Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "concepts; theory-theory" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-11 z 11
    Tytuł:
    Relevance, ad hoc concepts and analogy
    Autorzy:
    Mioduszewska, Ewa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1040237.pdf
    Data publikacji:
    2017-12-30
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Relevance Theory
    analogy
    ad hoc concepts
    concept-relatedness
    Opis:
    In Relevance Theory (RT) concepts are “enduring elementary mental structure[s] capable of playing different discriminatory or inferential roles on different occasions in an individual’s mental life.” (Sperber & Wilson, 2012, p. 35). They may be lexicalized atomic concepts, ad hoc atomic concepts not encoded in our linguistic system and some innate concepts (Carston, 2010, p. 14). Concepts may be shared between interlocutors, idiosyncratic but grounded in common experience or fully idiosyncratic and non-communicable. They are “arrived at through the mutual pragmatic adjustment of explicature and contextual implicatures.” (Carston, 2010, p. 10). Ad-hoc concepts are “pragmatically derived, generally ineffable, non-lexicalized […] rough indication to aid readers in understanding what we have in mind in particular cases.” (Carston 2010, p. 13). Concepts encoded will only occasionally be the same as the ones communicated because words are used to convey indefinitely many other ad hoc concepts constructed in a given context (Sperber & Wilson, 2012, p. 43). Apparently, RT restricts the construction of ad hoc concepts by the search for relevance (definitions of (optimal) relevance, principles of relevance and relevance-theoretic comprehension procedure) and the potential connection (narrowing or broadening) between the denotations of the encoded and constructed concepts. The mechanisms underlying category narrowing/broadening seem not to be explicitly described and explained. What provides a very general but, at the same time, precise account of concept-relatedness is Hofstadter & Sander’s (2013) understanding of analogy. The question posed here is whether this understanding may help explain concept-relatedness in Relevance Theory.
    Źródło:
    Linguistics Beyond and Within; 2017, 3; 155-168
    2450-5188
    Pojawia się w:
    Linguistics Beyond and Within
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    (Inter?)Subjectivity of Explicit Content in Relevance Theory
    Autorzy:
    Mioduszewska, Ewa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/889072.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    pragmatics
    communication
    intersubjectivity
    Relevance Theory
    explicature
    ad hoc concepts
    Opis:
    Relevance Theory (RT) (Sperber – Wilson 1986 [1995], Wilson – Sperber 2004) postulates the existence of explicit content in utterance meaning, called explicature. The explicitness of explicatures might be expected to consist, among other properties, in their intersubjectivity. However, the RT theoretical assumptions and tools crucial to explicature construction and identification all seem to be individual-relative and, as such, subjective. If so, the explicitness of explicature needs further elaboration.
    Źródło:
    Anglica. An International Journal of English Studies; 2014, 23/2; 103-112
    0860-5734
    Pojawia się w:
    Anglica. An International Journal of English Studies
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Basic Concepts: A Cognitive Approach
    Autorzy:
    Walentukiewicz, Wiesław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/973302.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Semiotyczne
    Tematy:
    theory of basic concepts
    overall similarity
    deictic-inductive definition
    categorization
    Opis:
    This article seeks to describe concepts of a special kind, these being ones that count as basic, while at the same time referring to the results of research in logic, the philosophy of language, and empirically pursued cognitive psychology. The key issue addressed is this: on what grounds are such basic concepts formed? It thus investigates issues pertaining to their formation and operation, especially in small children. (Basiclevel concepts will be examples of basic concepts.) Such concepts can take the form of mental representations of objects, properties and relations. They function in classifications made by numerous and diverse cultural groups, are established at an early stage-being the first to be named and, so to speak, malleable-and their structure is not satisfactorily captured by any currently recognized theory. Moreover, they are organized around some sort of overall similarity irreducible to any particular component part. (Basic concepts pertaining to properties and relations must be based on some overall similarity, as properties and relations themselves do not consist of parts. Equally, basic concepts pertaining to objects cannot be constructed on the basis of mere parts of these objects.) Psychologists and philosophers, on the other hand, frequently claim that properties are component parts to which overall similarity can be reduced (e.g. in exemplar-based and prototype-based theories of concepts). Yet if this solution were to be accepted, one would then have to say that three- or four-month-old children are unable to establish properties before delimiting the range of the relevant category (or any fragment of this range), whilst also being unable to establish the range of that category (or any fragment of it) before delimiting its properties. The problem with this is that children can distinguish some properties; however, they are incapable of establishing within a relatively short period of time which of these properties determine membership in the sense of falling within the range of the category in question. Moreover, basic concepts cannot be organized on the basis of a relation of similarity reducible to properties, due to the fact that any such similarity will be an equivalence relation, whilst the similarity relation accessible to the child constitutes a nonequivalence relation. A further point is that no consensus has yet been agreed upon within the psychological literature as to the construction of concepts formed by three- or fourmonth-old children.
    Źródło:
    Studia Semiotyczne; 2019, 33, 1
    0137-6608
    Pojawia się w:
    Studia Semiotyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    On the Definitions of Administrative Law
    Autorzy:
    Zimmermann, Marian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1832017.pdf
    Data publikacji:
    2019-09-15
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    the concepts of administrative law
    theory of law
    legal institutions
    Opis:
    The paper is an English translation of Z zagadnień definicji prawa administracyjnego by Marian Zimmermann published originally in Polish in “Acta Universitatis Wratislaviensis” in 1964. The text is published as a part of a jubilee edition of the “Adam Mickiewicz University Law Review. 100th Anniversary of the Faculty of Law and Administration” devoted to the achievements of the late Professors of the Faculty of Law and Administration of the Adam Mickiewicz University, Poznań.
    Źródło:
    Adam Mickiewicz University Law Review; 2019, 10; 335-346
    2450-0976
    Pojawia się w:
    Adam Mickiewicz University Law Review
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Metahistory: Vicissitudes and Humanistic Capacity of the Concept
    Metahistoria – perypetie i humanistyczna nośność pojęcia
    Autorzy:
    Michalski, Łukasz M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/26065427.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    metahistory
    philosophy of history
    theory of historiography
    travelling concepts
    Hayden White
    war in Ukraine
    Opis:
    Is the term metahistory a repetition of the Aristotelian gesture of naming metaphysics? In 2023, half a century passes since the first publication of Hayden White’s famous book Metahistory. The Historical Imagination in Nineteenth-Century Europe. However, this classic, fairly well-known work – as well as its criticism – did not give life to the term metahistory, which in the horizon of research terms is enjoyed, for example, by metaphysics. In these considerations, I do not mean sentimental reminding about a term that would be valuable today for the sole reason that it once existed. Rather, it is an attempt to think about the path of enriching (re)thinking of the historical imagination – the latter, I believe, is the key to resisting the contemporary crises and impasses of today’s humanities.
    Czy termin metahistoria jest powtórzeniem arystotelesowskiego gestu nazwania metafizyki? W 2023 roku mija pół wieku od pierwszego wydania słynnej książki Haydena White’a pt. Metahistory. The Historical Imagination In Nineteenth-Century Europe. Jednakże to klasyczne, dość powszechnie znane dzieło – a także jego krytyka – nie dały terminowi metahistoria życia, którym w horyzoncie terminów badawczych cieszy się choćby metafizyka.  W niniejszych rozważaniach nie chodzi mi o sentymentalne upominanie się o termin, który miałby być dziś cenny z samego tylko powodu, że niegdyś zaistniał. Raczej o próbę myślenia o ścieżce wzbogacania (prze)myślenia o wyobraźni historycznej – ta ostatnia, jak sądzę, jest kluczem dla oporu wobec współczesnych kryzysów i impasów dzisiejszej humanistyki.
    Źródło:
    ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura; 2023, 47; 123-139
    1508-6305
    2544-3186
    Pojawia się w:
    ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The cognitive laerning theory in preschool education in Slovakia
    Teoria kogniwistyczna w praktyce edukacyjnej przedszkoli na Słowacji
    Autorzy:
    Huľová, Zlatica
    Molnárová, Dominika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1551639.pdf
    Data publikacji:
    2019-12-30
    Wydawca:
    Niepaństwowa Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Białymstoku
    Tematy:
    the cognitive learning theory
    educational concepts
    kindergarten
    technical education
    questionnaire
    teoria kognitywistyczna
    koncepcje edukacyjne
    przedszkole
    edukacja techniczna
    kwestionariusz
    Opis:
    In the theoretical part of the article, the psychological foundations of cognitivism and the possibilities of using its elements in preschool education are explained. The research part discusses the results of a study on the application of the cognitive concept in early childhood education in Slovakia. A questionnaire was used as a research tool. 72 teachers took part in the research. The authors emphasize the importance of introducing innovations in preschool technical education, as there is no information in literature about research on educational concepts for preschool children. Available research results focus on primary or higher educa-tion. Hence the presented study provides a new, original view on the issue of educational concepts, especially in technical education in kindergartens.
    W części teoretycznej artykułu wyjaśniono psychologiczne podstawy pedagogicznego kognitywizmu i możliwości zastosowania jego elementów w praktyce przedszkolnej. W części badawczej omówiono wyniki badań nad stosowaniem koncepcji kognitywistycznej w edukacji w słowackich przedszkolach. Jako narzędzie badawcze wykorzystano kwestionariusz. W badaniach wzięło udział 72 nauczycieli z przedszkoli na Słowacji. Autorki podkreślają znaczenie wprowadzania innowacji w przedszkolnej edukacji technicznej, ponieważ w literaturze brak informacji o badaniach dotyczących koncepcji edukacyjnych stosowanych na poziomie przedszkolnym. Dostępne wyniki badań, koncentrują się na szkole podstawowej lub wyższej. Stąd prezentowane opracowanie stanowi nowy, oryginalny pogląd na kwestię koncepcji edukacyjnych, szczególnie w edukacji technicznej w przedszkolach.
    Źródło:
    Zagadnienia społeczne; 2019, 2, 12; 131-149
    2353-7426
    Pojawia się w:
    Zagadnienia społeczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tłumacz rusza w drogę – o nieprzetłumaczalności kultury
    Autorzy:
    Sadkowska, Anna Maria
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/607804.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    translation theory
    culture-bound concepts
    humour
    untranslatability
    pojęcia związane z kulturą
    humor
    nieprzetłumaczalność kulturowa
    wyboje kulturowe
    złożone językowe przeszkody
    zderzenia kultur
    Opis:
    The purpose of the present article is to direct attention to a rather infrequent perspective on translating culturally-embedded concepts. It constitutes an attempt to grade the instances of cultural untranslatability in a source text from translator’s perspective by employing as examples a few culturally humorous utterances from the American TV series The Big Bang Theory. In the initial part of the substantial theoretical section the article launches into the discussion over the position of culture in translation theory, recalling the “cultural turn” of the 1980s and touching upon the relationship between language and culture, while also enumerating the prevalent techniques for translating culture-bound concepts. Since culture can often be reflected in humour, the ensuing part investigates its varieties and approaches to humour in translation. The third part of the section is a discussion over the concept of untranslatability. It ponders upon the dichotomy into linguistic and cultural untranslatability and its purposefulness in the light of the language-kulture debate in linguistic studies. It also offers an insight into approaches to untranslatability, leading to the discussion over its absoluteness and/or gradability. Based on the foregoing, the latter section offers an attempt at grading the instances of untranslatability on the basis of culture-bound humour from The Big Bang Theory TV series. By presenting three examples from the series, the chapter introduces three categories of (un)translatable utterances: culture bumps, complex linguistic hurdles and culture clashes.
    Celem niniejszego artykułu jest zwrócenie uwagi na raczej rzadko spotykane podejście do tłumaczenia pojęć zakorzenionych w kulturze. Jest on próbą gradacji występowania nieprzetłumaczalności kulturowej w tekście źródłowym z perspektywy tłumacza poprzez wykorzystanie kilku przykładów humorystycznych kulturowo wypowiedzi z amerykańskiego serialu Teoria wielkiego podrywu. Początkową część jakże istotnej sekcji teoretycznej artykułu stanowi dyskusja na temat pozycji kultury w teorii tłumaczenia, odwołująca się do zjawiska „zwrotu kulturowego” z lat 80.XX wieku oraz poruszająca temat związku między językiem i kulturą, wymieniając jednocześnie główne techniki tłumaczenia pojęć kulturowych. Jako że kultura może być często odzwierciedlona w humorze, dalsza część rozpatruje jego odmiany i podejścia do tłumaczenia humoru. Trzecia część tej sekcji stanowi dyskusję na temat pojęcia nieprzetłumaczalności. Przedstawia rozważania dotyczące podziału nieprzetłumaczalności na językową i kulturową oraz jego celowości w świetle debaty w studiach językoznawczych o związku języka i kultury. Oferuje ona również wgląd w podejścia do nieprzetłumaczalności, prowadząc do dyskusji na temat nieprzetłumaczalności bezwzględnej oraz/lub jej gradacji. Na podstawie powyższego końcowa sekcja proponuje próbę gradacji przypadków nieprzetłumaczalności na podstawie humoru kulturowego w serialu Teoria wielkiego podrywu. Przez prezentację trzech przykładów z serialu rozdział wprowadza trzy kategorie wyrażeń (nie)przetłumaczalnych: culture bumps – wyboje kulturowe, complex linguistic hurdles – złożone językowe przeszkody oraz culture clashes – zderzenia kultur.
    Źródło:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia; 2016, 34, 1
    0239-426X
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Towards leibnizian possibility. Formal frame of modal theory of individual concepts
    Autorzy:
    Świętorzecka, Kordula
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/430896.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    formal ontology
    Leibniz Gottfried Wilhelm
    theory of concepts
    possible worlds semantics
    modal free logic
    ontologia formalna
    Leibniz Godfryd Wilhelm
    teoria pojęć
    semantyka światów możliwych
    modalna logika wolna
    Opis:
    In the presented analyses we propose a formal complement to a certain version of the semantics of possible worlds inspired by Leibniz’s ideas and provide an adequate logic of it. As the starting point we take the approach of Benson Mates (Leibniz on possible worlds). Mates refers to Leibniz’ philosophy, but also uses tools of contemporary semantics of possible worlds and elaborates on an original conception of predication due to which possible worlds can be identified with collections of certain concepts, and not individuals. We complete a fragmentary description given by Mates in order to analyze if his conception allows for the establishment of this specific idea of a possible world. Our first step is to define a notion of the individual concept and describe possible world semantics in which possible worlds consist of individual concepts of compossible individuals (s-worlds). Our second step is to choose some version of modal free logic with the identity (S5MFLID), which is complete in our reformulation of Mates’ semantics. The connections between standard interpretation of S5MFLID and semantics inspired by Mates show that our logic does not distinguish s-worlds from i-worlds – counterparts of s-worlds that are collections of individuals.
    Źródło:
    Studia Philosophiae Christianae; 2013, 49, 3; 71-84
    0585-5470
    Pojawia się w:
    Studia Philosophiae Christianae
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Out of the Contemplation on the Law: An Attempt at Outlining Some Problems
    W myśleniu o prawie. Próba zarysowania pewnych problemów
    Autorzy:
    Kaźmierczyk, Stanisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/3699833.pdf
    Data publikacji:
    2023-03-29
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    wiedza o prawie
    teoria prawa
    pojęcia prawne
    poznanie prawa
    refleksyjność prawa
    postęp w prawie
    legal knowledge
    theory of law
    legal concepts
    legal cognition
    reflexivity of law
    progress in law
    Opis:
    The author addresses the problem of the cognitive role of intellectual processes in the sphere of intellectual objects, which also include the established law. Only by virtue of intellectual processes focused on the law can it be cognitively made available to others. Contrary to conceptualists, and above all Kelsen, it is then necessary to move away from determining the doctrine of law with a conceptual grid, as the basic undertaken means of controlling the legal issues. It cannot be accepted that what is not verifiable in such a grid cannot be treated as a heuristic attitude towards the law. The author distinguishes the so-called high interpretation, which has the characteristic that it consists in the course of the entire law, including the development of legal thought on the law and the consequences of the law. There is no such thing as the development of law in its empirical sense. On the other hand, thinking about it through interpretation, properly combined with interpretation at a high level, contemplating it by combining legal considerations with interpretation at a high level should, in the Author’s opinion, be considered the deepest manifestation of the reflexivity of legal culture.
    Autor podejmuje problem roli poznawczej procesów intelektualnych sferze obiektów intelektualnych, do których należy również prawo stanowione. Tylko na mocy procesów intelektualnych skupionych na prawie można poznawczo udostępnić je innym. Wbrew konceptualistom, a przede wszystkim Kelsenowi, trzeba wówczas odejść od determinowania doktryny prawa siatką pojęciową, jako podstawowym środkiem kontroli podejmowanych zagadnień prawnych. Nie można przyjąć tezy, że to co nie jest weryfikowalne w takiej siatce nie może być traktowane jako heureza prawa. Autor wyodrębnia tzw. wysoką wykładnię, która ma to do siebie, że polega na przebiegu przez całe prawo, a w tym rozwój myśli prawniczej nad prawem i konsekwencji prawa. Nie ma czegoś takiego jak rozwój prawa w empirycznym jego sensie. Natomiast myśl nad nim za pośrednictwem wykładni, odpowiednio połączonej z interpretacją na wysokim poziomie, kontemplowanie go poprzez połączenie rozważań prawnych z interpretacją na wysokim poziomie powinno być, zdaniem Autora, uznane za najgłębszy przejaw refleksyjności kultury prawnej.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica; 2022, 100; 93-105
    0208-6069
    2450-2782
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    General safety concepts used in transport
    Ogólne koncepcje bezpieczeństwa wykorzystywane w transporcie
    Autorzy:
    Szymanek, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2013054.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-31
    Wydawca:
    Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu
    Tematy:
    safety concepts
    transport systems
    Normal Accident Theory (NAT)
    "Swiss cheese model"
    safe space of action
    High Reliability Organizations
    complex systems
    systemy transportowe
    teoria normalnych wypadków
    "model sera szwajcarskiego"
    przestrzeń bezpieczeństwa
    Organizacje Wysokiej Niezawodności
    systemy złożone
    Opis:
    The article presents selected concepts, models and theories of safety known from research and applications in various areas of technology and suitable for use in the field of transport. In particular, attention was paid to cognitively promising in the field of transport safety, and relatively little used research concepts here: Normal Accident Theory (NAT) Ch.Perrow, "Swiss cheese model" /SCh-M/ by J. Reason, concepts of "safe space of action" by J. Rasmussen and R. Amalberti, the concept of High Reliability Organizations /HRO/, or even interpretations of the transport system as a complex system (CS). The main aim of the article was to present some important general safety concepts and show that they can be used to model safety in the field of transport. The article shows that the so-called Geysen's thesis allows for the development of justified safety analogies between transport systems and such systems of technology that have greater scientific and engineering achievements in the field of safety.
    W artykule przedstawiono wybrane koncepcje, modele oraz teorie bezpieczeństwa znane z badań i zastosowań w różnych obszarach techniki i nadające się do wykorzystania w dziedzinie transportu. W szczególności zwrócono uwagę na poznawczo obiecujące w dziedzinie bezpieczeństwa transportu, a stosunkowo mało tutaj wykorzystywane koncepcje badawcze, jak: teoria normalnych wypadków /Normal Accident Theory/ autorstwa Ch. Perrowa, model „sera szwajcarskiego” /„Swiss cheese model”/ J. Reasona, koncepcje „bezpiecznej przestrzeni działań” /„safe space of actions”/ J. Rasmussena oraz R. Amalbertiego, koncepcja tzw. organizacji dużych (wysokich) niezawodności /High Reliability Organizations/, czy interpretacje systemów transportowych jako systemów złożonych /complex systems/. Zasadniczym celem artykułu było przedstawienie kilku ważnych ogólnych koncepcji bezpieczeństwa i pokazanie, że można je wykorzystywać do modelowania bezpieczeństwa w dziedzinie transportu. Z artykułu wynika, że tzw. teza Geysena pozwala na opracowywanie uzasadnionych analogii bezpieczeństwa pomiędzy systemami transportu, a takimi systemami techniki, które mają większe osiągnięcia naukowe i inżynierskie w dziedzinie bezpieczeństwa.
    Źródło:
    Journal of Civil Engineering and Transport; 2020, 2, 4; 177-190
    2658-1698
    2658-2120
    Pojawia się w:
    Journal of Civil Engineering and Transport
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Polish complementiser 'jakoby': a relevance-theoretic account
    Polski komplementator "jakoby": ujęcie teorii relewancji
    Autorzy:
    Lilley, David
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/34656182.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
    Tematy:
    indirect speech
    relevance theory
    procedural meaning
    metarepresentation
    interpretive use
    metarepresentational negation
    ad hoc concepts
    global interpretation
    local interpretation
    znaczenie proceduralne
    metareprezentacja
    użycie interpretatywne
    przeczenie metareprezentacyjne
    pojęcia ad hoc
    interpretacja lokalna
    mowa zależna
    teoria relewancji
    interpretacja globalna
    Opis:
    This paper analyses the Polish complementiser jakoby within the framework of relevance theory. It suggests that those environments in which jakoby is licensed, namely certain indirect-speech-type constructions and clauses embedded under inherently negative predicates, such as zaprzeczyć (“to deny”) and nieprawdą jest (“it is untrue”), have in common that they can be conceived of in metarepresentational terms. Furthermore, it argues that jakoby encodes procedural meaning which restricts it principally to these types of environment. Unlike że (“that”), which can always be substituted for it, jakoby constrains the range of attitudes towards the embedded proposition that can be implied contextually, blocking interpretations on which this proposition is understood to be endorsed, while encouraging the recovery of evaluative stances such as scepticism, doubt and rejection. We show that jakoby can be selected from the point of view of the reporting voice, in which case it receives a global interpretation, or that of the matrix subject; this yields a local interpretation.
    Niniejszy artykuł analizuje polski spójnik jakoby z perspektywy teorii relewancji. Sugeruje, że konteksty, w których jakoby występuje, a mianowicie pewne konstrukcje typu mowy zależnej oraz zdania osadzone w predykatach inherentnie negatywnych, takich jak zaprzeczyć i nieprawdą jest, łączy to, że można pojmować je w kategoriach metareprezentacyjnych. Ponadto argumentuje, że jakoby niesie z sobą znaczenie proceduralne, które sprawia, że występuje przede wszystkim we wspomnianych dwóch rodzajach kontekstów. W przeciwieństwie do wyrazu że, który zawsze może zastąpić omawiany spójnik, jakoby ogranicza wobec propozycji zdania podrzędnego zakres postaw oceniających implikowanych kontekstowo. Tym samym wyklucza takie interpretacje, że odbiorca rozumie propozycję tę jako prawdziwą, jednocześnie sprzyjając przyjęcie postaw oceniających takich jak sceptycyzm, wątpliwość i odrzucenie. Pokazujemy, że spójnik jakoby może być wybierany z perspektywy głosu relacjonującego, wówczas jest rozumiany w sposób globalny. Ewentualnie może odzwierciedlać punkt widzenia podmiotu mówiącego, co daje interpretację lokalną.
    Źródło:
    Językoznawstwo; 2023, 19, 2; 163-183
    1897-0389
    2391-5137
    Pojawia się w:
    Językoznawstwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-11 z 11

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies