Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "cultural identity;" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 17
Tytuł:
On the two Galicias: from Lesser Poland to the outskirts of Europe, from the Atlantic to the Vistula river
Autorzy:
Golemo, Karolina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/678472.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Galicia
image
Europe
cultural identity
Opis:
On the two Galicias: from Lesser Poland to the outskirts of Europe, from the Atlantic to the Vistula riverThe article is aiming to compare the two European Galicias: the Spanish one, being one of the autonomous communities of Spain and the historical-cultural  region located in the East-Central part of  Europe. Is there, apart from the coincidence of names which may serve as a good starting point for the play of words and anecdotes on ‘national characters’, something more which links these two distant geographic territories? From the socio-cultural perspective it is worth to have a look at the sphere of social ideas and myths which accompany discussions on the two Galicias. Is there in the complicated and quite elusive (in the sense of uncountable, changing and subjective) matter of local traditions, daily life patterns and customs, any link between the two European Galicias?In this short article, I will try to refer to certain stereotypes, cultural myths and anecdotes came to being in the sphere of social concepts. They were created, on one hand, by the media (in particular in the context of the unification of the richer Europe with its poorer part), on the other – by individual human experiences, in whose lives dual Galician adventures entwined. O dwóch Galicjach: z Małopolski na krańce Europy, znad Atlantyku nad WisłęCelem tekstu jest próba zestawienia ze sobą dwóch Galicji Europy: hiszpańskiej, funkcjonującej jako jedna ze wspólnot autonomicznych Królestwa Hiszpanii, oraz środkowoeuropejskiej, będącej historyczno-kulturowym regionem, niegdyś częścią imperium Habsburgów. Czy poza zbieżnością nazw, która może być dobrym punktem wyjścia do zabaw słownych i anegdot na temat „charakterów narodowych”, istnieje jeszcze coś, co łączy te dwa geograficznie odległe terytoria? Z perspektywy socjologiczno-kulturoznawczej warto się przyjrzeć sferze społecznych wyobrażeń i mitów towarzyszących dyskusjom o dwóch Galicjach. Czy w skomplikowanej i dość nieuchwytnej (w sensie niepoliczalnej, zmiennej, subiektywnej) materii lokalnych tradycji, modelów życia codziennego, obyczajów istnieje jakaś więź między dwoma Galicjami Europy? W tym krótkim tekście postaram się odwołać do pewnych stereotypów, mitów kulturowych i anegdot, które zaistniały w sferze społecznych wyobrażeń. Stworzyły je, z jednej strony, media (zwłaszcza w kontekście jednoczenia się bogatszej Europy z jej biedniejszą częścią), z drugiej zaś przeżycia jednostek, w których losy wplotły się doświadczenia „podwójnie galicyjskie”.
Źródło:
Sprawy Narodowościowe; 2015, 46
2392-2427
Pojawia się w:
Sprawy Narodowościowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Najnowsze badania nad językiem i tożsamością emigrantów litewskich
Autorzy:
Rutkowska, Krystyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676864.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
emigration
Lithuania
Lithuanian language
ethnic identity
cultural identity
sociolinguistics
anthropology
Opis:
The latest research on language and identity of Lithuanian emigrantsReviewEmigrantai: kalba ir tapatybė (Emigrants: Language and identity), collective monograph, academic editor Meilutė Ramonienė, Vilnius: Vilniaus universiteto leidykla, 2015.This review discusses the collective monograph Emigrantai: kalba ir tapatybė (Emigrants: Language and identity), authored by a team of Lithuanian Studies scholars led by Vilnius University professor Meilutė Ramonienė and published in Vilnius in 2015. The volume brings the results of studies on the functioning of the Lithuanian language among emigrants conducted in 2011–2013, and presents its situation in North and South America, Australia, Africa and different European countries (Great Britain, Germany, Norway, Denmark, Spain, France, Luxembourg, Italy and others). The study only excludes Lithuanian diaspora in Eastern European countries. The volume is based on a vast empirical base consisting of 20,206 sociolinguistic questionnaires (including 66 questions each) and 177 interviews (conducted in person or via Skype).The authors set out to study the linguistic behaviour and identity background of Lithuanian emigrants, and pursue a number of particular objectives: to define the scope of Lithuanian language use in various countries of the world, to acquire the data about its functioning in different spheres, to identify factors which decide about its preservation, to describe the relations between language, identity and a sense of cultural belonging. All these issues are discussed in different chapters of the book. In their studies, Lithuanian researchers applied very modern approaches, inspired by various theoretical concepts of Western sociolinguistics. Najnowsze badania nad językiem i tożsamością emigrantów litewskichRecenzjaEmigrantai: kalba ir tapatybė (Emigranci: język i tożsamość), monografia zbiorowa, redaktor naukowy Meilutė Ramonienė, Vilnius: Vilniaus universiteto leidykla, 2015.W recenzji przedstawiono monografię zbiorową Emigranci: język i tożsamość, opracowaną przez zespół lituanistów pod kierunkiem profesor Uniwersytetu Wileńskiego, Meilutė Ramonienė. Monografia, wydana w Wilnie w 2015 roku, przedstawia wyniki badań prowadzonych w latach 2011–2013 nad sposobem funkcjonowania języka litewskiego na emigracji i ukazuje jego sytuację w wielu krajach w Ameryce Północnej, Ameryce Południowej, Australii czy Afryce, oraz w różnych krajach Europy Zachodniej (Wielkiej Brytanii, Niemczech, Norwegii, Danii, Hiszpanii, Francji, Luksemburgu, Włoszech in.). Badaniem nie została objęta tylko diaspora litewska, zamieszkująca kraje Europy Wschodniej. Podstawą opracowania jest ogromna baza empiryczna, którą stanowi 20 206 ankiet socjolingwistycznych (zawierających 66 pytań) oraz 177 wywiadów (bezpośrednich lub uzyskanych przy pomocy programu Skype).Autorzy postawili sobie za cel zbadanie zachowań językowych oraz postaw tożsamościowych litewskich emigrantów, wytypowali też do analizy szereg zadań szczegółowych: ustalenie zakresu użycia języka litewskiego w różnych krajach świata, zgromadzenie danych o zasięgu jego funkcjonowania w poszczególnych sferach (domenach), rozpoznanie czynników decydujących o zachowaniu języka, opis związków pomiędzy językiem, tożsamością a walencją kulturową. Wszystkim tym zagadnieniom zostały poświęcone poszczególne części tej książki. Badacze litewscy wykorzystali bardzo nowoczesne ujęcia, inspirując się różnymi koncepcjami teoretycznymi zachodnich socjolingwistów.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2019, 43
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Niemcy – migracja jako impuls do krytyki kultury?
Autorzy:
Małecki, Wiesław Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/678387.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
German culture
temporary migration crisis
cultural identity
postmigration society
Opis:
Germany – migration as a culture critic?The common roots of the crisis and criticism indicate that the contemporary „migrant crisis” in Europe can also give a fundamental impulse to the criticism of culture-one so far-reaching that it can lay the foundations for a new cultural identity. The subject of this analysis is Germany as a cultural space in Europe and a unique community. Due to its history and both post- and always pre-national character, it is faced with a great opportunity to create a model of social integration yet unseen on the Old Continent. There is one condition: Germany will need to create a relevant cultural myth. This article presents three possible argumentative paths which show that such a scenario is not unlikely. Niemcy – migracja jako impuls do krytyki kultury?Wspólne korzenie kryzysu i krytyki wskazują, że współczesny „kryzys migracyjny” w Europie może stać się także zasadniczym impulsem do krytyki kultury. Krytyki na tyle daleko idącej, że może ona zrodzić fundamenty nowej kulturowej tożsamości. Przedmiotem analiz są tutaj Niemcy, jako kulturowa przestrzeń w Europie, jako szczególna „wspólnota”, która ze względu na swoją historię i post- a zarazem zawsze już przednarodowy charakter, staje przed ogromną szansą stworzenia niewidzianego na Starym Kontynencie modelu integracji społecznej. Pod warunkiem, że uda się im stworzyć odpowiedni mit kulturowy. W artykule przedstawione zostały trzy możliwe ścieżki argumentacyjne, które wskazują, że taki scenariusz nie jest nieprawdopodobny.
Źródło:
Sprawy Narodowościowe; 2018, 50
2392-2427
Pojawia się w:
Sprawy Narodowościowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Enforced linguistic conversion: translation of the Macedonian toponyms in the 20th century
Autorzy:
Kulavkova, Katica
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677450.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Macedonian toponyms
Slavic toponyms
Macedonian language
ethno-cultural identity
Opis:
Enforced linguistic conversion: translation of the Macedonian toponyms in the 20th centuryThe article deals with the issue of forced conversion of Macedonian toponyms, considered as a form of linguistic and cultural dislocation or luxation (the Latin luxatio originating from luxus – dislocated). The toponyms are not just eminently linguistic but also a part of civilization’s memory of nations and of humankind, and that is why they are protected by international regulations. The act of translating toponyms from one language to another, within the frames of culturally and ethnically marked space, is undeniable violence against the cultural heritage. A change of a toponym, its forced translation into another language is, according to these legal acts, a crime against culture. For a toponym is a true reflection of historical facts and historical memories. Toponyms can be transcribed onto a different alphabet, letter‑by‑letter (transliteration), but should not be translated, especially not on the territory which is their civilization’s cradle, where they are practiced and inherited. Violent conversion of toponyms is an introduction to conversion of historical narratives and modern ethno‑cultural identities. History shows that there are violent forms of linguistic, cultural, religious and ethnic dislocations. The example of radical dislocation of Macedonian toponyms is probably one of the few in modern history. It has been taking place over an almost entire century – from the 1920s to the 21st century’s first decade. Macedonian toponyms, for centuries present on the territory of ethnic Macedonia (for which there is indisputable evidence), are being dislocated from their original linguistic/cultural context within several national entities: the Greek, Albanian and – paradoxically – Macedonian states. Such violent translation of toponyms is not devoid of geopolitical consequences.The conversions of Macedonian toponyms are just a step towards a systematic negation of the Macedonian linguistic and cultural identity, and with that, they deny the right of Macedonian people for their own national country, for every negation lies under the intention of re‑interpreting and retouching the historical reality.Wymuszona konwersja językowa: tłumaczenie macedońskich toponimów w XX wiekuW artykule podjęto zagadnienia związane z wymuszoną konwersją toponimów macedońskich, co może być traktowane jako forma językowego i kulturowego przemieszczenia / zwichnięcia / luxatio (łac. luxatio, luxare, luxus – zwichnięcie). Toponimy są nie tylko szczególnymi znakami językowymi, świadczą też o cywilizacyjnej pamięci narodów i całej ludzkości, stanowią przy tym odbicie faktów i dziedzictwa kulturowego, chronionego mocą międzynarodowych regulacji prawnych. Przekład toponimów z jednego języka na inny w ramach jednej przestrzeni kulturowej i etnicznej oznacza niewątpliwie przemoc wobec tego dziedzictwa. Zamiana toponimu i jego wymuszone tłumaczenie na inny język na mocy ustanawianych w tym celu aktów prawnych staje się przestępstwem (zbrodnią) wobec kultury. Toponim jest bowiem rzeczywistym odbiciem faktów i wspomnień historycznych. Toponimy można przepisywać innym alfabetem, litera po literze (łac. transliteratio), ale nie można ich przekładać, zwłaszcza na terytorium, na którym były ustanowione, stosowane i dziedziczone. Wymuszona zamiana prowadzi faktycznie do przekształcenia narracji historycznych i tożsamości etniczno‑kulturowej. Historia dowodzi, że istnieją pewne formy przemocy prowadzące do dyslokacji językowej, religijnej i etnicznej. Radykalna rewizja macedońskich toponimów zidentyfikowanych jako słowiańskie jest prawdopodobnie jednym z nielicznych przykładów, jakie zna współczesna historia. Tak dzieje się od prawie stu lat – od początku 1920 roku aż do pierwszej dekady XXI stulecia. Toponimy, które pojawiły się na etnicznym terytorium Macedonii (na co istnieją niezaprzeczalne dowody), zostały przemieszczone z ich pierwotnego kontekstu językowego / kulturowego w ramach kilku podmiotów regulujących: greckiego, albańskiego i – jak się paradoksalnie wydaje – macedońskiego. Ten rodzaj zakłóceń językowych ma swoje geopolityczne konsekwencje.Wprowadzone zmiany toponimów świadczą o systematycznej negacji macedońskiej tożsamości językowej i kulturowej, a w konsekwencji o procesie negowania prawa narodu macedońskiego do własnego państwa narodowego, gdyż główną intencją każdej negacji jest reinterpretacja, przetwarzanie i zmiana rzeczywistości historycznej.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2012, 12
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cultural Identity of Citizens of Gdańsk from an Ethnolinguistic Perspective on the Basis of Chosen Texts of the Free City of Danzig
Autorzy:
Olszewska, Izabela
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/508904.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
cultural identity, Free City of Danzig, image of a multiple subjectivity
linguistic image of the world
local press
Free City of Danzig
cultural identity
Opis:
Cultural Identity of Citizens of Gdańsk from an Ethnolinguistic Perspective on the Basis of Chosen Texts of the Free City of DanzigAs a consequence of the First World War and in the wake of the Treaty of Versailles the Free City of Danzig was established. The image of Danzig identity was created, first of all, by the following ethnic groups: German, Polish and Jewish. Was the Free City of Danzig multicultural or was it German with Polish and Jewish minorities? Did those nationalities live beside each other, did they together, as citizens of Danzig, create a common reality? Is it possible to talk about a uniform culture/identity of Danzig? The aim of this article is an analysis of linguistic image of the world of the citizens of the Free City of Danzig, which has been carried out on the basis of characteristics of the image of relations and cultural differences in the interpretation of Polish community. Yet, the whole image of identity consists of a mosaic of smaller interpretations which, only after being reduced to the lowest common denominator, may give the holistic image of Danzig identity as an image of a common multiple subjectivity. Mutual perception of nationalities inhabiting the area of the Free City of Danzig is the starting point for the discussion on their identity and an attempt to answer the question: did the citizens of Danzig see themselves as one community – exactly the one of Danzig? The analysed research material consists of chosen texts of the local press (in Polish and occasionally in German) concerning socio-cultural and political and informative issues. The Polish "Gazeta Gdańska" had been published since 1891 as the first Polish Danzig newspaper in Polish. Its first aim was to integrate Polish circles and to defend the rights of the Polish. "Danziger Neuesten Nachrichten", published since 1894, was the biggest Danzig conservative newspaper in German which influenced public opinion. In the analysis of the linguistic image of Danzig identities I will consider first of all the following scientific issues after Bartmiński: a) the way of defining common identity i.e. “who we are” – autostereotypes; b) the ways of linguistic perception and definition of the others i.e. “who they are” – heterostereotypes; c) the ways of conceptualization of space and ‘our place in the world’ and the common time in which we live. Tożsamości kulturowa gdańszczan w ujęciu etnolingwistycznym na przykładzie wybranych tekstów publicystycznych Wolnego Miasta Gdańska W konsekwencji I wojny światowej oraz na mocy postanowień Traktatu Wersalskiego utworzono Wolne Miasto Gdańsk (WMG). Na obraz tożsamości gdańskiej w okresie WMG składały się przede wszystkim następujące grupy etniczne: niemiecka, polska i żydowska. Czy Wolne Miasto Gdańsk było wielokulturowe, czy też niemieckie z mniejszościami polską i żydowską? Czy narodowości żyły obok siebie, czy wspólnie jako gdańszczanie kreowały swoją wspólną rzeczywistość? Czy w odniesieniu do WMG można mówić o jednolitej kulturze/tożsamości gdańskiej? Celem artykułu jest analiza językowego obrazu świata tożsamości gdańszczan w okresie Wolnego Miasta Gdańska, dokonana na podstawie charakterystyki obrazu związków i różnic kulturowych w interpretacji społeczności polskiej. Całkowity obraz tożsamości składa się bowiem z mozaiki mniejszych interpretacji, które dopiero sprowadzone do wspólnego mianownika mogą ułożyć się w całość jednej tożsamości gdańskiej, niejako na zasadzie obrazu wielopodmiotowości zbiorowej. Wzajemne postrzeganie się narodowości zamieszkujących obszar WMG jest punktem wyjścia do rozważań na temat ich tożsamości oraz próbą odpowiedzi na pytanie: czy gdańszczanie widzieli siebie, jako jedną społeczność - gdańską właśnie? Analizowany materiał badawczy to wybrane teksty publicystyki gdańskiej o charakterze kulturalno- społecznym oraz informacyjno-politycznym przede wszystkim w języku polskim oraz sporadycznie w języku niemieckim. Polska "Gazeta Gdańska", wydawana była od roku 1891 jako pierwsze pismo gdańskie w języku polskim. Pierwotnym jej celem była integracja kół polonijnych oraz obrona praw polskich. "Danziger Neueste Nachrichten", wydawane od 1894, było największym gdańskim opiniotwórczym dziennikiem w języku niemieckim o charakterze konserwatywnym. W analizie językowego obrazu tożsamości gdańskich z perspektywy społeczności polskiej autorka rozważa za Bartmińskim przede wszystkim następujące problemy badawcze: a) sposób określania tożsamości zbiorowej, tj. ‘kim jesteśmy my’ – autostereotypy; b) sposób postrzegania i językowego ujmowania innych, tj. ‘kim są oni’ – heterostereotypy oraz c) sposoby konceptualizacji przestrzeni i ‘naszego miejsca w świecie’ oraz czasu wspólnotowego, w którym żyjemy.
Źródło:
Colloquia Humanistica; 2013, 2
2081-6774
2392-2419
Pojawia się w:
Colloquia Humanistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Chorwackich etnologów i ludowców marzenie o dotarciu do źródła
Autorzy:
Falski, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677572.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Radić Antun
Radić Stjepan
Banovina Hrvatska
Croatian ethnology
Croatian Peasant Party
source
cultural identity
Opis:
Croatian ethnologists’ and agriarians’ dream of sourceIn the first half of the 20th century, the connection between ethnology and politics in Croatia was exceptionally strong. Ethnology has become a tool to build national cohesion, and the main discourse is sought in the authentic aspects of Croatian culture, which could distinguish it in particular from Serbian or, in general, from Yugoslav culture. The central category of discourse, both ethnologic as well as the political, is the concept of source. A key theorist and activist who developed the concept of authentic Croatian cultural sources, and entered it in the political agenda, was Antun Radić. Together with his brother Stjepan, he founded the peasant party, which after 1918 became the Croats’ main political force. The Radić brothers pointed out that only folklore preserves cultural purity, and thus peasants should be the source of the resurgence in Croatian identity. During the short lifetime of the Croatian Banovina (1939–1941), this policy and its accompanying ideas became the official ideology, marked by the extraordinary influence of ethnology. This paper points out the dangerous aspects of the idea of source, related to the concept of closed, exclusive culture exposed to arbitrary purification. Chorwackich etnologów i ludowców marzenie o dotarciu do źródłaW pierwszej połowie XX wieku związki etnologii i polityki były w Chorwacji wyjątkowo silne. Etnologia stała się narzędziem budowania spójności narodowej i główną dziedziną wiedzy, w której poszukiwano autentycznych treści kultury chorwackiej, różnicujących ją zwłaszcza od kultury serbskiej czy ogólnie, południowosłowiańskiej. Centralną kategorią dyskursu zarówno etnologicznego, jak i politycznego, staje się pojęcie źródła. Najważniejszym teoretykiem i działaczem, który opracował koncepcję źródeł autentycznej kultury chorwackiej i wpisał ją w program polityczny, był Antun Radić. Razem z bratem Stjepanem założył on partię chłopską, która po 1918 r. stała się główną siłą polityczną Chorwatów. Radiciowie podkreślali, że jedynie folklor zachował czystość kulturową i właśnie dlatego wieś powinna być źródłem odrodzenia chorwackiej tożsamości. W krótkim okresie istnienia Banowiny Chorwackiej (1939–1941) program ten i towarzyszące mu wyobrażenia stają się ideologią oficjalną, nacechowaną niezwykłym znaczeniem przydawanym etnologii. W artykule wskazuje się w konkluzji na niebezpieczne aspekty idei źródła, które wiążą się z wyobrażeniem kultury zamkniętej, ekskluzywnej, odrzucającej dialog i arbitralnie poddanej puryfikacji.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2014, 14
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Słoweńcy i Europa Środkowa
Autorzy:
Cmiel-Bażant, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677485.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Central Europe
Slovenia
Austro-Hungarian Monarchy
imagined border
topography of cultural identity
1980s
Opis:
The Slovenes and Central Europe In the 1980s, a few years before Slovenia became an independent country, many intellectuals – including writers, politicians, sociologists and historians – were trying to answer the question about the cultural area in Europe to which Slovenia belonged. Most of them identified themselves with the concept of Central Europe, which was a reference to the Austro-Hungarian Monarchy in the period between the 1860s and the First World War. The Monarchy was perceived as a supranational state that allowed all nations to develop and respected the diversity of cultures, which gave rise to a creative and multicultural intellectual atmosphere. This utopian vision was created to balance the domination of the communist ideology in the Eastern Bloc countries.The idea which underlied Slovenian considerations of Central Europe was that of an imagined border of Europe, whereby the latter is seen as an intellectual concept and identified with Western Europe. The Slovenian territories were a part of the southern provinces of Austria-Hungary and then, after the First World War, they became the northwesternmost republic of Yugoslavia. In both cases they were peripheral in cultural and political terms. In the period that this paper is concerned with, the concept of Central Europe which was most popular in Slovenia excluded the Balkan countries. Słoweńcy i Europa ŚrodkowaW latach 80. ubiegłego wieku, na kilka lat przed uzyskaniem przez Słowenię statusu niezależnego państwa, wielu intelektualistów – pisarzy, polityków, socjologów i historyków – próbowało znaleźć odpowiedź na pytanie, do jakiego kręgu kulturowego przynależy Słowenia. Większość identyfikowała się z koncepcją Europy Środkowej, odwołującej się do monarchii austro-węgierskiej z okresu od lat 60. XIX wieku do I wojny światowej. Była ona postrzegana jako państwo ponadnarodowe, które umożliwiało rozwój poszczególnych narodów i respektowało różnorodność kultur, co przyczyniło się do powstania kreatywnej, wielokulturowej atmosfery intelektualnej. Była to utopijna wizja, stworzona, aby zrównoważyć dominację ideologii komunistycznej w krajach bloku wschodniego.Ideą znajdującą się u podłoża sposobu postrzegania Europy Środkowej przez przywoływanych słoweńskich humanistów była wyobrażona granica Europy jako pojęcia intelektualnego odpowiadającego Europie Zachodniej. Słoweńskie ziemie były częścią południowych prowincji Austro-Węgier, a po I wojnie światowej stały się najbardziej wysuniętą na północny zachód jugosłowiańską republiką. W obu przypadkach były peryferyjne w wymiarze kulturalnym i politycznym. W badanym okresie najbardziej popularna w Słowenii koncepcja Europy Środkowej wykluczała z jej ram państwa bałkańskie.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2018, 18
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fuzzy Identities. Cultural Identity of the Polish-German Borderland in the 21st Century: An Outline
Tożsamości rozmyte. Tożsamość kulturowa pogranicza polsko-niemieckiego w XXI wieku. Zarys problemów
Autorzy:
Dudziak, Maciej J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/52157843.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
tożsamości rozmyte
tożsamość kulturowa
pogranicze polsko-niemieckie w XXI wieku
fuzzy identities
cultural identity
Polish-German borderland in the 21st century
Opis:
This text is an attempt to summarize the three decades (1989–2019) of NGO activity in the broadly understood Polish-German borderland, with a particular emphasis on the area of the so-called Central Nadodrze. Two organizations, The Society of Witnica’s Friends and the daughter organization of the Polish-German Educatio Association “Pro Europa Viadrina,” were chosen as an exemplification of a certain way of coping with cultural reality, also in the historical aspect in the border area.
Niniejszy tekst stanowi próbę podsumowania trzech dekad (1989–2019) działalności organizacji pozarządowych na szeroko rozumianym pograniczu polsko-niemieckim, ze szczególnym uwzględnieniem obszaru tzw. Środkowego Nadodrza. Jako egzemplifikację pewnego sposobu radzenia sobie z rzeczywistością kulturową, również w aspekcie historycznym na obszarze pogranicza, wybrano Towarzystwo Przyjaciół Witnicy oraz organizację-córkę Polsko-Niemieckie Stowarzyszenie Educatio „Pro Europa Viadrina”. Autor zarysował problematykę tzw. tożsamości rozmytych jako odmianę tożsamości kulturowej pogranicza polsko-niemieckiego w XXI wieku.
Źródło:
Sprawy Narodowościowe. Seria nowa; 2020, 52
1230-1698
2392-2427
Pojawia się w:
Sprawy Narodowościowe. Seria nowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Promoting Habsburg Cultural Identity to Secondary School Pupils in Late Austrian-Ruled Bukovina: A Case Study of the First Imperial and Royal Gymnasium in Czernowitz
Promowanie habsburskiej tożsamości kulturowej wśród uczniów szkół średnich w późnoaustriackiej Bukowinie. Studium przypadku Pierwszego Cesarsko-Królewskiego Gimnazjum w Czerniowcach
Autorzy:
Hoyte-West, Antony
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31339689.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Cesarsko-Królewskie Gimnazjum w Czerniowcach
Czerniowce
tożsamość kulturowa
Imperium Habsburgów
Bukowina
historia edukacji
k. u. k. I. Staatsgymnasium
Czernowitz
cultural identity
Habsburg Empire
Bukovina
history of education
Opis:
This contribution explores how notions of Habsburg cultural identity were promoted at the main grammar school (kaiserlich-königliches I. Staatsgymnasium) in Czernowitz, capital of the multilingual and multiethnic crownland of Bukovina, between 1900 and 1913. After presenting the relevant historical and linguistic context, the school’s yearbooks from that era are examined to obtain information regarding the celebration of relevant holidays and events, musical and literary performances, as well as the commemoration of important cultural luminaries. Through this analysis, insights into the contemporary means utilised to promote a wider Habsburg identity will be gained, providing useful qualitative data and thus adding to the broader discussion on educational policies in late Habsburg Bukovina.
W artykule zbadano, w jaki sposób w latach 1900–1913 w głównym gimnazjum (kaiserlich-königliches I. Staatsgymnasium) w Czerniowcach, stolicy wielojęzycznego i wieloetnicznego regionu Bukowiny, promowano pojęcie habsburskiej tożsamości kulturowej. Po przedstawieniu odpowiedniego kontekstu historycznego i językowego przeanalizowano roczniki szkolne z epoki w celu uzyskania informacji na temat obchodów świąt i wydarzeń historycznych, przedstawień muzycznych i literackich, a także upamiętnienia ważnych luminarzy kultury. Dzięki tej analizie uzyskano wgląd w środki wykorzystywane do promowania szerszej tożsamości habsburskiej, dostarczając użytecznych danych jakościowych, które stanowią istotny wkład w szerszą dyskusję na temat polityki edukacyjnej w późnohabsburskiej Bukowinie.
Źródło:
Colloquia Humanistica; 2023, 12; 1-18
2081-6774
2392-2419
Pojawia się w:
Colloquia Humanistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przekład jako spotkanie różnych tożsamości
Autorzy:
Pstyga, Alicja
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677811.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
national identity
translation
cultural and language barriers
multiculturalism
intercultural competence
Opis:
Translation as an encounter of different identities The interest in the national identity of Slavic people is related to the processes of social, political and ideological changes as well as to European integration and globalization. The question of the national identity of Slavic people concerns similarities and differences between them, influenced by the specific perception and categorization of reality. After the period of forced transnational integration and constructed linguistic and cultural national communities, the Slavic linguistic views of the world are diversified. Both for Macedonian and Polish people, language is one of the exponents of national identity. Macedonian literary texts translated into Polish enable readers to encounter different cultural phenomena, reflected in artistic visions and symbols. Their perception is quite difficult as it requires profound knowledge and intercultural competence. As examples, we will consider Polish translations of important Macedonian novels, Tvrdoglavi (Polish title: Zawzięci) by Slavko Janevski, Vremeto na kozite (Polish title: Czasy kóz) by Luan Starova, Razgovor so Spinoza: roman‑pajažina by Goce Smilevski (Polish title: Rozmowa ze Spinozą: powieść–pajęczyna) and Skriena kamera (Polish title: Ukryta kamera) by Lidija Dimkovska.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2012, 12
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ад паганскай настальгіі да неапаганскай рэвалюцыі: беларуская і польская культура першай паловы XX стагоддзя ў пошуках нацыянальнай ідэнтычнасці
Autorzy:
Міхеева [Mikheeva], Iрына [Iryna]
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676958.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
national and cultural revival
ethnonational identity
nationalism
Pan-Slavism
neopaganism
Opis:
From pagan nostalgia for neo-pagan revolution: Belarusian and Polish culture of the first half of the XX century in search of national identityThe article deals with a comparative analysis of philosophical and political projects of Belarusian (Vatslav Lastovsky) and Poland (Jan Stahnyuk) national renascence. Carried out a number of philosophical-methodological and political-ideological parallels in the positions of V. Lastovovsky and J. Stahnyuk within two content and thematic blocks: models of national history and projects of national revival. The author of this article draws attention to finding the both projects in the paradigm of the conservative-traditional searches of ethnic and national identity, their obviously nationalistic character and an internal inconsistency in the views of philosophers, romanticization of the national history, calling for the risky socio-political experiments. On the basis of a theoretical reconstruction of the meaningful problem-field of both the concepts – “Krivich Renascence” and “Slavish Pan-Humanism” – the article reveals the similarities and differences in the authors’ interpretations of the essence of national culture, the specifics of its development stages, the prospects for the realization of the historic mission of the Belarusian and Polish peoples. От языческой ностальгии к неоязыческой революции: белорусская и польская культуры первой половины ХХ века в поисках национальной идентичностиСтатья посвящена сравнительному анализу философско-политических проектов белорусского (Вацлав Ластовский) и польского (Ян Стахнюк) национального возрождения. Проводится ряд философско-методологических и политико-идеологических параллелей в позициях В. Ластовского и Я. Стахнюка в рамках двух концептуальных проблемно-тематических блоков: модели национальной истории и проекты национального возрождения. Подчеркивается нахождение рассматриваемых проектов в парадигме консервативно-традиционалистских поисков этнонациональной идентичности, их национально заостренный характер, а также внутренняя противоречивость взглядов философов, романтизация ими национальной истории, призывы к рискованным социополитическим экспериментам. На основе теоретической реконструкции проблемно-содержательного поля обеих концепций – «кривичского возрождения» и «славянского пангуманизма» – делаются выводы о схожести и различиях в авторских интерпретациях сущности национальной культуры, специфике этапов ее развития, перспективах реализации исторической миссии белорусского и польского народов.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2011, 35
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Portrayal of National Identity in the Films of Małgorzata Szumowska
Autorzy:
Wójcik, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/678306.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Polish national identity
the cinema of Małgorzata Szumowska
cultural trauma
national character
Catholicism
Opis:
The Portrayal of National Identity in the Films of Małgorzata SzumowskaMałgorzata Szumowska is without a doubt one of a few Polish directors who has managed to distinguish herself on the European film market. Although, Szumowska is a cosmopolitan (in Ulf Hannerz’s terms), she does not forget about her Polish origins. On the contrary, she emphasizes contemporary Polish identity of her protagonists and Polishness in itself but does it from the external perspective. In her feature films, Małgorzata Szumowska defines Polish identity, according to Antonina Kłoskowska’s theory, as a phenomenon which always exists in a specific social and cultural context. From this perspective, Polishness is constantly negotiated and renegotiated by film protagonists. The author will distinguish three categories through which the director defines Polishness, these are: cultural trauma, national character and modern Catholic religiousness. These categories will be analyzed on the basis of specific examples. An applied methodological approach relies on cultural poetics assumptions, also known as new historicism. Portret tożsamości narodowej w filmach Małgorzaty SzumowskiejNiewątpliwie Małgorzacie Szumowskiej jako jednej z niewielu polskich reżyserek udało się przebić na europejskim rynku filmowym. Chociaż Szumowska może być uznana za kosmopolitkę (w rozumieniu Ulfa Hannerza), to nie zapomina ona o swoich polskich korzeniach. Przeciwnie, w swoich filmach podkreśla zainteresowanie współczesną Polską i polskością, ale czyni to niejako z perspektywy „zewnętrznej”. Wykorzystując teorię tożsamości narodowej autorstwa Antoniny Kłoskowskiej, autor wskazuje, że Szumowska w swoich filmach fabularnych postrzega tożsamość narodową jako fenomen obecny zawsze w określonych warunkach społeczno-kulturowych. W tym ujęciu polskość jest nieustannie negocjowana i renegocjowana przez filmowych protagonistów. Autor wyróżnia trzy kategorie, poprzez które reżyserka określa polskość: traumę kulturową, charakter narodowy oraz religię katolicką, które analizuje na konkretnych filmowych przykładach. Zastosowane podejście metodologiczne wykorzystuje postulaty poetyki kulturowej zwanej również nowym historyzmem.
Źródło:
Sprawy Narodowościowe; 2017, 49
2392-2427
Pojawia się w:
Sprawy Narodowościowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nazwiska nieurzędowe mniejszości litewskiej w Polsce – dziedzictwo językowo-kulturowe pogranicza polsko-litewskiego
Autorzy:
Walkowiak, Justyna B.
Niewulis-Grablunas, Jowita
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676825.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
surnames of Lithuanians in Poland
unofficial surnames
Lithuanian minority in Poland
identity
cultural heritage
Opis:
Unofficial surnames used by the Lithuanian minority in Poland: The linguistic and cultural heritage of the Polish-Lithuanian borderlandUnofficial surnames are rare because surnames today are generally official in character. However, in the case of Polish citizens who are Lithuanians, they are a phenomenon that has long been present, although visible mostly – and until the entry into force of the Act on National Minorities (2005) predominantly – in intra-group communication. Considering that until recently it was not possible to register the Lithuanian forms of surnames and use them officially, this anthroponymic cultural heritage has long been transmitted between generations only informally.On the basis of the analysis of approximately 330 pairs of surnames extracted from telephone directories covering the area of compact residence of the Lithuanian minority (two of them in Polish, and one – in Lithuanian), the article discusses from the socioonomastic point of view (cf. Ainiala, 2016) the phenomenon of parallel functioning among the members of the Lithuanian minority in Poland of two surname forms: an official Polish one and an unofficial Lithuanian one. The latter differs from the former graphically and morphonologically, and in almost 30 per cent of cases their match is not unambiguous (i.e. one Polish form corresponds to more than one Lithuanian form, and, conversely, one Lithuanian form – to two or even more forms in Polish). It should be emphasised that the presence of formal exponents of Lithuanianness (Lithuanian diacritics, inflectional endings, feminine suffixes) does not necessarily imply the Lithuanian etymology of the surname. The situation is additionally complicated by the fact that in everyday intra-group communication members of the Lithuanian minority in our country use not literary Lithuanian, in which they write their surnames in minority documents (such as Lithuanian minority periodicals Aušra, Suvalkietis, Šaltinis, Terra Jatwezenorum, or bilingual yearly school reports in the schools with Lithuanian as the language of instruction), but the dialect of the Dzuks, in which their surnames are pronounced.The picture is complemented by interviews conducted in early 2018 with about 40 members of this minority, and by contributions on the Internet forum of Lithuanians in Poland regarding their attitude to the official (re-)Lithuanisation of surnames. The former revealed the opinions of older respondents (over 40 years of age), and the latter – the views of younger people. Nazwiska nieurzędowe mniejszości litewskiej w Polsce – dziedzictwo językowo-kulturowe pogranicza polsko-litewskiegoNazwiska nieurzędowe spotyka się rzadko; nazwiska zwykle mają bowiem obecnie charakter oficjalny. W przypadku obywateli polskich narodowości litewskiej są one jednak zjawiskiem występującym od dawna, choć ujawniającym się głównie – a do czasu wejścia w życie „Ustawy o Mniejszościach Narodowych” (2005) przede wszystkim – w komunikacji wewnątrzgrupowej. Wobec braku (do niedawna) możliwości zalegalizowania formy litewskiej, to antroponimiczne dziedzictwo kulturowe jest zwykle przekazywane międzypokoleniowo jedynie nieformalnie.Na podstawie analizy ok. 330 par nazwisk, wyekscerpowanych z obejmujących obszar zwartego zamieszkania mniejszości litewskiej książek telefonicznych (dwóch polskich i jednej litewskojęzycznej), artykuł omawia pod kątem socjoonomastycznym (por. Ainiala, 2016) zjawisko równoległego funkcjonowania wśród członków mniejszości litewskiej w Polsce nazwisk w dwu postaciach: oficjalnej polskiej i nieoficjalnej litewskiej. Te ostatnie różnią się od oficjalnych graficznie oraz morfonologicznie, a w przypadku blisko 30% wzajemne przyporządkowanie obu grup nie jest jednoznaczne (tzn. jednej formie polskiej odpowiada więcej niż jedna litewska, bądź odwrotnie, jednej litewskiej dwie lub nawet więcej polskich). Należy podkreślić, że obecność formalnych wykładników litewskości (litewskie diakrytyki, końcówki fleksyjne, sufiksy żeńskie) nie musi implikować litewskiej etymologii nazwiska. Sytuację dodatkowo komplikuje fakt, że zamieszkujący północno-wschodni kraniec Polski członkowie mniejszości litewskiej w naszym kraju na co dzień posługują się nie literackim językiem litewskim, którym zapisują swe nazwiska w dokumentach mniejszościowych (takimi jak czasopisma mniejszości litewskiej „Aušra”, „Suvalkietis”, „Šaltinis”, „Terra Jatwezenorum”, czy dwujęzyczne świadectwa szkolne w szkołach z litewskim językiem nauczania), a gwarą dzukowską, i z reguły taką też ich nazwiska mają postać mówioną.Obrazu dopełniają przeprowadzone na początku 2018 roku wywiady z około 40 przedstawicielami tej mniejszości oraz wypowiedzi na forum Litwinów w Polsce, dotyczące ich stosunku do oficjalnej (re)lituanizacji nazwisk. Wywiady umożliwiły poznanie zdania respondentów starszych (powyżej 40. roku życia), zaś posty w Internecie – opinii osób młodszych.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2019, 43
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tożsamość narodowa a konflikty w małżeństwach polsko-rosyjskich
National identity and conflicts in Polish-Russian marriages
Autorzy:
Busygina-Wojtas, Tatiana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/968867.pdf
Data publikacji:
2015-06-18
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Identity
Russia
Polska
cross-cultural communication
collective memory
tożsamość
komunikacja międzykulturowa
pamięć zbiorowa
Polska
Rosja
Opis:
Conflicts concerning the shared Polish-Russian historical background and attitude towards it with the politics involved in it are a frequent issue in Polish-Russian marriages. These are the reasons these conflicts can frequently lapse into family quarrels. The conflicts are closely examined in their progress and analyzed from different perspectives, referring both to national identity and the historical memory agendas. In this paper we also present some examples of the most typical misunderstandings that may take place. The main factor is the difference in identity models, and as a consequence, the failure to understand the logic of one’s opponent’s arguments. Information asymmetry as well as the well-known habitual ways of historical conceptualization of events and figures interfere in the successful cognition and enclose the spouses in a rigid frame of their own native models. In this context the biggest problems appear at the level of interpretation and categorization of the object of the discussion. Both Poles and Russians refer to different fundamentals while talking about independence, war and homeland, and this can lead to complete misunderstandings. Each couple has their own way of lessening the ideological conflicts. The first strategy the spouses will consider is to avoid talking about conflicting subjects up to an absolute taboo on the subject. The other strategy is related to auto-education, self-reflection, conscientious reappraisal of judgments and, eventually, open-mindedness. The effort put into this leads to the creation of a new, mutual way of looking at the above mentioned difficult themes.
Konflikty, których zarzewiem są rozmowy o historii i polityce w aspekcie stosunków polsko-rosyjskich, to bardzo częsty problem małżeństw polsko-rosyjskich. W artykule omówione zostały przyczyny i przebieg takich dyskusji (nierzadko przeistaczających się w awantury) z perspektywy problematyki tożsamości narodowo-kulturowej oraz pamięci historycznej. Przytoczone zostały również przykłady najbardziej typowych nieporozumień. Kluczowym czynnikiem jest odmienność wzorców konstruowania tożsamości. Konsekwencją tych różnic jest niezdolność do głębszego rozumienia argumentacji rozmówcy. Asymetria wiedzy na poziomie znajomości faktów oraz przywiązanie do rodzimych wzorców oceny wydarzeń i postaci historycznych zaburza proces przyswajania nowych informacji i zamyka w sztywnych ramach nabytych schematów myślenia. Najpoważniejsze problemy we wzajemnym rozumieniu swoich racji powstają na poziomie interpretacji i kategoryzacji zjawisk. Snując rozważania o swojej przynależności do ojczyzny, Polacy i Rosjanie odwołują się do zupełnie innych kategorii wartościujących. Każda para opracowuje własną strategię radzenia sobie z konfliktami ideologicznymi. Rozwiązaniem stosowanym najczęściej jest unikanie jakichkolwiek rozmów na drażliwy temat, aż do jego całkowitej tabuizacji. Druga strategia zakłada samoedukację, autorefleksję, przewartościowanie własnych poglądów i otwartość na tezy głoszone przez małżonka. Włożony w te działania świadomy wysiłek prowadzi do wypracowania nowego, wspólnego spojrzenia na trudne tematy.
Źródło:
Adeptus; 2015, 5; 19-39
2300-0783
Pojawia się w:
Adeptus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mitonimia międzywojennego Kowna
Mythonymy of Interwar Kaunas
Autorzy:
Prusinowska, Justyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38456485.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
mitonimy
mitologia litewska
Kowno
krajobraz kulturowy
krajobraz urbanistyczny
pamięć historyczna
tożsamość narodowa
mythonyms
Lithuanian mythology
Kaunas
cultural landscape
urban landscape
collective memory
national identity
Opis:
The present article describes and examines the lexical tissue of the city of Kaunas related to the pagan past of the Balts – Prussians and Lithuanians. The mythonyms appear basically in three periods of the city’s existence: in the interwar period, at the turn of the 1990s and after 2004, i.e. at critical and borderline moments, when emphasising individuality, exposing identity and referring to its sources was of utmost importance. The most interesting phenomena took place in the interwar period, when by placing in the city tissue numerous objects with names borrowed from Baltic mythology, collective memory was clearly shaped and mobilised in the space previously marked by “strangers” – Imperial Russia and the German Empire. In this way, this space was effectively tamed. The importance of this process is evidenced by dozens of names associated with the pagan Balts (Kaunas is a phenomenon in this respect on the map of Lithuania), which were given in the interwar period mostly to streets and buildings located, importantly, in the then very centre of the city. In the other two periods, mythonyms were not so popular anymore: the names of deities and other creatures historically worshiped by Lithuanians were usually given to streets far away from the city centre, often in newly created districts. Thanks to this, however, Kaunas has a clearly drawn identity that spreads from the centre towards the suburbs. A place that is thoroughly permeated with the “spirit of Lithuanianness” is the Unity Square (Lith. Vienybės aikštė), scrupulously cleansed of the traces of the aforementioned dependencies, whose important point is an inconspicuous dwarf who watches over the symbolic spring of the Lithuanian nation. It is this mythonymic element that is treated with special attention in this article, and on its example, a detailed cultural analysis of the city’s space is proposed. It should be emphasised that in Kaunas the mythonyms form a thought-out, multi-layered structure, as if a separate city that is inaccessible and foreign to the strangers. The study discusses individual collections and elements of this extensive web of meanings, deliberately created by town planners and urban designers, the basis of which is the historical experience of Kaunas and Lithuania.
Celem artykułu jest opis i analiza tkanki nazewniczej Kowna, związanej z pogańską przeszłością Bałtów – Prusów i Litwinów. Mitonimy pojawiają się zasadniczo w trzech okresach istnienia miasta: w międzywojniu, na przełomie lat 80. i 90. oraz po roku 2004, a więc w momentach przełomowych, granicznych, kiedy podkreślanie odrębności, eksponowanie tożsamości i sięganie do jej źródeł ma niepoślednie znaczenie. Najbardziej interesujące zjawiska zachodzą w okresie międzywojennym, kiedy to poprzez umieszczanie w tkance miasta licznych obiektów o nazwach zapożyczonych z mitologii bałtyckiej wyraźnie kształtowano i mobilizowano zbiorową pamięć w przestrzeni naznaczonej wcześniej przez „obcych” – Cesarstwo Rosyjskie i Cesarstwo Niemieckie. W taki też sposób skutecznie tę przestrzeń oswajano. O randze tego procesu świadczą dziesiątki nazw powiązanych z pogańskimi Bałtami (Kowno jest pod tym względem ewenementem na mapie Litwy), które nadano w międzywojniu w przeważającej większości ulicom i innym obiektom, mieszczącym się, co ważne, w ówczesnym ścisłym centrum miasta. W pozostałych dwóch okresach mitonimy nie są już tak popularne, imionami bóstw i innych istot czczonych dawniej przez Litwinów nazywa się przeważnie ulice znacznie oddalonych od śródmieścia dzielnic, często nowo utworzonych. Dzięki temu jednak Kowno zyskuje wyraźnie nakreśloną tożsamość, która promieniuje od centrum w stronę przedmieść. Miejscem na wskroś przenikniętym „duchem litewskości” jest oczyszczony skrupulatnie ze śladów wspomnianych zależności Plac Jedności (lit. Vienybės aikštė), którego ważny punkt stanowi niepozorny, czuwający przy symbolicznym źródle narodu litewskiego krasnoludek. Ten właśnie element mitonimiczny potraktowany został ze szczególną uwagą, a na jego przykładzie dokonano szczegółowej analizy kulturoznawczej przestrzeni miasta. Należy podkreślić, że w Kownie mitonimy układają się w przemyślaną, wielowątkową strukturę, można by rzec – miasto osobne, które dla przybysza może być niedostępne i obce. Artykuł omawia poszczególne zbiory i elementy tej rozbudowanej, z rozmysłem przez urbanistów i planistów utworzonej siatki znaczeń, której osnowę stanowi historyczne doświadczenie Kowna i Litwy.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2022, 46
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 17

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies