Zaburzenia funkcji poznawczych w schizofrenii – wybrane aspekty

Advanced research of cognitive disfunctions in schizophrenia has been carried out for several decades. However, their significance has been noticed already in 19th century. The extend of the research broadens, and their results become more detailed. The aim of this article was to present observations related to the nature of cognitive disorders and to recognize and understand their consequences in the disease process. Cognitive disfunctions, previously threated as secondary in relation to the basic psychopathological process, nowadays are recognized as separate aspect of schizophrenia. It has to be taken into account that there are differences in cognitive disfunctions manifesting in prodromal symptoms, acute episode and in remissions. An interesting research problem is decrease in the insight which – in moderate to severe degree – affects majority of patients with schizophrenia. It is recognized that cognitive disfunctions may be the background of the decrease in the insight. The article underscores the necessity of drawing attention to precise and detailed psychological diagnostics. It has to be remembered that incorrect diagnosis of cognitive disfunctions may lead to oversight or even conscious marginalizing their impact on patient’s behavior, which further leads to undertaking inappropriate therapeutic activities. Observations expressed it the article may form basis to formulate further conclusions and possible therapeutic research.

Badania nad znaczeniem dysfunkcji poznawczych w schizofrenii prowadzone są w zaawansowanym stopniu od kilkudziesięciu lat, chociaż ich ważność została zauważona już w XIX w. Zakres badań jest coraz szerszy, a rezultaty – coraz bardziej szczegółowe. Celem artykułu było przedstawienie spostrzeżeń dotyczących istoty zaburzeń poznawczych w przebiegu schizofrenii oraz dostrzeżenie ich konsekwencji w procesie chorobowym. Dysfunkcje kognitywne, uważane niegdyś za zaburzenia wtórne wobec podstawowego procesu psychopatologicznego, obecnie traktowane są jako odrębny aspekt schizofrenii. Należy mieć także na uwadze różnice, jakie pojawiają się w dysfunkcjach poznawczych widocznych zarówno w objawach prodromalnych, ostrym epizodzie, jak i remisji choroby. Interesującym zagadnieniem badawczym jest obniżenie wglądu, które (w umiarkowanym lub znacznym nasileniu) dotyczy znaczącej liczby chorych na schizofrenię. Uznaje się, że podłożem ograniczenia wglądu również mogą być deficyty poznawcze. W artykule podkreślono konieczność zwrócenia uwagi na dokładną i szczegółową diagnostykę psychologiczną. Należy pamiętać, że nietrafna diagnoza zaburzeń funkcji poznawczych może prowadzić do przeoczenia lub świadomego zbagatelizowania (!) ich wpływu na funkcjonowanie pacjenta, a co za tym idzie do podjęcia nieodpowiednich działań terapeutycznych. Spostrzeżenia zawarte w artykule mogą być podstawą do formułowania dalszych wniosków i hipotez oraz poszukiwania możliwości terapeutycznych.