Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "stabilność" wg kryterium: Temat


Tytuł:
A Significance of Climate Risks for the financial Stability: What do Trends in Central Banks Communication Tell Us?
Istotność ryzyka klimatycznego dla stabilności finansowej: na co wskazują trendy w komunikacji banków centralnych?
Autorzy:
Wołoszczenko-Hołda, Łada
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2188144.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
Tematy:
climate risk
financial stability
central bank
communication
FSR
ryzyko klimatyczne
stabilność finansowa
bank centralny
komunikacja
Opis:
The article examines to what extent central banks transmit the significance of climate risks for the financial stability to markets. Using simple text-mining techniques the article explores Financial Stability Reports (FSR) of central banks from the sample to assess the relative importance of climate-related topics, in particular to assess an intensity and regularity of climate topics in FSRs as sub-factors of their importance. The author assumed that the great importance of climate topics in central banks communication, facilitated by their regularity, gives a strong signal to markets about the significance of climate risks for financial stability. However, the findings indicate the generally low importance of climate-related topics in central banks' communication (by means of FSR), which remains in contrast with the great urgency of climate considerations for financial stability nowadays.
W artykule podjęto próbę oceny stopnia, w jakim banki centralne przekazują w swojej komunikacji z rynkami istotność ryzyka klimatycznego dla stabilności finansowej. W tym celu zbadano raporty o stabilności systemu finansowego wybranych banków centralnych przy wykorzystaniu prostych technik z zakresu text miningu, dążąc do oceny istotności tematów związanych z klimatem. Określenie istotności bazuje na ocenie dwóch czynników: intensywności oraz regularności tematów związanych z klimatem w tekście raportów o stabilności systemu finansowego. W badaniu przyjęto założenie, że istotność tematów klimatycznych w komunikacji banków centralnych, wzmocniona poprzez regularność ich podnoszenia, wysyła rynkom mocny sygnał o wadze ryzyka klimatycznego dla stabilności finansowej. Wyniki przeprowadzonej oceny wskazują jednak na ogólnie niską istotność tematów klimatycznych w komunikacji wybranych banków centralnych, co kontrastuje z pilnością aktualnych wyzwań dla utrzymania stabilności finansowej w związku ze zmianami klimatu.
Źródło:
Financial Sciences. Nauki o Finansach; 2022, 27, 2; 84-94
2080-5993
2449-9811
Pojawia się w:
Financial Sciences. Nauki o Finansach
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analysis of banking business and its impact on financial stability of economies in Euro area
Analiza bankowości oraz jej wpływu na stabilność finansową gospodarek w strefie euro
Autorzy:
Kiselakova, D.
Kiselak, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/404942.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Politechnika Częstochowska
Tematy:
banking business
macroeconomic environment
regression model
financial stability
działalność bankowa
otoczenie makroekonomiczne
model regresji
stabilność finansowa
Opis:
The main objective of this article is to investigate banking business and analyze factors affecting financial stability of economies and changes in these factors over time using regression model with selected statistical indicators in macroeconomic environment with a focus on Slovakia as member of the Euro area. The method of empirical sector and trend analysis, regression analysis and economic modelling are used. The relationships between the dependence of the banking business profitability and macroeconomic growth have been surveyed and quantified using regression model spanning a period of ten years (2001-2010). Multiple regression model (Mod1) accurately reflected the real development of the banking business sector in Slovakia. Since these sector variables are not dependent on the Slovak historical context, the model can be readily applied to other central European economies to improve the profitability and stability of financial enterprises against crises. There are found selected market factors affecting banking business that informed the analysis, such as effective liquidity management, quality of balance sheets assets, efficient management of interest policy, and increasing of profitability rate from long-term aspect.
Głównym celem artykułu jest zbadanie działalności bankowej i analizy czynników wpływających na stabilność finansową gospodarek i zmiany tych czynników w czasie, przy użyciu modelu regresji z wybranych wskaźników statystycznych w otoczeniu makroekonomicznym, z naciskiem na Słowację jako członka strefy euro. Zastosowano metodę empirycznego sektora, analizę trendów, analizę regresji i modelowania ekonomicznego. Relacje między zależnością rentowności biznesu bankowego i wzrostu makroekonomicznego zostały przebadane i określone ilościowo za pomocą modelu regresji obejmującego okres dziesięciu lat (2001-2010) . Modelu regresji wielokrotnej (Mod1) dokładnie odzwierciedla rzeczywisty rozwój sektora usług bankowych na Słowacji. Ponieważ te zmienne sektora nie są zależne od kontekstu historycznego Słowacji, model można łatwo zastosować do innych gospodarek Europy Środkowej w celu poprawy rentowności i stabilności przedsiębiorstw finansowych przed kryzysami. Znaleziono wybrane czynniki rynkowe wpływające na działalności bankową, które to informowały analizę o takich czynnikach jak efektywne zarządzanie płynnością, jakość aktywów, bilanse, skuteczne zarządzanie polityką odsetek i zwiększenie wskaźnika rentowności w aspekcie długoterminowym.
Źródło:
Polish Journal of Management Studies; 2013, 8; 121-131
2081-7452
Pojawia się w:
Polish Journal of Management Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Application of FFT transformation and coherence analysis to identify the slow-changing cyclical component on the housing market
Zastosowanie transformacji FTT oraz analizy koherencji do identyfikacji składowej cyklicznej wolnozmiennej na rynku budownictwa mieszkaniowego
Autorzy:
Mach, Łukasz
Zmarzły, Dariusz
Dąbrowski, Ireneusz
Frącz, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1182386.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
Tematy:
dwellings construction market
housing market
periodic component
cyclicality
financial stability
macroeconomic stability
coherence analysis
Fourier transformation
rynek budownictwa mieszkaniowego
rynek nieruchomości
składowa okresowa
cykliczność
stabilność finansowa
stabilność makroekonomiczna
analiza koherencji
transformacja Fouriera
Opis:
Przeprowadzone badania pozwoliły na identyfikację oraz określenie cyklicznej zmienności czasowej i częstotliwościowej występującej na rynku budownictwa mieszkaniowego. Identyfikacji i analizy składowej cyklicznej w dziedzinie częstotliwości dokonano z wykorzystaniem szybkiej transformacji Fouriera. Badając natomiast współliniowość współwystępujących wahań cyklicznych dla poszczególnych etapów budowy mieszkań, wykorzystano analizę koherencji. Badania umożliwiły znalezienie odpowiedzi na pytanie, jakimi aktywnymi cyklami cechują się badane zjawiska. Uzyskana wiedza może być użyteczna w procesach decyzyjnych, jakie zachodzą na rynku nieruchomości mieszkaniowych po stronie zarówno popytowej, jak i podażowej tego rynku. Może być również pomocna w ocenie przewidywanych cen na rynku nieruchomości czy powstawania baniek spekulacyjnych.
Źródło:
Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu; 2020, 64, 10; 55-68
1899-3192
Pojawia się w:
Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Application of selected modified financial indicators to assessing the financial stability of business entities
Zastosowanie modyfikacji wybranych wskaźników finansowych do oceny stabilności finansowej podmiotów gospodarczych
Autorzy:
Czarny, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2080834.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
Tematy:
financial stability
financial liquidity
debt
stabilnosc finansowa
plynnosc finansowa
zadluzenia
Opis:
The main objective of the paper is to assess the financial stability of selected business entities using a choice of financial indicators and their modified versions. A review of the literature and the figures describing the research sample allowed for defining the proposed concepts and building selected financial formulae. The study showed that the financial stability assessment of these entities was not unequivocal, though, as there were substantial discrepancies between the values of the individual indicators. This was mainly caused by the seasonality of production or sales, which played a significant role considering the business profile of the food business operators examined. Still, however, the entities that demonstrated financial stability could be told from those that did not. The financially stable group comprised one company, while considerable financial difficulties – including the loss of stability – could be shown for two companies. The results of the study are presented in Figures. The paper is summarized with conclusions from the research.
Źródło:
Folia Pomeranae Universitatis Technologiae Stetinensis. Oeconomica; 2019, 94; 5-16
2081-0644
Pojawia się w:
Folia Pomeranae Universitatis Technologiae Stetinensis. Oeconomica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Are defined contribution (DC) pension funds a stabilising factor in equity markets? Evidence from Chile, Italy, Mexico and Poland
Czy system emerytalny typu DC (defined contribution) pełni stabilizującą rolę na rynkach giełd papierów wartościowych? Ekspozycja dowodów pochodzących z Chile, Włoch, Meksyku oraz Polski
Autorzy:
Han, Taejin
Gook Park, Kyoung
Stańko, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2117102.pdf
Data publikacji:
2021-07-13
Wydawca:
Zakład Ubezpieczeń Społecznych
Tematy:
financial stability
investments
pension funds
pension supervision
private pensions
pro-cyclicality
stabilność finansowa
inwestycje
fundusze emerytalne
nadzór emerytalny
prywatne emerytury
procykliczność
Opis:
We analyse the investment behaviour of the defined contribution (DC) pension fund sector in equity markets during and after the 2008–2009 financial crisis until the years 2014–2016 and here for Chile, Mexico, Poland, and Italy. We employ quarterly data on equity purchases and sales and on cash flow at the level of the whole pension sector. Applied are the following methods: analysis of average quarterly transactions; scatter plot analysis of the relation between average quarterly net purchases and quarterly changes in asset value, a correlation analysis of average quarterly transactions in the equity market and its index values, regression analysis of average quarterly transactions in the equity market and its index values. The results indicate that in Poland and Italy, pension funds behaved counter-cyclically, whereas in Chile there are some signs, although less statistically significant, of pro-cyclical behaviour. In the case of Mexico no conclusions could be drawn. The investment behaviour of pension funds might be influenced not only by their strategic decisions but also by other factors that are related to the institutional framework they operate within (e.g. a strategic asset allocation benchmark may induce pro-cyclicality).
W artykule analizowana jest aktywność inwestycyjna funduszów emerytalnych typu DC (defined contribution, zdefiniowanej składki) w Chile, Meksyku, Polsce oraz Włoszech zarówno w okresie kryzysu finansowego z lat 2008–2009, jak i w następujących po nim latach aż do okresu 2014–2016. W tym procesie posiłkujemy się danymi kwartalnymi dotyczącymi zakupów na giełdach oraz przepływów pieniężnych na poziomie ogólnosektorowym w sferze funduszów emerytalnych. Użyto następujących metod: analiz średniej transakcji kwartalnych i wykresów punktowych przedstawiających zależności między średnimi cenami kupna po uwzględnieniu wszelkich obniżek a zmianami występującymi w danym kwartale, korelacyjnej analizy średniej transakcji kwartalnych na rynku giełdowym oraz wartości jego wskaźników cen, a także regresyjnej analizy średniej transakcji kwartalnych na rynku giełdowym oraz wartości jego wskaźników cen. Wyniki wskazują, że w Polsce i we Włoszech fundusze emerytalne zachowywały się kontrcyklicznie (czyli stabilizująco), podczas gdy w odniesieniu do Chile istnieją pewne dowody, choć mniej istotne statystycznie, na występowanie procyklicznych zachowań inwestycyjnych. W przypadku Meksyku nie można było wysunąć żadnych wniosków. Zachowania inwestycyjne wspomnianych funduszów emerytalnych mogą pozostawać pod wpływem nie tylko decyzji strategicznych, lecz także innych czynników związanych z rozwiązaniami instytucjonalnymi, w których fundusze te działają (np. benchmark strategicznej alokacji aktywów może wywoływać działania procykliczne).
Źródło:
Ubezpieczenia Społeczne. Teoria i praktyka; 2021, 2; 95-113
1731-0725
Pojawia się w:
Ubezpieczenia Społeczne. Teoria i praktyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Are Polish banks stable? A systemic risk analysis
Czy polskie banki są stabilne? Analiza ryzyka systemowego
Autorzy:
Misztal, P.
Łupiński, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2082365.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
financial stability
systemic risk
network model
banking system
stabilność finansowa
ryzyko systemowe
model sieci
Opis:
The financial crisis that began in 2007 pointed out deficiencies in policy-makers’ responses to systemic risk. It turned out that not only individual bank insolvencies but also spillovers from negative externalities among entities can cause serious threats to the financial sector. During the last 10 years, many international and national initiatives were taken to strengthen the soundness of the financial system, introducing a macroprudential perspective to financial supervision. However, the recent COVID-19 pandemic resulted in a serious negative shock for many economies and their financial sectors. In this paper, using the network model we try to analyse how these recent unexpected developments affected the Polish banking sector with systemic risk. To analyse Polish bank stability we developed a formal stress-testing framework based on the network model that allowed systemic risk identification, modelling and measurement. We tried to integrate analysis of time and the cross-sectional nature of systemic risk.
Kryzys finansowy 2007+ ujawnił braki w reakcji decydentów politycznych na ryzyko systemowe. Okazało się, że nie tylko upadki poszczególnych banków, ale także negatywne efekty zewnętrzne wśród podmiotów mogą spowodować poważne zagrożenie dla sektora finansowego. W ciągu ostatnich 10 lat podjęto wiele międzynarodowych i krajowych inicjatyw mających na celu wzmocnienie stabilności systemu finansowego, wprowadzając perspektywę makroostrożnościową do nadzoru finansowego. Jednak ostatnie pandemie COVID19 okazały się poważnym negatywnym szokiem dla wielu gospodarek i ich sektorów finansowych. W niniejszym artykule, wykorzystując model sieciowy, staramy się przeanalizować, w jaki sposób te nieoczekiwane wydarzenia wpłynęły na polski sektor bankowy z ryzykiem systemowym. W celu analizy stabilności polskich banków opracowaliśmy formalne ramy testów warunków skrajnych oparte na modelu sieciowym, które umożliwiły identyfikację, modelowanie i pomiar ryzyka systemowego. Staraliśmy się zintegrować analizę czasu i przekrojowego charakteru ryzyka systemowego.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Polityki Europejskie, Finanse i Marketing; 2022, 27[76]; 68-79
2081-3430
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Polityki Europejskie, Finanse i Marketing
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Budget and financial balance including the problem of financial stability of communes and cities with poviat rights
Równowaga budżetowa i finansowa oraz problem stabilności finansowej gmin i miast na prawach powiatu
Autorzy:
Cyburt, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1789928.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
The Polish Association of Agricultural and Agribusiness Economists
Tematy:
budget
finance
financial stability
commune
voivodship
Lublin voivodship
local government unit
financial management
równowaga budżetowa
równowaga finansowa
stabilność finansowa
jednostka samorządu terytorialnego
analiza wskaźnikowa
Opis:
The main purpose of the study was to assess the budget and financial balance, including financial stability and compare the situation of all communes and cities with county status, with particular emphasis on the situation of communes and cities with county status in the Lubelskie Voivodship. The choice of the Lubelskie Voivodship was deliberate and dictated by its low level of development expressed by a GDP per capita value significantly lower than the national average and much lower than the EU average (48% of the EU average) and poor financial potential. The time scope of the research was limited to 2018-2020, however, in 2020, current available data only covering Q3 was used. The main source of data was information obtained from the Ministry of Finance, Regional Audit Chamber and Local Data Bank GUS. An analysis and criticism of literature was carried out and selected research methods were used, including general methods, and quantitative methods of financial analysis (ratio analysis). The obtained results confirm that the situation of the budget balance and current balance of the surveyed units differs, while the value of the calculated ratios relating to financial balance, including financial stability, varied and these differences were revealed in the types of units and according to their number and location (all units of a given type – Poland or units of the Lubelskie Voivodship). Changes in the analysed values over time were also noted.
Głównym celem badań była ocena poziomu równowagi budżetowej i równowagi finansowej, w tym stabilności finansowej, a także porównanie sytuacji wszystkich gmin i miast na prawach powiatu ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji gmin i miast na prawach powiatu województwa lubelskiego. Wybór województwa lubelskiego był celowy i podyktowany niskim poziomem rozwoju wyrażonym wartością PKB per capita, istotnie niższą niż średnia w kraju i znacznie niższą niż średnia w UE (48% średniej UE) oraz jego słabym potencjałem finansowym. Zakres czasowy badań ograniczono do lat 2018-2020, z tym że w 2020 roku dostępne były jedynie dane za III kwartał. Główne źródło danych stanowiły informacje pozyskane z Ministerstwa Finansów, Regionalnej Izby Obrachunkowej i Banku Danych Lokalnych GUS. Przeprowadzono analizę i krytykę piśmiennictwa oraz posłużono się wybranymi metodami badawczymi: metodami ogólnymi, metodą porównań, a także ilościowymi metodami analizy finansowej (analiza wskaźnikowa). Uzyskane wyniki potwierdziły, że sytuacja równowagi budżetowej, w tym równowagi bieżącej badanych jednostek, różni się. Natomiast wartość policzonych wskaźników odnoszących się do równowagi finansowej, w tym stabilności finansowej, była zróżnicowana i były to różnice ujawnione w różnych typach jednostek oraz według ich liczebności i położenia (wszystkie jednostki danego typu – Polska lub jednostki województwa lubelskiego). Odnotowano także zmiany analizowanych wartości w czasie.
Źródło:
Annals of The Polish Association of Agricultural and Agribusiness Economists; 2021, 23, 1; 9-22
2657-781X
2657-7828
Pojawia się w:
Annals of The Polish Association of Agricultural and Agribusiness Economists
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Determinants of The Application of Macro Prudential Instruments
Instrumenty polityki makroostrożnościowej: używać właściwie i z rezerwą
Autorzy:
Zakaria, Firano
Fatine, Filali A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/633365.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
stabilność finansowa
instrumenty makroostrożnościowe
ryzyko systemowe
financial stability
macro prudential
systemic risk
Opis:
Stosowanie instrumentów makroostrożnościowych jest obecnie przedmiotem poważnej debaty, podejmowanej przez banki centralne i inne instytucje odpowiedzialne za stabilność finansową. Inaczej niż instrumenty mikroostrożnościowe, których skutki pozostają ograniczone, instrumenty makro-ostrożnościowe mają inny charakter i mogą wpłynąć na stabilność systemu finansowego. Z uwagi na wpływ na cykl finansowy i strukturę finansową instytucji finansowych, instrumenty te powinny być stosowane przy zachowaniu wielkiej ostrożności, oparciu o dostateczną wiedzę z zakresu makroekonomii i finansów. Jednak doświadczenia banków centralnych w tym zakresie są niewielkie a jedynie nieliczne gospodarki wschodzące mają doświadczenie w stosowaniu tego typu instrumentów. W artykule przedstawiono analizę tych instrumentów polityki makroostrożnościowej i podjęto próbę empirycznego dowiedzenia, że instrumenty te mogą być stosowane jedynie w szczególnych sytuacjach ekonomicznych i finansowych. Wyniki uzyskane z wykorzystaniem dwuwymiarowego (bivariate) modelu panelowego rzeczywiście potwierdzają większą skuteczność tych instrumentów w łagodzeniu skutków euforii związanej z cyklami finansowymi i gospodarczymi. W tym sensie luka produktowa, opisująca cykl gospodarczy oraz Z-score, są zmiennymi pośredniczącymi w procesie podejmowania decyzji o aktywacji instrumentów kapitałowych. Ponadto, wskaźnik płynności oraz zmiany rentowności banku są dwoma wskaźnikami wczesnego ostrzegania wskazującymi na potrzebę aktywacji instrumentów płynnościowych.
The use of macro prudential instruments today gives rise to a major debate within the walls of central banks and other authorities in charge of financial stability. Contrary to micro prudential instruments, whose effects remain limited, macro prudential instruments are different in nature and can affect the stability of the financial system. By influencing the financial cycle and the financial structure of financial institutions, the use of such instruments should be conducted with great vigilance as well as macroeconomic and financial expertise. But the experiences of central banks in this area are sketchy, and only some emerging countries have experience using these types of instruments in different ways. This paper presents an analysis of instruments of macro prudential policy and attempts to empirically demonstrate that these instruments should be used only in specific economic and financial situations. Indeed, the results obtained, using modeling bivariate panel, confirm that these instruments are more effective when used to mitigate the euphoria of financial and economic cycles. In this sense, the output gap, describing the economic cycle, and the Z-score are the intermediate variables for the activation of capital instruments. Moreover, the liquidity ratio and changes in bank profitability are the two early warning indicators for activation of liquidity instruments.
Źródło:
Comparative Economic Research. Central and Eastern Europe; 2017, 20, 3; 117-136
1508-2008
2082-6737
Pojawia się w:
Comparative Economic Research. Central and Eastern Europe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dynamics between External Equilibrium and Investment Ratio. The Case of the Central and East European Countries, Members of the European Union
Dynamika między równowagą zewnętrzną a wskaźnikiem inwestycji. Przypadek krajów Europy Środkowej i Wschodniej, członków Unii Europejskiej
Autorzy:
Sawicki, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/509065.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Akademia Finansów i Biznesu Vistula
Tematy:
investment ratio
balance of payments
financial stability
wskaźnik inwestycji
bilans płatniczy
stabilność finansowa
Opis:
The balance of payments performance informs us about “savings transformation” occurring between a given economy and its economic partners (foreign environment). In the paper, we assessed the long-term relationships between the dynamics of the balance of payments components and investments outlays in the Central and East European countries, the members of the European Union in the years 1995-2017. It is important to know the strength of these associations as the changes of the investment policy can in certain situations worsen international financial stability. In order to research this issue we regressed investment and consumption of each country on its current and capital account (CCA) and net export (EX). We used two different OLS linear models and additionally examined the interaction between the chosen variables, treated as endogenous, using VAR models. The independent variables, as expected, had a negative association with CCA and EX. For most countries, the negative coefficients of relationships between CCA, EX and investment were bigger than the coefficients for consumption. The increase of one percentage point of the ratio of investment share in GDP (ceteris paribus) caused the share of net export in GDP to fall more than proportionally, more than by one percentage point in six countries that is in Poland, the Czech Republic, Bulgaria, Latvia, Lithuania, and Slovakia. There was a similar connection between investments and external balance (CCA) in the Visegrad countries and in the Baltic States, except for Hungary, where these relationships were the weakest. Using the Autoregressive Distributed Lag (ARDL) approach we found the long- and short-term speed of adjustment. The error correction rate (CoinEq) indicated that the corrections of the departure from equilibrium between net exports and investments were very different between economies. In the majority of cases, the adjustment rate of about 100 percent took place. But while looking at the short-term relationship we see that an increase of the investments share in GDP by one percentage point caused net export to fall more than proportionally only in Bulgaria, the Czech Republic, Poland, Slovakia, and in Cyprus, where the change amounted to 0.98 percentage points. Finally we used vector autoregressive models which describe the dynamic relationship of lagged values all treated as endogenous. We can see that in the short run the forecast error variance in net export was explained mainly by investments shocks (in over 50%) in Cyprus, Estonia, Lithuania, Poland, Slovenia, and Slovakia. It means that shock to investments outlays in these economies had a strong negative influence on net exports. In the long run, the influence of investment innovations on net exports was steady or dying away over the years. We found the weakest influence of investments outlays changes on net export position in the Czech Republic, Hungary, and Malta.
Wyniki bilansu płatniczego informują nas o „transformacji oszczędności” występującej między daną gospodarką a jej partnerami ekonomicznymi (środowiskiem zagranicznym). W artykule oceniono długookresowe relacje między dynamiką komponentami bilansu płatniczego a nakładami inwestycyjnymi w krajach Europy Środkowej i Wschodniej, państwach członkowskich Unii Europejskiej w latach 1995-2017. Rzeczą ważną jest poznanie siły tych związków, jako że zmiany polityki inwestycyjnej mogą w pewnych sytuacjach pogarszać międzynarodową stabilność finansową. W celu zbadania tej kwestii dokonano regresji inwestycji i konsumpcji w każdym kraju na jego rachunku bieżącym i kapitałowym oraz eksportu netto. Użyto dwóch różnych modeli liniowych zwykłych najmniejszych kwadratów (OLS) i dodatkowo zbadano interakcję między wybranymi zmiennymi, traktowanymi jako zmienne endogeniczne, z zastosowaniem modeli wektorowej autoregresji. Zmienne niezależne, jak się spodziewano, miały ujemną korelację z rachunkiem bieżącym i kapitałowym oraz z eksportem netto. Dla większości krajów ujemne współczynniki korelacji między rachunkiem bieżącym i kapitałowym i eksportem netto a inwestycjami były większe niż współczynniki dla konsumpcji. Wzrost o jeden punkt procentowy wskaźnika udziału inwestycji w PKB (przy pozostałych warunkach równych, ceteris paribus) spowodował, że udział eksportu netto w PKB obniżył się bardziej niż proporcjonalnie, o więcej niż jeden punkt procentowy w sześciu krajach, tzn. w Polsce, Czechach, Bułgarii, na Łotwie, Litwie i Słowacji. Wystąpił podobny związek między inwestycjami a bilansem zewnętrznym (rachunki bieżące i kapitałowe) w krajach Grupy Wyszehradzkiej i w krajach bałtyckich z wyjątkiem Węgier, gdzie te korelacje były najsłabsze. Stosując podejście oparte na modelu autoregresyjnym z rozkładem opóźnień (ARDL) stwierdzono długo- i krótkookresową szybkość wyrównania. Współczynnik korekcji błędów (CoinEq) wykazał, że korekty odstępstwa od równowagi między eksportem netto a inwestycjami bardzo się różniły między gospodarkami. W większości przypadków miał miejsce wskaźnik wyrównania w wysokości około 100 procent. Jednakże patrząc na korelację krótkookresową widzimy, że wzrost udziału inwestycji w PKB o jeden punkt procentowy spowodował spadek eksportu netto więcej niż proporcjonalnie jedynie w Bułgarii, Czechach, Polsce, na Słowacji i na Cyprze, w których zmiana wyniosła 0,98 punktu procentowego. Na koniec posłużono się autoregresyjnymi modelami wektorowymi, które opisują dynamiczną zależność wartości opóźnień, przy czym wszystkie są traktowane jako zmienne objaśniane (endogeniczne). Można zauważyć, że w okresie krótkim wariancję błędu prognozy w eksporcie netto wyjaśniono głównie szokami inwestycyjnymi (w ponad 50%) na Cyprze, w Estonii, na Litwie, w Polsce, Słowenii i na Słowacji. Oznacza to, że szok inwestycyjny w tych gospodarkach miał silny ujemny wpływ na eksport netto. W okresie długim wpływ innowacji inwestycyjnych na eksport netto był stabilny lub zanikał z upływem lat. Stwierdzono najsłabsze oddziaływanie zmian w nakładach inwestycyjnych na pozycję w eksporcie netto w Czechach, na Węgrzech i Malcie.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula; 2018, 63(6) Ekonomia XVII; 25-43
2353-2688
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Estimation of financial stability of agrarian enterprises in Ukraine
Zapewnienie równowagi finansowej przedsiębiorstw rolnych na Ukrainie
Autorzy:
Davidenko, N.
Wasilewska, N.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2082734.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
financial equilibrium
financial stability
enterprise financing
the mechanism of financial stability provision
risk
unsertainty
równowaga finansowa
stabilność finansowa
finansowanie przedsiębiorstwa
mechanizm zapewniania stabilności finansowej
ryzyko
niepewność
Opis:
In this paper the system of factors influencing the formation of financial solvency was investigated, the financial sustainability of agricultural enterprises of Ukraine was evaluated, and an approach was developed to define and help ensure the financial sustainability of enterprises in the face of contemporary economic and market challenges. According to the research, the main principles for maintaining financial sustainability are: responsiveness to internal and external changes; governance systems; risk management; analysis of financial ratios; real assessment of the financial solvency of the enterprise; integration with the overall management system; orientation towards achieving the strategic goals of the enterprise; use of qualitative methods to inform financial decisions in the face of uncertainty and risk.
W artykule zbadano system czynników wpływających na kształtowanie się wypłacalności finansowej, oceniono stabilność finansową przedsiębiorstw rolnych Ukrainy, opracowano podejście do określenia i zapewnienia stabilności finansowej przedsiębiorstw w obliczu współczesnych wyzwań i zagrożeń. Stwierdzono, że głównymi warunkami utrzymania stabilności finansowej są: reagowanie na zmiany wewnętrzne i zewnętrzne, systemy zarządzania, zarządzanie ryzykiem, wykorzystanie wskaźników w celu oceny sytuacji finansowej, rzeczywista ocena wypłacalności finansowej przedsiębiorstwa, integracja z całym systemem zarządzania, orientacja na realizację strategicznych celów przedsiębiorstwa, opracowywanie i wykorzystywanie narzędzi jakościowych do podejmowania decyzji finansowych w obliczu niepewności i ryzyka.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Polityki Europejskie, Finanse i Marketing; 2021, 26[75]; 40-51
2081-3430
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Polityki Europejskie, Finanse i Marketing
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
European Deposit Insurance Scheme(s) – Consequences for the EU’s Financial Stability
Europejski(e) System(y) Gwarantowania Depozytów – konsekwencje dla stabilności finansowej Unii Europejskiej
Autorzy:
Zielińska-Lont, Klaudia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2033917.pdf
Data publikacji:
2021-12-17
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Europejski System Gwarantowania Depozytów
system gwarantowania depozytów
unia bankowa
stabilność finansowa
EDIS
guarantee scheme
banking union
financial stability
Opis:
The aim of this paper is to evaluate the potential consequences that the shortcomings in harmonising the national deposit guarantee schemes may have on the financial stability of the European Union. The relevance of this subject is underlined both by the European Commission’s intention to revive the European Deposit Insurance Scheme project in 2021 and the recent signals from Germany that they are willing to support the initiative. The paper presents a review of the discussions on establishing a European Deposit Insurance Scheme, the reasons for the project’s failure and the consensus solution that took the form of the Deposit Guarantee Scheme Directive (DGSD). The limited scope of deposit guarantee scheme harmonisation under this directive is discussed in the context of the related EBA opinions pointing to different areas of potential improvements. Differences in national implementation are also reviewed in terms of their potential impact on financial stability. Apart from a careful literature review, statistical analysis of the available financial information characterizing the largest national deposit schemes of the euro is performed to quantify their progress towards the target level of the available financial means. The results prove that most national schemes are still far from reaching the 0.8% target level of readily available funds and that potentially desirable amendments to the DGSD may drag them even further away from reaching that target by 2024. The author concludes that from the perspective of financial stability, the EU should focus on establishing a single scheme at an international level that would complete the project of establishing a banking union. The results contribute to the ongoing discussion on the need to further integrate the national deposit guarantee schemes inside the EU.
Celem artykułu jest ocena potencjalnego wpływu braku harmonizacji krajowych systemów gwarantowania depozytów na stabilność finansową Unii Europejskiej. Zaprezentowany został przebieg dyskusji na temat ustanowienia Jednolitego Mechanizmu Gwarantowania Depozytów, przyczyny porażki tego projektu oraz rozwiązania zastępczego jakim była harmonizacja krajowych depozytów w ramach Dyrektywy w sprawie systemów gwarantowania depozytów. Ograniczony stopień harmonizacji osiągalny w ramach Dyrektywy w sprawie systemów gwarantowania depozytów jest dyskutowany w kontekście opinii przedstawionych przez Europejski Urząd Nadzoru Bankowego, które wskazują na potencjalne obszary wymagające usprawnień. Różnice w krajowej transpozycji dyrektywy zostały przeanalizowane pod kątem potencjalnych konsekwencji dla stabilności finansowej zwłaszcza sektora bankowego. Poza szczegółowym przeglądem literatury traktującej o stabilności finansowej i systemach gwarantowania depozytów, prześledzone zostały również dane finansowe charakteryzujące największe krajowe systemy gwarantowania depozytów w strefie euro, zwłaszcza w kontekście osiągania docelowego poziomu dostępnych środków finansowych. Wyniki analizy wskazują, iż większość krajowych systemów jest wciąż daleko od celu zgromadzenia 0,8% gwarantowanych środków w postaci dostępnych środków finansowych. Wskazują również, że niektóre z potencjalnie pożądanych z perspektywy stabilności finansowej zmian w zapisach dyrektywy mogą jeszcze bardziej oddalić krajowe systemy od osiągnięcia tego celu w 2024 roku. Autorka wskazuje, że z perspektywy stabilności finansowej Unia Europejska powinna skupić się na ustanowieniu Jednolitego Systemu Gwarantowania Depozytów, który stanowiłby uzupełnienie projektu ustanawiania unii bankowej. Wyniki dostarczają cennych informacji dla toczącej się obecnie dyskusji na temat konieczności dalszej integracji krajowych systemów gwarantowania depozytów w Unii Europejskiej.
Źródło:
Comparative Economic Research. Central and Eastern Europe; 2021, 24, 4; 123-136
1508-2008
2082-6737
Pojawia się w:
Comparative Economic Research. Central and Eastern Europe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Financial independence of small communes in Poland’s Lubelskie voivodeship: importance for financial stability
Samodzielność finansowa małych gmin województwa lubelskiego i jej znaczenie dla ich stabilności finansowej
Autorzy:
Cyburt, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2082362.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
financial independence
financial stability
ratio analysis
local government unit
samodzielność finansowa
stabilność finansowa
analiza wskaźnikowa
jednostka
samorządu terytorialnego
Opis:
The aim of the study was to determine the level of financial independence of 81 small communes of Poland’s Lubelskie Voivodship (up to 5,000 inhabitants per commune) and to assess its significance for their financial stability. The following methods were used: literature analysis, ratio analysis and diagnostic survey. Financial data from 2017-2021 was adopted for the analysis. 69 heads of communes participated in the conducted survey. It was established that in the opinion of these leaders, income potential and financial independence are important factors affecting the financial stability of small communes, and their low level poses a threat to this stability. Three ratios were used to assess financial independence. The analyses showed that small communes were characterized by a low level of income independence and a high dependence on revenues transferred from the state budget, which is evident in the value of the expenditure independence ratio achieved.
Celem opracowania było ustalenie poziomu samodzielności finansowej 81 małych gmin województwa lubelskiego (do 5 tys. mieszkańców) oraz ocena jej znaczenia dla stabilności finansowej tych jednostek. Zastosowano następujące metody: analizę piśmiennictwa, analizę wskaźnikową oraz sondaż diagnostyczny. Do analizy przyjęto dane finansowe z lat 2017-2021. W badaniu ankietowym przeprowadzonym wśród zarządzających małymi gminami wzięło udział 69 wójtów. Ustalono, że w opinii włodarzy potencjał dochodowy i samodzielność finansowa stanowią ważny czynnik wpływający na stabilność finansową małych gmin, a ich niski poziom stanowi zagrożenie dla wspomnianej stabilności. Wykorzystano trzy wskaźniki służące ocenie samodzielności finansowej. Z przeprowadzonych analiz wynika, że małe gminy charakteryzował niski poziom samodzielności dochodowej i duże uzależnienie od dochodów transferowych przekazywanych z budżetu państwa, co widoczne jest w osiągniętej wartości wskaźnika samodzielności wydatkowej.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Polityki Europejskie, Finanse i Marketing; 2022, 27[76]; 5-17
2081-3430
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Polityki Europejskie, Finanse i Marketing
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Financial stability of rural municipalities in Poland’s Lublin voivodeship in 2016-2020
Stabilność finansowa gmin wiejskich województwa lubelskiego w latach 2016-2020
Autorzy:
Galecka, A.
Ganc, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2082347.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
financial stability
rural municipalities
ratio analysis
financial liquidity
stabilność finansowa
gminy wiejskie
analiza wskaźnikowa
płynność finansowa
Opis:
The stability of public services and the financial situation of local governments has a significant impact on a nation’s economic development. It also affects the long-standing process of political reforms aimed at promoting the efficiency of public sector units, their balanced budgets and financial stability. It is a concept defined in different ways, which is due, among other things, to its multifaceted nature and the lack of precisely defined measures to assess this phenomenon. The main objective of the paper was to assess the financial stability of rural municipalities in Poland’s Lublin voivodeship in 2016-2020. Within the framework of the main objective, ratio analysis and survey research was conducted. The paper was based on the study of literature on the subject, reports on the implementation of budgets in the studied municipalities published by the Regional Chamber of Accounts in Lublin, and a survey questionnaire. Based on the analyses, it was found that the studied municipalities in 2016-2020 recorded sustainability in terms of fiscal policy, and a stable level of financial liquidity and debt, albeit with a relatively low level of revenue independence. The crisis in 2020 caused by the Covid-19 pandemic caused a significant increase in the current expenditures of local government units compared to revenues, which were less than planned, although it did not significantly worsen the financial performance of the surveyed municipalities. In the opinion of the respondents (heads of rural municipalities), the vast majority of rural municipalities in the Lublin voivodeship were financially stable and the Covid-19 pandemic generally did not have a significant impact on their levels of stability.
Stabilność usług publicznych oraz sytuacja finansowa samorządów lokalnych ma istotny wpływ na rozwój gospodarczy kraju, jak również trwający od lat proces reform politycznych zmierzających do promowania wydajności jednostek sektora publicznego, ich zrównoważonych budżetów oraz stabilności finansowej. Jest to pojęcie różnie definiowane, co wynika m.in. z jego wieloaspektowości oraz braku precyzyjnie określonych miar do oceny tego zjawiska. Celem głównym pracy była ocena stabilności finansowej gmin wiejskich województwa lubelskiego w latach 2016-2020. W ramach celu głównego przeprowadzono analizę wskaźnikową oraz badania ankietowe. Artykuł powstał w oparciu o studia literatury przedmiotu, sprawozdania z wykonania budżetów badanych gmin publikowane przez Regionalną Izbę Obrachunkową w Lublinie oraz kwestionariusz ankiety. Na podstawie przeprowadzonych analiz stwierdzono że badane gminy w latach 2016-2020 odnotowały trwałość w zakresie polityki fiskalnej, stabilny poziom płynności finansowej i zadłużenia, aczkolwiek stosunkowo niski poziom samodzielności dochodowej. Kryzys w 2020 roku wywołany pandemią Covid-19 spowodował znaczny wzrost wydatków bieżących jednostek samorządu terytorialnego w porównaniu do dochodów, które były mniejsze niż planowano, aczkolwiek nie wpłynął na znaczne pogorszenie wyników finansowych badanych gmin. W opinii ankietowanych (wójtów) zdecydowana większość gmin wiejskich województwa lubelskiego była stabilna finansowo a pandemia Covid-19 na ogół nie miała istotnego wpływu na jej poziom.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Polityki Europejskie, Finanse i Marketing; 2022, 27[76]; 18-29
2081-3430
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Polityki Europejskie, Finanse i Marketing
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Impact of Innovative Financial Products on Financial Systems: Exchange Traded Products and the Polish Financial System
Wpływ innowacyjnych produktów finansowych na systemy finansowe: przykład Exchange Traded Funds (perspektywa globalna i polska)
Autorzy:
Marszk, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/646235.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
innowacje finansowe
stabilność finansowa
fundusze inwestycyjne
Exchange Traded Funds
financial innovations
financial stability
mutual funds
Opis:
Exchange Traded Products (ETPs) są jednymi z najnowszych i najszybciej rozwijających się produktów finansowych. Wraz ze wzrostem wartości aktywów rośnie także ich wpływ na systemy finansowe wielu krajów, m.in. USA, Wielkiej Brytanii oraz Japonii. Rozwój ETPs niesie ze sobą wiele szans i zagrożeń dla lokalnych systemów finansowych. Prawidłowa ocena tego oddziaływania staje się coraz trudniejsza z powodu coraz większego stopnia skomplikowania dostępnych produktów. Przekłada się to na problemy nie tylko uczestników rynków finansowych (w tym nabywców i sprzedawców ETPs oraz pośredniczących w transakcjach), ale również instytucji nadzorczych. W artykule zostały omówione główne trendy na rynkach ETPs. Prezentowane zmiany przedstawiono w kontekście ich wpływu na systemy finansowe w skali lokalnej i globalnej. Jednym z głównych omówionych zagadnień są konsekwencje zmian w ofercie najpopularniejszych ETPs, tj. Exchange Traded Funds (ETFs). Proste i bezpieczne fizyczne ETFs są obecnie wypierane przez znacznie bardziej skomplikowane produkty syntetyczne, co znacząco zwiększa poziom zagrożenia dla posiadaczy tego typu produktów, innych podmiotów zaangażowanych w ich tworzenie i dystrybucję, a w konsekwencji dla całego systemu finansowego. Ostatnia część została poświęcona omówieniu problemu w odniesieniu do polskiego systemu finansowego. Choć rola ETPs (nawet ETFs) jest w Polsce niewielka, to mogą one oddziaływać na polski system finansowy przez szereg powiązań pomiędzy polskimi a zagranicznymi instytucjami finansowymi i rynkami. Oznacza to zagrożenie przeniesienia do Polski potencjalnych przyszłych szoków wywołanych tymi produktami.
Exchange Traded Products (ETPs) are one of the most recent and most rapidly developing financial products. As their assets grow they have an increasing impact on financial systems in many countries, including the USA, UK or Japan. Development of ETPs is linked with many opportunities and threats for the local financial systems. Their correct assessment is becoming more difficult due to the growing complexity of the available products, thus posing problems not only for the participants of the financial markets (including buyers and sellers of ETPs as well as intermediaries) but also for the supervising authorities. The main ETP development trends (e.g. size of the global assets under management) are outlined in this article. Structural changes are discussed in the context of their impact on both local and global financial systems. One of the key topics is the consequences of the changing landscape of the most popular type of ETP – Exchange Traded Funds (ETFs). Simple and safe physical ETFs are being replaced by complicated synthetic ETFs, significantly increasing possible risks for the holders of such products, for other entities involved in their creation and distribution, and, consequently, for the whole financial system. The last part of the article is devoted to the Polish perspective on this topic. It may be argued that in Poland the role of ETPs (even ETFs) is still marginal. ETPs can influence the Polish financial system, however, through a number of links between Polish and foreign financial institutions and markets. As a result, fast transmission of the future shocks caused by such products is increasingly more probable.
Źródło:
Ekonomia Międzynarodowa; 2016, 14; 114-132
2082-4440
2300-6005
Pojawia się w:
Ekonomia Międzynarodowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Indeks stresu na rynku zbywalnych instrumentów finansowych w Polsce
Stress Index in the Negotiable Financial Instruments Market in Poland
Autorzy:
Kravchuk, Igor
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/525928.pdf
Data publikacji:
2017-05-30
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania
Tematy:
indeks stresu
rynek zbywalnych instrumentów finansowych
stabilność finansowa
płynność rynkowa
zmienność rynku
stress index
negotiable financial instruments market
financial stability
market liquidity
market volatility
Opis:
Celem badania jest weryfikacja zakłóceń na rynku zbywalnych instrumentów finansowych w Polsce na podstawie szacunków kompozytowego indeksu stresu, który obejmuje wskaźniki dotyczące rynku akcji (zmienność, płynność, CMAX na podstawie indeksu giełdowego WIG), rynku obligacji (zmienność rentowności 10-letnich obligacji skarbowych, ich płynność, spread suwerenny oraz krzywej rentowności) i rynku derywatów (zmiana liczby otwartych pozycji oraz wolumenu na rynku kontraktów terminowych i opcji). Przeprowadzona analiza wartości indeksu w latach 2007–2015 potwierdza skuteczność indeksu stresu (FIMSI) w rozpoznaniu zakłóceń na rynku (kiedy wartość indeksu przekracza trend długoterminowy więcej niż o jedno odchylenie standardowe).
The aim of the study is to verify the turbulence in the negotiable financial instruments market in Poland, by evaluating the composite stress index, which includes indicators concerning the stock market (volatility, liquidity, CMAX based on stock index WIG), the bond market (volatility of 10-year Treasury bonds, their liquidity, the sovereign spread and the yield curve spread) and the derivatives market (the change in the number of open positions and volume in the futures and options market). The analysis of index values for the years 2007–2015 confirms the robustness of the stress index (FIMSI) in the diagnosis of stresses in the market (when the index value exceeds the long-term trend by more than 1 standard deviation).
Źródło:
Problemy Zarządzania; 2017, 1/2017 (66), t.2; 193 - 206
1644-9584
Pojawia się w:
Problemy Zarządzania
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies