Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "rozum" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-12 z 12
    Tytuł:
    Transcendentalia Zbigniewa Herberta. Przyczynek do portretu cynika
    Autorzy:
    Żywiołek, Artur
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/706238.pdf
    Data publikacji:
    2012-06-01
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    cynizm
    rozum
    krytyka
    transcendencja
    poznanie
    estetyka
    Opis:
    Jeśli przyjąć twierdzenie Gilles’a Deleuze’a, że filozofia definiuje pojęcia, a literatura je konceptualizuje, to w przypadku twórczości Zbigniewa Herberta teza ta ma szczególne zastosowanie: autor Pana Cogito prowadzi nieustanny dialog z wielką tradycją filozoficzną Europy. Niemniej jednak, wbrew szkolnym odczytaniom Herbert nie jest poetą odwołującym się do metafizycznych (transcendentnych) wzorów istnienia; przeciwnie - bliska jest mu postawa antycznego cynika, który nie potrzebował metafizycznych motywacji dla praktykowania cnoty. Herbert odrzuca „pokusy” transcendencji, to jest poszukiwania wyjaśnień złożonej, materialnej rzeczywistości poprzez jej „wpisanie” w wymiar metafizyki czy też tzw. Ducha Czasów. Autor Pana Cogito wielokrotnie deklarował swoją niewiarę w tego rodzaju metafizyczne konstrukcje stanowiące wytwór umysłu. Cyniczny rozum Pana Cogito jawi się więc jako narzędzie demaskacji metafizycznych roszczeń.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 2; 515-532
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pojęcie racjonalności w "Krytyce czystego rozumu" I. Kanta z perspektywy współczesnej
    Autorzy:
    Maciejczak, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2106190.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    I. Kant
    intelekt
    rozum
    nauka
    racjonalność
    Opis:
    We współczesnych dyskusjach na temat racjonalności nauki spór dotyczy m.in. odpowiedzi na pytanie, czy istnieją uniwersalne reguły akceptacji, odrzucania lub wyboru koncepcji teoretycznych, zasługujące na miano racjonalnych. Pluralizm i relatywizm kryteriów racjonalności ma zdecydowanie więcej zwolenników. Odrzuca lub w znacznym stopniu kwestionuje klasyczne pojęcie racjonalności nauki jako poznania w pełni obiektywnego, prawdy jako jego celu oraz autonomicznego podmiotu jako jego twórcy. Czy Kant uznałby podnoszone w nieklasycznym ideale relatywność i wielość celów nauki i kryteriów racjonalności? Charakteryzując rolę podmiotu i zasad rozumu w systemie Kanta, formułuję tezę, że filozof ten broniłby potrzeby połączenia różnych, nawet początkowo niewspółmiernych teorii i aspektów doświadczenia w spójną całość, traktując to jako wymóg racjonalności nauki, i szerzej, racjonalności człowieka, jako istoty rozumnej i autonomicznej, twórcy zasad wyznaczających ludzkie poznanie i działanie.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2016, 2; 391-403
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Antropologia kartezjańska, czyli o poszukiwaniu „prawdziwego człowieka”
    Autorzy:
    Stegliński, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2098022.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    człowiek
    dusza
    ciało
    poznanie
    rozum
    emocje
    antropologia
    Opis:
    Zagadnienie człowieka jest u Descartes’a niejednoznaczne, ponieważ jego rozważania dotyczą najczęściej duszy i ciała branych z osobna. Konsekwencją takiego dualizmu jest rozwój kartezjanizmu albo w kierunku spirytualizmu Malebranche’a, albo materializmu La Mettriego i Condillaca. W artykule rozważam zasady czy racje dla tych dwóch linii rozwojowych. Jednak największą wartość upatruję w odnajdywaniu śladów „prawdziwego człowieka” Descartes’a, którego dualistyczna filozofia praktycznie pomija. Mamy zatem człowieka jako umysł, człowieka jako ciało, oraz człowieka jako złożenie ciała i umysłu. Dysponujemy również koncepcją człowieka jako wolnego i afirmującego swe istnienie poprzez wybór. Jedną z alternatyw tego wyboru jest byt, drugą nicość. Prowadzi to ostatecznie do planu myśli prywatnej, w której nieopisywalny dla nauki człowiek znajduje największe ocalenie, ale w efekcie pozostaje znany tylko samemu sobie.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2018, 1; 37-52
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Koncepcja umowy społecznej i natury człowieka u J.J. Rousseau w świetle teorii pożądliwości mimetycznej R. Girarda
    Autorzy:
    Pasterczyk, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/706196.pdf
    Data publikacji:
    2012-03-01
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    umowa społeczna
    natura ludzka
    przemoc
    pożądliwość
    rozum
    Opis:
    Artykuł stawia pytanie o genezę umowy społecznej w kontekście natury człowieka. J.J. Rousseau wskazuje na „nieszczęśliwy przypadek rozumu” jako przyczynę przemocy i jednocześnie konieczności contrat social. Dla Platona elementem konstytuującym naturę człowieka i sprawiającym konieczność umowy społecznej jest pożądliwość i dlatego, odwrotnie niż u Rousseau, tylko rozum i jego prawidłowa formacja może być gwarantem społecznego pokoju i sprawiedliwości. We współczesnej myśli R. Girarda contrat social może zostać zdefiniowany jako element kultury będący mechanizmem obronnym przed przemocą, która jest efektem pożądliwości. Girardowska pożądliwość nie stanowi jednak metafizycznego elementu ludzkiej natury, jak ma to miejsce u Platona, ale posiada charakter mimetyczny.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 4; 373-387
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wokół hiszpańskiej mitologizacji Seneki
    Autorzy:
    Kruszyńska, Kamila
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2106050.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Seneka
    filozofia hiszpańska
    rozum
    etyka
    M. Zambrano
    mit
    Opis:
    W artykule analizuje się oraz interpretuje mit Seneki-Hiszpana oraz kwestię wpływu stoicyzmu na hiszpańską filozofię, literaturę oraz kulturę. Autorka zaczyna od wskazania źródeł, które ujmują Senekę jako pierwszego filozofa hiszpańskiego, następnie ukazuje elementy stoickie w hiszpańskiej literaturze na przestrzeni dziejów. Ostatnią część tekstu stanowi analiza roli Seneki w rozwoju filozofii XX-wiecznej pisarki i myślicielki Maríi Zambrano oraz kontekstu społeczno-politycznego jej twórczości. To w głównej mierze bowiem Zambrano przyczyniła się do umocnienia mitu o Senece-Hiszpanie oraz o stoickości Hiszpanii.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2016, 2; 479-487
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rozum i racjonalność w filozofii politycznej Ayn Rand
    Autorzy:
    Drelich, Sławomir
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2098246.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    libertarianizm
    liberalizm radykalny
    racjonalizm
    rozum
    leseferyzm
    filozofia polityki
    Opis:
    Ayn Rand (1905–1982) była przedstawicielką amerykańskiego liberalizmu radykalnego czy też libertarianizmu. W swoich dziełach filozoficznych, politologicznych, ale także w powieściach, esejach i felietonach publicystycznych wyłożyła podstawy swojej filozofii politycznej. Tę filozofię polityczną określiła mianem „obiektywizmu”. System obiektywistyczny Rand opiera się na szeregu fundamentów aksjologicznych. Jednym z nich jest rozum, któremu odpowiada cnota racjonalności. Celem niniejszego tekstu jest ukazanie, w jaki sposób Rand interpretowała rozum oraz racjonalność, a także w jaki sposób oba te elementy determinowały podstawy jej filozofii politycznej.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2018, 1; 149-161
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pomiędzy naturą a kulturą – widowiska według Jeana-Jacques’a Rousseau
    Autorzy:
    Kawalec, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/705776.pdf
    Data publikacji:
    2012-03-01
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    natura
    widowisko naturalne
    teatr
    J.J. Rousseau
    cnota
    rozum
    Opis:
    List do d’Alemberta o widowiskach jest tekstem rzadko przywoływanym we współczesnych pracach naukowych. Stanowi on jednak bogate źródło nie tylko dla badań nad teatrem oraz innymi formami widowiskowymi, zawiera również podstawowe dla Rousseau znaczenia kategorii natury oraz ich przeciwstawienia. To, co w Liście Rousseau uważa za przeciwstawienie natury, nie pokrywa się z popularnymi dziś użyciami pojęcia kultury. Rozróżnienie widowisk teatralnych oraz widowisk naturalnych, pomimo współczesnych komplikacji terminologicznych i uwikłań kontekstualnych, stanowi materiał do badania koncepcji natury i tego, co naturą już nie jest, dla Rousseau oraz dla współczesnej filozofii, antropologii kulturowej i widowiskowej oraz teatrologii.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 4; 225-239
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Aksjomat Elzenberga
    Autorzy:
    Wolniewicz, Bogusław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2098571.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    system aksjologiczny
    logika deontyczna
    rozum a wola
    intelektualizm vs woluntaryzm (woluntatyzm)
    Opis:
    System aksjologiczny Elzenberga od strony logiki budowany był świetnie, ale załamał się, gdyż był źle posadowiony antropologicznie. Po pierwsze, opierał się na aksjomacie Rousseau (melioryzm), głoszącym, że rozum zwraca wolę stale ku lepszemu. Ponadto zawierał aksjomat drugi – ujmujący ogólniej stosunek rozumu do woli. W postaci kanonicznej aksjomat ten brzmi: (AE) „Jeżeli wiemy, że coś powinno być, to powinniśmy też chcieć, żeby było”. Formalnie tę niby prostą i oczywistą formułę można wyrazić dwojako: (AE1) O(wx(Op) ⇒ chx(p)); (AE2) wx(Op) ⇒ O(chx(p)). (W obu wersjach poprzednik oznacza rozum, a następnik wolę.) Analiza logiczna ujawnia jednak, że wszelka oczywistość z aksjomatu Elzenberga się ulatnia. Elzenberg stawia się swoim aksjomatem w jednej z dwu wielkich tradycji zachodniej myśli etycznej: na linii Sokrates – Tomasz – Kant. To etyczny intelektualizm, któremu naprzeciw staje etyczny woluntaryzm (czy lepiej: woluntatyzm), reprezentowany przez linię Augustyn – Anzelm – Duns Szkot – Hume – Schopenhauer. Otóż intelektualizm etyczny jest poglądem fałszywym – chimerą czy iluzją. Jedyną przyczyną ludzkich działań jest osobowa wola; rozum jest bierny – na dobro i zło ślepy. Nie on dyktuje woli, co ma chcieć, tylko ona dyktuje to sobie sama, autonomicznie. „My” i „nasza wola” to jedno; a rozum stoi obok.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2017, 4; 277-288
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Leibniz o rozumie i wierze. Uwagi metodologiczne
    Autorzy:
    Kleszcz, Ryszard
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2103006.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    G.W. Leibniz
    P. Bayle
    wiara
    rozum
    racjonalizm
    zgodność wiary
    z rozumem
    Opis:
    W domenie stosunku wiary i rozumu rzeczywisty spór dotyczy tego, czy rozum ma coś (jeśli w ogóle) do zrobienia w sferze wiary. Istniejące stanowiska w kwestii tego stosunku mogą być przedstawione jako continuum, z racjonalizmem (racjonalizmem oświeceniowym) i fideizmem jako zajmującymi przeciwległe bieguny. Dla racjonalistów wiara winna być ograniczona lub podporządkowana rozumowi, zaś dla fideistów rozum musi być wzmo cniony przez wiarę. Moim zamierzeniem było poddanie analizie stanowiska Leibniza, które przedstawia on w pierwszej części swej Teodycei. W Teodycei Leibniz dostarcza optymistycznej odpowiedzi na problem zła. Ta odpowiedź przygotowana jest przez metodologiczny szkic Rozprawa o zgodności wiary z rozumem, gdzie Leibniz omawia problem relacji wiary i rozumu. W artykule przedstawiam szczegółowo analizy argumentów Leibniza na rzecz tezy o zgodności wiary i rozumu.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2016, 4; 463-480
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ewolucja aksjologii Elzenberga w świetle jego tekstów. Analiza filologiczno-filozoficzna
    Autorzy:
    Zubelewicz, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2098575.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    aksjologia
    Henryk Elzenberg
    analiza
    maksymalizacja dobra
    aksjologia merytoryczna
    aksjologia formalna
    intelektualizm etyczny
    wola
    rozum
    Opis:
    Henryk Elzenberg zajmował się aksjologią merytoryczną i aksjologią formalną. Można wyróżnić względnie wyraźne okresy tej działalności. Aksjologia merytoryczna przypadła głównie na okres od około 1910 do 1931 r. Do roku 1930 Elzenberg opracowywał różne szczegółowe zagadnienia, potem w latach 1930–1931 analizy jego koncentrowały się m.in. na podsumowaniu szczegółowej aksjologii merytorycznej. Aksjologię formalną Elzenberg rozwijał od 1930 r. do maja 1940 r. W okresie późniejszym zaczął wątpić w swoje wcześniejsze ustalenia. Ten okres wątpienia trwał od maja 1940 do około grudnia 1943 r.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2017, 4; 371-389
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sprzeczność logiczna w systemie Hegla
    Autorzy:
    Jochlik, Artur
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/705463.pdf
    Data publikacji:
    2013-03-01
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    G.W.F. Hegel
    sprzeczność logiczna
    różnica
    rozum spekulatywny
    nauka logiki
    doktryna istoty
    absolut
    Opis:
    Artykuł dotyczy Heglowskiego rozumienia sprzeczności logicznej. Dostarcza informacji o Heglowskiej perspektywie, zgodnie z którą sprzeczność logiczna nie jest kategorią ontologiczną, taką jak byt, istota, identyczność czy różnica, lecz przedłużeniem samej kategorii różnicy. Artykuł wyjaśnia także sposób, w jaki sprzeczność logiczna manifestuje się poprzez dialektyczny proces w codziennym doświadczeniu, aczkolwiek wyjaśnienie filozoficzne jest tu dalekie od przekonań zdrowego rozsądku.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2013, 1; 155-172
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rozum czy emocje? O odmianach autoetnografii oraz epistemologicznych przepaściach i pomostach między nimi
    Reason or Emotions? On Varieties of Autoethnography and the Epistemological Chasms and Bridges between Them
    Autorzy:
    Kacperczyk, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1373017.pdf
    Data publikacji:
    2017-07-10
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    analytic autoethnography
    evocative autoethnography
    history of anthropology
    autoethnographic praxis
    reason or emotion
    autoetnografia analityczna
    autoetnografia ewokatywna
    historia antropologii
    autoetnograficzna praxis
    rozum czy emocje
    Opis:
    In this article, the author discusses the limits of analytical and evocative autoethnography as described by the creators of these concepts and by scholars who embark autoethnographic projects. The author attempts to answer the question of whether it is possible to move freely between the fields of analytic autoethnography and evocative autoethnography. Can rechercher freely combine analytical and evocative motifs within the framework of the autoethnographies he create? What are the fundamental differences between these approaches? What indicates the analyticality or the suggestiveness of the autoethnographic text? For whom and what are such divisions necessary? These considerations correspond to the practical problems appearing in the application of the autoethnographic approach in contemporary social research.
    Źródło:
    Kultura i Społeczeństwo; 2017, 61, 3; 127-148
    2300-195X
    Pojawia się w:
    Kultura i Społeczeństwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-12 z 12

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies