Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Agnieszka, Skorupa" wg kryterium: Autor

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 17
Tytuł:
Czwartorzędowe związki amoniowe – nowe zagrożenie w środowisku pracy
Quaternary ammonium compounds – New occupational hazards
Autorzy:
Lipińska-Ojrzanowska, Agnieszka
Walusiak-Skorupa, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2166207.pdf
Data publikacji:
2014-12-19
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
alergia zawodowa
czwartorzędowe związki amoniowe
QACs
chlorek benzalkonium
BAC
środki odkażające
occupational allergy
quaternary ammonium compounds
benzalkonium chloride
disinfectants
Opis:
Czwartorzędowe związki amoniowe (quaternary ammonium compounds – QACs) należą do organicznych związków jonowych o unikalnych właściwościach surfaktantów i środków odkażających. Coraz szersze zastosowanie QACs w środowisku pracy, a także poza nim, niesie ze sobą nowe zagrożenia zdrowotne dla osób eksponowanych i służby medycyny pracy. W artykule przedstawiono wyniki przeglądu piśmiennictwa na temat wpływu amin czwartorzędowych na organizm człowieka. QACs mogą działać drażniąco na skórę i błony śluzowe, a także mieć potencjał uczulający. Podejrzewa się, że poszczególne QACs mogą wykazywać krzyżową reaktywność immunologiczną między sobą oraz z innymi związkami chemicznymi o podobnej budowie, np. z lekami anestetycznymi. QACs mogą promować rozwój alergii w obrębie dróg oddechowych, jakkolwiek mechanizmy leżące u podstawy tego działania wymagają dalszych badań. Dotychczas opisano kilka przypadków astmy zawodowej wywołanej ekspozycją na QACs oraz udokumentowano ich udział w rozwoju kontaktowego zapalenia skóry. Nie wyklucza się także możliwości wywołania wstrząsu anafilaktycznego przez QACs. Med. Pr. 2014;65(5):675–682
Quaternary ammonium compounds (QACs, quats) belong to organic ionic chemical agents which display unique properties of both surfactants and disinfectants. Their wide distribution in the work environment and also in private households brings about new occupational hazards. This paper reviews reports about the health effects of QACs. QACs could play a role of sensitizers and irritants to the skin and mucous membranes. It is suspected that particular QACs can display an immunologic crossreactivity between each other and with other chemical compounds containing ammonium ion, such as muscle relaxants widely used in anesthesia. They may promote the development of airway allergy, however, the background mechanisms are still unclear and need to be further investigated. Until now, a few cases of occupational asthma induced by QACs have been described and their involvement in contact dermatitis has been documented. The possibility of anaphylaxis due to QACs cannot be excluded as well. Med Pr 2014;65(5):675–682
Źródło:
Medycyna Pracy; 2014, 65, 5; 675-682
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wytyczne do przeprowadzania swoistych wziewnych testów prowokacyjnych: stanowisko Europejskiego Towarzystwa Chorób Układu Oddechowego (ERS) w kontekście polskich doświadczeń
Recommendations for performing specific inhalation challenge tests: Polish experience in relation to the European Respiratory Society guideliness
Autorzy:
Walusiak-Skorupa, Jolanta
Lipinska-Ojrzanowska, Agnieszka
Wiszniewska, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2085516.pdf
Data publikacji:
2020-05-15
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
swoisty wziewny test prowokacyjny
SIC
alergia zawodowa
orzecznictwo lekarskie
astma zawodowa
wytyczne orzecznicze
specific inhalation challenge tests
occupational allergy
medical certification
occupational asthma
recommendations
Opis:
W procesie diagnostyczno-orzeczniczym bardzo istotne jest zastosowanie metod obiektywnych o jak największej swoistości, ponieważ rozpoznanie choroby zawodowej implikuje konsekwencje natury medycznej i prawnej. Swoiste wziewne testy prowokacyjne (specific inhalation challenge – SIC) są niezastąpionym narzędziem diagnostycznym w rozpoznawaniu schorzeń alergicznych układu oddechowego (takich jak nieżyt nosa, astma) oraz alergicznego zapalenia spojówek i ostrych uogólnionych reakcji alergicznych, także o etiologii zawodowej. W 2014 r. zespół ekspertów Europejskiego Towarzystwa Chorób Układu Oddechowego (European Respiratory Society) opublikował wytyczne do przeprowadzania SIC stosowanych w diagnostyce chorób zawodowych układu oddechowego. Autorzy niniejszej publikacji omawiają europejskie wytyczne w kontekście polskich doświadczeń z ośrodka referencyjnego, tj. z Kliniki Chorób Zawodowych i Zdrowia Środowiskowego Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi. W artykule szczegółowo opisano przebieg SIC oraz kryteria oceny otrzymanych wyników w diagnostyce astmy zawodowej.
A diagnosis of occupational diseases implicates some medical and legal consequences; therefore, the most specific and objective methods are needed in the diagnostic process. Specific inhalation challenge (SIC) tests currently play an irreplaceable role in diagnosing allergic airway diseases (e.g., allergic rhinitis, asthma) as well as allergic conjunctivitis and systemic reactions, also the occupational ones. In 2014, a team of the European Respiratory Society experts published a statement that provides practical recommendations for performing SIC tests in diagnosing occupational asthma. In the current publication, the authors discuss the European guidelines in the context of Polish experience of the reference center – the Department of Occupational Diseases and Environmental Health, the Nofer Institute of Occupational Medicine in Łódź. The article describes the procedures and diagnostic criteria employed during SIC tests in diagnosing occupational asthma.
Źródło:
Medycyna Pracy; 2020, 71, 3; 381-397
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Odpowiedź autorów (26 września 2018) na list do Redakcji dotyczący artykułu Model działań profilaktycznych zintegrowany z opieką profilaktyczną nad pracownikami – zapobieganie niektórym typom nowotworów wśród kobiet
Authors response (September 26, 2018) to the letter to the Editor concerning the paper The prophylactic operational model integrated with occupational healthcare – Prophylactic of some types of cancers among women
Autorzy:
Wiszniewska, Marta
Pepłońska, Beata
Lipińska-Ojrzanowska, Agnieszka
Walusiak-Skorupa, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2162625.pdf
Data publikacji:
2018-12-18
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
nowotwory złośliwe
profilaktyka
zdrowie pracujących
praca zmianowa
rak piersi
medycyna pracy
cancers
prophylaxis
occupational health
Service
shift-work
breast cancer
occupational medicine
Źródło:
Medycyna Pracy; 2018, 69, 6; 701-703
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mannitol vs. methacholine in the evaluation of airway responsiveness in bakers’ asthma
Autorzy:
Nowakowska-Świrta, Ewa
Wiszniewska, Marta
Lipińska-Ojrzanowska, Agnieszka
Walusiak-Skorupa, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2116654.pdf
Data publikacji:
2020-03-13
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
mannitol
methacholine
nonspecific bronchial hyper-responsiveness
occupational asthma
specific inhalation challenge test
bakery workers
Opis:
ObjectivesVarious indirect or direct airway challenge tests are used to measure nonspecific bronchial hyper-responsiveness (NSBHR). The evaluation of NSBHR in diagnosing occupational asthma (OA) is performed, e.g., to monitor the specific inhalation challenge test (SICT). The aim of this study was to preliminarily compare the results of methacholine and mannitol inhalation challenge tests in SICT monitoring in bakers with work-related airway symptoms.Material and MethodsFour bakery workers with a suspicion of OA underwent single-blind placebo-controlled SICTs involving workplace allergens, accompanied by the evaluation of NSBHR with mannitol and methacholine, both before and after SICTs. Clinical examinations, spirometry tests, skin prick tests (SPTs) to common aeroallergens and occupational allergens, as well as tests to determine serum specific IgE antibodies to occupational aeroallergens were also performed.ResultsPositive SPTs results to occupational aeroallergens were found in all bakery workers, and specific IgE antibodies to flour were detected in 2 subjects. Three patients displayed positive SICT reactions. In all of these 3 patients, airway responsiveness to methacholine increased significantly. In 2 patients, airway reaction to mannitol was significant, whereas in 1 subject there was no increase in NSBHR after mannitol inhalation. The patient with a negative SICT result did not reveal any changes in NSBHR before and after the test, either to methacholine or mannitol.ConclusionsThe data obtained by the authors show that there is no clear correlation between the methacholine and mannitol inhalation challenge tests in SICT monitoring. Preliminary results indicate the need for further investigations to evaluate the usefulness of the mannitol challenge test in the diagnostics of OA.
Źródło:
International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health; 2020, 33, 2; 235-239
1232-1087
1896-494X
Pojawia się w:
International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Work-related symptoms among workers exposed to black tea dust
Objawy związane z pracą u pracowników eksponowanych na pył czarnej herbaty
Autorzy:
Lipińska-Ojrzanowska, Agnieszka
Wiszniewska, Marta
Tymoszuk, Diana
Pałczyński, Cezary
Walusiak-Skorupa, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2165413.pdf
Data publikacji:
2014-12-19
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
alergia zawodowa
pył czarnej herbaty
uczulenie na pleśnie
mikrobiologiczne zanieczyszczenie herbaty
objawy związane z pracą
occupational allergy
black tea dust
sensitization to moulds
microbial contamination of tea
work-related symptoms
Opis:
Background: Tea may be classified as unfermented green, semi-fermented oolong and fermented black. All of these types are derived from Camellia sinensis, the Tea Plant, which contains the low molecular weight (LMW) agent Epigallocatechin gallate (EGCg), probably responsible for allergic reactions. The aim of our study was to asses the work-related allergic symptoms and IgE-mediated sensitivity among black tea packers. Material and Methods: Study groups comprised 26 black tea packers (group 1) and 20 office workers (group 2). A questionnaire, skin prick tests (SPTs) to common allergens and black tea, evaluation of specific IgE (asIgE) to Camellia sinensis and moulds, pre- and post-work-shift spirometry were performed. Results: At least 1 symptom suggesting allergic disease was reported by 85% of the tea packers and 60% of the office workers. The most frequent positive results of SPTs were obtained with moulds (8%). A small decline in FEV1 (forced expiratory volume in 1 s) after the work shift was observed among tea packers sensitized to moulds. Conclusions: Although specific sensitization to black tea was not observed in our study groups, cough and skin symptoms were significantly more frequently among the tea packers than in office workers. The irritant impact on the airways and the skin of tea dust and/or sensitization to moulds contaminating tea leaves are being suspected. Med Pr 2015;66(1):11–15
Wstęp: Herbatę można sklasyfikować jako niesfermentowaną zieloną, częściowo sfermentowaną oolong i w pełni sfermentowaną czarną. Wszystkie wymienione typy herbaty otrzymuje się z rośliny Camellia sinensis, która zawiera czynnik o małej masie cząsteczkowej – galusan epigalokatechiny (Epigallocatechin gallate – EGCg) o potencjale alergizującym. Celem badania było scharakteryzowanie związanych z pracą objawów sugerujących schorzenia alergiczne oraz ocena statusu immunologicznego pakowaczy czarnej herbaty. Materiał i metody: Zbadano 26 pakowaczy czarnej herbaty (grupa 1) oraz 20 pracowników biurowych (grupa 2). U wszystkich badanych przeprowadzono badanie ankietowe dotyczące objawów oraz punktowe testy skórne (skin prick tests – SPTs) z alergenami pospolitymi i czarną herbatą, oznaczono poziom swoistych przeciwciał w klasie IgE dla rośliny Camellia sinensis i pleśni oraz wykonano badanie spirometryczne przed zakończeniem i po zakończeniu zmiany roboczej. Wyniki: Występowanie co najmniej 1 objawu sugerującego alergię zgłosiło 85% pakowaczy herbaty i 60% pracowników biurowych. Najczęściej obserwowanym uczuleniem w wynikach punktowych testów skórnych wśród pakowaczy herbaty było uczulenie na pleśnie (8%). U tych pracowników obserwowano także spadek natężonej 1-sekundowej objętości wydechowej (FEV1 – forced expiratory volume in 1 s) po zakończeniu zmiany roboczej w stosunku do wartości wyjściowych. Wnioski: Kaszel i objawy skórne zdecydowanie częściej występowały u pakowaczy herbaty niż u pracowników biurowych, chociaż w żadnej z badanych grup nie wykazano uczulenia na alergeny czarnej herbaty. Nie można jednak wykluczyć drażniącego działania pyłu herbacianego na drogi oddechowe i skórę oraz uczulenia na grzyby pleśniowe zanieczyszczające liście herbaty. Med. Pr. 2015;66(1):11–15
Źródło:
Medycyna Pracy; 2015, 66, 1; 11-15
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Recognition COVID-19 as an occupational disease in Poland – definition, criteria and recommendation
Autorzy:
Wiszniewska, Marta
Rybacki, Marcin
Lipińska-Ojrzanowska, Agnieszka
Szkiela, Marta
Walusiak-Skorupa, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22651746.pdf
Data publikacji:
2023-12-15
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
occupational exposure
occupational disease
employees
infectious disease
SARS-CoV-2 virus
COVID-19 pandemic
Opis:
A major challenge over the pandemic period was to establish the criteria for recognizing COVID-19 as an occupational disease. The European Center for Disease Prevention and Control has attempted to estimate the incidence of COVID-19 in individual occupational groups and economy sectors in the European Union and the United Kingdom, and to identify possible factors increasing the transmission of the virus at workplaces. Legal regulations of various countries in the world allow COVID-19 to be recognized as an accident at work and/or an occupational disease. In Poland, an occupational disease is defined as a disease caused by harmful factors occurring in the work environment or connected with performing a given job, included in the official list of occupational diseases. When assessing occupational exposure in the healthcare sector, it should be considered that healthcare workers include all persons in contact with patients or their biological material, as well as employees who are not medical professionals but who share a common space with patients due to the nature of their work. The latter group includes administrative and technical employees, control and rescue service workers, people supporting medical staff, and employees of nursing homes. In the case of non-medical occupations, the decision to recognize COVID-19 as an occupational disease should be made on an individual basis, after confirming a significant risk of contracting a SARS-CoV-2 virus infection at the workplace and in the absence of evidence of a non-occupational source of infection. An assessment of occupational exposure should always include evaluating the possibility of SARS-CoV-2 transmission.
Źródło:
Medycyna Pracy. Workers’ Health and Safety; 2023, 74, 5; 435-442
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy. Workers’ Health and Safety
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Spirometric and hygienic criteria in recognition of occupational COPD in Poland – A retrospective analysis of medical records
Autorzy:
Kleniewska, Aneta
Walusiak-Skorupa, Jolanta
Lipińska-Ojrzanowska, Agnieszka
Szcześniak, Kamila
Wiszniewska, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2161758.pdf
Data publikacji:
2017-11-03
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
compensation
acknowledgement of occupational disease
VGDF
occupational
COPD
chronic obstructive pulmonary disease
Opis:
Objectives: Chronic obstructive pulmonary disease (COPD) may be work-related. It has been estimated that 15% of the population burden of COPD is attributable to occupational exposure. However, in Poland COPD is rarely recognized as an occupational disease. The aim of the study has been to analyze the causes of the low prevalence of work-related COPD in the context of the existing criteria as well as to analyze which part of the assessment – clinical or hygienic one – is responsible for such a low rate of occupational COPD recognitions. Material and Methods: The study group included 150 patients hospitalized with a suspicion of occupational COPD. Each patient underwent a clinical examination, spirometry and reversibility test using bronchodilator. Moreover, hygienic evaluation of work conditions was performed in all the considered cases. Results: In the case of the patients who fulfilled the criteria for COPD diagnosis in accordance with the Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD) occupational origins of the disease, the disease was not recognized because 24.1% of the individuals did not meet spirometric criteria included in a definition of COPD in the Polish list of occupational diseases, while 27.8% of the individuals did not fulfill the criterion of a documented exposure to dusts and irritant gases. None of these criteria was fulfilled by 42.6% of the patients. Conclusions: In our country, both clinical and hygienic criteria result in limitations in recognition of occupational COPD. There is the need to establish new guidelines for the recognition of COPD as a compensable disease in Poland. Int J Occup Med Environ Health 2018;31(2):139–150
Źródło:
International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health; 2018, 31, 2; 139-150
1232-1087
1896-494X
Pojawia się w:
International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dobra praktyka w opiece profilaktycznej: opieka profilaktyczna i aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych z chorobami układu oddechowego
Good practice in occupational health services: Prophylactic care and occupational activation of people with disabilities due to respiratory diseases
Autorzy:
Wiszniewska, Marta
Tymoszuk, Diana
Lipińska-Ojrzanowska, Agnieszka
Wągrowska-Koski, Ewa
Walusiak-Skorupa, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2166779.pdf
Data publikacji:
2014-11-03
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
astma oskrzelowa
choroby układu oddechowego
opieka profilaktyczna
pracownik niepełnosprawny
dobre praktyki
bronchial asthma
respiratory diseases
prevention
disabled employee
good practices
Opis:
Choroby układu oddechowego są istotną przyczyną długotrwałej absencji chorobowej, a nawet częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy zawodowej. Artykuł jest pierwszym w Polsce opracowaniem zasad dobrych praktyk w opiece profilaktycznej nad osobami z chorobami układu oddechowego. Omówiono w nim zagadnienia związane z orzekaniem o zdolności do pracy u tych osób oraz przedstawiono kluczowe elementy opieki profilaktycznej nad pracownikiem z obturacyjnymi i śródmiąższowymi chorobami układu oddechowego, ze szczególnym uwzględnieniem kontroli czynników ryzyka. Zwrócono również uwagę na możliwe przeciwwskazania do wykonywania pracy w przypadku tych schorzeń oraz zadań lekarza sprawującego opiekę profilaktyczną. Med. Pr. 2013;64(3):427–438
Respiratory diseases are a cause of long-term sickness absence, and even of partial or complete inability to work. This paper presents the first in Poland description of principles of good practice in occupational health service provided for people with respiratory diseases. The issues concerning the certification of the ability to work in this group of patients are discussed. The key-principles of preventive care of workers with obstructive and interstitial lung diseases with particular attention paid to the control of major risk factors are also presented. The importance of possible contraindications for job performance by workers affected by these diseases, as well as the responsibilities of occupational health physicians were highlighted. Med Pr 2013;64(3):427–438
Źródło:
Medycyna Pracy; 2013, 64, 3; 427-438
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ochrona zdrowia pracujących przed zakażeniem koronawirusem SARS-CoV-2 wywołującym COVID-19 – aktualny stan wiedzy i zalecenia
Health protection of employees against SARS-CoV-2 coronavirus infection causing the COVID-19 disease – the current state of knowledge and recommendations
Autorzy:
Świątkowska, Beata
Walusiak-Skorupa, Jolanta
Juszczyk, Grzegorz
Gierczyński, Rafał
Socha, Krzysztof
Lipińska-Ojrzanowska, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2082618.pdf
Data publikacji:
2021-02-03
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
zalecenia
ochrona zdrowia
pracownicy
COVID-19
pandemia
SARS‑CoV-2
recommendations
health care
employees
pandemic
Opis:
Pandemia COVID-19 – mimo wprowadzanych ograniczeń i działań zapobiegawczych – w niedługim czasie rozprzestrzeniła się i dotarła także do Polski. Dostosowanie do dynamicznie zmieniającej się sytuacji epidemiologicznej wymaga szybkiej implementacji efektywnych działań prewencyjnych. Celem tej publikacji jest dostarczenie wszystkim osobom zaangażowanym w system opieki profilaktycznej – pracownikom, pracodawcom i profesjonalistom służby medycyny pracy – aktualnej wiedzy dotyczącej sytuacji epidemiologicznej związanej z SARS‑CoV-2 oraz połączonych z nią zaleceń i rozwiązań. W celu analizy tej problematyki przeprowadzono przegląd piśmiennictwa, wykorzystując internetowe bazy medycznych doniesień naukowych: PubMed, SCOPUS i Web of Science Core Collection. Literaturę uzupełniono o opracowania zagadnień znajdujących się na rzetelnych stronach internetowych, m.in. serwisach Ministerstwa Zdrowia (MZ) i Światowej Organizacji Zdrowia. Dane dotyczące zachorowań i zgonów z powodu COVID-19 pochodzą z raportów udostępnianych przez MZ, danych publikowanych na stronach Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób oraz globalnego serwisu analitycznego ourworldindata.org. W chwili złożenia publikacji w Polsce odnotowano 34 154 przypadki zakażeń i 1444 zgony z powodu koronawirusa. Dane z opublikowanych badań sugerują, że wirus przenosi się głównie drogą kropelkową lub przez kontakt z zanieczyszczonymi przedmiotami i powierzchniami. Dlatego przy braku możliwości zastosowania skutecznej szczepionki działania prewencyjne opierają się głównie na strategiach minimalizujących ryzyko transmisji patogenu. Oprócz omówienia aktualnej sytuacji epidemiologicznej, procedur diagnostycznych, grup ryzyka i charakterystyki przebiegu COVID-19 w artykule przedstawiono zalecenia i zaproponowano rozwiązania dla pracodawców i pracowników dotyczące zapobiegania transmisji SARS‑CoV-2 oraz aktualnie obowiązujące przepisy prawa i zalecenia dotyczące badań profilaktycznych pracowników w okresie pandemii. W dalszej kolejności omówiono COVID-19 w aspekcie choroby zawodowej oraz wskazano inne zagrożenia zdrowotne związane z pandemią. Sytuacja epidemiologiczna dotycząca koronawirusa wskazuje na konieczność podejmowania natychmiastowych i skutecznych działań minimalizujących transmisję zakażenia wśród pracowników oraz opracowania procedur postępowania w celu szybkiej i skutecznej zdolności do lokalizowania i wygaszania ognisk COVID-19 w zakładach pracy.
The COVID-19 pandemic, despite the restrictions and preventive measures applied, has rapidly spread and reached Poland. The adaptation to the dynamically changing epidemiological situation requires a prompt implementation of effective preventive measures. The aim of the publication is to provide current knowledge to all persons involved in the preventive care system, i.e., employees, employers and professionals of occupational medicine, about the epidemiological situation related to SARS‑CoV-2, as well as recommendations and possible solutions. In order to analyze these issues, a review of literature was conducted based on medical research databases: PubMed, SCOPUS, and the Web of Science Core Collection. The literature was supplemented with studies found on websites of the Ministry of Health and the World Health Organization. Data on the cases of and deaths due to COVID-19 come from reports provided by the Ministry of Health, data published on the websites of the European Center for Disease Prevention and Control, and ourworldindata.org. By the time of submitting the publication, 34 154 cases and 1444 deaths due to coronavirus had been recorded in Poland. Data from published studies suggest that the virus is mainly transmitted via droplets or through contact with contaminated objects and surfaces. Therefore, in the absence of an effective vaccine, preventive actions are based mainly on strategies that minimize the risk of pathogen transmission. In addition to discussing the current epidemiological situation, diagnostic procedures, risk groups and COVID-19 characteristics, the paper presents recommendations and proposed solutions for employers and employees regarding the prevention of SARS‑CoV-2, along with currently applicable laws and recommendations on employee prophylactic examinations during the pandemic. Subsequently, COVID-19 was discussed in the aspect of an occupational disease and other health threats related to the pandemics. The epidemiological situation regarding coronavirus indicates the need to take immediate and effective actions to minimize infection transmission among employees, and to develop procedures for a quick and effective ability to locate the COVID-19 outbreaks in workplaces.
Źródło:
Medycyna Pracy; 2021, 72, 1; 69-87
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Evaluation of selected risk factors for cardiovascular diseases and diabetes as a background for the prevention program in occupational healthcare
Autorzy:
Lipińska-Ojrzanowska, Agnieszka
Walusiak-Skorupa, Jolanta
Ojrzanowski, Marcin
Marcinkiewicz, Andrzej
Plewka, Michał
Wiszniewska, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2085782.pdf
Data publikacji:
2021-06-28
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
occupational medicine
health promotion at the workplace
occupational health system
risk factors of civilization diseases
Systemic Coronary Risk Evaluation
health of the working-age population
Opis:
ObjectivesCardiovascular and metabolic disorders constitute major health problems in the working populations in Europe. The aim of this project was to evaluate the health condition of workers employed in a Polish research and medical institution, and then to establish the necessary preventive actions by creating a modern model of occupational healthcare integrated with civilization disease (CivD) prevention.Material and MethodsOverall, 100 workers voluntarily participated in a health program for CivD prevention during mandatory prophylactic examinations. Data from these examinations was collected in a system of electronic documentation to enable the analysis of the workers’ health condition and risk factors of CivDs.ResultsWomen accounted for 72% of the employees who voluntarily participated in the prevention program, and 80% of the subjects had university education. As regards the health condition, 27% of the patients had elevated systolic, and 23% diastolic, blood pressure, and 21% had an abnormal fasting glucose level. Stressful job was an important factor correlated with an excessive body mass index, diastolic blood pressure, as well as total and low-density lipoprotein cholesterol levels. Smoking, sedentary work and a lack of physical activity were significant factors for abdominal obesity. Generally, 94% of the program participants required some further interventions in lifestyle, diagnostics or treatment.ConclusionsCivilization disease prevention should focus on increasing physical activity both in leisure time and at the workplace as far as practicable. There is a need for implementing projects leading to occupational stress reduction and smoking cessation. Men as well as workers with vocational and elementary education need to be recruited for prevention programs dedicated to employees.
Źródło:
International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health; 2021, 34, 3; 403-413
1232-1087
1896-494X
Pojawia się w:
International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Potrzeba działań prewencyjnych dotyczących chorób cywilizacyjnych w opiece profilaktycznej sprawowanej przez służbę medycyny pracy – opinia pracujących
Workers’ view on the preventive needs for civilization diseases’ in prophylactic care taken on employees
Autorzy:
Lipińska-Ojrzanowska, Agnieszka
Magnuska, Jadwiga
Świerczyńska-Machura, Dominika
Walusiak-Skorupa, Jolanta
Marcinkiewicz, Andrzej
Wiszniewska, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2162782.pdf
Data publikacji:
2019-07-16
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
opieka profilaktyczna
zdrowie pracujących
służba medycyny pracy
zdrowy styl życia
profilaktyka chorób cywilizacyjnych
badania pracowników
prophylactic care
working population’s health
occupational medicine service
healthy lifestyle
prevention
of civilization diseases
examinations of employees
Opis:
Wstęp Każdego roku w Polsce wykonuje się w celach przewidzianych w Kodeksie pracy prawie 5 mln badań profilaktycznych osób pracujących. Celem badania przeprowadzonego przez autorów artykułu było uzyskanie opinii pracowników na temat celowości poszerzenia zakresu tych badań o profilaktykę chorób cywilizacyjnych (m.in. działania edukacyjne dotyczące zdrowego stylu życia). Materiał i metody Anonimową ankietę na temat rozszerzenia opieki o działania profilaktyczne dotyczące chorób cywilizacyjnych i nowotworowych wypełniło 325 pracowników. Zaproponowano uzupełnienie badań przeprowadzanych w celach przewidzianych w Kodeksie pracy o oznaczenie we krwi pobranej z opuszki palca glikemii przygodnej i cholesterolu całkowitego oraz wykonanie pomiaru obwodu brzucha i zapisu elektrokardiograficznego (EKG). Zapytano o najbardziej interesujące tematy, które powinien omówić lekarz służby medycyny pracy (SMP). Wyniki Jako interesujące tematy najczęściej wskazywano badania przesiewowe w kierunku chorób nowotworowych (69,5%) oraz czynniki ryzyka chorób cywilizacyjnych (61,5%). Rozszerzenie zakresu badania profilaktycznego o EKG zaakceptowało 95,7% osób, pomiar stężenia cholesterolu całkowitego − 95,3%, oznaczenie glikemii przygodnej − 94,8%, pomiar obwodu brzucha − 80%. Aż 89,5% ankietowanych poparło organizację zajęć sportowych w miejscu pracy i/lub dofinansowanie przez pracodawcę dostępu do obiektów sportowych, a 77,8% badanych wyraziło chęć uczestniczenia w szkoleniach nt. zdrowego stylu życia w miejscu pracy. Wnioski Ograniczenie badań lekarskich wskazanych w Kodeksie pracy do certyfikowania zdolności lub istnienia przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania określonej pracy skutkuje utratą szansy na wdrożenie profilaktyki schorzeń u osób aktywnych zawodowo, które mają poczucie pełnego zdrowia. Zaproponowane przez autorów publikacji rodzaje działań spotkały się z aprobatą pracowników. Med. Pr. 2019;70(4):425–433
Background Every year in Poland almost 5 million prophylactic examinations (PEs) are carried out by occupational medicine specialists (OMPs) among workers, for the purposes envisaged in the Polish Labour Code. The aim of this study was to collect workers’ opinions on the possible extension of these check-ups in the field of prophylaxis and prevention of civilization diseases (CivDs), focusing also on the “healthy lifestyle” recommendations. Material and Methods The study group comprised 325 employees who filled out an anonymous questionnaire containing questions about the possible extension of the PE scope for CivD and cancer prophylaxis. During medical check-ups, evaluation of the incidental glucose (IG) and total cholesterol (TCh) levels, waist circumference measurement and electrocardiography (ECG) were proposed. The respondents were asked about the most interesting issues for discussing with OMPs. Results Screening tests for some cancers (69.5%) and risk factors for CivDs (61.5%) were indicated as the most interesting topics to discuss with OMPs. The possibility for evaluating the levels of IG and TCh during PEs was approved by approx. 94.8% and 95.3% of the respondents, respectively. Almost 96% accepted having ECG and 80% agreed to waist circumference measurement. As many as 89.5% of the respondents supported the idea of organizing physical activities at their workplaces, and 77.8% were eager to learn about “healthy lifestyles” during training sessions conducted at their workplaces. Conclusions Restricting the aim of PEs just to certifying the ability to work, or identifying certain medical contraindications, means losing a chance for implementing the prophylaxis and prevention of diseases’ development among active working subjects. The kinds of activities proposed by the authors of this publication have been approved by the employees. Med Pr. 2019;70(4):425–33
Źródło:
Medycyna Pracy; 2019, 70, 4; 425-433
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Palenie tytoniu w miejscu pracy – prawny i zdrowotny aspekt biernego narażenia na dym tytoniowy
Smoking at workplace – Legislation and health aspect of exposure to second-hand tobacco smoke
Autorzy:
Lipińska-Ojrzanowska, Agnieszka
Polańska, Kinga
Wiszniewska, Marta
Kleniewska, Aneta
Dörre-Kolasa, Dominika
Walusiak-Skorupa, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2164364.pdf
Data publikacji:
2015-12-09
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
palenie tytoniu w miejscu pracy
zakaz palenia w miejscu pracy
bierne palenie
bierna ekspozycja na dym tytoniowy
środowiskowy dym tytoniowy
profilaktyka
smoking at workplace
smoking policy at workplace
passive smoking
exposure to second-hand tobacco smoke
environmental tobacco smoke
prevention
Opis:
Dym tytoniowy zawiera tysiące czynników chemicznych szkodliwych dla zdrowia człowieka. Mają one działanie drażniące, toksyczne i rakotwórcze. Bierne palenie tytoniu w miejscach publicznych i narażenie na środowiskowy dym tytoniowy także w miejscu pracy stanowią ogromny problem medyczny. Wynika z niego potrzeba uświadamiania pracowników w zakresie szkodliwości nałogu palenia tytoniu oraz stworzenia aktów prawnych mających na celu wyeliminowanie narażenia na dym tytoniowy. W niniejszej pracy przedstawiono wyniki przeglądu piśmiennictwa na temat biernej ekspozycji na dym tytoniowy i jej wpływu na zdrowie człowieka oraz dokonano przeglądu obowiązujących w Polsce aktów prawnych dotyczących palenia papierosów w miejscu pracy. Dotychczas opublikowane dane wskazują, że ekspozycja na dym tytoniowy w okresie życia płodowego zwiększa ryzyko m.in. porodu przedwczesnego i małej masy urodzeniowej noworodka, nagłej śmierci niemowląt oraz w przyszłości – upośledzenia funkcji płuc, astmy i ostrych schorzeń dróg oddechowych. Narażenie na dym tytoniowy, także wyłącznie w wieku dorosłym, jest natomiast niezależnym czynnikiem ryzyka rozwoju schorzeń układu krążenia i układu oddechowego oraz nowotworów złośliwych. Podniesienie świadomości społecznej na temat szkodliwości ekspozycji na dym tytoniowy powinno być priorytetem w ochronie zdrowia pracujących. Lekarz sprawujący opiekę profilaktyczną nad pracownikami jest przedstawicielem służby zdrowia, który ma najczęstszy kontakt z aktywnymi zawodowo dorosłymi palaczami tytoniu. Wynika z tego niezwykle istotna rola służby medycyny pracy w zwiększaniu świadomości pracowników i pracodawców w zakresie profilaktyki negatywnych skutków zdrowotnych nałogu palenia tytoniu. Med. Pr. 2015;66(6):827–836
Tobacco smoke contains thousands of xenobiotics harmful to human health. Their irritant, toxic and carcinogenic potential has been well documented. Passive smoking or exposure to second-hand smoke (SHS) in public places, including workplace, poses major medical problems. Owing to this fact there is a strong need to raise workers’ awareness of smoking-related hazards through educational programs and to develop and implement legislation aimed at eliminating SHS exposure. This paper presents a review of reports on passive exposure to tobacco smoke and its impact on human health and also a review of binding legal regulations regarding smoking at workplace in Poland. It has been proved that exposure to tobacco smoke during pregnancy may lead to, e.g., preterm delivery and low birth weight, sudden infant death syndrome, lung function impairment, asthma and acute respiratory illnesses in the future. Exposure to tobacco smoke, only in the adult age, is also considered as an independent risk factor of cardiovascular diseases, acute and chronic respiratory diseases and cancer. Raising public awareness of tobacco smoke harmfulness should be a top priority in the field of workers’ health prevention. Occupational medicine physicians have regular contacts with occupationally active people who smoke. Thus, occupational health services have a unique opportunity to increase employees and employers’ awareness of adverse health effects of smoking and their prevention. Med Pr 2015;66(6):827–836
Źródło:
Medycyna Pracy; 2015, 66, 6; 827-836
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Choroby nowotworowe pochodzenia zawodowego – epidemiologia i aspekty orzecznicze
Occupational cancers – Epidemiology and certification
Autorzy:
Wiszniewska, Marta
Lipińska-Ojrzanowska, Agnieszka
Witkowska, Anna
Tymoszuk, Diana
Kleniewska, Aneta
Kluszczyński, Dariusz
Walusiak-Skorupa, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2162584.pdf
Data publikacji:
2017-12-05
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
nowotwory zawodowe
epidemiologia
orzecznictwo
wytyczne
czynniki rakotwórcze
środowisko pracy
occupational cancers
epidemiology
medical certification
guidelines
carcinogens
workplace
Opis:
Etiologia chorób nowotworowych jest wieloczynnikowa. Nowotwory złośliwe powstałe w następstwie działania czynników występujących w środowisku pracy, uznanych za rakotwórcze dla ludzi, mogą być rozpoznane jako choroba zawodowa. Analiza danych epidemiologicznych wskazuje na istotne niedoszacowanie nowotworów zawodowych, czego główną przyczyną jest długi okres latencji tych schorzeń. Publikacja zawiera wytyczne do orzekania o zawodowej etiologii nowotworów złośliwych przygotowane na podstawie obowiązujących aktów prawnych, publikacji medycznych i doświadczeń własnych autorów pracy. W publikacji przedstawiono epidemiologię chorób nowotworowych, w tym pochodzenia zawodowego, czynniki ryzyka chorób nowotworowych i czynniki rakotwórcze w miejscu pracy. Podano też zasady orzekania o nowotworach zawodowych. Med. Pr. 2018;69(1):93–108
The etiology of cancer is multifactorial. Malignant tumors caused by factors occurring in the work environment, classified as carcinogenic in humans, can be recognized as an occupational disease. Analysis of epidemiological data indicates a significant underestimation of occupational cancer, mainly due to long latency period of these diseases. This publication provides guidance to certify occupational etiology of malignant tumors, based on the reviews of existing legislation and medical literature, as well as on the experience of their authors. The publication presents the epidemiology of cancers, including occupational cancers, risk factors, occupational carcinogens and presents the principles of occupational cancer certification. Med Pr 2018;69(1):93–108
Źródło:
Medycyna Pracy; 2018, 69, 1; 93-108
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Epidemiologia, diagnostyka i profilaktyka kleszczowego zapalenia mózgu w Polsce i wybranych krajach europejskich – stanowisko polskiej grupy ekspertów
Epidemiology, diagnosis, and prevention of tick-borne encephalitis in Poland and selected European countries – a position statement of the Polish group of experts
Autorzy:
Kuchar, Ernest
Zajkowska, Joanna
Flisiak, Robert
Mastalerz-Migas, Agnieszka
Rosińska, Magdalena
Szenborn, Leszek
Wdówik, Paweł
Walusiak-Skorupa, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2082676.pdf
Data publikacji:
2021-04-09
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
niepełnosprawność
profilaktyka
powikłania neurologiczne
Ixodes ricinus
choroby przenoszone przez kleszcze
arbowirus
disability
prophylaxis
neurological complications
tick-borne pathogens
arbovirus
Opis:
Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) należy do najczęściej rozpoznawanych neuroinfekcji wirusowych w Polsce. Oznaczenie swoistych przeciwciał w klasach IgM i IgG w surowicy lub płynie mózgowo-rdzeniowym metodą ELISA umożliwia rozpoznanie KZM w fazie neurologicznej i jest metodą diagnostyczną z wyboru. Nie jest dostępne leczenie przeciwwirusowe swoiste dla wirusa KZM. Do opanowania nadciśnienia śródczaszkowego, napadów padaczkowych i innych objawów neurologicznych występujących w przebiegu KZM zaleca się postępowanie standardowe. Kortykosteroidów nie należy podawać rutynowo. Dorośli z ubytkami neurologicznymi w następstwie KZM powinni być usprawniani ruchowo oraz podlegać okresowym kontrolom stanu neurologicznego. Wszystkim pacjentom należy zalecać kontrolę stanu psychicznego i niezwłoczne zgłoszenie się do lekarza w razie zauważenia niepokojących objawów. Dzieci po przebytym KZM należy objąć opieką psychologiczną oraz otolaryngologiczną. Zachorowania na KZM występują w całej Polsce i cały jej obszar musi być traktowany jako zagrożony wystąpieniem tej choroby. Stopień endemiczności może się różnić w poszczególnych częściach kraju. Szczepienia przeciw KZM zawierające europejski typ wirusa są najskuteczniejszą metodą ochrony przed zachorowaniem. Osoby zamieszkujące tereny o wysokiej endemiczności zgodnie z definicją WHO (≥5 przypadków/100 000 osób/rok) należy objąć szczepieniem populacyjnym. Mieszkańcom terenów o umiarkowanej endemiczności (1–5 przypadków/100 000 osób/rok) rekomenduje się szczepienie przeciw KZM, zwłaszcza obciążonym zwiększonym ryzykiem zachorowania na KZM, a także dzieciom oraz osobom w wieku podeszłym. Szczepienie można zaoferować zamieszkującym tereny o niskiej endemiczności (<1 przypadek/100 000 osób/rok), ale obarczonym wysokim ryzykiem zachorowania na KZM, za których uznaje się: a) osoby uprawiające aktywność rekreacyjną na otwartym terenie, b) wszystkich pracujących zawodowo na świeżym powietrzu, zwłaszcza na terenach zielonych, c) osoby podróżujące w kraju i poza nim w regionach uznanych za endemiczne, jeśli podejmowane w trakcie pobytu aktywności niosą ze sobą ryzyko pokłucia przez kleszcze. Szczepienie poekspozycyjne nie jest zalecane.
Tick-borne encephalitis (TBE) is one of the most common viral neuroinfections in Poland. Detection of specific IgM and IgG anti-TBE antibodies in the serum or cerebrospinal fluid with enzyme-linked immunosorbent assay (ELISA) is a method of choice in TBE diagnostics. No effective antiviral treatment is available for TBE. Increased intracranial pressure, epileptic seizures, and other neurological symptoms in the course of TBE are managed with standard procedures. A routine use of corticosteroids is not recommended. Adults with TBE-related neurological sequelae should undergo physical mobilization and periodic neurological assessments. All patients ought to control their psychological condition and visit a physician in case of worrisome symptoms. Additionally, children need to undergo regular psychological and otolaryngologic consultations. Notably, TBE cases are reported across Poland; therefore, the entire country must be considered as a TBE risk region. The degree of endemicity can be variable in particular parts of the country. Immunization against TBE containing a European subtype of the virus is the most effective prophylactic method. In areas where the disease is highly endemic (according to the WHO definition of ≥5 cases/100 000 population/year), immunization needs to be offered to all ages. Vaccination is recommended in the communities living in areas of moderate TBE endemicity (1–5 cases/100 000/ year), in particular for individuals at high risk of a TBE infection as well as children and the elderly. Vaccination should also be offered to subjects living in areas where TBE occurrence is rare (<1 case/100 000/year) but who are at high risk of infection. A TBE vaccine is recommended to the following populations at high risk of TBE: a) individuals undertaking outdoor leisure activities, b) all professionals working outdoors, particularly in green areas, and c) individuals traveling to endemic areas, if activities during their visit may pose a risk of a tick bite. Post-exposure immunization is not recommended.
Źródło:
Medycyna Pracy; 2021, 72, 2; 193-210
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Work-related respiratory symptoms among health centres cleaners: A cross-sectional study
Autorzy:
Lipińska-Ojrzanowska, Agnieszka
Wiszniewska, Marta
Świerczyńska-Machura, Dominika
Wittczak, Tomasz
Nowakowska-Świrta, Ewa
Pałczyński, Cezary
Walusiak-Skorupa, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2178854.pdf
Data publikacji:
2014-06-21
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
cleaners
occupational allergy
work-related respiratory symptoms
work-related asthma
WRA
Opis:
Objectives: Several studies, mostly based on questionnaire-derived data, have shown an increased risk of allergic diseases, especially asthma, among cleaners. The risk factors and etiological mechanisms are still being investigated. Occupational exposure to various chemical and biological agents may induce specific sensitization and/or irritant effects. The aim of our study was to estimate the prevalence of work-related symptoms suggesting the presence of allergic disease reported by cleaners, and to relate them to the results of commercially available and standardized objective tests used for screening detection of occupational sensitization and chronic respiratory disorders. Material and Methods: A cross-sectional study was performed among 142 Polish workers of cleaning service in their workplaces. A detailed questionnaire, skin prick tests to common allergens and chemicals used by these workers for cleaning purposes (chloramine T, chlorhexidine, formaldehyde, glutaraldehyde, benzalconium chloride), total and specific serum IgE antibodies to disinfectants and rest spirometry were performed in all the subjects. Results: Fifty nine percent of all the subjects declared occurrence of at least 1 symptom suggesting allergic ailment during cleaning activities at work. Skin prick tests and specific serum IgE antibodies to disinfectants were negative in all the subjects. In 8 cases wheezing was detected during auscultation, but only in 5 of them obstructive pattern in rest spirometry was found. Conclusions: Occupational allergic causation of symptoms among cleaners could be less likely than work-related symptoms associated with exacerbations of new-onset or pre-existing respiratory diseases. Therefore, in this group of workers, mainly the non-specific irritant impact of chemicals on airways should be taken into consideration.
Źródło:
International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health; 2014, 27, 3; 460-466
1232-1087
1896-494X
Pojawia się w:
International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 17

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies