Ocena stopnia zagrożenia Fe, Mn, Zn i Cu borówki czernicy (Vaccinium myrtillus L.) na terenie Załęczańskiego Parku Krajobrazowego

Rośliny lecznicze coraz chętniej wykorzystywane są w zapobieganiu i/lub leczeniu wielu chorób, a zalety fitoterapii i naturalnych metod leczenia na stałe zagościły w nowoczesnym lecznictwie. Jednak wysoka zawartość metali ciężkich w gatunkach leczniczych może eliminować je z zastosowań medycznych, ujemnie wpływać na proces terapeutyczny oraz stać się dodatkowym źródłem narażenia na te pierwiastki. W tej sytuacji, przestrzeganie norm maksymalnej zawartości metali w roślinach staje się koniecznością, szczególnie w przypadku gatunków leczniczych, konsumpcyjnych lub paszowych. Celem badań było określenie zawartości metali: żelaza, manganu, cynku i miedzi w borówce czernicy (Vaccinium myrtillus L.). Próbki roślinne (część nadziemną oraz część podziemną) pobrano na 10 stanowiskach badawczych w Załęczańskim Parku Krajobrazowym. Zawartości badanych pierwiastków oznaczono metodą atomowej spektrometrii absorpcyjnej (ASA) z wykorzystaniem aparatu VARIAN AA 240. Zawartość żelaza w borówce czernicy była podobna na wszystkich stanowiskach badawczych i mieściła się w granicach: 20,316-25,994 µg/g s.m. w części podziemnej; 22,865-25,324 µg/g s.m. w części nadziemnej roślin. Biodostępne ilości manganu w Vaccinium myrtillus były niższe od zawartości żelaza, przy czym ilości odnotowane w części podziemnej były dwukrotnie wyższe niż w części nadziemnej borówki czernicy (Mn w części nadziemnej: 4,311-4,584 µg/g s.m.; Mn w części podziemnej: 8,519-9,054 µg/g s.m.). Podobnie niższe zawartości odnotowano dla cynku - część nadziemna: 1,204-1,386 µg/g s.m.; część podziemna: 1,770-2,023 µg/g s.m. W przypadku miedzi nie odnotowano wartości większej niż 0,05 µg/g s.m. (dla obu części borówki na wszystkich stanowiskach pomiarowych). Prezentowane wyniki zawartości żelaza, manganu, cynku i miedzi w Vaccinium myrtillus opisują przydatność tej rośliny w celach konsumpcyjnych i leczniczych.

Medicinal plants are more and more willingly used in the prevention and/or treatment of many diseases, and the advantages of phytotherapy and natural methods of treatment have become a permanent feature of modern medicine. However, the high content of heavy metals in medicinal species can eliminate them from medical applications, adversely affect the therapeutic process and become an additional source of exposure to these elements. In this situation, observance of the maximum metal content standards in plants becomes necessary, especially in the case of medicinal, consumer or feed species. The aim of the study was to determine the content of iron, manganese, zinc and copper in the blueberry of saithe (Vaccinium myrtillus L.). Plant samples (aboveground part and underground part) were taken at 10 research sites in the Załęcze Landscape Park. The contents of the tested elements were determined by atomic absorption spectrometry (ASA) with the use of VARIAN AA 240 apparatus. The iron content of blueberry was similar at all research sites and was within the following limits: 20.316-25.994 µg/g s.m. in the underground part; 22,865-25,324 µg/g s.m. in the aboveground part of the plants. The bioavailable quantities of manganese in Vaccinium myrtillus were lower than the iron content, while the quantities recorded in the underground part were twice as high as in the aboveground part of blueberry (Mn in the aboveground part: 4,311-4,584 µg/g s.m.). Month in the underground part: 8.519-9.054 µg/g s.m.). Similarly, lower levels were recorded for zinc - above ground part: 1.204-1.386 µg/g s.m. underground: 1,770-2,023 µg/g s.m. In the case of copper, no value greater than 0.05 µg/g s.m. was recorded. (for both parts of blueberry at all measuring points). The presented results of iron, manganese, zinc and copper content in Vaccinium myrtillus describe the usefulness of this plant for consumption and treatment.