii budowlanej wraz z hipotetyczną rekonstrukcją uchwytnych faz i etapów przekształceń budowlanych domostwa w północno-zachodnim kwartale przyrynkowym w Kwidzynie, pod dawnym adresem Rynek 1, od późnego średniowiecza do 1945 roku. Aby zrealizować ten cel, przeprowadzono szeroko zakrojoną kwerendę archiwalną, ale przede wszystkim ponownie przeanalizowano struktury reliktów murów fundamentowych i piwnicznych w ramach badań architektonicznych. Dzięki zastosowaniu odpowiedniej metody badawczej, polegającej na szczegółowej analizie strukturalnej murów w połączeniu z analizą przekazów źródłowych, kartograficznych i ikonograficznych z uwzględnieniem stanu badań oraz na odniesieniu wyników do próby porównawczej, sformułowano liczne wnioski. Analiza architektoniczna pozwoliła wyróżnić w ujęciu chronologicznym uchwytnych osiem faz i etapów przekształceń budowlanych wraz z hipotetyczną rekonstrukcją opisową oraz rysunkową. Zostały też skorygowane wnioski poprzednich badaczy, które zasadniczo dotyczyły datowania najstarszych odkrytych reliktów, powstania podcieni, a także pierwotnego rozplanowania zabudowy na parceli. W artykule podkreślono także istnienie jeszcze w średniowieczu murowanych piwnic wraz z drewnianym podcieniem lub przedprożem i szyją piwniczną, w których miejscu w czasach nowożytnych powstały arkady murowanego podcienia. Równie ważnymi aspektami było ukazanie procesu kształtowania się układów funkcjonalno-przestrzennych kondygnacji piwnicznej, których ostateczna forma wykształciła się w czasach nowożytnych, oraz próba ukazania przemian kompozycyjnych, formalnych, technologicznych oraz stylistycznych fasady kamienicy. Została również przeprowadzona skrócona analiza porównawcza z rozwiązaniami występującymi w innych ośrodkach miejskich regionu. Ponadto dowiedziono zasadności, a wręcz konieczności prowadzenia badań interdyscyplinarnych przy tego typu przedsięwzięciach naukowo-badawczych.
The main aim of the article is an attempt to identify the architectural development, along with a hypothetical reconstruction of the tangible phases and stages of changes made to the housing in the north-western quarter of the market square in Kwidzyn, at the former address Rynek 1, from the late Middle Ages to 1945. To accomplish this task, extensive archival research was carried out, but above all, the structure of the relics of the foundation and basement walls was analysed once again as part of the architectural research. The use of an appropriate research method, which consisted of a detailed structural analysis of the walls combined with an analysis of source, cartographic and iconographic records, taking into account the state of research and referencing the results to a comparative sample made it possible to draw numerous conclusions. The architectural analysis made it possible to distinguish chronologically eight phases and stages of building transformations, along with a hypothetical descriptive and drawn reconstruction. The conclusions of previous researchers – which basically concerned the dating of the oldest discovered relics, the origin of the arcades, and the original layout of the buildings on the plot of land – were also corrected. The article also highlights the existence of brick basements with a wooden arcade or lintel and a basement ‘neck’ in the Middle Ages, which were replaced by bricked arcades in early-modern times. Equally important aspects were to show the process of shaping the functional and spatial arrangements of the basement floor, the final form of which was developed in early-modern times, and an attempt to show the compositional, formal, technological and stylistic changes in the facade of the townhouses. A short comparative analysis was also carried out with solutions available in other urban centres in the region. Moreover, the legitimacy and even necessity of conducting interdisciplinary research in this type of academic and research project was proven.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 2024, 1; 149-172
0029-8247
2956-6606
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Badania zabytków Piaseczna pod kątem ich przyszłej rewitalizacji
Research on the historical monuments of Piaseczno in the light of their future revitalization
Autorzy:
Barański, Marek
Kinsner, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343443.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
Piaseczno
badania architektoniczne
rewitalizacja
architectural research
revitalization
Opis:
Podjęcie działań rewitalizacyjnych w mieście wymaga badań zabytków oraz poszerzonej analizy lokalnych uwarunkowań. Zespół historycznych kamienic w Piasecznie jest dobrym przykładem pozwalającym ukazać, jakie możliwości daje posłużenie się badaniami architektonicznymi do rozpoznania wartości, które mogą być wykorzystane w projektach rewitalizacji. Dzięki badaniom zabytków nie tylko uzyskujemy informacje historyczne o poszczególnych obiektach, lecz także oceniamy strukturę zabytkową. Ta zaś winna współgrać z nowymi rozwiązaniami i społecznie oczekiwanymi funkcjami. Autorzy przedstawiają ponadto propozycje rewitalizacji badanych obiektów w Piasecznie.
Undertaking revitalization initiatives in a city requires carrying out research work on the historical monuments as well as an extended analysis of local conditions. The complex of historic townhouses in Piaseczno is a good example to show what the possibilities are of using architectural research to identify assets that can be used in revitalization projects. Through research of historical monuments, we are not only able to obtain historical information about individual objects, but also assess the historic structures. This, in turn, should be compatible with both new developments and their anticipated social function. The authors also present proposals for the revitalization of the objects studied in Piaseczno.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 2024, 1; 133-148
0029-8247
2956-6606
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Budynek dawnej łaźni przy ul. Łaziennej 12/14 w Toruniu w świetle badań historyczno-architektonicznych
The former bathhouse building at ul. Łazienna 12/14 in Toruń in the light of historical and architectural research
Autorzy:
Kucharzewska, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343028.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
Toruń
łaźnia
badania architektoniczne
ulica Łazienna
bathhouse
architectural research
Opis:
Dawna łaźnia w Toruniu, będąca przedmiotem badań architektonicznych, znajduje się na rogu ulic Ciasnej i Łaziennej. Zasadniczy obrys dzisiejszego budynku został wyznaczony przez budynek remizy z 1870 roku. W 1877 roku poddano go gruntownej przebudowie na łaźnię. Ta w czasach prosperity była dwukrotnie rozbudowywana – w 1894 i 1920 roku – z myślą o zwiększeniu powierzchni użytkowej. Budynek zachował pierwotny, neorenesansowy wystrój elewacji, pochodzący z 1877 roku, z czytelnymi historycznymi napisami reklamowymi, które informowały zarówno o usługach łaziebnych, jak i o firmie magazynowo-spedycyjnej. Budynek powstał w miejscu wcześniejszej zabudowy z okresu średniowiecznego, którą stanowił dom-skład z zabudową oficynową, o czym świadczą dokumenty archiwalne oraz analogiczne przykłady budynków sąsiedzkich. Zabudowa ta ulegała późniejszym zmianom i – jak się wydaje na podstawie materiału źródłowego – przetrwała do pierwszej połowy XIX wieku. W trakcie badań architektonicznych nieliczne relikty gotyckie odnaleziono tylko w obrębie ściany wschodniej w piwnicy, a nowożytne – fragmentarycznie w piwnicy i na poziomie parteru. Dzięki nim można było stwierdzić, że obecny budynek powstał w miejscu wyburzonych zabudowań gotyckich i nowożytnych. Jego częściowe podpiwniczenie pozwala przypuszczać, że został on posadowiony na murach obwodowych wcześniejszego budynku oraz że więcej reliktów gotyckich i nowożytnych może się znajdować pod poziomem dzisiejszego parteru.
The former bathhouse in Toruń, which is the subject of architectural research, is located on the corner of ul. Ciasna and ul. Łazienna. The general outline of today’s building was marked out by the fire station building dating from 1870. In 1877, it underwent major reconstruction and was converted into a bathhouse. In prosperous times, it was extended twice – in 1894 and 1920 – to increase the usable floor area. The building has retained its original neo-Renaissance facade decoration, dating back to 1877, with legible historical inscriptions that informed the public both about the bathhouse facilities and the warehousing and forwarding company. The building was built on the site of an earlier development dating from the medieval period, which consisted of a storehouse with outbuildings, as indicated in archival documents and similar examples of neighbouring buildings. These buildings underwent later changes and – or so it seems based on the source material – survived until the first half of the nineteenth century. During architectural research, few Gothic relics were found only within the eastern wall in the basement, and early modern ones – partially in the basement and on the ground floor. They made it possible to conclude that the current building was constructed on the site of demolished Gothic and early modern buildings. The partial basement allows us to assume that it was built on the perimeter walls of an earlier building and that more Gothic and early modern relics may be located below the level of today’s ground floor.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 2024, 1; 31-49
0029-8247
2956-6606
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Elektrociepłownia Szombierki w Bytomiu – przykład zaniedbanego dziedzictwa przemysłowego
Szombierki Combined Heat and Power Plant in Bytom – an example of neglected industrial heritage
Autorzy:
Grzegorzak-Łoposzko, Ewa
Budny-Rzepecka, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343458.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Źródło:
Ochrona Zabytków; 2024, 1; 259-274
0029-8247
2956-6606
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ochrona zbiorów bibliotecznych w Polsce w świetle Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami
Safeguarding library collections in Poland in the light of the Act of 23 July 2003 on the Protection and Care of Historical Monuments
Autorzy:
Fluda-Krokos, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343463.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
dziedzictwo
kultura
biblioteka
ochrona zbiorów
ustawa o ochronie zabytków
heritage
culture
library
protection of collections
Act on the Protection of Historical Monuments
Opis:
W artykule został przeanalizowany system ochrony zbiorów bibliotecznych w Polsce w świetle Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, która jest aktem prawnym powiązanym z Ustawą z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach. Ustawa o bibliotekach nakłada na nie obowiązek ochrony gromadzonych zbiorów, stąd istotna jest świadomość możliwości ich ochrony. W tekście zostały opisane takie jej formy, jak kontrola wywozu za granicę, digitalizacja czy umieszczanie informacji o zbiorach w ogólnodostępnych wykazach. Szczegółowo omówiono dwie bazy danych – krajowy wykaz zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem oraz katalog strat wojennych – które odpowiadają wymogom współczesności, są bowiem dostępne online. Wskazano też nie do końca dobrze funkcjonujące rozwiązania, co pokazuje, że przepisy łatwo jest tworzyć, ale trudniej wprowadzać w życie. Autorka wymienia ponadto inne akty prawne, w które wpisana jest ochrona zasobów bibliotecznych. Jej celem było podkreślenie, jak istotnym elementem dziedzictwa kulturowego są zbiory gromadzone przez biblioteki, a także jakie możliwości ochrony zbiorów mają biblioteki i z jakich regulacji powinny czerpać w swoich działaniach. Dla powodzenia tych działań ważna jest współpraca na tym polu różnych organów administracji i jednostek kultury, dlatego artykuł powinien zainteresować nie tylko instytucje biblioteczne.
The article analyses the way in which library collections in Poland are safeguarded in the light of the Act of 23 July 2003 on the Protection and Care of Historical Monuments, which is a legislative act related to the Act of 27 June 1997 on Libraries. The Act on Libraries imposes on such institutions the obligation to protect the collections, therefore it is important to be aware of the possibilities available for their protection. This article describes the various forms, such as controlling exports abroad, digitization and placing information on collections on publicly available lists. Two databases are discussed in detail – the national list of historical artefacts which were either stolen or exported abroad illegally and a list of war losses – which meet contemporary requirements as they are available online. It also indicates those solutions which do not function adequately, thereby demonstrating that regulations are easy to draw up but more difficult to implement. The author also lists other legislative acts that include the protection of library resources. Her objective was to emphasize how important an element of cultural heritage these library collections are, as well as to draw attention to the means libraries have to protect their collections and which regulations they should use in their activities. For their success, cooperation in this regard between various administrative bodies and cultural institutions is important, therefore the article should be of interest not only for libraries.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 2024, 1; 293-306
0029-8247
2956-6606
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Odsalanie drewna dotkniętego korozją chemiczną na przykładzie baraków zlokalizowanych na terenie byłego niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz II – Birkenau
Desalination of wood affected by chemical corrosion based on the example of barracks located in the former Auschwitz II – Birkenau former German Nazi concentration and extermination camp
Autorzy:
Urban-Dąbek, Maria
Łabuzek, Lidia
Gruszczyk, Natalia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343455.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
konserwacja drewna
odsalanie drewna
korozja chemiczna
drewniane baraki
kompresy
kąpiel dynamiczna
suszenie drewna
badania drewna
wood preservation
wood desalination
chemical corrosion
wooden barracks
compresses
dynamic water bath
wood drying
wood testing
Opis:
W artykule przedstawiono najważniejsze działania podjęte, by opracować metodę konserwacji drewna baraków, które ulega niszczeniu w wyniku korozji chemicznej. Kilkuletnia praca nad tym zagadnieniem obejmowała: kwerendę literaturową, kwerendę archiwalną pod kątem używanych w przeszłości preparatów ochrony drewna, monitoring korozji chemicznej, badania składu chemicznego drewna, konsultacje z zewnętrznymi instytucjami badawczymi, próby ekstrakcji szkodliwych substancji oraz sformułowanie wytycznych konserwatorskich co do konserwacji baraków dotkniętych korozją chemiczną. Na podstawie zdobytej wiedzy i doświadczenia przeprowadzono odsalanie pierwszego baraku drewnianego. Ważnym aspektem artykułu jest zwrócenie uwagi na konieczność zachowania rozwagi w stosowaniu przy drewnie zabytkowym środków ochrony drewna, szczególnie tych zawierających związki nieorganiczne. Przed rozpoczęciem konserwacji drewnianych konstrukcji oraz całych budynków powinno się w pierwszej kolejności sprawdzić, czy stosowanie środków ochrony drewna jest uzasadnione. W tym celu trzeba wykonać badania chemiczne pozwalające ustalić ilościową zawartość środków ochrony w drewnie. W przypadku gdy konieczne jest zabezpieczenie ogniochronne obiektu z uwagi na obowiązujące przepisy przeciwpożarowe, należy dążyć do alternatywnego rozwiązania, na przykład zwiększyć ilość środka gaśniczego w gaśnicach. W drewnianych barakach dawnego KL Auschwitz II – Birkenau jest to stosowane od 2014 roku.
The article outlines the most important steps taken to develop a method for preserving the wood of the barracks which is deteriorating as a result of chemical corrosion. The several-year work on this task has included: searches in the literature, searches in the archives for preparations used to protect wood in the past, monitoring chemical corrosion, research on the chemical composition of wood, consultations with external research institutions, attempts to extract harmful substances, and drafting guidelines for the conservation of the barracks affected by chemical corrosion. Based on the knowledge and experience acquired, the first of the wooden barracks underwent desalination. An important aspect of the article is to draw attention to the need for caution when using preservatives, especially those containing inorganic compounds, on historic wood. Before starting work on the conservation of wooden structures and entire buildings, it is first necessary to ascertain whether the use of wood preservatives is justified. To do this, chemical tests need to be performed to determine the amount of preservatives in the wood. If a facility requires fireproofing due to current fire regulations, an alternative solution should be sought, for example, increasing the amount of the extinguishing agents in fire extinguishers. These have been used in the wooden barracks of the former KL Auschwitz II – Birkenau concentration camp since 2014.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 2024, 1; 199-229
0029-8247
2956-6606
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pochodzący z końca XVII wieku poewangelicki kościół szkieletowy pw. Bożego Ciała w Jasieniu w świetle badań architektonicznych
The late seventeenth-century half-timbered post-Evangelical Corpus Christi Church in Jasień in the light of architectural research
Autorzy:
Wałdoch, Natalia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343034.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
architektura szkieletowa
technika budowlana
badania architektoniczne
Pomorze Zachodnie
Jasień
half-timbered architecture
construction technology
architectural research
Western Pomerania
Opis:
Najstarszy zachowany na ziemi bytowskiej, pochodzący z końca XVII wieku poewangelicki kościół pw. Bożego Ciała w Jasieniu należy do zespołu sakralnej architektury szkieletowej Pomorza Zachodniego. Pomimo dużego zainteresowania tym obiektem nie stanowił on dotąd przedmiotu szerszych analiz badawczych. Niniejszy artykuł prezentuje wyniki przeprowadzonych w ostatnich latach nieinwazyjnych badań architektonicznych, które objęły strukturę ścian korpusu nawowego i wieży oraz więźb dachowych. Wraz ze szczegółową analizą tekstów źródłowych i literatury badania te pozwoliły zgłębić wiedzę o historii budowlanej kościoła, zrekonstruować jego pierwotną formę oraz scharakteryzować technikę, w jakiej go wzniesiono. Pokłosiem tego jest również analiza porównawcza, która nie tylko dowodzi, że kościół w Jasieniu pod wieloma względami wyróżniał się na tle innych obiektów z obszaru badawczego, lecz także rzuca pewne światło na zagadnienie form i rozwiązań konstrukcyjnych stosowanych na przełomie XVII i XVIII wieku w sakralnej architekturze szkieletowej Pomorza Zachodniego.
The oldest surviving post-Evangelical Corpus Christi Church in Jasień, (in Bütow Land – Pol. ziemia bytowska) dating from the end of the seventeenth century, belongs to the group of half-timbered sacred architecture in Western Pomerania. Despite the great interest in this building, it has not yet been the focus of more extensive studies. This article presents the results of non-invasive architectural research carried out in recent years, which included the structure of the walls of the nave and tower, as well as the roof trusses. Together with a detailed analysis of source texts and literature, this research has made it possible to deepen our knowledge of the history of the church’s construction, reconstruct its original form and describe the techniques used to build it. This work has also resulted in a comparative analysis, which not only shows that the church in Jasień stood out in many respects from other buildings in this field of research, but also sheds some light on the issue of forms and construction solutions used in the half-timbered sacred architecture of Western Pomerania at the turn of the seventeenth and eighteenth centuries.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 2024, 1; 115-132
0029-8247
2956-6606
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Powstanie, rozwój, stan obecny i wartości alei Lipowej w Podkowie Leśnej na tle historii miasta ogrodu
The origin, development, current state and merits of aleja Lipowa (Linden Avenue) in the Podkowa Leśna garden town
Autorzy:
Sikora, Dorota
Kaczyńska, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343456.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
miasto ogród
aleje
Podkowa Leśna
tereny zieleni
garden town
avenue
green spaces
Opis:
Aleja Lipowa stanowi cenny element systemu terenów zieleni Podkowy Leśnej. Jej powstanie z inicjatywy Joanny z Petzoldów Lilpop, jako elementu krajobrazu folwarku Wilhelmów i letniska Stanisławów, znacznie wyprzedziło założenie tamtejszego miasta ogrodu, w którego granice została z czasem włączona. Decyzje odnośnie do jej ostatecznej formy długo się ważyły, co wynikało ze zmian w planach parcelacyjnych jej najbliższego otoczenia na etapie zakładania miasta ogrodu. Ostatecznie przyjęła formę alei trójrzędowej i dwutraktowej z zachowanymi reliktami czwartego rzędu, co może świadczyć o planach posadzenia alei czterorzędowej. Ta finalna nietypowa forma układu alejowego, powiązania z licznymi postaciami historycznymi o znaczeniu lokalnym i ponadlokalnym oraz cenny starodrzew czynią aleję Lipową założeniem unikatowym, wyróżniającym się licznymi wartościami historycznymi, artystycznymi i naukowymi, szczegółowo przeanalizowanymi w artykule.
Aleja Lipowa (Linden Avenue) is a treasured part of Podkowa Leśna’s green spaces. Created on the initiative of Joanna Lilpop née Petzold as an element in the landscape of the Wilhelm family’s estates and the Stanisławów summer resort – thereby predating the founding of the current garden town – which, over time was incorporated within its boundaries. The decision on its final form dragged on for a long time, due to changes in the plans for parcelling out the immediate surroundings when establishing the garden town. In the end, it took the form of a two-laned avenue with three rows of trees with surviving relics of a fourth row, which may indicate there were plans to plant an avenue consisting of four rows of trees. This final, unconventional avenue layout, which has ties to numerous historical figures important both from a local perspective and beyond, and its valuable old trees all combine to make aleja Lipowa a unique setting, characterized by its many historical, artistic and scientific values, which are analysed in detail in this article.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 2024, 1; 231-257
0029-8247
2956-6606
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Późnoromański portal kościoła sióstr norbertanek na Zwierzyńcu w Krakowie. Badania archeologiczno-architektoniczne – próba interpretacji
Late Romanesque portal of the church of the Norbertine Sisters in Zwierzyniec in Kraków. Archaeological and architectural research – an attempt at an interpretation
Autorzy:
Bojęś-Białasik, Anna
Łyczak, Monika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343029.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
norbertanki
Kraków
portal
badania architektoniczne
badania archeologiczne
architektura
archeologia
Norbertines
architectural research
archaeological research
architecture
archaeology
Opis:
W latach 2018–2023 przeprowadzono badania archeologiczno-architektoniczne oraz prace konserwatorskie przy późnoromańskim kamiennym portalu kościoła klasztornego sióstr norbertanek na Zwierzyńcu w Krakowie. Ten unikatowy zabytek architektury XIII wieku był w katastrofalnym stanie technicznym ze względu na mocne zawilgocenie i zasolenie oraz długotrwałe zasypanie do połowy wysokości ziemnymi warstwami kulturowymi, które kumulowały się w otoczeniu portalu przez wiele stuleci. Interdyscyplinarne badania diagnostyczne pozwoliły zidentyfikować przyczyny i źródła zawilgoceń oraz opracować procedury prac konserwatorskich, dzięki którym doszło do zahamowania zniszczeń i ustabilizowania struktury kamienia. W rezultacie badań archeologiczno-architektonicznych odsłonięto zasypane dotychczas partie portalu i wyeksponowano jego pełną formę. Badania te były okazją do szczegółowych obserwacji budowy architektonicznej portalu, analizy form detalu typowych dla sztuki XIII wieku i oceny jego stanu zachowania. Synteza wyników interdyscyplinarnych badań pozwoliła sformułować wstępne wnioski dotyczące historii budowy portalu jako obramienia głównego wejścia do XIII- -wiecznego kościoła oraz jego późniejszych przekształceń, pozostających w ścisłym związku z podnoszącym się poziomem użytkowym otaczającego terenu.
In the years 2018–2023, archaeological and architectural research and conservation work was carried out on the late Romanesque stone portal of the convent church of the Norbertine Sisters in Zwierzyniec in Kraków. This unique thirteenth-century architectural relic was in a very dilapidated condition due to extensive damp and salinity, as well as the long-term backfilling with earthen cultural layers – to up to half of its height – that had accumulated around the portal over many centuries. Interdisciplinary diagnostic tests made it possible to identify the causes and sources of the damp and establish procedures for conservation work, thanks to which the damage was contained and the structure of the stone stabilized. As a result of archaeological and architectural research, the hitherto buried parts of the portal were uncovered and its full form was revealed. These studies provided an opportunity to make detailed observations of the architectural structure of the portal, analyse the forms of details typical of thirteenth century art and assess its state of preservation. A summary of the results of interdisciplinary research made it possible to draw preliminary conclusions regarding the history of the portal’s construction as a setting for the main entrance to the thirteenth-century church and its subsequent transformations, which are closely related to the increasing rate of usability of the surrounding area.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 2024, 1; 51-72
0029-8247
2956-6606
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Recenzja książki Krytyczne studia nad dziedzictwem. Pojęcia, metody, teorie i perspektywy
Review of the book Krytyczne studia nad dziedzictwem. Pojęcia, metody, teorie i perspektywy
Autorzy:
Grabowska-Garczyńska, Karolina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343464.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Źródło:
Ochrona Zabytków; 2024, 1; 307-313
0029-8247
2956-6606
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Relacja między muzeum a jego siedzibą na wybranych przykładach instytucji krakowskich i warszawskich przed 1939 rokiem
The relationship between the museum and its seat based on selected examples of institutions in Kraków and Warsaw before 1939
Autorzy:
Tołysz, Aldona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343461.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
muzeum
zabytek
ochrona zabytków
dwudziestolecie międzywojenne
Kraków
Warszawa
museum
historic building
protection of historic monuments
interwar period
Warsaw
Opis:
Powszechnie przyjmuje się, że lokalizacja muzeum w zabytku stanowi najlepszy sposób użytkowania takiego obiektu. Do 1939 roku większość muzeów mieściła się budynkach, które współcześnie należy uznać za zabytkowe. Przykład kilku instytucji z Krakowa i Warszawy pokazuje jednak, że perspektywa ich założycieli była odmienna. Wybór lokalizacji dla kolekcji wynikał z przesłanek pragmatycznych, dostępności lokalu, jego ceny oraz nakładów właściciela na modernizację budynku. Poza nielicznymi obiektami o wyjątkowej wartości, takimi jak Sukiennice czy Wawel, prace konserwatorskie i remontowe wynikały z konieczności zabezpieczenia zbiorów, rzadziej z potrzeb ochrony niszczejącego zabytku. Takie podejście wynikało nie tylko z charakteru przedwojennej zabudowy polskich miast i bardziej restrykcyjnego podejścia do ochrony zabytków, lecz także z traktowania muzeum jako nadrzędnej wartości. Zniszczenia powstałe w czasie II wojny światowej zmieniły ten punkt widzenia, warto jednak pamiętać, że relacje między muzeum a budynkiem zabytkowym nie mają stałego charakteru i odzwierciedlają perspektywę obowiązującą w danej epoce.
It is widely accepted that locating a museum in a historic building is the best way to use such a resource. Until 1939, most museums were located in buildings that are now considered historic. However, the example of several institutions in Kraków and Warsaw shows that their founders had different ideas. The choice of location for the collections was the result of practical considerations: the availability of the premises, the price, and how much the owners would have to spend on modernizing the building. Apart from a few buildings of exceptional value, such as the Cloth Hall or Wawel Castle, conservation and renovation works were determined more by the need to protect the collections, and less by the need to protect the deteriorating building. This approach was not only the effect of the nature of the pre-war development of Polish cities and a more restrictive approach to the protection of historic monuments, but also from the treatment of the museum as a primary value. The devastation caused by the Second World War changed this point of view, but it is worth remembering that the relationship between a museum and a historic building is not permanent and reflects the perspective prevailing in a given era.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 2024, 1; 275-292
0029-8247
2956-6606
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sobótka-Górka na Dolnym Śląsku i Morawica w Małopolsce – dwa możnowładcze palatia romańskie
Sobótka-Górka in Lower Silesia and Morawica in Małopolska – two Romanesque magnate palaces
Autorzy:
Stala, Klaudia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343033.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
palatium
badania archeologiczne
badania konserwatorskie
romanizm
palace
archaeological research
conservation research
Romanesque
Opis:
W artykule omówiono dwa dotychczas rozpoznane w Polsce romańskie palatia możnowładcze. Jedno, zlokalizowane w Górce koło Sobótki, zostało zidentyfikowane w wyniku badań archeologicznych prowadzonych przez autorkę z przerwami w latach 2002–2008. Drugie, w Morawicy koło Krakowa, odkryto dopiero w trakcie prac architektoniczno-konserwatorskich prowadzonych przez Marię Bicz-Suknarowską w 2018 roku, mimo że prace remontowe były realizowane w obiekcie od 2008 roku. Są to jedyne znane palatia tego typu w Polsce, które do tej pory nie doczekały się wspólnego opracowania w postaci analizy porównawczej mającej na celu rozpoznanie podobieństw stylistyczno-formalnych obu budynków. W artykule odniesiono się też do kwestii istnienia domniemanego palatium Sieciecha zlokalizowanego w obrębie kościoła św. Andrzeja w Krakowie – według nieprzyjętej powszechnie w literaturze przedmiotu koncepcji Bonawentury Macieja Pawlickiego. Analizie poddano między innymi wymiary budynków oraz zachowane elewacje wraz z detalem architektonicznym i technikami budowlanymi.
The article discusses two Romanesque magnate palaces that have been identified so far in Poland. One, located in Górka near Sobótka, was identified as a result of archaeological research carried out by the author intermittently in the years 2002–2008. The second one, in Morawica near Kraków, was only discovered during architectural and conservation works carried out by Maria Bicz-Suknarowska in 2018, even though renovation works had been carried out at the site since 2008. They are the only known palatial building of this type in Poland that have not yet undergone a comparative analysis to identify stylistic and formal similarities between the two buildings. Furthermore, the article also refers to the issue of the existence of the ostensible Sieciech palace located within the church of St Andrew in Kraków according to Bonawentura Maciej Pawlicki’s concept which is not generally accepted in the literature on the subject. The analysis included, among other things, the dimensions of the buildings and the preserved facades along with architectural details and construction techniques.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 2024, 1; 93-114
0029-8247
2956-6606
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Warownia, rezydencja, klasztor – przekształcenia zamku w Kożuchowie między schyłkiem XIII a początkiem XIX wieku w świetle badań architektonicznych
A stronghold, a residence, and a monastery – the reshaping of the castle in Kożuchów between the end of the thirteenth century and the beginning of the nineteenth century in the light of architectural research
Autorzy:
Legendziewicz, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343032.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
architektura
gotyk
renesans
barok
zamek
Kożuchów
Śląsk
średniowiecze
architecture
Gothic
Renaissance
Baroque
castle
Silesia
Middle Ages
Opis:
Tematem artykułu jest omówienie przemian architektury zamku w Kożuchowie, w okresie baroku przebudowanego na klasztor. W pracy przedstawiono rezultaty autorskich badań architektonicznych prowadzonych między 2009 a 2022 rokiem. Dotychczasowe analizy powstania i przekształceń zamku opierają się na ogólnym oglądzie otynkowanej budowli. Omówione badania architektoniczne umożliwiły wskazanie najstarszego elementu zespołu, którym jest wieża, wzniesiona prawdopodobnie na przełomie XIII i XIV stulecia. W XIV wieku warownię rozbudowano o obwód obronny, a także trójdzielny, trzykondygnacyjny pałac, a wieżę podwyższono i zwieńczono blankowaniem oraz hełmem. W 1378 roku warowania stała się stołeczną rezydencją książęcą. W drugiej połowie XIV wieku wzniesiono wieżę bramną, a w trzeciej ćwierci XV wieku rezydencję otoczono regularnym obwodem bastejowym i podwyższono stołp, który został zwieńczony hurdycją. Zapewne w latach 60. XVI wieku dzierżawca lenna zamkowego Fabian von Schönaich przebudował rezydencję w stylu renesansowym. Zostało wówczas wzniesione skrzydło zachodnie, w które włączono wieżę. Nabycie zamku przez zakon karmelitów w 1685 roku przyniosło największe jego przekształcenia. W ich wyniku w 1706 roku powstał barokowy klasztor z kościołem i wieżą.
This articles discusses the changes in the architecture of the castle in Kożuchów, converted into a monastery in the Baroque period. The work presents the results of original architectural research carried out between 2009 and 2022. The existing analyses of the origins and alterations made to the castle are based on a general view of the plaster-covered building. The architectural research under discussion made it possible to identify the oldest part of the complex, which is the tower, probably constructed at the turn of the thirteenth/fourteenth centuries. In the fourteenth century, the stronghold was extended with a defensive perimeter wall, as well as a three-section, three-storey palace, and the tower was raised and surmounted with battlements and a conical roof. In 1378, it became the ducal residence in the town. In the second half of the fourteenth century, a gate tower was erected, and in the third quarter of the fifteenth century, the residence was surrounded by a regular bastion and a bergfried (or belfry) was raised, which was topped with hoarding. Probably in the 1560s, the tenant of the castle fief, Fabian von Schönaich, rebuilt the residence in the Renaissance style. The west wing was built at that time, which incorporated the tower. The acquisition of the castle by the Carmelite Order in 1685 brought about its greatest transformation. As a result, in 1706 a Baroque monastery with a church and a tower was built.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 2024, 1; 73-91
0029-8247
2956-6606
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Więźby dachowe domostwa na ulicy Łaziennej 10 w Toruniu w świetle badań architektonicznych
The roof trusses of the house at ul. Łazienna 10 in Toruń in the context of architectural research
Autorzy:
Schaaf, Urlich
Prarat, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343024.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
Toruń
średniowiecze
kamienice mieszczańskie
więźby dachowe
badania architektoniczne
Middle Ages
bourgeois townhouses
roof trusses
architectural research
Opis:
Celem artykułu jest analiza historycznych więźb dachowych kamienicy i oficyny na ul. Łaziennej 10 w Toruniu. Zespoły te nigdy nie były badane, natomiast już wstępny ogląd pozwalał stwierdzić, że w obecnej prostej, jętkowej konstrukcji zastosowano wiele wtórnie użytych elementów. Badania architektoniczne objęły analizę układu konstrukcyjnego, systemu ciesielskich znaków montażowych, złącz ciesielskich oraz obróbki i wielkości budulca. Na końcu wyselekcjonowane zespoły zostały poddane badaniom dendrochronologicznym. Na tej podstawie wyodrębniono cztery główne fazy budowlane. Elementy użyte wtórnie do budowy więźby jednojętkowej nad kamienicą pochodziły z trójjętkowej więźby, którą wydatowano na lata 60. XIV wieku. Pod względem materiału jest to zatem jedna z najstarszych konstrukcji dachowych w Toruniu. Więźba nad oficyną musi był młodsza, choć na pewno również pochodzi z czasów średniowiecza. W okresie nowożytnym wymieniono wszystkie belki wiązarowe w kamienicy, zachowując jednak trójjętkowy ustrój. Do głównej zmiany doszło na początku XIX wieku w związku z przebudową elewacji frontowej i montażem obecnie istniejącej konstrukcji.
The aim of the article is to analyse the historical roof trusses of the townhouse and outbuilding at ul. Łazienna 10 in Toruń. These structures have never been examined, however a preliminary inspection showed that many elements were reused in the current simple, collar beam structure. The architectural research included an analysis of the structural arrangement, the format of the carpenters’ assembly marks, the types of wood joints and the processing and size of the building materials. Finally, selected assemblages were subjected to a dendrochronological examination. On this basis, four main construction phases were distinguished. The elements reused to build the single collar beam above the tenement house came from the triple collar beam dating back to the 1360s. In terms of the materials used, it is therefore one of the oldest roof structures in Toruń. The truss of the outbuilding must have been made later, although in all certainty it also dates back to the Middle Ages. In the early modern period, all the truss beams in the tenement house were replaced, but the triple truss beam structure was retained. The main change occurred in the early nineteenth century in connection with the reconstruction of the facade and the installation of the present-day structure.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 2024, 1; 11-29
0029-8247
2956-6606
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Co chcemy chronić? Refleksje na temat kryteriów obejmowania zabytku ochroną konserwatorską
What do we want to protect? Thoughts on the criteria for putting a monument under conservation protection
Autorzy:
Brudnicki, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23203213.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
zabytek
wpis do rejestru zabytków
ujęcie zabytku w ewidencji zabytków
waloryzacja zabytków
klasyfikacja zabytków
kryteria objęcia zabytku ochroną konserwatorską
monument
entry in the register of monuments
criteria for putting a monument under conservation protection
classification of monuments
inclusion of a monument in the records of monuments
valorization of monuments
Opis:
W związku z dwudziestoleciem obowiązywania Ustawy z dnia 23 lipca 2003 roku o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami autor stawia zasadnicze pytania dotyczące przedmiotu ochrony prawnej, to jest rozumienia prawnej definicji zabytku, granicy oddzielającej zabytki od innych obiektów dawnych oraz kryteriów przesądzających o tym, który obiekt winien trafić do rejestru zabytków, a który – jedynie do wojewódzkiej lub gminnej ewidencji zabytków. W poszukiwaniu odpowiedzi w pierwszej kolejności prześledzono przepisy ustawy i przeanalizowano poszczególne kategorie zabytków w kontekście zakresu przyznanej ochrony prawnej oraz kryteria, na których podstawie dany obiekt ma być kwalifikowany do określonej kategorii. Następnie omówiono prowadzony w ostatnich latach dyskurs przedstawicieli środowiska konserwatorskiego, który dotyczył zagadnień związanych z wartościowaniem zabytków, w tym prac nad ujednolicaniem kryteriów waloryzacji. Przedstawiono także zróżnicowane stanowiska w kwestii kryteriów wpisania zabytku do rejestru, prezentowane w decyzjach organów ochrony zabytków oraz w orzecznictwie sądów administracyjnych. Rezultatem prowadzonej analizy są krytyczne wnioski dotyczące braku jednolitych i powszechnie zrozumiałych standardów oceny zasobu zabytkowego i sposobu interpretacji prawnego pojęcia zabytku oraz niejasnych kryteriów mających przesądzać o tym, który obiekt winien trafić do rejestru zabytków. Artykuł wieńczą refleksje na temat działań, które w ocenie autora winny zostać podjęte, by uporządkować proces wartościowania zabytków.
In conjunction with the twentieth anniversary of the Act of 23 July 2003 on the protection and care of historical monuments, the author raises some fundamental questions concerning the subject of legal protection, that is, the understanding of the legal definition of a monument, the borderline separating monuments from other historical objects, and the criteria determining which objects should be included in the central register of monuments, and which should only be included in voivodship or municipal records of monuments. In order to find an answer, first the provisions of the Act were examined, and the various categories of monuments analysed with regard to the scope of legal protection provided and the criteria for qualifying them to a particular category. Then the discourse that has been taking place in recent years among representatives of the conservation community is discussed; this concerns issues related to the valuation of monuments, including work on standardizing the criteria for their valorization. Also presented are the differing views on the issue of the criteria for entering a monument in the register, as expressed in the decisions of monument protection authorities and in the rulings of administrative courts. The result of the analysis is a critique of the lack of consistent and generally understood standards for the evaluation of historic monuments and how the legal concept of a monument should be interpreted, as well as vague criteria to determine which objects should be included in the register of monuments. The article concludes with reflections on actions which, in the author’s opinion, should be taken to organize the process of valuation of monuments.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 2023, 2; 9-34
0029-8247
2956-6606
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies