Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "avant garde" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-9 z 9
    Tytuł:
    Boobalk, Schubert i szyfry
    Boobalk, Schubert and Codes
    Autorzy:
    Kaliszuk, Przemysław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1335001.pdf
    Data publikacji:
    2019-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Ryszard Schubert
    modernism
    rozmanticism
    avant-garde
    modernity
    intertext
    modernizm
    rozmantyzm
    awangarda
    intertekst
    nowoczesność
    Opis:
    Artykuł dotyczy relacji międzytekstowych w utworze Ryszarda Schuberta Trenta tre, uznawanym za schyłkowe osiągnięcie polskiej literatury neoawangardowej. Autor pokazuje, w jaki sposób Schubert konstruuje odniesienia do literatury romantycznej oraz do modernistycznych tekstów dialogujących z romantyzmem. Identyfikuje potencjalne źródła cytatów i aluzji, a także zwraca uwagę na relację między utworem Schuberta a niedokończonym opowiadaniem Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. Zasadniczym celem budowania połączeń międzytekstowych okazuje się problematyzacja kluczowych opozycji literatury nowoczesnej, a tym samym ilustracja schyłkowości samej formacji i spowolnienia dynamiki tych procesów, które decydowały o jej produktywności.
    An article presenting intertextual relations included in Trenta Tre written by Ryszard Schubert, which was recognised as a late achievement of Polish neo avant-garde literature. The author demonstrates how Schubert creates references to the romantic literature and to the modernist texts engaged in a dialog with romanticism. He identifies the potential sources for quotations and allusions, and also draws readers’ attention to the relationship between that work by Schubert and an unfinished story written by Krzysztof Kamil Baczyński. The main purpose of creating the intertextual connections is to present the problem of key oppositions in modern literature, and thus to illustrate the decline of the very formation itself and the downturn in the dynamics of the processes that affected its productivity.
    Źródło:
    Forum Poetyki; 2019, 18; 86-101
    2451-1404
    Pojawia się w:
    Forum Poetyki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Avant-garde in earnest! Stern’s biographical experiments with Apollinaire
    Awangarda naprawdę! Biograficzne eksperymenty Sterna z Apollinaire’em
    Autorzy:
    Baron-Milian, Marta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/27312473.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Avant-garde
    life writing
    biography
    archive
    Anatol Stern
    Guillaume Apollinaire
    awangarda
    biografia
    archiwum
    Guillaume Apollinair
    Opis:
    Artykuł poświęcony jest genealogicznemu śledztwu, jakie podejmuje Anatol Stern, próbując zrekonstruować pochodzenie Guillaume’a Apollinaire’a. Efektem badawczego postępowania staje się książka zatytułowana Dom Apollinaire’a. Rzecz o polskości i rodzinie poety, opublikowana w 1973 roku, będąca zbiorem szkiców, które ukazywały się wcześniej w krajowych i europejskich czasopismach, przygotowana do druku już po śmierci pisarza przez jego żonę, Alicję Stern. Przedmiot zawartych w artykule analiz stanowią nie tylko teksty opublikowane, ale przede wszystkim obszerny archiwalny zbiór materiałów poświęconych Apollinaire’owi, gromadzonych przez Sterna, a także różne formy literackich praktyk, w ramach których Stern dokonywał artystycznych przetworzeń biograficznych rozpoznań dotyczących autora Alkoholi. Perspektywę teoretyczną dla ujęcia szerokiego spektrum tekstów auto/biograficznych wyznacza pojęcie life writing. W toku analiz na plan pierwszy wysuwa się wartość komentarza Alicji Stern, zawartego w jej niepublikowanym pamiętniku, sugerującego możliwość „kryptoautobiograficznej” lektury niektórych poświęconych Apollinaire’owi tekstów Sterna. Taka linia interpretacji – eksponująca sytuację „obcego” – otwiera możliwość poszukiwania „marańskiego podmiotu” i miejsc, w których ujawnia się przemilczana przez Sterna własna sytuacja „obcego” wraz z różnymi formami maskowania własnej „zakłóconej”, „niestabilnej” tożsamości.
    The article is devoted to a genealogical investigation, undertaken by Anatol Stern, in his attempt to reconstruct the origin story of Guillaume Apollinaire. The effect of his research is a book entitled Dom Apollinaire’a. Rzecz o polskości i rodzinie poety, published in 1973, which is a collection of essays, previously published in Polish and European journals, prepared for publication after the author’s death by his wife, Alicja Stern. The subject of analyses in the paper are not only the published texts but first and foremost an extensive archival collection of materials devoted to Apollinaire, collected by Stern, as well as different forms of literary practices, within which Stern carried out artistic biographical modifications of his findings concerning the author of Alcools. The theoretical perspective adopted for the analysis a wide range of auto/biographical texts here is the concept of life writing. In the course of the study the value of Alicja Stern’s commentary, found in her unpublished memoir, comes centre stage, as it indicates the possibility of a “pseudo-auto-biographical” reading of some of Stern’s texts devoted to Apollinaire. This line of interpretation – exposing the situation of “the other” – opens up the possibility of looking for a ”Maroon-like subject” and places in which Stern’s own situation of “the other” along with various forms of masking his own “interrupted”, “unstable” identity.
    Źródło:
    Forum Poetyki; 2023, 33-34; 26-41 (eng); 26-41 (pol)
    2451-1404
    Pojawia się w:
    Forum Poetyki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Great Boredom of Contemplation: Franciszka Themerson’s Experimental Records of Illness
    Wielka nuda kontemplacji. Eksperymentalne zapisy chorobowe Franciszki Themerson
    Autorzy:
    Sroka, Honorata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/27312353.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Franciszka Themerson
    correspondence
    the avant-garde
    archive
    life-writing
    experiment
    korespondencja
    awangarda
    archiwum
    zapisy życia
    eksperyment
    Opis:
    W artykule omówione zostało pojęcie eksperymentalnych i chorobowych zapisów życia na podstawie korespondencji Franciszki Themerson, a także jej rysunków korespondencyjnych oraz dzieł sztuki. Zauważyłam, że awangardystka stosowała spójne metody kompozycyjne w podejmowaniu tematu swojej choroby tak w zapisach życia, jak i w sztuce awangardowej. Taktyka „przekształcenia” przybierała w przypadku korespondencji, rysunków oraz obrazów formy autoironii, żartu, dystansowania się wobec własnej cielesności w stanie chorobowym. Przeanalizowana korespondencja jest jednym z nielicznych przykładów znanych nam zapisów autobiograficznych malarki, które w większości zdeponowane zostały w Muzeum Sztuki w Łodzi, częściowo również w Bibliotece Narodowej w Warszawie (Archiwum Themersonów).
    The article discusses the concept of experimental and illness-related life-writing records on the basis of Franciszka Themerson’s correspondence, and her correspondence-related drawings and works of art. I have established that the avant-garde artist was using coherent compositional methods in taking up the topic of her illness both in her life-writing records and in her avant-garde art. The tactics of “transformation” in her correspondence, drawings and paintings assumed the form of self-irony, joke, distancing herself from her own body in the state of illness. The analysed correspondence is one of few cases of the painter’s autobiographical records we know of; they were stored in the Museum of Art in Łódź, as well as in the National Library of Poland in Warsaw (The Themerson Archive).
    Źródło:
    Forum Poetyki; 2023, 33-34; 90-107 (eng); 92-109 (pol)
    2451-1404
    Pojawia się w:
    Forum Poetyki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przedstawiać dalej. O Realizmie bez granic Rogera Garaudy’ego
    Realism Lives On: On Roger Garaudy’s D’un Réalisme Sans Rivages
    Autorzy:
    Ronge, Gerard
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1364896.pdf
    Data publikacji:
    2019-07-25
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Burska
    Picasso
    Kafka
    Saint-John Perse
    avant-garde
    Żółkiewski
    marxism
    socialist realism
    Kornhauser
    Garaudy
    realism
    Zagajewski
    Brodzka
    awangarda
    marksizm
    realizm socjalistyczny
    realizm
    Opis:
    Artykuł prezentuje, w dużej mierze dzisiaj zapomnianą, koncepcję realizmu autorstwa francuskiego filozofa marksistowskiego Rogera Garaudy’ego, zawartą w jego książce Realizm bez granic. W pierwszej części odtworzono kontekst, w jakim funkcjonował polski przekład eseju, który ukazał się w 1967 roku. Tezy francuskiego myśliciela zestawione zostają z innymi głosami w toczącej się wówczas w Polsce z dużą intensywnością dyskusji o realizmie. Przywołano m.in. postulaty Juliana Kornhausera i Adama Zagajewskiego z ich książki Świat nie przedstawiony oraz diagnozy Janusza Sławińskiego ze szkicu Rzut oka na ewolucję poezji polskiej w latach 1956–1980. W części drugiej zaproponowano kilka ujęć książki Garaudy’ego, które być może pozwolą uznawać Realizm bez granic za przydatny również w ramach dzisiejszej dyskusji teoretycznoliterackiej. Postawione zostaje pytanie o to, czy i w jaki sposób zaproponowane przez francuskiego myśliciela narzędzia mogą być przydatne do opisu współczesnych zjawisk literackich i jak poszczególne elementy jego koncepcji można wykorzystywać do formułowania nowych, już niekoniecznie marksistowskich koncepcji realizmu.
    The article discusses the largely forgotten concept of realism developed by the French Marxist philosopher Roger Garaudy in his book D’un Réalisme Sans Rivages [Realism without borders]. In the first part of the article, I discuss the context in which the book was discussed when it was first published in Poland in 1967. I compare and contrast Garaudy’s observations with Polish critics, who, at the time, were also actively and passionately discussing the question of realism. Specifically, I refer to Julian Kornhauser and Adam Zagajewski’s Świat nie przedstawiony [The unrepresented world] and Janusz Sławiński’s Rzut oka na ewolucję poezji polskiej w latach 1956-1980 [The evolution of Polish poetry from 1956 to 1980]. In the second part of the article, I analyse the selected fragments from Garaudy’s book, demonstrating that D’un Réalisme Sans Rivages may inform contemporary literary criticism and theory. I try to answer the question whether and how the tools proposed by the French thinker may be useful in describing contemporary literary phenomena and how his ideas can be used to formulate a new, not necessarily Marxist, concept of realism.
    Źródło:
    Forum Poetyki; 2019, 15-16; 94-109
    2451-1404
    Pojawia się w:
    Forum Poetyki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Surrealism, Socialist Realism, Dialogue?
    Surrealizm, socrealizm, dialog?
    Autorzy:
    Kozłowski, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28407557.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    socrealizm
    awangarda
    marksizm
    sztuka współczesna
    komunizm
    emancypacja
    Polska powojenna
    Dorota Jarecka
    Socialist Realism
    avant-garde
    Marxism
    contemporary art
    Communism
    emancipation
    post-war Poland
    Opis:
    The text offers a critical and comprehensive review of Dorota Jarecka’s book Surrealizm, realizm, marksizm. Sztuka i lewica komunistyczna w Polsce w latach 1944–1948 [Surrealism, Realism, Marxism: Art and the Communist Left in Poland between 1944 and 1948]. The reviewer appreciates the main methodological premise of the book, namely that the tensions and conflicts generated within the triangle “avant-garde – realism – emancipatory role of art” cannot be reduced to a binary opposition between totalitarian ideology and the legitimate art world. In fact, it reflects the contradictory dynamics of politically engaged art in general and thecontext of post-war Poland in particular. Despite the book’s formidable factual support, the result of extensive and comprehensive query, the reviewer still regrets that the author remains primarily an art historian rather than social historian of art. This note of regret however does not diminish this noble contribution to understanding the logics of Polish visual arts in the aftermath of World War II. This area is much less known generally than the literature of this very period.
    Tekst stanowi krytyczną i wyczerpującą recenzję książki Doroty Jareckiej Surrealizm, realizm, marksizm. Sztuka i lewica komunistyczna w Polsce w latach 1944–1948. Recenzent docenia główne założenie metodologiczne pracy, a mianowicie to, że napięcia i konflikty powstałe w ramach triady „awangarda – realizm – emancypacyjna rola sztuki” nie mogą być sprowadzone do binarnej opozycji między ideologią totalitarną a prawomocnym światem sztuki. W rzeczywistości odzwierciedla ono sprzeczną dynamikę sztuki zaangażowanej politycznie, w szczególności w kontekście powojennej Polski. Pomimo imponującego zaplecza merytorycznego książki, będącego wynikiem obszernej i wyczerpującej kwerendy, recenzent żałuje, że autorka pozostała przede wszystkim historykiem sztuki, a nie stała się społecznym historykiem sztuki. Żal ten nie umniejsza jednak uznania dla jej cennego wkładu w zrozumienie logiki polskich sztuk wizualnych po drugiej wojnie światowej. Obszar ten jest ogólnie znacznie słabiej znany niż literatura z tego samego okresu.
    Źródło:
    Studia Litteraria et Historica; 2022, 11; 1-7 (eng); 1-7 (pol)
    2299-7571
    Pojawia się w:
    Studia Litteraria et Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Interpoetyka autobiograficzna. Wojenna twórczość Franciszki i Stefana Themersonów
    Autobiographical interpoetics. Wartime works by Franciszka and Stefan Themerson
    Autorzy:
    Sroka, Honorata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1334846.pdf
    Data publikacji:
    2019-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    war
    archive
    Francisza Themerson
    interpoetics
    letters
    autobiography
    Stefan Themerson
    journals
    avant-garde
    wojna
    Franciszka Themerson
    archiwum
    interpoetyka
    listy
    autobiografia
    Dzienniki
    dokumenty osobiste
    awngarda
    Opis:
    Artykuł dotyczy wojennych praktyk autobiograficznych Franciszki i Stefana Themersonów charakteryzujących się interpoetycznością, czyli jednoczesnym uprzywilejowaniem wielu porządków formalnych i dyskursywnych w obrębie całości tekstualno-wizualnej. Autorka analizuje zarówno dokumenty osobiste, jak i działalność artystyczną twórców awangardowych. Sroka proponuje odczytywać piśmienną i wizualną autobiografistykę trzech form reprezentacji: dokumentu, wtórnej estetyzacji, stylizacji. W oparciu o ten paradygmat autorka zwraca uwagę na specyfikę aktywności Themersonów w latach 1940–1942, podkreślając odrębność tego momentu od wcześniejszej i późniejszej twórczości małżeństwa.
    The paper discusses the wartime autobiographical practices by Franciszka and Stefan Themerson characterized by interpoetics, i.e. simultaneous preference for numerous formal and discourse organizations within one textual-visual entity. The paper analyzes personal documents and literary works of those avant-garde writers. It is proposed to read the written and visual autobiographics according to three forms of representation: document, secondary aesthetization, and stylization. Based on this paradigm, the paper stresses the peculiarity of the Themersons’ activity from the years 1940-1942, stressing the discreteness of this moment as opposed to the former and later literary work by the couple.
    Źródło:
    Forum Poetyki; 2019, 18; 64-75
    2451-1404
    Pojawia się w:
    Forum Poetyki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jak „działa” wiersz? O składni zdania awangardowego
    How Does Free Verse “Work”? On the Syntax of the Avant Garde
    Autorzy:
    Orska, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1365980.pdf
    Data publikacji:
    2017-12-19
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    performativity
    the Avant Garde
    blossoming syntax
    poetry
    rhetoric
    figures of syntax
    free verse
    performatywność
    awangarda
    układ rozkwitania
    figura składniowa
    wiersz wolny
    poetyka
    retoryka
    Opis:
    Pytanie, jakie chciałam w moich wersyfikacyjnych rozważaniach postawić, w punkcie wyjścia dotyczy nie tylko i nie tyle składni zdania awangardowego. Zasadza się ono raczej na próbie zmierzenia się z płaskością kartki papieru – z czym powiązana byłaby intuicja możliwej przestrzenności i ruchomości układów składniowych – której próbowali dopracować się awangardziści, stawiając wobec swoich wierszy postulaty „budowy”. Taką możliwość stworzyć może retoryka, jeżeli retoryczne przesłanki kompozycji dzieła (chcę je rozumieć raczej jako „działanie”), wykorzystane zostaną nie tyle jako narzędzia opisujące stylistyczne aspekty tekstu, ale jako systemat twórczych dyspozycji, powiązanych z odbiorem, traktowanym w kategoriach actio – wykonywania tekstu artystycznego. Tekst poetycki w takim ujęciu byłby „notacją” – na podobieństwo zapisu nutowego w muzyce – jego „wykonanie” polegałoby zaś na „mimetycznym” powtórzeniu czynności twórczych autora.
    The question I wish to pose through my remarks on versification is not limited to the syntax of the avant-garde sentence. It is rooted, rather, in an attempt to reckon with the flat nature of the sheet of paper, and the spatial and dynamic possibilities it implies. The artists of the Polish Avant Garde attempted to refine this, identifying their poems as “constructions”. Rhetoric allows us to hone this possibility, if its premises for the composition of a work (which I prefer to define as an “action”) are mobilised not only as tools for describing the stylistic aspects of a text, but as a system of creative cues that engage the reader. This process is understood as actio – the implementation of the artistic text. In this approach, the poetic text becomes a “notation”, not unlike the sequence of notes documented in music, while its “implementation” consists of the “mimetic” repetition of the author’s creative actions.
    Źródło:
    Forum Poetyki; 2017, 10; 110-131
    2451-1404
    Pojawia się w:
    Forum Poetyki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przestrzeń awangardy – nowa grawitacja
    The Space of the Avangarde
    Autorzy:
    Kwiatkowski, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1366512.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    teoria przestrzeni
    architektura XX w.
    urbanistyka współczesna
    konstruktywizm
    suprematyzm
    awangarda rosyjska lat 20. XX wieku
    theory of space
    20th century architecture
    contemporary urban planning
    constructivism
    suprematism
    Russian avant-garde of the 1920s
    Opis:
    Przestrzeń awangardy to synonim idei Nowej Sztuki, sztuki przełomu jaki dokonał się w sztukach wizualnych w pierwszych dekadach XX wieku w Rosji, a później w ZSRR. Jej przedstawiciele zdeterminowani zmianami, jakie przyniosły nowe wynalazki techniczne zwłaszcza w sferze urbanizacji bardzo wierzyli, podobnie jak włoscy futuryści, że to właśnie oni staną się liderami zmian społecznych, nowego postrzegania i kształtowania kultury. Wierzyli w nowe społeczeństwo, które rozerwie wielowiekową strukturę klasową, kiedy jej miejsce zajmie dynamizm i kreatywność w służbie rozwiązań utylitarnych i egalitarnych. Wierzyli w swoją misję, prometeizm nowego, lepszego świata, gdy nastąpi wyzwolenie człowieczeństwa od wszelkich zależności. Takie nastroje społeczne dojrzewały w całej Europie, ale szczególnie silnie obecne były w społeczeństwie rosyjskim już w ostatnich dwudziestu latach przed wybuchem I wojny światowej i można powiedzieć, że wręcz ją poprzedzały. Dlatego też następstwo wydarzeń dawało przedstawicielom Nowej Sztuki wręcz przeświadczenie o swoim profetycznym przesłaniu wolności. Późniejsza rzeczywistość, nadejście epoki totalitarnej, dopisały niestety jakże gorzki epilog dla całej formacji niemal wszystkich wielkich artystów awangardy, ale pomimo ich odrzucenia i niejednokrotnie przedwczesnej śmierci pozostała ich twórczość, przesycona entuzjazmem dla nowej grawitacji – wiary w wielkość człowieczeństwa – w nową, uniwersalną ideę.
    The avant-garde is synonymous with the concept of New Art, the breakthrough in art which took place in the visual arts during the first decades of the 20th century in Russia and then in the USSR. Its representatives, determined by the changes brought about by new technical inventions, especially in the sphere of urbanization, were convinced, like the Italian futurists, that they would be at the foreground of social change, new perceptions and shaping of culture. They believed in the new society which would rend apart the class structure of previous ages when its place would be taken by dynamism and creativity in the service of utilitarian and egalitarian solutions. They believed in their mission, the Promethean idea of a new better world, when mankind would be liberated from all subjection. This social mood was developing in the whole of Europe, but was particularly strong in Russian society in the last twenty years before World War I. In fact, one could say it was a prelude to the war. From this sequence of events came the conviction held by representatives of New Art about their prophetic message of freedom. The actual reality, the advance of totalitarianism, was a bitter epilogue for the whole formation, for almost all the great artists of the avant-garde. Nevertheless, though rejected and often dying before their time, their works remained, suffused with enthusiasm for the new gravitation – belief in the greatness of mankind – in the new, universal idea.
    Źródło:
    Kwartalnik Architektury i Urbanistyki; 2015, 60, 3; 5-30
    0023-5865
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Architektury i Urbanistyki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Architektura lat 60. XX wieku. Fragment historii Krakowa i innych polskich miast
    The architecture of the 1960s. A fragment of the history of Kraków and other Polish towns and cities
    Autorzy:
    Włodarczyk, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1366541.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    architektura i urbanistyka XX w. lata 60.
    modernizm powojenny
    sztuka awangardowa po 1956 r.
    typizacja
    budownictwo uprzemysłowione
    sixties architecture and urbanization in Poland
    post-war modernism
    avant-garde art from the end of the 50's
    typisation
    manufacture building systems
    Opis:
    Architektura lat 60. XX wieku w Polsce była jednocześnie międzynarodowa i ekspresyjno-romantyczna. Określenia te odnoszą się zarówno do światowych tendencji obserwowanych w działalności wybitnych architektów, jak i do działalności im współczesnych artystów, z których wielu traktowało niestety te tendencje w sztuce zbyt powierzchownie i dekoracyjnie, co szczególnie widoczne było w pseudo-funkcjonalnym detalu. Przed rokiem 1956 nie można mówić o współczesnej architekturze dbającej tylko o „utylitarność”, a nie jedynie o „polityczne idee”. Nowoczesność stała się symbolem demokracji i wolności. Z nadzieją przyjmowano takie zjawiska: architektura i urbanizacja po latach 1949-55, społeczna rola architekta, znaczenie wiedzy specjalistycznej, przemiana w projektowaniu w biurach i praca architektów w nich, typizacja, edukacja architektów. Okres izolacji spowodował w Polsce znaczące opóźnienie w rozwoju myśli architektonicznej oraz potencjału technicznego. Z tego względu naśladowanie atrakcyjnych, nowoczesnych form w stylu zwanym międzynarodowym oraz neoekspresyjnym było zadaniem niełatwym – aczkolwiek takie obiekty powstawały. Oczekiwano szybkiego i taniego budownictwa uprzemysłowionego. Zmierzano do znalezienia najlepszych, typowych rozwiązań o relatywnie niskich kosztach realizacji i eksploatacji, możliwych do zastosowania na terytorium całego kraju. Pojawiły się nowe technologie budowlane: ślizgowe szalunki dla wznoszenia ścian, ramowe elementy prefabrykowane, systemy wielkopłytowe, stosowanie systemów uprzemysłowionych narzucających standaryzację elementów. W konsekwencji nastąpiło zastąpienie projektów indywidualnych opracowaniami typowymi oraz redukcja różnorodności komponentów – typizacja, czyli systemy budynków typowych, powtarzalnych oraz gotowych projektów całych obiektów takich jak np. szkoły, bloki mieszkalne, hale, itp. Kreatywność architektów była poważnie ograniczana projektami typowymi. W ten sposób architekturę sprowadzano do budownictwa, „sprymitywizowanej” wersji architektury, dzięki której cała Polska wygląda dziś podobnie, co nie jest wyłączną zasługą architektów. Potrzeba budownictwa uprzemysłowionego i problem taniego budownictwa mieszkaniowego, i nie tylko zresztą mieszkaniowego, spowodowała masowe upowszechnienie typizacji. Ówczesne państwowe dekrety z 1959 r. rozszerzone zostały m.in. na budownictwo użyteczności publicznej i budownictwo przemysłowe, ale mimo to wiele obiektów rozwijającego się przemysłu było znaczącymi inwestycjami tego okresu. Charakterystyczną cechą tych obiektów jest współczesna i interesująca architektura, rozwiązania konstrukcyjne i dopracowany detal. Sztuka Awangardowa z końca lat 50. i początku 60. XX w. powszechnie interesowała artystów. Nowe, uniwersalne prądy wpływały nie tylko na architekturę i budownictwo, ale także na wszystkie kierunki sztuk pięknych. Dobre lata po 1956 roku zakończyły się dla architektury, architektów i społeczeństwa około połowy lat 60. Odwrót od stylu międzynarodowego, funkcjonalizmu i całego modernizmu nie był jednak widoczny w Polsce późnych lat 60 XX w. Zdarzyło się to później, jako przejście od modernizmu, poprzez brutalizm wczesnych lat 70. do tak zwanego postmodernizmu lat 80.
    Architecture of sixties of 20th century in Poland is at the same time cosmopolitan and expressive-romantic. It refers to global tendencies in the activity of outstanding architects, whilst according to their contemporaries, most of the artists treated those tendencies too perfunctorily and decoratively, particularly in decorative, pseudo functional detail. Before the 1956 we can not speak about the modern architecture, which cared about the “function”, not the “political idea”. Modernity became the symbol of democracy and freedom. Such cases were touched upon with hope: architecture and urbanization problems after the years 1949-55, architect’s social role and the meaning of specialist knowledge, design reorganization in design studios and architect’s work in it, typisation, architect’s education. The period of isolation caused considerable tardiness in development of the architectural thought and technical possibilities in Poland. Therefore adapting attractive, modern forms in so-called international and neoexpressionist style was not easy but the objects were being created. Cheap and fast building industry had been needed. Main target was to find the best, typical solutions which realization and exploitation costs would be relatively low to use all over the country. New building methods: raising walls on sliding formwork, using prefabricated frame elements, large panel building system. application of manufacture building systems forced the standardization of components. The consequence was the supplant of individual designs by typical documentation. The variety of elements reduction - typisation - means typical building system, repetitious, ready made projects of objects like schools, dwelling blocks, halls, etc.. Architects’ creativity was strongly limited by the typical projects. By means of what architecture was reduced into civil ingeneering, “primitivised” version of architecture, and the whole Poland looks similar today, what is not only due to architects. The need for mass building trade and the cheep housing problem, not only the residential one, caused such a grand nationalization of the typisation. Thanks to the contemporary government’s resolution from 1959, it was extended e.g. on industrial and general building but many objects connected to the expanding industry, being also the greatest investments of this period. Their characteristic feature is superb modern, interesting architecture and structure solutions or evaluated detailing. The avant-garde art from the end of the 50’s and the beginning of the 60’s was of great interest within artist. Universal currents ruled not only in the architecture and building industry, but also in all kinds of arts. The good years after 1956 have ended around the mid-sixties for architecture, architects and the public. The retract from the international style, functionalism, and whole modernism was not visible in Poland in the late 60’s. It happened later, as a transition between modernism, through brutalism of the early 70’s to the so-called “postmodernism” in the 80's.
    Źródło:
    Kwartalnik Architektury i Urbanistyki; 2013, 58, 3; 93-112
    0023-5865
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Architektury i Urbanistyki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-9 z 9

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies