Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę ""Literatura"" wg kryterium: Wszystkie pola


Tytuł:
„Nieuchronna zmienność świata” albo przebieranki w literaturze tureckiej epoki tanzimatu
“Inevitable Variability of the World” or Disguise in the Turkish Literature of the Tanzimat Period
Autorzy:
Filipowska, Sylwia
Zając, Grażyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/37522314.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
literatura okresu tanzimatu
Şemsettin Sami
Namık Kemal
motyw ubioru
Tanzimat period literature
costume motifs
Opis:
Przedmiotem artykułu jest analiza roli ubioru we wczesnych utworach literatury tureckiej epoki tanzimatu. Szczególną uwagę zwrócono na motyw przebierania się kobiety za mężczyznę i odwrotnie. Przykłady takiego motywu można znaleźć w dwóch dziełach wybitnych literatów tej epoki: w powieści Şemsettina Samiego Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat i w dramacie Namıka Kemala Vatan yahut Silistre. W części wprowadzającej przedstawiono epokę reform (II połowa XIX w.), następnie scharakteryzowano literaturę tego okresu, podkreślając istotną rolę ubiorów w fabule utworów. Kolejna część zawiera krótkie biogramy, a w następnej omówione zostały wątki związane z przebieraniem się. W powieści Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat (Miłość Talata i Fitnat) tytułowy bohater Talat, ryzykując swoje dobre imię, przebiera się za kobietę, aby móc wejść do domu ukochanej dziewczyny. W dramacie Vatan yahut Silistre (Ojczyzna albo Silistra) Zekiye zakłada męski strój, aby pójść za ukochanym, który wyruszył na wojnę. Akcja toczy się w czasie wojny krymskiej. Obydwa utwory są wołaniem o większą swobodę kontaktów między kochającymi się ludźmi.
The focus of the article revolves around the examination of the role of attire within the early works of the Tanzimat period. Significant focus was directed towards the motif of women enrobing male attire and vice versa. Illustrative instances of this motif are discerned in two seminal works authored by prominent writers of the era: Namık Kemal’s drama Vatan yahut Silistre and Şemsettin Sami’s novel Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat. The introductory segment delineates the epoch of reform, spanning the latter half of the 19th century, followed by an exposition of the literary landscape of the period, accentuating the pivotal role of garb within the narrative framework. Subsequently, succinct biographies are presented, followed by a discourse on themes associated with disguise. In Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat, the eponymous character, Talat, assumes female garb, imperiling his reputation, to gain access to the abode of his beloved. Conversely, in Vatan yahut Silistre, Zekiye dons masculine attire to pursue her beloved who has departed for war, set against the backdrop of the Crimean War. Both works serve as a plea for greater freedom of association between individuals bound by affection.
Źródło:
Perspektywy Kultury; 2024, 44, 1; 531-544
2081-1446
2719-8014
Pojawia się w:
Perspektywy Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Witolorauda Józefa Ignacego Kraszewskiego w twórczości Stanisława Moniuszki
Witolorauda by Józef Ignacy Kraszewski in the Works by Stanisław Moniuszko
Autorzy:
Magdziak, Agata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/37515140.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
Stanisław Moniuszko
Józef Ignacy Kraszewski
Witolorauda
„starożytności” litewskie
muzyka i literatura
Lithuanian “antiquities”
music and literature
Opis:
Artykuł poświęcony jest analizie metod adaptacji artystycznej Witoldoraudy Józefa Ignacego Kraszewskiego przez Stanisława Moniuszkę w kantatach mitologicznych Milda, Nijoła i Krumine, a także opisowi związków słowa i muzyki w utworach Moniuszki inspirowanych tą epopeją Kraszewskiego. Na podstawie korespondencji oraz tekstów publicystycznych obydwu twórców omówione zostały kulisy ich współpracy, a także Moniuszkowska wizja sztuki (zwłaszcza muzyki i literatury oraz związków między nimi). Wykorzystane w badaniach źródła są świadectwem stosunku kompozytora do muzycznych opracowań wielkiej poezji, a nawet zawierają jego deklaracje programowe w tym zakresie. Prócz próby zobrazowania konkretnych, retorycznych związków dźwięków ze słowem w opisywanej parze dzieł artykuł zawiera analizę sposobu, w jaki „litewskość” literackiej fantazji Kraszewskiego została oddana w muzyce związanego z Wileńszczyzną Moniuszki. Wnioski płynące z analiz pozwoliły dookreślić i pogłębić rozumienie osobowości twórczej Stanisława Moniuszki. Są także są przykładem realizacji idei powinowactwa sztuk w okresie polskiego romantyzmu.
The article presents an analysis of Stanisław Moniuszko’s artistic adaptation methods of Józef Ignacy Kraszewski’s Witolorauda in the mythological cantatas Milda, Nijoła, and Krumine, alongside an examination of the interplay between words and music in Moniuszko’s compositions inspired by Kraszewski’s epic. Drawing on correspondence and journalistic texts of both artists, the study explores their behind-the-scenes collaboration and Moniuszko’s artistic vision, particularly concerning the relationship between music and literature. The sources utilized in the article serve as a testament to the composer’s approach to setting great poetry to music, encompassing his programmatic declarations on this subject matter. Apart from elucidating specific rhetorical connection between sounds and words in the aforementioned works, the article analyzes how Moniuszko’s music reflected the “Lithuanianness” of Kraszewski’s literary fantasy, given Moniuszko’s own connection to the Vilnius Region. The conclusions derived from this analysis have the potential to delineate and enrich comprehension of the creative persona of Stanisław Moniuszko, while also exemplifying the manifestation of the interconnectedness of the arts during the era of Polish Romanticism.
Źródło:
Perspektywy Kultury; 2024, 44, 1; 371-384
2081-1446
2719-8014
Pojawia się w:
Perspektywy Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ποῖ φύγωμεν, Ὅμηρε, καὶ στῶμεν; O roli greckiej epiki archaicznej w "Wychowawcy" Klemensa Aleksandryjskiego
Ποῖ φύγωμεν, Ὅμηρε, καὶ στῶμεν; The Role of Greek Archaic Epic in the Work Paedagogus by Clement of Alexandria
Autorzy:
Szczot, Monika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/43665604.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
literatura chrześcijańska
teologia
moralność
antyk
eposy Homera
zapożyczenia
genologia
Klemens Aleksandryjski
Paedagogus
Christian literature
theology
morality
Homeric epics
borrowing
genology
Clement of Alexandria
Opis:
Głównym problemem artykułu jest próba opisania roli greckiego eposu archaicznego w dziełach Klemensa Aleksandryjskiego. Część problemowa artykułu obejmuje interpretacje wybranych i reprezentatywnych zapożyczeń z poematów Homera w dziele Wychowawca. Ważny kontekst rozważań stanowi epos homerycki oraz rola Homera jako nauczyciela starożytnej Hellady. Analizy filologiczne ujawniają złożoną chrześcijańsko-pogańską strukturę dzieła Klemensa i kładą akcent na ważną rolę Homera w konstrukcji estetyki słynnego podręcznika teologii moralnej. Artykuł pokazuje również, że dorobek literacki Klemensa wciąż oferuje nowe możliwości interpretacyjne w aspektach struktury jego dzieł oraz ich estetyki, genologii i funkcji komunikacyjnej. Wielogłos cytatów, aluzji i odniesień nadaje twierdzeniom i naukom Aleksandryjczyka wiarygodności, ukazuje je w złożonym dyskursie, który służy celom estetycznym, erudycyjnym, moralnym i ewangelizacyjnym.
The main problem of the article is an attempt to describe the role of Greek archaic epic in the works of Clement of Alexandria. The problem part of the article includes interpretations of selected and representative borrowings from Homer's poems in the work Paedagogus. The Homeric epic and Homer's role as a teacher of ancient Hellad provide an important context for consideration. The philological analyses reveal the complex Christian-pagan structure of Clement's work and emphasise the important role of Homer in the construction of the aesthetics of the famous handbook of moral theology. The article also shows that Clement's literary output still offers new interpretative possibilities in aspects of the structure of his works and their aesthetics, genology and communicative function. The polyphony of quotations, allusions and borrowings adds credibility to the Clement’s claims and theses, presenting them in a complex discourse that serves aesthetic, erudite, moral and evangelistic purposes.
Źródło:
Vox Patrum; 2024, 90; 123-144
0860-9411
2719-3586
Pojawia się w:
Vox Patrum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Кожа Евгений Некрасовой как постколониальный и тенденциозный роман
Кожа Jewgienii Niekrasowej jako postkolonialna powieść tendencyjna
Кожа by Yevgeniya Nekrasova as a Postcolonial Tendentious Novel
Autorzy:
Wawer, Ada
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/54099812.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Rusycystyczne
Tematy:
постколониализм
феминизм
внутренная колонизация
деколониальность
тенденциозная литература
postkolonializm
feminizm
kolonizacja wewnętrzna
dekolonialność
literatura tendencyjna
postcolonialism
feminism
internal colonization
decoloniality
tendentious literature
Opis:
Настоящая статья посвящена рассмотрению романа Кожа, Евгении Некрасовой как роман с одной стороны, современный по содержанию, с другой стороны, устаревший, если смотреть с точки зрения его формы. В начале автор обращает внимание на влияние современных теории культуры на повествование. Для анализа истории обсуждается такие понятия как постколониализм, интерсекциональный феминизм, маркситские теории культуры, деколониалность и внутренняя колонизация. Последовательно, акцент исследовании перемещается на проблему формы. Приводятся такие определения как тенденциозный, дидактический и воспитательный. Автор рассматривает текст визави таким типам тенденциозной литературы, как позитивизм и социалистический реализм.
This article examines the novel Кожа by Yevgeniya Nekrasova as a work that is, on the one hand, contemporary in content and, on the other hand, outdated when viewed from the point of view of form. In the beginning, the author draws attention to the influence of contemporary cultural theories. The analysis uses concepts such as postcolonialism, intersectional feminism, Marxist cultural theories, decoloniality and internal colonization. The focus of the research then shifts to the issues of form. Problems such as tendentious and didactic nature of literature are discussed. The author confronts the text with such types of tendentious literature as positivism and social realism.
Niniejsza praca poświęcona jest spojrzeniu na powieść Кожа Jewgienii Niekrasowoj z różnych perspektyw, jako powieści z jednej strony współczesnej w treści, z drugiej zaś przestarzałej, jeśli patrzeć na nią z punktu widzenia formy. Na wstępie autorka zwraca uwagę na wpływ współczesnych teorii kultury na budowanie przedstawionej historii. Aby dokonać analizy omówiono takie pojęcia, jak postkolonializm, intersekcjonalny feminizm, marksistowskie teorie kultury, dekolonialność i kolonizacja wewnętrzna. Następnie uwaga badań przesuwa się na problematykę formy. Omawiane są takie zagadnienia jak tendencyjność i dydaktyczność literatury. Autor konfrontuje tekst z takimi typami literatury tendencyjnej, jak pozytywizm i socrealizm.
Źródło:
Przegląd Rusycystyczny; 2024, 3 (187); 164-181
0137-298X
Pojawia się w:
Przegląd Rusycystyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Grzegorz Kasdepke po rosyjsku. Tekst literacki w opiniach czytelników dziecięcych
Grzegorz Kasdepke in Russian. Child readers reception of the literary text
Гжегож Касдепке по-русски. Литературный текст в оценке читателей литературы для детей
Autorzy:
Manasterska-Wiącek, Edyta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/53902847.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Rusycystyczne
Tematy:
литературп для детей
анкетирование
перевод для детей
Гжегож Касдепке
literatura dla dzieci
ankietowanie
przekład dla dzieci
Grzegorz Kasdepke
Children's literature
survey research
Children's translation
Opis:
Dorobek Grzegorza Kasdepke, niezwykle popularnego i lubianego przez młodszych czytelników pisarza polskiego, został doceniony również poza granicami kraju, czego wyrazem są tłumaczenia jego utworów na inne języki, w tym na język rosyjski. Celem badania w niniejszym artykule było sprawdzenie, na ile, wydawałoby się, niuansowa nietożsamość przekazu wpływa na odbiór czytelniczy. To, jak dzieci oceniają przekazy płynące z dwóch różnych tekstów, zostało ustalone na podstawie przeprowadzonych wśród 110 respondentów ankiet. Wyniki pozwoliły na ustalenie, że dla młodszego odbiorcy ma znaczenie długość tekstu, łatwość odbioru, szczegółowość przekazu oraz kształt językowy tekstu. Prawie wszyscy ankietowani wykazali wrażliwość na formę tytułu książki, niektórzy z nich umieli dostrzec – poza subiektywną oceną – warunki pozwalające na skuteczny obieg utworu.
Творчество Гжегожа Касдепке, чрезвычайно популярного и любимого младшими читателями польского писателя, также было высоко оценено за пределами страны. Это находит свое отражение в переводах его произведений на другие языки, включая русский. Целью исследования в данной статье было выявление, насколько, казалось бы, тонкая разница в передаче влияет на восприятие текста читетелем. Оценка того, как дети воспринимают два разных текста, была установлена на основе проведенного опроса среди 110 респондентов. Результаты позволили установить, что для младшего читателя важны длина текста, легкость восприятия, детализация передачи и языковая форма текста. Почти все опрошенные проявили чувствительность к форме заглавия книги, некоторые из них смогли выявить — помимо субъективной оценки — условия, способствующие успешному распространению книги после её издания.
The work of Grzegorz Kasdepke, a Polish writer who is extremely popular among younger readers, has been recognized both in the country and abroad, as evidenced by translations of his works into other languages, including Russian. The purpose of this study is to examine to what extent the nuanced non-identity of the message affects reader reception. The assessment of how children evaluate messages from two different texts was established based on surveys conducted among 110 respondents. The results show that, for a younger audience, the length of the text, ease of comprehension, the detail of the message, and the linguistic form of the text are significant. Almost all respondents expressed sensitivity to the wording of the book title, and some of them were able to identify – beyond subjective evaluation – conditions conducive to the effective circulation of the work.
Źródło:
Przegląd Rusycystyczny; 2024, 1 (185); 146-157
0137-298X
Pojawia się w:
Przegląd Rusycystyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Hrma – Pipka czy Łono? Zednicek – Muriarick czy Ciesla? Kilka uwag na marginesie pewnego przekładu
Hrma – Pipka or Womb? Zednicek – Muriarick or Ciesla? A few remarks on the sidelines a certain translation
Autorzy:
Soliński, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/50712678.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
literatura czeska
powieść
Bohumil Hrabal
Ostře sledované vlaky
Czech literature
novel
Opis:
Autor podejmuje subiektywną próbę porównania dwóch polskich przekładów powieści Bohumila Hrabala pod tytułem Ostře sledované vlaky (polski tytuł Pociągi pod specjalnym nadzorem; tytuł angielski Closely Watched Trains), na wybranych przykładach (m.in. nazwy własne: imiona, nazwiska; nazwy miejscowe; skróty; porównania). I dochodzi do wniosku, że twórczość czeskiego pisarza wciąż inspiruje młodych tłumaczy do retranslacji, co może wskazywać, że jego recepcja w polskiej kulturze literackiej jest wciąż „żywa”.
The author makes a subjective attempt to compare two Polish translations of Bohumil Hrabal’s novel Ostře sledované vlaky (Polish title Pociągi pod specjalnym nadzorem; English title Closely Watched Trains), using selected examples (including proper names: first names, surnames; place names; abbreviations; comparisons). As a result, he concludes young translators still get inspiration for retranslations from the work of the Czech writer, which may indicate that Hrabal’s reception in Polish literary culture is still very lively.
Źródło:
Bohemistyka; 2024, 24, 2; 268-275
1642-9893
Pojawia się w:
Bohemistyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Literatura a religia. Tradycje polskiej i bułgarskiej humanistyki w perspektywie kulturowej konfrontacji
Literature and Religion. Traditions of Polish and Bulgarian Humanities in the Perspective of Cultural Confrontation
Autorzy:
Drzewiecka, Ewelina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/52899232.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
literatura a religia
myśl postsekularna
literaturoznawstwo
kultura polska
kultura bułgarska
literature and religion
postsecular thought
literary studies
Polish culture
Bulgarian culture
Opis:
Artykuł podejmuje kwestię różnic w sposobach rozumienia i interpretowania problematyki „literatura a religia” w humanistyce. Przedmiotem uwagi jest literaturoznawstwo polskie i bułgarskie jako zupełnie odmienne pod względem uwarunkowań społeczno-kulturowych, politycznych i wyznaniowych. Analiza prowadzona jest w perspektywie postsekularnej i służy wskazaniu na możliwe kryptoteologiczne ramy dla założeń i praktyk typowych dla polskiego i bułgarskiego pola naukowego. Celem jest naświetlenie kontekstów kulturowych, warunkujących lokalne specyfiki, a także wskazanie na możliwości wykorzystania tychże na potrzeby ożywczego samozdystansowania dyscyplin(y).
The article addresses the differences in the ways in which the research issue of “literaturę and religion” is understood and interpreted in the humanities. The focus of attention is on Polish and Bulgarian literary studies as two cases which are very different in terms of socio-cultural, political and religious conditions. The analysis is conducted from a postsecular perspective and serves to indicate a possible crypto-theological framework for assumptions and practices typical of the Polish and Bulgarian scholarly fields. The aim of the article is to comment on the cultural contexts that condition local specificities, and to show the possibilities of using those for the purposes of self-distancing and invigorating of the discipline(s).
Źródło:
Konteksty Kultury; 2024, 21, 1; 78-97
2083-7658
2353-1991
Pojawia się w:
Konteksty Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Łódź – literackie reprezentacje miasta w twórczości niemieckojęzycznych pisarzy na początku XX wieku
Lodz – literary representations of the city in the works of German-speaking writers at the beginning of the 20th century
Autorzy:
Kucner, Monika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/51535882.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Lodz
literature
urban space
city
industry
multiculturalism
German minority
city imagery
German-language literature
column
novel
poetry
short story
dramatic works
Łódź
literatura
przestrzeń miejska
miasto
przemysł
wielokulturowość
mniejszość niemiecka
obrazy miasta
niemieckojęzyczna twórczość
felieton
powieść
liryka
opowiadanie
twórczość dramatyczna
Opis:
Celem artykułu jest pokazanie w jaki sposób niemieckojęzyczni pisarze z Łodzi na początku XIX wieku w swoich utworach kreowali obraz miasta, w szczególności jego przestrzeń miejską. Autorka wychodzi z założenia, że literackie reprezentacje miasta są silnie uwarunkowane rozwojem przemysłowym miasta i odzwierciedlają złożoność społeczno-kulturową tego regionu, będącego na przełomie wieków XIX i XX tyglem kultur, religii i języków. W artykule wykazano krytyczne podejście wobec prezentowanych utworów, posłużono się analizą tekstu, metodą historyczno-literacką oraz badaniami archiwalnymi, aby uzyskać głębsze zrozumienie kontekstu społeczno-historycznego. Badania wykazały, że dynamiczne zmiany przemysłowe oraz wielokulturowość miasta miały spory wpływ na twórczość literacką. Mimo że niemieckojęzyczne środowisko literackie było mniej rozwinięte niż polskie czy żydowskie, znacząco przyczynia się do kreowania obrazu Łodzi jako przestrzeni przemysłowej. Obraz miasta przedstawiony w literaturze niemieckojęzycznych łodzian jest zróżnicowany. W sporej części odwołuje się do tych motywów, które znamy z literatury polskiej, rosyjskiej i żydowskiej tego okresu: a więc Łodzi jako ziemi obiecanej, złego miasta, miasta bez zasad moralnych, miasta-molocha. Niemieckojęzyczni pisarze, podobnie jak twórcy jidyszowi, czy polskojęzyczni często odwoływali się do podobnych elementów przestrzeni miejskiej, motywów, co odzwierciedlało ich doświadczenia życiowe i obserwacje. Niemieckojęzyczni autorzy przedstawiali Łódź jako miasto kontrastów i konfliktów, które choć naznaczone rozwojem przemysłowym, było miejscem złożonych wyzwań społecznych. Ich utwory, choć nie zawsze cechujące się wysokim poziomem artystycznym, są cennym świadectwem epoki i pokazują, jak literatura odzwierciedla i interpretuje realia życia miejskiego w kontekście historycznym i kulturowym.
The aim of this article is to demonstrate how German-speaking writers from Lodz in the early 20th century depicted the city in their works, particularly its urban space. The author assumes that literary representations of the city are strongly conditioned by its industrial development and reflect the socio-cultural complexity of the region, which at the turn of the 19th and 20th centuries was a melting pot of cultures, religions, and languages. The article employs critical literary analysis, textual analysis, historical-literary methods, and archival research to gain a deeper understanding of the socio-historical context. The research shows that the dynamic industrial changes and multiculturalism of the city significantly influenced literary creation. Although the German-speaking literary environment was less developed than the Polish or Jewish ones, it significantly contributed to the portrayal of Lodz as primarily an industrial space. The image of the city presented in the literature of German-speaking residents of Lodz is diverse. It often refers to the motifs known from Polish, Russian, and Jewish literature of the period: Lodz as a promised land, a bad city, a city without moral principles, a city-monster. German-speaking writers, like Yiddish and Polish-speaking authors, often referred to similar elements of urban space and motifs, reflecting their life experiences and observations. German-speaking authors presented Lodz as a city of contrasts and conflicts, marked by industrial development yet a place of complex social challenges. Their works, although not always of high artistic quality, are a valuable testimony of the era and show how literature can reflect and interpret the realities of urban life in a historical and cultural context.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2024, 68, 1; 107-125
1505-9057
2353-1908
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Myśliciel w zadżumionym mieście. Machiavellego dyskurs o zarazie
A Thinker in a Plagued City. Machiavelli’s Epidemic Discourse
Autorzy:
Strączek, Bogumił
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/37536118.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
Machiavelli
dżuma
medycyna polityczna
literatura zarazy
kultura zarazy
epidemic
political medicine
plague literature
renaissance culture
Opis:
Dla Nicolla Machiavellego sztuka rządzenia państwem podobna była do sztuki lekarskiej. Polegała na skutecznej profilaktyce w czasach prosperity i uzdrawiających, czasem wręcz brutalnych interwencjach w momentach kryzysu. Władca powinien być jak lekarz ciała politycznego, które każdego dnia zagrożone jest śmiertelnymi chorobami – dżumą, buntem, nieporządkiem, zniewoleniem, demagogią, dekadencją. Medycyna i polityka zazębiają się w wielu punktach machiawelicznego dyskursu, tworząc specyficzne imaginarium, przez które przenikają lęki i traumy pokoleń żyjących w ciągłym zagrożeniu powrotem dżumy. Wydawałoby się więc, że filozofię Machiavellego można odczytywać jako przypadek polityczno-medycznego projektu, będącego odpowiedzią na kryzys spowodowany zarazą, rzeczywistą i metaforyczną. Tymczasem w pismach tego kontrowersyjnego myśliciela mamy także do czynienia z formą pastiszu mającego na celu parodystyczne przedstawienie nie tylko rzeczywistości zarazy, ale także literatury, która o niej opowiada. Dychotomia dyskursów sięgająca samej istoty corpus machiavellicum często prowadziła komentatorów do wniosku, iż istnieje pewien kłopotliwy rozłam między Machiavellim ojcem obiektywnej nauki politycznej wzorowanej na naukach medycznych a Machiavellim artystą, twórcą subiektywnych i fikcyjnych światów literackich. Ta pozorna sprzeczność może jednak zostać łatwo przekształcona w bardziej spójny portret Machiavellego jako myśliciela, dla którego przewodnim motywem jest refleksja nad kondycją człowieka stojącego w obliczu katastrofy. Jedno i drugie podejście odpowiada duchowi renesansowego odradzania się po zarazie, przeciwdziałającego rezygnacji i dążącego do regeneracji społeczeństwa.
Niccolò Machiavelli viewed the governance of a state as parallel to the practice of medicine — endeavors characterized by proactive measures during times of prosperity and healing, at times harsh, interventions during moments of crisis. In Machiavelli’s conception, the ruler assumes the role of a physician for the body politic, perpetually threatened by a host of maladies including plague, rebellion, disorder, subjugation, demagoguery, and decadence. The intersection of medicine and politics within Machiavellian discourse constructs a unique narrative framework, reflecting the anxieties and collective traumas of generations grappling with the constant specter of plague resurgence. It appears, therefore, that Machiavelli’s philosophical framework can be interpreted as a socio-political venture akin to a medical intervention, formulated in reaction to both the tangible and metaphorical crises precipitated by the plague. Simultaneously, within the works of this contentious philosopher, we encounter a form of pastiche intended to satirize not only the reality of the plague but also the literature that chronicles it. The dichotomy of discourses inherent within the corpus machiavellicum often prompts scholars to discern a perplexing disjunction between Machiavelli as the progenitor of objective political science, modeled after medical principles, and Machiavelli as the artist, weaving subjective and fictional literary worlds. However, this apparent contradiction can be reconciled into a more coherent depiction of Machiavelli as a thinker, whose central theme revolves around contemplation of the human condition amidst calamity. Both perspectives resonate with the ethos of the Renaissance resurgence following the plague, defying resignation and striving to rejuvenate society.
Źródło:
Perspektywy Kultury; 2024, 44, 1; 495-518
2081-1446
2719-8014
Pojawia się w:
Perspektywy Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O literaturze mirakularnej, epilepsji i innych zagadnieniach poruszonych przez Elżbietę Nowosielską w książce pt. „Melancholia, szaleństwo i inne »choroby głowy« w Rzeczypospolitej w XVII i XVIII wieku”
On miraculous literature, epilepsy and other issues raised by Elżbieta Nowosielska in her book entitled “Melancholy, madness and other ‘headaches’ in the Polish-Lithuanian Commonwealth in the 17th and 18th centuries”
Autorzy:
Delimata-Proch, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32443775.pdf
Data publikacji:
2024-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Elżbieta Nowosielska
miracle literature
melancholy
madness
medical history
healthiness
First Republic of Poland
17th and 18th centuries
literatura mirakularna
melancholia
szaleństwo
historia medycyny
zdrowotność
I Rzeczpospolita
XVII i XVIII w.
Opis:
For decades, the history of medicine, healing, medical culture, health, etc. has been fascinating researchers: historians, anthropologists, archaeologists, and doctors alike. Researchers in this field use source materials that have been known in science for a long time, often creating a questionnaire of issues and questions that no one has posed so far. Elżbieta Nowosielska’s publication, entitled „Melancholy, madness and other ‘headaches’ in the Polish-Lithuanian Commonwealth in the 17th and 18th centuries” (2021) belongs to this group of works. It is clear to anyone who has dealt with books of miracles and graces that, on the basis of the miraculous literature, if properly explored, E. Nowosielska would have come close to one of the goals outlined in the book’s introduction – a possibly complete picture of the approach to madness or melancholy. The author underestimated the effort made by Jowita Jagla, a researcher into the books of miracles and graces, and the votive offerings, who discusses issues related to epilepsy in her work, and disregarded several other texts. This does not speak very well of the search she carried out.
Źródło:
Historia Slavorum Occidentis; 2024, 2(41); 281-294
2084-1213
Pojawia się w:
Historia Slavorum Occidentis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O pamięci i postpropagandzie: "Блокада Ленинграда. Детская книга" Grigorija Piernawskiego
О памяти и постпропаганде: несколько замечаний о книге Григория Пернавского "Блокада Ленинграда. Детская книга"
On memory and postpropaganda: remarks about the book "The Leningrad Blockade. Children’s Book" by Grigory Piernavsky
Autorzy:
Komisaruk, Ewa Grażyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/53906655.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Rusycystyczne
Tematy:
блокада Ленинграда
молодежная литература
коллективная память
пропаганда
постпропаганда
blokada Leningradu
literatura dla młodzieży
pamięć zbiorowa
propaganda
postpropaganda
the Leningrad blockade
literature for youth
collective memory
Opis:
W artykule omawiana jest książka Blokada Leningradu. Książka dla dzieci (2019) Grigorija Piernawskiego. Analizowana jest jej struktura, organizacja treści, brikolażowa forma oraz, co najważniejsze, zaproponowany przez autora sposób opowiadania o oblężeniu miasta. Z analizy wynika, że treść omawianej publikacji wpisuje się ściśle w ramy oficjalnego dyskursu rosyjskiej polityki historycznej, odnoszącego się do wielkiej wojny ojczyźnianej. Uwagi dotyczące książki powiązane zostały z zagadnieniami funkcjonowania pamięci zbiorowej, propagandy i postpropagandy.
The article discusses the book The Leningrad Blockade. Children's Book (2019) by Grigory Piernavsky. It analyses the structure, content organization, bricolage form and, most importantly, the way of talking about the siege of the city proposed by the author. The analysis shows that the content of the discussed publication fits closely into the official discourse of Russian historical policy, referring to the Great Patriotic War. Comments on the book were related to the functioning of collective memory, propaganda and postpropaganda.
В статье рассматривается книга Блокада Ленинграда. Детская книга (2019) Григория Пернавского. Анализируются структура публикации, организация содержания, форма бриколажа и, прежде всего, предложенный автором способ повествования об осаде города. Анализ показывает, что содержание обсуждаемой публикации находится в рамках официального дискурса российской исторической политики и коммеморативных практик, относящихся к Великой Отечественной войне. В комментариях к книге были учтены вопросы функционирования коллективной памяти, пропаганды и постпропаганды.
Źródło:
Przegląd Rusycystyczny; 2024, 1 (185); 52-70
0137-298X
Pojawia się w:
Przegląd Rusycystyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Obieg apokryfów Starego Testamentu w literaturze koptyjskiej
Circulation of the Old Testament Apocrypha in Coptic Literature
Autorzy:
Piwowarczyk, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/43472855.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Old Testament apocrypha
Coptic literature
Christian apocalypses
late antique Christian manuscripts
apokryfy Starego Testamentu
literatura koptyjska
apokaliptyka chrześcijańska
późnoantyczne rękopisy chrześcijańskie
Opis:
Artykuł stanowi przegląd apokryfów Starego Testamentu w języku koptyjskim. Na wstępie omawia problem natury i liczby apokryfów w kontekście egipskiego chrześcijaństwa, za punkt odniesienie przyjmując finalnie Clavis apocryphorum Veteris Testamenti. Część analityczna pokazuje, że kodeksy zawierające rękopisy apokryfów stanowiły margines produkcji książkowej w języku koptyjskim. Były on relatywnie dobrze reprezentowane do V w., ale następnie straciły na popularności, a jedynie poszczególne motywy znalazły miejsce w nowych kompozycjach – zwłaszcza homiliach. Także analiza zachowanych katalogów bibliotecznych i list książek na papirusach, ostrakach i inskrypcjach dowodzi praktycznej nieobecności apokryfów Starego Testamentu wśród lektur monastycznych. Część interpretacyjna wskazuje na monastycyzację chrześcijaństwa koptyjskiego i zacieśnienie kontroli biskupiej jako kluczowe czynniki spadku produkcji rękopisów z apokryfami.  
The article surveys the Old Testament Apocrypha in Coptic literature. After problematizing the nature and list of Apocrypha, specifically in the Egyptian context, it pragmatically uses Clavis apocryphorum Veteris Testamenti as a reference point. The analytic part shows that MSS containing Apocrypha constitute the very margin of the Coptic literary production. Such texts were relatively popular until the fifth century CE, but their popularity waned, and only some selected motifs were reworked in new compositions, mainly of homiletical nature. Moreover, the analysis of extant library catalogues and book lists on papyri, ostraca, and inscriptions proves the almost complete absence of Apocrypha, at least among the monastic readings. The interpretative part underlines the rise of the monasticization of Coptic Christianity and the tightening of episcopal control as crucial factors in the decline of apocryphal production.
Źródło:
The Biblical Annals; 2024, 14, 3; 507-529
2083-2222
2451-2168
Pojawia się w:
The Biblical Annals
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Obłęd czterech wieszczów – leksemy obłęd i obłąkanie oraz słowa powiązane słowotwórczo w tekstach Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Zygmunta Krasińskiego i Cypriana Norwida
Obłęd (‘madness’) as seen by the four great Polish bards. The lexemes obłęd and obłąkanie, and their derivatives in texts by Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Zygmunt Krasiński, and Cyprian Norwid
Autorzy:
Pawelec, Radosław Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/36088033.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:
historia języka
zdrowie psychiczne
literatura romantyzmu
history of language
mental health
literature od Romanticisim
Opis:
Słowa obłęd i obłąkanie w historii języka polskiego są związane z błądzeniem. W XIX wieku te ich znaczenia są nadal żywe, zarazem kształtują się też znaczenia związane ze sferą psychiczną. W literaturze romantyzmu można dostrzec elementy zbieżne z treścią słowa obłęd jako terminu we współczesnej psychiatrii, przede wszystkim należy do nich struktura urojeń, pojawiających się przy zwartej, zintegrowanej osobowości – tak można interpretować użycia np. w Mickiewiczowskim tłumaczeniu The Dream (oczywiście też w oryginale Byrona) i w Czarnych kwiatach Norwida. Godne odnotowania fakty językowe związane z badanymi słowami w XIX wieku to ich ambiwalencja poznawcza – obłęd był kojarzony także ze szczególnymi zdolnościami poznawczymi, równocześnie: widoczna stygmatyzacja osób chorych psychicznie, wreszcie: postępujący (także w epoce modernizmu) wzrost liczby użyć tych słów, powiązany z zainteresowaniem ludzką psychiką w sztuce i jej badaniem w naukach medycznych.
In the history of the Polish language, the words obłęd (‘madness’) and obłąkanie (‘insanity’) are etymologically associated with wandering. In the 19th century, these meanings were still alive; at the same time, meanings related to the mental sphere were also forming. In the literature of Romanticism, one can see elements that correspond to the content of the word obłęd used as a term in modern psychiatry. These include, first of all, the structure of delusions that accompany a compact, integrated personality. This is how we can interpret, for instance, the usage of the word in Mickiewicz’s translation of The Dream (the same is true, of course, also for Byron’s original), as well as in Czarne kwiaty by Norwid. Among the noteworthy linguistic facts associated with the studied words in the 19th century is their cognitive ambivalence: on the one hand, madness was associated with special cognitive abilities, on the other, stigmatization of the mentally ill was apparent. Finally, the progressive (also in the Modernist period) increase in the number of uses of these words can be observed, which is likely due to the growing interest in the human psyche in art and its study in medicine.
Źródło:
Poradnik Językowy; 2024, 814, 5; 90-106
0551-5343
Pojawia się w:
Poradnik Językowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Płeć w języku, płeć w stylu. Proza Zyty Rudzkiej na kursach języka polskiego lub/i literatury dla obcokrajowców
Gender in language, gender in style. Zyta Rudzka’s prose in PFL and literature class
Autorzy:
Válková Maciejewska, Monika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/47046244.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
contemporary women’s literature
biolect
women’s style
Polish as a foreign language
glottodidactics
Polish as a foreign language philology
współczesna literatura kobieca
biolekt
styl kobiecy
język polski jako obcy
glottodydaktyka
filologia polska jako obca
Opis:
Celem studium jest udowodnienie, że współczesne teksty literackie są doskonałym tworzywem dydaktycznym na zajęciach z języka polskiego oraz literatury dla obcokrajowców. Artykuł poświęcony jest fragmentowi prozy Zyty Rudzkiej i propozycjom wykorzystania go na kursach jpjo oraz tych oferowanych w ramach filologii polskich jako obcych. Podstawą do podjęcia tematu zróżnicowania płciowego w polszczyźnie stało się doświadczenie lektoratowe Autorki. Umiejętność skutecznego posługiwania się językiem obejmuje bowiem nie tylko jego standardową odmianę, ale również odmianę nieoficjalną i potoczną (za A. Wilkoniem „mówioną”): regionalną, środowiskową lub/i zawodową. Coraz częściej na zajęciach pojawiają się też jednak pytania o biologiczne zróżnicowanie języka. Artykuł udowadnia, że przy omawianiu tego zagadnienia warto sięgnąć po tekst literacki. Autorka rozpoczyna wywód od prezentacji stanowisk dotyczących biolektów i ich wyznaczników. Opisuje dyskusję toczącą się wokół literatury kobiecej i stylu kobiecego w prozie. Następnie bierze na warsztat fragment powieści Zyty Rudzkiej i zasadza go w realiach glottodydaktyki polonistycznej. Prezentuje ćwiczenia językowe i mediacyjne, które wpisują się w socjokulturowe refleksje nad płciowością i rolami społecznymi kobiet i mężczyzn.
The purpose of the paper is to demonstrate that contemporary literary texts are excellent teaching material in Polish language and literature classes for foreigners. The article is devoted to an excerpt from Zyta Rudzka’s prose and proposals for its use in PFL courses and those taught in Polish philology as a foreign language. The basis for taking up the topic of gender diversity in Polish was the author’s lecture experience. After all, the ability to use a language efficiently includes not only its standard variety, but also its unofficial and colloquial (after Wilkon „spoken”) variety: regional, environmental and/or professional. Increasingly, however, questions about the biological variation of language are also being raised in the class. The article proves that when discussing this issue, it is useful to turn to a literary text. The author begins the argument by presenting positions on women’s literature and women’s style in prose. She describes the discussion taking place around biolects and presents their determinants. Then she reaches for an excerpt from Zyta Rudzka’s novel and sets it in the reality of Polish language glottodidactics. She presents linguistic and mediation exercises that fit into sociocultural considerations of gender and social roles of men and women.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2024, 31; 49-60
0860-6587
2449-6839
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pod bičem (nikoli jen milostným)
Under the whip (not just the love whip)
Autorzy:
Harák, Ivo
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/50714335.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Jan Zahradníček
literatura v době válečného ohrožení
duchovní poezie
katolický básník
literární kontext
duchovní rezistence
krajina
slovo
literature in times of threat of war
spiritual poetry
catholic poet
literary context
spiritual resistance
countryside
word
Opis:
Ivo Harák se ve své studii zabývá básnickým dílem jednoho z nejvýraznějších představitelů české spirituelní lyriky XX. století Jana Zahradníčka. Zevrubně analyzuje jeho básnické sbírky – využívaje při tom znalosti nejvýznamnějších textů sekundární literatury, které jsou věnovány Zahradníčkově tvorbě. Pokouší se narýsovat vývojovou linii Zahradníčkova díla od vrcholných autorových sbírek druhé poloviny 30. let dvacátého století po poslední za 2. světové války vydanou sbírku Pod bičem milostným. Ukazuje při tom na myšlenkové a tvárné dominanty, jež se v Zahradníčkove tvorbě opakují, variují a prohlubují, ale také na problematická místa Zahradníčkova básnění (se snahou odhalit motivaci tvůrčích proměn). Harák zde také navazuje na pozornost, již věnoval obdobným autorům (Ivanu Slavíkovi, Vladimíru Vokolkovi, Josefovi Suchému a Zdeňku Rotreklovi) i samotnému Janu Zahradníčkovi (jehož předchozí vývoj zachytil ve studii K slavení já však zrozen jsem).
In his study Ivo Harák deals with poetic work of Jan Zahradníček, one of the most remarkable representatives of Czech spiritual lyrics of 20th century. Harák gives a comprehensive analysis of Zahradníček´s poetry collections – using knowledge of the most significant secondary sources concerning Zahradníček´s production. It attempts to trace the development line of Zahradníček’s work from the author’s top collections of the second half of the 1930s to the last collection published during World War II, Pod bičem milostným. In doing so, he points to thought and formable dominants that are repeated, varied and deepened in Z.’s work, but also to problematic areas of Zahradníček’s poetry (with an effort to reveal the motivation of creative changes). Here, Harák also follows up on the attention he paid to similar authors (Ivan Slavík, Vladimír Vokolek, Josef Suchý and Zdeněk Rotrekl) and to Jan Zahradníček himself (whose previous development he captured in the study K slavení já však zrozen jsem).
Źródło:
Bohemistyka; 2024, 24, 2; 190-206
1642-9893
Pojawia się w:
Bohemistyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies