Pobranie miedzi, cynku, manganu i żelaza przez Amaranthus cruentus L. jako roślinę energetyczną w zależności od odmiany, rozstawy i nawożenia

Niniejsza praca obejmuje przeanalizowanie wpływu różnych dawek azotu, fosforu i potasu oraz rodzaju siewu dwóch odmian (Rawa i Aztek) szarłatu (Amaranthus cruentus L.) na pobranie mikroskładników (Cu, Zn, Mn, Fe) przez roślinę testową. Podstawę pracy stanowi trzyletnie doświadczenie polowe założone metodą losowanych podbloków (split-plot) w trzech powtórzeniach, w którym czynnikami zmiennymi były: odmiana rośliny i sposób siewu, zastosowane na dwóch poziomach oraz nawożenie NPK na pięciu. Uzyskane wyniki eksperymentalne weryfikowano statystycznie modułem ANOVA (dla układów czynnikowych) programu STATISTICA. Testem HSD Tukeya określono wartości NIR. W celu wzajemnego porównania wielkości udziału poszczególnych czynników doświadczalnych w wyjaśnieniu wariancji zmiennej zależnej obliczone zostały współczynniki η²_p. Uzyskane wyniki badań wskazują, że zastosowane czynniki doświadczalne przyczyniły się do istotnego zróżnicowania pobrania miedzi, cynku, manganu i żelaza przez Amaranthus cruentus L. Ogólnie należy stwierdzić, że wyższe pobranie wszystkich analizowanych mikroskładników przez rośliny testowe odnotowano w przypadku odmiany Aztek. Biorąc pod uwagę wpływ siewu roślin na pobranie miedzi, cynku, manganu i żelaza przez amarantus w przypadku odmiany Aztek wyższe pobranie odnotowano przy siewie szerokorzędowym. W przeprowadzonym eksperymencie nie stwierdzono jednoznacznie ukierunkowanego wpływu nawożenia na kumulację mikroskładników w roślinie testowej.

Present research includes analysis of the in fluence of varied nitrogen, phosphorus, and potassium rates as well as spacing type of two amaranth cultivars (Rawa and Aztek) (Amaranthus cruentus L.) on uptake of microelements (Cu, Zn, Fe, Mn) by the test plant. The paper was based on three-year field experiment established by means of randomized sub-blocks (split-plot) in three replicates and included three variable factors: plant cultivar, spacing (two levels each), and NPK nutrition (five levels). Results achieved during the experiments were statistically verified using ANOVA mode (for factorial systems) in STATISTICA software. LSD values were determined with a help of HSD Tukey test. In order to compare the shares of particular experimental factors in explaining the variance of dependent variable, η²_p (partial eta-squared) coefficients were calculated. Achieved results indicated that applied experimental factors contributed to a substantial differentiation of uptake of copper, zinc, manganese and lead by Amaranthus cruentus L. It should be stated that higher uptake of all analyzed microelements by test plants were in the case of Aztek cv. Considering the in fluence of plant spacing on copper, zinc, manganese and lead uptake by amaranth, their higher levels were found at wide-spacing for Aztek cv. No univocally directed in fluence of fertilization on microelements accumulation at test plant was found in the experiment.