Cultural Identity of Citizens of Gdańsk from an Ethnolinguistic Perspective on the Basis of Chosen Texts of the Free City of Danzig

Cultural Identity of Citizens of Gdańsk from an Ethnolinguistic Perspective on the Basis of Chosen Texts of the Free City of DanzigAs a consequence of the First World War and in the wake of the Treaty of Versailles the Free City of Danzig was established. The image of Danzig identity was created, first of all, by the following ethnic groups: German, Polish and Jewish. Was the Free City of Danzig multicultural or was it German with Polish and Jewish minorities? Did those nationalities live beside each other, did they together, as citizens of Danzig, create a common reality? Is it possible to talk about a uniform culture/identity of Danzig? The aim of this article is an analysis of linguistic image of the world of the citizens of the Free City of Danzig, which has been carried out on the basis of characteristics of the image of relations and cultural differences in the interpretation of Polish community. Yet, the whole image of identity consists of a mosaic of smaller interpretations which, only after being reduced to the lowest common denominator, may give the holistic image of Danzig identity as an image of a common multiple subjectivity. Mutual perception of nationalities inhabiting the area of the Free City of Danzig is the starting point for the discussion on their identity and an attempt to answer the question: did the citizens of Danzig see themselves as one community – exactly the one of Danzig? The analysed research material consists of chosen texts of the local press (in Polish and occasionally in German) concerning socio-cultural and political and informative issues. The Polish "Gazeta Gdańska" had been published since 1891 as the first Polish Danzig newspaper in Polish. Its first aim was to integrate Polish circles and to defend the rights of the Polish. "Danziger Neuesten Nachrichten", published since 1894, was the biggest Danzig conservative newspaper in German which influenced public opinion. In the analysis of the linguistic image of Danzig identities I will consider first of all the following scientific issues after Bartmiński: a) the way of defining common identity i.e. “who we are” – autostereotypes; b) the ways of linguistic perception and definition of the others i.e. “who they are” – heterostereotypes; c) the ways of conceptualization of space and ‘our place in the world’ and the common time in which we live. Tożsamości kulturowa gdańszczan w ujęciu etnolingwistycznym na przykładzie wybranych tekstów publicystycznych Wolnego Miasta Gdańska W konsekwencji I wojny światowej oraz na mocy postanowień Traktatu Wersalskiego utworzono Wolne Miasto Gdańsk (WMG). Na obraz tożsamości gdańskiej w okresie WMG składały się przede wszystkim następujące grupy etniczne: niemiecka, polska i żydowska. Czy Wolne Miasto Gdańsk było wielokulturowe, czy też niemieckie z mniejszościami polską i żydowską? Czy narodowości żyły obok siebie, czy wspólnie jako gdańszczanie kreowały swoją wspólną rzeczywistość? Czy w odniesieniu do WMG można mówić o jednolitej kulturze/tożsamości gdańskiej? Celem artykułu jest analiza językowego obrazu świata tożsamości gdańszczan w okresie Wolnego Miasta Gdańska, dokonana na podstawie charakterystyki obrazu związków i różnic kulturowych w interpretacji społeczności polskiej. Całkowity obraz tożsamości składa się bowiem z mozaiki mniejszych interpretacji, które dopiero sprowadzone do wspólnego mianownika mogą ułożyć się w całość jednej tożsamości gdańskiej, niejako na zasadzie obrazu wielopodmiotowości zbiorowej. Wzajemne postrzeganie się narodowości zamieszkujących obszar WMG jest punktem wyjścia do rozważań na temat ich tożsamości oraz próbą odpowiedzi na pytanie: czy gdańszczanie widzieli siebie, jako jedną społeczność - gdańską właśnie? Analizowany materiał badawczy to wybrane teksty publicystyki gdańskiej o charakterze kulturalno- społecznym oraz informacyjno-politycznym przede wszystkim w języku polskim oraz sporadycznie w języku niemieckim. Polska "Gazeta Gdańska", wydawana była od roku 1891 jako pierwsze pismo gdańskie w języku polskim. Pierwotnym jej celem była integracja kół polonijnych oraz obrona praw polskich. "Danziger Neueste Nachrichten", wydawane od 1894, było największym gdańskim opiniotwórczym dziennikiem w języku niemieckim o charakterze konserwatywnym. W analizie językowego obrazu tożsamości gdańskich z perspektywy społeczności polskiej autorka rozważa za Bartmińskim przede wszystkim następujące problemy badawcze: a) sposób określania tożsamości zbiorowej, tj. ‘kim jesteśmy my’ – autostereotypy; b) sposób postrzegania i językowego ujmowania innych, tj. ‘kim są oni’ – heterostereotypy oraz c) sposoby konceptualizacji przestrzeni i ‘naszego miejsca w świecie’ oraz czasu wspólnotowego, w którym żyjemy.