Schizofrenia jako przyczyna nieważności małżeństwa

Taking up the issue of schizophrenia as a cause for declaring a marriage null and voit, the author begins his reflections with a look at psychosis. From the point of view of marriage validity, of special significance is also the analysis of schizophrenia with very particular medical aspects. The cause of nullity of a marriage discussed here, in turn, requires a rather precise definition of schizophrenia and the factors by which it may be triggered. The last part of the author’s reflections is devoted to the analysis of canon 1095 of the Code of Canon Law, especially to the definition of cases when this schizophrenia is serious enough to exclude marriage validity.

Współczesne orzecznictwo podaje jednoznacznie brzmiącą zasadę, że stwierdzenie w podmiocie obecności schizofrenii nie jest wystarczającym dowodem stwierdzenia jego niezdolności do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich. W tym względzie bowiem konieczne jest nie tylko określenie fazy, w czasie której podmiot zawierał małżeństwo, ale również realny wpływ określonych objawów na podjęcie decyzji małżeńskiej. Orzecznictwo rotalne jest zgodne, że w fazie schizofrenii kwalifikowanej podmiot nie jest zdolny do stworzenia wspólnoty życia małżeńskiego. Kwestia ta, jakkolwiek jednoznacznie brzmiąca wywołuje jednak pewne wątpliwości w odniesieniu do tzw. stanów remisji. Podmiot podejmuje zobowiązanie w momencie wyrażania zgody małżeńskiej, a więc musi mieć należną zdolność do podjęcia obowiązków małżeńskich, ale wypełnienie tychże obowiązków następuje w trakcie trwania małżeństwa. Zatem, jeśli nawet w trakcie trwania małżeństwa będą występować stany remisji, w którym podmiot będzie w stanie w miarę normalnie funkcjonować, nie oznacza to, że jest w stanie się zobowiązać do takiego normalnego funkcjonowania. Nie można bowiem podjąć się zobowiązania, którego nie będzie można wypełnić.