Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Schizofrenia" wg kryterium: Wszystkie pola


Tytuł:
Jakość życia pacjentów ze schizofrenią
Quality of life of patients with schizophrenia
Autorzy:
Okroj, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20311979.pdf
Data publikacji:
2021-06-28
Wydawca:
Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
Tematy:
schizofrenia
jakość życia
schizophrenia
quality of life
Opis:
Wstęp. Schizofrenia jest chorobą psychiczną, którą charakteryzuje zróżnicowany obraz i przebieg kliniczny, charakteryzuje się przede wszystkim zakłóceniami myślenia i postrzegania, a także niedostosowanym i spłyconym afektem. Etiopatogeneza nie jest do końca znana, jedną z uznawanych teorii jest udział czynników biopsychospołecznych, w tym stresu. Wiek zachorowania przypada zazwyczaj na okres wczesnej dorosłości – u kobiet jest to 25–34 rok życia, a u mężczyzn 15 –24 rok życia. Cel. Celem badań była ocena jakości życia w kontekście domen życia pacjentów ze schizofrenią. Materiały i metody. Badaniem objęto grupę 100 pacjentów leczonych w Szpital Lipno Sp. z o.o. , u których zdiagnozowano schizofrenię. Wiek badanych mieścił się w zakresie  18–75 lat. Narzędziem badawczym był kwestionariusz SQLS-R4 (Schizophrenia Quality of Life Scale Revision 4) poszerzony o autorską metryczkę. Wyniki. Respondenci dokonując subiektywnej oceny  jakości życia określili jako stan zadawalający. Jakość życia w sferze witalnej była na wyższym poziomie niż w domenie psychospołecznej oraz ogólnym zadowoleniu. Wnioski. Schizofrenia to schorzenia, które w istotny sposób przyczynia się do obniżenia poziomu jakości życia głównie w domenie psychospołecznej.
Introduction. Schizophrenia is a mental illness characterized by a varied picture and clinical course, characterized primarily by disturbances in thinking and perception, as well as maladjusted and shallow affect. The etiopathogenesis is not fully known, one of the accepted theories is the involvement of biopsychosocial factors, including stress. The age of onset usually falls in early adulthood - for women it is 25–34 years of age, and for men 15–24 years of age. The aim. The aim of the research was to assess the quality of life in the context of the life domains of patients with schizophrenia. Materials and methods. The study included a group of 100 patients treated at Szpital Lipno Sp. z o.o. who have been diagnosed with schizophrenia. The age of the respondents ranged from 18–75 years. The research tool was the SQLS-R4 questionnaire (Schizophrenia Quality of Life Scale Revision 4) extended with an original certificate. Results. The respondents, making a subjective assessment of the quality of life, described it as satisfactory. The quality of life in the vital sphere was higher than in the psychosocial domain and in general satisfaction Conclusions. Schizophrenia is a disease that significantly contributes to the reduction of the quality of life, mainly in the psychosocial domain.
Źródło:
Innowacje w Pielęgniarstwie i Naukach o Zdrowiu; 2021, 6, 2; 21-32
2451-1846
Pojawia się w:
Innowacje w Pielęgniarstwie i Naukach o Zdrowiu
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Schizofrenia jako przyczyna nieważności małżeństwa
Schizophrenia as a cause for declaring a marriage null
Autorzy:
LESZCZYŃSKI, GRZEGORZ
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/660754.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
małżeństwo
schizofrenia
niezdolność konsensualna
zgoda małżeńska
marriage
schizophrenia
consent incapacity
matrimonial consent
Opis:
Taking up the issue of schizophrenia as a cause for declaring a marriage null and voit, the author begins his reflections with a look at psychosis. From the point of view of marriage validity, of special significance is also the analysis of schizophrenia with very particular medical aspects. The cause of nullity of a marriage discussed here, in turn, requires a rather precise definition of schizophrenia and the factors by which it may be triggered. The last part of the author’s reflections is devoted to the analysis of canon 1095 of the Code of Canon Law, especially to the definition of cases when this schizophrenia is serious enough to exclude marriage validity.
Współczesne orzecznictwo podaje jednoznacznie brzmiącą zasadę, że stwierdzenie w podmiocie obecności schizofrenii nie jest wystarczającym dowodem stwierdzenia jego niezdolności do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich. W tym względzie bowiem konieczne jest nie tylko określenie fazy, w czasie której podmiot zawierał małżeństwo, ale również realny wpływ określonych objawów na podjęcie decyzji małżeńskiej. Orzecznictwo rotalne jest zgodne, że w fazie schizofrenii kwalifikowanej podmiot nie jest zdolny do stworzenia wspólnoty życia małżeńskiego. Kwestia ta, jakkolwiek jednoznacznie brzmiąca wywołuje jednak pewne wątpliwości w odniesieniu do tzw. stanów remisji. Podmiot podejmuje zobowiązanie w momencie wyrażania zgody małżeńskiej, a więc musi mieć należną zdolność do podjęcia obowiązków małżeńskich, ale wypełnienie tychże obowiązków następuje w trakcie trwania małżeństwa. Zatem, jeśli nawet w trakcie trwania małżeństwa będą występować stany remisji, w którym podmiot będzie w stanie w miarę normalnie funkcjonować, nie oznacza to, że jest w stanie się zobowiązać do takiego normalnego funkcjonowania. Nie można bowiem podjąć się zobowiązania, którego nie będzie można wypełnić.
Źródło:
Prawo Kanoniczne; 2016, 59, 3; 73-95
2353-8104
Pojawia się w:
Prawo Kanoniczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czy schizofrenia jest chorobą neuodegeneracyjną, czy neurorozwojową?
Is schizophrenia a neurodegenerative or neurodevelopmental disease?
Autorzy:
Rabe-Jabłońska, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/945685.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Medical Communications
Tematy:
dowody
evidence
hipoteza neurodegeneracyjna
hipoteza neurorozwojowa
neurodegenerative hypothesis
neurodevelopmental hypothesis
schizofrenia
schizophrenia
Opis:
According to the neurodevelopmental theory, etiological and pathological factors of a disease occur long before its symptoms. Cessation of the normal course of neuronal development causes disorders in their function and neuronal network, whereas after latency it leads to clinical manifestation of symptoms. In neurodegenerative diseases the specifically pathophysiological process, usually conditioned genetically, impairs selectively the ”sensitive” population of neurons and causes neuropathological symptoms and changes. The course and nature of these dysfunctions depend on superimposing of the pathological process on the normal process of development and puberty, and on individual plasticity and compensatory processes in the central nervous system. Schizophrenia meets some of these criteria, but it does not fit into the narrow definition of neurodegenerative diseases. So far no histopathological, immunocytochemical changes have been found, which would allow to identify the disease. However as early as during the first episode, most patients exhibit some characteristics of clinical deterioration, afterwads the status of most of them gets stabilized at a certain level of cognitive and social functioning, whereas in some patients the severity of the disease and cognitive dysfunctions gradually progress. The progression of schizophrenic process is also reflected in evolution of symptoms in the course of the disease, in biochemical and anatomical changes of the central nervous system. Presently, the neurodegenerative hypothesis of schizophrenia cannot be rejected. It may appear true only in a part of the patients with specific course of the disease, and in some cases neurodegeneration may be superimposed on neurodevelopmental disorders.
Zgodnie z teorią neurorozwojową etiologiczne i patologiczne czynniki choroby występują na długo przed jej objawami. Przerwanie prawidłowego przebiegu rozwoju neuronalnego powoduje zaburzenia ich funkcji oraz sieci neuronalnej, a po okresie latencji doprowadza do klinicznej manifestacji objawów. W chorobach neurodegeneracyjnych specyficzny patofizjologiczny proces, najczęściej uwarunkowany genetycznie, uszkadza selektywnie „wrażliwą” populację neuronów i wywołuje symptomy i zmiany neuropatologiczne. Przebieg w czasie i natura tych dysfunkcji zależy od nałożenia się procesu chorobowego na normalny proces rozwojowy i dojrzewania, a także od indywidualnej plastyczności i procesów kompensacyjnych w OUN. Schizofrenia spełnia niektóre z tych kryteriów, lecz nie mieści się w wąskiej definicji chorób neurodegeneracyjnych. Nie stwierdzono do tej pory zmian histopatologicznych, immunocytochemicznych pozwalających identyfikować schorzenie. Jednak już w okresie I epizodu większość chorych ma cechy klinicznej deterioracji, po czym u wielu z nich stan stabilizuje się na pewnym poziomie funkcjonowania poznawczego i społecznego, natomiast u części pacjentów nasilenie choroby i dysfunkcje poznawcze stopniowo postępują. Progresja procesu schizofrenicznego znajduje także odbicie w ewolucji objawów w miarę przebiegu choroby, zmianach biochemicznych, anatomicznych w OUN. Obecnie nie można odrzucić hipotezy neurodegeneracyjnej schizofrenii. Może się okazać prawdziwa tylko u części chorych ze specyficznym przebiegiem choroby, a w niektórych przypadkach neurodegeneracja może nakładać się na zaburzenia neurorozwojowe.
Źródło:
Psychiatria i Psychologia Kliniczna; 2005, 5, 3; 117-125
1644-6313
2451-0645
Pojawia się w:
Psychiatria i Psychologia Kliniczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ schizofrenii na ważność małżeństwa kanonicznego
Rilevanza della schizofrenia per la validità del matrimonio canonico
Autorzy:
Dzierżon, Ginter
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/662742.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
małżeństwo
ważność kanoniczna
schizofrenia
ważność kanoniczna małżeństwa
marriage
canonical validity
schizophrenia
canonical validity of marriage
Opis:
L'oggetto della relazione è la problematica relativa alla rilevanza della schizophrenia per la validità del matrimonio canonico. LAutore, tenendo conto delle soluzioni elaborate nella giurisprudenza della Rota Romana e nella dottrina, ha esaminato l’influsso dei singoli stadi della sudatta psicosi sulla validità del consenso, cioè della fase iniziale, della fase qualificata nonchè della fase terminale. Un altro profilo è stato l’analisi della possibilità di capacità consensuale nel corso della remissione.Un ulteriore aspetto tratatto nella relazione è la presentazione della problematica della partecipazione di un perito psichiatra nelle cause di dicharazione di nullità matrimoniale.
Źródło:
Ius Matrimoniale; 2005, 16, 10; 29-52
1429-3803
2353-8120
Pojawia się w:
Ius Matrimoniale
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
– – – – –. Traumatografie Leopolda Buczkowskiego
– – – – –. Leopold Buczkowski’s Traumatographies
Autorzy:
Sadzik, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1203221.pdf
Data publikacji:
2020-06-29
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
traumatographies
Holocaust
editing
schizophrenia
dialogue
traumatografie
edycja
schizofrenia
dialog
Opis:
Celem artykułu jest zbadanie sposobów manifestowania się w tekstach Leopolda Buczkowskiego śladów doświadczeń traumatycznych. Jak dowodzi autor szkicu, miejscem ich objawiania się jest, w pierwszej kolejności, graficzny wymiar tych książek, nazywany przez niego „traumatografiami”. W późniejszych fazach twórczości autor Czarnego potoku rozwinie oryginalną koncepcję spauzowania języka jako jedynej formy adekwatnego świadczenia o wojennych zdarzeniach. Buczkowski, świadek nazistowskiej eksterminacji podolskich Żydów, nie tylko jako jeden z pierwszych twórców kultury europejskiej postawi pytanie o warunki możliwości literatury po Zagładzie, ale również udzieli na nie jednej z najradykalniejszych odpowiedzi, domagając się od tej strony całkowitej redefinicji samego pojęcia literackości.
The main aim of the article is to examine the ways in which traces of traumatic experiences manifest themselves in Leopold Buczkowski’s texts. AsI argue, the sphere of their manifestation is first of all the graphic dimension of these books, which I call “traumatographies”. In later stages of his work, the author of a novel Czarny potok [Black Current] would develop an original concept of pausing the language as the only form of adequate testimony about wartime events. Buczkowski, a witness of the Nazi extermination of Jews from Podole, would not only be one of the first European writers to pose a question about the feasibility of creating literature after the Holocaust, but would also provide one of the most radical answers, one that demands a complete redefinition of the very concept of literature.
Źródło:
Rana. Literatura, Doświadczenie, Tożsamość; 2020, 1; 69-88
2719-5767
Pojawia się w:
Rana. Literatura, Doświadczenie, Tożsamość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Psychoza a medytacja
Psychosis and meditation
Autorzy:
Radoń, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/564860.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
psychoza
schizofrenia
medytacja
psychoterapia
uważność
psychosis
schizophrenia
meditation
psychotherapy
mindfulness
Opis:
Celem artykułu jest prezentacja literatury dotyczącej możliwości, warunków oraz efektywności stosowania nowych strategii terapeutycznych opartych na uważności (Terapia poznawcza oparta na uważności oraz Terapia akceptacji i zaangażowania, a także ich modyfikacje) w stosunku do pacjentów psychotycznych. Podstawowym atutem decydującym o wartości zaprezentowanych strategii jest kładzenie akcentu raczej na zmianę nastawienia pacjenta w stosunku do symptomów psychotycznych niż na ich modyfikację czy kontrolę (w tradycyjnych strategiach podkreślano znaczenie redukcji oraz kontroli symptomów). Z wielu przeprowadzonych badań wynika, że stosowanie takich niedyrektywnych strategii wobec pacjentów psychotycznych (oraz pacjentów z wieloma innymi zaburzeniami) okazuje się szczególnie efektywne i prowadzi do wielu pozytywnych zmian (wzrost świadomości własnych doświadczeń psychotycznych, pozwalanie na pojawianie się symptomów psychotycznych i ich zanikanie bez potrzeby ich kontrolowania, stopniowa dezidentyfikacja od symptomów, wzmacnianie samoświadomości przez akceptację i unikanie osądzania). Jednak – jak wykazują wyniki paru badań jakościowych – stosowanie tych interwencji wymaga zachowania pewnej dozy ostrożności, gdyż w niektórych przypadkach może nasilać symptomy psychotyczne. We wnioskach przedstawiono ograniczenia dotyczące stosowania interwencji opartych na uważności (historia, stadium, nasilenie objawów chorobowych, czas trwania i charakterystyka treningów) oraz warunki efektywnego ich stosowania (obecność doświadczonego klinicysty podczas treningów, zwłaszcza w początkowych fazach, modyfikacja technik, niedyrektywny charakter terapii).
The aim of this paper is presentation of the comprehensive literature of the new therapeutic interventions based on mindfulness (Mindfulness-based Cognitive Therapy MBCT, Acceptance and Commitment Therapy ACT and modifications) which appeared promising whilst their implementing among psychotic patients. MBCT and ACT are a contextual forms of Cognitive Behavioral Therapy that attempts to alter one’s relationship to symptoms of psychosis rather than attempting to reduce or control them (traditional approaches to the treatment of psychosis emphasize symptom reduction or elimination). Many clinical and empirical studies (qualitative and quantitative) shows that mindfulness meditation appears to ameliorate psychotic symptoms (improvements in psychotic symptom severity and frequency of hospitalization, general clinical and psychosocial functioning, ability to respond mindfully to distressing thoughts and images). The limits of the researches are discussed, especially in case of meditation-induced psychotic symptoms (low participant number, uncontrolled designs, a history of psychiatric illness of participants, exposition to intensive meditation practise – 18 hours of meditation per day with prolonged periods of fasting and silence). In summary the conceptual clinical applications of the theory are presented: Mindfulness (adaptations of ACT and MBCT) in context of contemporary clinical practice is shown to improve delusion-related regulatory capacity and modify participant’s perception of psychotic experiences (centering in awareness of psychosis; allowing voices, thoughts, and images to come and go without reacting or struggle; and reclaiming power through acceptance of psychosis and the self).
Źródło:
Studia Psychologica; 2015, 15, 2; 23-37
1642-2473
Pojawia się w:
Studia Psychologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Logopedyczne studium przypadku dorosłej kobiety z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim i schizofrenią paranoidalną
Speech Therapy Case Study of an Adult Woman with Mild Intellectual Disability and Paranoid Schizophrenia
Autorzy:
Roze, Marta
Kaźmierczak, Monika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1954890.pdf
Data publikacji:
2021-11-17
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Logopedyczne
Tematy:
niepełnosprawność intelektualna
schizofrenia
schizofazja
oligofazja
studium przypadku
schizophrenia
intellectual disability
schizophasia
oligophasia
case study
Opis:
Zaburzenia mowy występujące w schizofrenii (schizofazja) oraz niepełnosprawności intelektualnej (oligofazja) są to zagadnienia bardzo złożone ze względu na mnogość objawów, które zależą od stopnia i rodzaju niepełnosprawności czy nasilenia choroby. W artykule zaprezentowano studium przypadku dorosłej kobiety z oligofazją i schizofazją, z uwzględnieniem historii jej leczenia oraz terapii, jak również aktualnego funkcjonowania społecznego. Analizie poddano różne rodzaje zachowań językowych, by zdiagnozować aktualny stan mowy Badanej. Do oceny użyto między innymi: KSOS, autorskiego kwestionariusza obrazkowego, oraz MoCA. W funkcji egzemplifikacyjnej, podczas prezentacji wyników badań, zostały przedstawione transkrypcje wypowiedzi oraz wytwory czynności grafomotorycznych. Diagnoza logopedyczna wykazała, że mimo niepełnosprawności i choroby psychicznej zachowania językowo-komunikacyjne kobiety pozostają na stosunkowo dobrym poziomie, Badana jest osobą wysoko funkcjonującą dzięki właściwemu leczeniu farmakologicznemu, terapii oraz wsparciu rodziny.
Speech disorders occurring in schizophrenia (schizophasia) and intellectual disability (oligophasia) are very complex issues, because of symptoms, which depend on the degree and type of disability or the severity of the disease. The article presents a case study of an adult woman with oligophasia and schizophasia, the history of her treatment and therapy, as well as the current social functioning. Different types of linguistic behavior were analyzed during the diagnosis.The following tools were used to assess the current state of speech i.a.: KSOS, the original picture questionnaire and MoCA. In the exemplification function were presented the transcriptions of the respondent’s statement and the graphomotoric products. The speech therapy diagnosis showed that the linguistic and communicative behaviors of the woman with the intellectual disability and mental illness are at a relatively good level. This woman is a highly functioning person thanks to appropriate pharmacological treatment, therapy and family support.
Źródło:
Logopedia; 2021, 50, 1; 191-214
0459-6935
Pojawia się w:
Logopedia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kardiologiczne powikłania leczenia klozapiną
Cardiovascular adverse effects of clozapine therapy
Autorzy:
Wierzbiński, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/944026.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Medical Communications
Tematy:
clozapine
myocarditis
schizophrenia
klozapina
schizofrenia
zapalenie mięśnia sercowego
Opis:
Clozapine is an effective antipsychotic used in the treatment of drug-resistant schizophrenia. The use of clozapine may be associated with a number of adverse effects. Hematologic side effects, such as neutropenia and agranulocytosis, are most common. Cardiovascular complications are rare, though the incidence of these effects is believed to be underestimated. For this reason, clozapine can be used only if heart diseases and cardiac arrhythmias are excluded based on a comprehensive medical history, complete physical examination and electrocardiography. Myocarditis and cardiomyopathy are serious and potentially life-threatening complications resulting from clozapine therapy. Although the mechanism of these disorders is not fully understood, it is believed that they result from drug hypersensitivity caused by IgE-mediated allergic reaction type I. The symptoms are often untypical and nonspecific, resembling those of influenza. The most common include fever, dry cough, chest pains and leukocytosis. Patients should be closely monitored for resting tachycardia, especially during the first two months of treatment. Monitoring for cardiovascular adverse effects in the first months of therapy allows for a nearly detection of any irregularities and prevention of serious consequences. If myocarditis and cardiomyopathy are suspected, the treatment should be discontinued. Any electrocardiographic irregularities should be consulted with a cardiologist. If clozapine-related myocarditis or cardiomyopathy occur, reintroduction of this drug should not be considered due to the high risk of further complications.
Klozapina jest efektywnym lekiem przeciwpsychotycznym wprowadzanym w przypadkach schizofrenii lekoopornej. Stosowaniu klozapiny mogą towarzyszyć liczne działania niepożądane. Najczęściej opisuje się powikłania hematologiczne: neutropenię i agranulocytozę. Powikłania kardiologiczne są rzadkie, uważa się jednak, że częstość ich występowania jest niedoszacowana. Z tego względu klozapinę można włączyć jedynie po wykluczeniu chorób serca i zaburzeń rytmu na podstawie kompletnego wywiadu, pełnego badania przedmiotowego i elektrokardiogramu. Zapalenie mięśnia sercowego i kardiomiopatia są poważnymi powikłaniami stosowania klozapiny, potencjalnie zagrażającymi życiu pacjenta. Mechanizm powstawania tych zaburzeń nie jest do końca jasny, uznaje się, że wynikają one z nadwrażliwości na lek w wyniku reakcji alergicznej typu I zależnej od IgE. Symptomy są często niecharakterystyczne, mało specyficzne, mogą przypominać objawy grypopodobne. Najczęściej pojawiają się gorączka, suchy kaszel, bóle w klatce piersiowej i leukocytoza. Trzeba zwracać baczną uwagę na tachykardię spoczynkową, przede wszystkim w pierwszych dwóch miesiącach leczenia. Monitorowanie pacjenta pod kątem powikłań kardiologicznych w pierwszych miesiącach stosowania leku pozwala na wczesne rozpoznanie nieprawidłowości i uniknięcie poważnych następstw. W przypadku podejrzenia zapalenia mięśnia sercowego i kardiomiopatii klozapinę należy odstawić. Wszelkie nieprawidłowości w badaniu elektrokardiograficznym powinno się konsultować z kardiologiem. Jeśli wystąpią zapalenie mięśnia sercowego lub kardiomiopatia związana ze stosowaniem klozapiny, z uwagi na duże ryzyko kolejnych powikłań nie zaleca się ponownego włączania leku.
Źródło:
Psychiatria i Psychologia Kliniczna; 2015, 15, 2; 61-65
1644-6313
2451-0645
Pojawia się w:
Psychiatria i Psychologia Kliniczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Leczenie schizofrenii elektrowstrząsami oraz lekami przeciwpsychotycznymi, łącznie z elektrowstrząsami
Treatment of schizophrenia with electroconvulsive therapy – antipsychotic drugs combination
Autorzy:
Kołodziej‑Kowalska, Emilia
Rabe‑Jabłońska, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/943902.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Medical Communications
Tematy:
ECT
treatment with antipsychotics – ECT combination
treatment‑resistant schizophrenia
EW
efficacy
schizophrenia
ect
skuteczność
wskazania
ew
leczenie lekami przeciwpsychotycznymi i ew
schizofrenia
schizofrenia lekooporna
Opis:
Electroconvulsive therapy (ECT) has been used to treat schizophrenia since the procedure was introduced in 1938. The introduction of effective pharmacological treatments for schizophrenia and mood disorders led to a drop in the use of ECT during the 1960s and 1970s. When the limitations in the efficacy of antipsychotic drugs and the adverse effects of these agents were recognized, interest in ECT as a therapy for treatment of resistant schizophrenia (TRS) returned. Nevertheless, indications for the use of electroconvulsive therapy in schizophrenia and its place in the treatment hierarchy for patients with this disorder are unclear because of the dearth of quality research in this field. The controversy over the efficacy of ECT for the treatment of schizophrenia, especially the treatment resistant one, has more recently been embodied in the opposing recommendations of a number of different groups. Literature review (a few randomized controlled trials, mostly uncontrolled studies such as open trials, retrospective studies and case reports) indicates that combined treatment with antipsychotics and electroconvulsive therapy is possibly superior to each method when used alone. Combination of ECT and clozapine represents additional help and most of the data suggest it is both safe and effective. There are only few studies concerning the newest atypical antipsychotics. Different predictors of therapeutic outcome were identified. The literature review indicates that the combination of ECT and antipsychotic drugs may be considered as a treatment strategy for patients with schizophrenia, especially those refractory to conventional treatments. Side effects profile of this strategy does not differ from traditional ECT treatments.
Elektrowstrząsy (EW) były stosowane w leczeniu schizofrenii od czasu ich wynalezienia w 1938 roku. Wprowadzenie efektywnej farmakoterapii schizofrenii oraz zaburzeń nastroju doprowadziło do znacznego spadku ich wykonywania w latach 60. i 70. XX wieku. Stopniowe wykazanie ograniczeń skuteczności i występowanie objawów niepożądanych leków przeciwpsychotycznych doprowadziło w kolejnych dekadach do powrotu zainteresowania elektrowstrząsami jako metodą leczenia lekoopornej schizofrenii. Niestety, wskazania do zastosowania EW w schizofrenii i ich miejsce w algorytmach leczniczych są niejasne, głównie w związku z brakiem odpowiedniej jakości badań klinicznych. Kontrowersje związane z oceną efektywności EW w leczeniu schizofrenii, zwłaszcza opornej na farmakoterapię, znalazły odzwierciedlenie w różnicach w rekomendacjach wydawanych przez różne towarzystwa naukowe. Analiza danych z literatury (nieliczne badania randomizowane i otwarte, głównie badania retrospektywne i opisy kazuistyczne) wykazuje, że strategia polegająca na leczeniu skojarzonym lekami przeciwpsychotycznymi i elektrowstrząsami jest efektywniejsza od każdej z tych metod z osobna. Badania sugerują także, że połączenie EW i klozapiny jest raczej bezpieczne i skuteczne; doniesienia oceniające połączenie z nowymi LPP drugiej generacji są nieliczne. Identyfikowano różne czynniki predykcyjne poprawy po leczeniu skojarzonym EW i LPP. Częsta jest konkluzja, że elektrowstrząsy w połączeniu z lekami przeciwpsychotycznymi mogą być rozważane jako opcja terapeutyczna u pacjentów, u których farmakoterapia wykazuje ograniczoną skuteczność. Profil objawów ubocznych terapii skojarzonej nie różni się od samych zabiegów EW, jest ona bezpieczna i dobrze tolerowana.
Źródło:
Psychiatria i Psychologia Kliniczna; 2011, 11, 4; 238-242
1644-6313
2451-0645
Pojawia się w:
Psychiatria i Psychologia Kliniczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rola wsparcia i poczucia koherencji w zmaganiu się ze schizofrenią
The role of support and the sense of coherence in dealing with schizophrenia
Autorzy:
Kurowska, Krystyna
Kaczmarek, Mariola
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/942445.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Medical Communications
Tematy:
acceptance of illness
coping with stress
schizophrenia
sense of coherence (SOC)
social support
akceptacja choroby
poczucie koherencji (soc)
radzenie sobie ze stresem
schizofrenia
wsparcie społeczne
Opis:
Introduction: Schizophrenia is a mental disorder. The course of this medical condition and its treatment depend to a large extent on the patients. The ability to overcome difficult situations, related to such disorder and ways of coping with stress, is influenced by a factor called Sense of Coherence (SOC). The Sense of Coherence (SOC) explains the correlation between support and health. A high level of SOC gives faith in the meaning of life, the way in which life is arranged, life’s predictability – all that makes us eager to be fit and healthy. Social support is an external resource that influences health. Aim: Identification of the relationship between the need for support and the level of the Sense of Coherence as an exponent of the effectiveness of the treatment of schizophrenia. Material and methods: The study was conducted on a group of 102 patients hospitalized for schizophrenia in the psychiatric ward in the Provincial Hospital for the Mentally Ill “Dziekanka” in Gniezno. Sense of Coherence was assessed using Antonovsky SOC-29 and the measurement of social support was assessed against the Kmiecik-Baran scale. Result: The subjects had an average level of Sense of Coherence and social support. Emotional support received from relatives and medical staff was perceived the highest. The performance support increased along with Sense of Coherence. Conclusions: Assessing the level of Sense of Coherence and support received by patients with schizophrenia will help to determine the need for social support and its well-adjusted types, which may have a significant impact on patients’ social functioning and finding more efficient ways of coping with the symptoms of the disease.
Wstęp: Schizofrenia jest chorobą psychiczną. Przebieg zaburzenia i jego leczenie w znacznym stopniu zależą od samych chorych. Czynnikiem wpływającym na umiejętność pokonywania trudnych sytuacji związanych z chorobą oraz radzenia sobie ze stresem jest poczucie koherencji (SOC). Wyjaśnia ono związek wsparcia ze zdrowiem. Wysokie SOC daje wiarę w sens życia, jego uporządkowanie, przewidywalność, co sprawia, że chce się być zdrowym i sprawnie funkcjonować. Zasobem zewnętrznym mającym wpływ na stan zdrowia jest wsparcie społeczne. Celem pracy było określenie związku pomiędzy zapotrzebowaniem na wsparcie a poziomem poczucia koherencji, jako wykładnika skuteczności terapii schizofrenii. Materiał i metoda: Badania przeprowadzono na grupie 102 chorych hospitalizowanych z powodu schizofrenii na oddziale psychiatrycznym w Wojewódzkim Szpitalu dla Nerwowo i Psychicznie Chorych „Dziekanka” w Gnieźnie. Poczucie koherencji oceniono za pomocą kwestionariusza Antonovsky’ego SOC-29, a pomiar wsparcia społecznego skalą Kmiecik-Baran. Wyniki: Badani to osoby o przeciętnym poziomie poczucia koherencji i wsparcia społecznego. Najwyżej odczuwane było wsparcie emocjonalne otrzymywane od bliskich i personelu medycznego. Wraz ze zwiększaniem się poczucia koherencji wzrastały wyniki wsparcia. Wnioski: Określenie poziomu poczucia koherencji i otrzymywanego wsparcia przez chorych na schizofrenię pozwoli na ustalenie zapotrzebowania na wsparcie społeczne oraz dostosowanie jego rodzajów, co może mieć znaczący wpływ na lepsze funkcjonowanie społeczne pacjentów oraz skuteczniejsze radzenie sobie z następstwami choroby.
Źródło:
Psychiatria i Psychologia Kliniczna; 2013, 13, 4; 239-249
1644-6313
2451-0645
Pojawia się w:
Psychiatria i Psychologia Kliniczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Klozapina: między skutecznością a bezpieczeństwem
Clozapine: between efficacy and safety
Autorzy:
Sobów, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/944024.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Medical Communications
Tematy:
clozapine
efficacy
schizophrenia
side effects
treatment
leczenie
objawy niepożądane
schizofrenia
skuteczność
klozapina
Opis:
Although clozapine is considered to be an effective antipsychotic agent, it is used less frequently than dictated by its properties and supported by clinical trials. At least 1/3 of schizophrenia patients are treatment-resistant, carry a high risk of suicide or suffer from severe extrapyramidal symptoms related to other antipsychotics. A possible reason for the relative underuse of clozapine in clinical practice is its perception as a drug burdened with serious side effects. Agranulocytosis and other blood dyscrasias are well known, and the principles of prevention are established in recommendations. Other side effects, including potentially dangerous ones, such as cardiomyopathy and myocarditis, intestinal obstruction or convulsions, are less known. These side effects can be prevented, detected and treated provided that clinical vigilance is maintained. The awareness of benefits and risks associated with the use of clozapine is a prerequisite for efficient and safe use of this medication and for taking full advantage of its unique properties.
Klozapina, choć uważana za bardzo skuteczny lek przeciwpsychotyczny, jest stosowana rzadziej, niż wynikałoby z przesłanek klinicznych wspierających jej stosowanie. Co najmniej 1/3 chorych ze schizofrenią spełnia kliniczne kryteria lekooporności, charakteryzuje się wysokim ryzykiem samobójstwa lub reaguje nasilonymi objawami pozapiramidowymi na inne leki przeciwpsychotyczne. Możliwym powodem relatywnie rzadkiego sięgania po klozapinę w praktyce klinicznej jest postrzeganie leku jako obarczonego poważnymi objawami niepożądanymi. Agranulocytoza i inne dyskrazje krwi są dobrze znane, a zasady prewencji – uporządkowane zaleceniami. O innych objawach niepożądanych, również tych potencjalnie niebezpiecznych (kardiomiopatia, zapalenia mięśnia sercowego, niedrożność jelit czy drgawki) wiadomo mniej. Ryzyko wystąpienia groźnych powikłań kuracji klozapiną można jednak zminimalizować, a same powikłania – wykrywać i leczyć, pod warunkiem zachowania czujności diagnostycznej. Świadomość ryzyka i korzyści związanych ze stosowaniem klozapiny to warunek konieczny skutecznego i bezpiecznego użycia tego leku oraz pełnego wykorzystania jego niezwykłych właściwości.
Źródło:
Psychiatria i Psychologia Kliniczna; 2015, 15, 2; 57-60
1644-6313
2451-0645
Pojawia się w:
Psychiatria i Psychologia Kliniczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zaburzenia funkcji poznawczych w schizofrenii – wybrane aspekty
Autorzy:
Jędrzejczyk, Iwona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/614527.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
schizophrenia
cognitive functions
cognitive deficits
diagnosis of cognitive disfunctions
schizofrenia
dysfunkcje kognitywne
deficyty poznawcze
diagnoza zaburzeń funkcji poznawczych
Opis:
Advanced research of cognitive disfunctions in schizophrenia has been carried out for several decades. However, their significance has been noticed already in 19th century. The extend of the research broadens, and their results become more detailed. The aim of this article was to present observations related to the nature of cognitive disorders and to recognize and understand their consequences in the disease process. Cognitive disfunctions, previously threated as secondary in relation to the basic psychopathological process, nowadays are recognized as separate aspect of schizophrenia. It has to be taken into account that there are differences in cognitive disfunctions manifesting in prodromal symptoms, acute episode and in remissions. An interesting research problem is decrease in the insight which – in moderate to severe degree – affects majority of patients with schizophrenia. It is recognized that cognitive disfunctions may be the background of the decrease in the insight. The article underscores the necessity of drawing attention to precise and detailed psychological diagnostics. It has to be remembered that incorrect diagnosis of cognitive disfunctions may lead to oversight or even conscious marginalizing their impact on patient’s behavior, which further leads to undertaking inappropriate therapeutic activities. Observations expressed it the article may form basis to formulate further conclusions and possible therapeutic research.
Badania nad znaczeniem dysfunkcji poznawczych w schizofrenii prowadzone są w zaawansowanym stopniu od kilkudziesięciu lat, chociaż ich ważność została zauważona już w XIX w. Zakres badań jest coraz szerszy, a rezultaty – coraz bardziej szczegółowe. Celem artykułu było przedstawienie spostrzeżeń dotyczących istoty zaburzeń poznawczych w przebiegu schizofrenii oraz dostrzeżenie ich konsekwencji w procesie chorobowym. Dysfunkcje kognitywne, uważane niegdyś za zaburzenia wtórne wobec podstawowego procesu psychopatologicznego, obecnie traktowane są jako odrębny aspekt schizofrenii. Należy mieć także na uwadze różnice, jakie pojawiają się w dysfunkcjach poznawczych widocznych zarówno w objawach prodromalnych, ostrym epizodzie, jak i remisji choroby. Interesującym zagadnieniem badawczym jest obniżenie wglądu, które (w umiarkowanym lub znacznym nasileniu) dotyczy znaczącej liczby chorych na schizofrenię. Uznaje się, że podłożem ograniczenia wglądu również mogą być deficyty poznawcze. W artykule podkreślono konieczność zwrócenia uwagi na dokładną i szczegółową diagnostykę psychologiczną. Należy pamiętać, że nietrafna diagnoza zaburzeń funkcji poznawczych może prowadzić do przeoczenia lub świadomego zbagatelizowania (!) ich wpływu na funkcjonowanie pacjenta, a co za tym idzie do podjęcia nieodpowiednich działań terapeutycznych. Spostrzeżenia zawarte w artykule mogą być podstawą do formułowania dalszych wniosków i hipotez oraz poszukiwania możliwości terapeutycznych.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia; 2020, 33, 2
0867-2040
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wgląd w chorobę i poczucie wpływu na jej przebieg a funkcjonowanie społeczne pacjentów ze schizofrenią
Insight into illness and a sense of the impact on its course and social functioning of patients with schizophrenia
Autorzy:
Wilczek-Rużyczka, Ewa
Halicka, Daria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/943107.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Medical Communications
Tematy:
insight into the illness
patients
schizophrenia
sense of the impact
social functioning
funkcjonowanie społeczne
pacjenci
schizofrenia
wgląd w chorobę
poczucie wpływu
Opis:
The aim of this study was to assess the relationship between the level of insight and a sense of the impact on the course of the disease, and its impact on the level of social functioning of patients with schizophrenia. The study group consisted of 152 patients with schizophrenia, 91 women (59.9%) and 61 men (40.1%) hospitalized in the St. Hedwig Provincial Specialist Complex of Neuropsychiatry in Opole and in the Józef Babiński Specialist Hospital SPZOZ in Cracow. The study was conducted by a method of diagnostic poll with the use of questionnaire technique and the applied research tools were three standardized inquiry forms: A Questionnaire of Insight into Schizophrenia – “My Thoughts and Feelings,” Brief Measure to Assess Perception of Self-Influence on the Disease Course – Version for Schizophrenia and The Social Functioning Scale created by Max Birchwood. Based on the obtained results it was found out that the level of insight into illness and a sense of the impact on its course in patients with schizophrenia are averages, and the level of social functioning in each of its components is different – the patients show the highest level of functioning in the area of leaving the isolation, communication and interpersonal relationships and possible independence (potential). In terms of recreation and entertainment, and self-realized they show a moderate level of functioning but low in social interactions, labour and employment. It was also found out that with increasing levels of insight into the disease the sense of the impact on its course increases, determining thereby an increase in the level of social functioning in all areas.
Celem pracy była ocena związku pomiędzy poziomem wglądu i poczuciem wpływu na przebieg choroby a poziomem funkcjonowania społecznego pacjentów ze schizofrenią. Grupę badaną stanowiło 152 pacjentów z rozpoznaniem schizofrenii, 91 kobiet (59,9%) i 61 mężczyzn (40,1%) hospitalizowanych w Wojewódzkim Specjalistycznym Zespole Neuropsychiatrycznym im. św. Jadwigi w Opolu oraz w Szpitalu Specjalistycznym im. Józefa Babińskiego SPZOZ w Krakowie. Badania zostały przeprowadzone metodą sondażu diagnostycznego, techniką ankiety, a wykorzystanymi narzędziami badawczymi były trzy wystandaryzowane kwestionariusze – Kwestionariusz Wglądu w Schizofrenię „Moje Myśli i Odczucia”, Krótka Skala Poczucia Wpływu na Przebieg Choroby – Wersja dla Schizofrenii oraz Skala Funkcjonowania Społecznego autorstwa Maxa Birchwooda. Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono, że poziom wglądu w chorobę oraz poczucie wpływu na jej przebieg u pacjentów ze schizofrenią są przeciętne, a poziom funkcjonowania społecznego w zakresie poszczególnych jego składowych bywa różny – pacjenci wykazują najwyższy poziom funkcjonowania w obszarze wychodzenia z izolacji, komunikacji i więzi interpersonalnych, a także samodzielności możliwej (potencjalnej). W zakresie rekreacji i rozrywki oraz samodzielności realizowanej wykazują umiarkowany poziom funkcjonowania, natomiast w zakresie kontaktów społecznych oraz zatrudnienia – niski poziom. Stwierdzono również, że wraz ze wzrostem poziomu wglądu w chorobę wzrasta poczucie wpływu na jej przebieg, determinując tym samym wzrost poziomu funkcjonowania społecznego we wszystkich jego zakresach.
Źródło:
Psychiatria i Psychologia Kliniczna; 2013, 13, 1; 50-57
1644-6313
2451-0645
Pojawia się w:
Psychiatria i Psychologia Kliniczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rola stresu w zachorowaniu na schizofrenię
The role of stress in the onset of schizophrenia
Autorzy:
Dudzic-Koc, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1834436.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
schizofrenia
stres
model podatność – stres
schizophrenia
stress
vulnerability-stress model
Opis:
Jedną z najpoważniejszych chorób psychicznych jest schizofrenia, na którą choruje 1% populacji. Choroba powoduje znaczące utrudnienie osiągnięcia niezależności w życiu dorosłym. Jej przyczyny nie są w pełni znane. Celem artykułu jest przybliżenie roli stresu w wystąpieniu choroby w oparciu o model teoretyczny podatność - stres. Badania potwierdzają istotną rolę neurobiologicznych procesów psychopatologicznych sprzyjających psychozie. Obniżony poziom kompetencji radzenia sobie ze stresem jest konsekwencją neurobiologicznych i psychologicznych nieprawidłowości powstałych na długo przed pierwszym epizodem psychotycznym. Rozwój metod radzenia sobie ze stresem może istotnie przyczynić się do poprawy funkcjonowania społecznego, zmniejszenia częstości zaostrzeń w przebiegu choroby, opóźnienia jej wystąpienia, a nawet zmniejszenia ryzyka zachorowania.
Schizophrenia is one of the most severe mental disorders, which affects 1% of the population. A large group of patients have difficulties in achieving financial independence and start a family because of burdenning course of the illness. The etiopathogenesis of schizophrenia is not fully discovered. The aim of this article is to present the role of stress in the onset of schizophrenia based on vulnerability-stress models. Many researches confirm neurobiological and psychological factors in psychopathological processes leading to psychotic symptoms. The decreased level of coping skills is a consequence of neurobiological and psychological abnormalities developed long before the first episode of psychosis. The development of stress management skills can significantly improve social functioning, reduce exacerbations in the course of illness, delay the onset, and even reduce its risk.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Gospodarki, seria Edukacja - Rodzina - Społeczeństwo; 2018, 3; 259-273
2450-9760
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Gospodarki, seria Edukacja - Rodzina - Społeczeństwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Procesy emocjonalne w schizofrenii
Emotional processing in schizophrenia
Autorzy:
Makowska, Iwona
Rymarczyk, Krystyna
Kłoszewska, Iwona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/945490.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Medical Communications
Tematy:
schizophrenia
emocje
emocje negatywne
emotion
emotion discrimination
identyfikacja zapachów
negative emotion
odour identification
rozróżnianie emocji
schizofrenia
Opis:
Although emotion processing deficits have been implicated in schizophrenia since its original description, with symptoms including a “flat“ and “inappropriate“ affect, the extent and nature of emotion processing performance in schizophrenia are still unclear. Several studies have demonstrated that patients with schizophrenia have deficits in the processing of emotional facial expressions and these have included patients from a wide variety of cultural backgrounds. The deficits seem to affect mainly the ability to name and discriminate expressions. Furthermore, performance correlates with symptom severity, which indicates that deficits in discriminating emotional aspects of facial expressions have clinical significance. Impairment in the specificity of emotion identification may lead to misunderstanding of social communication and may underlie difficulties in social adjustment experienced by people with schizophrenia. The aim of the paper is a review of current literature about emotional processing in patients with schizophrenia. Studies have examined the perception, experience, and expression of emotion in schizophrenia as well as the relation between performance on emotion and olfactory tasks. Studies on emotion expression repeatedly showed that individuals with schizophrenia display fewer overt expressions than nonpatient comparison subjects in verbal, facial, and acoustic channels. Studies on emotion experience tend to show a higher frequency of negative affect and a higher sensitivity to negative conditions and stress. Deficits in emotion recognition have been clearly identified for all channels studied. Studies on olfaction and emotion in schizophrenia revealed that olfactory and emotion recognition abilities appear significantly linked in schizophrenia.
Takie objawy, jak blady czy nieadekwatny afekt wśród chorych na schizofrenię, były opisywane już w pierwszych doniesieniach na temat tej choroby. Jednak wymiar i natura deficytów emocjonalnych w przebiegu schizofrenii nadal pozostają niewyjaśnione. Przeprowadzone dotąd badania wskazują, że pacjenci ze schizofrenią przejawiają zaburzenia ekspresji emocjonalnych, a deficyt ten dotyczy pacjentów pochodzących z różnych środowisk kulturowych. Zaburzenia percepcji ekspresji emocjonalnych odnoszą się zarówno do umiejętności nazywania, jak i rozróżniania emocji. Co więcej, wykazano, że istnieje związek między nasileniem objawów klinicznych, w szczególności objawów negatywnych, a umiejętnością rozróżniania emocji. Informacje te mogą zatem zostać wykorzystane w celach diagnostycznych. Wydaje się, że specyficzne zaburzenia rozpoznawania emocji, np. z twarzy czy z głosu, przez pacjentów ze schizofrenią mogą być przyczyną trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu relacji społecznych. Celem pracy był przegląd aktualnego piśmiennictwa na temat procesów emocjonalnych u pacjentów chorujących na schizofrenię. Badano percepcję, doświadczanie i wyrażanie emocji wśród pacjentów chorujących na schizofrenię, a także związek między procesami emocjonalnymi a węchowymi. Badania dotyczące ekspresji emocjonalnej wskazują na mniejszą ekspresję werbalną, akustyczną i mimiczną wśród pacjentów w porównaniu z osobami zdrowymi. W zakresie doświadczania emocji pacjenci w omawianej grupie częściej wyrażają negatywne emocje i dotkliwiej przeżywają negatywne warunki i stres. Deficyty w rozpoznawaniu emocji zostały opisane we wszystkich badanych kanałach. Badania w zakresie rozpoznawania emocji i zapachów ujawniają związek między wskazanymi procesami w przebiegu schizofrenii.
Źródło:
Psychiatria i Psychologia Kliniczna; 2008, 8, 3; 164-169
1644-6313
2451-0645
Pojawia się w:
Psychiatria i Psychologia Kliniczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies