Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "borderlands" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Konstrukty cywilizacji i metafizyka transfiguracji w twórczości Romany Kaszczyc
Constructs of civilisation and the metaphysics of transfiguration in the work of Romana Kaszczyc
Autorzy:
Chojnacka, Wiktoria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28408222.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Romana Kaszczyc
ecopoetics
borderlands
ekopoetyka
pogranicze
Opis:
W twórczości Romany Kaszczyc – artystki przyrody, pogranicza, peryferii, ziemi zachodniopomorskiej i lubuskiej, Puszczy Barlineckiej – w perspektywie sąsiedztwa, współzależności i różnorodności, status granicy traci swoje ontologiczne znaczenie. Puszcza trwa, niezależnie od umownych granic wyznaczonych na administracyjnej mapie Polski. Jednocześnie warto zadać pytanie, czy kultura staje się – powiększającą zachłannie swoje terytorium – sąsiadką natury, a może jej ciemiężycielką? Barlinecka Roma kreuje w swojej twórczości świat, w którym schematy i role społeczne stają się więzieniem. Natomiast w oczach artystki współistniejąca binarność nocy i dnia, mroku i jasności, życia i śmierci jest metafizyczna. Czy zatem granica byłaby transcendentna, epistemologicznie wydarzająca się oraz niezależna od człowieka? Chciałabym przede wszystkim nie tylko przedstawić zasługującą na upamiętnienie artystkę, która świadomie wybrała życie na terenach pogranicza, ale i przyjrzeć się granicy samej w sobie, w jaki sposób wytwarzają się i konstytuują antagonizmy między kulturą i naturą, centrum i peryferiami, światowym uznaniem i regionalnością. Głównym moim celem badawczym jest natomiast stworzenie interpretacji wybranych tekstów kultury Romany Kaszczyc w świetle rozważań semantycznego doświadczenia pogranicza. Krytyczne opracowanie dzieł literackich i plastycznych przedstawię w perspektywie neoregionalnej oraz ekokrytycznej. Interpretacje staną się jednocześnie pre-tekstem do rozważań związanych z problematyką sąsiedztwa, granicy oraz ekocydu. Inspiracje badawcze czerpać będę z dorobku naukowego m.in. Julii Fiedorczuk, Aleksandry Ubertowskiej, Tatiany Czerskiej, Elżbiety Rybickiej.
Romana Kaszczyc – an artist concerned with nature, borderlands, peripheries, the West Pomeranian and Lubusz lands, the Barlinecka Wilderness – dissolves in her work the ontological dimension of borders, while bringing into play the perspectives of neighbourhood relations, interdependence and diversity. Wilderness endures, irrespective of the conventional borders marked on the administrative map of Poland. However, it is also worth raising the question of whether culture is becoming – by greedily expanding its territory – nature’s neighbour, or perhaps its oppressor? In her work, Roma Barlinecka creates a world in which social patterns and roles become a prison. Whereas, the coexisting binary reality of night and day, darkness and illumination, life and death is metaphysical in the artist’s eyes. Thus, is the border transcendent, epistemological and independent of man? Above all, I would not only like to commemorate a worthy artist who consciously chose to live in the borderlands, but also to look at the border itself, and how antagonisms between culture and nature, centre and periphery, global recognition and regionality are generated and constituted. Notwithstanding the goals above, the main research objective is to develop an interpretation of selected culture-themed texts by Romana Kaszczyc in the light of considerations of the semantic experience of the borderland. I will present a critical study of literary and plastic works from a neo-regional and ecocritical perspective. The interpretations shall induce deliberations on neighbourhood relations, border and ecocide. Research inspirations will be drawn from the scholarly output of, among others: Julia Fiedorczuk, Aleksandra Ubertowska, Tatiana Czerska, Elżbieta Rybicka.
Źródło:
Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze; 2023, 12; 157-168
2299-7458
2449-8386
Pojawia się w:
Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Borderlands Tales: Representations of the U.S.-Mexico Border in The Bridge (2013-2014)
Opowieści graniczne: reprezentacje granicy amerykańsko-meksykańskiej w serialu The Bridge (2013-2014)
Autorzy:
Antoszek, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/954411.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Katedra Italianistyki. Polskie Towarzystwo Retoryczne
Tematy:
the U.S.-Mexico border
borderlands
The Bridge
border crossers
interdependent borderlands
immigrants
cartels
granica meksykańsko-amerykańska
pogranicze
przekraczający granice
współzależne pogranicza
imigranci
kartele
Opis:
Even though border scholars have for a long time reached a consensus regarding arbitrariness of borders as artificial human constructs, it seems that in the second decade of the twenty-first century “political borders separating peoples remain pervasive and problematic” (Ganster 2016, xv). Globalization and people’s flows at the beginning of the twenty-first century both opened some borders to international trade or services and at the same time turned other borders into almost completely impenetrable territories with its status reinforced by legislation and militarization, with the U.S.-Mexican border as the best example of the play between those antagonistic forces pulling together and pushing apart at the same time people and spaces on both sides of the border. As such the U.S.-Mexico border “provides a paradigmatic case of global border development” (2016, xvi) and hence the purpose of this paper is to analyze how the transformations of the concept of the border that took place at the turn of the 20th and 21st centuries are reflected in American popular media on the basis of the TV series, The Bridge (2013-2014). In addition, the article will also examine the way the region is presented in the series, thus creating specific borderlands tales and contributing to the scholarship on the border.
Pomimo tego, że badacze zajmujący się problemami granic i pogranicza już dawno doszli do wniosku, że granice są sztucznym tworem ludzkim, wydaje się, że w kolejnych dekadach XXI wieku „granice polityczne oddzielające od siebie ludzi pozostają wszechobecne i problematyczne” (Ganster 2016, xv). Globalizacja oraz przepływy ludzi na początku XXI wieku otworzyły niektóre granice, umożliwiając międzynarodowy handel lub przepływ usług. Jednocześnie zaś inne granice zamieniły się w nieprzenikalne terytoria, których status jest wciąż umacniany przez zabiegi legislacyjne oraz militaryzację. Granica meksykańsko-amerykańska jest doskonałym przykładem ścierania się tych antagonistycznych sił, które jednocześnie przyciągają do siebie i rozdzielają zarówno ludzi jak i miejsca po obydwu stronach granicy. Dlatego też celem tego artykułu jest analiza, w jaki sposób zmiany definicji granicy, które pojawiły się w literaturze przedmiotu na przełomie XX i XXI wieku są odzwierciedlane w popularnych mediach amerykańskich na przykładzie serialu The Bridge (2013-2014). Ponadto artykuł analizuje, w jaki sposób region ten jest przedstawiany w serialu i jak na podstawie tych reprezentacji powstają opowieści graniczne, które stanowią kolejny głos w dyskusji dotyczącej granic.
Źródło:
Res Rhetorica; 2018, 5, 2; 45-53
2392-3113
Pojawia się w:
Res Rhetorica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O znaczeniu kategorii pogranicza w polskiej politologii
On the significance of the category of borderland in the contemporary Polish political science
Autorzy:
Opioła, Wojciech
Czepil, Bartosz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/547185.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Opolski. Instytut Politologii
Tematy:
pogranicze
granica
polska politologia
globalizacja
regionalizacja
borderlands
border
Polish political science
globalization
regionalization
Opis:
Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie o rolę kategorii pogranicza w polskiej politologii. Opiera się na informacjach uzyskanych w ankiecie skierowanej do 223 polskich politologów, w której zapytano ich o wagę oraz eksplanacyjny potencjał kategorii pogranicza w analizie politologicznej. Niski poziom responsywności uniemożliwia dokonanie generalizacji na całe środowisko politologiczne, dlatego tekst niniejszy jest jedynie syntezą opinii politologów, którzy odpowiedzieli na naszą ankietę. Kategoria pogranicza przedstawiona jest jako ważna i przydatna w analizie politologicznej, przede wszystkim ze względu na jej integralny związek ze współcześnie zachodzącymi zmianami, takimi jak globalizacja, deterytorializacja i regionalizacja. Pogranicze jest szczególnie istotną kategorią w politologicznej refleksji nad zmianą statusu państw narodowych oraz zmieniającą się funkcją granic państwowych. W tekście wyodrębniono również podstawowe konteksty badawcze, w jakich politolodzy wykorzystują pojęcie pogranicza. W końcowej części artykułu autorzy formułują postulaty teoretyczno-metodologiczne dotyczące stosowania kategorii pogranicza w analizie politologicznej.
This article is an attempt to address a question of significance of the borderland as a research category in the Polish political science. The authors use information collected in the survey conducted among 223 polish political scientists, who were asked about the importance and explanatory potential of the borderland concept in the political analysis. Since the response rate was low it is impossible to make any generalizations concerning the whole academia of the Polish political science, thus the text is merely a synthesis of the opinions of those who have responded. According to this data, the category of borderland is an important and useful tool in the political analysis, due to its close connection with the changes of the contemporary world like globalization, deteritorialization and regionalization. The borderland category is especially significant in the reflection on the changing status of nation-states and functions of state borders. The article also outlines the basic research themes within which the concept of borderland is employed by the political scientists. The authors conclude with a few methodological and theoretical postulates on applying the category of borderland in political science.
Źródło:
Pogranicze. Polish Borderlands Studies; 2013, 1, 1; 58-63
2545-160X
2353-3781
Pojawia się w:
Pogranicze. Polish Borderlands Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Słowa pogranicza (na materiale gwarowym wschodniej Lubelszczyzny)
Слова пограниччя (На діалектному матеріалі Східної Люблінщини)
Autorzy:
Pelcowa, Halina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015579.pdf
Data publikacji:
2021-12-13
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
лексема
пограниччя
говірки
Люблінщина
word
Borderlands
dialects
the Lublin region
słowo
pogranicze
gwary
Lubelszczyzna
Opis:
Przedmiotem rozważań jest słownictwo usytuowane geograficznie, mentalnie i historycznie na obszarze Lubelszczyzny wschodniej, rozpatrywane w relacji nazwy do desygnatu i zmian cywilizacyjno-kulturowych wynikających z procesów globalizacyjnych. Są to: 1) nazwy genetycznie wschodniosłowiańskie, a więc wyrazy (lub ich znaczenia) pochodzenia ukraińskiego, białoruskiego; 2) „geograficzne dialektyzmy kresowe” wspólne dla gwar pogranicza wschodniego po obu stronach Bugu, przy czym wspólnota ta wynika wyłącznie z sąsiedztwa terytorialnego; 3) wyrazy funkcjonujące w świadomości językowej mieszkańców wsi jako przynależne do określonej nacji.
Предметом дослідження є лексика, яка в географічному, ментальному та історичному вимірі пов’язана з територією східної Люблінщини; вона розглядається у відношенні до десигната і цивілізаційно-культурних змін, що випливають із глобалізаційних процесів. Сюди належать: 1) генетично східнослов’янські лексеми, тобто слова (або їхні значення) українського, білоруського походження; 2) георгафічні периферійні діалектизми, спільні для говорів східного пограниччя по обидва боки Західного Бугу, причому ця спільність пов’язана виключно із територіальним сусідством; 3) лексеми, що функціонують у мовній свідомості мешканців села як властиві окресленій нації.
The study deals with the geographically, mentally and historically motivated vocabulary of the eastern part of the Lublin region as seen through the prism of the name-designatum relationship and the globalization-related civilization and cultural changes. The vocabulary includes: (1) names of East Slavic provenance, including words and their meanings of the Ukrainian and Belorussian origin; (2) geographically-restricted dialectal borderlands forms common for the formations of the Eastern Borderlands linguistic community alongside the Bug river; (3) words functioning in the villagers’ linguistic awareness of a given national community.
Źródło:
TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych; 2020, 6, Numer Specjalny; 121-135
1733-2249
Pojawia się w:
TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Jesteśmy pytaniem”. Przyczynek do dyskusji o środkowoeuropejskiej (nie)tożsamości.
We are the question. Notes to a discussion of Central European (non) identity.
Autorzy:
Pospiszil, Karolina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/441348.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Wyższa Szkoła Europejska im. ks. Józefa Tischnera
Tematy:
Europa Środkowa
tożsamość
pogranicze
literatura XX wieku
Central Europe
identity
borderlands
20th-century literature
Opis:
Istnieje wiele definicji Europy Środkowej, trzeba jednak stwierdzić, że żadna z nich nie jest pełna, granice tego regionu określa się jako niejasne, płynne, zmienne; z podobną sytuacją mamy do czynienia w przypadku tutejszej tożsamości. Autorka artykułu stara się odpowiedzieć na pytania: Czy istnieje środkowoeuropejska tożsamość? Czy jest ona czymś w rodzaju ponadnarodowej tożsamości lub autostereotypu? Odpowiedzi szuka w XX-wiecznej literaturze tego regionu, która pozwala jej dojść do wniosku, że tubylec jest opisywany dwojako: 1) jako niepełny, w pewnym sensie ułomny człowiek, który nie potrafi wyjść poza siebie, czyli dokonać czegoś niezwykłego (ten typ ma kilka podtypów); 2) jako intelektualista, który nie poddaje się amerykanizacji i który pielęgnuje tradycyjne europejskie wartości. Autorka próbuje spojrzeć na powyższe typy jako na przykłady tożsamości pogranicza.
There are many definitions of Central Europe, but most of them consider the borders of this region to be unclear, vague and changeable; we also have a similar situation in the case of Central European identity. Author tries to answer the questions: does this identity exist? is it some kind of supranational identity or auto stereotype? She was searching for answer in Central European literature of the twentieth century and she found an inhabitant of this region is usually depicted in two ways: 1. as a defective, incomplete man who cannot transcend himself (this type has some subtypes) 2. as an intellectual, who did not undergo Americanization and who cherishes traditional European values. She also considers this Central European types of character as examples of borderland identity.
Źródło:
Kultura i Polityka; 2011, 10; 141-153
1899-4466
Pojawia się w:
Kultura i Polityka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Współpraca transgraniczna w ramach euroregionu Pomerania
Autorzy:
Kamola-Cieślik, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1591256.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
cross-border cooperation
borderlands
euroregion
subversion of stereotypes
aid funds
przełamywanie stereotypów
pogranicze
współpraca transgraniczna
fundusze pomocowe
Opis:
The paper is an analysis of the origin of the Euroregion ‘Pomerania’ and its activity in 1996–2013. The Euroregion ‘Pomerania’ is a formalised cross-border or transnationalcooperation between three contiguous regions located in Poland (Zachodniopomorskie), Germany (Mecklenburg-Vorpommern) and Sweden (Skania). The analysis includes the development of the links between the three countries in different aspects: economic, social, touristic and infrastructural, and the forms and effects of the cooperation within the Euroregion.The paper seeks the answers to the following questions: (1) What forms of cross-border cooperation in the Euroregion ‘Pomerania’ were the most important ones? (2) Whatwere the benefits of the cross-border cooperation for the Euroregion? (3) What were the difficulties in the cooperation within the Euroregion ‘Pomerania’? and (4) Why did they arise?The analysis shows that the cross-border cooperation between contiguous regions in Sweden, Germany and Poland has brought benefits of various kinds – economic,cultural, touristic and infrastructural – to all the three countries and it has decreased the disproportion in the level of development between the areas belonging to the Euroregion ‘Pomerania’. The cross-border cooperation has brought the participants closer (especially the Poles and the Germans), and the communities of the Euroregion ‘Pomerania’ have striven to break down the stereotypes and international barriers. The development of the relations between the participating regions have been fraught with difficulties; they resulted from linguistic barriers and from a lack of basic knowledge about the history and culture of the neighbouring countries and about the social processes that were taking places there. The Swedish partner has been less active in comparison with the other two partners.
Źródło:
Przegląd Zachodniopomorski; 2015, 2; 47-66
0552-4245
2353-3021
Pojawia się w:
Przegląd Zachodniopomorski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Poeta pogranicza polsko-kanadyjskiego. Uwagi nad obrazem Kanady w Evenings on Lake Ontario Wacława Iwaniuka
Poetry of Polish-Canadian Borderlands. Canada in Wacław Iwaniuks Evenings on Lake Ontario
Autorzy:
McDonough, Iga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1882461.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
poezja
natura
przyrodopisarstwo
Kanada
pogranicze
tożsamość polsko-kanadyjska
poetry
nature
nature writing
Canada
borderlands
Polish-Canadian identity
Opis:
Artykuł omawia twórczość poetycką polsko-kanadyjskiego pisarza Wacława Iwaniuka na przykładzie Evenings on Lake Ontario [Wieczory nad jeziorem Ontario], jedynego anglojęzycznego tomu pisarza. Celem szkicu jest naświetlenie wyjątkowości i ważności tomu w interpretacji obrazu Kanady oraz omówieniu twórczości Iwaniuka jako poety polsko-kanadyjskiego pogranicza. Analiza tomu i poszczególnych utworów wpleciona jest w tło północnoamerykańskiego dyskursu przyrodopisarskiego, w celu podjęcia próby opisu posko-kanadyjskiej tożsamości w dziele Wacława Iwaniuka.
The article focuses on the poetry of Polish-Canadian writer Wacław Iwaniuk in his only volume in English Evenings on Lake Ontario [Wieczory nad jeziorem Ontario]. The aim of the essay is to highlight the book's distinctness and importance in the interpretation and discussion of the image of Canada in Iwaniuk's poems, tackling the question of his position in the actual and metaphorical Polish-Canadian borderlands. The analysis of the volume and its individual poems is woven into the background of the North American nature-writing discourse in an attempt to describe the Polish-Canadian identity in the work of Wacław Iwaniuk.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2015, 63, 1; 243-261
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Drohobycz, Drohobycz
Drohobych, Drohobych
Autorzy:
Cembik, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1076590.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Drohobych
borderland
Borderlands
multinationality (multiethnicism)
memory
balaka (Lviv jargon)
Drohobycz
pogranicze
Kresy
wielonarodowość (wieloetniczność)
pamięć
bałak (lwowski żargon)
Opis:
Artykuł skupia się na wizerunku przedwojennego Drohobycza w utworach Atlantyda i Ziemia księżycowa Andrzeja Chciuka. Ze względu na wielokulturowość pogranicznego miasta praca jest próbą odpowiedzi na pytanie, jak w tej dylogii funkcjonują elementy etniczne, religijne i kulturowe. Ważny jest w niej mechanizmu budowania odrębności między polską, żydowską i ukraińską społecznością, które w prozie wspomnieniowej Andrzeja Chciuka tworzą jednolitą całość. W artykule analizuje się też konwencję gawędy, czy specyficznego języka „bałaku” – gwary Lwowa i jego okolic. Kategorią organizującą kształt i jakość przechowywanego we wspomnieniach świata jest „pamięć miejsca”. To ona stanowi fundament wspomnień Andrzeja Chciuka, które autor w omawianych utworach określa mianem „fotoplastikonu” lub „arrasu”. W pracy przytacza się także opinie o Drohobyczu pisarzy i publicystów, którzy odwiedzili to miasto przed drugą wojną światową i w XXI wieku. Dlatego celem artykułu jest ukazanie różnych punktów widzenia na temat tego pogranicznego miejsca.  
This article focuses on the pre-war image of Drohobycz in Atlantyda and Ziemia księżycowa by Andrzej Chciuk. On account of multicultural borderland town, the concept of work is an attempt to answer the question: how the ethnic, religious and cultural elements function in the dilogy. The mechanism of creating the distinctiveness between Polish, Jewish and Ukrainian community is the crucial issue in the dilogy. This mechanism forms the coherent whole in the memorial prose by Andrzej Chciuk. The article analyzes the convention of tale and specific language “bałak” – the dialect of Lvov and the surrounding area. “Place memorial” is the category that establishes the shape and the quality of stored in recollection world. This provides a foundation of Andrzej Chciuk’s memories, which the author describes as “fotoplastikon” or “tapestry”. The work also cities the opinions of writers and journalists about Drohobych, who visited this city before the Second World War and in the 21st century. Therefore, the aim of the article is to show different points of view about this border location.
Źródło:
Polonistyka. Innowacje; 2018, 8; 53-70
2450-6435
Pojawia się w:
Polonistyka. Innowacje
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Granica państwowa w teorii pogranicza
Border in the theory of borderlands
Autorzy:
Opioła, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/547256.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Opolski. Instytut Politologii
Tematy:
granica państwowa
pogranicze
teoria pogranicza
pogranicze reliktowe
pogranicze migracyjne
state border
borderlands
historical borders
migration
theory of borderland
Opis:
W artykule zaprezentowano wątpliwości dotyczące definiowania pogranicza polegającego na przyjęciu granicy państwowej jako podstawowego kryterium definicyjnego. Autor wychodzi z założenia, że granica państwowa może tworzyć różne relacje z pograniczem i nie jest koniecznym warunkiem istnienia pogranicza. Przede wszystkim możliwe jest wykształcenie się pogranicza społecznego, w którym to procesie granica państwowa nie odgrywa żadnej roli. Autor przedstawia siedem argumentów wyjaśniających to podejście a następnie przedstawia typologię pograniczy ze względu na ich relację z granicą państwową, dzieląc je na: pogranicze nadgraniczne, pogranicze reliktowe, pogranicze migracyjne, pogranicze mieszane.
The aim of this paper is to present a problem of defining the borderland in relation to the state border, and to compare the theoretic approaches in Polish social sciences. Author assumes that state border can create several different relations with borderland: it is possible the emergence of borderland in a process, in which the state border plays no role. Author presents seven arguments to explain this approach and then presents a typology of borderlands in relation with state border.
Źródło:
Pogranicze. Polish Borderlands Studies; 2014, 2, 1; 35-43
2545-160X
2353-3781
Pojawia się w:
Pogranicze. Polish Borderlands Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zapomniany motyw dalmatyńskiej mamki a modelowanie wyobrażeń o Dalmacji w prozie Milana Begovicia, Vladana Desnicy i Enza Bettizy
The Forgotten Motif of a Dalmatian Wet Nurse and Modeling the Image of Dalmatia in the Prose of Milan Begović, Vladan Desnica and Enzo Bettiza
Autorzy:
Czerwiński, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/52482666.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Umiejętności
Tematy:
motyw mamki
Dalmacja
pogranicze
proza artystyczna
Morlacy
motif of a wet nurse
Dalmatia
borderlands
artistic narrative prose
the Morlachs
Opis:
Celem artykułu jest omówienie zapomnianego motywu mamki dalmatyńskiej w prozie artystycznej trzech pisarzy Milana Begovicia, Vladana Desnicy i Enza Bettizy oraz próba usytuowania go w kontekście sporów o Dalmację. Literackie aktualizacje mamki wpisują się w strategie modelowania regionu Dalmacji kontynentalnej zgodne z paradygmatami odwołującymi się do wizji „szlachetnych dzikusów” (Morlaków/Vlajów). One zaś mogą służyć zarówno w kreśleniu polityki kolonizacyjnej (tak w XVIII wieku czyniła to Republika Wenecja), jak i w definiowaniu kompleksowych relacji na tym chorwacko-serbsko-włoskim pograniczu.
The aim of the article is to discuss the forgotten motif of a Dalmatian wet nurse in the artistic prose of three writers: Milan Begović, Vladan Desnica and Enzo Bettiza, and attempt to situate it in the context of disputes over Dalmatia. The literary update on the motif is in line with the modeling strategies of Dalmatian hinterland referring to the vision of “noble savages” (the Morlacchis/Vlajs). They can serve in bringing about the colonisation policy (as was done in the 18th century by the Republic of Venice) as well as in defining complex relationships in this Croatian-Serbian-Italian borderlands.
Źródło:
Kultura Słowian. Rocznik Komisji Kultury Słowian PAU; 2022, XVIII; 217-230
2451-4985
2543-9561
Pojawia się w:
Kultura Słowian. Rocznik Komisji Kultury Słowian PAU
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Próba mitologii romantycznej i politycznej. Kilka uwag na temat "Gryfa" Olgi Daukszty
Autorzy:
Zając, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2030269.pdf
Data publikacji:
2021-12-14
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Daukszta
Livonia
Latvia
romantic mythology
epic poem
cultural landscape
localism
borderlands
Inflanty
Łotwa
mitologia romantyczna
poemat epicki
krajobraz kulturowy
lokalność
pogranicze
Opis:
Prezentowany artykuł poświęcony jest poematowi epickiemu Olgi Daukszty pt. Gryf. Napisany na przełomie lat 30. i 40. XX w., poemat konstruuje specyficzną polską i chrześcijańską tożsamość na ziemiach dawnych Inflant Polskich i współczesnej Łotwy. Daukszta, która uważała się za Polkę, ale także Niemkę, Tatarkę czy Żmudzinkę, zamieszkiwała region, w którym przez wieki spotykały się, współistniały oraz walczyły różne narodowości. W czasie, gdy polskość na Łotwie była tłumiona, wskazywała na polskie elementy i aspekty w historii Łotwy. Aby uzasadnić konkretne prawa narodowe i polityczne, skonstruowała w swoim poemacie mitologię romantyczną, w ramach której na nowo zinterpretowała pewne symbole i alegorie (jak gryf, lew, ale także św. Jerzy, itp.) oraz umieściła je w kontekście kultury europejskiej i chrześcijańskiej w ogóle. Poemat nigdy nie został opublikowany, niemniej jednak stał się ciekawą próbą stworzenia lokalnej i w pewien sposób różnorodnej tożsamości, w raczej typowym romantycznym stylu.
The presented article focuses on Olga Daukszta’s epic poem “Griffin”. Written at the turn of the 1930s and 1940s, the poem constructs specific Polish and Christian identity on the lands of former Polish Livonia and contemporary Latvia. Daukszta, who considered herself Polish as well as German, Tatar or Samogitian, lived in the region where various nationalities met, co-existed and fought over centuries. In the time when Polish identity in Latvia was suppressed, she was pointing out the Polish components and aspects of Latvian history. In order to justify specific national and political rights, in her poem she constructed romantic mythology that re-interpreted certain symbols and allegories (like griffin, lion, but also St. George, etc.) and put them in the context of European and Christian culture in general. The poem was never published, nevertheless, it became an interesting attempt to create a local but somehow diverse identity in a rather typical romantic way.
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2021, 16, 11; 597-608
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Lesser Poland version of Silesian folk costume. Attitudes towards the Cieszyn folk costume displayed by regionalists east of the Biała River in the 21st century
Małopolska wersja stroju śląskiego. Postawy wobec stroju cieszyńskiego wśród regionalistów po prawej stronie rzeki Białej w XXI w.
Autorzy:
Król, Tymoteusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/46177973.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
Tematy:
folk costume
heritage
Lesser Poland
Cieszyn Silesia
borderlands
Lutherans
strój ludowy
dziedzictwo kulturowe
Małopolska
Śląsk Cieszyński
pogranicze
luteranie
etnologia i antropologia kulturowa
Opis:
The Cieszyn folk costume, also referred to as the Silesian or the Valachian costume, is an important element of the cultural heritage of Cieszyn Silesia. It has been analysed in many academic and popular publications, both in terms of its material aspect and its role within the society. Thus far, however, authors focused on the region of Cieszyn Silesia in its historical borders, while in the early 20th century the Cieszyn folk costume could also be seen in what is now the Bestwina, Wilamowice and Brzeszcze communes, historically belonging to the region of Lesser Poland. Nowadays, it is worn for church ceremonies, as well as by members of folk dance and song ensembles and Rural Housewives Associations from the area. In some localities, there have been initiatives to replace the Cieszyn folk costume with others, e.g. the so-called lachowski (Lachy) attire, which used to be worn in the region and is associated with the cultural heritage of western Lesser Poland. The aim of this article is to analyse the various attitudes towards the Cieszyn folk costume as part of the heritage of western Lesser Poland. Some see it as a source of pride, others, as unwanted heritage. The analysis is based on interviews with local activists coupled with field observation and examination of photographic documentation available on the Internet.
Strój cieszyński, zwany też śląskim lub wałaskim, jest ważnym elementem dziedzictwa kulturowego Śląska Cieszyńskiego. Poświęcono mu sporo miejsca w publikacjach naukowych i popularnonaukowych, zarówno jego sferze materialnej, jak i jego funkcjonowaniu w społeczności. Dotychczasowi autorzy opracowań skupiali się jednak na regionie Śląska Cieszyńskiego w jego historycznych granicach. Tymczasem strój cieszyński na początku XX w. przenikał na tereny obecnych gmin Bestwina, Wilamowice i Brzeszcze, które leżą na terenach historycznej Małopolski. Współcześnie jest noszony podczas uroczystości kościelnych oraz przez zespoły regionalne i koła gospodyń wiejskich na tym terenie. W niektórych miejscowościach pojawiają się inicjatywy jego wyrugowania na rzecz innych strojów, np. „lachowskiego”, który dawniej występował na tym obszarze i jest kojarzony z dziedzictwem kulturowym zachodniej Małopolski. Celem tego artykułu jest analiza różnych postaw wobec stroju cieszyńskiego jako dziedzictwa mieszkańców zachodniej Małopolski. Dla jednych jest on powodem do dumy, dla innych dziedzictwem niechcianym. Analiza opiera się na wywiadach z miejscowymi działaczami oraz na obserwacji terenowej i analizie dokumentacji fotograficznej dostępnej w Internecie.
Źródło:
Łódzkie Studia Etnograficzne; 2024, 63; 237-258
2450-5544
Pojawia się w:
Łódzkie Studia Etnograficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Okupacja, której… nie było? Życie codzienne w wojennych wspomnieniach mieszkańców Spisza i Orawy, zebranych w latach 1967–1970 i pół wieku później
An occupation that … was not there? Everyday life in the war memories of the inhabitants of Spisz and Orawa collected in the years 1967–1970 and half a century later
Autorzy:
Awzan, Kacper
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31803938.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Ośrodek Pamięć i Przyszłość
Tematy:
Spisz i Orawa
życie codzienne
Słowacja
okupacja
II wojna światowa
pogranicze
Spisz and Orava
everyday life
Slovakia
occupation
Second World War
borderlands
Opis:
Pamięć II wojny światowej oraz słowackich rządów na Spiszu i Orawie pozostaje dość żywa w obydwu regionach. Porównując współczesne relacje ze wspomnieniami zebranymi w latach 1967–1970, można stwierdzić, że nie ulega ona większym przemianom. Na obraz pięciu wojennych lat rzutuje przede wszystkim dobra sytuacja gospodarcza oraz zwrot ku słowackości, nieo ceniany pejoratywnie. Relacje świadków sprzed pół wieku uzupełniają się ze współczesnymi świadectwami, choć zawierają więcej szczegółów i niosą większy ładunek emocjonalny.
The memory of the Second World War and Slovak rule in Spisz and Orawa remains quite vivid in both regions. Comparing contemporary accounts with memories collected in the years 1967–1970, it can be argued that there have not been any major changes. The image of the five years of war is mainly coloured by the good economic situation and the turn towards Slovakness, not seen pejoratively. The accounts of witnesses from half a century ago complement the contemporary testimonies, although obviously containing more details and carrying a greater emotional charge.
Źródło:
Wrocławski Rocznik Historii Mówionej; 2022, 12; 30-51
2719-7522
2084-0578
Pojawia się w:
Wrocławski Rocznik Historii Mówionej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pogranicze: pustka osadnicza – obszar przy granicy – kontakt kulturowy. Rozumienie terminu pogranicze w archeologii w kontekście wczesnośredniowiecznego osadnictwa południowej Wielkopolski i północnego Dolnego Śląska
Borderlands: unsettled areas – borderline area – cultural contact. Understanding the term “borderland” in archaeology in the context of early middle age settlement in the southern parts of Greater Poland and northern parts of Lower Silesia.
Autorzy:
Kolenda, Justyna M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2048949.pdf
Data publikacji:
2021-12-20
Wydawca:
Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie
Tematy:
pogranicze
wczesnośredniowieczne osadnictwo
interakcje kulturowe
północny Dolny Śląsk
południowa Wielkopolska
borderlands
early middle age settlement
cultural interactions
northern Lower Silesia
southern Greater Poland
Opis:
Problematyka pogranicza od ponad 100 lat jest przedmiotem dociekań przedstawicieli różnych dyscyplin naukowych. Rozwój refleksji teoretycznej przyczynił się do zwiększenia zakresu znaczeniowego tego terminu. W wyniku redefiniowania pogranicze stało się pojęciem wieloznacznym, wielowymiarowym, wymagającym każdorazowo odpowiedniego precyzowania. Przykładowo z punktu założeń modernistycznych (a więc też w ramach badań powadzonych w archeologii) pogranicze jest gdzieś umiejscowione – jest to konkretny obszar – natomiast poprzez jego przewartościowanie w ramach ujęcia postmodernistycznego każda forma kontaktu kulturowego jest pograniczem. Dyskusje toczące się na gruncie politologii, antropologii czy socjologii były dla mnie inspiracją do sformułowania kilku ogólnych uwag na temat rozumienia terminu pogranicze przez polskich mediewistów. W pracach tych badaczy dominuje pewnego rodzaju spójność w postrzeganiu i interpretowaniu zjawisk kulturowych zachodzących we wczesnym średniowieczu w południowej Wielkopolsce i w północnej części Dolnego Śląska (obszar ograniczony od północy przez równoleżnikowy odcinek Warty i środkowej Obry, natomiast od południa przez Dolinę Baryczy). Ta jednomyślność spowodowała, że w niniejszym artykule przeanalizowałam mechanizm konstruowania koncepcji dotyczących wczesnośredniowiecznej rzeczywistości tego obszaru, w celu wskazania, że u podstaw tego myślenia leży, nigdzie nie wypowiedziane przez badaczy expressis verbis, zbliżone definiowanie terminu pogranicze. Ponowne odczytanie wprowadzonych do literatury przedmiotu koncepcji nakreślonych przez mediewistów z perspektywy współcześnie kształtujących się poglądów badawczych pozwoliło na ukazanie dotychczasowych kierunków badawczych realizowanych w ramach studiów m.in. nad terytorialnym rozwojem państwa Piastów. Moje rozważania składają się z trzech części. Odpowiadają one sposobom definiowania terminu pogranicze. Pierwszy przykład określiłam jako perspektywa terytorialna – wskazuje on na ugruntowane w literaturze przedmiotu rozumienie dzisiejszego pogranicza Śląska i Wielkopolski przez historyków. W ich ustaleniach odnajdujemy pogląd głoszący obecność na analizowanym przeze mnie obszarze rubieży międzyplemiennej. Dyskusja historyków wskazuje na interpretowanie zjawisk kulturowych zachodzących na obszarze południowej Wielkopolski w opozycji do północnej części tego regionu. Linia wyznaczona przez środkowy odcinek Obry i dalej w kierunku wschodnim przez bagna obersko-mosińskie była pojmowana jako naturalna granica rozdzielająca ten region. Brak w dokumentach pisanych nazwy plemienia (lub plemion) zajmującego południową Wielkopolskę powodował trudności w interpretacji zjawisk kulturowych tutaj zachodzących. Próbą wyjścia z poznawczego impasu wynikającego z braku danych było prowadzenie dociekań ukierunkowanych na rozpoznanie późniejszych podziałów administracyjno-terytorialnych. Część badaczy przyjmowała je wówczas jako punkt odniesienia w ustalaniu zasięgu starszych struktur plemiennych. Kolejną perspektywę terytorialno-interakcyjną związałam z poglądem głoszącym sposób organizacji osadnictwa na tym terenie po przyłączeniu do państwa Piastów. Nawiązują one do pogranicza jako obszaru położonego przy granicy, ale jednocześnie w pewnej odległości od centrum. Taka perspektywa związana jest z funkcjonowaniem koncepcji rdzeń peryferie w ramach politologii lub centrum peryferie w socjologii. W poglądach na temat zasiedlenia południowej Wielkopolski i północnego Dolnego Śląska po rzekę Barycz można odnaleźć elementy uniwersalnych koncepcji opisujących i tłumaczących procesy zachodzące na obszarach nowo zdobytych, uzależnionych czy inkorporowanych. Trzecia, interakcyjna perspektywa to propozycja zdefiniowania autonomicznej problematyki badawczej dla tego obszaru, w której sugeruję podjęcie studiów nad obliczem kulturowym zamieszkującej tam społeczności. Taka propozycja niweluje terytorialny wymiar pogranicza, konieczność jego umiejscowienia w pobliżu granicy oraz jego relacyjność do jakiegoś centrum czy rdzenia. W nawiązaniu do niej pogranicze definiuję jako spotkanie przedstawicieli różnych społeczności lub całych społeczności o odmiennym systemie wartości, norm czy strukturze społecznej. Taki kontakt wymusza interakcje, a ich rezultaty mogą być różnorodne – od trwania przy swoich wartościach aż po ukształtowanie się nowej rzeczywistości. Społeczności te określam jako wspólnoty lokalne, czyli są to niewielki grupy ludzi zamieszkująca określony obszar, którego centrum stanowi niewielki gród. Nie jest on rozumiany jako obiekt obronny, ale jako miejsce organizujące życie każdej społeczności.
The issue of borderlands has been a subject of inquiry for various representatives of scientific disciplines for over 100 years. The development of theoretical reflection has contributed to the increase of the semantic scope of this term. Having been redefined, the term borderlands has come to have multiple meanings, and thus it requires a precise defining with each usage. As an example, from the modernist perspective (and as such on the level of archaeological research) borderlands, being a particular area, are situated somewhere physically, whilst on the other hand, due to the term’s re-evaluation from a postmodernist standpoint, every form of cultural contact is a borderland. The ongoing discussions within political science, anthropology, and sociology were my inspiration for formulating a few general remarks on the understanding of the term borderlands by Polish medieval scholars. In the works of these researchers, a certain consistency predominates in viewing and interpreting cultural phenomenon within the early medieval period of southern Wielkopolska and northern Dolny Śląsk (an area limited from the north by the latitudinal section of the Warta river and the central part of the Obra river, whereas from the south by the Barycz valley). This single-mindedness spurred me in this article to examine the mechanism for constructing conceptions concerning the early middle age reality of the area in the hopes of showing that the basis of this thinking is silently assumed definition of the term borderlands. The concepts present in the subject literature as introduced by medieval scholars, when reread from the perspective of modern emerging research theories, allowed me to showcase the current research directions undertaken within studies on i.a., the territorial expansions of the Piast dynasty. My deliberations consist of three parts. They respond to the way the term borderlands is defined. The first I characterize as the territorial viewpoint; indicating the established perspective found within the source literature of the historians’ understanding of today’s borderland between Śląsk and Wielkopolska. In their findings we come across a viewpoint asserting the existence of borderlands between tribes within the discussed area. The historical discussion suggests that the cultural phenomena of southern Wielkopolska are interpreted in opposition to the northern lands of this region. The border line created by the Obra river and further to the east by the Mosiński Canal marshes, was perceived as the natural border dividing the region. The lack of any name of the tribe (or tribes) inhabiting southern Wielkopolska in the written sources has caused difficulties in interpreting cultural phenomena occurring in the area. An attempt to escape this cognitive gridlock resulting from a lack of data, was to conduct research focused on recognizing subsequent administrative and territorial divisions. Some of the researchers accepted them as the benchmark for determining the range of earlier tribal structures. The next perspective, being territorial and interactive, I tied to the outlook maintaining the settlement method of the area after it was joined to the territories of the Piast dynasty. They refer to the borderlands as an area located next to the border and also at a distance from the center. This perspective – within political studies – relates to the idea of a core and peripheries, or, as is the case in sociology, as center and peripheries. Elements of universal concepts describing and explaining the processes taking place on areas newly conquered, dependent, or incorporated, can be found within the views concerning the process of settling southern Wielkopolska and northern Dolny Śląsk up to the river Barycz. The third perspective is the interactive one. It is a proposal to define the autonomous research issue of this area, in which I suggest that research be conducted on the culture of the inhabiting society. This suggestion diminishes the territorial aspect of the borderlands, the necessity to locate it near to the border, and its relation to some center or core. I define borderlands as an interaction between representatives of different communities, or whole communities, with a differing system of values, norms, or social structure. This kind of contact necessitates interactions, with possibly varying and diverse results – from persisting with ones’ own values to shaping a new reality. These communities I characterize as local, that is, small groups inhabiting a given area with its none-too large center – this being a stronghold (Polish – gród). This structure is not to be understood as a defensive facility, but rather as a place organizing the life of every community. These small communities may be also referred to as face-to-face-societies. Amber Karolina Steele-Zielińska
Źródło:
Wiadomości Archeologiczne; 2021, LXXII, 72; 93-106
0043-5082
Pojawia się w:
Wiadomości Archeologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Missionaries and Borderlands: «The Mission Play» and Missionary Practices in Alta California
Misjonarze i pogranicza: The Mission Play i praktyki misyjne w Alta California
Autorzy:
Melendez, David
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32083636.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
historiografia teatru
kalifornijscy Indianie
Alta California
Critical Mission Studies
misterium
historia Chicana/o
pogranicze
theater historiography
California Indians
pageant drama
Chicana/o history
borderlands
Opis:
This essay takes up a core question of this issue of Pamiętnik Teatralny: how are we to think about historiography beyond a dualism, settled in time and reflective of the status quo? With respect to the California missions, historical treatments of colonization revolve around a dualism shaped by moral dimensions of the missionary enterprise—did the missions help California Indians or harm them? Theatrical representations, like the wildly successful early twentieth century pageant drama, The Mission Play, staged a version of mission history that argued for the former. As a representation of the mission past, the play conflated missions, as institutions, with the moral character of missionaries, thus edifying a fantasy and entrenching the dualism. However, attention to missionary practices, like keeping time using the mission bell, reveal how the missions were sites where indigenous and colonial realities were in constant conflict. Through practices, relations between missionaries and indios produced a space that was neither strictly colonial nor indigenous, and yet both—a borderland. As a mode of spatial dialectics, borderlands thinking can unsettle the duality underlying representations of the mission past to question how that dualism has come into being.
Artykuł podejmuje kluczowe pytanie tego zeszytu „Pamiętnika Teatralnego”: jak mamy myśleć o historiografii, jeśli chcemy przekroczyć dualizm, wynikający z osadzania wydarzeń w czasie i odzwierciedlania status quo. W odniesieniu do misji kalifornijskich historyczne ujęcia kolonizacji oscylują wokół binarnego myślenia o moralnym wymiarze tych przedsięwzięć: czy misje pomogły kalifornijskim Indianom, czy też im zaszkodziły. Przedstawienia teatralne, na przykład cieszące się wielkim powodzeniem na początku XX wieku misterium The Mission Play, przedstawiały taką wersję historii misji, która dowodziła słuszności pierwszej interpretacji. Jako reprezentacja dziejów misyjnej działalności sztuka wiązała instytucję misji z moralnością misjonarzy, konstruując w ten sposób fantazję i utrwalając dualistyczną perspektywę. Jednak analiza praktyk misyjnych, takich jak odmierzanie czasu za pomocą dzwonu, ujawnia, że misje były miejscem ciągłego konfliktu między tubylczą a kolonialną rzeczywistością. W praktyce relacje między misjonarzami i autochtonami wytworzyły przestrzeń, która nie była ani ściśle kolonialna, ani rdzenna, choć miała po trosze z obu jako przestrzeń pograniczna. Refleksja nad pograniczem, jako kategorią dialektyki przestrzennej, może podważyć dualizm leżący u podstaw reprezentacji dziejów misji, a zarazem unaocznić, w jaki sposób ten dualizm powstał.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2021, 70, 4; 61-78
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies