Temat: żelazo - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Pobranie miedzi, cynku, manganu i żelaza przez Amaranthus cruentus L. jako roślinę energetyczną w zależności od odmiany, rozstawy i nawożenia
Uptake of copper, zinc, manganese and lead by Amaranthus cruentus L. as energy plant depending on its cultivar, plant spacing and fertilization
Autorzy:: Brodowska, M. S.
Brodowski, R.
Skwaryło-Bednarz, B.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/311907.pdf
Data publikacji:: 2012
Wydawca:: Instytut Naukowo-Wydawniczy "SPATIUM"
Tematy:: biomasa
amarantus
miedź
cynk
mangan
żelazo
biomass
amaranth
copper
zinc
manganese
lead
Opis:: Niniejsza praca obejmuje przeanalizowanie wpływu różnych dawek azotu, fosforu i potasu oraz rodzaju siewu dwóch odmian (Rawa i Aztek) szarłatu (Amaranthus cruentus L.) na pobranie mikroskładników (Cu, Zn, Mn, Fe) przez roślinę testową. Podstawę pracy stanowi trzyletnie doświadczenie polowe założone metodą losowanych podbloków (split-plot) w trzech powtórzeniach, w którym czynnikami zmiennymi były: odmiana rośliny i sposób siewu, zastosowane na dwóch poziomach oraz nawożenie NPK na pięciu. Uzyskane wyniki eksperymentalne weryfikowano statystycznie modułem ANOVA (dla układów czynnikowych) programu STATISTICA. Testem HSD Tukeya określono wartości NIR. W celu wzajemnego porównania wielkości udziału poszczególnych czynników doświadczalnych w wyjaśnieniu wariancji zmiennej zależnej obliczone zostały współczynniki η²_p. Uzyskane wyniki badań wskazują, że zastosowane czynniki doświadczalne przyczyniły się do istotnego zróżnicowania pobrania miedzi, cynku, manganu i żelaza przez Amaranthus cruentus L. Ogólnie należy stwierdzić, że wyższe pobranie wszystkich analizowanych mikroskładników przez rośliny testowe odnotowano w przypadku odmiany Aztek. Biorąc pod uwagę wpływ siewu roślin na pobranie miedzi, cynku, manganu i żelaza przez amarantus w przypadku odmiany Aztek wyższe pobranie odnotowano przy siewie szerokorzędowym. W przeprowadzonym eksperymencie nie stwierdzono jednoznacznie ukierunkowanego wpływu nawożenia na kumulację mikroskładników w roślinie testowej.
Present research includes analysis of the in fluence of varied nitrogen, phosphorus, and potassium rates as well as spacing type of two amaranth cultivars (Rawa and Aztek) (Amaranthus cruentus L.) on uptake of microelements (Cu, Zn, Fe, Mn) by the test plant. The paper was based on three-year field experiment established by means of randomized sub-blocks (split-plot) in three replicates and included three variable factors: plant cultivar, spacing (two levels each), and NPK nutrition (five levels). Results achieved during the experiments were statistically verified using ANOVA mode (for factorial systems) in STATISTICA software. LSD values were determined with a help of HSD Tukey test. In order to compare the shares of particular experimental factors in explaining the variance of dependent variable, η²_p (partial eta-squared) coefficients were calculated. Achieved results indicated that applied experimental factors contributed to a substantial differentiation of uptake of copper, zinc, manganese and lead by Amaranthus cruentus L. It should be stated that higher uptake of all analyzed microelements by test plants were in the case of Aztek cv. Considering the in fluence of plant spacing on copper, zinc, manganese and lead uptake by amaranth, their higher levels were found at wide-spacing for Aztek cv. No univocally directed in fluence of fertilization on microelements accumulation at test plant was found in the experiment.
Źródło:: Autobusy : technika, eksploatacja, systemy transportowe; 2012, 13, 10; 176-180
1509-5878
2450-7725
Pojawia się w:: Autobusy : technika, eksploatacja, systemy transportowe
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Sewage sludge as a source of microelements regarding fodder value of spring wheat grain
Osady ściekowe jako źródło mikroelementów w aspekcie wartości paszowej ziarna pszenicy jarej
Autorzy:: Gondek, K.
Kopeć, M.
Głąb, T.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/387875.pdf
Data publikacji:: 2013
Wydawca:: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:: spring wheat
copper
manganese
iron
zinc
pszenica jara
miedź
mangan
żelazo
cynk
Opis:: Agricultural alternative for utilization of municipal sewage sludge from some treatment plants, despite still existent doubts, seems the most optimal solution. The condition, which must be fulfilled for such use of sewage sludge are not only legal restrictions, but also dosage of these materials – well considered and justified by agrotechnology. Therefore, the research aimed at determining whether the use of municipal sludge for fertilization would lead to diversification of the contents of selected microelements in spring wheat grain regarding its fodder value. The experiment was conducted in field conditions on the soil classified to Stagnic Gleysol. Zinc, copper, manganese and iron were assessed after dry mineralization of the material by ICP-AES method. On the basis of obtained results it was stated that application of sewage sludge in moderate doses, in compliance with plant requirement for nutrients did not cause any excessive accumulation of the analysed microelements in wheat grain. However, it should be stated that the problem does not concern only microelement content but also the relationships between them, as has been confirmed on the basis of value of Fe:Mn ratio, which indicated manganese deficiency in the analysed grain, irrespective of the applied fertilization.
Rolnicza alternatywa wykorzystania komunalnych osadów ściekowych z niektórych oczyszczalni, mimo nadal wielu wątpliwości wydaje się najbardziej optymalnym rozwiązaniem. Warunkiem do spełnienia przy takim wykorzystaniu osadów ściekowych są nie tylko obostrzenia umocowane prawnie, ale również przemyślane i uzasadnione agrotechnicznie dawkowanie tych materiałów. Dlatego celem badań było określenie czy wykorzystanie do nawożenia osadów komunalnych spowoduje zróżnicowanie zawartości wybranych mikrślementów w ziarnie pszenicy jarej w aspekcie wartości paszowej. Badania przeprowadzono w warunkach polowych na glebie zaliczonej do Stagnic Gleysol. Cynk, miedź, mangan i żelazo oznaczono po suchej mineralizacji materiału metodą ICP-AES. Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono, że zastosowanie osadów ściekowych w umiarkowanych dawkach, zgodnych z zapotrzebowaniem roślin na składniki pokarmowe, nie spowodowało nadmiernego nagromadzenia badanych mikrślementów w ziarnie pszenicy. Należy jednak stwierdzić, że problem nie dotyczy tylko zawartości mikrślementów, ale również relacji między nimi, co potwierdzono na podstawie wartości stosunku Fe:Mn, który wskazywał na niedobór manganu w analizowanym ziarnie, niezależnie od zastosowanego nawożenia.
Źródło:: Ecological Chemistry and Engineering. A; 2013, 20, 9; 975-985
1898-6188
2084-4530
Pojawia się w:: Ecological Chemistry and Engineering. A
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Wpływ nawożenia fosforowo-potasowego rutwicy wschodniej (Galega orientalis Lam.) na zawartość żelaza, molibdenu, miedzi w roślinie i glebie oraz na pobranie azotu
The influence of phosphorus and potassium fertilization on the content of iron, molybdenum, copper in goat’s rue (Galega orientalis Lam.) biomass and in soil as well as on the nitrogen uptake
Autorzy:: Kalembasa, Stanisław
Symanowicz, Barbara
Jaremko, Dawid
Skorupka, Wojciech
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2198338.pdf
Data publikacji:: 2012-09-30
Wydawca:: Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin
Tematy:: azot
miedź
molibden
nawożenie PK
rutwica
żelazo
copper
iron
molybdenum
nitrogen
PK fertilization
goat’s rue
Opis:: W pracy przedstawiono zmiany zawartości żelaza, molibdenu, miedzi w glebie i w biomasie rutwicy wschodniej (Galega orientalis Lam.) uprawianej w latach 2005–2007 oraz w pobraniu azotu z plonem rośliny testowej. Doświadczenie polowe prowadzono w Rolniczej Stacji Doświadczalnej, należącej do Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach. W badaniach uwzględniono sześć obiektów nawozowych PK. W każdym roku badań zbierano trzy pokosy rośliny testowej w fazie pąkowania. Zawartość całkowitą Fe, Mo i Cu w roślinie i glebie oznaczono metodą ICP-AES na spektrofotometrze emisyjnym z plazmą wzbudzaną indukcyjnie. Obliczono także pobranie azotu z plonem biomasy rośliny testowej. Nawożenie fosforowo-potasowe wpłynęło istotnie na zwiększenie zawartości żelaza w biomasie rutwicy wschodniej. Najwięcej żelaza oznaczono w roślinie testowej nawożonej dawką K100, molibdenu pod wpływem nawożenia dawką P50K200. Kolejne dawki nawożenia PK (wyjątek P50) powodowały obniżanie zawartości miedzi w biomasie rutwicy wschodniej. Największe pobranie azotu przez rutwicę wschodnią w ciągu okresu wegetacyjnego (345 kg N·ha-1) uzyskano pod wpływem nawożenia P50K200. Najwięcej żelaza, molibdenu i miedzi oznaczono w glebie nawożonej dawką P50K250.
The paper presents the changes in iron, molybdenum and copper in soil and in biomass of goat’s rue cultivated in 2005–2007 and in nitrogen uptake form the yield test plant. The experiment was conducted in the Agricultural Experimental Station, belonging to the Siedlce University of Natural Sciences and Humanities. The study included six objects with variable PK fertilization. The test plants were harvested three times at the stage of budding in each year of the study. The total contents of Fe, Mo and Cu in the plant and soil were determined by emission spectrophotometer with inductively coupled plasma (ICP-AES). We calculated also nitrogen uptake per yield of plant biomass. Phosphorus-potassium fertilization significantly influenced the increase in iron content in the biomass of the goat’s rue. The biggest amount of iron was detected in a test plant fertilized with dose K100 and the biggest amount of molybdenum - under the influence of fertilization doses P50K200. Other doses of fertilizer PK (except dose P50) caused a reduction in copper content in the goat’s rue biomass. The largest nitrogen uptake by goat’s rue within the growing season (345 kgN.ha-1) was obtained under the influence of fertilization P50K200. The biggest amounts of iron, molybdenum and copper were determined in soil fertilized with P50K250 dose.
Źródło:: Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin; 2012, 265; 79-88
0373-7837
2657-8913
Pojawia się w:: Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Wpływ wapnowania i dodatku osadu ściekowego na zawartość żelaza, miedzi i cynku w kupkówce pospolitej (dactylis glomerata l.) Uprawianej na glebie zanieczyszczonej niklem
Effect of application of lime and sewage sludge addition on the content of iron, copper and zinc in dactylis glomerata l. Cultivated on nickel contaminated soil
Autorzy:: Kuziemska, B.
Kalembasa, S.
Jakubicka, M.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/401635.pdf
Data publikacji:: 2011
Wydawca:: Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:: kupkówka pospolita
wapnowanie
osad ściekowy
żelazo
miedź
cynk
Dactylic glomerata L.
liming
sewage sludge
iron
copper
zinc
Opis:: W trzyletnim doświadczeniu wazonowym badano wpływ wapnowania i stosowania osadu ściekowego na zawartość żelaza, miedzi i cynku w biomasie kupkówki pospolitej uprawianej na glebie zanieczyszczonej niklem. W doświadczeniu uwzględniono następujące czynniki: I - wapnowanie (bez wapnowania i wapnowanie wg 1 Hh gleby w formie CaCO3); II - dodatek osadu ściekowego (bez osadu ściekowego i osad ściekowy pochodzący z oczyszczalni ścieków w Siedlcach w dawce odpowiadającej ilości 2 g C.kg-1 gleby); III - zróżnicowana ilość niklu w glebie (0, 50 i 100 mg Ni.kg-1 gleby w formie roztworu wodnego NiCl2 . 6H2O). W każdym sezonie wegetacyjnym zebrano po cztery pokosy rośliny testowej, w której po zmieleniu i mineralizacji "na sucho" oznaczono zawartość badanych metali ciężkich metodą ICP-AES. We wszystkich latach badań wapnowanie spowodowało obniżenie zawartości miedzi i cynku w biomasie kupkówki pospolitej, nie różnicując jednoznacznie zawartości żelaza. Zastosowanie osadu ściekowego spowodowało zwiększenie ilości wszystkich omawianych metali w roślinie testowej w latach prowadzenia doświadczenia. Wzrastające ilości niklu w glebie wpływały na zmniejszenie zawartości miedzi w kupkówce pospolitej.
The aim of a three-year pot experiment was to study the effect of liming and sewage sludge addition on the content of iron, copper and zinc in the biomass of Dactylic glomerata L. cultivated on nickel-contaminated soil. The experiment included the following factors: I - liming (without liming and liming according to 1 Hh soil as CaCO3); II - sewage sludge (without sewage sludge and sewage sludge originating from a waste-water treatment plants in Siedlce in a dose applied into the soil of 2 g C.kg-1 soil); III - diversified nickel content in the soil (0, 50 and 100 mg Ni.kg-1 soil as NiCl2 water solution). In each vegetation season, the examined plant was harvested four times, milled, drymineralized and examined for the content of the heavy metals using ICP-AES technique. In all the experimental years, liming resulted in a decrease in the content of copper and zinc in the cock's foot biomass, however the content of iron did not differ explicitly. The application of sewage sludge caused an increase in the content of all the examined metals in the studied plant during the experimental years. Increasing amounts of nickel in the soil resulted in a decrease in the content of copper in Dactylis glomerata L.
Źródło:: Inżynieria Ekologiczna; 2011, 27; 92-99
2081-139X
2392-0629
Pojawia się w:: Inżynieria Ekologiczna
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Effect of Copper on the Crystallization Process, Microstructure and Selected Properties of CGI
Autorzy:: Gumienny, G.
Kacprzyk, B.
Gawroński, J.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/381656.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:: theory of crystallization
compacted graphite iron
copper
DTA method
teoria krystalizacji
zagęszczone żelazo grafitowe
miedź
metoda DTA
Opis:: The paper presents the results of the research on the effect of copper on the crystallization process, microstructure and selected properties of the compacted graphite iron. Compacted graphite in cast iron was obtained using Inmold process. The study involved the cast iron containing copper at a concentration up to approximately 4%. The effect of copper on the temperature of the eutectic crystallization as well as the temperature of start and finish of the austenite transformation was given. It has been shown that copper increases the maximum temperature of the eutectic transformation approximately by 5 ^oC per 1% Cu, and the temperature of the this transformation finish approximately by 8 ^o C per 1% Cu. This element decreases the temperature of the austenite transformation start approximately by 5 ^oC per 1% Cu, and the finish of this transformation approximately by 6^oC per 1% Cu. It was found that in the microstructure of the compacted graphite iron containing about 3.8% Cu, there are still ferrite precipitations near the compacted graphite. The effect of copper on the hardness of cast iron and the pearlite microhardness was given. This stems from the high propensity to direct ferritization of this type of cast iron. It has been shown copper increases the hardness of compacted graphite iron both due to its pearlite forming action as well as because of the increase in the pearlite microhardness (up to approx. 3% Cu). The conducted studies have shown copper increases the hardness of the compacted graphite iron approximately by 35 HB per 1% Cu.
Źródło:: Archives of Foundry Engineering; 2017, 17, 1; 51-56
1897-3310
2299-2944
Pojawia się w:: Archives of Foundry Engineering
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Copper and Zinc Concentrations in Soil, Pasture Sward and Blood Plasma of Beef Cattle
Stężenie miedzi i cynku w glebie, murawie pastwiska oraz w osoczu krwi bydlęcej
Autorzy:: Pavlik, A.
Skarpa, P.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/387912.pdf
Data publikacji:: 2012
Wydawca:: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:: bydło
żelazo
miedź
cynk
gleba
pastwiska
osocze krwi
beef cattle
iron
copper
zinc
soil
pasture
blood plasma
Opis:: The objective of this study was to compare concentrations of copper and zinc in soil, pasture sward and blood plasma of extensive reared Aberdeen Angus bulls and heifers on a farm in the foothills of the Orlicke Mountains. We sampled soil, pasture sward from pasture areas and blood from 22 bulls and 22 heifers in the period from birth to weaning at regular intervals (81, 151, 189 and 273 days of age). Concentrations of copper and zinc were analysed. Significant relationships (p < 0.05) was noted between soil and pasture copper concentrations (r = 0.74), pasture and blood plasma copper concentration (r = 0.29). No other significant correlation between monitored parameters was found. The indicators determined in this study can be used to specify the health and nutritional status of animals reared in the extensive suckling cows systems more detailed.
Celem pracy było porównanie stężenia miedzi i cynku w glebie, runi pastwiskowej oraz osoczu krwi buhajów i jałówek rasy Aberdeen Angus, hodowanych w gospodarstwie u podnóża Gór Orlickich. Badano glebę, murawę pastwisk oraz krew 22 byków i 22 jałówek w okresie od urodzenia do odsadzenia w regularnych odstępach czasu (81, 151, 189 i 273 dni życia). W pobranych próbkach oznaczono stężenie miedzi i cynku. Istotne korelacje (p < 0,05) zaobserwowano pomiędzy stężeniem miedzi w glebie i w paszy (r = 0,74) oraz w paszy i w osoczu krwi (r = 0,29). Nie stwierdzono żadnych innych istotnych korelacji pomiędzy monitorowanymi parametrami. Parametry określone w tym opracowaniu mogą być używane do bardziej szczegółowego określenia stanu zdrowia i odżywienia zwierząt hodowanych.
Źródło:: Ecological Chemistry and Engineering. A; 2012, 19, 4-5; 495-498
1898-6188
2084-4530
Pojawia się w:: Ecological Chemistry and Engineering. A
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Zawartość jonów metali w wodach powierzchniowych przeznaczonych do zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia
The content of metal ions in surface water intended for supply in drinking water
Autorzy:: Kaniuczak, J.
Augustyn, Ł.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/401760.pdf
Data publikacji:: 2011
Wydawca:: Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:: żelazo
mangan
miedź
cynk
nikiel
chrom
ołów
kadm
bar
iron
manganese
copper
zinc
nickel
chromium
lead
cadmium
Opis:: Żelazo ogólne i rozpuszczone oraz mangan powszechnie występuje w wodach powierzchniowych, a stężenie tych składników waha się w zależności od różnych czynników. Podobnie miedź, cynk, nikiel, chrom, ołów, kadm i bar występują w wodach rzecznych, a ich ilości zależą od stopnia zanieczyszczenia cieków i tła geochemicznego zlewni oraz koryta. Jak wynika z analiz prowadzonych w ciągu minionych kilkunastu lat (1999-2010), zawartość żelaza ogólnego (w okresie 1999-2002) obniżała się, żelaza rozpuszczonego oraz manganu zwiększała się, cynku obniżała się, a zawartość pozostałych pierwiastków (Cu, Ni, Cr, Pb, Cd, Ba) w wodach Wisłoki w obrębie Mielca utrzymywała się na stałym poziomie. Występowała także zmienność wynikająca z zawartości niektórych jonów metali w zależności od pory roku i pH próbki.
General and dissolved iron and manganese are common in surface waters and their concentration varies depending on various factors. Similarly, copper, zinc, nickel, chromium, lead, cadmium and bar appear in river waters and their amounts depend on the degree of pollution in the watercourses and the geochemical background of the catchment and the riverbed. As it comes from studies conducted over the past several years (1999-2010), content of total iron (in the period 1999- 2002) decreased, the dissolved iron and manganese increased, and zinc decreased, the content of other elements (Cu, Ni, Cr, Pb, Cd, Ba) in the Wisloka's waters around Mielec remained at a constant level. Some variability was observed as a result of some metal ions contents, which depends on the season and the pH of the sample.
Źródło:: Inżynieria Ekologiczna; 2011, 27; 33-45
2081-139X
2392-0629
Pojawia się w:: Inżynieria Ekologiczna
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Micronutrient contents in the green mass of mixtures of blue lupine with spring rye depending on proportion of components and time of harvesting
Zawartość mikroelementów w zielonej masie mieszanki łubinu wąskolitnego z żytem jarym w zależności od udziału komponentów i terminu zbioru
Autorzy:: Płaza, Anna
Górski, Rafał
Rzążewska, Emilia
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2223265.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Politechnika Bydgoska im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich. Wydawnictwo PB
Tematy:: blue lupin
copper
iron
manganese
mixture
spring rye
zinc
cynk
łubin wąskolistny
mangan
miedź
mieszanka
żelazo
żyto jare
Opis:: Background. Mixed crops allow providing feed with a wide range of minerals and a better quality in comparison with crops from pure sowing. The paper presents the results of a study from 2009–2011 aimed at determining the impact of a proportion of components and the time of harvesting mixtures of blue lupine with spring rye on the content of micronutrients in the green mass and their mutual relations. This knowledge allows for the correct selection of species for legume – cereal mixtures for animal feeding. Material and methods. Two factors were studied in the experiment: I – proportion of components in a mixture: blue lupine – pure sowing 100%, spring rye – pure sowing 100%, blue lupine 75% + spring rye 25%, blue lupine 50% + spring rye 50%, blue lupine 25% + spring rye 75%; II – time of harvesting: flowering stage of blue lupine (BBCH 65), flat green pod stage of blue lupine (BBCH 79). During the harvesting of mixtures, average samples of fresh mass were collected from each plot for chemical analysis. The content of micronutrients (Fe, Mn, Zn, Cu) was determined in the collected plant material. Results. Significantly the highest contents of iron, manganese and zinc were recorded in the green mass of blue lupine cultivated in pure sowing and in the mixture of blue lupine with spring rye with proportions of components of 75% and 25%, respectively, harvested at the flat green pod stage (BBCH 79) of blue lupine. Significantly higher content of copper was observed in pure sowing of blue lupine and in the mixture of blue lupine and spring rye with proportions of components of 75% and 25%, respectively, harvested at the flowering stage of lupine. Harvesting the mixtures at the flat green pod stage (BBCH 79) of blue lupine allows obtaining a higher content of iron, manganese and zinc in comparison with harvesting at the flowering stage of blue lupine (BBCH 65). Conclusion. Cultivation of a mixture of blue lupine with spring rye with a proportion of components of 75% and 25%, respectively, and pure sowing of blue lupine, harvested at the flowering stage of blue lupine (BBCH 65), allows obtaining green mass with a higher content of iron, manganese and zinc as compared with pure sowing of spring rye.
Zasiewy mieszane pozwalają dostarczyć paszę o szerokim zestawie składników mineralnych i lepszą jakościowo niż siewy czyste. W pracy przedstawiono wyniki badań z lat 2009–2011, które miały na celu określenie wpływu udziału komponentów i terminu zbioru mieszanek łubinu wąskolistnego z żytem jarym na zawartość mikroelementów w zielonej masie oraz ich wzajemnych relacji. Wiedza ta pozwala na prawidłowy dobór gatunków do mieszanek bobowato-zbożowych do żywienia zwierząt. W doświadczeniu badano dwa czynniki: I – udział komponentów w mieszance: łubin wąskolistny – siew czysty 100%, żyto jare – siew czysty 100%, łubin wąskolistny 75% + żyto jare 25%, łubin wąskolistny 50% + żyto jare 50%, łubin wąskolistny 25% + żyto jare 75%; II – termin zbioru: faza kwitnienia łubinu wąskolistnego (BBCH 65), faza płaskiego zielonego strąka łubinu wąskolistnego (BBCH 79). Podczas zbioru mieszanek z każdego poletka pobrano średnie próby świeżej masy w celu wykonania analiz chemicznych. W pobranym materiale roślinnym oznaczono zawartość mikroelementów (Fe, Mn, Zn, Cu). Istotnie najwyższe zawartości żelaza, manganu i cynku odnotowano w zielonej masie łubinu wąskolistnego uprawianego w siewie czystym oraz w mieszance łubinu wąskolistnego z żytem jarym o udziale komponentów odpowiednio 75% i 25%, zbieranych w fazie płaskiego zielonego strąka (BBCH 79) łubinu wąskolistnego. Istotnie wyższą zawartość miedzi stwierdzono w siewie czystym łubinu wąskolistnego i mieszance łubinu wąskolistnego z żytem jarym o udziale komponentów odpowiednio 75% i 25%, zbieranych w fazie kwitnienia łubinu. Zbiór mieszanek w fazie płaskiego zielonego strąka (BBCH 79) łubinu wąskolistnego pozwala osiągnąć wyższą zawartość żelaza, manganu i cynku w porównaniu ze zbiorem w fazie kwitnienia łubinu wąskolistnego (BBCH 65). Uprawa mieszanki łubinu wąskolistnego z żytem jarym o udziale komponentów odpowiednio 75% i 25% oraz siewu czystego łubinu wąskolistnego, zbieranych w fazie kwitnienia łubinu wąskolistnego (BBCH 65), pozwala uzyskać zieloną masę o wyższej zawartości żelaza, manganu i cynku w porównaniu z siewem czystym żyta jarego.
Źródło:: Acta Scientiarum Polonorum. Agricultura; 2018, 17, 2; 71-79
1644-0625
Pojawia się w:: Acta Scientiarum Polonorum. Agricultura
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Influence of Sewage Sludge and Liming on Copper, Zinc and Tron Contents in Italian Ryegrass (Lolium multiflorum Lam.)
Oddziaływanie osadów ściekowych i wapnowania na zawartość miedzi, cynku i żelaza w życicy wielokwiatowej (Lolium maltiflomm Lam.)
Autorzy:: Kalembasa, S.
Godlewska, A.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/389474.pdf
Data publikacji:: 2010
Wydawca:: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:: osady ściekowe
miedź
cynk
żelazo
wapnowanie
życica wielokwiatowa (Lolium multiflorum Lam.)
sewage sludge
copper
iron
zinc
liming
Lolium multiflorum Lam.
Opis:: The paper presents results irom a study dcaling with the evaluation of sewage sludge application on light and medium soils as well as liming on Cu, Zn, and Fe content in Italian ryegrass. Metals contents found in sludge allowed for their agricultural application. experimental factors had significant influence on copper, zinc, and iron contents at plants. Fertilization using sewage sludge considerably affected the content of Cu, Zn, and Fe in Italian ryegrass. Copper and iron levels in plants grown on light soil increascd significantly. Liming differentiated Cu and Fe contents not explicitly, but it considerably decreased Fe content in studied grass specics.
W pracy przedstawiono wyniki badań, których celem było określenie wpływu stosowania osadów ściekowych z dwóch oczyszczalni ścieków na glebę lekką i średnią oraz wapnowania na zawartość Cu, Zn i Fe w życicy wielokwiatowej. Zawartość tych metali stwierdzona w zastosowanych osadach pozwala na ich wykorzystanie do celów rolniczych. Czynniki badane w doświadczeniu miały duży wpływ na zawartość miedzi, cynku i żelaza w roślinach. Nawożenie osadami ściekowymi powodowało znaczny wzrost zawartości Cu, Zn i Fe w życicy wielokwiatowej. Podobnie gatunek gleby miał duży wpływ na zawartość miedzi i żelaza w roślinach, powodując wzrost ich zawartości w życicy uprawianej na glebie lekkiej. Wapnowanie w sposób niejednoznaczny różnicowało zawartość Cu i Fe w roślinach, ale istotnie obniżyło zawartość Fe w żywicy.
Źródło:: Ecological Chemistry and Engineering. A; 2010, 17, 8; 919-925
1898-6188
2084-4530
Pojawia się w:: Ecological Chemistry and Engineering. A
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Wpływ wybranych nawozów mikroelementowych firmy ADOB na plon i wartość browarną ziarna jęczmienia jarego
The effect of selected microelement fertilizers manufactured by ADOB company on yield and malting quality of spring barley
Autorzy:: Liszewski, Marek
Błażewicz, Józef
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2147399.pdf
Data publikacji:: 2018-12-30
Wydawca:: Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:: yield
malting barley
foliar fertilization
copper
manganese
iron
malt
wort
plon
jęczmień browarny
nawożenie dolistne
miedź
mangan
żelazo
słód
brzeczka
Opis:: W latach 2014–2016 założono ścisłe doświadczenie polowe na polach doświadczalnych Instytutu Agroekologii i Pro-dukcji Roślinnej Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Celem badań było ustaleniewpływu dolistnego nawożenia prepa-ratami zawierającymi Cu, Mn i Fe (ADOB 2.0 Cu IDHA, ADOB Mn 2.0 i ADOB 2.0 Fe IDHA) na plon ziarna i elementy struktu-ry plonu oraz wartość browarną jęczmienia jarego odmiany Qu-ench. Ocenę przydatności słodowniczej przeprowadzono według metod stosowanych w analityce EBC. Analizowano 5-dniowysłód typu pilzneńskiego oraz brzeczkę wyprodukowaną metodą kongresową. Stwierdzono, że stosowanie dolistnego nawoże-nia roślin jęczmienia browarnego odmiany Quench preparatami ADOB zawierającymi Mn i Fe w zalecanych przez producenta dawkach spowodowało istotne zwiększenie plonu ziarna, odpo-wiednio o 0,37 t·ha-1 oraz 0,30 t·ha-1.Dolistna aplikacja nawozów zawierających Cu i Fe przyczyniła się, niezależnie od warunków atmosferycznych i przy średniej zasobności gleby w badane mi-kropierwiastki, do poprawy przydatności słodowniczej ziarna browarnego poprzez zwiększanie uproszczonej wydajności wa-rzelni w zakresie od 1,2 do 4,4 p.p., w stosunku do słodów wypro-dukowanych z ziarna roślin nie nawożonych mikroelementami.
The effect of foliar fertilization of Quench cultivar of spring barley with ADOB company preparations containing Cu, Mn and Fe (ADOB 2.0 Cu IDHA, ADOB Mn 2.0 and ADOB 2.0 Fe IDHA, respectively) on the grain yield, elements of crop compo-nents and brewing quality of the studied cultivar were evaluated. The malting usefulness of the grain, 5-day malt and congress worts were assessed according to Analityca EBC. It was stated that the application of foliar fertilization on barley plant with ADOB preparations with Mn and Fe in recommended dosages improved the grain yield of Quench cultivar malting barley by 0,37 tha-1; and 0.30 tha-1,respectively. Application of foliar fertil-ization with ADOB preparations containing Cu and Fe, regardless from the atmospheric conditions and with an average content of studied microelements in the soil, improved malting usefulness of the grain through an increase in brewhouse efficiency in the range of 1.2–4.4 p.p. in comparison to malts obtained from the grain of the plants without additional microelement fertilization.
Źródło:: Polish Journal of Agronomy; 2018, 35; 83-88
2081-2787
Pojawia się w:: Polish Journal of Agronomy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Modified bentonite-derived materials as catalystsfor selective catalytic reduction of nitrogen oxides
Autorzy:: Szymaszek, Agnieszka
Kubeł, Maciej
Samojeden, Bogdan
Motak, Monika
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/185436.pdf
Data publikacji:: 2020
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:: pillared bentonite
acid activation
alumina
iron
copper
selective catalytic reduction
NO
DeNO
aktywacja kwasem
glinka
żelazo
miedź
Selektywna redukcja katalityczna
Opis:: In the last few years, cationic layered clays, including bentonites have been investigated as potentialcatalysts for SCR DeNOxsystems. In this work, bentonite as the representative of layered clays wasmodified in order to obtain an alternative, low-cost NH3–SCR catalyst. Samples of raw clay wereactivated with HCl or HNO3, treated with C2H2O4and subsequently pillared with alumina by the ion-exchange. Afterwards, the modified materials were impregnated with iron and copper. The obtainedcatalysts were characterized by XRD and FT-IR. SCR catalytic tests carried out over analyzed samplesindicated the conversion of NO of approximately 90% for the most active sample. The type of acidused for modification and the type of active phase strongly influenced the catalytic properties of theanalyzed materials.
Źródło:: Chemical and Process Engineering; 2020, 41, 1; 13--24
0208-6425
2300-1925
Pojawia się w:: Chemical and Process Engineering
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: Ocena stopnia zagrożenia Fe, Mn, Zn i Cu borówki czernicy (Vaccinium myrtillus L.) na terenie Załęczańskiego Parku Krajobrazowego
Assessment of the degree of threat of Fe, Mn, Zn and Cu bilberry (Vaccinium myrtillus L.) in the area of the Załęcze Landscape Park
Autorzy:: Musielińska, R.
Bąbelewska, A.
Ciesielski, W.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/952181.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:: żelazo
mangan
cynk
miedź
borówka czernica
rośliny lecznicze
Załęczański Park Krajobrazowy
iron
manganese
zinc
copper
bilberry
medicinal plants
Załęcze Landscape Park
Opis:: Rośliny lecznicze coraz chętniej wykorzystywane są w zapobieganiu i/lub leczeniu wielu chorób, a zalety fitoterapii i naturalnych metod leczenia na stałe zagościły w nowoczesnym lecznictwie. Jednak wysoka zawartość metali ciężkich w gatunkach leczniczych może eliminować je z zastosowań medycznych, ujemnie wpływać na proces terapeutyczny oraz stać się dodatkowym źródłem narażenia na te pierwiastki. W tej sytuacji, przestrzeganie norm maksymalnej zawartości metali w roślinach staje się koniecznością, szczególnie w przypadku gatunków leczniczych, konsumpcyjnych lub paszowych. Celem badań było określenie zawartości metali: żelaza, manganu, cynku i miedzi w borówce czernicy (Vaccinium myrtillus L.). Próbki roślinne (część nadziemną oraz część podziemną) pobrano na 10 stanowiskach badawczych w Załęczańskim Parku Krajobrazowym. Zawartości badanych pierwiastków oznaczono metodą atomowej spektrometrii absorpcyjnej (ASA) z wykorzystaniem aparatu VARIAN AA 240. Zawartość żelaza w borówce czernicy była podobna na wszystkich stanowiskach badawczych i mieściła się w granicach: 20,316-25,994 µg/g s.m. w części podziemnej; 22,865-25,324 µg/g s.m. w części nadziemnej roślin. Biodostępne ilości manganu w Vaccinium myrtillus były niższe od zawartości żelaza, przy czym ilości odnotowane w części podziemnej były dwukrotnie wyższe niż w części nadziemnej borówki czernicy (Mn w części nadziemnej: 4,311-4,584 µg/g s.m.; Mn w części podziemnej: 8,519-9,054 µg/g s.m.). Podobnie niższe zawartości odnotowano dla cynku - część nadziemna: 1,204-1,386 µg/g s.m.; część podziemna: 1,770-2,023 µg/g s.m. W przypadku miedzi nie odnotowano wartości większej niż 0,05 µg/g s.m. (dla obu części borówki na wszystkich stanowiskach pomiarowych). Prezentowane wyniki zawartości żelaza, manganu, cynku i miedzi w Vaccinium myrtillus opisują przydatność tej rośliny w celach konsumpcyjnych i leczniczych.
Medicinal plants are more and more willingly used in the prevention and/or treatment of many diseases, and the advantages of phytotherapy and natural methods of treatment have become a permanent feature of modern medicine. However, the high content of heavy metals in medicinal species can eliminate them from medical applications, adversely affect the therapeutic process and become an additional source of exposure to these elements. In this situation, observance of the maximum metal content standards in plants becomes necessary, especially in the case of medicinal, consumer or feed species. The aim of the study was to determine the content of iron, manganese, zinc and copper in the blueberry of saithe (Vaccinium myrtillus L.). Plant samples (aboveground part and underground part) were taken at 10 research sites in the Załęcze Landscape Park. The contents of the tested elements were determined by atomic absorption spectrometry (ASA) with the use of VARIAN AA 240 apparatus. The iron content of blueberry was similar at all research sites and was within the following limits: 20.316-25.994 µg/g s.m. in the underground part; 22,865-25,324 µg/g s.m. in the aboveground part of the plants. The bioavailable quantities of manganese in Vaccinium myrtillus were lower than the iron content, while the quantities recorded in the underground part were twice as high as in the aboveground part of blueberry (Mn in the aboveground part: 4,311-4,584 µg/g s.m.). Month in the underground part: 8.519-9.054 µg/g s.m.). Similarly, lower levels were recorded for zinc - above ground part: 1.204-1.386 µg/g s.m. underground: 1,770-2,023 µg/g s.m. In the case of copper, no value greater than 0.05 µg/g s.m. was recorded. (for both parts of blueberry at all measuring points). The presented results of iron, manganese, zinc and copper content in Vaccinium myrtillus describe the usefulness of this plant for consumption and treatment.
Źródło:: Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Technika, Informatyka, Inżynieria Bezpieczeństwa; 2018, T. 6; 591-607
2300-5343
Pojawia się w:: Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Technika, Informatyka, Inżynieria Bezpieczeństwa
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Effects of HE and ECAP processes on changes in microstructure and mechanical properties in copper, iron and zinc
Autorzy:: Kulczyk, Mariusz
Skorupska, Monika
Skiba, Jacek
Przybysz, Sylwia
Smalc-Koziorowska, Julita
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/27311391.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN
Tematy:: hydrostatic extrusion
equal channel angular pressing
rate of plastic deformation
copper
iron
zinc
wytłaczanie hydrostatyczne
prasowanie kątowe równokanałowe
szybkość odkształcenia plastycznego
miedź
żelazo
cynk
Opis:: The research presented in this paper concerns the influence of the rate of plastic deformation generated directly in the processes of severe plastic deformations on the microstructure and properties of three metals: copper, iron and zinc. The equal channel angular pressing (ECAP) method was used, and it was performed at a low plastic deformation rate of ∼ 0.04 s−1. The high plastic strain rate was obtained using the hydrostatic extrusion (HE) method with the deformation rate at the level of ∼ 170 s−1. For all three tested materials different characteristic effects were demonstrated at the applied deformation rates. The smallest differences in the mechanical properties were observed in copper, despite the dynamic recrystallization processes that occurred in the HE process. In Armco iron samples, dynamic recovery processes in the range of high plastic deformation rates resulted in lower mechanical properties. The most significant effects were obtained for pure zinc, where, regardless of the method used, the microstructure was clearly transformed into bimodal after the ECAP process, and homogenized and refined after the HE process. After the HE process, the material was transformed from a brittle state to a plastic state and the highest mechanical properties were obtained.
Źródło:: Bulletin of the Polish Academy of Sciences. Technical Sciences; 2023, 71, 3; art. no. e145563
0239-7528
Pojawia się w:: Bulletin of the Polish Academy of Sciences. Technical Sciences
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: Analiza zmian zawartości jonów wybranych metali ciężkich w wodzie Jeziora Goczałkowickiego w latach 1994-2007
Variations in the content of some heavy metals observed in Lake Goczalkowickie in the time span of 1994-2007
Autorzy:: Czaplicka-Kotas, A.
Ślusarczyk, Z.
Zagajska, J.
Szostak, A.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/237315.pdf
Data publikacji:: 2010
Wydawca:: Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych
Tematy:: zbiornik Goczałkowice
mangan
żelazo
miedź
cynk
ołów
tlen rozpuszczony
twardość węglanowa
sezonowe zmiany
Lake Goczalkowickie
manganese
iron
copper
zinc
lead
dissolved oxygen
carbonate hardness
seasonal variations
Opis:: Wykazano, że wody Jeziora Goczałkowickiego są zanieczyszczone jonami metali ciężkich w ilościach przekraczających wielokrotnie tło geochemiczne w przypadku ołowiu i cynku, a okresowo także w przypadku miedzi. Podwyższona ilość metali w wodzie związana jest głównie ze źródłami antropogenicznymi zlokalizowanymi w zlewni zbiornika, takimi jak zakłady przemysłowe, stawy rybne, czy też spływ z terenów użytkowanych rolniczo. Wyjątek stanowią żelazo i mangan, których obecność w wodzie jest wynikiem zarówno zanieczyszczeń przemysłowych, jak i wzbogacenia wód powierzchniowych na skutek ich wymywania z torfowisk i kontaktu wód powierzchniowych z zasilającymi zbiornik wodami artezyjskimi. Analizując zmiany średniej rocznej zawartości jonów metali w wodzie zbiornika w okresie badawczym stwierdzono, że w przypadku żelaza i manganu zaznaczyła się tendencja rosnąca w latach 1994-2007. Ponadto w okresie tym stwierdzono sezonowe zmiany zawartości jonów manganu w wodzie - najmniejsze zimą, a najwyższe latem. Zmiany ilości związków manganu w wodzie zbiornika można powiązać ze zmianami natlenienia wody (korelacja ujem-na). Wykazano przeciętną korelację zawartości jonów żelaza i manganu w wodzie. Obliczenia wskazały, że średniej rocznej zawartości jonów miedzi, ołowiu i cynku nie można było przypisać statystycznie istotnych trendów. W przypadku miedzi zauważono okresowy wzrost ilości tego metalu w wodzie na początku lat 90. po miedziowaniu zbiornika.
The results of analyses show that Lake Goczalkowickie (impounding reservoir) has been contaminated with heavy metal ions. In the case of lead and zinc, and temporarily also in the case of copper, their concentrations are many times as high as the relevant geochemical background values. The occurrence of elevated metal concentrations in the water is attributable primarily to the anthropogenic sources located in the drainage area of the lake, such as industrial effluents, agricultural runoffs or fish farming. Exceptions are the concentrations of iron and manganese; their presence in the lake water is due not only to industrial pollution, but also the enrichment of surface waters by pit elution and contact with the artesian water that feeds the impounding reservoir. Analysis of the variations in the average annual metal ion content in Lake Goczalkowickie over the period of 1994-2007 has revealed an upward trend for iron and manganese, and seasonal variations in manganese ion content, which were the smallest in winter and the greatest in summer. The changes in the quantity of manganese ions can be linked with the changes in the oxygenation of the lake water (negative correlation). An average correlation was established between iron ions and manganese ions in the water. The results of calculations have made it clear that no statistically significant trends can be assigned to the average annual concentrations of copper, lead or zinc. As for the copper content, a temporary rise was observed in the early 1990s, after the reservoir had been treated with copper sulfate for algal control. słowa kluczowe polskie: Zbiornik Goczałkowice, mangan, żelazo, miedź, cynk, ołów, tlen rozpuszczony, twardość węglanowa, sezonowe zmiany.
Źródło:: Ochrona Środowiska; 2010, 32, 4; 51-56
1230-6169
Pojawia się w:: Ochrona Środowiska
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: Ocena zawartosci wybranych biopierwiastkow w warzywach
Estimation of selected bioelements content in vegetables
Autorzy:: Grembecka, M
Szefer, P.
Dybek, K.
Gurzynska, A.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/874434.pdf
Data publikacji:: 2008
Wydawca:: Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:: warzywa
biopierwiastki
wapn
fosfor
zelazo
cynk
miedz
skladniki mineralne
warzywa swieze
ocena zawartosci
vegetable
bioelement
calcium
phosphorus
iron
zinc
copper
mineral component
fresh vegetable
content estimation
Opis:: Oznaczono zawartość wapnia, fosforu, żelaza, cynku i miedzi w 30 różnych gatunkach świeżych warzyw ogólnie dostępnych w sprzedaży. Pierwiastki oznaczono, po uprzedniej mineralizacji na sucho, metodą absorpcyjnej spektrometrii atomowej z atomizacją płomieniową (FAAS). Fosfor oznaczono metodą kolorymetryczną z odczynnikiem żelazowo-molibdenowym. Poprawność zastosowanej metodyki sprawdzono na podstawie analizy certyfikowanych materiałów odniesienia. Zawartość analizowanych pierwiastków (mg/100 g) w warzywach była następująca: 2,57 - 165 dla Ca; 22,1 - 95,4 dla P; 0,07 - 0,82 dla Zn; 0,01 - 0,16 dla Cu i 0,27 - 3,31 dla Fe. Na podstawie uzyskanych wyników dokonano oceny realizacji dziennego zapotrzebowania na poszczególne składniki mineralne w stosunku do zalecanych norm dla osoby dorosłej.
Concentrations of Ca, P, Fe, Zn and Cu were determined in 30 different kinds of fresh vegetables available in sale. The contents of chemical elements (except phosphorus) were analysed, after dry mineralization, by flame atomic absorption spectrometry - AAS with deuterium background correction. The phosphorus was determined in the form of phosphormolybdate blue by spectrophotometric method. Reliability of the procedure was checked by the analysis of certified reference materials. The average contents (mg/100 g) of minerals in vegetables were as follows: 2.57 - 165 for Ca; 22.1 - 95.4 for P; 0.07 - 0.82 for Zn; 0.01 - 0.16 for Cu and 0.27 - 3.31 for Fe. These measurements allowed to estimate the realisation of the recommended daily intake of bioelements with the analysed vegetables for an adult person.
Źródło:: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2008, 59, 2; 179-186
0035-7715
Pojawia się w:: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "żelazo" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język