Wszystkie pola: "Podlasie" - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Białystok and Podlasie in Reportage after 1945. Reality and Stereotypes (a Reconnaissance)
Białystok i Podlasie w reportażu po 1945 r. Rzeczywistość i stereotypy (rekonesans)
Autorzy:: Kochanowski, Marek
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1366838.pdf
Data publikacji:: 2020
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: reportage
Podlasie
stereotype
Białystok
reality
Maria Dąbrowska
reportaż
stereotyp
rzeczywistość
Opis:: The objective of this paper is to describe stereotypes in book reportages about Białystok and Podlasie and their relation to reality. The methodologies chosen for the analysis of the material included hermeneutics and analysis of literary representation. The following paper is a reconnaissance of stereotypes in Polish reportages – mainly books about Podlasie and Białystok, published after 1945. The conclusions show that many of the analysed texts contain similar passages and images, and the way of describing Podlasie has not changed since Maria Dąbrowska’s reportage. The authors present the same elements and narrative variants, and their texts thus become stereotypical and biased.
Celem artykułu jest opis stereotypów w reportażach książkowych o Białymstoku i Podlasiu oraz ich związków z rzeczywistością. Do analizy materiału wybrano hermeneutykę i analizę reprezentacji literackiej. Niniejszy artykuł jest rekonesansowym rozpoznaniem stereotypów w polskich reportażach o Podlasiu i Białymstoku, głównie książkowych, wydanych po 1945 r. We wnioskach pokazano, iż wiele z analizowanych tekstów zawiera podobne sformułowania i obrazowanie, a sposób opisu Podlasia nie zmienił się od reportażu Marii Dąbrowskiej. Autorzy przedstawiają te same elementy i warianty fabularne, a ich teksty nabierają wtedy cech stereotypowych i tendencyjnych.
Źródło:: Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia; 2020, 38, 1; 215-231
0239-426X
Pojawia się w:: Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Imię Cyryl w antroponimii historycznej Brańska i okolic
Autorzy:: Złotkowski, Piotr
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/681595.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: proper name Cyril, Brańsk, Podlasie, historical anthroponymy
imię Cyryl, Brańsk, Podlasie, antroponimia historyczna
Opis:: The paper offers an attempt to answer the question of the presence of onymic structures containing the proper name Cyril in the local historical anthroponymic system of Bransk and its surrounding area. The research is based on onomastic material excerpted from economic, fiscal, judicial and ecclesiastical historical data from the period of the past five centuries. One of the purpose of the study is also to determine the popularity of this name in the studied area for centuries. In addition, the author poses the question of the existence of the proper name Cyril in proto-surnames and surnames of inhabitants of the city of Bransk and its surrounding area.
Celem niniejszego opracowania jest próba odpowiedzi na pytanie, o miejsce struktur onimicznych z imieniem chrzestnym Cyryl w lokalnym historycznym systemie antroponimicznym Brańska i jego okolic. W badaniu wykorzystano różnorodny materiał onomastyczny o charakterze gospodarczym, fiskalnym, sądowym, cerkiewno-kościelnym, obejmujący okres minionych pięciu stuleci. Jednym z zamierzeń badawczych jest ustalenie stopnia popularności tego imienia na badanym terenie w zakreślonym przedziale chronologicznym. Autora opracowania interesuje również kwestia obecności imienia Cyryl w strukturach antroponimicznych o charakterze protonazwiskowym oraz w nazwiskach tego miasta i okolic.
Źródło:: Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie; 2018, 7
2449-8297
Pojawia się w:: Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Historyczne nazewnictwo osobowe podlaskiego rodu Kiersnowskich w XVI–XVII stuleciu
Autorzy:: Złotkowski, Piotr
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/681551.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: Kiersnowski family, Kiersnowo, Podlasie region, anthroponymy
ród Kiersnowskich, Kiersnowo, Podlasie, antroponimia
Opis:: The subject of this study is the description of the historical personal names of the Kiersnowski family from the Podlasie region. The Kiersnowski surname, first names, nicknames and patronymic formations identifying members of this family were subjected to anthroponymous analysis. The chronological scope of research covers the span of two centuries, including a period from the beginning of the 16th to the end of the 17th century. The following selection is dictated by a fact that many historical sources from this period have survived. In addition, some processes that brought about significant changes in the local anthroponymous microsystem can be observed.
Tematem niniejszego opracowania jest charakterystyka historycznego nazewnictwa osobowego podlaskiego rodu Kiersnowskich. Na jego potrzeby poddano analizie antroponimicznej nazwisko Kiersnowski, imiona, przezwiska, przydomki oraz formacje patronimiczne uzywane przez członków tej rodziny. Zakres chronologiczny rozważań obejmuje okres od początku XVI do końca XVII wieku, czyli dwa stulecia. Wybór ten jest podyktowany stosunkowo dobrze zachowaną bazą materiałową z tego czasu. Ponadto, miały wtedy miejsce procesy, które spowodowały istotne zmiany w lokalnym mikrosystemie antroponimicznym.
Źródło:: Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie; 2019, 8
2449-8297
Pojawia się w:: Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Kim był półpanek? Analiza apelatywno-proprialna
Autorzy:: Złotkowski, Piotr
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/607904.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: anthroponymy
appellative and proprial layer
petty gentry
Podlasie region
półpanek
antroponimia
drobna szlachta
płaszczyzna apalatywna i proprialna
Podlasie
Opis:: This paper presents the linguistic analysis of a Polish word półpanek. The author examined the meaning of the lexeme in different historical periods. They were used for an analysis of linguistic materials from the dictionaries and 19th- and 20th-century publications. The purpose of this study was to determine whether the appellative was present in anthroponymic system of former petty gentry in the Podlasie region. The aim of this investigation was also to examine whether or not there had existed a social class which might be called półpankowie.
W niniejszym artykule poddano analizie językowej leksem półpanek. Skoncentrowano się na zbadaniu jego pola semantycznego w ujęciu diachronicznym. Wykorzystano do tego celu materiał leksykograficzny i tekstowy wyekscerpowany z publikacji wydanych w XIX i pierwszej połowie XX wieku. Opracowanie jest również próbą odpowiedzi na pytanie, czy apelatyw ten był obecny w antroponimii drobnej szlachty podlaskiej. Przedmiotem rozważań był także problem istnienia w przeszłości odrębnej grupy ludności nazywanej półpankami.
Źródło:: Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia; 2015, 33, 1
0239-426X
Pojawia się w:: Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Powstańcza działalność Ludwika Lutyńskiego na Podlasiu i w Lubelskiem w latach 1863–1864
Autorzy:: Bieleń, Zdzisław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2041032.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: January Uprising
Lubelszczyzna region
Podlasie region
Ludwik Lutyński
Michał Heydenreich-Kruk
powstanie styczniowe
Lubelszczyzna
Podlasie
Opis:: Niniejszy artykuł jest wynikiem prowadzonych poszukiwań badawczych nad wojskowymi aspektami wielkiego zrywu narodowego w latach 1863−1864 na terenie województw lubelskiego i podlaskiego, gdzie powstanie trwało najdłużej i gdzie stoczono ponad 300 bitew i potyczek (u Stanisława Zielińskiego 246). Dotychczasowe prace naukowe znacząco poszerzyły wiedzę na ten temat, ale w dalszym ciągu istnieją mało rozpoznane zagadnienia. Jedną z takich kwestii jest życie i działalność Ludwika Lutyńskiego, dowódcy powstańczego w tym regionie, jednego z tysiąca „czerwonych koszul” Giuseppe Garibaldiego, a następnie żołnierza legionu węgierskiego. Wiadomo o nim niewiele, mimo iż był jednym z dwóch najdłużej działających dowódców w regionie, a trzecim, jeśli chodzi o liczbę stoczonych bitew i potyczek. Niniejszy artykuł przybliża jego powstańczą działalność, bo o dalszym jego życiu nie pozostały żadne ślady.
The article is the result of the research concerning the military aspects of January Uprising on the territories of Lubelskie and Podlaskie voivodeships, where the insurrection lasted the longest and where about 300 battles and skirmishes (246 according to Stanisław Zieliński) were fought. Existing research have significantly broadened the knowledge concerning this matter but there still remain topics, which are under-recognized. One of them concerns the biography and acts of Ludwik Lutyński, the insurgent commander active in the both regions as well as a member of Giuseppe Garibaldi’s Redshirts and soldier of Hungarian Legion. Despite that Lutyński was one of the two uprising commanders who operated in the aforementioned area for the longest time and furthermore he was the third officer in line as far as the number of the battles and skirmishes fought in both the regions is concerned, data concerning him is sparse. The article concerns Ludwik Lutyński’s activities as the insurgent commander broadening the knowledge relating to this matter. Unfortunately the post-uprising life of Lutyński left no recognizable traces.
Źródło:: Res Historica; 2021, 51; 403-430
2082-6060
Pojawia się w:: Res Historica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Nazwiska, przezwiska i przydomki młynarzy i mieszkańców osad młyńskich dawnego starostwa brańskiego na Podlasiu w XVI-XIX wieku
Autorzy:: Złotkowski, Piotr
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/972654.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: anthroponymy
Brańsk starosty
millers
personal names
Podlasie region
antroponimia
młynarze
nazwy osobowe
Podlasie
starostwo brańskie
Opis:: The paper presents a semantic and structural analysis of the anthroponyms of millers and inhabitants of mill villages of the Brańsk starosty in the Podlasie region in the 16th –19th centuries. The author also investigates the formation and stabilization of the personal names within this professional group. The text is complemented by dictionary of anthroponyms, based on archival materials containig a chronology of names and their location.
W niniejszym artykule poddano analizie semantyczno-strukturalnej antroponimy (nazwiska, przezwiska, przydomki) młynarzy i mieszkańców osad młyńskich dawnego starostwa brańskiego na Podlasiu w XVI–XIX wieku. Przedmiotem zainteresowania autora jest również proces kształtowania się i stabilizacji nazwisk badanej grupy zawodowej. Uzupełnieniem tekstu jest słownik antroponimów, oparty na wyekscerpowanym materiale źródłowym, w którym ukazano chronologię nazw osobowych oraz ich lokalizację.
Źródło:: Studia Białorutenistyczne; 2015, 9
1898-0457
Pojawia się w:: Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Zesłania unitów z Południowego Podlasia do guberni orenburskiej w latach 1887–1888
Exile of Uniates from Southern Podlasie to the Orenburg Governorate between 1887 and 1888
Autorzy:: Tarasiuk, Dariusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/33760068.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: Uniates
displaced people
Southern Podlasie
Orenburg Governorate
unici
zesłańcy
Południowe Podlasie
gubernia orenburska
Opis:: W latach 1887–1888 władze carskie przesiedliły do guberni orenburskiej 40 tzw. opornych unitów, kilkanaście lat wcześniej zesłanych do guberni chersońskiej i jekaterynosławskiej wraz z członkami ich rodzin zamieszkującymi wówczas na Południowym Podlasiu. W drogę na zesłanie wysłano w sumie prawie 300 osób. Na miejscu osiedlenia, ku zaskoczeniu miejscowych władz, woleli oni cierpieć biedę, niż przyjąć oferowaną przez państwo rosyjskie pomoc. Pobyt unitów na zesłaniu w guberni orenburskiej, dramatyczny pod względem bytowym, jak i psychologicznym, nie złamał ducha ich oporu. Otoczeni przez wpływy prawosławia, nie tylko nie zbliżyli się do niego, ale umocnili swoje związki z Kościołem rzymskokatolickim i ulegli polonizacji.
In the years 1887–1888, the tsarist authorities resettled to the Orenburg province 40 socalled „resistant” Uniates, who had been deported several years earlier to the Kherson and Yekaterinoslav governorates, together with their family members then living in Southern Podlasie. A total of nearly 300 people were sent on their way to exile. At the place of settlement, to the surprise of the local authorities, they preferred to suffer poverty rather than accept the help offered by the Russian state. The stay of the Uniates in exile in the OrenburgGovernorate, though dramatic in terms of living and psychological conditions, did not break their spirit of resistance. Surrounded by the influence of the Orthodox Church, not only did they not come closer to it, but rather they strengthened their ties with the Roman Catholic Church and became Polonized.
Źródło:: Res Historica; 2022, 53; 213-233
2082-6060
Pojawia się w:: Res Historica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Formowanie się sieci cerkiewnej na przestrzeni dziejów w granicach współczesnego województwa podlaskiego
Autorzy:: Kołbuk, Witold
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/624779.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: Orthodox Church, Greek Catholic Church, Podlasie, borderland, Podlaskie Voivodeship
Cerkiew prawosławna, Cerkiew greckokatolicka, Podlasie, pogranicze, województwo
праваслаўная царква, грэка-каталіцкая царква, пагранічча, Падляшша, Падляшскае ваяводства
Opis:: Eastern Christianity has been present in the territory of the present Podlaskie Voivodeship since the Middle Ages. The changing course of political history of the Podlasie region affected the creation of an Eastern Orthodox Christian church network in the following centuries. Based on the scattered source materials (from archives and libraries) it is possible to recreate the process of formation of this network. From mid-15th to late 16th century at least 67 Orthodox churches have been established in the territories of the contemporary Podlaskie Voivodeship. Following the Union of Brest (1596), the majority of temples has been transferred to the Greek Catholic Church, and new ones were also built, so that by the time of the Third Partition of Poland (1795) there were 109 Orthodox buildings in the region. Under the rule of the Russian Empire (until 1915), the Greek Catholic Church has been abolished, and its temples were handed over to the Russian Orthodox Church. About one hundred new sacral buildings were erected during that time. The dramatic events of both world wars and the derussification of the eastern territories of Poland during the interwar period resulted in a drop in the overall density of the Eastern Orthodox church network in Podlasie: in 1945, there were only 149 churches there. A slight increase occurred during the communist rule (1944–1989) with their number reaching 169. Only after the fall of communism did that number noticeably increase (205 in 2015, a few more being under construction). The majority of these buildings are unique examples of sacral architecture (mainly wooden).
Od czasów średniowiecza na terenie współczesnego województwa podlaskiego obecne było wschodnie chrześcijaństwo. Zmienny bieg dziejów politycznych Podlasia oddziaływał w kolejnych stuleciach na możliwość tworzenia się wschodniochrześcijańskiej sieci cerkiewnej. W oparciu o rozproszone materiały źródłowe (archiwalne i biblioteczne) można odtworzyć proces formowania się tej sieci. Między połową XV a końcem XVI w. powstało na terenie współczesnego województwa podlaskiego co najmniej 67 cerkwi prawosławnych. Po unii brzeskiej (1596 r.) większość świątyń przeszła w ręce Cerkwi greckokatolickiej, wybudowano także nowe i w momencie III rozbioru Rzeczypospolitej (1795 r.) na wspomnianym obszarze znajdowało się 109 obiektów cerkiewnych. W okresie przynależności Podlasia do imperium rosyjskiego (do 1915 r.) Cerkiew greckokatolicka została zlikwidowana, a jej świątynie przekazano Rosyjskiemu Kościołowi Prawosławnemu. W tym czasie wzniesiono jeszcze około 100 sakralnych obiektów cerkiewnych. Dramatyczne wydarzenia obu wojen światowych i derusyfikacja ziem wschodnich w Polsce w okresie międzywojennym skutkowały likwidowaniem świątyń na Podlasiu – w 1945 r. było już tylko 149 cerkwi. Niewielki wzrost liczby sakralnych obiektów wschodniego chrześcijaństwa nastąpił w czasie rządów komunistów (1944–1989) – ich liczba sięgnęła 169. Dopiero po upadku systemu komunistycznego na terenie współczesnego województwa podlaskiego liczba tych świątyń znacznie wzrosła (205 w 2015 r., kilka znajduje się ciągle w budowie). Większość omawianych obiektów stanowi unikatowe przykłady architektury sakralnej (głównie drewnianej).
Усходняе хрысціянства існуе на тэрыторыі сучаснага Падляшскага ваяводства з часоў сярэднявечча. Гістарычна-палітычныя перамены, характэрныя для Падляшша на працягу гісторыі, паўплывалі на магчымасць утварэння ўсходнехрысціянскай сеткі цэркваў. На падставе рознага тыпу крыніцаў, якія знаходзяцца ў аддаленых ад сябе месцах (архівах і бібліятэках), можна рэканструяваць працэс фарміравання гэтай сеткі. У перыяд паміж паловай XV і канцом XVI стагоддзя на тэрыторыі сучаснага Падляшскага ваяводства ўзнікла па меншай меры 67 праваслаўных цэркваў. Пасля Берасцейскай уніі (1596 г.) большасць гэтых храмаў перайшла да грэка-каталіцкай царквы, былі пабудаваны таксама новыя і на час трэцяга падзелу Рэчы (1795 г.) на гэтай тэрыторыі налічвалася 109 царкоўных аб’ектаў. У перыяд прыналежнасці земляў да Расійскай імперыі (да 1915 г.) грэка-каталіцкая царква была тут скасаваная, а яе храмы перададзены Рускай Праваслаўнай Царкве. У гэты час было пабудавана каля ста сакральных аб’ектаў і ў іншых месцах. Драматычныя падзеі абедзвюх сусветных войнаў і дэрусіфікацыя ўсходніх зямель Польшчы ў міжваенны перыяд выклікалі памяншэнне шчыльнасці сеткі цэркваў на Падляшшы – у 1945 г. налічвалася ўсяго 149 царквы. Нязначнае павелічэнне колькасці сакральных аб’ектаў усходняга хрысціянства на дадзеным абшары назіраецца ў часы камуністычнай улады ў Польшчы (1944–1989) – тады налічвалася 169 храмаў. Толькі пасля краху камуністычнай сістэмы на тэрыторыі сучаснага Падляшскага ваяводства колькасць гэтых святынь значна павялічылася (205 у 2015 г., некалькі будуецца). Большасць з гэтых аб’ектаў з’яўляецца ўнікальным прыкладам рэлігійнай архітэктуры (пераважна – драўлянай).
Źródło:: Studia Białorutenistyczne; 2018, 12
1898-0457
Pojawia się w:: Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Strukturalno-semantyczne typy historycznych nazw osobowych kobiet obrządku unickiego (na materiale XVIII-wiecznych ksiąg metrykalnych parafii Hodyszewo)
Autorzy:: Złotkowski, Piotr
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/624940.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: anthroponymy, female personal names, Uniate, Hodyszewo, Podlasie region
antroponimia, nazewnictwo kobiet, unici, Hodyszewo, Podlasie
антрапанімія, назвы жанчын, уніяты, Гaдышэва, Падляшша
Opis:: This article analyzes the historical personal names of women of the Uniate rite in the parish of Hodyszewo in the Podlasie region from a structural and semantic perspective. In the past, this area was located on the ethno-linguistic border between the West Slavic and East Slavic settlements. For the purpose of this article, semantic classification was selected. On the semantic level, the anthroponyms examined were derived from baptismal names, surnames, toponyms and apellatives. The aim of this linguistic study was to determine the frequency of structural types of names and derivates that formed them. It was establish 18th century in the parish of Hodyszewo were personal names with the -owa, -owna / -ówna, -anka suffixes. The number of anthroponyms with the the -ska, -cka, -icha / -ycha, -ka suffixes was significantly smaller. On the semantic plane, most female anthroponyms were derived from baptismal names. The linguistic analysis of the data collected was carried out against the background of ethnic, social and religious conditions. In principle, this paper is a starting point for the study of the development of female personal names in this area
W niniejszym artykule poddano analizie strukturalno-semantycznej XVIII-wieczne nazwy osobowe kobiet obrządku unickiego podlaskiej parafii Hodyszewo. Badany teren przylegał w przeszłości do granicy etniczno-językowej między osadnictwem zachodnio- i wschodniosłowiańskim. W zaproponowanej w opracowaniu klasyfikacji onomastycznej antroponimów jako nadrzędne przyjęto kryterium strukturalne. Na płaszczyźnie semantycznej (podrzędnej) wyodrębniono formacje motywowane: imieniem, nazwiskiem, apelatywem, nazwą miejscową. Celem przeprowadzonego badania językowego było również ustalenie frekwencji poszczególnych typów strukturalnych oraz tworzących je formantów. Okazało się, że w II poł. XVIII stulecia w parafii hodyszewskiej wśród żeńskich formacji antroponimicznych dominowały liczebnie struktury utworzone przy pomocy formantów -owa, -owna / -ówna, -anka. Liczebność derywatów na -ska, -cka, -icha / -ycha, -ka w badanej grupie nazw osobowych była zdecydowanie niższa. Na płaszczyźnie semantycznej zaobserwowano dominację struktur struktur opartych na antroponimach. Analiza językowa zgromadzonego materiału została przeprowadzona na tle uwarunkowań etnicznych, socjalnych i konfesyjnych. W założeniu artykuł ten stanowi punkt wyjścia do badań historycznych modeli nazewniczych identyfikujących kobiety na tym obszarze.
Артыкул прысвечаны структуральна-семантычнаму аналізу асабовых назваў жанчын, якія ў XVIII ст. належалі да ўніяцкай царквы прыходу Гaдышэва на Падляшшы. Тэрыторыя даследавання прымыкае да этнічна-моўнай граніцы паміж заходне- і ўсходнеславянскімі пасяленнямі. У прапанаванай у артыкуле анамастычнай класіфікацыі антрапонімаў аўтар паслугоўваецца структурным крытэрыем. На семантычным (падпарадкаваным) узроўні адрозніваюцца дэрываты матываваныя імем, прозвішчам, апелятывам або тапонімам. Мэтай лінгвістычнага даследавання было таксама выяўленне частотнасці асобных структурных тыпаў і словаўтваральных фармантаў. У працэсе аналізу выявілася, што ў другой палове ХVIII ст. у гадышэўскай парафіі сярод жаночых антрапанімічных дэрыватаў пераважалі ўтвораныя пры дапамозе фармантаў -owa, -owna/-ówna, -anka. Колькасць утварэнняў з суфіксам -ska, -cka, -icha/ -ycha, -ka ў даследаванай групе асабовых назваў была значна меншая. На ўзроўні семантыкі сцверджана перавага адыменных дэрыватаў. Лінгвістычны аналіз сабранага матэрыялу быў праведзены з улікам этнічных, грамадскіх і канфесійных умоў. Гэты артыкул, згодна з планамі аўтара, з’яўляецца зыходным пунктам гістарычных даследаванняў мадэляў назваў жанчын на дадзенай тэрыторыі.
Źródło:: Studia Białorutenistyczne; 2019, 13
1898-0457
Pojawia się w:: Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: The content of total cadmium and its fractions in arable land of the Podlasie province
Zawartość kadmu ogólnego i jego frakcji w glebach gruntów ornych Podlasia
Autorzy:: Lukowski, A.
Wiater, J.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/905637.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: cadmium content
total cadmium content
cadmium fraction
arable soil
soil composition
plant contamination
soil contamination
physicochemical property
Podlasie region
Opis:: The aim of this study was estimation of total cadmium content and its fractional composition in arable soils, depending on their physicochemical properties. The research material consisted of samples taken from arable soil in 81 points within then Podlasie Province. The content of total cadmium in soils and its fractional composition was determined with the BCR method. It was found that the total content of cadmium was typical for uncontaminated soils and ranged from 0.11 to 1.59 mg kg⁻¹. The percentage of acid in the soluble and exchangeable fraction fluctuated at around 10% on average. The reducible fraction comprised about 20% and oxidizable fraction 26%, on average. Most of the cadmium was in the residual fraction. The factors that influenced the fractional composition of cadmium were determined. For the very light and light soils it was mainly the content of magnesium and pH, while for medium soils it was the organic carbon and magnesium content, content of soil fraction <0.02 mm, as well as the percentage of Cd in reducible fraction.
Celem pracy było określenie zawartości ogólnej kadmu i jego składu frakcyjnego w glebach ornych w zależności od ich właściwości fizykochemicznych. Badania wykonano w oparciu o 81 próbek gleb uprawnych pobranych w woj. podlaskim. Określono w nich zawartość ogólną kadmu i jego skład frakcyjny metodą BCR. Zawartość ogólna kadmu była typowa dla gleb niezanieczyszczonych i wahała się w przedziale od 0,11 do 1,59 mg kg⁻¹. Udział kadmu we frakcji rozpuszczalnej w kwasach i wymienialnej wynosił średnio około 10%, we frakcji redukowalnej średnio około 20% i we frakcji utlenialnej średnio 26%. Najwięcej kadmu zgromadziła frakcja rezydualna. Określono czynniki, które wpływały na dystrybucję kadmu pomiędzy frakcjami. W przypadku gleb bardzo lekkich i lekkich największy wpływ miała zawartość magnezu i pH, a w przypadku gleb średnich zawartość magnezu, węgla organicznego, frakcji spławianych i udział procentowy kadmu we frakcji redukowalnej.
Źródło:: Polish Journal of Soil Science; 2015, 48, 1
0079-2985
Pojawia się w:: Polish Journal of Soil Science
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Podlaski ród Poletyłów w świetle antroponimii (XVI–XVII wiek)
Autorzy:: Złotkowski, Piotr
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/607720.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: sobriquet, nickname, Poletyło family, anthroponyms
antroponimia historyczna, drobna szlachta, Podlasie, ród Poletyłów
Opis:: In the present article, there were linguistically analysed the surname, names, sobriquets, and nicknames of members of the boyar (then noble) House of Poletyło, which were used in the process of anthroponymic nomination from the beginning of the 16th to the end of the 17th century. On the basis of the conducted research, there was concluded that variations of the Poletyło/Poletyłowski family name were still observed in the second half of the 17th century. What is more, the onomastic analysis revealed the wealth of names which were used to anthroponymic identification of the members of the family. The names, which were discussed in the article, were used both in the East-Slavic and West-Slavic cultural settings. It should be noticed, however, that contrary to the significant number of listed names, the number of confirmed sobriquets and nicknames of the members of the family in question was low.
W niniejszym artykule analizie językowej poddane zostały nazwisko, imiona, przezwiska i przydomki członków bojarskiego (później szlacheckiego) rodu Poletyłów, używane w procesie nominacji antroponimicznej od początku XVI do końca XVII stulecia. Na podstawie przeprowadzonych badań udało się ustalić, że wahania formy nazwiska rodowego w postaci Poletyło/Poletyłowski miały miejsce jeszcze w II połowie XVII wieku. Analiza onomastyczna ujawniła również bogactwo imion służących do identyfikacji antroponimicznej przedstawicieli tej rodziny. Omówione w tekście imiona stosowane były zarówno we wschodnio-, jaki i zachodniosłowiańskim kręgu kulturowym. Należy jednak zauważyć, że w przeciwieństwie do znacznej ilości odnotowanych imion udało się wyekscerpować niewiele poświadczeń przezwisk i przydomków członków rodu Poletyłów.
Źródło:: Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia; 2017, 35, 2
0239-426X
Pojawia się w:: Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: Elementy wschodniosłowiańskie w imiennictwie kobiet warstwy mieszczańskiej i chłopskiej środkowo-zachodniego Podlasia (XVII–XVIII w.)
Eastern Slavic Elements in the Women’s Forenames of the Bourgeois and Peasant Classes of Central-Western Podlasie (17th–18th Centuries)
Autorzy:: Złotkowski, Piotr
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/32223137.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: historical anthroponymy
women’s forenames
East Slavic linguistic elements
Podlasie region
bourgeoisie
peasantry
antroponimia historyczna
imiennictwo kobiet
wschodniosłowiańskie elementy językowe
Podlasie
mieszczaństwo
chłopstwo
гістарычная антрапаніміка
жаночыя імёны
усходнеславянскія моўныя элементы
Падляшша
мяшчанства
сялянства
Opis:: Środkowo-zachodnie Podlasie to teren pograniczny, na którym od czasu jego zasiedlenia ścierały się etniczne, językowe, religijne i kulturowe wpływy zachodnio- i wschodniosłowiańskie. Takie terytoria są niezwykle interesującymi obszarami badań z uwagi na różnorodność czynników działających na badane obiekty w płaszczyźnie synchronicznej i diachronicznej. W niniejszym opracowaniu przedmiotem dociekań są imiona kobiet warstwy mieszczańskiej i chłopskiej tego terenu w okresie od początku XVII do końca XVIII w. Autora opracowania interesowały szczególnie imiona, wykazujące wschodniosłowiańskie cechy językowe. Formalnymi wyznacznikami owych cech okazały się fonetyczne i morfologiczne właściwości derywatów onimicznych, będące rezultatem adaptacji imion na lokalnym podłożu językowym. Głównym celem artykułu było zbadanie, czy występowanie w imionach elementów wschodniosłowiańskich jest zdeterminowane pochodzeniem onimów. Aby to osiągnąć, konieczne było dokonanie klasyfikacji genetycznej materiału imienniczego, zarówno całości, jak również grupy zawierającej elementy wschodniosłowiańskie. W wyniku przeprowadzanego badania okazało się, że ogromna większość imion ze wschodniosłowiańskimi cechami językowymi to miana hagiograficzne pochodzenia greckiego. Jednostki te wystąpiły w znacznej liczbie wariantów fonetyczno-morfologicznych, co świadczy o żywotności onimicznych procesów transformacyjnych na lokalnym gruncie. Wnioskiem wynikającym z dokonanej analizy jest konkluzja, że forma i geneza imion związana była z przynależnością konfesyjną ich nosicielek, w tym wypadku wyznawczyń prawosławia lub katolicyzmu obrządku bizantyjskiego.
Central-western Podlasie is a border area where Western and Eastern Slavic ethnic, linguistic, religious and cultural influences have clashed since its settlement. Such territories are extremely interesting research areas due to the variety of factors acting on the studied objects on a synchronic and diachronic levels. This study examines the forenames of women of the bourgeois and peasant classes of this area in the period from the beginning of the 17th to the end of the 18th century. The author of the study was particularly interested in the forenames showing East Slavic linguistic features. The formal determinants of these features turned out to be the phonetic and morphological properties of onymic derivatives, resulting from the adaptation of names on a local linguistic basis. The main aim of the article was to examine whether the occurrence of East Slavic elements in the forenames is determined by the origin of the onyms. To achieve this, it was necessary to make a genetic classification of the forenames, both as a whole and as a group containing East Slavic elements. As a result of the research, it turned out that the vast majority of the forenames with East Slavic linguistic features are hagiographic forenames of Greek origin. These units appeared in a significant number of phonetic and morphological variants, which proves the vitality of onymic transformation processes in the local area. The conclusion resulting from the analysis is that the form and origin of the forenames were related to the confessional affiliation of their bearers, in this case, followers of Orthodox Christianity or Byzantine Catholicism.
Цэнтральна-заходняе Падляшша – гэта памежная тэрыторыя, на якой з даўніх часоў сутыкаюцца заходне- і ўсходнеславянскія этнічныя, моўныя, рэлігійныя і культурныя ўплывы. Падобныя тэрыторыі з’яўляюцца надзвычай цікавым аб’eктам даследавання па прычыне разнастайнасці фактараў, якія дзейнічаюць як на сінхранічным, так і дыяхранічным узроўнях. У дадзеным даследаванні разглядаюцца жаночыя імёны, якія выступалі на данай тэрыторыі ў перыяд XVII–XVIII стст., адносіліся яны да асоб жаночага полу мяшчанскага і сялянскага саслоўяў. Асаблівую цікаўнасць аўтара даследавання выклікалі назвы з усходнеславянскімі моўнымі рысамі. Фармальным дэтэрмінантам гэтых асаблівасцей аказаліся фанетычныя і марфалагічныя ўласцівасці анімічных дэрыватаў, якія ўзніклі ў выніку адаптацыі назваў на мясцовай моўнай аснове. Асноўнай мэтай артыкула было высветліць, ці ўсходнеславянскія элементы ў імёнах жанчын звязваны з паходжаннем онімаў. Для гэтага неабходна было правесці генетычную класіфікацыю анімічнага матэрыялу як у цэлым, так і размеркаваць у класы паводле характэрных усходнеславянскіх элементаў. У выніку даследавання высветлілася, што большасць назваў з усходнеславянскімі моўнымі асаблівасцямі – грэчаскага паходжання. Гэтыя адзінкі выступалі ў значнай колькасці фанетычных і марфалагічных варыянтаў, што сведчыць аб устойлівым характары анімічных трансфармацыйных працэсаў на данай тэрыторыі. Вывад, які вынікае з аналізу, заключаецца ў тым, што форма і паходжанне імён былі звязаныя з канфесійнай прыналежнасцю іх носьбітаў, у дадзеным выпадку асоб жаночага полу, вызнаўцаў праваслаўнага хрысціянства або каталіцкай царквы візантыйскага абраду.
Źródło:: Studia Białorutenistyczne; 2023, 17; 277-304
1898-0457
Pojawia się w:: Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Potencjał geoturystyczny kopalni kredy w Mielniku (Nizina Podlaska)
Autorzy:: Łabęcka, Karolina
Terpiłowski, Sławomir
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/763231.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: geotourism
geotourist evaluation
chalk
Mielnik
Podlasie Lowland
geoturystyka
waloryzacja geoturystyczna
kreda pisząca
Nizina Podlaska
Opis:: This article evaluates the geotourism potential of the chalk opencast mine in Mielnik (Fig. 1–5), the only geological site of this type in the Polish Lowlands. The geotourist evaluation of the chalk mine in Mielnik shows that it has a large (nationwide) geotourism potential (Table 1). It is an object of high didactic value, despite the limited availability of information about it. It is also an object of high geotourist attraction, despite the insuffi cient geotourist development. In order to improve the insuffi cient geotourist development of the chalk mine in Mielnik, a new information board was proposed, “Chalk Mine in Mielnik”, with a location overlooking the most interesting part of the site and with an accent on the geological history of the rock mass (Fig. 6).
W artykule dokonano oceny potencjału geoturystycznego jedynej na Niżu Polskim kopalni kredy piszącej w Mielniku. Wykazano jej wysokie, rangi ogólnopolskiej, walory dydaktyczne oraz niedostateczne zagospodarowanie turystyczne. Zaproponowano nowe rozwiązania podnoszące atrakcyjność geoturystyczną obiektu.
Źródło:: Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio B – Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia; 2017, 72, 2
0137-1983
Pojawia się w:: Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio B – Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: Kulturowo-językowe dziedzictwo Podlasia - projekt badawczy Katedry Białorutenistyki Uniwersytetu Warszawskiego
Autorzy:: Barszczewska, Nina
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/624812.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: dialects
Podlasie
borderland
identity
multiculturalism
gwary
pogranicze
tożsamość
wielokulturowość
гаворкі
Падляшша
памежжа
тоеснасць
шматкультурнасць
Opis:: The Podlasie study is essential due to the multiculturalism in the area, which, on the one hand, determines the richness of the region, and on the other, leads to difficulties in identifying the population’s nationality. The CULTURAL-LINGUISTIC HERITAGE OF PODLASIE project has been carried out at the Department of Belarusian Studies at Warsaw University since January 2013. The main objective of the project is to investigate the Polish – East Slavic linguistic interference and the cultural-historical differences. Another dimension of the project is the analysis of behaviours in bilingual communities of the multicultural borderland, such as the necessity to select the appropriate language in various social situations. The comparison of research material from the 1980s and recordings obtained in 2013 enables tracing changes that have occurred in the local dialects, rituals and traditions of Podlasie over the last 30 years.
Badanie Podlasia jest ważne ze względu na wielokulturowość, która z jednej strony stanowi o bogactwie danego regionu, a z drugiej – często utrudnia identyfikację narodową mieszkańców. Projekt Kulturowo-językowe dziedzictwo Podlasia realizowany jest w Katedrze Białorutenistyki Uniwersytetu Warszawskiego od stycznia 2013 roku. Głównym celem projektu jest zbadanie polsko-wschodniosłowiańskiej interferencji językowej i różnic historyczno-kulturowych. Dodatkowym wymiarem jest analiza zachowania się społeczności bilingwalnej w warunkach wielokulturowości pogranicza, na przykład konieczności wyboru odpowiedniego języka w różnych sytuacjach społecznych. Porównanie materiałów z lat 80. XX wieku oraz nagrań uzyskanych w 2013 roku pozwala na prześledzenie zmian, które zaszły w gwarach oraz obrzędach i tradycjach podlaskich na przestrzeni ostatniego 30-lecia.
Даследаванне Падляшша важнае з увагі на шматкультурнасць, якая, з аднаго боку, сведчыць пра багацце дадзенага рэгіёна, а з другога – часта ўскладняе нацыянальную ідэнтычнасць жыхароў. Праект Культурна-моўная спадчына падляшша рэалізуецца Кафедрай беларусістыкі Варшаўскага ўніверсітэта cа студзеня 2013 года. Галоўнай яго мэтай з’яўляецца даследаванне польска-ўсходнеславянскай моўнай інтэрферэнцыі і гістарычна-культурнай дыферэнцыяцыі. Дадатковым вымярэннем з’яўляецца аналіз паводзін білінгвальнага грамадства ва ўмовах шматкультурнага памежжа, напрыклад, неабходнасці выбару мовы i розных сацыяльных сітуацыях. Параўнанне матэрыялаў з 80-х гадоў ХХ стагоддзя ды запісаў з 2013 года дазваляе назіраць змены, якія адбыліся ў падляшскіх гаворках, абрадах і традыцыях за апошнія 30 гадоў.
Źródło:: Studia Białorutenistyczne; 2016, 10
1898-0457
Pojawia się w:: Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: L. Dacewicz, Antroponimia Tatarów litewsko-polskich w przekroju historycznym, Wydawnictwo Uniwersyteckie „Trans Humana”, Białystok 2012, 259 s.
Autorzy:: Sajewicz, Michał
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/625026.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: recenzja
Leonarda Dacewicz
Wielkie Księstwo Litewskie
Podlasie
imiennictwo Tatarów litewsko-polskich
Opis:: Niewątpliwie lepszemu poznaniu historii i specyfiki kulturowej Tatarów litewsko-polskich, którzy od ponad sześciu wieków związali swoje losy z losami nowej ojczyzny – początkowo Wielkiego Księstwa Litewskiego, później państwa polsko-litewskiego, a następnie Rzeczypospolitej, będzie służyć monografia Leonardy Dacewicz pt. Antroponimia Tatarów litewsko-polskich w przekroju historycznym.Monografia L. Dacewicz jest pierwszym w onomastyce polskiej opracowaniem nazewnictwa Tatarów tak szeroko ujętym w wymiarze geograficznym (obszar byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego) i chronologicznym (XVI–XX w.). Praca ta doskonale wpisuje się w nurt ciągle aktualnych i potrzebnych badań nad nazewnictwem mniejszości narodowych zamieszkujących dawne rubieże I Rzeczpospolitej. Nawiązuje jednocześnie do nielicznych, lecz bardzo cennych opracowań wcześniejszych, które poświęcono antroponimii Tatarów litewsko-polskich – przedwojennej pracy S. Kryczyńskiego i wydanej 60 lat później pracy H. Jankowskiego.[1] S. Kryczyński, Tatarzy litewscy. Próba monografii historyczno-etnograficznej, „Rocznik Tatarski” 1937. nr 3, 318. s.
Źródło:: Studia Białorutenistyczne; 2015, 9
1898-0457
Pojawia się w:: Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę ""Podlasie"" wg kryterium: Wszystkie pola

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język