Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Wołosi" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 16
Tytuł:
Blachowie i pastores Romanorum w Gesta Hungarorum Anonimowego Notariusza
Autorzy:
Grzesik, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/631517.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Hungary, Pannonia, Vlachs, Slavs, chronicle writing
Węgry, Panonia, Wołosi, Słowianie, kronikarstwo
Opis:
Blachowie zostali parokrotnie wymienieni przez Anonimowego Notariusza króla Béli III, pierwszego kronikarza węgierskiego, którego dzieło dotrwało do naszych czasów. Pojawiają się jako wrogowie Rzymian oraz mieszkańcy lokalnych strukturpolitycznych. W jednym miejscu zostali wspomniani oni zostali wraz z tajemniczymi pasterzami Rzymian. W artykule próbuję odpowiedzieć na pytanie, kim byli Blachi, czy możemy ich utożsamić z Wołochami, przodkami Rumunów oraz kim byli Rzymianie i ich pasterze. Według powszechnej opinii badaczy Anonim, pisząc o ludzie Blachi, miał istotnie na myśli Wołochów. Jednakże takiej zgody już nie ma, jeśli chodzi o odpowiedź na pytanie, czy z Wołochami identyczni byli pastores Romanorum. Użycie w tekście kroniki spójnika ac sugeruje, że Anonim traktował pasterzy Rzymian jako oddzielną od Wołochów grupę ludności. Pojawiają się oni na zachód od Dunaju, podczas gdy Wołosi byli umiejscawiani na wschód od Cisy. W pasterzach widziano potomków resztek zromanizowanej ludności panońskiej, papieskich poborców dziesięcin lub walońskich kolonistów z czasów kronikarza. Opowiadanie kronikarza próbuję objaśnić w kontekście tzw. Powieści o przełożeniu ksiąg (termin Aleksieja Szachmatowa) będącej fragmentem Powieści lat minionych, a opowiadającej o władzy Wołochów (czyli Franków) nad Słowianami panońskimi. Wydaje mi się, że węgierski kronikarz wykorzystał tu miejscową tradycję Słowian panońskich o księżach (pastores) frankijskich z archidiecezji salzburskiej działających wśród nich. Tradycja ta przechowuje pamięć o frankijskim zwierzchnictwie politycznym i kościelnym nad dawną Panonią w IX w.
Źródło:
Res Historica; 2016, 41
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ius Valachicum w Polsce średniowiecznej. Część II. Osadnictwo wołoskie na ziemiach chełmskiej i lubelskiej w tekstach źródłowych przechowywanych w Archiwum Państwowym w Lublinie
Autorzy:
Jawor, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/632151.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Ius Valachicum
Vlachs
Vallachian settlement
shepherding
prawo wołoskie
Wołosi
osadnictwo wołoskie
pasterstwo
Opis:
The source texts contained in the current edition, collected from different archive units from State Archives in Lublin, are the continuation of the text published in the renowned Romanian journal “Istros” in 2014. The areas of Chełm and Lublin region were not intensively colonised by Walachian settlement at the turn of the Middle Ages and at the beginning of the modern times. It was used only in those areas which could not be colonized by regular farmers due to natural conditions, or when particular owners of farming villages strove to enrich their current agricultural profile with the breeding aspect, which took place through settling particular Walachian families. Thus, the significance of this period in the times of Walachian colonization was not to be found in its spread, the number of colonists or the villages inhabited by them. Instead, it is notable that those few Walachian settlements indicate the northern borderline of this colonising movement on the border of Lesser Poland and Red Ruthenia. Interestingly, the occurrence of villages which are 300 kilometers away from mountain areas, and which used Ius Valachicum, seems to contradict the established notion of Walachian settlement taking place only in the mountains and their neighbouring areas.
Umieszczone w edycji teksty źródłowe, zawarte w różnych jednostkach archiwalnych przechowywanych w Archiwum Państwowym w Lublinie, stanowią kontynuację publikacji, która ukazała się drukiem w roku 2014 na łamach uznanego czasopisma rumuńskiego „Istros”. Obszary ziem chełmskiej i lubelskiej na przełomie średniowiecza i czasów nowożytnych nie były intensywnie kolonizowane przez żywioł wołoski. Osadnictwo takie występowało tylko na terenach, które ze względów naturalnych nie mogły zostać skolonizowane przez typowych rolników, albo też poszczególni właściciele wsi rolniczych zabiegali o wzbogacenie ich dotychczasowego profilu gospodarczego o wątek hodowlany, co następowało poprzez osadzanie pojedynczych rodzin wołoskich. Znaczenia tego obszaru w dziejach kolonizacji wołoskiej nie należy więc doszukiwać się w jej rozprzestrzenieniu, liczonym ilością kolonistów czy zamieszkiwanych przez nich osad wiejskich. Polega ono raczej na tym, że nieliczne osady wołoskie wyznaczają północny zasięg tego nurtu kolonizacyjnego na skraju Małopolski i Rusi Czerwonej. Odległe często o około 300 km od obszarów górskich wsie posługujące się Ius Valachicum zdają się przeczyć wciąż aktualnemu w literaturze przedmiotu jego postrzeganiu jako nurtu obejmującego wyłącznie góry i ich bezpośrednie zaplecze.
Źródło:
Res Historica; 2015, 40
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Blachowie i pastores Romanorum w Gesta Hungarorum Anonimowego Notariusza
Autorzy:
Grzesik, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/632304.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Hungary, Pannonia, Vlachs, Slavs, chronicle writing
Węgry, Panonia, Wołosi, Słowianie, kronikarstwo
Opis:
The Blachi were mentioned several times by the anonymous notary of King Béla III, the author of the first Hungarian chronicle, which preserved until nowadays. They occurred as the enemies of the Hungarians and the inhabitants of local political structures. Once they were mentioned together with mysterious herds of the Romans. In my article I try to answer the question, who were the Blachi, if we can identify them with the Vlachs, the ascendants of the Romanians and who were the Romans and their shepherds. According to the common opinion of the scholars when he wrote about the Blachi, he really mentioned the Vlachs. However, there is no concordance in the question if pastores Romanorum were identical with the Vlachs. The use of the conjunction ac suggests that the anonymous notary treated the shepherds of the Romans as a separate group as the Vlachs. They occurred west of the Danube while the Vlachs were located east of Tisza. Some scholar interpreted the shepherds as the rest of the ancient Pannonian population, which was Romanized during the Roman rule, another connected them with the Papal collectors of tithes or the Walloon colonists from the chronicler’s time. I propose to connect the notary’s story with that of the Rus’ Primary Chronicle’s fragment named by Aleksey Shakhmatov as The Story of the Book Translation about the Volokh (i.e. Frankish) rule over the Pannonian Slavs. I think that the Hungarian chronicler used the local oral tradition of the Pannonian Slavs about the Frankish priests (pastores) from the Salzburg archbishopric, who acted among them. This tradition expressed the Frankish political and ecclesiastical domination over former Pannonia in the ninth century.
Blachowie zostali parokrotnie wymienieni przez Anonimowego Notariusza króla Béli III, pierwszego kronikarza węgierskiego, którego dzieło dotrwało do naszych czasów. Pojawiają się jako wrogowie Rzymian oraz mieszkańcy lokalnych strukturpolitycznych. W jednym miejscu zostali wspomniani oni zostali wraz z tajemniczymi pasterzami Rzymian. W artykule próbuję odpowiedzieć na pytanie, kim byli Blachi, czy możemy ich utożsamić z Wołochami, przodkami Rumunów oraz kim byli Rzymianie i ich pasterze. Według powszechnej opinii badaczy Anonim, pisząc o ludzie Blachi, miał istotnie na myśli Wołochów. Jednakże takiej zgody już nie ma, jeśli chodzi o odpowiedź na pytanie, czy z Wołochami identyczni byli pastores Romanorum. Użycie w tekście kroniki spójnika ac sugeruje, że Anonim traktował pasterzy Rzymian jako oddzielną od Wołochów grupę ludności. Pojawiają się oni na zachód od Dunaju, podczas gdy Wołosi byli umiejscawiani na wschód od Cisy. W pasterzach widziano potomków resztek zromanizowanej ludności panońskiej, papieskich poborców dziesięcin lub walońskich kolonistów z czasów kronikarza. Opowiadanie kronikarza próbuję objaśnić w kontekście tzw. Powieści o przełożeniu ksiąg (termin Aleksieja Szachmatowa) będącej fragmentem Powieści lat minionych, a opowiadającej o władzy Wołochów (czyli Franków) nad Słowianami panońskimi. Wydaje mi się, że węgierski kronikarz wykorzystał tu miejscową tradycję Słowian panońskich o księżach (pastores) frankijskich z archidiecezji salzburskiej działających wśród nich. Tradycja ta przechowuje pamięć o frankijskim zwierzchnictwie politycznym i kościelnym nad dawną Panonią w IX w.
Źródło:
Res Historica; 2016, 41
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ius Valachicum w Polsce średniowiecznej. Część II. Osadnictwo wołoskie na ziemiach chełmskiej i lubelskiej w tekstach źródłowych przechowywanych w Archiwum Państwowym w Lublinie
Autorzy:
Jawor, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/631900.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Ius Valachicum
Vlachs
Vallachian settlement
shepherding
prawo wołoskie
Wołosi
osadnictwo wołoskie
pasterstwo
Opis:
Umieszczone w edycji teksty źródłowe, zawarte w różnych jednostkach archiwalnych przechowywanych w Archiwum Państwowym w Lublinie, stanowią kontynuację publikacji, która ukazała się drukiem w roku 2014 na łamach uznanego czasopisma rumuńskiego „Istros”. Obszary ziem chełmskiej i lubelskiej na przełomie średniowiecza i czasów nowożytnych nie były intensywnie kolonizowane przez żywioł wołoski. Osadnictwo takie występowało tylko na terenach, które ze względów naturalnych nie mogły zostać skolonizowane przez typowych rolników, albo też poszczególni właściciele wsi rolniczych zabiegali o wzbogacenie ich dotychczasowego profilu gospodarczego o wątek hodowlany, co następowało poprzez osadzanie pojedynczych rodzin wołoskich. Znaczenia tego obszaru w dziejach kolonizacji wołoskiej nie należy więc doszukiwać się w jej rozprzestrzenieniu, liczonym ilością kolonistów czy zamieszkiwanych przez nich osad wiejskich. Polega ono raczej na tym, że nieliczne osady wołoskie wyznaczają północny zasięg tego nurtu kolonizacyjnego na skraju Małopolski i Rusi Czerwonej. Odległe często o około 300 km od obszarów górskich wsie posługujące się Ius Valachicum zdają się przeczyć wciąż aktualnemu w literaturze przedmiotu jego postrzeganiu jako nurtu obejmującego wyłącznie góry i ich bezpośrednie zaplecze.
Źródło:
Res Historica; 2015, 40
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ślady migracji wołoskich w toponimii polskiego Podtatrza
Autorzy:
Oczko, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/631539.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Vlachs, the Tatras, toponymy of Podhale, Vlach settlements
Wołosi, Podtatrze, toponimia Podhala, osadnictwo wołoskie
Opis:
In the Podhale dialects there are lexical items, the origin of which is associated with the migration of Vlach shepherds across the Polish Podtatrze region. They are also present in toponymy. They are usually formed and based on the Romanian dialect appellatives, e.g. the oronyms Grapa and Magura or the names of villages established under the Vlach law or inhabited by Vlach settlers, e.g. Łapsze and Poronin. Out of 93 villages in the Polish Podtatrze region, covering Spiš, Podhale, and Orava, only five cases display the clearly observable Romanian (Vlach) etymology – at least according to existing research. However, this is not the ultimate state of research as the topic requires further investigation.
W gwarach podhalańskich obecne są elementy leksykalne, których pochodzenie wiąże się z migracją pasterzy wołoskich na terenach polskiego Podtatrza. Występują również w toponomastyce. Utworzone zostały najczęściej na podstawie rumuńskich gwarowych apelatywów, np. oronimy Grapa, Magura, a także nazwy wsi lokowanych na prawie wołoskim lub zamieszkanych przez osadników wołoskich, np. Łapsze, Poronin. Na polskim Podtatrzu, które obejmuje Spisz, Podhale i Orawę, wśród 93 miejscowości jedynie w sześciu przypadkach, w stanie obecnych badań, można wskazać etymologię rumuńską (wołoską). Nie jest to jednak ostateczny stan badań i wymagają one kontynuacji.
Źródło:
Res Historica; 2016, 41
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Północny zasięg osadnictwa na prawie wołoskim w średniowiecznej Polsce
Autorzy:
Jawor, Grzegorz Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/631549.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
ius valachicum, Vlachs, medieval Poland, pastoralism, settlement
prawo wołoskie, Wołosi, średniowieczna Polska, pasterstwo, osadnictwo
Opis:
Celem rozważań jest uchwycenie północnej granicy zasięgu prawa wołoskiego na ziemiach polskich w XV–XVI w. Pojedyncze osady rządzące się tym prawem uchwycono na terenie ziemi sandomierskiej, ziemi lubelskiej, ziemi chełmskiej i w staropolskim województwie bełskim oraz na Wołyniu. W świetle zawartych w tym artykule rozważań, w miarę oddalania się od obszarów podgórskich osadnictwo wołoskie w badanej epoce traciło na znaczeniu i stawało się często tylko dodatkiem do kolonizacji rolniczej. Większą rolę odegrało tylko w zasiedlaniu nieatrakcyjnych rolniczo, peryferyjnie położonych mikroregionów. Często występowała sytuacja osadzania we wsiach rolniczych pojedynczych Wołochów albo ich niewielkich grup. Stanowiło to wystarczającą przyczynę, dla której ci koloniści bardzo szybko ulegali procesom asymilacji oraz integracji etnicznej i kulturowej z miejscowym, przede wszystkim ruskim otoczeniem. Jak wskazuje przykład położonej w województwie bełskim Lubyczy, nieliczne społeczności tych osad najdłużej, bo aż do XIX w., potrafiły zachować i bronić swojej odrębności prawnej, dającej im uprzywilejowaną pozycję w porównaniu z wieśniakami z okolicznych, ruskich wsi.
Źródło:
Res Historica; 2016, 41
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Etniczna tożsamość Arumunów/Wlachów w XXI stuleciu
Autorzy:
Nowicka, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/631704.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Vlachs, Aromanians, ethnicity, ethnic identity, ethnic minorities
Wołosi, Arumuni, etniczność, tożsamość etniczna, mniejszości etniczne
Opis:
The article is devoted to recent development in the community of Aromanians, a dispersed transnational ethnic group of the Balkans. I trace various forms of Aromanian identity. I consider discussions around the desired directions of community development, its political and cultural strategies. I define the residual identity referring to activities that are available. The key criterion of ethnic affiliation becomes the origin, having Vlach ancestors. Aromanian/Vlach intellectuals focused, on the one hand, on preservation of the endangered language and culture, and on the other hand, on the memory of ancestors. The article is based on anthropological fieldwork during several summer seasons from 2007 to 2014. Observation and unstructured interviews with Aromanian local intellectuals, teachers, artists, cultural activists and organisation leaders have furnished empirical material for analysis.
Artykuł jest poświęcony współczesnym zjawiskom w ramach społeczności Arumunów/Wlachów, rozproszonej na całych Bałkanach transnacjonalnej zbiorowości. Przedstawiam zróżnicowane formy współczesnej arumuńskiej tożsamości etnicznej/narodowej. Rozważam dyskusje wokół pożądanych kierunków rozwoju społeczności, jej strategii kulturowych i politycznych. Podstawowym kryterium afiliacji etnicznej/narodowej wśród Arumunów jest obecnie pochodzenie, rodzinna genealogia, posiadanie przodków Arumunów. Intelektualiści arumuńscy koncentrują uwagę zarówno na konieczności zachowania określonych cech kulturowych (języka, obyczajowości), jak i na pamięci przodków. Artykuł powstał na podstawie materiału empirycznego zebranego w trakcie antropologicznych badań terenowychz kilku sezonów letnich w latach 2007–2014. Przeprowadziłam obserwację oraz wywiady z lokalnymi intelektualistami, nauczycielami, artystami, działaczami kultury oraz przywódcami lokalnych i regionalnych organizacji.
Źródło:
Res Historica; 2016, 41
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Etniczna tożsamość Arumunów/Wlachów w XXI stuleciu
Autorzy:
Nowicka, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/631895.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Vlachs, Aromanians, ethnicity, ethnic identity, ethnic minorities
Wołosi, Arumuni, etniczność, tożsamość etniczna, mniejszości etniczne
Opis:
Artykuł jest poświęcony współczesnym zjawiskom w ramach społeczności Arumunów/Wlachów, rozproszonej na całych Bałkanach transnacjonalnej zbiorowości. Przedstawiam zróżnicowane formy współczesnej arumuńskiej tożsamości etnicznej/narodowej. Rozważam dyskusje wokół pożądanych kierunków rozwoju społeczności, jej strategii kulturowych i politycznych. Podstawowym kryterium afiliacji etnicznej/narodowej wśród Arumunów jest obecnie pochodzenie, rodzinna genealogia, posiadanie przodków Arumunów. Intelektualiści arumuńscy koncentrują uwagę zarówno na konieczności zachowania określonych cech kulturowych (języka, obyczajowości), jak i na pamięci przodków. Artykuł powstał na podstawie materiału empirycznego zebranego w trakcie antropologicznych badań terenowychz kilku sezonów letnich w latach 2007–2014. Przeprowadziłam obserwację oraz wywiady z lokalnymi intelektualistami, nauczycielami, artystami, działaczami kultury oraz przywódcami lokalnych i regionalnych organizacji.
Źródło:
Res Historica; 2016, 41
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Północny zasięg osadnictwa na prawie wołoskim w średniowiecznej Polsce
Autorzy:
Jawor, Grzegorz Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/632378.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
ius valachicum, Vlachs, medieval Poland, pastoralism, settlement
prawo wołoskie, Wołosi, średniowieczna Polska, pasterstwo, osadnictwo
Opis:
The aim of this discussion was to study the northern border of the range of the Wallachian law in the Polish territories in the 15th–16th century. Single settlements governed by this law were observed in the regions of Sandomierz, Lublin, Chełm and the Old-Polish Voivodeship of Bełż, as well as in Volhynia. In the light of the arguments put forward in this article, the Wallachian settlement was losing its significance during the period in question and, as it was moving away from the mountainous areas, it was often only an addition to agricultural colonization. It played a more important role only in settling agriculturally unattractive and peripherally situated micro-regions. The situation of settling in agricultural villages individual Vlachs or their small groups occurred often. This was a sufficient reason for which these colonists were quickly undergoing processes of assimilation as well as ethnical and cultural integration with the local, most of all Ruthenian, surroundings. As the example of Lubycza situated in the voivodeship of Bełż shows, only few communities from these settlements managed for the longest period, until the 19th century, to maintain and protect their legal distinction, which gave them a privileged position in comparison to peasants from the neighbouring, Ruthenian, villages.   
Celem rozważań jest uchwycenie północnej granicy zasięgu prawa wołoskiego na ziemiach polskich w XV–XVI w. Pojedyncze osady rządzące się tym prawem uchwycono na terenie ziemi sandomierskiej, ziemi lubelskiej, ziemi chełmskiej i w staropolskim województwie bełskim oraz na Wołyniu. W świetle zawartych w tym artykule rozważań, w miarę oddalania się od obszarów podgórskich osadnictwo wołoskie w badanej epoce traciło na znaczeniu i stawało się często tylko dodatkiem do kolonizacji rolniczej. Większą rolę odegrało tylko w zasiedlaniu nieatrakcyjnych rolniczo, peryferyjnie położonych mikroregionów. Często występowała sytuacja osadzania we wsiach rolniczych pojedynczych Wołochów albo ich niewielkich grup. Stanowiło to wystarczającą przyczynę, dla której ci koloniści bardzo szybko ulegali procesom asymilacji oraz integracji etnicznej i kulturowej z miejscowym, przede wszystkim ruskim otoczeniem. Jak wskazuje przykład położonej w województwie bełskim Lubyczy, nieliczne społeczności tych osad najdłużej, bo aż do XIX w., potrafiły zachować i bronić swojej odrębności prawnej, dającej im uprzywilejowaną pozycję w porównaniu z wieśniakami z okolicznych, ruskich wsi.
Źródło:
Res Historica; 2016, 41
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ślady migracji wołoskich w toponimii polskiego Podtatrza
Autorzy:
Oczko, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/631551.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Vlachs, the Tatras, toponymy of Podhale, Vlach settlements
Wołosi, Podtatrze, toponimia Podhala, osadnictwo wołoskie
Opis:
W gwarach podhalańskich obecne są elementy leksykalne, których pochodzenie wiąże się z migracją pasterzy wołoskich na terenach polskiego Podtatrza. Występują również w toponomastyce. Utworzone zostały najczęściej na podstawie rumuńskich gwarowych apelatywów, np. oronimy Grapa, Magura, a także nazwy wsi lokowanych na prawie wołoskim lub zamieszkanych przez osadników wołoskich, np. Łapsze, Poronin. Na polskim Podtatrzu, które obejmuje Spisz, Podhale i Orawę, wśród 93 miejscowości jedynie w sześciu przypadkach, w stanie obecnych badań, można wskazać etymologię rumuńską (wołoską). Nie jest to jednak ostateczny stan badań i wymagają one kontynuacji.
Źródło:
Res Historica; 2016, 41
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Megleno-Wołosi (Megleno-Rumuni) w Serbii: społeczność na krawędzi wyginięcia
Autorzy:
Sorescu-Marinković, Annemarie
Măran, Mircea
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/631677.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Meglen Vlachs, invisible minority, Yugoslavia, endangered language
Megleno-Wołosi, niewidzialna mniejszość, Jugosławia, język zagrożony
Opis:
Celem artykułu jest przedstawienie społeczności megleno-wołoskiej w Serbii, zamieszkującej kilka wsi położonych nieopodal granicy z Rumunią. Z powodu niewielkiej liczby mieszkańców społeczność ta nie była do tej pory znana środowisku naukowemu czy większości mieszkańców [Serbii]. Megleno-Wołosi przybyli tutaj w latach pięćdziesiątych XX stulecia z miejscowości Huma (obecnie na obszarze Byłej Jugosławiańskiej Republiki Macedonii) i pozostawali “niewidzialni” w oficjalnych statystykach, będąc “ukrytymi” wśród macedońskich kolonistów, a ich zadanie polegało na ponownym zasiedleniu, wspólnie z innymi Jugosłowianami, dawnych wsi niemieckich. Jednakże już wkrótce wielu spośród nich powróciło do domów, osiedliło się w innych miejscowościach na terenie Macedonii lub wyemigrowało do państw zachodnioeuropejskich. Dzisiaj dialektem megleno-wołoskim czynnie posługuje się kilkoro ludzi (terminal speaker, wedle terminologii lingwistycznej), urodzonych w okresie międzywojennym. W artykule postarano się udzielić odpowiedzi na pytanie, czy dialekt ten pozostaje mocno zagrożony, czy też już stał się językiem zdezaktualizowanym. Pokazano też, że lingwistyczna i kulturowa przyszłość Megleno-Wołochów w Serbii nieuchronnie zmierza ku akulturacji i asymilacji.
Źródło:
Res Historica; 2016, 41
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Megleno-Wołosi (Megleno-Rumuni) w Serbii: społeczność na krawędzi wyginięcia
Autorzy:
Sorescu-Marinković, Annemarie
Măran, Mircea
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/632364.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Meglen Vlachs, invisible minority, Yugoslavia, endangered language
Megleno-Wołosi, niewidzialna mniejszość, Jugosławia, język zagrożony
Opis:
The paper aims at presenting the Meglen Vlach community of Serbia, situated in a few villages near the border with Romania. Because of the very small number of members, this community has so far not been known to the scientific community or to the majority population of Serbia.The Meglen Vlachs arrived there in the 1950s from Huma (today in the FY Republic of Macedonia) and were “invisible” in official statistics as they were “concealed” among the Macedonian colonists, intended to repopulate, together with other Yugoslavs, the former German villages. However, many of them left shortly after, to return home, settle in other Macedonian localities or to migrate to Western European countries. Today, the Meglen Vlach dialect is actively spoken in Serbia by only a few people (terminal speakers, in linguistic terms), born in the inter-war period. The paper tries to determine whether their idiom is severely endangered (like the Meglen Vlach dialect in the other countries where it is spoken) or has already become an obsolete language. Finally, the article shows that the linguistic and cultural future of the Meglen Vlachs in Serbia inevitably leads to acculturation and assimilation.
Celem artykułu jest przedstawienie społeczności megleno-wołoskiej w Serbii, zamieszkującej kilka wsi położonych nieopodal granicy z Rumunią. Z powodu niewielkiej liczby mieszkańców społeczność ta nie była do tej pory znana środowisku naukowemu czy większości mieszkańców [Serbii]. Megleno-Wołosi przybyli tutaj w latach pięćdziesiątych XX stulecia z miejscowości Huma (obecnie na obszarze Byłej Jugosławiańskiej Republiki Macedonii) i pozostawali “niewidzialni” w oficjalnych statystykach, będąc “ukrytymi” wśród macedońskich kolonistów, a ich zadanie polegało na ponownym zasiedleniu, wspólnie z innymi Jugosłowianami, dawnych wsi niemieckich. Jednakże już wkrótce wielu spośród nich powróciło do domów, osiedliło się w innych miejscowościach na terenie Macedonii lub wyemigrowało do państw zachodnioeuropejskich. Dzisiaj dialektem megleno-wołoskim czynnie posługuje się kilkoro ludzi (terminal speaker, wedle terminologii lingwistycznej), urodzonych w okresie międzywojennym. W artykule postarano się udzielić odpowiedzi na pytanie, czy dialekt ten pozostaje mocno zagrożony, czy też już stał się językiem zdezaktualizowanym. Pokazano też, że lingwistyczna i kulturowa przyszłość Megleno-Wołochów w Serbii nieuchronnie zmierza ku akulturacji i asymilacji.
Źródło:
Res Historica; 2016, 41
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wołosi i Słowianie w średniowieczu i epoce nowożytnej
Autorzy:
Czamańska, Ilona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/632319.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Vlachs, Slavs, process of Slavization, overlapping of cultures and traditions
Wołosi/Własi, Słowianie, procesy slawizacyjne, przenikanie się kultur i tradycji
Opis:
Analysis of the Vlach-Slav relationship in the Middle Ages helped to establish certain regularities in the process of Vlachs’ Slavization, or vice versa - in the absence thereof. As the most important results of the Vlach-Slavic contacts in the Middle Ages and early modern era should be considered:1. Slavisation of a considerable part of the Vlachs and their evolution towards Bulgarian, Serbian, Montenegrin, Croatian, Bosnian and Ruthenian nationality.2. The strong presence of Slavic culture and traditions in medieval Romanian countries – the principalities of Wallachia and Moldavia.3. Deepening of the ethnic mosaic of the Balkans and the presence of ethnic Vlachs also in the lowlands.Mutual overlapping of cultures and traditions: Vlachs’ descent to the lowlands and the beginning of agricultural activity while the mountains are gradually tamed by the Slavs.
Analiza relacji wołosko-słowiańskich w średniowieczu pozwoliła ustalić pewne prawidłowości w procesie slawizacji Wołochów/Włachów lub też odwrotnie – w jego braku. Za najważniejsze skutki kontaktów wołosko-słowiańskich w średniowieczu i wczesnej epoce nowożytnej uznano:Slawizację znacznej części Wołochów/Włachów i ich ewolucję w kierunku narodowości bułgarskiej, serbskiej, czarnogórskiej, chorwackiej, bośniackiej, ruskiej, słowackiej, polskiej.Silną obecność kultury i tradycji słowiańskiej w średniowiecznych państwach rumuńskich – księstwach Wołoszczyzny i Mołdawii.Pogłębienie mozaiki etnicznej Bałkanów i obecność etnicznych Wołochów/Włachów także na terenach nizinnych.Wzajemne przenikanie się kultur i tradycji: schodzenie Wołochów/Włachów na niziny i podejmowanie działalności rolniczej oraz stopniowe oswajanie gór przez Słowian.
Źródło:
Res Historica; 2016, 41
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wołosi i Słowianie w średniowieczu i epoce nowożytnej
Autorzy:
Czamańska, Ilona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/632331.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Vlachs, Slavs, process of Slavization, overlapping of cultures and traditions
Wołosi/Własi, Słowianie, procesy slawizacyjne, przenikanie się kultur i tradycji
Opis:
Analiza relacji wołosko-słowiańskich w średniowieczu pozwoliła ustalić pewne prawidłowości w procesie slawizacji Wołochów/Włachów lub też odwrotnie – w jego braku. Za najważniejsze skutki kontaktów wołosko-słowiańskich w średniowieczu i wczesnej epoce nowożytnej uznano:Slawizację znacznej części Wołochów/Włachów i ich ewolucję w kierunku narodowości bułgarskiej, serbskiej, czarnogórskiej, chorwackiej, bośniackiej, ruskiej, słowackiej, polskiej.Silną obecność kultury i tradycji słowiańskiej w średniowiecznych państwach rumuńskich – księstwach Wołoszczyzny i Mołdawii.Pogłębienie mozaiki etnicznej Bałkanów i obecność etnicznych Wołochów/Włachów także na terenach nizinnych.Wzajemne przenikanie się kultur i tradycji: schodzenie Wołochów/Włachów na niziny i podejmowanie działalności rolniczej oraz stopniowe oswajanie gór przez Słowian.
Źródło:
Res Historica; 2016, 41
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Artefakty przeszłości jako ślady pamięci. Dziedzictwo kulturowe Aromanów na Bałkanach
Autorzy:
Kocój, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/631557.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Aromanians/Vlachs, Balkans, cultural heritage, cultural memory, symbolic places, churches and monasteries, icons, buildings, multiculturalism and conflict
Aromanie/Wołosi, Bałkany, dziedzictwo kulturowe, pamięć kulturowa, miejsca symboliczne, cerkwie i monastyry, ikony, budownictwo, wielokulturowość i konflikt
Opis:
Celem tego artykułu jest odpowiedź na kilka pytań: (1) jakie ślady materialnego dziedzictwa kulturowego Aromanów (Wlachów) odnajdujemy na terenach dzisiejszej Albanii, Grecji i Republiki Macedonii; (2) co mówią one o społeczności lokalnej, jej historii i znaczeniu w kulturze europejskiej; (3) czy istnieje współcześnie aromańska pamięć zbiorowa dotycząca miejsc, w których zachowały się ślady tego dziedzictwa? W tekście dokonano opisu regionów, które zamieszkiwali Aromanie, zaprezentowano wstępne kryteria podziału ich dziedzictwa kulturowego na grupy, przypisując im wybrane przykłady zabytków, a także wskazano, jakie wybrane znaczenia i sensy związane z kulturą aromańską odkrywamy, traktując owe zabytki jako tekst kultury. W artykule wykorzystano jakościowe metody badań terenowych, w tym wywiady i obserwacje związane ze śladami tego dziedzictwa w wybranych miejscowościach Grecji, Albanii i Republiki Macedonii, wraz z wykonaniem dokumentacji fotograficznej. Badaniu poddano także źródła zastane (historyczne i etnograficzne) oraz zasoby dostępne w Internecie – przeanalizowano narracje dotyczące odpowiednich zabytków w źródłach etnograficznych (dawnych i współczesnych wspomnieniach Aromanów) znajdujące się w nowych mediach, w tym na blogach i portalach internetowych. W analizie posłużono się paradygmatem historyczno-porównawczym i interpretatywnym, co pozwalało na badanie ukrytych znaczeń i kodów kulturowych związanych z dziedzictwem aromańskim.Badania pokazały, że na terenie Bałkanów zachowały się liczne artefakty dziedzictwa kulturowego Aromanów, z którymi związane są rozmaite sensy i znaczenia (m.in. organizacja przestrzeni, przestrzenie realne i mityczne, wielokulturowość i konflikt).
Źródło:
Res Historica; 2016, 41
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 16

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies