Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę ""Poezja"" wg kryterium: Wszystkie pola


Tytuł:
Chopin w pejzażu wizji poetyckich
Chopin in a Landscape of Poetical Visions
Autorzy:
Oliferko-Storck, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30038666.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
poezja
Chopin
correspondance des arts
Irena Poniatowska
poetry
Opis:
Najnowsza publikacja Ireny Poniatowskiej stanowi próbę uchwycenia tego, co w recepcji Chopina niewysławialne i transcendentne. Posługując się dopowiedzeniami sztuk pięknych oraz teoretycznymi ujęciami minionych epok, autorka podejmuje próbę holistycznej eksplikacji eterycznej poezji poświęconej Chopinowi. Stawia czytelnika przed kategoriami semantycznymi takimi jak żal, narodowość, ideał, czy estetycznymi jak piękno, zarysowując pewne cechy wspólne oraz indywidualne literackiej recepcji Chopina. Publikacja ta stanowi unikatowe, poetyckie wcielenie correspondance des arts nie mające paraleli wśród chopinologicznej literatury.
Irena Poniatowska’s latest publication represents an attempt to grasp the inexpressible and the transcendental in Chopin reception by means of symbolic metaphors. Drawing on parallels from the fine arts and theoretical concepts from the past, the author attempts a holistic exegesis of ethereal verse devoted to Chopin. She discusses such semantic categories as nostalgia, nationality and the ideal, as well as aesthetic categories like beauty, indicating both common and individual features of Chopin’s reception in literary works. The book is a unique study of the correspondance des arts, without parallel in the Chopin literature.
Źródło:
Muzyka; 2024, 69, 1; 133-144
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:
Muzyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Szkoda śmiałka, który zwiedzać chce jej kraje”. Liryczny obraz poezji w utworze Bogusława Adamowicza
“I Pity the Brave Man Willing to Visit Its Countries.” The Lyrical Image of Poetry in the Work of Bogusław Adamowicz
Autorzy:
Moskal, Angelika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520361.pdf
Data publikacji:
2023-12-18
Wydawca:
Uniwersytet Bielsko-Bialski
Tematy:
Bogusław Adamowicz (1870–1944)
rusałka
poezja
modernizm
Gra wyobraźni (1896)
undine
poetry
modernism
Opis:
The article concerns the poem by Bogusław Adamowicz Ta poezja, to rusałka from the volume Gra wyobraźni of the year 1897. The text refers to the lyrical image of poetry contained in the poem, presented as a nymph. Adamowicz, a Polish modernist author, creates a parallel between the features of poetry as a creative act and the attributes given to this Slavonic demon. This poem is definitely distinguishable, both against the background of the other poems by Adamowicz, and in the manner of using Slavonic beliefs in Polish modernist literature.
Źródło:
Świat i Słowo; 2023, 41, 2; 449-460
1731-3317
Pojawia się w:
Świat i Słowo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Два часа в резервуаре Iosifa Brodskiego vs. wariant Wiktora Woroszylskiego Dwie godziny w zbiorniku jako przykład tłumaczenia elementów intertekstualnych i „intertekstualizowanego” tekstu
Два часа в резервуаре by Iosif Brodski vs. its variant by Wiktor Woroszylski Dwie godziny w zbiorniku as an example of translating intertextual elements and an intertextualized text
Autorzy:
Bednarczyk, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520321.pdf
Data publikacji:
2023-12-18
Wydawca:
Uniwersytet Bielsko-Bialski
Tematy:
Iosif Brodski
Wiktor Woroszylski
poezja
tłumaczenie
intertekstualność
odpowiedniość
poetry
translation
intertextuality
adequacy
Opis:
The article considers the translation by Wiktor Woroszylski of various types of intertextual elements included by Iosif Brodski in his poem Два часа в резервуаре (In English – Two hours in the tank). Regardless of the different translation decisions and noticeable associative shifts that concern specific intertextual elements, the translation as a whole should be considered successful. Nevertheless, in the course of the analysis, the author comes to the conclusion that in the case of an intertextualized text (one that is saturated with intertextual elements), the preservation in the translation of the associative chains that make up the network of intertextual associations is more important than the adequacy of the specific elements of the text.
Źródło:
Świat i Słowo; 2023, 41, 2; 35-49
1731-3317
Pojawia się w:
Świat i Słowo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dar okamgnienia. Notatki o żegaryszkach Krzysztofa Czyżewskiego
The Gift of “in the Blink of an Eye”. Notes about Krzysztof Czyżewski’s “Żegaryszki”
Autorzy:
Próchniak, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32084460.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Krzysztof Czyżewski
żegaryszki
poezja
poetry
Opis:
Pisane przez Krzysztofa Czyżewskiego żegaryszki to zapisy opatrzone datami dziennymi, bez wskazania roku, z którego pochodzą. Tworzą tryptyk. Jego trzecie ogniwo jest zarazem zwornikiem, łączącym oba wcześniej wydane cykle. W tej osiowej księdze „wierszy najmniejszych” powracają niektóre zapisy i fotografie ze zbiorów poprzednich, zostają jednak raz jeszcze wpisane w krągły rok – w tok kalendarzowych dni (i nocy) biegnących ścieżką powrotnych miesięcy, ścieżką pór roku, która prowadzi od wiosennego przesilenia do schyłku zimy. I wciąż na nowo odnajduje samą siebie. Artykuł omawia te kwesstie i jest próbą wstępnej interpretacji żegaryszek napisanych przez Czyżewskiego. 
A presentation of an interpretative insight into three supplementing cycles of Żegaryszki by Krzysztof Czyżewski. The text concerns both the cycles’ triptych structure and the key motifs linking particular cycles into a thematic and problem entity whose warp consists of meditative reflection on existence and illumination experiences written out in particular poems and photographs accompanying the latter. The author of the text embarks upon a motif, of importance for Żegaryszki, of poetic and photographic epiphanies of concrete places and the inclusion of those artistic forms into the real space of Krasnogruda. More, he signalizes the anthropological potential of Czyżewski’s records, particularly their spiritual dimension.
Źródło:
Konteksty. Polska Sztuka Ludowa; 2023, 343, 4; 234-237
1230-6142
2956-9214
Pojawia się w:
Konteksty. Polska Sztuka Ludowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dobroć, miłosierdzie? Miejsce „starej wrażliwości” w poezji najnowszej
Goodness, mercy? The place of the "old sensibility" in the newest poetry
Autorzy:
Śliwiński, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32062590.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
poezja
dobroć
miłosierdzie
łzy
nihilizm
poetry
goodness
mercy
tears
nihilism
Opis:
Artykuł dotyczy dobroci (i motywowanego nią miłosierdzia) jako jakości uobecniającej się w nowoczesnym wierszu i poprzez wiersz manifestującej się w świecie. Autor omawia zagadnienie jawnych i ukrytych filiacji pomiędzy poezją i dobrocią (oraz miłosierdziem jako praktykowaniem dobroci), sytuując swoje rozważania na tle kluczowych współczesnych strategii myślenia o poezji i jej uprawiania.
The article deals with goodness (and mercy motivated by it) as a quality that is present in a modern poem and manifests itself in the world through the poem. The author discusses the issue of overt and hidden filiations between poetry and kindness (and mercy as the practice of kindness), situating his considerations against the background of key contemporary strategies of thinking about and practicing poetry.
Źródło:
Konteksty. Polska Sztuka Ludowa; 2023, 340, 1-2; 230-234
1230-6142
2956-9214
Pojawia się w:
Konteksty. Polska Sztuka Ludowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dream in a Klein bottle: Ihor Muratov’s lyric "In the Dream"
Sen w butelce Kleina: wiersz Ihora Muratowa „We śnie”
Сон у пляшці Кляйна: поезія Ігоря Муратова "У сні"
Autorzy:
Reese, Kevin Mitchell
Wright, John
Tymczenko, Antonina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343628.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
семантичний самоперетин
мікроаналіз
оніричний концепт
вірш У сні
Ігор Муратов
Харків
поезія
semantyczne samoprzecięcie
butelka Kleina
mikroanaliza
koncepcja oniryczna
We śnie
Ihor Muratow
Charków
poezja
Opis:
Literatura charkowska połowy XX wieku, po przeniesieniu stolicy do Kijowa, przez długi czas pozostawała mało znana ogółowi społeczeństwa; tendencja ta utrzymuje się do dziś. Jednak tradycję Czerwonego Renesansu godnie kontynuowała cała konstelacja niezwykle utalentowanych artystów – Wasyl Mysyk, Ihor Muratow, Wasyl Borowy, Iwan Wyrhan, Robert Tretiakow. W artykule podjęto analizy jednego w wierszy Ihora Muratowa (We śnie), wybitnego poety, prozaika i dramaturga XX wieku. Badacze proponują mikroanalizę tego wiersza, w toku której odkrywano podteksty i dokonywano odczytania ukrytych znaczeń zawartych w jego treści. Liryczna kompozycja odwraca typowy sen o ucieczce: to, co normalnie byłoby wizją wolności, staje się koszmarem zniewolenia. Sen przedstawiony zostaje jako analogia pobytu dziecka w łonie matki. W procesie interpretacji wiersza ujawnia się podobieństwo struktury semantycznej tego tekstu do samoprzecięć butelki Kleina, a także inne nieoczekiwane konteksty i aluzje. Stwierdzono, że w szczególności liryk We śnie i w ogóle twórczość Muratowa jest zjawiskiem niezwykłym w literaturze ukraińskiej okresu sowieckiego i potrzebuje dalszych badań
Харківcька література середини ХХ ст., після перенесення столиці до Києва, тривалий час лишалася маловідомою широкому загалу; така тенденція зберігається навіть сьогодні. Проте традиції Червоного Ренесансу були гідно продовжені цілою плеядою високообдарованих митців – Василем Мисиком, Ігорем Муратовим, Василем Боровим, Іваном Вирганом, Робертом. Третьяковим та іншими. У статті запропоновано аналіз одного з ліричних віршів Ігоря Муратова (У сні), яскравого лірика, прозаїка і драматурга ХХ століття. Дослідники вважають за продуктивний мікроаналіз поезії, що відкриває підтексти і дає змогу відчитати приховані сенси. Лірична композиція становить варіант типової мрії про політ – те, що зазвичай є баченням свободи, стає кошмаром несвободи. Сон зображений як аналог перебування дитини в утробі матері. У ході інтерпретації виявляється подібність семантичної структури вірша до самоперетинів пляшки Кляйна, а також інші несподівані контексти і алюзії. Зроблено висновок, що твір У сні зокрема й творчість Муратова загалом є небуденним явищем в українській літературі та потребує подальшого вдумливого дослідження.
Źródło:
Studia Ukrainica Posnaniensia; 2023, 11, 2; 117-129
2300-4754
Pojawia się w:
Studia Ukrainica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Eschatologie Pana Cogito
Eschatologies of Mr Cogito
Autorzy:
Michalski, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28407759.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Herbert
eschatologia
raj
utopia
poezja
paradise
poetry
eschatology
Opis:
Artykuł jest próbą analizy wierszy Zbigniewa Herberta o tematyce eschatologicznej. Autor proponuje podział tych utworów na wiersze eschatologiczne we właściwym znaczeniu tego słowa, czyli takie, które zmagają się z tajemnicą śmierci i życia pozagrobowego oraz proponują poetyckie wizje zaświatów, i wiersze określone jako quasi-eschatologiczne, to znaczy utwory wykorzystujące eschatologiczne obrazowanie do omawiania problemów doczesnych.
The article aims to offer an analysis of Zbigniew Herbert’s eschatological poems. The author divides them up into two distinct groups: the first cluster of poems consists of eschatological poems in the narrow sense of the term. These poems grapple with the mystery of death and life beyond the grave; they also conjure up poetic visions of the hereafter. The other group comprises poems that merely employ eschatological categories and images to engage with earthly problems.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Arte et Educatione; 2023, 18, 376; 231-242
2081-3325
2300-5912
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Arte et Educatione
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Feministyczna dekonstrukcja tradycyjnego obrazu kobiety w utworach Qiu Jin
Feminist deconstruction of the traditional image of women in Qiu Jin’s works
Autorzy:
Koniuk, Michalina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/9218469.pdf
Data publikacji:
2023-03-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
feminizm
Chiny
feminizm chiński
poezja
rewolucja
konfucjanizm
prawa kobiet
hierarchia
patriarchat
rola społeczna
społeczeństwo
kultura
wolność
feminism
China
Chinese feminism
poetry
revolution
Confucianism
women’s rights
hierarchy
patriarchy
social role
society
culture
freedom
Opis:
Michalina Koniuk w artykule „Feministyczna dekonstrukcja tradycyjnego obrazu kobiety w utworach Qiu Jin” proponuje przeanalizowanie utworów Qiu Jin oraz przedstawienie, iż postaci wykreowane przez pisarkę sprzeciwiają się i niszczą istniejący w dawnych Chinach obraz posłusznej i niewykształconej kobiety. Najpierw została opisana rola społeczna narzucana kobietom w społeczeństwie chińskim, a mianowicie posłusznej córki, żony oraz synowej. Przedstawiono również wymogi i zasady, jakich oczekiwano od Chinek oraz jak bardzo normy konfucjańskie przyczyniły się do umniejszenia roli i pozycji kobiety w społeczeństwie chińskim. Ze względu na to, iż poetka inspiracje czerpała z własnych doświadczeń życiowych, następnie pokrótce zostało przedstawione życie Qiu Jin. Jej dzieciństwo, podczas którego można było zaobserwować pierwsze oznaki niezadowolenia do narzucanych dziewczynkom obowiązków i norm społecznych. Nieudane małżeństwo zmobilizowało feministkę do walki o prawa kobiet, do sprzeciwu względem doktryn Konfucjusza i opuszczeniu domu, a następnie wyjazdu za granicę. Był to wielki akt odwagi i zarazem walki o wolność oraz niezależność w życiu feministki. Następnie dokonano analizy utworów Qiu Jin, których bohaterki są przykładem tego, przeciw jakim normom i zachowaniom buntowała się Qiu Jin. Jednocześnie postaci te dekonstruują tradycyjny obraz kobiety i wprowadzają nowy — silnej oraz niezależnej jednostki. W niniejszym artykule wszystkie wiersze oraz cytaty zostały przetłumaczone przez autorkę pracy z języka chińskiego na język polski.
Women’s issues are a significant subject of study in the realm of Chinese literature. In many works, it can be seen to oppose stereotypes or norms imposed on the female gender and to take measures leading to the emancipation of the individual. Such literature is symptomatic of a desire for change in society, that is, the overthrow of the patriarchal system and the introduction of equal rights between the sexes. An example of such prose is the works of China’s first feminist, Qiu Jin, who decided to fight for women’s rights. She was sentenced to death for her revolutionary activities. However, her texts introduced a completely new image of women into the public sphere - different from the one that had been reproduced for hundreds of years in ancient China. The poet chose to endow her heroines with charisma, courage, intelligence and the will to fight for a better life. Her aim was to make women aware of their situation in life, their social role, and to encourage them to leave the male-dominated world. Michalina Koniuk, in the chapter “Feminist Deconstruction of the Traditional Image of Woman in Qiu Jin’s Works”, proposes to analyse Qiu Jin’s works and present that the characters created by the writer oppose and destroy the image of the obedient and uneducated woman that existed in ancient China. First, the social role imposed on women in Chinese society has been described, namely that of obedient daughter, wife and daughter-in-law. The requirements and rules expected of Chinese women have been presented, and how Confucian norms contributed to the belittling of women’s role and position in Chinese society. As the poet was inspired by her own life experiences, Qiu Jin’s life were briefly introduced. Her childhood, during which the first signs of dissatisfaction with the obligations and social norms imposed on girls could be observed. An unsuccessful marriage mobilised the feminist to fight for women’s rights, to oppose the doctrines of Confucius and to leave home and go abroad. This was a great act of courage and at the same time a struggle for freedom and independence in the life of a feminist. That part was followed by an analysis of Qiu Jin’s works, whose female characters exemplify the kind of norms and behaviours that Qiu Jin rebelled against. At the same time, these characters deconstruct the traditional image of a woman and introduce a new one of a strong and independent individual. In this chapter, all poems and quotations have been translated by the author from Chinese into Polish.
Źródło:
Krakowskie Studia Małopolskie; 2023, 1(37); 157-172
1643-6911
Pojawia się w:
Krakowskie Studia Małopolskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kobiety i sztuka w poezji Wisławy Szymborskiej (uwagi wstępne)
Women and art in Wisława Szymborska’s poetry (initial notes)
Autorzy:
Dulko, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22792534.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Wydział Humanistyczny
Tematy:
ekphrasis
woman
poetry
art
Wisława Szymborska
ekfraza
kobieta
poezja
sztuka
Opis:
Artykuł prezentuje analizę językową utworów Wisławy Szymborskiej, które nawiązują do innych tekstów kultury. Wybrane teksty rozpatrywane są w kontekście obecności kobiet w sztuce: malarstwie i literaturze. Tradycyjne ich ujęcia skonfrontowane są z wizerunkiem wynikającym z artystycznej wizji poetki, która próbuje rozbić lub rozszerzyć powszechne myślenie o tych postaciach.
The article presents a lexical analysis of Wislawa Szymborska’s works which refer to other texts of culture. The selected texts are examined within the context of the presence of women in art: in painting and literature. Their traditional portrayals are confronted with the image resulting from the poet’s artistic vision, who is trying to break or expand the common thinking of these characters.
Źródło:
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego; 2023, 9; 95-105
2450-3584
Pojawia się w:
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nie na miejscu. Strategie dysocjacyjne w poezji Karin Boye i Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej
Out of place. Dissociative strategies in the poetry of Karin Boye and Maria Pawlikowska-Jasnorzewska
Autorzy:
Skoczyńska, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28763189.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
dissociation
poetry
Boye
Pawlikowska-Jasnorzewska
nature
dysocjacja
poezja
natura
Opis:
Artykuł poświęcony jest zagadnieniu rozdarcia istniejącego w twórczości Karin Boye i Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej oraz wykorzystaniu przez nie terapeutycznej funkcji natury. Bohaterki liryczne tych poetek tęsknią za bezpiecznym miejscem, którego nie mogą we współczesnym świecie znaleźć. Wykorzystują więc strategię radzenia sobie z wewnętrznym rozdarciem, tj. „dysocjację literacką”. Analiza porównawcza twórczości Boye i Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej ma przybliżyć ich  podejście do dysocjacji, a także sposób jej wykorzystywania w konkretnych tekstach poetyckich.
The article is dedicated to the issue of the split that exists in the works of Karin Boye and Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, as well as their use of the therapeutic function of nature. The lyrical heroines of these poetesses long for a safe place, which they cannot find in the modern world. Thus, they use strategies for coping with their inner struggle, i.e. "literary dissociation". The comparative analysis of Boye's and Pawlikowska-Jasnorzewska's works is intended to provide an insight into their approaches to dissociation and how it is used in specific poetic texts.
Źródło:
Polonistyka. Innowacje; 2023, 18; 143-160
2450-6435
Pojawia się w:
Polonistyka. Innowacje
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Obraz dziecka i dzieciństwa w średniowiecznej literaturze walijskiej
The Image of a Child and Childhood in Medieval Welsh Literature
Autorzy:
Jaworska-Biskup, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16270333.pdf
Data publikacji:
2023-01-26
Wydawca:
Uniwersytet Wrocławski. Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe
Tematy:
Wales
Middle Ages
child
childhood
law
prose
poetry
Walia
średniowiecze
dziecko
dzieciństwo
prawo
proza
poezja
Opis:
Artykuł omawia obraz dziecka i dzieciństwa w średniowiecznej Walii w świetle wybranych źródeł. Analizą objęto przekazy kronikarskie, zbiór prawa, prozę i poezję. Na łamach opracowania podjęto takie kwestie jak status dziecka wynikający z przepisów prawnych, tradycje związane z wychowywaniem, relacje rodzicielsko-dziecięce. W konkluzji zebrano najważniejsze wnioski dotyczące postrzegania dziecka w średniowiecznej Walii. Materiał badawczy wskazuje, że dzieci zajmowały ważną pozycję w Walii. Dziecko korzystało z ochrony prawnej, było otoczone opieką zarówno rodziny biologicznej, jak i zastępczej. Ważnym wątkiem w średniowiecznej literaturze walijskiej jest motyw śmierci dziecka i żałoby rodziców.
The paper discusses the image of a child and childhood as presented in medieval Welsh literature based on selected sources. The following issues are scrutinised herein: the legal status of a child, customs related to the child’s upbringing, and child-parent relations. The analysed material proves that children occupied an important position in medieval Wales. They enjoyed legal protection and guardianship exercised by both biological and foster parents. A significant trope in medieval Welsh literature is grief and mourning after children’s death.
Źródło:
Filoteknos; 2022, 12; 301-318
2657-4810
Pojawia się w:
Filoteknos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Poezja i filozofia. O zasługach Profesora Władysława Stróżewskiego dla badań nad Norwidem
Poetry and philosophy. On professor Władysław Stróżewski’s contribution to Norwid studies
Autorzy:
Niewczas, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31233730.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Władysław Stróżewski
Cyprian Norwid
filozofia
poezja
prawda
epistemologia
aksjologia
filosophy
poetry
epistemology
axiology
Opis:
Artykuł poświęcony jest norwidologicznym dokonaniom wybitnego filozofa Władysława Stróżewskiego. Autor artykułu zwraca uwagę na specyfikę filozoficznego podejścia do poetyckich utworów Norwida. Podkreśla elementy zbliżające myśl Stróżewskiego do twórczości Norwida na polu epistemologii i aksjologii, z których najważniejszym wydaje się wspólne obydwu rozumienie prawdy oraz dążenia do niej jako podstawowego imperatywu ludzkiego działania.
The article is devoted to Norwid studies of the outstanding philosopher Władysław Stróżewski. The author draws attention to the specificity of philosophical approach to Norwid`s poetic works. He emphasizes the elements that bring Stróżawski’s work closer to Norwid’s work in the field of epistemology and axiology.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2023, 41; 303-307
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Powstanie kolekcji współczesnej kaligrafii japońskiej w Muzeum Okręgowym w Toruniu i perspektywy jej rozwoju
Creation of a collection of contemporary Japanese calligraphy in the District Museum in Toruń and prospects for its developments
Autorzy:
Paczuska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29519328.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
kaligrafia
Japonia
poezja
performance
zwoje
wachlarze
chigiri-e
calligraphy
Japan
poetry
scrolls
fans
Opis:
Tematem artykułu jest powstanie jednej z najmłodszych kolekcji Muzeum Okręgowego w Toruniu – zbioru współczesnej kaligrafii japońskiej, w latach 2010–2022. Dzięki darowiznom przekazanym przez japońskich mistrzów kaligrafii udało się stworzyć liczącą blisko 150 obiektów kolekcję. Wobec niemal całkowitego braku zakupów obiektów sztuki Dalekiego Wschodu do zbiorów muzeum w ostatnich dekadach, dalsze wzbogacanie kolekcji Kamienicy pod Gwiazdą bazowało na darowiznach. Najliczniejsze pochodziły od japońskich mistrzów kaligrafii. Dzięki nim udało nam się zgromadzić wyjątkowy w skali krajowej, ciekawy i różnorodny zbiór współczesnej kaligrafii japońskiej. Od pierwszego spotkania z mistrzyniami i mistrzami japońskiej kaligrafii podczas wystawy w 2010 roku nasze kontakty cechowały się wzajemnym szacunkiem, serdecznością i zrozumieniem. Najlepszym dowodem na to jest coroczna organizacja przez Muzeum Okręgowe Toruniu wspólnie z Association for International Advancement of Calligraphy Culture (AIACC) wystaw w Toruniu oraz przyjazdy kaligrafów, którzy nie tylko dzielili się swoją wiedzą i umiejętnościami z uczestnikami warsztatów, ale także przekazywali swoje dzieła Muzeum Okręgowemu w Toruniu. Nieocenioną rolę przy organizacji wystaw i kontaktach z kaligrafami od początku odgrywa sekretarz generalny AIACC – Shinkichi Okada. Powstanie kolekcji kaligrafii japońskiej Muzeum Okręgowego w Toruniu jest dla kustosza przykładem komfortowej sytuacji tworzenia zbioru. Poprzez regularny napływ nabytków i możliwość samodzielnego dokonywania wyboru części prac, które go dopełniają, mogliśmy stworzyć bardzo różnorodną kolekcję. Znajdują się w niej dzieła prezentujące szeroki wachlarz stylów kaligraficznych, począwszy od tradycyjnych po nowoczesne, będące na pograniczu malarstwa. Na pracach tych pojawiają się hasła, sentencje oraz poezja od wierszy Kakinomoto no Hitomaro (ur. ok. 660, zm. 707–708), po haiku Masaki Yūko, poetki urodzonej w 1952 roku. Co nie mniej ważne, zbiór ten nie jest zamknięty, gdyż współpraca ze stowarzyszeniem AIACC nadal jest kontynuowana, co daje nadzieję na pozyskanie następnych prac do naszej kolekcji.
The topic of the article is the creation of one of the youngest collections of the District Museum in Toruń – a collection of contemporary Japanese calligraphy, in the years 2010–2022. Thanks to donations from Japanese calligraphy masters, it was possible to create a collection of nearly 150 objects. Due to the almost complete lack of purchases of Far Eastern art objects for the museum’s collection in recent decades, further enrichment of the Kamienica pod Gwiazdą collection was based on donations. The most numerous came from Japanese calligraphy masters. Thanks to them, we have managed to gather a unique, interesting and diverse collection of contemporary Japanese calligraphy, unique on a national scale. Since the first meeting with the masters of Japanese calligraphy during the exhibition in 2010, our contacts were characterized by mutual respect, cordiality and understanding. The best proof of this are both: the District Museum of Toruń hosting an annual exhibition in cooperation with the Association for International Advancement of Calligraphy Culture (AIACC) and the visits of calligraphers who not only shared their knowledge and skills with workshop participants, but also donated their works to the Museum. From the very beginning, the Secretary General of AIACC, Shinkichi Okada, has played an invaluable role in said actions. The creation of the Japanese calligraphy collection of the District Museum in Toruń is an example of a comfortable situation for the curator, while creating a collection. Thanks to the regular inflow of acquisitions and the ability to independently select some of the works that complement it, we have been able to create a very diverse collection. It contains works presenting a wide range of calligraphic styles, from traditional to modern, bordering on painting. These works contain slogans, maxims and poetry from the poems of Kakinomoto no Hitomaro (born around 660, died 707–708), after the haiku of Masaka Yūko, a poet born in 1952. Last but not least, this collection is not closed, as cooperation with the AIACC is still ongoing, which gives hope that more works will be added to our collection.
Źródło:
TECHNE. Seria Nowa; 2023, 1, 11; 239-257
2084-851X
Pojawia się w:
TECHNE. Seria Nowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rana jako otwarcie na świat. O kategorii ranliwości w poezji Małgorzaty Lebdy
Wound as an Openness to the World. About the Question of Woundedness in the Poetry of Małgorzata Lebda
Autorzy:
Zając, Natalia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26059203.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
rana
ciało
dziecko
zwierzę
matka
troska
Lebda
poezja
wound
body
child
animal
mother
tenderness
poetry
Opis:
Artykuł stanowi próbę lektury poezji Małgorzaty Lebdy ("Sprawy ziemi", "Mer de Glace") skoncentrowanej na obrazach ciała i cielesności. Stematyzowane w wierszach doświadczenie choroby, śmierci i naznaczenia raną stanie się punktem wyjścia do działań analityczno-interpretacyjnych. Artykuł skupi się na trzech ważnych w tej poezji tematach: dziecięcej inicjacji w świat poprzez ranę, cielesnej wspólnocie ludzko-zwierzęcej oraz żałobie po śmierci matki. Ukazane zostanie także, że wyczulenie na ranliwość staje się u Lebdy fundamentem troski.
This article explores Małgorzata Lebda’s poetry (Sprawy ziemi, Mer de Glace) with a focus on representations of the body and physicality. The experience of illness, death, and woundedness, all stigmatized in the poems, becomes a starting point for analysis and interpretation. The paper also addresses three major aspects of these poems: the child’s initiation into the world through acquiring the wound, the carnal human-animal communion, and grief after the death of one’s mother. Sensitivity to woundedness becomes the foundation of care in Lebda’s poetry.
Źródło:
ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura; 2023, 46; 207-228
1508-6305
2544-3186
Pojawia się w:
ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sąsiad Noego. Wokół najnowszego tomu poezji Tomasza Łychowskiego
Noah’s neighbour. Around the latest volume of poetry by Tomasz Łychowski
Autorzy:
Bąk, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28408221.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Tomasz Łychowski
poetry
emigration
Brazil
poezja
emigracja
Brazylia
Opis:
Tekst stanowi próbę zastosowania kategorii „sąsiedztwa” do interpretacji wierszy zgromadzonych w najnowszym tomie poezji Tomasza Łychowskiego zatytułowanym Arka Noego. Ten mieszkający i tworzący w Brazylii poeta pochodzenia polskiego od lat podejmuje w swej twórczości wątki związane z emigracją, przekraczaniem granic geograficznych, kulturowych, językowych. Odgrywają one istotną rolę także w analizowanym tomie. Scalająca, jednocząca, głęboko humanistyczna postawa prezentowana przez Łychowskiego zdaje się w tym tomie dobrze krystalizować w kategorii sąsiedztwa właśnie, nawet jeśli rozumiana ona być musi metaforycznie.
The text aims to apply the category of ‘neighbouring’ in the interpretation of the poems in Tomasz Łychowski’s latest volume Noe’s Arc. Tomasz Łychowski is a poet of Polish origin who has been living and writing in Brazil. For many years, he has presented issues connected with emigration and transgressing geographical, cultural, and language boundaries in his poetry. These issues are also important in the poems published in the volume under analysis. A unifying, deeply humanistic approach the poet embraces seems to be aptly captured in the concept of ‘neighbouring’, albeit it is regarded somewhat metaphorically.
Źródło:
Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze; 2023, 12; 131-142
2299-7458
2449-8386
Pojawia się w:
Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The poetics of “chochlik”
Poetyka chochlika
Autorzy:
Hendrykowski, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27322387.pdf
Data publikacji:
2023-04-24
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
poetics
poetry
text
chochlik
“the demon of misprints”
poetyka
poezja
tekst
Opis:
Zorientowana interdyscyplinarnie próba charakterystyki fenomenu chochlika występującego w rozmaitych tekstach kultury: od struktury wiersza do wydarzeń życia społeczno-politycznego.
An interdisciplinary study which examines the poetics of “chochlik” [the demon of misprints and slips of the tongue] in different texts of culture, from poetry to social and political life.
Źródło:
Forum Poetyki; 2022, 30; 164-181 (eng); 164-183 (pol)
2451-1404
Pojawia się w:
Forum Poetyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z Norwidem na scenach teatru i przed kamerami TV. Fascynacje twórcze Kazimierza Brauna
Norwid on the stages of the theater and in front of TV cameras. Kazimierz Braun’s creative fascinations
Autorzy:
Toruń, Włodzimierz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31233732.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Cyprian Norwid
inscenizacja
teatr
teatr telewizji
poezja
sztuka
sacrum
„biała-tragedia”
staging
theater
television theater
poetry
art
„white-tragedy”
Opis:
Cyprian Norwid zajmuje poczesne miejsce w dorobku artystycznym Kazimierza Brauna. Fascynacja twórczością autora Pierścienia wielkiej damy, wyniesiona z domu rodzinnego, studia polonistyczne w UAM w Poznaniu, studia na Wydziale Reżyserii w PWST w Warszawie i bliskość ideowa z poetą zaowocowały kolejnymi pracami reżyserskimi Brauna nad dramatami Norwida. W sumie, w okresie pobytu w kraju, Braun przygotował 14 wystawień dramatów Norwida, a były to: Pierścień Wielkiej-Damy, Aktor, Tyrtej-Za kulisami, Kleopatra i Cezar, Miłość czysta u kąpieli morskich. Jako signum temporis warsztatu artystycznego Brauna może świadczyć fakt, iż kilka dramatów zostało przygotowanych najpierw jako widowisko telewizyjne, potem jako pełnospektaklowa sztuka w teatrze a następnie przeniesiona do Teatru Telewizji.
Cyprian Norwid holds a prominent place in Kazimierz Braun’s artistic output. Braun’s fascination with the work of the author of The Grand Ring of the Dame, derived from his family home, his studies in Polish Studies at the Adam Mickiewicz University in Poznań, and his studies at the Directing Department of the State Higher School of Theatre in Warsaw and ideological proximity to the poet resulted in Braun’s subsequent directing work on the Norwid’s dramas. In total, during his stay in the country, Braun prepared 14 productions of Norwid’s dramas, and these were: The Ring of the Great Lady, The Actor, Tyrtej-Behind the Scenes, Cleopatra and Caesar, Pure Love at the Baths of the Sea. As a signum temporis of Braun’s artistic technique, it can be seen from the fact that several dramas were prepared first as a television show, then as a full-length play in the theater and then transferred to the Television Theater.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2023, 41; 295-305
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
"Złota hramota" i "Pieśni o Ukrainie" Józefa Łobodowskiego w ukraińskiej krytyce lat 50. XX w.
"Золота грамота" і "Пісня про Україну" Юзефа Лободовського в українській критиці 1950-х років.
Autorzy:
Choma-Suwała, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31233739.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
poetry
Józef Łobodowski
literary criticism
Ukrainian press
translation
poezja
krytyka literacka
prasa ukraińska
przekład
поезія
Юзеф Лободовський
літературна критика
українська преса
переклад
Opis:
Przedmiotem artykułu jest opis recepcji poezji Józefa Łobodowskiego w prasie ukraińskiej w latach 50. XX w. Po ukazaniu się drukiem zbiorów Złota hramota i Pieśń o Ukrainie odpowiednio w 1954 i 1959 roku pojawił się szereg recenzji, wywiadów, komentarzy i szkiców autorstwa m.in. Pawła Kotowycza, Światosława Horodyńskiego, Jewhena Małaniuka i Jurija Szerecha. Były one poświęcone zarówno poezji Łobodowskiego, jak i jego proukraińskiej postawie. Teksty krytyczno-literackie miały na celu nie tylko reklamowanie nowych publikacji znanego ukraińskiemu środowisku literackiemu pisarza, ale także przybliżenie jego poezji ukraińskiemu czytelnikowi. Większość artykułów opatrzona była fragmentami utworów w ukraińskim przekładzie autorstwa Światosława Horodyńskiego, zawierały one ogólną charakterystykę i ocenę dzieł pisarza, spośród których za najważniejsze uznano jego wiersze poświęcone Ukrainie.
У статті описується рецепція поезії Юзефа Лободовського в українській пресі 1950-х років. Після виходу друком збірок Золота грамота і Пісня про Україну у 1954—1959 рр. з’явилася низка рецензій, інтерв’ю, коментарів і замальовок, у т.ч. Павла Котовича, Святослава Городинського, Євгена Маланюка та Юрія Шереха. Вони були присвячені як поезії Лободовського, так і його проукраїнській позиції. Критичні літературні тексти мали не лише прорекламувати нові видання відомого українському літературному середовищу письменника, а й донести його поезію до українського читача. Більшість статей містили уривки з українського перекладу Святослава Городинського, загальну характеристику та оцінку творчості письменника у якій найважливішими вважалися його вірші присвячені Україні.  
The subject of the article is a description of the reception of Józef Łobodowski's poetry in the Ukrainian press in the 1950s. After the collections of the Golden рramot and Song about Ukraine were published in print in 1954 and 1959, respectively, a number of reviews, interviews, commentaries and sketches appeared, including by, among others Paul Kotovych, Sviatoslav Horodynsky, Yevhen Malaniuk and George Shevelov. They were devoted to both Łobodowski's poetry and his pro-Ukrainian attitude. Critical-literary texts were intended not only to advertise the new publications of the writer known to the Ukrainian literary community, but also to introduce his poetry to the Ukrainian reader. Most of the articles had excerpts from the Ukrainian translation by Sviatoslav Horodynsky, they contained a general description and evaluation of the writer's works, among which his poems devoted to Ukraine were considered the most important.
Źródło:
TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych; 2022, 6, 17; 1-14
1733-2249
Pojawia się w:
TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Księga fundacyj klasztorów karmelitanek bosych prowincyjej polskiej Ducha Świętego – projekt historiograficzny, artystyczny, literacki i niezwykła książka rękopiśmienna krakowskich zakonnic z początku XVIII wieku
Księga fundacyj klasztorów karmelitanek bosych prowincyjej polskiej Ducha Świętego: A Historiographical, Artistic and Literary Project and an Unusua l Handwritten Book by Cracow Nuns from the Early 18th Century
Autorzy:
Nowicka-Struska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26850544.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Akademia Zamojska
Tematy:
Discalced Carmelite nuns
historiography
manuscript
Cracow order
diarism
poetry
chronicle
karmelitanki bose
historiografia
manuskrypt
zakon krakowski
pamiętnikarstwo
poezja
kronika
Opis:
W artykule omówione są zagadnienia, takie jak: autorstwo, struktura, cel spisania, oprawa artystyczna i całościowa idea, związane z historiograficznym rękopisem XVII-wiecznych karmelitanek bosych: Księga fundacyj klasztorów karmelitanek bosych prowincyjej polskiej Ducha Świętego, znajdującym się w Bibliotece Karmelitanek Bosych w Krakowie, sygn. nr 255. Historiografia zakonna karmelitanek bosych jest w skali piśmiennictwa polskiego epoki staropolskiej wyjątkowym zjawiskiem. Kobiece kroniki pisane były prostym, potocznym i dalekim od wyrafinowanej erudycji językiem, a ich autorki z pasją relacjonowały najważniejsze wydarzenia domowe. Ich zapiski stanowią przykład pamiętnikarstwa domowego, którego bohaterem była zbiorowość. Początkowe części kronik, tzw. małe kroniki, czy krótkie opisania fundacyj miały podniosły i uroczysty charakter. Manuskrypt omawiany w artykule jest zbiorem wszystkich powstałych do 1725 roku kronikarskich „krótkich opisań”, czyli wstępnych części kronik konwentualnych fundacji karmelitańskich w Polsce i na Litwie. Rękopis nr 255 należy do najpiękniejszych manuskryptów zachowanych w zbiorach karmelitanek bosych w Krakowie. Wszystkie elementy rękopisu zdradzają, że został on zaprojektowany jako całościowa, wyjątkowa książka rękopiśmienna, łącząca zróżnicowane techniki graficzne i drukraskie z kluczowymi dla tożsamości zakonnej tekstami założycielskimi. Analiza rękopisu pokazuje zależności manuskryptu z innymi rękopisami z Biblioteki Karmelitanek Bosych i europejskimi tekstami terezjańskimi (Vita effigiata della serafica vergine s[ancta] Teresa di Gesu 1670). Autorka rękopisu projektując książkę, posłużyła się na stronie tytułowej i frontyspisie tekstami poetyckimi. Manuskrypt zawiera krótkie opisy fundacji klasztorów bosaczek w porządku ich powstawania. Różne elementy rękopisu pozwalają wskazać czas jego powstania i twórczynię tej książki, a także proces powstawania i cel pracy. Rękopis ukazuje ambicje twórczyni, środowiska zakonnego i pasję autorki tego pięknego kodeksu.
The article discusses issues such as the authorship, structure, purpose, artistic binding, and overall idea of the 17th-century historiographic manuscript Księga fundacyj klasztorów karmelitanek bosych prowincyjej polskiej Ducha Świętego, kept in the Library of the Discalced Carmelites in Cracow, file No. 255. The monastic historiography of the Discalced Carmelites is a unique phenomenon in the writing of the Old Polish era. The chronicles were written in simple, colloquial language, far from sophisticated erudition, and their authors passionately reported on the most important events in the life of the convent. Their relations are an example of domestic diarism featuring a collective protagonist. The initial parts of the chronicle, the so-called “little chronicles” or “brief descriptions of foundations,” had an elevated and solemn character. The manuscript discussed in the article is a collection of all the “short descriptions,” i.e. the introductory parts of the conventual chronicles of Carmelite foundations in Poland and Lithuania, written up to 1725. Manuscript No. 255 is one of the most beautiful manuscripts preserved in the collection of the Discalced Carmelite nuns in Cracow. All the elements of the manuscript prove that it was designed as a comprehensive, unique manuscript book, combining diverse graphic and printmaking techniques with foundational texts crucial to monastic identity. The analysis of the manuscript reveals the manuscript’s relations with other manuscripts from the Library of the Discalced Carmelites and European Teresian texts (Vita Effigiata Della Serafica Vergine S[aint] Teresa di Gesù, 1670). When designing the book, the author of the manuscript used poetic texts on the title page and frontispiece. The manuscript contains brief descriptions of the foundation of the convents in the order of their creation. Various elements of the manuscript make it possible to determine the time of its creation and its author, as well as the process of creation and the purpose of the work. The beautiful codex shows the ambitions of the convent and reflects the passion of the author.
Źródło:
Facta Simonidis; 2022, 15, 2; 11-27
1899-3109
Pojawia się w:
Facta Simonidis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Antologizowanie jako forma polityki miejsca. Przypadek Bieszczadów – „Wiersze z Rzeszowskiego”
Anthologizing as a Form of Politics of Place: The Case of the Bieszczady Mountains in “Wiersze z Rzeszowskiego”
Autorzy:
Lewicki, Andrzej Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2129183.pdf
Data publikacji:
2022-06-12
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
antologizowanie
polityka miejsca
poezja
Bieszczady
anthologizing
politics of place
poetry
the Bieszczady Mountains
Opis:
Antologizowanie może stanowić jedną z form realizowania polityki miejsca, projektując przez odpowiedni dobór wierszy i komentarzy do nich wyobrażenie przestrzeni, odpowiadające przyjętej polityczno-ideologicznej narracji. W niniejszym artykule autor proponuje spojrzeć na antologię pod kątem wpisanej w nią topografii, wykorzystując do tego perspektywę kartograficzną (antologia jako mapa), a także uwzględniając przypisy jako część dopełniającą lekturę antologii. Na podstawie wierszy zawartych w antologii Wiersze z Rzeszowskiego z 1974 r. autor dokonał analizy topografii wyobrażonej Bieszczadów po drugiej wojnie światowej, zwracając uwagę na zbieżność polityki miejsca (i polityki narodowej) uprawianej przez władzę centralną PRL-u wobec Bieszczadów z polityką miejsca realizowaną w tej antologii: centralność Baligrodu i okolicy jako miejsc symbolicznie związanych z postacią Karola Świerczewskiego, dominację perspektywy (po)wojennej, nieobecność miejsc wysiedlonej ludności i konsekwentnie przemilczaną pamięć o nich (zarówno w wierszach, jak i w komentarzach do nich).
Anthologizing may be one of the forms of implementing a politics of place, designing an image of space that corresponds to an adopted political and ideological narrative through an appropriate selection of poems and comments to those poems. The author suggests in this article to read the anthology with respect to the topography it contains, taking advantage of the cartographic perspective (anthology as a map), and also taking into account footnotes as a complementary part to the anthology. The author analyzes the presupposed topography of post-World War II Bieszczady on the basis of the poems included in the anthology Wiersze z Rzeszowskiego published in 1974. He pays attention to the convergence of the politics of place (and national policy) pursued by the central authorities of the People’s Republic of Poland towards the Bieszczady region with the politics of place implemented by means of this anthology, that is the importance of Baligród and the surrounding areas as places symbolically associated with the figure of Karol Świerczewski, the dominance of the (post)war perspective, the eradication of villages and the displacement of local communities fading into public oblivion both in the poems and in comments.
Źródło:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2022, 12 (15); 163-178
2084-6045
2658-2503
Pojawia się w:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ciało (nie)ludzkie. Motyw cielesności w tomiku Anny Adamowicz Animalia
The (Non)human Body: The Motif of Corporeality in Anna Adamowicz’s Animalia
(Не)человеческое тело. Мотив телесности в книге Анны Адамович Animalia
Autorzy:
Mickiewicz, Adriana Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20874754.pdf
Data publikacji:
2022-12-27
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
телесность
зоокритика
экокритика
поэзия
Анна Адамович
изменения климата
cielesność
zookrytyka
ekokrytyka
Anna Adamowicz
poezja
corporeality
zoocriticism
ecocriticism
poetry
Opis:
Celem artykułu jest analiza motywu cielesności w tomiku poetyckim  młodej autorki Anny Adamowicz Animalia. W tekście stosuję metodologię opracowaną na gruncie zookrytyki, subdyscypliny Animal Studies. Wiersze Adamowicz wyrażają niezgodę na traktowanie nie-ludzkiej cielesności jako gorszej, oraz redukowania jej do bezwartościowego, pasywnego „mięsa”. W swojej twórczości Adamowicz dokonuje destrukcji antropocentrycznej hierarchii oraz pokazuje tragiczne konsekwencje ludzkiej działalności dla całości świata zwierzęcego. Autorka porusza także tematykę nieodwracalnych zmian klimatycznych, które posiadają wpływ na świat zwierząt nie-ludzkich.
Цель статьи – проанализировать мотив телесности в сборнике стихов Animalia молодого автора Анны Адамович. Прикладная методология, разработанная на основе зоокритики, поддисциплины animal studies, использовалась для выдвижения тезиса о том, что стихи Адамович выражают несогласие с отношением к не-человеческой телесности как к низшему и сведению ее к бесполезному, пассивному «мясу». В статье утверждается, что Адамович в своем творчестве разрушает иерархию видов, действовавшую в мире антропоцентризма, и показывает трагические последствия деятельности человека для всего животного мира. Автор статьи на первый план выдвигает тему климатических изменений, которые затронула Адамович, и которые влияют на мир не-человеческих животных, то есть живых существ, не относящихся к человеческому роду.
The aim of this article is to analyse the motif of corporeality in the poetic book Animalia by a young Polish poet Anna Adamowicz. The methodology implemented was elaborated based on zoocriticism, a subdiscipline of Animal Studies, and lead to advancing the thesis that Adamowicz’s poems are a voice of dissent against treating nonhuman corporeality as inferior and reducing it to worthless, passive “meat”. In her poetry, Adamowicz shatters the anthropocentric hierarchy of species and shows the tragic consequences of human activity for the entirety of animal world. Another theme worth underscoring and pointing to in her poetry is climate change, the effects of which are particularly acute in the world of non-human animals.
Źródło:
Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies; 2022, 2 (10); 1-18
2719-2687
2451-3849
Pojawia się w:
Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Hiszpańskie edycje Hymnów religijnych Jana Dantyszka jako narzędzie autokreacji wydawcy
Autorzy:
Skolimowska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2028453.pdf
Data publikacji:
2022-01-11
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
renesans
Jan Dantyszek
Diego Gracián de Alderete
poezja
religia
autokreacja
Renaissance
Ioannes Dantiscus
poetry
religion
self-promotion
Opis:
Edycje hiszpańskie dziełka Dantyszka Hymni aliquot ecclesiastici (Kraków 1548), opublikowane wiele lat po śmierci autora staraniem jego zięcia Diego Graciána de Alderete, w istocie nie są przedrukiem edycji krakowskiej, lecz kompilacją trzech druków: Hymni aliquot ecclesiastici (1548), Dantyszkowego poematu De nostrorum temporum calamitatibus (1530) oraz Genethliacon dla Dantyszka pióra Caspara Ursinusa (1522). Gracián, uzupełniając je przedmową o charakterze panegirycznym oraz znacząco ingerując w tekst poematu Ursinusa i w teksty wstępne, zaczerpnięte z pierwotnych edycji, konstruuje z nich pomnik wybitnych dokonań oraz świadectwo nieskazitelnej moralności teścia.
The Spanish editions of Dantiscus’ minor work Hymni aliquot ecclesiastici (Cracow, 1548), submitted for publication many years after the author’s death by his son-in-law Diego Gracián de Alderete, in fact, are not a reprint of the Cracow edition but a compilation of three prints: Hymni aliquot ecclesiastici (1548), Dantiscus’ poem De nostrorum temporum calamitatibus (1530), and the Genethliacon for Dantiscus penned by Caspar Ursinus (1522). Gracián uses them to build a monument to his father-in-law’s outstanding achievements and a testimony to his impeccable morals, supplementing them with a panegyrical preface and making significant changes to the poem by Ursinus and to introductory texts taken from the original editions.
Źródło:
Odrodzenie i Reformacja w Polsce; 2022, 65; 35-54
0029-8514
Pojawia się w:
Odrodzenie i Reformacja w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
How Are Evaluative Notions Created? On the Example of a Dispute over Louise Glück’s Poetry
Jak wytwarza się pojęcia wartościujące? Na przykładzie sporu o poezję Louise Glück
Autorzy:
Kałuża, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27312258.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
evaluative notions
universality
poetry
honesty
exchange
aesthetic value
non-aesthetic categories of valuation
pojęcia wartościujące
uniwersalność
poezja
szczerość
wymiana
wartość estetyczna
pozaestetyczne kryteria wartościowania
Opis:
Celem artykułu Jak wytwarza się pojęcia wartościujące? Na przykładzie sporu o poezję Louise Glück jest refleksja nad sposobami funkcjonowania pojęć związanych z wartościowaniem w krytyce literackiej. Przedmiotem zainteresowania są procesy konstruowania, utrwalania oraz wymiany pojęć w społeczno-kulturowych obiegach. Na podstawie artykułów między innymi Kacpra Bartczaka oraz Natalii Malek, różnie oceniających wartość wierszy amerykańskiej noblistki, autorka tekstu bierze pod uwagę takie pojęcia, jak uniwersalność, szczerość, pisanie kobiece.
The paper is a reflection about ways in which notions related to valuation function in literary criticism, focusing on processes of constructing, consolidating, and exchanging notions in socio-cultural circulation. Based on essays by, among others, Kacper Bartczak and Natalia Malek, who have different opinions about Louise Glück’s poetry, such notions as universality, honesty, female writing are considered.
Źródło:
Forum Poetyki; 2022, 28-29; 74-87 (eng); 76-89 (pol)
2451-1404
Pojawia się w:
Forum Poetyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Klątwa - kulturowe spojrzenie na kilka dzieł Juliusza Słowackiego
A Curs – Cultural Look at Several of Slowacki’s works
Autorzy:
Bojko, Pelagia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2057300.pdf
Data publikacji:
2022-06-02
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
kultura
klatwa
poezja
romantyzm
religia
culture
curse
poetry
romanticism
religion
Opis:
W odniesieniu do literatury romantyzmu polskiego temat klątwy można rozpatrywać rozmaicie. Można uznać, że klątwą dotknięty jest bohater, który nie znajduje dla siebie miejsca w świecie, że przekleństwo ciąży nad każdą postacią mediumiczną, która egzystuje na granicy świata zmysłowego i ponadzmysłowego, w istocie nigdzie nie należąc w pełni, lub też ma wiedzę wyższą, niedostępną zwykłym śmiertelnikom, co skazuje postać na pewną izolację od społeczności. W dziełach Juliusza Słowackiego przekleństwo okazuje się realizacją trzech biblijnych znaczeń hebrajskiego słowa „cherem” („klątwa”, odłączenie”) i zawsze tożsame jest z samotnością, choć ma ona wiele różnorakich podstaw i realizacji. Jest anatemą – odłączeniem, ale zawsze niezwykle drastycznym w skutkach. W odniesieniu do pojedynczych bohaterów zwykle klątwa ma realne podstawy, zaś w odniesieniu do narodu czy pokolenia przekleństwo nie zawsze ma wyraźną przyczynę, nie zawsze jest też definitywne, to znaczy – zagłada narodu nie kończy jego istnienia, ale staje się podstawą jego przyszłego odrodzenia.
In relation to the literature of Polish Romanticism, the subject of the curse can be considered in various ways: a protagonist who cannot find a place for him- self in the world might be affected by a curse, or a curse weighs on every inter- mediary form on the border of the sensual and extrasensory worlds, in fact, nowhere fully belonging, or it has higher knowledge, inaccessible to ordinary mortals, which condemns the character to some isolation from the commu- nity. An analysis of Słowacki’s works shows that they contain the realization of three biblical meanings of the Hebrew word cherem, and a curse is always identified with loneliness, although it has many different foundations and implementations. So is anathema – disconnection, but always extremely dras- tic. In relation to individual protagonists, a curse usually has a tangible basis, and for a nation or generation, a curse does not always have a clear cause, it is not always definitive, that is – the destruction of a nation does not end its exist- ence, but becomes the basis for its future revival.
Źródło:
Perspektywy Kultury; 2022, 37, 2; 151-166
2081-1446
2719-8014
Pojawia się w:
Perspektywy Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Literacki matecznik – o ekopoetyce i aktywnym czytaniu
Literary backwoods – on ecopoetics and active reading
Autorzy:
Piotrowska-Grot, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28395212.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
ekopoetyka
poezja
antropocen
krytyczna lektura
strategia lekturowa w edukacji
ecopoetics
poetry
anthropocene
critical reading
reading strategy in education
Opis:
Współczesna humanistyka stoi w obliczu kolejnego kryzysu, w związku z tym musi sprostać istotnemu wyzwaniu. Poprzez edukację i krytyczną lekturę tekstów powinna dookreślić rozumienie kategorii takich jak: „antropocen”, „kapitałocen”, „ekopoetyka” czy „ekokrytyka”, ale także kreować aktywną zmianę myślenia oraz działania. W artykule podjęto próbę odczytania wątków ekologicznych we współczesnej literaturze i zaproponowano rozwiązania pozwalające uwrażliwić uczniów na treści przyrodnicze. Omówiono strategie lekturowe i modele interpretacyjne, obejmujące taki mechanizm czytania tekstów literackich, w którym literatura zaangażowana ekologicznie wpływa na postrzeganie i rozumienie otaczającego nas świata, przez co staje się literaturą uczestniczącą w procesach społecznych.
The contemporary humanities are facing another crisis and need to take up a significant task – through education and critical reading of texts, the humanities have to clarify not only the understanding of such categories as anthropocene, capitalocene, and ecopoetics, or ecocriticism, but also create an active change in thinking and acting. The present article is an attempt at undertaking those challenges by reading into the above-mentioned threads in contemporary literature and trying to propose solutions that would make students sensitive to the content of nature. I discuss reading strategies and interpretation models that include such mechanism of reading literary texts in which ecologically engaged literature influences the perception and understanding of the world around us, thereby becoming literature participating in social processes.
Źródło:
Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego; 2022, 31; 1-20
0208-5011
2353-9577
Pojawia się w:
Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ortografia nie do wiary. Wątpliwe bluźnierstwo i bóg
Incredible spelling. Doubtful blasphemy and god
Autorzy:
Tramer, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2129660.pdf
Data publikacji:
2022-10-11
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Laicyzm
ortografia
poezja
lewica
Władysław Broniewski
Secularity
spelling
poetry
the left
Opis:
Po śmierci Władysława Broniewskiego Mieczysław Grydzewski zwrócił uwagę na, jego zdaniem, kontrowersyjny zapis słowa „bóg” w bardzo dobrze znanym polskiemu czytelnikowi wierszu Zagłębie Dąbrowskie. Laickie poglądy poeta deklarował na długo przed debiutem. Przez cały okres swojej działalności literackiej konsekwentnie stosował zapis korzystający z małej litery w pisowni słowa „bóg”. Nie czynił tego wbrew regułom, lecz pomimo zasad przyjętych przez polską ortografię. Zamiarem nie było bluźnierstwo, lecz wyłączenie się z opresywnej reguły uznający istnienie monoteistycznego „boga” jako bezdyskusyjny pewnik. Po przełomie 1989 roku część edytorów i badaczy uznała nawet stosowany przez Broniewskiego zapis jako wymuszony przez stalinowską i peerelowską cenzurę i starała się dokonać korekty.
After Władysław Broniewski’s death, Mieczysław Grydzewski focussed on, in his opinion, the controversial spelling of the word “bóg” (god) in the poem Zagłębie Dąbrowskie with which Polish readers were very much familiar. The poet stated his non-religious views long before his début. Throughout his literary career he consistently applied the all-lower case spelling of the word “bóg” (god). His motivation was not to act against the established principles but despite the spelling rules that existed in Polish. His intention was not to be blasphemous but to exclude himself from the oppressive principle that considered the existence of a monotheistic “god” as something certain and indisputable. In the years after the watershed year of 1989 some editors and researchers even considered Broniewski’s spelling of the word as something imposed by the Stalinist and communist censorship and thus tried to amend it.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2022, 64, 1; 369-377
1505-9057
2353-1908
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Poëzie is ook weer geluid. Woordkunst als podiumkunst
Poetry Is Also Sound: The Art of Words as a Performing Art
Poezja to także dźwięk. Sztuka słowa jako sztuka performatywna
Autorzy:
Gielen, Albert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31342733.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
poezja
przedstawienie
poeci estradowi
rap
slam poetycki
spoken word
poetry
performance
stage poets
slam poetry
poëzie
voordracht
podiumdichters
Opis:
In grote lijnen verloopt de ontwikkeling van poëzie van een orale vorm, eventueel door een instrument begeleid, naar een geschreven vorm. Door de uitvinding van de boekdrukkunst en het ontstaan van instituties als uitgeverijen en boekhandels kreeg geschreven poëzie een grote status. De orale vorm bleef bestaan, maar beperkte zich tot het voorlezen of voordragen van de papieren vorm. Om dat tot een goed einde te brengen werden regels ontwikkeld waaraan de voorlezende dichter of voordrachtskunstenaar moest voldoen. Deze situatie bleef voortbestaan tot in de jaren zestig van de vorige eeuw. Het presenteren van poëzie op het podium heeft na 1945 een ontwikkeling doorgemaakt en hebben in verschillende fases tot ingrijpende veranderingen in de voordrachtskunst geleid. De vraag is of dit geleid heeft tot geheel andere poëzie en of het belang van het literaire tijdschrift nog bestaat. En welke consequenties hebben de ontwikkelingen in de voordracht voor de teksten?
Broadly speaking, the development of poetry proceeds from an oral form, possibly accompanied by an instrument, to a written form. The invention of printing and the emergence of institutions such as publishing houses and bookstores gave written poetry a great status. The oral form remained but was limited to being read out or recited from the paper form. In order to bring this to a successful conclusion, rules were developed that the reading poet or performance artist had to comply with. This situation persisted into the 1960s. Presenting poetry on stage evolved after 1945 and led to radical changes in the art of performance in various phases. The question is whether this has led to a completely different type of poetry and whether the importance of the literary magazine still exists. And what are the consequences of these developments for the presentation of the texts themselves?
Rozwój poezji, w najogólniejszym zarysie, przebiega od formy ustnej, niekiedy z towarzyszeniem instrumentu muzycznego, do pisanej. Wynalezienie druku i pojawienie się takich instytucji, jak wydawnictwa i księgarnie, podniosło prestiż poezji pisanej. Forma ustna wprawdzie pozostała, lecz ograniczała się do odczytywania lub recytowania tekstu pisanego. Aby nie tylko zapobiec atrofii, lecz także podnieść poziom głośnego wykonywania utworów poetyckich opracowano reguły, których musiał przestrzegać czytający poeta lub wykonawca. Sytuacja ta utrzymywała się do lat 60. XX wieku. Prezentowanie poezji na scenie rozwinęło się po 1945 roku i doprowadziło etapami do radykalnych zmian w sztuce głośnego wykonywania utworu poetyckiego. Autor artykułu poszukuje odpowiedzi na pytanie, czy doprowadziło to do powstania zupełnie innej poezji oraz czy pismo literackie jako instytucja zachowało swoje znaczenie. Zastanawia się także nad przemianami w zakresie sposobu prezentacji tekstu poetyckiego.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2022, 70, 5 Zeszyt specjalny; 41-58
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Poezja jako duchowe święto. O filozofii poezji Mieczysława Gogacza
Poetry as a spiritual celebration. On Mieczysław Gogacz’s philosophy of poetry
Autorzy:
Pyszczek, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/5916643.pdf
Data publikacji:
2022-12-31
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
Mieczysław Gogacz
poezja
filozofia
metafizyka
poeta
poetry
philosophy
metaphysics
poet
Opis:
Artykuł omawia filozofię poezji Mieczysław Gogacza. W pierwszej części przedstawiono główne tezy filozofii poezji Mieczysława Gogacza. Ich podstawą są jego koncepcje metafizyczne. W części drugiej porównano filozofię poezji Gogacza z koncepcjami poezji filozofa Jacquesa Maritaina oraz literaturoznawcy Michaela Edwardsa. Wedle Gogacza podstawą twórczości poetyckiej jest sytuacja poetycka. Poeta to osoba obdarzona wrażliwością poetycką. Wrażliwość poetycka to zdolność dostrzegania sytuacji poetyckich. Sytuacja poetycka istnieje niezależnie od psychiki poety. Poeta używa słów i metafor, aby opisać poetycką sytuację, jaką napotyka w swoim życiu. Specyfiką sytuacji poetyckiej jest jednoczesny integralny odbiór relacji realnych i relacji pomyślanych.
The article concerns the philosophy of poetry by Mieczysław Gogacz. The first part presents the basic theses of the philosophy of poetry by Mieczysław Gogacz. The theses are based on Gogacz’s metaphysical concepts. The second part compares Gogacz`s philosophy of poetry with the concepts of the poetry by Jacques Maritain and the literary scholar Michael Edwards. According to Gogacz, poetic situation is the the basis of poetry . A poet is a person endowed with poetic sensitivity. Poetic sensitivity is the ability to perceive poetic situations. The poetic situation exists regardless of the poet’s psyche. The poet uses words and metaphors to describe the poetic situation he encounters in his life. The specificity of the poetic situation is the simultaneous integral perception of real and thought relations.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2022, 11; 39-51
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
s. Urszula Michalak, Wołanie trzciny nadłamanej, Związek Literatów Polskich, Lublin 2020, ss. 97
Autorzy:
Wójtowicz, Kazimierz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22676614.pdf
Data publikacji:
2022-10-11
Wydawca:
Wyższe Seminarium Duchowne w Łodzi
Tematy:
wiersze
poezja
s. Urszula Michalak
Opis:
To nie jest recenzja w sensie analizy i ocenie dzieła; to jest raczej prezentacja, czy raczej zwięzła informacja o wspaniałym (pod względem merytorycznym i graficznym) kolejnym – osiemnastym już – tomie wierszy znanej i poczytnej Autorki. Poetki, dla której „wiersze to cały świat,/ sposób na dotykanie nieskończoności”. Laureatki (a więc ozdobionej chwalebnymi laurami) prawie setki rozmaitych konkursów literackich. Także filozofki, furtianki, zakrystianki, refektarki, intendentki, zaopatrzeniowca i jeszcze – jak to bywa w każdym zakonie (Urszula Michalak należy do Zgromadzenia Sióstr Urszulanek Jezusa Konającego) – wiele innych zadań i obowiązków pełniącej osoby. Czasem też trzeba iść do kuchni i przygotować obiad, obrać marchewkę i seler do rosołu, wówczas „niedzielny obiad smakował niczym niebiańska uczta”.
Źródło:
Łódzkie Studia Teologiczne; 2022, 31, 3; 285-286
1231-1634
Pojawia się w:
Łódzkie Studia Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Silva rerum w jednej osobie, czyli filozof Jan Kurowicki na literackiej ścieżce
Silva rerum, within one person, that is philosopher Jan Kurowicki on a literary path
Autorzy:
Kopa, Dawid
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2170119.pdf
Data publikacji:
2022-12-22
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Wydział Humanistyczny
Tematy:
Jan Kurowicki
monodrama
poetry
literary criticism
philosophy
monodram
poezja
literaturoznawstwo
filozofia
Opis:
Tekst analizuje rolę wierszy w budowie monodramu Jana Kurowickiego Pan Kepler raczy umierać. Stanowi inspirację do refleksji nad sposobem, w jaki przeczytane przejawia się w napisanym. Próbuje odnieść kategorię sylwiczności do sylwetki intelektualnej twórcy. Pokazuje Pana Keplera raczącego umierać jako punkt zwrotny w twórczości Jana Kurowickiego. Podejmuje trud określenia interferencji tego monodramu z różnymi polami aktywności twórczej autora.
The text analyses the role of poems in the structure of Jan Kurowicki’s monodrama Pan Kepler raczy umierać [Mr Kepler Deigns to Be Dying]. It inspires reflection on the way the read manifests in the written. The category of silva is related to the intellectual profile of the author. Pan Kepler raczy umierać is presented as a turning point in Jan Kurowicki’s literary career. It also indicates how the monodrama interrelates with different areas of the author’s creative output.
Źródło:
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego; 2022, 8; 275-286
2450-3584
Pojawia się w:
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Spór o istotę człowieka
A classical controversy over the human nature
Autorzy:
Kowalik, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/15005592.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN
Tematy:
classical philology
J. Domański
humanism
liberal arts
man
metaphysics
passions
philosophy
poetry
rationalism
człowiek
filologia
filozofia
humanizm
metafizyka
poezja
rozum
sztuki wyzwolone
uczucia
Opis:
Wykłady o humanizmie (2020) prof. Juliusza Domańskiego są pomyślane głównie jako historia zatargu między filozofią i sztukami wyzwolonymi (artes liberales) o czytanie i nauczanie poezji. Platońskie zarzuty przeciw poetom zostały podjęte przez chrześcijaństwo. W średniowieczu ceniono i czytano antyczną literaturę piękną, jednak dominujący wzorzec nauczania miał na celu raczej przyswojenie zawartości „sztuk” (artes) niż zaznajomienie z twórczością „pisarzy” (auctores). Renesans oznaczał przełom w wielowiekowym sporze. Czy jednak między „filozofią” i „filologią” musi zachodzić spór? „Scjentyzm”, który prof. Domański przypisuje filozofii, powinien dziś raczej być wiązany z naukami ścisłymi i przyrodniczymi, które rozwinęły się ze średniowiecznego quadrivium. Filozofia i filologia są wspólnie dziedziczkami trivium, będąc obie naukami humanistycznymi. Filologia ceni poezję i retorykę, nie stawiając pytania o ich racjonalność, gdy tymczasem ten ich aspekt jest tradycyjnie istotny dla filozofii. „Humanistyczny racjonalizm” filozofii odróżnia ją od filologii. Dla filozofii poezja czy retoryka to dziedziny, w których przejawia się nie tyle rozum, co inne władze umysłowe człowieka – uczucia, wyobraźnia, intuicja i wola.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2022, 1; 127-150
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tadeusz Gacia, Jarosław Marczewski, Agnieszka Strycharczuk, Maioris ad limina templi... Poezja epigraficzna epoki karolińskiej. Badania i przekłady, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, Lublin 2021, ss. 464.
Autorzy:
Eckmann, Augustyn
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2158093.pdf
Data publikacji:
2022-06-15
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
poezja
Karolingowie
Tadeusz Gacia
Jarosław Marczewski
Agnieszka Strycharczuk
Augustyn Eckmann
recenzja
poetry
Carolings
Źródło:
Vox Patrum; 2022, 82; 341-344
0860-9411
2719-3586
Pojawia się w:
Vox Patrum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tadeusz Różewicz w przekładzie Andrieja Bazilewskiego (interteksty i inne łamigłówki)
Tadeusz Różewicz translated by Andrey Bazilevski (intertext and other riddles)
Тадеуш Ружевич в переводах Андрея Базилевского (интертекст и другие головоломки)
Autorzy:
Bednarczyk, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20311517.pdf
Data publikacji:
2022-09-03
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Rusycystyczne
Tematy:
Андрей Базилевский
Тадеуш Ружевич
поэзия
перевод
Andriej Bazilewski
Tadeusz Różewicz
poezja
tłumaczenie
Andrey Bazilevsky
poetry
translation
Opis:
W artykule rozpatrywanych jest kilka przekładów wierszy Tadeusza Różewicza autorstwa Andrieja Bazilewskiego. Są one analizowane na tle innych tłumaczeń utworów  polskiego poety, jednak prezentowany tekst poświęcony jest przede wszystkim przyjętej przez Bazilewskiego metodzie translacji oraz zastosowanej przez tłumacza strategii. Autor artykułu dochodzi do wnioski, że tłumacza tego charakteryzuje z jednej strony dążenie do odtworzenia cech oraz charakteru wiersza Różewicza, a z drugiej – chęć objaśnienia, czytelnikowi niejasnych miejsc tekstu. Obie wskazane strategie translatorskie wymagają od tłumacza twórczego podejścia do tłumaczenia.
В статье рассматриваются переводы нескольких стихотворений Тадеуша Ружевича, выполненные Андреем Базилевским. Они исследуются на фоне других переводов произведений польского автора, однако нас интересуют прежде всего переводоведческие ориентиры Базилевского и используемая им стратегия. Автор приходит к выводу, что для данного переводчика характерно с одной стороны стремление передать своеобразные черты и характер стиха Ружевича, и, с другой – объяснить читателю неясные места текста. Обе указанные стратегии требуют от переводчика творческого подхода к делу перевода.    Ключевые слова: Андрей Базилевский, Тадеуш Ружевич, поэзия, перевод
The paper examines translations of several poems by Tadeusz Różewicz translated by Andrey Bazilevski. They have been analyzed against other translations of this Polish author’s works, but above all we were interested in Bazilevsky's translational method and strategy characteristic for him. The author concludes that the characteristic feature of this translator is, on the one hand, the desire to convey the typical features and character of Różewicz's poem, and, on the other hand, to explain unclear places of the text to the reader. Both strategies require a creative approach to the translation proces from the translator.  
Źródło:
Przegląd Rusycystyczny; 2022, 3 (179); 167-195
0137-298X
Pojawia się w:
Przegląd Rusycystyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Поезія Віктора Неборака і рок-музика
Poezja Wiktora Neboraka i muzyka rockowa
Viktor Neborak’s poetry and rock music
Autorzy:
Kotyk, Ihor
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343514.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
intersemiotics
rock music
poetry
rhythm
melodeclamation
Viktor Neborak
intersemiotyka
muzyka rockowa
poezja
rytm
melorecytacja
Wiktor Neborak
Opis:
Jedną z cech wieloaspektowej twórczości Wiktora Neboraka jest jej intersemiotyczność, powiązanie z innymi rodzajami sztuki. Artykuł ujawnia rolę muzyki rockowej w twórczości poety Neboraka. Główny nacisk położono na tomik Latająca głowa (1990), z którego dwadzieścia wierszy zostało oprawionych w muzykę. Podkreślono rolę rytmu w twórczości poety. Opisano współ- pracę W. Neboraka z lwowskimi muzykami rockowymi (zespoły Lament Jeremiasza, Martwy Kogut, Neborak-rock-bend, bard i tłumacz Wiktor Morozow), jego udział w projekcie muzycznym Nebo-rock. Płyta Przerażające urodziny (1995) tego projektu to początek tradycji występów ukraińskich poetów z towarzyszeniem muzyków.
One of the features of Viktor Neborak’s multifaceted work is its intersemioticity, its connection with other types of art. The article reveals the role of rock music in Neborak’s works. The main focus is on the collection Flying Head (1990), twenty poems from which were set to music. The importance of rhythm is emphasized. Neborak’s cooperation with Lviv rock musicians (The Cry of Jeremiah, Dead Rooster, Neborak rock band, bard and translator Viktor Morozov), his participation in the Nebo-rock musical project are highlighted. The album Terrible Birthday (1995) of this project as the beginning of the tradition of performances of Ukrainian poets accompanied by musicians.
Źródło:
Studia Ukrainica Posnaniensia; 2022, 10, 2; 115-127
2300-4754
Pojawia się w:
Studia Ukrainica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Che cos’è la poesia?” (Derrida, Uniłowski, Berardi)
„What is poetry?” (Derrida, Uniłowski, Berardi)
Autorzy:
Nawarecki, Aleksander
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1365284.pdf
Data publikacji:
2021-05-28
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Jacques Derrida
Krzysztof Uniłowski
Franco Berardi
poetry
poezja
Opis:
Artykuł ma formę tryptyku prezentującego poglądy na temat poezji Jacques’a Derridy, Krzysztofa Uniłowskiego i Franco Berardiego. Eksponuje różnice w stanowisku filozofa, krytyka literackiego i politologa, a zarazem odmienną wrażliwość  Francuza, Polaka i Włocha. Wyjściowe pytanie „Co to jest poezja?” zostało sformułowane po włosku, co ma istotne konsekwencje, bo w odczuciu wielu narodów europejskich język włoski brzmi śpiewnie, dziecinnie i zarazem poetycko. Efektem tego stereotypu jest „italianizacja” poezji kojarzonej z zabawą, przyjemnością, zmysłowością, słodyczą, itp. Derrida – jak sugeruje autor – dialoguje z tym mitem porównując poemat do jeża z bajki dla dzieci. Przeciwnie rozumuje  myśliciel z Bolonii, odrzucając „infantylne” skojarzenia przypisuje poezji moc uzdrawiającą, rewolucyjną, mesjańską. Natomiast Uniłowski, dotąd niechętnie komentujący wiersze, odkrywa oryginalność i aktualność stanowiska  Berardiego, co prowokuje serię skojarzeń dotyczących zarówno współczesnej polityki, jak humanistyki (także badań  prowadzonych w Uniwersytecie Śląskim).
The article takes the form of a triptych presenting the views on the poetry of Jacques Derrida, Krzysztof Uniłowski and Franco Berardi. It exposes the differences in the position of a philosopher, literary critic and political scientist, and at the same time the different sensitivity of a French, Pole and Italian. The initial question “What is poetry”, formulated in Italian, has important consequences, because in the opinion of many European nations, Italian sounds at once songful, childish and poetic. The effect of this stereotype is the “Italianization” of poetry associated with fun, pleasure, sensuality, sweetness, etc. Derrida – as the author suggests – dialogues with this myth comparing the poem to the hedgehog from a fairy tale for children. The philosopher from Bologna, on the contrary, rejects “infantile” associations, and attributes to poetry a healing, revolutionary, messianic power. Finally, Uniłowski, who has been reluctant to comment on poems, discovers the originality and topicality of Berardi’s position, which provokes a series of associations concerning both contemporary and ancient humanities.
Źródło:
Fabrica Litterarum Polono-Italica; 2021, 3; 79-96
2658-185X
Pojawia się w:
Fabrica Litterarum Polono-Italica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Film nowofalowy”. Rola kina w poezji pokolenia ’68
“A New Wave Film”. Cinema’s Role in the Poetry of Generation ’68
Autorzy:
Czaja, Kamila
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1395597.pdf
Data publikacji:
2021-07-19
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
poetry
film
Generation '68
New Wave
metaphor
Stanisław Barańczak
Julian Kornhauser
Ewa Lipska
Adam Zagajewski
poezja
pokolenie ’68
Nowa Fala
metafora
Opis:
Artykuł prezentuje rolę filmu w poezji pokolenia ’68 – głównie Stanisława Barańczaka, ale także Juliana Kornhausera, Ewy Lipskiej i Adama Zagajewskiego. Nowofalowi twórcy sięgali w wierszach po postacie aktorów (m.in. Humphrey Bogart, Gary Cooper, duet Laurel i Hardy, Charlie Chaplin, Ali McGraw), bohaterów, tytuły, sceny, gatunki filmowe oraz związane z kinem czy, rzadziej, produkcjami telewizyjnymi przeżycia i wnioski. Pozwalało to werbalizować, wręcz „tłumaczyć” na zmysłowe kategorie kwestie dotyczące wyborów etycznych, kondycji człowieka zagubionego w zderzeniu ze światem i nieraz z góry skazanego w tym starciu na porażkę, przemijania oraz prób ominięcia jego bezlitosnych praw.
The paper presents the role of film in the poetry of Generation ’68 – mostly by Stanisław Barańczak, but also Julian Kornhauser, Ewa Lipska, and Adam Zagajewski. The New Wave poets referred to actors (such as Humphrey Bogart, Gary Cooper, the duo Laurel and Hardy, Charlie Chaplin, Ali McGraw), characters, titles, scenes, as well as experiences and conclusions related to film genres from cinema and (less commonly) TV productions. It allowed to verbalize or even “translate” issues regarding ethical choices, the condition of a man lost in a clash with the world, (and often doomed to fail in that clash), evanescence, and attempts at escaping from its ruthless rules into sensual categories.
Źródło:
Forum Poetyki; 2021, 23; 50-71
2451-1404
Pojawia się w:
Forum Poetyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Odlatujmy razem w wiry niebieskie”: miłość małżeńska w ujęciu Cypriana Norwida
„Let us fly away together into the whirlpools of heaven”: marital love as seen by Cyprian Norwid
Autorzy:
Kulecki, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2146994.pdf
Data publikacji:
2021-12
Wydawca:
Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu
Tematy:
miłość
małżeństwo
komunia osób
poezja
Cyprian Norwid
Love
Marriage
Communion of Persons
poetry
Opis:
Przedłożony artykuł przybliża tematykę miłości małżeńskiej w ujęciu Cypriana Norwida (1821 – 1883), która zajmowała znaczną część jego horyzontu poetyckiego. Doceniał on bardzo uczucie między mężczyzną i kobietą, widząc w nim piękno i Bożą iskrę. Wskazywał jednocześnie na dość powszechne niepoważne traktowanie miłości, niedojrzałość osób i materialistyczne podejście do związku, które poważnie utrudniają, a czasami wręcz uniemożliwiają, powstanie dojrzałego małżeństwa. Tylko odrzucenie wszystkich konwenansów związanych z tym ludzkim przymierzem i solidne przygotowanie się do wejścia w nowy etap życia, jest szansą na zbudowanie więzi, która nie podda się próbie czasu i okoliczności. Miłość małżeńską Norwid łączył ściśle z sakramentem. W jego przekonaniu, sam Bóg wchodzi między małżonków i staje się trzecią osobą w tym miłosnym dialogu życia. Sakrament wyznacza mężowi i żonie także cel, do którego mają zmierzać. Pisarz zupełnie nie godził się na praktykę rozwodów, choć zdawał sobie sprawę z trudności związanych ze wspólnym życiem małżonków. Uważał, że każdy kryzys może zostać pokonany i przysłużyć się do zbudowania pełni małżeńskiego szczęścia. Szczególnie cenne – bo prekursorskie – spostrzeżenia Norwida dotyczą wzajemnego uświęcania się oblubieńców oraz budowania przez nich komunii osób.
The submitted article brings closer the theme of marital love as seen by Cyprian Norwid (1821 – 1883), which occupied a significant part of the author’s poetic horizon. He greatly appreciated the feeling between a man and a woman, seeing in it beauty and a divine spark. At the same time, he pointed out the rather common frivolous treatment of love, the immaturity of individuals and the materialistic approach to relationships, which seriously hinder, andsometimes even prevent, the formation of a mature marriage. Only the rejection of all conventions connected with this human covenant and solid preparation to enter a new stage oflife, is a chance to build a bond that will not stand the test of time and circumstances. Norwid linked marital love closely to the sacrament. In his conviction, God Himself enters betweenthe spouses and becomes the third person in this love dialogue of life. The sacrament also sets the husband and wife a goal to aim at. The writer completely disapproved of the practice of divorce, although he was aware of the difficulties connected with the common life of spouses. He believed that every crisis can be overcome and contribute to building a full marital happiness. Norwid’s particularly valuable – because pioneering – observations concern the mutual sanctification of the spouses and their building of a communion of persons.
Źródło:
Studia Elbląskie; 2021, 22; 411-457
1507-9058
Pojawia się w:
Studia Elbląskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Podoba mi się ten miszmasz”. Enumeracje Juliana Kornhausera
“I like this mishmash.” Enumeration in Julian Kornhauser’s works
Autorzy:
Piotrowska-Grot, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1954104.pdf
Data publikacji:
2021-12-28
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Julian Kornhauser
poetry
New Wave
enumeration
list
poetics
poezja
Nowa Fala
enumeracja
lista
poetyka
Opis:
W artykule analizuję sposób sfunkcjonalizowania enumeracji w poezji Juliana Kornhausera, przyglądając się różnym etapom twórczości poety. Enumeracja spełnia w tej poezji wiele zadań, stanowi swego rodzaju metodę „zalaminowania” elementów rzeczywistości, ale jest przede wszystkim próbą wydobycia rzeczy i wspomnień z przeszłości, retroaktywnego ich odzyskiwania, choć w niepełnej formie. To zdecydowanie rodzaj awangardowego z ducha eksperymentu, prowadzącego do uchwycenia tożsamości podmiotu. Podążając za myślą Umberto Eco czy Michela Foucaulta, którzy (każdy na swój sposób) w swoich pracach odnosili się do nieskończonych możliwości wykorzystania oraz różnych form wyliczenia, warto przyjrzeć się ich zróżnicowanym układom i funkcjom, a przede wszystkim sposobom, w jaki potencjał tego zabiegu wykorzystuje autor Za nas, z nami.
In this article, I analyze how enumeration functions in Kornhauser’s poetry, looking at the various stages of the poet’s life. Enumeration plays a number of roles in Kornhauser’s poetry. While, in a way, it “laminates” fragments of reality, it primarily attempts to extract things and memories from the past, retrieve them retroactively, albeit in an incomplete form. Inherently avant-garde and experimental, enumeration is meant to express the essence of the lyrical I. Drawing on Umberto Eco and Michel Foucault who (each in their own right) referred to the infinite possibilities of lists in their works, I analyze the different systems and functions of enumeration, and above all the ways in which Kornhauser uses enumeration in his works.
Źródło:
Forum Poetyki; 2021, 26; 48-65
2451-1404
Pojawia się w:
Forum Poetyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Wieszczek białoruski” i Nikołaj Karamzin. O poezji Jana Onoszki w perspektywie komparatystycznej
„The Little Prophet of Belarus” and Nikolay Karamzin. The poetry of Jan Onoszko in view of the comparative studies
“Беларускі вяшчун” і Мікалай Карамзін. Пра паэзію Яна Аношкі ў параўнальным ракурсе
Autorzy:
Dąbrowska, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1932696.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Lingwistyki Stosowanej. Katedra Białorutenistyki
Tematy:
Jan Onoszko
poetry
Połock
sentimentalism
Nikolay Karamzin
pessimism
melancholy
comparison
poezja
sentymentalizm
Nikołaj Karamzin
pesymizm
melancholia
porównanie
Ян Аношка
паэзія
Полацак
сентыменталізм
Мікалай Карам¬зін
песімізм
меланхолія
параўнанне
Opis:
The present paper presents a book of poetry by Jan Onoszko (Połock, 1828–1829–1830?; 47 poems in Polish and a preface) in view of the comparative studies (Polish-Belarusian literary relations, Polish-Russian literary relations, European literary tradition from Antiquity to the Enlightenment). The expression “the little prophet” (“our”, “provincial”) comes from the preface to the collection and several research papers about Onoszko (T. Wróblewska; D. Samborska-Kukuć). Its links with the poetry of the Russian sentimentalist Nikolay Karamzin (1766–1826) are discussed on the basis of the poem From Karamzin (the problem with determining the source in Karamzin’s poetry) and the pessimistic and melancholic poems.
Artykuł zawiera omówienie zbioru poezji Jana Onoszki (Połock, 1828–1829–1830?; 47 wierszy w języku polskim i przedmowa) z perspektywy kompa-ratystycznej (polsko-białoruskie związki literackie, polsko-rosyjskie związki literackie, europejska tradycja literacka od starożytności do Oświecenia). Słowo "wieszczek" ("nasz", "prowincjonalny") pochodzi z przedmowy do zbioru i arty-kułów naukowych o J. Onoszce (T. Wróblewska; D. Samborska-Kukuć). Związki z poezją rosyjskiego sentymentalisty Nikołaja Karamzina (1766–1826) są omó-wione w oparciu o wiersz Z Karamzyna (problem z ustaleniem źródła w poezji N. Karamzina) oraz wiersze o wymowie pesymistycznej i melancholijnej.
У артыкуле разглядаецца зборнік паэзіі Яна Аношкі (Полацк, 1828–1829–1830?; 47 вершаў на польскай мове і прадмова) у параўнальным ракурсе (польска-беларускія літаратурныя ўзаемасувязі, польска-расійскія літара-турныя дачыненні, еўрапейская літаратурная традыцыя ад старажытнасці да эпохі Асветніцтва). Слова “вяшчун” (“наш”, “правінцыяльны”) паходзіць з прадмовы да зборніка і навуковых артыкулаў пра Я. Аношку (Т. Урублеў-ская; Д. Самборска-Кукуць). Сувязь з паэзіяй рускага сентыменталіста Міка-лая Карамзіна (1766–1826) разгледжаны на падставе верша Z Karamzyna (праблема ўстанаўлення крыніцы ў паэзіі М. Карамзіна) і вершаў з песі-містычна-меланхалічным выказваннем.
Źródło:
Acta Albaruthenica; 2021, 21; 71-80
1898-8091
Pojawia się w:
Acta Albaruthenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Between literature and journalism: Jacek Podsiadło’s columns
Między literaturą. O felietonopisarstwie Jacka Podsiadły
Autorzy:
Idzik, Michalina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2087430.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Polish literary journalism in the 21st century
feuilleton
the column and poetic fiction
child's point of view
Tygodnik Powszechny
Jacek Podsiadło (b. 1964)
Jacek Podsiadło
felieton
„Tygodnik Powszechny”
literatura
poezja
dziecko
prywatność
Opis:
Jacek Podsiadło, an acclaimed poet and essayist, is the author of a series of weekly columns published in Tygodnik Powszechny between 2000 and 2007, and later reprinted in two books, A mój syn [And My Son] and Pippi, dziwne dziecko [Pippi, A Strange Child] (both published in 2006). This article attempts to define the genre of these texts, which, in Polish, are classified as feuilletons, i.e. short essays in which a topical event is used as trigger to present the author's personal reflections, usually written in a light, ironic tone. As it hovers between journalism and art, or fact and literary fiction, the feuilleton is notoriously difficult to define. So are Podsiadło's feuilletons, which are distinguished by their poetic quality an original style and their themes, especially when they are presented from the point of view of 'a strange child'. That child, a quixotic character in its own rights, becomes the true focus of attention in the second series of his feuilletons.
Źródło:
Ruch Literacki; 2021, 3; 367-389
0035-9602
Pojawia się w:
Ruch Literacki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jan Kiliński – symbol warszawskiej wolności
Jan Kiliński – a symbol of Warsaw freedom
Autorzy:
Kuba, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2027988.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Centralna Biblioteka Wojskowa im Marszałka Józefa Piłsudskiego
Tematy:
Powstanie Kościuszkowskie
Insurekcja Warszawska
pomnik Jana Kilińskiego w Warszawie
dokumenty życie społecznego
upamiętnienie
II wojna światowa
poezja
walka o niepodległość
Jan Kiliński
Kościuszko Uprising
Warsaw Uprising
Jan Kiliński monument in Warsaw
documents of social life
commemoration
World War II
poetry
fight for independence
Opis:
Autor omawia sytuację Polski w okresie Powstania Kościuszkowskiego, ze szczególnym uwzględnieniem Warszawy. Przedstawiono rys biograficzny Jana Kilińskiego oraz jego udział w Insurekcji Warszawskiej. Ponadto zanalizowano nawiązania do Jana Kilińskiego w walce o niepodległość w czasie I wojny światowej, wojny polsko-bolszewickiej, II wojny światowej. Omówiono przykłady wykorzystania postaci Jana Kilińskiego w poezji, literaturze i w dokumentach życia społecznego (jednodniówki, pocztówki) oraz przybliżono dzieje jego pomnika w Warszawie.
The author discusses the situation of Poland during the Kościuszko Uprising, with particular emphasis on Warsaw. A biographical outline of Jan Kiliński and his participation in the Warsaw Uprising are presented. In addition, the references to Jan Kiliński in the fight for independence during World War I, the Polish-Bolshevik war and World War II were analyzed. Examples of the use of Jan Kiliński in poetry, literature and documents of social life (one-day-tickets, postcards) as well as the history of his monument in Warsaw were discussed.
Źródło:
Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej; 2021, 1(15); 107-122
2354-0435
2719-8618
Pojawia się w:
Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Miejsce Norwida w kulturze
Norwid’s place in culture
Autorzy:
Masłowski, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1799422.pdf
Data publikacji:
2021-07-01
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
człowiek
cesarstwo
cywilizacja
dialog
dobro
inteligencja
kopuła
kościół
kultura
nowoczesność
od-poczynanie
Oświecenie
parabola
poezja
praca
Romantyzm
Solidarność
transcendencja pozioma
uniwersalizm etyczny
humanity
empire
civilization
dialogue
goodness
intelligence
copula
church
culture
modernity
un-making
the Enlightenment
parable
poetry
work
Romanticism
Solidarity
horizontal transcendence
ethical universalism
Opis:
Norwida, nawet w obecnej fazie „postnowoczesności”, nie sposób sprowadzić do jednej formuły – jest raczej „konstelacją”, wymagając od czytelników „dyskusji nieustającej” problemów czasu. W centrum uwagi znajduje się człowiek w perspektywie dualistycznej, zmuszającej do poszukiwania syntezy materii z duchem, w perspektywie uniwersalizmu etycznego. Odwołuje się do „kopuły„monologu-nieustannie-się-parabolizującego”: kultury jako paraboli świata. Oryginalna estetyka „bieli” odwołuje się jakby do „łagodnego powiewu wiatru” z Biblii świadczącego o przejściu Boga i jest znakiem sprzeciwu wobec romantycznego uwielbienia wulkanu, któremu przeciwstawia wagę pracy. Filozofia ta, rozwinięta przez Brzozowskiego, Tischnera i Jana Pawła II doprowadziła do samoograniczającej się rewolucji „Solidarności” lat 1980-81, i ostatecznie do delegitymizacji i upadku komunizmu; po dwusetletnim panowaniu krwawego mitu rewolucji francuskiej – do przemiany paradygmatu przemian historycznych w świecie. Norwid opracowywał romantyzm epoki przemysłowej, i przeciwstawiając się mesjanizmowi martyrologicznemu narodu wypracował swoisty „mesjanizm pracy”. Łączył go z wizją Kościoła człowieka, który „przepala glob, Sumieniem”. Kościołowi globu – przeciwstawiał parafiańszczyznę, „kościół zmieniony w salonik”. Liczy się człowiek a nie instytucja, dobro a nie Sakrament formalny. Chodzi o zmartwychwstawanie świata, a sztuka jest kościołem pracy. Bliska mu była perspektywa antropocentryczna, gdzie człowiek wezwany jest do „od-poczynania”, poczynania na nowo, w drugiej potędze – błędów przeszłości. Swoim językiem i stylem Norwid konstruował nową warstwę społeczną – inteligencji – (Łapiński) jako rodzaj kopuły narodu, zwornika sumienia, świadomości zbiorowej. Tworząc rodzaj międzyosobowej transcendencji poziomej zarówno wzwyż jak wszerz społeczeństw. Przeciwieństwem narodu ze swoją kulturą jest „cesarstwo” – źródło niewoli. Zniewalające zwłaszcza Europę Środkowo-Wschodnią. Szczególnie ważne jest starcie się cywilizacji azjatyckiej z chrześcijaństwem, czyli Europą zachodnią, „rzymską”. Poeta stawia jednak Słowianina w opozycji zarówno do Wschodu jak do Zachodu. Pada nacisk na procesualny a nie esencjonalistyczny charakter kultur narodowych. Problem dialogiczności Norwida czy dominującego monologu dzieli badaczy. Ale Norwid jest w pewnym sensie Mistrzem, nauczycielem, który wciela Innego, wciela Mądrość własnym Głosem i Gestem. Istota Mądrości jest antropocentryczna, gdyż człowiek jest kapłanem, choć „bezwiednym / I niedojrzałym”, co obala podział na sacrum i profanum. Poprzez swój uniwersalizm etyczny Norwid przynosi odpowiedzi również na Oświeceniowy kryzys pojęcia uniwersalizmu racjonalności. Emancypacja jednostki nie powinna bowiem prowadzić do rezygnacji z przynależności, co jest wspólne modernizmowi Norwida i Europy środkowej (Ch. Delsol). Kultury jako wyraz pragnienia zbiorowego kształtują odpowiedzialność i poczucie przynależności – są też odpowiedzią na kryzys indywidualizmu narcystycznego naszej epoki.
Even in today’s “postmodern” world, Norwid cannot be reduced to a single formula. He is rather a “constellation,” requiring that readers join the “continual discussion” on issues specific to a given era. His focus is on humanity, which he regards from a dualist perspective that necessitates pursuing a synthesis of matter and spirit under the sign of ethical universalism. Norwid refers to the “cupola of ‘a monologue-that-keeps-parabolizing-itself’” andregards culture as the parable of the world. His original aesthetics of “whiteness” refers, as it were, to the biblical “gentle gust of wind,” which announces God’s presence and indicates the rejection of the Romantic veneration for volcanoes, which he contrasts with the importance of work. This kind of philosophy, developed by Brzozowski, Tischner and John Paul II, has led to the self-limiting revolution of Solidarity in the years 1980-81, and ultimately to the de-legitimization and fall of communism; finally, after the bloody myth of the French Revolution reigned for two hundred years, this philosophy altered the paradigm of historical changes around the world. Norwid elaborated on the industrial-era Romanticism and opposed martyrological messianism, developing the original idea of a “messianism of work,”linking it with a vision of human Church, which “burns through the Globe with conscience.”He would contrast the global church with the parochial “church-turned-living-room.”Human beings count more than institutions, he argued, just like goodness prevails over formal sacraments. With the ultimate goal defined as the resurrection of the world, art becomes a church of work. Norwid embraced an anthropocentric perspective, in which human beings are called upon “to un-make” [od-poczynać] the mistakes of the past, and thus to begin afresh at a whole new level. With his language and style Norwid was constructing a new social stratum: intelligentsia (Łapiński), understanding it as the nation’s copula, i.e. the unifying force of conscienceand the collective consciousness. It would form an interpersonal, horizontal transcendence spanning the length and breadth of societies. The opposite of nation and its culture is “empire” – the root of subjugation – which particularly enslaved Central and Eastern Europe. Of special importance is the clash between Asian civilization and the “Roman” one, i.e. Christianity or Western Europe. However, the poet opposes Slavs to both the Westerners and the Easterners, emphasizing the processualand not the essentialistcharacter of national cultures. The question whether Norwid’s work is fundamentally dialogic or monologic in character continues to divide scholars. However, Norwid is in a way a Master or teacherwho embodies the Other and incarnates Wisdom in his Voice and Gesture. The nature of Wisdom is anthropocentric because man is a priest, although “involuntary / And immature,” which abolishes the distinction between the sacred and the profane. Through his ethical universalism Norwid provides a solution to the Enlightenment crisis of universal reason. Emancipation of the individual should not entail abandoning a sense of belonging, which is something that Norwid’s modernism shares with that of Central Europeans (Ch. Delsol). Understood as the expression of collective desires, cultures shape responsibility and a sense of belonging, at the same time constituting an answer to the crisis of narcissistic individualism characteristic for our times.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2021, 39 Specjalny; 5-36
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O gwarowej artystycznej metaforze niekonwencjonalnej na przykładzie poezji Podhala
A subdialectal, unconventional artistic metaphor: the example of poetry from Podhale, Poland.
Autorzy:
Mlekodaj, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1854354.pdf
Data publikacji:
2021-12-10
Wydawca:
Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Tematy:
Podhale dialect
poetry
metaphor
semantic transformations
gwara podhalańska
poezja
metafora
przekształcenia semantyczne
Opis:
W gwarowej poezji Podhala obok nurtu ludowego wyodrębnił się także nurt zindywidualizowanej liryki, prezentującej subiektywną wizję świata, przefiltrowaną przez wrażliwość poety. Teksty należące do tego nurtu cechuje niekonwencjonalna metaforyka, polegająca na zastosowaniu figur stylistycznych świadomie i twórczo modyfikujących konwencje ludowego stylu artystycznego lub też inspirujących się innymi wzorcami. Celem niniejszego artykułu jest analiza czterech przykładów niekonwencjonalnych metafor gwarowych o różnym stopniu złożoności. Wszystkie zostały zaczerpnięte z tekstów współczesnych poetów Podhala. W nawiązaniu do interakcyjnej teorii metafory M. Blacka zostaną omówione przekształcenia semantyczne, którym poddano poszczególne wyrażenia gwarowe w celu wydobycia z nich nowych znaczeń.
Poetry written in Podhale includes the folk trend together with individualised poetry, presenting a subjective vision of the world, processed by the poet’s sensitivity. The texts attributed to this trend present unconventional poetic metaphors where use is made of stylistic devices purposefully and creatively modifying the conventions of the folk style or inspired by other standards. The aim of this article is to analyse four examples of unconventional poetic metaphors of varying complexity. All of them come from the texts written by contemporary poets from Podhale. With reference to M. Black’s interactive theory of metaphor, the semantic transformations of individual dialectical expressions are discussed in order to decipher new meanings.
Źródło:
Gwary Dziś; 2021, 14; 183-197
1898-9276
Pojawia się w:
Gwary Dziś
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O wierszach jak abanicos. Hiszpańskie tropy w poezji Alfreda Marka Wierzbickiego
On poems like abanicos. Spanish traces in the poetry of Alfred Marek Wierzbicki
Autorzy:
Skała, Agata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2080551.pdf
Data publikacji:
2021-12-23
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Spain
Latin America
journey
poetry
Alfred M. Wierzbicki
Hiszpania
Ameryka Łacińska
podróż
poezja
Opis:
Poetry by Alfred Marek Wierzbicki emphasises conspicuous travel routes, so poems inspired by particular places are easily extractable. By analysing poetic images showing Spain and Latin American countries, the author discusses the nomadic nature of the works presented and reconstructs the poetic creed of the author of 'Stąd i stamtąd' [From here and there]. Tracing the intertextual relationships inscribed in the works, the researcher explains the symbolic code hidden in the landscapes and spaces of cities. As the author of the fictional figure called “Pan Credo” [Mr Credo], Wierzbicki is a poet focused on the axiological issues connected with the significance of human existence and the sense of one’s own permanence.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria; 2021, 21; 320-338
2081-1853
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stuck in loop: Kazimierz Tetmajer’s attempts to cope with transcendental absence (lack)
Tetmajerowskie próby przepracowania braku
Autorzy:
Pilch, Urszula
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2087387.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Polish literature of the turn of the 19th century
Young Poland
philosophy of poetic creation
Kazimierz Przerwa-Tetmajer (1865–1940)
nothingness
absence and lack
figuration
Gilles Deleuze (1925–1995)
Félix Guattari (1930–1992)
Kazimierz Tetmajer
pustka
brak
poezja
figuracja
wywoływanie
Opis:
At the core of Kazimierz Tetmajer’s lyricism is the perception of transcendental absence, which provokes a range of unsettling reactions like fear, horror, or scorn (irony), and, in turn, the need to regain some sort of balance. This article analyzes all elements of this paradigmatic situation, especially the poet’s owing up to those reactions, his attempts to come to terms with them, and, if possible, to work out a way of converting their negativity into something that he actually wanted. At all times, it seems, he looks hard for the adequate means to express his emotional states. Struggling to express the inexpressible, he performs acts of creation which, however, do not produce anything (i.e. ‘nothing’ or ‘lack’). This outcome sets in motion, largely beyond conscious control, an emotional reaction, the affect of emptiness and lack (l’affect de vide et de manque). That emptiness constitutes a certain whole, or, more precisely, a negative figuration of lack. Attempts to make sense of it endow it with a new, spatial quality – it is a site where lack becomes nothing (le néant), but at the same time is reconstituted as a space which can engulf the human subject. This precarious situation defines in a way the human condition. The poet, as Tetmajer’s poetry shows, is stuck in a loop. The creative act is elicited by a lack which he tries to control, fill in, and master, yet all the attempts to find an adequate expression or figuration are in vain. They merely recreate the original absence (lack).
Źródło:
Ruch Literacki; 2021, 2; 195-216
0035-9602
Pojawia się w:
Ruch Literacki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Artist and the Poetic Provocations in the 1980 Bulgarian Live-Action Film Illusion
Artysta i poetyckie prowokacje w bułgarskim filmie akcji Iluzja z lat 80.
Autorzy:
Panova, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1828342.pdf
Data publikacji:
2021-03-10
Wydawca:
Uniwersytet Bielsko-Bialski
Tematy:
artist
Konstantin Pavlov
poetry
cinema
provocation
twórca
poezja
kino
prowokacja
Opis:
This text highlights the aesthetic explorations of Bulgarian cinematographers from the 1980s, specifically those aimed at people of art. The article offers, first, a brief overview of films that examine the symbolic potential of the artist, which defines the consideration of an established and meaningful tendency in the development of Bulgarian cinema. The article focuses then on the live-action film Illusion (1980, directed by Lyudmil Staykov and written by Konstantin Pavlov) and examines the figure of the artist in the piece. The presented interpretation supports the view of the film as a morally valuable expression of modern art.
Tekst skupia się na estetycznych poszukiwaniach bułgarskich operatorów filmowych z lat 80. Artykuł zawiera krótki przegląd filmów, które badają symboliczny potencjał artysty, wskazując na istotną tendencję tego typu w rozwoju kina bułgarskiego. Badania koncentrują się na filmie aktorskim Illusion (1980, reż. Ludmiła Staykowa, na podstawie scenariusza Konstantina Pawłowa). Zaproponowano tezę, że film zajmuje centralne miejsce w twórczości Konstantina Pawłowa, ponieważ daje szczególnie wyraźny obraz złożonych zależności między poezją autora a scenariuszopisarstwem. Badaniu poddane zostałe postać artysty oraz pojęcia sztuki pojawiające się w tym filmie. Analizie poddane są również poetyckie prowokacje prezentowane w tym filmie. Przedstawiona interpretacja ukazuje wspomniany film jako wartościowy moralnie wyraz sztuki współczesnej.
Źródło:
Świat i Słowo; 2021, 36, 1; 229-248
1731-3317
Pojawia się w:
Świat i Słowo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wieloimienna kraina wygnania Edwarda Zymana
Autorzy:
Dłuski, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2029738.pdf
Data publikacji:
2021-12-14
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
emigration
contemporaneity
poetry
emigracja
poezja
współczesność
Opis:
Artykuł jest próbą omówienia najważniejszych kwestii poruszonych w pracy Światy poetyckie Edwarda Zymana, pod redakcją Mariana Kisiela i Bożeny Szałasty-Rogowskiej. Autor przypomina sylwetkę twórczą Edwarda Zymana – poety, prozaika, publicysty i krytyka literackiego, a następnie krótko omawia zawarte w książce artykuły. Przywołanie nowych kontekstów pozwala na reinterpretację twórczości Zymana i wzbogaca badania nad polską literaturą emigracyjną.
The article is an attempt to discuss the most important issues raisedin the publication titled Światy poetyckie Edwarda Zymana, edited by Marian Kisiel and Bożena Szałasta-Rogowska. The author refreshes the readers’ memory of Edward Zyman, a poet, prose writer, journalist, and literary critic, and then brieflydiscusses the articles included in the book. New contexts allow for a reinterpretation of Zyman’s work and enrich the studies on Polish émigré literature.
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2021, 16, 11; 656-660
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wprowadzenie do "Za kulisami" Cypriana Norwida
Autorzy:
Braun, Kazimierz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2029668.pdf
Data publikacji:
2021-12-14
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Cyprian Norwid
Behind the Wings (Za kulisami)
Tyrtaeus (Tyrtej)
Omegitt
Tyrtaeus
truth
poetry
society
Za kulisami
Tyrtej
Tyrteusz
prawda
poezja
społeczeństwo
Opis:
Wprowadzenie do "Za kulisami" Cypriana Norwida
Kazimierz Braun introduces his stage adaptation of Behind the Wings, a drama considered the crowning achievement of the poet/playwright, Cyprian Norwid (1821–1883). Behind the Wings is composed of two parts. The action of one part takes place in the 19th Century in Warsaw. The other is situated in ancient Greece around the 7th Century BC. Both parts are bound by the structure of “theatre within theatre”, popularized by Shakespeare in Hamlet. The Danish Prince uses the production of The Murder of Gonzago to unmask the murderer King. The hero of Behind the Wings, Omegitt, uses his play Tyrtaeus to unmask the moral degradation of his contemporaries. The action of the entire play (composed of these two parts) takes place in a theatre, where, during a carnival ball, among other attractions, Tyrtaeus is performed. Behind the Wings, as many of Norwid’s works, was not published during the author’s life time and was preserved with significant loopholes. Thus, for a production of this play the existing text must be adapted and transformed into a working scenario. The article discusses major obstacles which hinder the entrance to the great and complex dramatic edifice of Behind the Wings – such as the problems of the multitude of the characters, and the specific use of space and time by Norwid. In addition to the analysis of Behind the Wings, Kazimierz Braun recalls his own works on this play, beginning by his studies of Polish Literature at the Adam Mickiewicz University in Poznań and at the Directing Department, Warsaw’s School of Drama. During his long career he directed fifteen productions of Norwid’s texts, both in theatres and in television in Poland. A literary adaptation and a miseen-scène project of Behind the Wings prepared by Kazimierz Braun was published in a book: Cyprian Norwid, Za kulisami, opracowanie literackie i inscenizacyjne Kazimierz Braun, Wydawnictwo Pewne, Kielce 2021.
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2021, 16, 11; 400-413
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zważyć stratę. Z Tomaszem Bąkiem rozmawia Zuzanna Sala
Weighing the Loss. Zuzanna Sala Talks with Tomasz Bąk
Autorzy:
Bąk, Tomasz
Sala, Zuzanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2040246.pdf
Data publikacji:
2021-08-02
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
kryzys
poezja
strategia poetainmentowa
poezja zaangażowana
crisis
poetry
poetainment
poetry of commitment
Opis:
Z Tomaszem Bąkiem, autorem książek poetyckich, Zuzanna Sala rozmawia między innymi o jego najnowszych książkach, sposobach myślenia o przyszłości, czasie popandemicznym i kryzysie klimatycznym.
In her interview with Tomasz Bąk, author of several books of poetry, Zuzanna Sala talks, among other things, about his latest books, ways of thinking about the future, the post-pandemic era and the climate crisis.
Źródło:
Śląskie Studia Polonistyczne; 2021, 18, 2; 1-9
2084-0772
2353-0928
Pojawia się w:
Śląskie Studia Polonistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„L’eco di un cuore altrui”. Poezja Ewy Lipskiej we Włoszech
Autorzy:
Ślarzyńska, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2030733.pdf
Data publikacji:
2020-12-28
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Ewa Lipska
poetry
literary translation
foreign literature
critical reception
poezja
tłumaczenie literackie
literatura obca
recepcja krytyczna
Opis:
Artykuł koncentruje się na krytycznej recepcji poezji Ewy Lipskiej we Włoszech. Uwzględnia tomy przetłumaczone przez Marinę Ciccarini (2013, 2017), Paolo Statuti (2014), a także przetłumaczone wiersze, które ukazały się w czasopismach literackich (Marco Bruno, 2019). Analizowany materiał zawiera komentarze włoskich krytyków literackich do Lipskiej publikowane w prasie i internecie. Artykuł pokazuje, jak przetłumaczona wcześniej poezja Wisławy Szymborskiej i jej sukces we Włoszech wpłynął na sposób postrzegania Lipskiej w krytycznym odbiorze. W analizie uwzględniono także czynniki redakcyjne, takie jak rola wydawcy w rozpowszechnianiu i odbiorze poezji zagranicznej.
The article focuses on the critical reception of Ewa Lipska’s poetry in Italy. It takes into consideration the volumes translated by Marina Ciccarini (2013, 2017), Paolo Statuti (2014), as well as the translated poems that appeared in literary magazines (Marco Bruno, 2019). The analyzed material includes the commentaries on Lipska by Italian literary critics published in newspapers and on the Internet. The article presents how the previously translated Wisława Szymborska’s poetry and its success in Italy has influenced the way in which Lipska is perceived in critical reception. The analysis takes into consideration also editorial factors such as the role of the publisher in the diffusion and perception of foreign poetry.
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2020, 15, 10; 145-159
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies