Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę ""Pańszczyzna"" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 22
Tytuł:
Zmiany systemu rachunkowości w procesie reform włościańskich w XVIII-XIX w.
Changes in the accounting system in the process of reform peasants in the eighteenth and nineteenth centuries
Autorzy:
Turzyński, Mikołaj
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/588010.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
Tematy:
Dzierżawa
Historia rachunkowości
Pańszczyzna
Rachunkowość rolna
Farm accounting
History of accounting
Lease
Serfdom
Opis:
Celem artykułu było zbadanie zmian w systemie rachunkowości, towarzyszących zastępowaniu pańszczyzny umowami dzierżawy w XVIII-XIX w. Na potrzeby badań zastosowano metody: analizę historyczną obejmującą badania empiryczne o charakterze archiwalnym, a także studia literaturowe z dziedziny historii rachunkowości i historii gospodarczej ziem polskich. W wyniku analizy ustalono, że przejście do gospodarki czynszowej spowodowało konieczność wprowadzenia istotnych zmian w systemie rachunkowości majątków ziemskich, dotyczących: 1) sporządzania inwentarzy dóbr przekazywanych w używanie na podstawie umów dzierżawy, 2) przygotowania rejestrów służących ewidencji czynszów dzierżawnych, 3) ujmowania przychodów z tytułu czynszów dzierżawnych (poprzedzane windykacją należności).
The aim of the article was to examine the changes in the accounting system associated with replacing serfdom lease agreements in the eighteenth and nineteenth centuries. For the study methods were used: historical analysis, including empirical studies of archival studies and literature on the history of accounting and economic history of the Polish lands. The analysis found that the transition to a rent economy made it necessary to make significant changes in the accounting system estates, including: 1) drawing up inventories of goods transferred in use under the lease agreements, 2) preparation of records serving records of rents.
Źródło:
Studia Ekonomiczne; 2016, 268; 217-225
2083-8611
Pojawia się w:
Studia Ekonomiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
W stronę nowej syntezy historii społecznej? Uwagi nad Ludową historią Polski Adama Leszczyńskiego
Towards a New Synthesis of Social History? Notes on the People’s History of Poland by Adam Leszczyński
Autorzy:
Wyżga, Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2105971.pdf
Data publikacji:
2022-04-25
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
serfdom
corvée
peasants
burghers
social history
economy
synthesis
poddaństwo
pańszczyzna
chłopi
mieszczaństwo
historia społeczna
gospodarka
synteza
Opis:
Celem artykułu recenzyjnego jest ujęcie popularnej syntezy historycznej Adama Leszczyńskiego pt. Ludowa historia Polski w kontekście zapotrzebowania na nową syntezę historii społecznej. Skupiono się przede wszystkim na partii książki odnoszącej się do okresu przed XIX w. Omówiona została przyjęta przez Autora oś narracji, skoncentrowana na wyzysku mas społecznych przez elity w długim, obejmującym prawie całe pasmo dziejowe Polski, okresie. Zwrócono uwagę na nie dość krytyczne wykorzystanie starszej historiografii, pominięte lub zbyt słabo zaakcentowane różne aspekty życia poddanych, jak również uwzględnienie pewnych istotnych pozycji literatury przedmiotu.
The purpose of this review article is to review Adam Leszczyński’s popular historical synthesis, Ludowa historia Polski (A People’s History of Poland), in the context of the need for a new synthesis of social history. The focus is primarily on the part of the book devoted to the period before the nineteenth century. It discusses the narrative axis adopted by the Author, focused on the exploitation of social masses by elites over a long period, covering almost the entire history of Poland. Attention is drawn to the insufficiently critical use of older historiography and the omission or underemphasis of various aspects of subjects’ lives. Also, the extent to which some important items from the literature on the subject have been included is also discussed.
Źródło:
Kwartalnik Historyczny; 2022, 129, 1; 195-229
0023-5903
Pojawia się w:
Kwartalnik Historyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Abolition of Corvée in Spisz in the Years 1931–1934
Autorzy:
Ciągwa, Józef
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/618773.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
corvée (zsellérség, želiarstvo)
abolition of corvée
Spisz (Spiš, Scepusium, Szepesség, Zips)
hungarian acts: IX/1848, XI/1848, XXV/1896
act of Polish Parliament of 20 March 1931
pańszczyzna (zsellérség, želiarstvo)
zniesienie pańszczyzny
ustawy węgierskie: IX/1848, XI/1848, XXV/1896, ustawa Sejmu RP z dnia 20 marca 1931 r.
Opis:
Like the whole of the present-day Slovakia, until the year 1918 the region of Spisz (Spiš, Scepusium, Szepesség, Zips) belonged to the Kingdom of Hungary (Magyar Királyság, Uhorské kráľovstvo, Królestwo Węgierskie). By the power of the decision of the Council of Ambassadors of the 28th of July 1920, a small part of the district of spiska żupa (spišská župa, comitatus scepusiensis, szepes megye, zipser Komitat) – 170 km², amounting to 4.64% of the district’s total area – was incorporated into the territory of the Second Republic of Poland. In the area incorporated into Poland there were 14 villages populated by ca. 9,000 inhabitants. In three of these villages – Falsztyn, Niżne Łapsze and Niedzica – corvée (zsellérség, želiarstvo, żelarstwo) survived until 1934.The perseverance of corvée in the three villages is related to the rulings of two Acts of the Hungarian parliament (No. IX/1848 and No. XI/1848), which abolished feudal liabilities solely with respect to the urbar subjects. These laws, however, did not abolish corvée or other feudal duties in the case of contractual serfs (egyezményi zsellérek, zmluvní želiari, kontraktualisti). The abolition of corvée for this group of serfs, their enfranchisement and granting their property rights only took place on the basis of the Act No. XXV/1896 passed by the Hungarian parliament. This law was in force also in the territory incorporated into Poland in accordance with the letter of the Article 1 of the Act of the 26th of October 1921 concerning the legal regulations in force in the area of the Polish Spisz and Orawa (The Journal of Laws of the Republic of Poland No. 89, pos. 657). However, in meeting their pre-plebiscite promises, the Polish legislator resolved to issue a law abolishing the feudal liabilities in Falsztyn, Niżne Łapsze and Niedzica.The Act of the 20th of March 1931 concerning the abolition of corvée finally abolished all forms of serfdom and other feudal liabilities on the part of the heretofore contractual serfs and granted them enfranchisement. The abolition of corvée and the enfranchisement was effectively carried out in the years 1933–1934 by way of the introduction of a buy-up program. The Act of the Polish parliament determined the price of the buy-up of 1 hectare of the 1st class arable land at 216 Polish zlotys, thus warranting the buyer more advantageous buy-up conditions than those offered by the Hungarian Act No. XXV/1896.
Spisz (Spiš, Scepusium, Szepesség, Zips) należał do 1918 r., tak jak cała Słowacja, do Królestwa Węgierskiego (Magyar Királyság, Uhorské kráľovstvo). Na mocy decyzji Rady Ambasadorów z dnia 28 lipca 1920 r. mała część (170 km²), czyli 4,64% żupy spiskiej (spišská župa, comitatus scepusiensis, szepes megye, zipser Komitat), została przyłączona do II Rzeczypospolitej. Na inkorporowanym przez Polskę terytorium znajdowało się 14 wsi, w których mieszkało około 9000 ludzi. W trzech wioskach polskiego Spisza – Falsztyn, Niżne Łapsze, Niedzica – stosunki pańszczyźniane (zsellérség, želiarstvo, żelarstwo) przetrwały do 1934 r. Stało się tak dlatego, że dwie ustawy węgierskie (nr IX/1848 i nr XI/1848) znosiły powinności feudalne jedynie poddanych urbarialnych (urbéri zsellérek, urbárialní želiari), nie likwidowały natomiast pańszczyzny i innych powinności feudalnych żelarzy umownych (egyezményi zsellérek, zmluvní želiari, kontraktualisti). Zniesienie pańszczyzny tej grupy żelarzy i ich uwłaszczenie nastąpiło dopiero na podstawie ustawy węgierskiej nr XXV/1896. Na podstawie art. 1 ustawy z dnia 26 października 1921 r. w przedmiocie przepisów prawnych, obowiązujących na obszarze Spisza i Orawy należących do Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U., nr 89, poz. 657), wspomniana ustawa obowiązywała również w Polsce. Polski ustawodawca zdecydował jednak, spełniając przedplebiscytowe obietnice, o wydaniu polskiej ustawy znoszącej żelarstwo w Falsztynie, Niżnych Łapszach i Niedzicy. Ustawa z dnia 20 marca 1931 r. o zniesieniu żelarstwa likwidowała pańszczyznę i inne powinności feudalne żelarzy umownych oraz dokonywała ich uwłaszczenia. Zniesienie żelarstwa i uwłaszczenie nastąpiło w latach 1933–1934 w drodze wykupu. Ustawa polskiego Sejmu określała cenę wykupu 1 ha ziemi ornej pierwszej klasy na 216 zł, a więc zapewniała korzystniejsze warunki wykupu niż węgierska ustawa nr XXV/1896.
Źródło:
Studia Iuridica Lublinensia; 2016, 25, 3
1731-6375
Pojawia się w:
Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sytuacja społeczno-gospodarcza Galicji w latach 1772-1848
Autorzy:
Nowak, Daniel Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1052770.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Instytut Teologiczno-Pastoralny im. św. bpa Józefa Sebastiana Pelczara
Tematy:
gospodarka Galicji
Józef II
Maria Teresa
pańszczyzna
sądownictwo wiejskie
rabacja
uwłaszczenie
uprawa ziemi
hodowla zwierząt
ziemianki
koniczyna
zboże
the economy of Galicia
serfdom
rural judiciary
inroad
affranchisement
tillage
animal breeding
dugout
clover
grain
Opis:
Te following article describes the socio-economic situation of Galicia in the years 1772-1848, paying special attention to the period of the rule of empress Maria Teresa (d. 1780) and her son Joseph II (d. 1790). Above all, the article touches upon the issues regarding the situation of the rural population and describes the Austrian reforms which had the goal of improving the situation of this population and which regarded, inter alia, the regulation of the amount of socage and the duties of the peasants towards the court, the rural judiciary and other matters regarding servile relations. A separate issue considered in the article was the development of agriculture and the gradual introduction of new crops within the Galicia region, such as potatoes and clover, as well as the changes within the range of the cultivation techniques.
Źródło:
Resovia Sacra : Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej; 2018, 25; 273-293
1234-8880
Pojawia się w:
Resovia Sacra : Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Socjologia historyczna a teoria gier. Modelowanie decyzji aktorów społecznych i jego ograniczenia
Historical Sociology and Game Theory. Social actors’ decision modelling and its limitations
Autorzy:
Jarząbek, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/14743456.pdf
Data publikacji:
2022-12-20
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN
Tematy:
game theory
historical sociology
model
July crisis 1914
serfdom
teoria gier
socjologia historyczna
kryzys lipcowy 1914
pańszczyzna
Opis:
Artykuł stawia sobie za cel analizę możliwości i ograniczeń wykorzystywania w socjologii historycznej teorii gier. Posługuję się wybranymi przykładami takich możliwych zastosowań: iterowanej gry w cykora w przypadku kryzysu lipcowego z 1914 r., który doprowadził do wybuchu I wojny światowej oraz dylematu więźnia o asymetrycznym układzie między graczami dla zrozumienia relacji między chłopem a panem feudalnym w systemie gospodarki pańszczyźnianej. Oba przykłady służą temu, by pokazać przydatność modeli teoriogrowych jako narzędzi pozwalających zrozumieć rzeczywistość przeszłą jako wypadkową ludzkich decyzji, a nie wyłącznie realizację ich intencji. Podkreślam jednocześnie, że samo modelowanie przeszłości to tylko jeden z etapów rozumienia historii, który tak samo jako pozostałe (zbieranie danych, tworzenie narracji) jest działaniem interpretacyjnym zależnym od wiedzy i kompetencji badaczki lub badacza.
The article aims to analyse the opportunities for and limitations in using game theory in historical sociology. Selected examples of such possible applications are used: an iterated game of chicken in the case of the July Crisis of 1914, which led to the outbreak of World War I, and the dilemma of the prisoner, with an asymmetric arrangement between players, for understanding the relations between peasant and feudal lord in the serf economy system. Both examples serve to show the usefulness of game-theory models as tools enabling an understanding of past reality as a consequence of human decisions and not merely the realisation of their intentions. At the same time, the author emphasises that modelling the past in itself is only one of the stages of understanding history, and one that just like the others (collecting data and creating narratives) is an interpretative action dependant on the knowledge and competence of the researcher.
Źródło:
Kultura i Społeczeństwo; 2022, 66, 4; 29-43
2300-195X
Pojawia się w:
Kultura i Społeczeństwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Reforma uwłaszczeniowa we wsi Sławno
Enfranchisement reform in Sławno village
Autorzy:
Linetty, Jakub
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2176158.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy
Tematy:
reforma uwłaszczeniowa
regulacja i separacja gruntów
Sławno
pańszczyzna
krajobraz kulturowy
chłopi
enfranchisement reform
land regulation and separation
Serfdom
Opis:
W poniższym artykule poruszona została problematyka reformy uwłaszczeniowej oraz procesu regulacji i separacji gruntów we wsi Sławno. Reforma uwłaszczeniowa wprowadzona na terenie Wielkiego Księstwa Poznańskiego w 1823 roku wraz z towarzyszącymi reformami agrarnymi była jednym z najistotniejszych epizodów w historii wielkopolskiej wsi. W ich wyniku przekształcono nie tylko strukturę własnościową i ustrój społeczno-gospodarczy panujący na wsi, ale także trwałym i głębokim zmianom uległ krajobraz kulturowy. W toku wieloletniej procedury zakończonej porozumieniem (recesem) w 1839 roku utworzono w Sławnie 14 w pełni niezależnych dziedzicznych gospodarstw włościańskich, wolnych od wszelkich służebności wobec dworu.
The following article deals with the problems of the enfranchisement reform and the process of land regulation and separation in the village of Sławno. The enfranchisement reform introduced in the Grand Duchy of Posen in 1823, along with the accompanying agrarian reforms, was one of the most significant episodes in the history of the Wielkopolska countryside. As a result, not only was the ownership structure and socio-economic system of the village transformed, but the cultural landscape was also permanently and profoundly altered. In the course of a multi-year procedure that ended with an agreement (recession) in 1839, 14 fully independent hereditary landowner farms were created in Sławno, free of any easements to the manor.
Źródło:
Studia Lednickie; 2022, 21; 57-82
0860-7893
2353-7906
Pojawia się w:
Studia Lednickie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Reforma uwłaszczeniowa we wsi Lednogóra i początki Moraczewa
The enfranchisement reform in Lednogóra village and the origins of Moraczewo
Autorzy:
Linetty, Jakub
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2044602.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy
Tematy:
Lednogóra
reforma uwłaszczeniowa
regulacja gruntów
pańszczyzna
chłopi
the enfranchisement reform
land regulation
serfdom
peasants
Opis:
Poniższy artykuł jest poświęcony zagadnieniu realizacji reformy uwłaszczeniowej we wsi Lednogóra. Reforma uwłaszczeniowa, rozpoczęta na terenie Wielkiego Księstwa Poznańskiego przez władze pruskie w 1823 roku, miała na celu likwidację reliktów gospodarki folwarczno-pańszczyźnianej, ukształtowanej jeszcze w średniowieczu. Oznaczało to zniesienie pańszczyzny oraz utworzenie wolnych od powinności wobec dworu średniej wielkości gospodarstw chłopskich, do uprawy których potrzebny był sprzężaj. W Lednogórze realizację postanowień reformy uwłaszczeniowej rozpoczęto na wniosek włościan w 1829/1830 roku. W wyniku trwającej blisko 10 lat procedury sporządzono reces (1839), w świetle którego utworzono 14 gospodarstw wolnych od wszelkich obciążeń ze strony dworu. Jednocześnie powstałe gospodarstwa przeniesiono na nowe grunty i utworzono nową osadę – Moraczewo. Dawne i nowe podziały gruntów zostały udokumentowane na mapie Lednogóry sporządzonej w 1831 roku przez mierniczego Demmlera.
The following article is devoted to the enfranchisement reform conducted in Lednogóra village. The enfranchisement reform, which was begun on the territory of the Grand Duchy of Posen by the Prussian authorities in 1823, aimed at ending the relics of a manorial-serf economy, formed in the Middle Ages. It meant the abolition of serfdom and the creation of medium-sized peasant farms free from obligations to the manor. To cultivate the land on these farms, draught animals were needed. In Lednogóra, the implementation of the reform started at the requests of the peasants in 1830. As a result of the procedure that took nearly 10 years, a “reces” was written (1839), whereby 14 farms were created free of any encumbrances from the manor. At the same time, the established farms were moved to a new land and a new settlement was created – Moraczewo. The old and new land divisions were documented on the map of Lednogóra drawn up by the surveyor Demmler.
Źródło:
Studia Lednickie; 2021, 20; 51-78
0860-7893
2353-7906
Pojawia się w:
Studia Lednickie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Primary principles of a compulsory public works system (corvée) in the construction, repair and maintenance of the communication network of the Kingdom of Poland and other former Polish territories ruled by tsarist Russia
Autorzy:
Rutkowski, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/198530.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Politechnika Śląska. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
Tematy:
corvée
Kingdom of Poland
19th century
pańszczyzna
Królestwo Polskie
wiek XIX
Opis:
This article focuses on the issue of introducing of a legal system concerning public works carried out on the widely understood transportation system in the Kingdom of Poland and other territories directly or indirectly ruled by tsarist authorities after the partition of the Commonwealth.
Źródło:
Zeszyty Naukowe. Transport / Politechnika Śląska; 2017, 96; 161-173
0209-3324
2450-1549
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe. Transport / Politechnika Śląska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prawa i wolność chłopów w Konstytucji 3 maja
The rights and freedom of peasants in the Costitution of May 3
Autorzy:
Wątor, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28011667.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
Tematy:
chłopi
Konstytucja 3 maja
prawo i wolność
pańszczyzna
idee społeczne i narodowe
peasants
Constitution of May 3
rights and freedom
serfdom
social and national ideas
Opis:
Celem niniejszej pracy było ukazanie praw i wolności chłopów w artykułach Konstytucji 3 maja. Przedstawiono jak wyglądała pańszczyzna i status prawny najniższego stanu przed uchwaleniem Ustawy Rządowej. W artykule opisano również czy próba wprowadzenia zmian miała wpływ na zmiany społeczne na ziemiach polskich i czy były one poparte przez społeczeństwo. Ponadto poddano pod rozważania tezę, czy Konstytucja 3 maja miała wpływ na rozwój idei społecznych i narodowych wśród chłopstwa.
The aim of this study was to prezent the rights and freedoms of peasants in the articles of the Constitution of May 3. It presents serfdom and the legal status of the lowest state before the adoption of the Government Act. The article also describes whether the attempt to introduce changes had an impact on social changes in Poland and whether they were supported by the society. More over, it was considered whether the Constitution of May 3 had an impact on the development of social and national ideas among the peasants.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Zbliżenia Cywilizacyjne; 2022, 18, 1; 27-43
1896-4087
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Zbliżenia Cywilizacyjne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Podmiotowość chłopstwa staropolskiego
Subjectivity of the Old Polish Peasantry
Autorzy:
Wyżga, Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28765356.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
podmiotowość
chłopstwo
szlachta
gospodarka
rynek lokalny
poddaństwo
pańszczyzna
sąd
subjectivity
peasantry
nobility
economy
local market
serfdom
serfdom duties
court
Opis:
Wciąż powszechna jest opinia o chłopstwie jako o ubezwłasnowolnionym i traktowanym przedmiotowo elemencie systemu folwarczno-pańszczyźnianego, a zarazem brutalnie wykorzystywanej ofierze tego systemu. Celem artykułu jest propozycja analizy położenia chłopstwa wychodząca z założenia o istnieniu podmiotowości tej najliczniejszej grupy społecznej. Podmiotowość ta mogła wynikać m.in. z zapotrzebowania rynku pracy na siłę roboczą, co wymagało od dworów pewnej elastyczności, ale też z chłopskiej aktywności na lokalnym rynku handlowym. Ta aktywność współgrała z przedsiębiorczością i zamożnością niektórych chłopów. W ten też sposób można rozumieć ich występowanie w sądach grodzkich, a także pewną sprawczość i decyzyjność w relacjach z innymi stanami społecznymi Rzeczypospolitej przedrozbiorowej.
There is still a widespread belief that the peasantry was an incapacitated and objectively treated element of the manorial-serf system and, simultaneously, a brutally exploited victim of this system. The article proposes an analysis of the peasantry’s position based on the assumption of the existence of the subjectivity of this most numerous social group. This subjectivity resulted, among other factors, from the labour market’s demand for labour, which required a certain flexibility on the part of the manors, but also from peasant activity in local markets. This activity interacted with the entrepreneurship and wealth of some peasants. This activity made peasant entrepreneurship possible, and even enabled some to become wealthy. In this way, it is also possible to understand their appearance in the municipal courts and their particular prominence and capacity to manage their own affairs in relation with other social estates in the Polish-Lithuanian Commonwealth.
Źródło:
Kwartalnik Historyczny; 2023, 130, 4; 771-792
0023-5903
Pojawia się w:
Kwartalnik Historyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pańszczyzna i przemoc. Historie literackie i wspomnieniowe z XIX wieku
Villein (serfdom) and Violence. Literary and Memorial Histories from the 19th century
Autorzy:
Tomczok, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1012914.pdf
Data publikacji:
2017-03-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
villein
violence
realistic novel
memories of the peasants
pańszczyzna
przemoc
powieść realistyczna
literatura ludowa
Opis:
Artykułu przedstawia model przemocy pańszczyźnianej, który można skonstruować na podstawie fragmentów dziewiętnastowiecznych powieści oraz wspomnień chłopów pamiętających doświadczenie pańszczyzny. Powieść realistyczna nie podejmuje bezpośrednio zagadnienia pańszczyzny jako głównego tematu przedstawienia, dlatego też reprezentacji przemocy pańszczyźnianej należy szukać na granicy świata głównych bohaterów, zwykle wywodzących się z klas uprzywilejowanych. Te krótkie fragmenty znanych powieści pokazują oczywistość przemocy wobec chłopów. Przemoc stanowi tu sposób utrzymania własnej pozycji społecznej, a jednocześnie poniżenia osób wykonujących pracę fizyczną. W tekstach wspomnieniowych można natomiast znaleźć opisy sposobu oddziaływania przemocy na chłopów. Analizuję dwa przykłady tłumienia chłopskiego buntu z wykorzystaniem przemocy fizycznej doprowadzającej ofiary do stanu bliskiego śmierci. Pozostawionych przy życiu chłopów pozbawiono wszelkiej nadziei i aktywności, by z rezygnacją pogodzili się z przymusem pracy. Ten schemat powiązania pracy i przemocy nie znika wraz ze zniesieniem pańszczyzny, gdyż nowe stosunki kapitalistyczne podtrzymują nierówność między kapitalistą a proletariuszem.
This article presents a model of villein-inflicted violence on the basis of 19th century realist novels and the peasant memory of the experience of serfdom. This article brings two disparate bodies of literature together in order to bring to light continuities in the relationship of work and violence across serfdom and capitalism in 19th century Poland. First, the article examines a number of realist novels which do not directly address serfdom amongst its central themes and thus, the representation of villein (serfdom) violence has to be sought at the borders of the world inhabited by the work’s protagonists, usually from the perspective of privileged classes. As such, the problem of serfdom is visible only indirectly, in the form of short fragments of well-known novels. At the same time, these works assume the obviousness of violence against peasants. This article offers an analysis of Polish realist tradition of fiction writing in order to demonstrate how the very social standing of protagonists is maintained at the expense of the people doing physical labor. Second, the article examines descriptions of this violence in the memoirs of peasants, and further offers an analysis of two such examples of the suppression of peasant revolt through physical violence. Deprived of all hope and agency, victims were left only to submit to the coercion of work in total resignation. Bringing these two bodies of literature together reveals the nexus of work and violence which, instead of disappearing with the abolition of villein (serfdom), emerged in the form of new capitalist relationships defined by inequalities between the capitalist and the proletarian.
Źródło:
Praktyka Teoretyczna; 2017, 23, 1; 237-266
2081-8130
Pojawia się w:
Praktyka Teoretyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ostatni niewolni we współczesnej Europie – relikty poddaństwa na Spiszu i ich zniesienie w latach trzydziestych XX w.
Autorzy:
Baran-Kozłowski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1900838.pdf
Data publikacji:
2021-03-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Spisz
II Rzeczpospolita
pańszczyzna
ustawa z 20 III 1931 r.
Spiš
Second Polish Republic
serfdom
act of Polish Parliament of 20 March
1931
Opis:
In Polish Spiš, incorporated on 28 July 1920 into the Second Polish Republic, there were three villages (Niedzica, Falsztyn and Niżne Łapsze) which belonged to two related families (the Salamons and the Jungenfelds). These villages were relics of feudalism in the form of serfdom of one of the categories of local peasants referred to as “żelarze”. This problem, solved in two stages in Hungary in 1848 and 1896, in Polish Spiš was not eliminated until 20 March 1931 when a legal act led to enfranchisement of “żelarze” by way of purchase over the next three years.
Źródło:
Historia Slavorum Occidentis; 2021, 1 (28); 104-117
2084-1213
Pojawia się w:
Historia Slavorum Occidentis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Od pańszczyzny do hipsterstwa. Muzyka ludowa między wsią a miastem. Z Andrzejem Bieńkowskim rozmawia Piotr Grochowski
Autorzy:
Bieńkowski, Andrzej
Grochowski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2029307.pdf
Data publikacji:
2021-05-07
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
Tematy:
music
politics
serfdom
World War II
communism
dance houses movement
muzyka ludowa
polityka
pańszczyzna
druga wojna światowa
komunizm
domy tańca
Opis:
Andrzej Bieńkowski malarz, etnograf, autor filmów dokumentalnych, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Autor książek Ostatni wiejscy muzykanci (2001), Sprzedana muzyka (2007) i 1000 kilometrów muzyki (2009). Od lat 80. XX w. wraz z żoną Małgorzatą prowadzą badania etnograficzne, nagrywają i filmują wiejskich muzykantów oraz śpiewy z Polski, Ukrainy i Białorusi. W roku 2012 założyli fundację Muzyka Odnaleziona, która udostępniania zgromadzone przez nich olbrzymie zbiory archiwalne w formie wydawnictw płytowych, poprzez stronę internetową www.muzykaodnaleziona.pl oraz kanał w serwisie YouTube. Realizują również projekt Archiwum Muzyki Wiejskiej (https://archiwummuzykiwiejskiej.pl/), który służy gromadzeniu, digitalizacji i udostępnianiu fotografii dokumentujących muzyczną kulturę wsi.
Andrzej Bieńkowski painter, ethnographer, author of documentary films, professor at the Academy of Fine Arts in Warsaw. Author of the books The Last Country Musicians (2001), The Sold Music (2007) and 1000 Kilometers of Music (2009). Since the 1980s, he and his wife Małgorzata have been conducting ethnographic research, recording and filming rural musicians and singing performances from Poland, Ukraine and Belarus. In 2012, they set up the Muzyka Odnaleziona foundation, which makes their huge archival collections available on CDs as well as on the website www.muzykaodnaleziona.pl and on a YouTube channel. They also implement the Rural Music Archive project (https://archiwummuzykiwiejskiej.pl/), which aims to collect, digitize and make available photographs documenting the musical culture of the countryside.
Źródło:
Literatura Ludowa; 2021, 1; 99-108
2544-2872
0024-4708
Pojawia się w:
Literatura Ludowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Między traumą a resentymentem: O pamięci rabacji galicyjskiej i przemocy pańszczyźnianej w dramatach ludowych drugiej połowy XIX wieku
Between Trauma and Resentment: Towards Research on the Galician Peasant Uprising and Serfdom Violence in Folk Dramas of the Second Half of the 19th Century
Autorzy:
Koprowicz, Agata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/34112046.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
folk drama
serfdom
Galician Peasant Uprising
Władysław Ludwik Anczyc
Jan Kanty Galasiewicz
memory
dramat ludowy
pańszczyzna
rabacja galicyjska
pamięć
Opis:
Artykuł dotyczy reprezentacji (nie)pamięci o rewolucji chłopskiej z 1846 roku i przemocy pańszczyźnianej w dramacie ludowym z drugiej połowy XIX wieku. W omawianym przypadku teatr rozumiany jest jako maszyna pamięci klasowej, w szczególności pamięci ziemiańskiej i chłopskiej. Analizie poddano dwa utwory dwóch najpopularniejszych twórców dramatu ludowego tego okresu: Chłopów arystokratów (1849) Władysława Ludwika Anczyca i Wspólne winy (1882) Jana Kantego Galasiewicza. Pierwszy z nich, zazwyczaj czytany jako satyra na realia pouwłaszczeniowej wsi, stanowi dla autorki reakcję na porabacyjną traumę ziemiaństwa i próbę rekonstrukcji stabilnych tożsamości, którymi zachwiało to wydarzenie. Z kolei drugi – Wspólne winy, pisany ręką twórcy chłopskiego pochodzenia, został pokazany jako rozprawa na temat chłopskiego resentymentu związanego z przemocą pańszczyźnianą.
This article discusses the representation of the (absent) memory of the peasant revolution of 1846 and serfdom-related violence in folk drama from the second half of the 19th century. Theatre is understood here as a vehicle of class memory, in particular of the memory of landed gentry and peasants. Two works by two most popular authors of folk drama in this period are analyzed: Chłopi arystokraci (Aristocratic peasants, 1849) by Władysław Ludwik Anczyc and Wspólne winy (Guilty together, 1882) by Jan Kanty Galasiewicz. The former, usually interpreter as a satire on the realities of the countryside after peasant enfranchisement, is read by the author of the article as a reaction to the trauma induced in the landed gentry by the Galician Peasant Uprising and an attempted reconstruction of stable identities that were shaken by this event. The latter, in turn, whose author came from a peasant family, is presented as a treatise on peasant resentment stemming from the violence of serfdom.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2024, 73, 2; 71-101
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Main legal recommendations for the road network and its maintenance in the Tsarist Russian Empire following the initial wars of Nicholas I
Autorzy:
Rutkowski, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/197012.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Politechnika Śląska. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
Tematy:
transportation law
administration
car transport
Tsarist Russia
road network
corvée
19th century
prawo transportowe
administracja
transport samochodowy
Rosja carska
sieć drogowa
pańszczyzna
wiek XIX
Opis:
The aim of this article is to present the main proposals of two Tsarist Russia transportation laws, introduced in the spring of 1833 and at the turn of 1834. Both laws were prepared by Count Dmitry Bludov, then Minister of the Interior, and finally accepted by Tsar Nicholas I himself. Their main goal was to properly develop the Russian transportation network, but not too rapidly and without consuming a considerable amount of State Treasury funds.
Źródło:
Zeszyty Naukowe. Transport / Politechnika Śląska; 2018, 100; 165-180
0209-3324
2450-1549
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe. Transport / Politechnika Śląska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 22

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies